Warszawa, dnia 7 listopada 2012 r. OPINIA PRAWNA PRZYGOTOWANA NA ZLECENIE NARODOWEGO CENTRUM BADAŃ I ROZWOJU I. Stan faktyczny W ramach I i II osi Programu Operacyjnego Innowacyjna Gospodarka (PO IG), dla których Narodowe Centrum Badań i Rozwoju (dalej NCBiR) pełni rolę Instytucji Pośredniczącej, jednostki naukowe oraz uczelnie realizują projekty badawcze (I oś PO IG) oraz projekty inwestycyjne (II oś PO IG). Część projektów realizowana jest przez konsorcja utworzone przez kilka jednostek naukowych lub uczelni podstawą utworzenia konsorcjów są umowy konsorcjum, do których NCBiR nie posiada wglądu. Stroną umowy o dofinansowanie zawartej z NCBiR jest zawsze lider konsorcjum, który w pełni odpowiada za prawidłową realizację projektu. Zgodnie z Wytycznymi w zakresie kwalifikowania wydatków w ramach Programu Operacyjnego Innowacyjna Gospodarka, 2007-2013 wydanymi przez Ministra Rozwoju Regionalnego podatek od towarów i usług (VAT) będzie wydatkiem kwalifikowalnym tylko wtedy, gdy został rzeczywiście i ostatecznie poniesiony przez beneficjenta. VAT podlegający odzyskaniu w jakikolwiek sposób nie będzie uważany za kwalifikowalny, nawet jeśli nie został faktycznie odzyskany przez beneficjenta, a jedynie zaistniała taka możliwość, wskazana w przepisach prawa. W takim przypadku VAT będzie zawsze wydatkiem niekwalifikowalnym. Ponadto Beneficjenci są zobowiązani zadeklarować we wniosku o dofinansowanie, czy będą mogli odliczyć poniesiony koszt podatku VAT. Jednocześnie zobowiązują się do zwrotu zrefundowanej w ramach projektu części poniesionego podatku VAT, jeżeli zaistnieją przesłanki umożliwiające odzyskanie lub odliczenie tego podatku. (6.1 Podrozdział 1 - Kwalifikowalność podatku VAT). Komercjalizacja wyników badań uzyskanych w projekcie (dot. projektów realizowanych w ramach I osi PO IG) lub świadczenie usług badawczych na zakupionej w ramach projektu aparaturze (dot. projektów realizowanych w ramach II osi PO IG) powoduje powstanie przesłanek do odzyskania podatku VAT z budżetu państwa, a co za tym idzie powoduje niekwalifikowalność podatku VAT w ramach projektu. Dlatego też jednostki, które dokonują komercjalizacji lub świadczą usługi badawcze, powinny rozliczać podatek VAT według struktury sprzedaży określonej zgodnie z art. 90 ustawy o podatku od towarów i usług, bądź całkowicie zrezygnować z jego kwalifikowalności w projekcie. W praktyce w zawieranych umowach konsorcjum - występują 3 warianty rozliczeń pomiędzy członkami konsorcjum w przypadku komercjalizacji badań. Są one następujące:
1. Komercjalizacji dokonuje jeden z konsorcjantów i dzieli się zyskami z pozostałymi członkami konsorcjum (jako współwłaścicielami wyników badań). 2. Jeden z konsorcjantów przejmuje od pozostałych członków konsorcjum (współwłaścicieli wyników badań) prawa do całości wyników badań i dokonuje ich komercjalizacji. 3. Zgodnie z umową konsorcjum, tylko jeden konsorcjant jest właścicielem wyników badań i dokonuje ich komercjalizacji (nie dzieląc się uzyskanymi korzyściami z pozostałymi członkami konsorcjum). Zgodnie z umowami konsorcjum, komercjalizacja jest celem konsorcjum. II. Przedmiot Opinii Przedmiotem Opinii jest weryfikacja stanowiska NCBiR, zgodnie z którym komercjalizacja wyników badań przez jednego członka konsorcjum ma wpływ na kwalifikowalność podatku VAT u pozostałych członków konsorcjum w zależności od tego, jakie ustalenia zostały zawarte w umowie konsorcjum oraz w jaki sposób będzie dokonana komercjalizacja wyników badań, a mianowicie: W wariancie nr 1 - jeśli zgodnie z umową konsorcjum komercjalizacji dokonuje jeden z konsorcjantów i dzieli się zyskami z pozostałymi członkami konsorcjum (jako współwłaścicielami wyników badań), to należy uznać, że dla całego konsorcjum VAT jest wydatkiem niekwalifikowalnym. W wariancie nr 2 - jeśli zgodnie z umową konsorcjum jeden z konsorcjantów przejmuje od pozostałych członków konsorcjum (współwłaścicieli wyników badań) prawa do całości wyników badań i dokonuje ich komercjalizacji, to również należy uznać, że dla całego konsorcjum VAT jest wydatkiem niekwalifikowalnym. W wariancie nr 3 - jeśli, zgodnie z umową konsorcjum, tylko jeden konsorcjant jest właścicielem wyników badań i dokonuje ich komercjalizacji (nie dzieląc się uzyskanymi korzyściami z pozostałymi członkami konsorcjum), to nie ma to wpływu na kwalifikowalność podatku VAT u pozostałych członków konsorcjum. III. Konkluzje 1. W wariancie nr 1 - jeśli zgodnie z umową konsorcjum komercjalizacji dokonuje jeden z konsorcjantów i dzieli się zyskami z pozostałymi członkami konsorcjum (jako współwłaścicielami wyników badań), to należy uznać, że VAT jest wydatkiem niekwalifikowalnym dla tego z konsorcjantów, który dokonuje komercjalizacji, natomiast dla pozostałych VAT naliczony jest wydatkiem kwalifikowalnym. 2. W wariancie nr 2 należy wyróżnić 2 podwarianty: 2
a) jeśli zgodnie z umową konsorcjum jeden z konsorcjantów przejmuje od pozostałych członków konsorcjum (współwłaścicieli wyników badań) prawa do całości wyników badań w sposób odpłatny i dokonuje ich komercjalizacji, to należy uznać, że dla całego konsorcjum VAT jest wydatkiem niekwalifikowanym; b) jeśli zgodnie z umową konsorcjum jeden z konsorcjantów przejmuje od pozostałych członków konsorcjum (współwłaścicieli wyników badań) prawa do całości wyników badań w sposób nieodpłatny i dokonuje ich komercjalizacji, to należy uznać, że VAT jest wydatkiem niekwalifikowalnym dla tego z konsorcjantów, który dokonuje komercjalizacji, natomiast dla pozostałych VAT naliczony jest wydatkiem kwalifikowanym (jak w wariancie nr 1). 3. W wariancie nr 3 - jeśli zgodnie z umową konsorcjum tylko jeden konsorcjant jest właścicielem wyników badań i dokonuje ich komercjalizacji (nie dzieląc się uzyskanymi korzyściami z pozostałymi członkami konsorcjum), to nie ma to wpływu na kwalifikowalność podatku VAT u pozostałych członków konsorcjum, tj. VAT ten jest u pozostałych członków konsorcjum wydatkiem kwalifikowalnym. IV. Analiza 1. Kwestie do rozstrzygnięcia Odpowiedź na pytanie, będące przedmiotem Opinii, jest równoznaczna z wyjaśnieniem, kto w poszczególnych wariantach i z jakiego tytułu jest podatnikiem VAT. Zgodnie bowiem z art. 86 ust. 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (dalej: ustawa o VAT) w zakresie, w jakim towary i usługi są wykorzystywane do wykonywania czynności opodatkowanych, podatnikowi, o którym mowa w art. 15, przysługuje prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego, z zastrzeżeniem art. 114, art. 119 ust. 4, art. 120 ust. 17 i 19 oraz art. 124. Z przepisu tego wynika wyraźnie, że prawo do odliczenia podatku naliczonego przy nabyciu towarów i usług przysługuje wyłącznie: 1) podatnikowi VAT; 2) w zakresie, w jakim nabyte towary lub usługi są wykorzystywane do wykonywania czynności podlegających opodatkowaniu VAT-em. Konsekwentnie, przyjąć należy, że również i unormowania wynikające z art. 90 ustawy o VAT odnoszą się wyłącznie do podatników VAT zwłaszcza, że przepis ten stanowi również o uprawnieniach podatnika, stanowiąc w ust. 1, że w stosunku do towarów i usług, które są wykorzystywane przez podatnika do wykonywania czynności, w związku z którymi przysługuje prawo do obniżenia kwoty podatku należnego, jak i czynności, w związku z którymi takie prawo nie przysługuje, podatnik jest obowiązany do odrębnego określenia 3
kwot podatku naliczonego związanych z czynnościami, w stosunku do których podatnikowi przysługuje prawo do obniżenia kwoty podatku należnego. 2. Charakter prawny konsorcjum Konsorcjum nie stanowi żadnej znanej polskiemu prawu formy organizacyjno-prawnej, w jakiej może uczestniczyć w obrocie przedsiębiorca. Tym bardziej nie posiada osobowości prawnej. Konsorcjum stanowi formę współpracy przedsiębiorców przy realizacji określonego przedsięwzięcia gospodarczego. Podstawą takiej współpracy jest najczęściej umowa o konsorcjum. Umowa ta jest umową nienazwaną, ale dopuszczalność jej zawarcia nie budzi wątpliwości w świetle art. 353 1 Kodeksu cywilnego. Przepis ten stanowi, że strony zawierające umowę mogą ułożyć stosunek prawny według swego uznania, byleby jego treść lub cel nie sprzeciwiały się właściwości (naturze) stosunku, ustawie ani zasadom współżycia społecznego, co oznacza, że co do zasady przedmiotem umowy może być dowolny zespół uprawnień i obowiązków, a więc i utworzenie konsorcjum. W dalszej części Opinii przyjmujemy założenie, że konsorcjum nie przyjęło żadnej znanej prawu formy organizacyjno-prawnej. 3. Konsorcjum a podatnik VAT Zgodnie z art. 15 ust. 1 i ust. 2 ustawy o VAT podatnikami VAT są osoby prawne, jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej oraz osoby fizyczne, wykonujące samodzielnie działalność gospodarczą, o której mowa w ust. 2, bez względu na cel lub rezultat takiej działalności, przy czym działalność gospodarcza obejmuje wszelką działalność producentów, handlowców lub usługodawców, w tym podmiotów pozyskujących zasoby naturalne oraz rolników, a także działalność osób wykonujących wolne zawody, również wówczas, gdy czynność została wykonana jednorazowo w okolicznościach wskazujących na zamiar wykonywania czynności w sposób częstotliwy. Działalność gospodarcza obejmuje również czynności polegające na wykorzystywaniu towarów lub wartości niematerialnych i prawnych w sposób ciągły dla celów zarobkowych. Konsorcjum nie jest z pewnością ani osobą fizyczną, ani osobą prawną. Nie jest również jednostką organizacyjną niemającą osobowości prawnej. Konsorcjum nie posiada jakiegokolwiek substratu majątkowego, nie posiada żadnej struktury organizacyjnej. Konsorcjum nie jest zatem podatnikiem VAT (jak wyżej wskazano przyjęte zostało założenie, że konsorcjum nie przyjęło żadnej znanej prawu formy organizacyjno-prawnej). Podatnikami VAT są zatem poszczególni członkowie konsorcjum. 4
Powyższe ustalenia potwierdza praktyka organów podatkowych. Przykładowo, w interpretacji indywidualnej z dnia 24 lutego 2009 r., nr IPPP2/443-1861/08-4/PW, Dyrektor Izby Skarbowej w Warszawie stwierdził, że konsorcjum, jako że nie jest podmiotem wymienionym w art. 15 ust. 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 roku o podatku od towarów i usług (Dz. U. Nr 54, poz. 535 ze zm.) nie może samodzielnie dokonywać rozliczeń podatku od towarów i usług. Podatnikami VAT w zakresie czynności opodatkowanych tym podatkiem, wykonywanych na podstawie umowy konsorcjalnej, będą więc poszczególni wykonawcy wchodzący w skład konsorcjum w zakresie takim jaki wynika z zawartej między nimi umowy. Dalsza analiza uwzględniać będzie zatem powyższe ustalenie, zgodnie z którym poszczególnych członków konsorcjum należy traktować jako odrębnych podatników VAT, przy czym każdy z nich wykonywać może odrębne czynności podlegające opodatkowaniu VAT-em. 4. Prawo do odliczenia podatku naliczonego Jak wynika z cytowanego już powyżej art. 86 ust. 1 ustawy o VAT, prawo do odliczenia podatku naliczonego przysługuje wyłącznie w przypadku, gdy towary lub usługi zostały nabyte do wykonywania czynności podlegających opodatkowaniu VAT-em. Prawo do odliczenia nie przysługuje zatem, jeśli brak jest związku nabycia towarów lub usług z czynnościami podlegającymi opodatkowaniu VAT-em. Powyższe odnosi się również do rozliczenia proporcjonalnego, o którym mowa w art. 90 ustawy o VAT w tym sensie, że jedynie podatnicy VAT mogą skorzystać z częściowego, tj. według proporcji, czyli w zakresie, w jakim podatek naliczony był związany z czynnościami podlegającymi opodatkowaniu VAT-em, odliczenia podatku naliczonego. Biorąc powyższe pod uwagę, kwestia rozliczenia zysków pomiędzy Liderem a członkami konsorcjum pozostaje bez znaczenia dla ustalenia, czy nabywcy towaru lub usługi przysługuje prawo do odliczenia podatku zawartego w cenie tych towarów lub usług. Istotne jest tylko, czy celem nabycia towaru lub usługi było wykonywanie czynności podlegających opodatkowaniu VAT-em. Również Dyrektor Izby Skarbowej w Warszawie wyjaśnił w interpretacji indywidualnej z dnia 30 marca 2010 r., nr IPPP1-443-57/10-4/AS, że przekazanie części wynagrodzenia przez Lidera nie jest wynagrodzeniem za świadczone usługi, stanowi element wzajemnych rozliczeń między stronami umowy. Czynność ta nie rodzi skutków w podatku od towarów i usług, a tym samym nie podlega fakturowaniu. 5. Prawo do odliczenia po stronie Lidera konsorcjum Odnosząc powyższe do przedstawionego stanu faktycznego, jeśli komercjalizacji, czyli wykonania czynności opodatkowania, dokonuje Lider konsorcjum, to Lider wykonuje 5
czynności opodatkowane VAT-em i Liderowi będzie przysługiwało prawo do odliczenia podatku naliczonego przy nabyciu przez niego towarów lub usług. Skoro w każdym z wariantów przedstawionych w stanie faktycznym Lider dokonuje komercjalizacji badań, to w każdym z przedstawionych wariantów VAT naliczony przy nabyciu przez Lidera towarów i usług będzie podlegał odliczeniu na podstawie art. 86 ust. 1 ustawy o VAT i w ten sposób zostanie odzyskany z budżetu państwa, przez co wydatek ten będzie wydatkiem niekwalifikowanym. 6. Prawo do odliczenia po stronie pozostałych uczestników konsorcjum Rozważenia wymaga jeszcze ocena kwalifikowalności VAT naliczonego przy nabyciu towarów i usług przez pozostałych członków konsorcjum. Ocena ta zostanie przedstawiona w odniesieniu do każdego z 3 wariantów przedstawionych w stanie faktycznym niniejszej Opinii. W wariancie nr 1 komercjalizacji dokonuje jeden z konsorcjantów, tj. Lider, i dzieli się zyskami z pozostałymi członkami konsorcjum (jako współwłaścicielami wyników badań). Jak wyżej wskazano, udział członka konsorcjum w zysku nie jest przesłanką odliczenia podatku naliczonego. W wariancie tym, członkom konsorcjum nie przysługuje zatem prawo do odliczenia podatku naliczonego, a zatem VAT naliczony od towarów i usług nabytych przez pozostałych członków konsorcjum nie zostanie odzyskany z budżetu państwa, stanowi zatem wydatek kwalifikowalny. W wariancie nr 2 jeden z konsorcjantów, tj. Lider, przejmuje od pozostałych członków konsorcjum (współwłaścicieli wyników badań) prawa do całości wyników badań i dokonuje ich komercjalizacji. W zależności od postanowień umowy konsorcjum, przejęcie przez Lidera od pozostałych członków konsorcjum prawa do całości wyników badań i dokonuje ich komercjalizacji może nastąpić: a) albo w sposób odpłatny, b) albo w sposób nieodpłatny. Poniżej przedstawiam skutki podatkowe każdego z tych podwariantów. W praktyce podatkowej przyjmuje się, że w takiej sytuacji na gruncie VAT układ pomiędzy Liderem a pozostałymi uczestnikami konsorcjum przybiera postać układu wykonawcapodwykonawca, w ramach którego wykonawcą jest Lider a podwykonawcami pozostali członkowie konsorcjum. Konsekwencje tego układu na gruncie VAT są następujące. Podwykonawcy, czyli pozostali uczestnicy konsorcjum, odsprzedają, ewentualnie refakturują, nie powiększając wynagrodzenia o marżę, swój udział w projekcie Liderowi konsorcjum. Na gruncie ustawy o VAT czynność tę należy zakwalifikować jako odpłatne świadczenie usług, o którym mowa w art. 8 ust. 1 ustawy o VAT. Z tytułu tej czynności pozostali członkowie 6
konsorcjum powinni wystawić na Lidera fakturę VAT, a następnie uwzględnić VAT w niej wykazany po stronie podatku należnego w deklaracji podatkowej składanej na potrzeby VAT. Oczywiście wcześniej powinni dochować wszystkich obowiązków, które przepisy o VAT nakładają na podatnika tego podatku, włącznie z rejestracją jako podatników VAT (dodać uzupełniająco w tym miejscu należy, że zgodnie z art. 88 ust. 4 ustawy o VAT rejestracja jako podatnika VAT jest warunkiem skorzystania z prawa do odliczenia podatku naliczonego). Na marginesie wypada dodać, że VAT wykazany na fakturach wystawionych przez pozostałych członków konsorcjum na rzecz Lidera stanowi dla Lidera podatek do odliczenia. Potwierdził to m.in., w cytowanej już powyżej interpretacji indywidualnej z dnia 24 lutego 2009 r., nr IPPP2/443-1861/08-4/PW, Dyrektor Izby Skarbowej w Warszawie, stwierdzając, że mając na uwadze ( ) zasady funkcjonowania konsorcjum np. fakt, że konsorcjum składa się z dwóch odrębnych podatników, którzy występują wobec siebie w relacji Lider Konsorcjum podwykonawca, uczestnicy konsorcjum uprawnieni są do fakturowania wzajemnych świadczeń oraz wyboru podmiotu, który odpowiedzialny jest za rozliczenia z Zamawiającym. Tym samym uwzględniając charakter wzajemnych powiązań kontraktowych wskazać należy, iż lider konsorcjum, jako podmiot reprezentujący konsorcjum przed Zamawiającym we wszystkich sprawach związanych z wykonaniem oraz rozliczeniem kontraktu oraz odpowiedzialny za kierowanie i kontrolowanie wykonywania kontraktu jest zobowiązany, w świetle przedstawionych powyżej założeń oraz przepisów podatkowych, do wystawiania na rzecz Zamawiającego faktur VAT, dokumentujących całość robót wykonanych przez konsorcjum na rzecz Zamawiającego. Niemożliwym jest w szczególności, by strony odrębnie wystawiały faktury na Zamawiającego, skoro kontrakt wykonywany jest kompleksowo wobec Zamawiającego. Pamiętać należy, że działania członków konsorcjum związane z wykonywaniem umowy stanowią działania dwóch odrębnych i niezależnych z punktu widzenia podatkowego podmiotów prawa podatników podatku VAT. Dlatego też podmioty działające w ramach konsorcjum powinny do wzajemnych rozliczeń oraz do rozliczeń z Zamawiającym stosować ogólne reguły w zakresie wystawiania faktur VAT dokumentujących wykonywane przez nich czynności. Podobnie wyjaśnił Dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach w indywidualnej interpretacji z dnia 16 lutego 2010 r., nr IBPP1/443-128/10/EA, stwierdzając,,że od zapisów umowy zależy, czy członkowie konsorcjum świadczą usługi na rzecz Lidera i mają prawo wystawić faktury jak to wskazano we wniosku, czy usług tych nie świadczą i nie mają prawa wystawić takich faktur. Zauważyć należy, iż umowy należy oceniać nie według nazwy, a według zapisów, które regulują wzajemne prawa i obowiązki stron umowy. Przedstawione wyżej zapisy umowy dotyczące wzajemnych rozliczeń członków konsorcjum wskazują, że faktury za zrealizowane i odebrane protokolarnie roboty wystawia Zamawiającemu Lider Konsorcjum. Lider konsorcjum otrzymuje faktury VAT za zrealizowane roboty od pozostałych członków Konsorcjum i wystawia fakturę łączną na sumę wartości robót 7
swoich (o ile w danym okresie rozliczeniowym wykonuje roboty) i pozostałych wykonawców - członków konsorcjum. Każdy z wykonawców ponosi na bieżąco koszty związane z wykonaniem robót i realizacją dostaw na podstawie faktur otrzymanych od podwykonawców oraz od dostawców. Podobnie wyjaśnił Dyrektor Izby Skarbowej w Warszawie w interpretacji indywidualnej z dnia 4 czerwca 2010 r., nr IPPP1-443-296/10-6/MP, wskazując, że prawidłowe jest zatem przyjęte rozwiązanie, zgodnie z którym, partnerzy konsorcjum będą wystawiać na rzecz Lidera faktury VAT za prace własne bezpośrednio związane z realizacją projektu. Faktury wystawiane przez partnerów, zgodnie z art. 106 ustawy, winny zawierać poniesione koszty prac w postaci wynagrodzeń personelu, wykorzystanych maszyn i urządzeń, bez doliczania marży. W wystawionych fakturach koszty prac własnych poniesionych przez uczestników konsorcjum będą stanowiły wartość netto, od której partnerzy naliczą podatek VAT należny. Za prawidłowe należy zatem uznać stanowisko Wnioskodawcy, że wystawione przez członków konsorcjum na lidera faktury VAT za wykonaną zgodnie z umową część usługi powodują u wystawiających te faktury powstanie obowiązku podatkowego w podatku należnym VAT, a Lider na podstawie art. 86 ust. 1 ustawy o VAT ma prawo do obniżenia podatku należnego o kwotę podatku naliczonego w tych fakturach. Powyższe oznacza, że wykonując świadczenie usług na rzecz Lidera choćby sprowadzało się ono wyłącznie do zbycia praw w badaniach za cenę określoną jako poniesione koszty nabycia towarów i usług pozostali członkowie konsorcjum wykonują czynności opodatkowane VATem. Biorąc pod uwagę podniesione na wstępie niniejszej Opinii wyjaśnienia odnoszące się do art. 86 ust. 1 ustawy o VAT i przesłanek odliczenia podatku naliczonego, wykorzystanie nabytych towarów i usług do wykonania czynności opodatkowanych, w tym przypadku na rzecz Lidera konsorcjum, przesądza o nabyciu prawa do odliczenia podatku naliczonego przy nabyciu tych towarów i usług. Podatek ten zostanie odzyskany z budżetu państwa, będzie zatem dla pozostałych członków konsorcjum wydatkiem niekwalifikowalnym. Niezależnie od powyższego, umowa konsorcjum może przewidywać, że dojdzie do przeniesienia na rzecz Lidera praw do wyników badań w sposób nieodpłatny (powyżej opisana została sytuacja, w której Lider nabył od pozostałych członków konsorcjum prawa do wyników badań w sposób odpłatny). W tym przypadku tylko Lider wykonuje czynności podlegające opodatkowaniu VAT-em będzie mógł zatem skorzystać z prawa do odliczenia podatku naliczonego, zawartego w cenie nabywanych przez niego towarów i usług, a zatem dla niego VAT będzie wydatkiem niekwalifikowalnym. Zgodnie z art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy o VAT, dostawa towarów lub świadczenie usług na terytorium kraju podlega opodatkowaniu VAT-em tylko wówczas, gdy ma charakter odpłatny. Skoro pozostali członkowie konsorcjum przenoszą prawa w sposób nieodpłatny, to z tego tytułu nie wykonują czynności opodatkowanych VAT-em. Jak wyżej wskazano przy opisie skutków wariantu nr 1, udział członka konsorcjum w zysku nie jest przesłanką odliczenia podatku naliczonego. W wariancie tym członkom konsorcjum nie przysługuje zatem prawo do odliczenia podatku naliczonego, gdyż nie jest spełniona przesłanka związku z wykonaniem czynności opodatkowanych (art. 86 8
ust. 1 ustawy o VAT), a zatem VAT naliczony od towarów i usług nabytych przez pozostałych członków konsorcjum nie zostanie odzyskany z budżetu państwa, stanowi zatem wydatek kwalifikowalny. W wariancie nr 3, zgodnie z umową konsorcjum, tylko jeden członek konsorcjum, tj. Lider, jest właścicielem wyników badań i dokonuje ich komercjalizacji (nie dzieląc się uzyskanymi korzyściami z pozostałymi członkami konsorcjum). Tylko zatem Lider wykonuje czynności podlegające opodatkowaniu VAT-em, zatem podatek naliczony przy nabyciu towarów i usług wykorzystanych do wykonania tych czynności podlega odliczeniu na podstawie art. 86 ust. 1 ustawy o VAT. Pozostali członkowie konsorcjum nie nabywają prawa do odliczenia podatku naliczonego przy nabyciu towarów i usług, w związku z czym nie mają możliwości odzyskania podatku naliczonego z budżetu państwa. Dla pozostałych członków konsorcjum VAT jest zatem wydatkiem kwalifikowalnym. W zakresie rozliczenia VAT i jego kwalifikowalności jako wydatku, wariant nr 3 jest analogiczny z wariantem nr 1. Opinię przygotował: Mirosław Barszcz doradca podatkowy, nr wpisu 9299 9