FARMACJA POMORZA środkowego

FARMACJA POMORZA środkowego Spis treści Nr 6 (211) Wrzesień / Październik 2010 Moje fascynacje... 2 Nasze dezyderaty... 3 Negatywna ocena projektu...19 Paragrafy w pigułce...21 Z obrad naszej Rady Aptekarskiej...22 Wiadomości...25 Z prasy...29 Aptekarskie love-story...30 Ojczyzną ogórka są Indie...33 Dźwiganie ciężarów...34 Kronika Koszalińskiego Zarządu Aptek 1975 r...37 Lipa w ekslibrisie Doroty Pastok...46 Ogrody botaniczne na szlakach podróży...47 Dawne leki...49 Nasza Wiedeńska wiktoria - w 325 rocznicę bitwy pod Wiedniem...50 Potrójny jubileusz dr K. Kmiecia...52 Wystawa ekslibrisów K. Kmiecia w Tarnowie...54 Medycyna i leki w życiu Chopina...56 Patroni farmacji na znaczkach pocztowych...60 Smutna historia kościoła w Trzęsaczu...64 Współczesna operacja...66 Anna Śliwińska mgr farm. - posłem na Sejm RP VI kadencji...71 Wspomnienia pionierów Ziemi Koszalińskiej...72 XXII Krajowy Zjazd Polskiego Towarzystwa Historii Medycyny i Farmacji...74 Jaka była księżna Diana?...76 Fraszki...77 List z Biecza...78 Na wesoło...80 Farmacja Pomorza Środkowego Biuletyn Środkowopomorskiej Okręgowej Izby Aptekarskiej w Koszalinie 75-401 Koszalin, ul. Jedności 5, tel./fax (094) 341 43 04, tel. 342 50 26 Nr konta NRB: 58 1240 3653 1111 0000 4190 0527 Prezes Izby mgr farm. Maria Mach Redaktor Naczelny dr Jadwiga Brzezińska Wydawca: Środkowopomorska Okręgowa Izba Aptekarska (Koszalin-Słupsk) Za treść ogłoszeń redakcja nie odpowiada ISSN 1231-5737 Nasz adres internetowy: www.oia.koszalin.pl e-mail: oia.koszalin@wp.pl

Jesienno-deszczowe strofy Myśli rozrzucone po polach, Zapisane wiatrów szeptami; Tułająca się dolo chochola, Pomiędzy jesiennymi drzewami. Strumienie płyną wzburzone, Gdy jeszcze niedawno pomykały; Teraz pryskają szalone, Jakby się na świat gniewały. Co dzień, odlatującymi ptakami, Wita nas aura jesienna; Rozedrgana luster wodami, Drży załzawiona i senna. I jak tu nie być smutnym, Gdy wiatr w kominie wyje; A rano, kiedy jeszcze ciemno, Kurant na alarm bije! mgr Weronika Zarzycka Koszalin, październik 2002 r. 2 Biuletyn Informacyjny

Nasze dezyderaty Naczelna Izba Aptekarska L.dz. P-62/2010 Warszawa, dnia 31 marca 2010 r. Pani Ewa Kopacz Minister Zdrowia Nawiązując do prac w Ministerstwie Zdrowia nad projektami ustaw, które - mamy nadzieję - w nieodległej przyszłości naprawiają i uporządkują system refundacji leków i wyrobów medycznych ze środków publicznych, pozwalam sobie przesłać Pani Minister zestawienie najważniejszych postulatów samorządu aptekarskiego. Prace nad projektem ustawy - Prawo farmaceutyczne oraz nad ustawami reformującymi system refundacji leków ze środków publicznych powinny - zdaniem samorządu aptekarskiego - doprowadzić do: 1. ustalenia sztywnych cen na produkty lecznicze i wyroby medyczne refundowane ze środków publicznych na wszystkich poziomach obrotu, przy równoczesnym zakazie obniżania (rezygnacji) przez apteki z pobierania ustalonych cen lub opłat; 2. wprowadzenia w ustawie całkowitego zakazu reklamowania aptek ogólnodostępnych i punktów aptecznych; 3. ograniczenia zakładania nowych aptek poprzez wprowadzenie w ustawie kryteriów demograficznych i geograficznych przy wydawaniu zezwoleń na prowadzenie apteki; 4. ustawowego ograniczenia obrotu lekami w placówkach obrotu pozaaptecznego oraz w punktach aptecznych; 5. precyzyjnego uregulowanie statusu apteki szpitalnej oraz roli farmaceuty w stacjonarnym zakładzie opieki zdrowotnej; 6. doprecyzowania i uszczelnienia regulacji dotyczących łączenia obrotu hurtowego z detalicznym w ramach tego samego podmiotu i jednostek powiązanych; 7. wprowadzenia zakazu sprzedaży produktów leczniczych z automatów oraz w innej formie samoobsługowej; 8. zniesienia możliwości tworzenia nowych punktów aptecznych; 9. wzmocnienia pozycji samorządu aptekarskiego w doskonaleniu zawodowym farmaceutów; Środkowopomorska Okręgowa Izba Aptekarska 3

10. wprowadzenia zasady, że wyłącznie farmaceuta może prowadzić aptekę (tzw. zasada apteki dla aptekarza ). Ad 1. Ustalenie sztywnych cen na produkty lecznicze i wyroby medyczne refundowane ze środków publicznych na wszystkich poziomach obrotu, przy ównoczesnym zakazie obniżania (rezygnacji) przez apteki z pobierania ustalonych cen lub opłat. W związku z pracami nad projektem ustawy - Prawo farmaceutyczne, samorząd aptekarski, po raz kolejny zgłasza pilną konieczność ustalenia sztywnych cen na produkty lecznicze i wyroby medyczne refundowane ze środków publicznych na wszystkich poziomach obrotu, przy równoczesnym zakazie obniżania (rezygnacji) przez apteki z pobierania ustalonych cen lub opłat. Obecnie obowiązują ceny urzędowe hurtowe i detaliczne o charakterze cen maksymalnych. Za koniecznością wprowadzenia sztywnych cen przemawiają następujące argumenty: 1. zagwarantowanie wszystkim obywatelom (świadczeniobiorcom) równego dostępu do świadczeń zdrowotnych w postaci zaopatrzenia w leki i wyroby medyczne niezależnie od ich sytuacji materialnej i miejsca zamieszkania, a w konsekwencji realizacji nakazu zawartego w art. 68 ust. 2 zd. 1 Konstytucji RP (obywatelom, niezależnie od ich sytuacji materialnej, władze publiczne zapewniają równy dostęp do świadczeń opieki zdrowotnej finansowanej ze środków publicznych); 2. wyeliminowanie najważniejszego czynnika kreującego sztuczny popyt na leki i wyroby medyczne refundowane ze środków publicznych; 3. zapewnienie aptekom możliwości prawidłowego realizowania ich podstawowego zadania w postaci ochrony zdrowia i życia obywateli poprzez wyłączenie aptek z procesu konkurowania cenami na leki i wyroby refundowane ze środków publicznych oraz stworzenie warunków do konkurowania jakością obsługi, zakresem porad i wprowadzaniem np. opieki farmaceutycznej; 4. poprawa jakości usług farmaceutycznych jako wynik koncentrowania się aptek (placówek ochrony zdrowia publicznego) wyłącznie na potrzebach zdrowotnych pacjentów (świadczeniobiorców), a nie na ewentualnych zyskach związanych z obniżkami cen; 5. oszczędności dla całego systemu powszechnego ubezpieczenia zdrowotnego oraz racjonalizacja wydatkowania środków pochodzących ze składki zdrowotnej, co w pełni odpowiada zadaniom Narodowego Funduszu Zdrowia, który - zgodnie z art. 97 ust. 2 ustawy o świadczeniach opieki 4 Biuletyn Informacyjny

zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych - w zakresie środków pochodzących ze składek na ubezpieczenie zdrowotne działa w imieniu własnym na rzecz ubezpieczonych oraz osób uprawnionych do tych świadczeń na podstawie przepisów o koordynacji; 6. umożliwienie małym i średnim przedsiębiorcom, prowadzącym apteki, planowanie i rozwijanie prowadzonej działalności, jako wynik wyeliminowania nieuczciwego obniżania racjonalnych cen i marż na leki refundowane; 7. wyeliminowanie ekonomicznej podstawy dla prowadzenia patologicznych akcji reklamowych i promocyjnych dotyczących leków refundowanych, takich jak leki za jeden grosz, leki z dopłatą dla pacjenta, leki z opłaconym pogrzebem, leki w ramach programów lojalnościowych, leki i możliwość wygrania samochodu, i wielu innych absurdalnych przedsięwzięć; 8. zapewnienie pełnej transparentności i czytelności obrotu refundowanymi lekami i wyrobami medycznymi, a w konsekwencji umożliwienie organom państwa sprawowania efektywnego nadzoru nad tym segmentem dystrybuowania środków publicznych na rzecz obywateli; 9. zagwarantowanie Ministrowi Zdrowia decydującej roli w zakresie polityki lekowej państwa oraz uniezależnienie organów władzy publicznej od arbitralnych decyzji firm farmaceutycznych dotyczących cen i sposobów dystrybuowania leków i wyrobów medycznych; 10. silna apteka i wykwalifikowany personel to komfortowa sytuacja dla każdego pacjenta (świadczeniobiorcy), i związane z nią uwolnienie pacjenta od: a) presji wywieranej przez dystrybutorów leków; b) obaw o uczciwość osób wydających leki i ich prawdziwe pobudki; c) niezrozumiałych wycieczek po tańsze leki ; d) dziwnych akcji promocyjnych w placówce ochrony zdrowia publicznego jaką jest apteka; e) dodatkowych uciążliwości związanych z nabywaniem leków gwarantowanych w ramach powszechnego ubezpieczenia zdrowotnego; 11. odbudowanie nadszarpniętej w ostatnich latach pozycji zawodowej farmaceuty jako osoby wykonującej zawód medycznych, wymagający podobnie jak zawód lekarza czy pielęgniarki nieograniczonego zaufania ze strony pacjenta; 12. dołączenie przez Polskę do grona państw europejskich, które w sposób cywilizowany prowadzą zaopatrzenie swoich obywateli w leki i wyroby medyczne finansowane ze środków publicznych (w 20 państwach Unii Europejskiej obowiązują sztywne ceny na leki refundowane ze środków publicznych, Polska obok Litwy i Irlandii są niechlubnymi wyjątkami). Środkowopomorska Okręgowa Izba Aptekarska 5

Naczelna Rada Aptekarska podtrzymuje, co do zasady swoją propozycję, aby ceny urzędowe, w szczególności urzędowa cena detaliczna na produkty lecznicze, określone były w rozporządzeniu. Ad 2. Wprowadzenie w ustawie całkowitego zakazu reklamowania aptek ogólnodostępnych i punktów aptecznych. Zmiany wymagają przepisy dotyczące reklamy działalności aptek i punktów aptecznych - art. 94a ust. 1 i art. 129 b ustawy - Prawo farmaceutyczne. Obecne brzmienie art. 94a nie gwarantuje osiągnięcia celów tej regulacji, tzn. ochrony pacjentów oraz finansów publicznych przed negatywnymi skutkami reklamy placówek zajmujących się dystrybucją produktów leczniczych i wyrobów medycznych. W przepisie art. 94 a ust. 1 zawarto nieuzasadnione ograniczenia stosowania zakazu reklamy działalności aptek i punktów aptecznych. Po pierwsze, obowiązujący zakaz dotyczy wyłącznie reklamy kierowanej do publicznej wiadomości. Oznacza to, że reklama polegająca na kierowaniu ulotek reklamowych do konkretnie określonych osób (pacjentów) mogłaby być uznana za działalność dozwoloną. Podobnie oceniona może być reklama skierowana do osób uprawnionych do wystawiania recept lub osób prowadzących obrót produktami leczniczymi. Po drugie, zakaz obowiązuje wyłącznie w przypadku reklamy odnoszącej się bezpośrednio do wymienionej w przepisie kategorii produktów leczniczych i wyrobów medycznych. Użycie wysoce nieprecyzyjnego określenia powoduje, że każda decyzja inspekcji farmaceutycznej narażona jest na wzruszenie poprzez podważanie przez reklamującego bezpośredniości odniesienia. Po trzecie, ograniczenie zakazu wyłącznie do produktów leczniczych lub wyrobów medycznych umieszczonych na wykazach leków refundowanych oraz produktów leczniczych lub wyrobów medycznych o nazwie identycznej z nazwą produktów leczniczych lub wyrobów medycznych umieszczonych na tych wykazach jest całkowicie nieuzasadnione. Podstawowym zadaniem apteki jest udzielanie rzetelnych informacji i porad odnośnie do działania produktów leczniczych i stosowania wyrobów medycznych będących przedmiotem obrotu w aptekach i hurtowniach farmaceutycznych. Reklama apteki, nawet pośrednio odnosząca się do leków lub wyrobów medycznych, pozostaje w sprzeczności z obowiązkami apteki i pracujących w niej farmaceutów. Ponadto, obecne przepisy są wysoce niedoskonałe, np. art. 129 b zawiera istotne zawężenie w stosunku do zakazu wprowadzonego w art. 94a ust. 1, tzn. sankcja karna grozi wyłącznie podmiotowi prowadzącemu aptekę lub punkt apteczny, a karalność nie dotyczy innych podmiotów łamiących przedmiotowy zakaz. 6 Biuletyn Informacyjny

Za wprowadzeniem rozszerzonego zakazu reklamowania placówek zajmujących się obrotem detalicznym produktami leczniczymi lub wyrobami medycznymi, przemawiają bardzo ważne argumenty. 1. Zgodnie z art.86 ust.1 ustawy - Prawo farmaceutyczne, apteka jest placówką ochrony zdrowia publicznego. Z faktu bycia placówką ochrony zdrowia publicznego wynika podstawowy cel działalności każdej apteki, jakim jest ochrona zdrowia i życia korzystających z ich usług pacjentów. Wymogom wynikającym z konieczności ochrony zdrowia pacjentów muszą być podporządkowane cele przedsiębiorców prowadzących apteki, w tym dążenie do maksymalizacji zysku. Uzasadnionym jest aby placówka chroniąca zdrowie nie reklamowała swojej działalności. Korzystanie z usług aptek i punktów aptecznych, podobnie jak z innych placówek ochrony zdrowia publicznego, wynika z konieczności życiowej i z pewnością nie powinno być wynikiem reklamy lub promocji. W obowiązującym prawie zakazy placówek ochrony zdrowia już funkcjonują: w art.18b ustawy z dnia 30 sierpnia 1991 r. o zakładach opieki zdrowotnej, postanowiono, że zakład opieki zdrowotnej może podawać do wiadomości publicznej informacje o zakresie i rodzajach udzielanych świadczeń zdrowotnych. Treść i forma tych informacji nie mogą mieć cech reklamy; w art. 56 ustawy z dnia 5 grudnia 1996 r. o zawodach lekarza i lekarza dentysty, postanowiono, że lekarz wykonujący indywidualną praktykę lekarską lub indywidualną specjalistyczną praktykę lekarską oraz grupowa praktyka lekarska mogą podawać do publicznej wiadomości informacje o udzielanych świadczeniach zdrowotnych. Treść i forma tych informacji nie mogą mieć cech reklamy; w art. 29 ust. 1 ustawy z dnia 18 grudnia 2003 r. o zakładach leczniczych dla zwierząt, ustanowiono normę, zgodnie z którą zakład leczniczy dla zwierząt może podawać do wiadomości publicznej informacje o zakresie i rodzajach świadczonych usług weterynaryjnych, godzinach otwarcia zakładu leczniczego dla zwierząt oraz adresie zakładu leczniczego dla zwierząt. Forma i treść tych informacji nie mogą nosić cech reklamy (art. 1.1. Zakład leczniczy dla zwierząt jest placówką ochrony zdrowia i dobrostanu zwierząt...). Jeżeli zakład leczniczy dla zwierząt nie może rozpowszechniać informacji o charakterze reklamowym to tym bardziej zakaz taki powinien dotyczyć aptek i punktów aptecznych. 2. Zgodnie z art.86 ust.1 ustawy - Prawo farmaceutyczne, apteka jest placówką, w której osoby uprawnione świadczą w szczególności usługi farmaceutyczne. Środkowopomorska Okręgowa Izba Aptekarska 7

Osoby uprawnione to przede wszystkim farmaceuci, czyli osoby wykonujące zawód zaufania publicznego. Powszechnie przyjętą i akceptowaną zasadą jest, że osoby wykonujące zawody zaufania publicznego, w tym adwokaci, radcowie prawni, lekarze, nie reklamują swojej działalności. Norma ta wynika z istoty zawodu zaufania publicznego. Należy pamiętać, że relacja farmaceuta - pacjent oparta powinna być na szczególnym zaufaniu. Prowadzenie reklamy przez apteki lub punkty apteczne w oczywisty sposób podważa zaufanie pacjenta do świadczącej usługi farmaceutyczne placówki oraz zatrudnionych w niej osób. 3. Do podstawowych zadań farmaceutów pracujących w aptekach należy udzielanie rzetelnych informacji i porad odnośnie do działania produktów leczniczych i stosowania wyrobów medycznych będących przedmiotem obrotu w aptekach i hurtowniach farmaceutycznych. Obowiązek ten często pozostaje w kolizji z celami oraz formami reklamy apteki, odnoszącej się w doskonałej większości do wydawanych w aptece produktów leczniczych. Sposób prowadzenia reklamy aptek i punktów aptecznych nic może być skutecznie weryfikowany i modyfikowany przez farmaceutów, w przypadkach gdy właścicielem apteki jest podmiot nie będący farmaceutą. W związku z tym reklama aptek, a w szczególności wszelka reklama odnosząca się do produktów leczniczych, powinna być zabroniona. 4. W walce rynkowej, której najbardziej widocznym przejawem są różne formy reklamy, pacjent i jego zdrowie przestają być celem działalności apteki, a stają się środkiem do osiągania zysków. 5. Reklama przedsiębiorstwa o nazwie apteka w oczywisty sposób kłóci się z celami i zakresem działania apteki jako placówki ochrony zdrowia publicznego. Ostatnie wydarzenia pokazały, że apteki i punkty apteczne nie mogą być traktowane jak sklepy z lekami. Istnieje konieczność wzmocnienia publicznej funkcji aptek. 6. Należy pamiętać, że w odróżnieniu od innych palcówek ochrony zdrowa zakres usług świadczonych przez apteki jest ściśle określony przez Prawo farmaceutyczne. W związku z tym reklama odnosząca się do zakresu i jakości usług farmaceutycznych nie ma żadnego uzasadnienia. Każda apteka zobowiązana jest do: 1) wydawania produktów leczniczych i wyrobów medycznych, określonych w odrębnych przepisach; 2) zapewnienia leków recepturowych, w terminie nie dłuższym niż 48 godzin od złożenia recepty przez pacjenta, a w przypadku recepty na lek 8 Biuletyn Informacyjny

recepturowy zawierający środki odurzające lub oznaczonej wydać natychmiast - w ciągu 4 godzin; 3) sporządzenia leków aptecznych; 4) udzielania informacji o produktach leczniczych i wyrobach medycznych. W wyniku prowadzonych obecnie akcji reklamowych i promocyjnych pojawiło się kuriozalne pojęcie tzw. apteki specjalistycznej. Każda apteka, która uzyskała zezwolenie na prowadzenie takiej działalności, jako spełniająca kryteria określone ustawą gwarantuje jakość usług na poziomie wymaganym przepisami. Wykorzystywanie tego argumentu w reklamie apteki stanowi więc jedynie wprowadzanie odbiorcy w błąd i bezpodstawnie sugeruje jakoby na rynku mogły funkcjonować apteki, których jakość usług byłaby niższa, a tym samym niezgodna z obowiązującymi przepisami. Ad 3. Ograniczenie zakładaniu nowych aptek poprzez wprowadzenie w ustawie kryteriów demograficznych i geograficznych przy wydawaniu zezwoleń na prowadzenie apteki. Obecnie obowiązujące przepisy nie przewidują ograniczeń w zakładaniu aptek ogólnodostępnych ze względu na ich liczbę na danym obszarze lub odległość od innych aptek. Brak jakichkolwiek zasad dotyczących rozmieszczenia aptek ogólnodostępnych, odnoszących się w szczególności do uwarunkowań demograficznych lub terytorialnych, powoduje bardzo szybki wzrost ich liczby. Zjawisko to. występujące w największym natężeniu w dużych miastach, łączy się z powstawaniem wielu bardzo negatywnych następstw rzutujących na możliwość prawidłowego realizowania przez apteki ich zadań jako placówek ochrony zdrowia publicznego. Po pierwsze, zwiększenie liczby aptek pomimo zwiększenia ich zagęszczenia nie powoduje, że dostępność do nich jest większa dla wszystkich pacjentów. Wyraźnie zarysowuje się tendencja do koncentrowania nowo zakładanych aptek w dużych aglomeracjach miejskich kosztem rzadziej zaludnionych obszarów wiejskich. Występuje także zjawisko przenoszenia aptek ze wsi do miast. W ten sposób brak regulacji w zakresie zakładania aptek powodować może istotne ograniczenie dostępności do usług farmaceutycznych na obszarach wiejskich. Po drugie, nadmierny, nie kontrolowany wzrost liczby aptek na określonym obszarze może spowodować poważne zachwianie lub całkowite podważenie opłacalności ekonomicznej tej formy działalności gospodarczej, co w konsekwencji rzutować może na ograniczenie zakresu i różnorodności dostępnych w poszczególnych aptekach produktów leczniczych oraz konieczność odwiedzania przez pacjenta kilku aptek w celu zrealizowania ordynacji lekarskiej. Środkowopomorska Okręgowa Izba Aptekarska 9

Po trzecie, szybki wzrost liczby aptek na określonym obszarze może spowodować istotne obniżenie jakości świadczonych przez nie usług farmaceutycznych. Konsekwencje takie następują na skutek zmniejszenia się liczby wykwalifikowanych pracowników-farmaceutów w przeliczeniu na jedną aptekę. Zmniejszeniu liczby fachowców towarzyszy szereg zjawisk, które negatywnie wpływają na jakość świadczonych usług farmaceutycznych, a w szczególności: 1) zwiększenie obciążenia pracą personelu aptek, w szczególności farmaceutów odpowiedzialnych za sporządzanie i wydawanie produktów leczniczych; 2) spadek zadowolenia wykonywanej pracy, wynikający z nadmiernego obciążenia obowiązkami zawodowymi i ograniczeniem swobody wyboru przez farmaceutów wydawanych i sprzedawanych przez nich produktów; 3) ograniczanie zatrudnienia w aptekach lub też zastępowanie wykwalifikowanych farmaceutów innymi pracownikami o niższych kwalifikacjach zawodowych, jako sposób ograniczania kosztów przez właścicieli aptek i podniesienia konkurencyjności apteki: 4) zwiększenie rotacji pracowników pomiędzy aptekami co w zasadzie wyklucza możliwość rzetelnego realizowania jej zadań w zakresie informowania pacjentów o wydawanych produktach leczniczych. Budowanie silnego i stałego związku z pacjentami danej apteki stanowi podstawę do realizacji opieki farmaceutycznej. Częste zmiany personelu niweczą wszelkie działania w tym zakresie; 5) obniżenie atrakcyjności wykonywania zawodu farmaceuty w kraju, a w konsekwencji obserwowany od pewnego czasu przez organy samorządu aptekarskiego duży odpływ młodych, wykształconych fachowców do innych krajów Unii Europejskiej; 6) tendencja do ograniczania zakresu usług farmaceutycznych w aptece jako konsekwencja zmniejszenia liczby farmaceutów, trudnych warunków wykonywania zawodu oraz silnej presji finansowej na właścicieli. Po czwarte, szybki wzrost liczby aptek na określonym obszarze powoduje, że apteka odrywa się od swoich najważniejszych zadań w zakresie zapewniania obywatelom należytej ochrony zdrowia i koncentruje się na grze rynkowej. Silna konkurencja sprawia, że zachowania nieetyczne, a także budzące wątpliwości co do legalności, stają się coraz częstsze. Nawet najwyższe kwalifikacje moralne pracowników aptek w zderzeniu z presją wywieraną przez właścicieli aptek, często nie będących farmaceutami, zmuszanych także do coraz ostrzejszych zachowań, nie dają gwarancji zachowania wymaganego minimum jakości udzielanych świadczeń. Sytuacja taka prowadzi do przed- 10 Biuletyn Informacyjny

miotowego traktowania pacjenta oraz wykorzystywania go w wolnej grze rynkowej. Stosowane chwyty marketingowe polegające na różnego rodzaju programach lojalnościowych, promocjach i tym podobnych akcjach, wbrew głoszonym szczytnym celom, zmierzają w istocie do pozyskania coraz większej liczby pacjentów, traktowanych w takich przypadkach jak zwykli klienci, często bez uwzględnienia ich rzeczywistych potrzeb zdrowotnych. Apteki zmuszane do twardej konkurencji koncentrują się nie na potrzebach swoich pacjentach, a na innych aptekach. Konkurencja sprawia, że istnieje silna tzw. wojna cenowa, nasilają się tendencje do uzależniania się aptek od dostawców leków poprzez wchodzenie w różnego rodzaju programy lojalnościowe lub poprzez tworzenie pionowych struktur dystrybucyjnych. Związane z tym zjawiskiem, wymuszane, konieczne w celu przetrwania, obniżki racjonalnych marż przez apteki nie należące do sieci lub nie będące uczestnikami tzw. programów lojalnościowych. są coraz częściej przyczyną upadłości wielu aptek lub ich przejęcia przez dostawców leków. Ponadto utrwala się w świadomości pacjentów błędny pogląd o podziale aptek na lepsze, bo tańsze oraz gorsze ho droższe, a aptekarzy na uczciwych, bo tańszych i nieuczciwych bo droższych. Po piąte, szybki wzrost liczby aptek powoduje faktyczną niemożliwość efektywnego i sprawnego realizowania kontroli nad działalnością aptek, w tym w szczególności przez inspekcję farmaceutyczną. Wskazane powyżej negatywne zjawiska mają charakter ogólnoeuropejski i dotyczą tych państw, w których występuje duża deregulacja w zakresie zakładania i rozmieszczania aptek ogólnodostępnych. W powyższym uzasadnieniu wykorzystano dane i wnioski zawarte w opracowaniu Austriackiego Instytutu Zdrowia, sporządzonego na zlecenie Grupy farmaceutycznej Unii Europejskiej (autorzy: Sabinę Vogler, Daniele Arts i Claudia Habl). Ad 4. Ustawowe ograniczenie obrotu lekami w placówkach obrotu pozaaptecznego oraz w punktach aptecznych. Ustalone obecnie liberalne kryteria kwalifikacji produktów leczniczych do obrotu u placówkach obrotu pozaaptecznego oraz punktach aptecznych, a w konsekwencji bardzo obszerne wykazy produktów dopuszczonych do lego obrotu, oceniane są bardzo negatywnie przez samorząd aptekarski oraz zrzeszonych w nim farmaceutów. Na proponowanych listach znajdują się leki. które nigdy nie powinny być przedmiotem obrotu pozaaptecznego. Rozszerzanie asortymentu leków dopuszczonych do obrotu w placówkach obrotu pozaaptecznego i punktach aptecznych stanowić może poważne zagrożenie dla zdrowia publicznego. Problem nabiera jeszcze większej doniosłości, jeżeli uwzględni się ostatnie zmiany obniżające wymagania dotyczące Środkowopomorska Okręgowa Izba Aptekarska 11

kwalifikacji osób wydających produkty lecznicze w placówkach obrotu pozaaptecznego, a także znoszące praktycznie wymogi jakim powinien odpowiadać lokal i wyposażenie tych placówek. Obecne rozporządzenia zrównują niemalże - jeżeli chodzi o zakres produktów leczniczych będących przedmiotem obrotu - apteki ogólnodostępne z punktami aptecznymi. Z drugiej strony wymagania dotyczące personelu i lokali w aptekach są dużo bardziej rygorystyczne. Samorząd aptekarski sprzeciwia się zrównywaniu roli i pozycji technika farmaceutycznego, pracującego w punktach aptecznych, z farmaceutami, których obecność wymagana jest w aptekach ogólnodostępnych. Liberalne kryteria kwalifikacji produktów leczniczych do obrotu w placówkach obrotu pozaaptecznego oraz w punktach aptecznych uderzają w apteki ogólnodostępne, jako placówki posiadające wykwalifikowany personel i odpowiednie warunki lokalowe. Prowadzić to może do zastępowania ich punktami aptecznymi, a więc jednostkami, które z założenia ustawodawcy miały funkcjonować przez ściśle określony czas, do momentu zastąpienia ich aptekami. Nie można kreować punktów aptecznych na najważniejsze placówki wydające produkty lecznicze, a w konsekwencji dbających o zdrowie publiczne w Polsce. Osłabienie znaczenia aptek ogólnodostępnych i przekazywanie coraz to większej liczby produktów leczniczych do niekontrolowanego praktycznie obrotu, nie służy z pewnością bezpieczeństwu zdrowotnemu obywateli. Ad 5. Precyzyjne uregulowanie statusu apteki szpitalnej oraz roli farmaceuty w stacjonarnym zakładzie opieki zdrowotnej. Prawidłowe działanie szpitala gwarantują bezpieczeństwu zdrowotnemu bywateli. w produkty lecznicze i wyroby medyczne. Prawidłowa realizacja zadań apteki wymaga bezpośredniej współpracy kierownika zoz-u z farmaceutą kierującym apteką (działem). Ad 6. Doprecyzowanie i uszczelnienie regulacji dotyczących łączeniu obrotu hurtowego z detalicznym w ramach tego samego podmiotu i jednostek powiązanych. Celem propozycji jest ochrona indywidualnych aptek przez wchłonięciem ich przez silniejsze ekonomicznie sieci aptek, wspierane przez grupy kapitałowe z innych poziomów obrotu lekami, w szczególności przez podmioty będące właścicielami hurtowni farmaceutycznych. Wprowadzenie przepisów doprecyzowujących i uszczelniających zasady łączenia obrotu hurtowego z detalicznym w ramach tego samego podmiotu i jednostek powiązanych uchronić ma polskich pacjentów i aptekarzy, a także 12 Biuletyn Informacyjny

cały system ochrony zdrowia publicznego w Polsce przed zgubnymi skutkami monopolizacji tej dziedziny życia społecznego. Samorząd aptekarski nawołuje od dawna do przeciwdziałania negatywnym skutkom, które dotknęły już niektóre państwa europejskie. Liberalne przepisy w zakresie koncentracji obrotu spowodowały w Norwegii, że trzy wielki sieci opanowały cały rynek detaliczny leków, co w konsekwencji spowodowało utratę kontroli państwa nad tą ważną sferą oraz rozszerzenie wielu patologicznych i niekorzystnych dla pacjentów zjawisk, w tym istotnego zwiększenia obciążeń finansowych dla obywateli. W ustawie - Prawo farmaceutyczne należy uściślić dotychczas obowiązujące przepisy antykoncentracyjne regulujące rynek farmaceutyczny. O ile intencją zmian wprowadzonych nowelizacją z dnia 20 kwietnia 2004 r. było wyeliminowanie możliwości prowadzenia obrotu hurtowego i obrotu aptecznego przez jeden podmiot lub podmioty powiązane kapitałowo, to wprowadzone wówczas przepisy okazały się mało precyzyjne i w przyjętym brzmieniu uniemożliwiają egzekwowanie tej zasady. To samo dotyczy przepisów mających na celu ograniczenie liczby aptek, będących własnością jednego podmiotu lub podmiotów powiązanych kapitałowo, w tym będących członkami grup kapitałowych do 1% łącznie na terenie danego województwa. W obecnym stanie prawnym możliwe jest skuteczne omijanie dyspozycji art. 99 ust. 3 pkt 2 i 3 i tworzenie sieci aptek przez zakup akcji lub udziałów podmiotów będących właścicielami aptek. Doprecyzowanie obowiązujących przepisów jest konieczne ze względu na fakt, że w zakresie instrumentów działania Państwowej Inspekcji Farmaceutycznej brak jest m.in. możliwości zbierania informacji w zakresie powiązań kapitałowych przedsiębiorców prowadzących działalność gospodarczą na rynku obrotu produktami leczniczymi. Wypis z Krajowego Rejestru Sądowego, który przedkładają przedsiębiorcy występujący z wnioskiem o wydanie zezwolenia na prowadzenie hurtowni farmaceutycznej czy apteki, nie zawiera Informacji o pochodzeniu kapitału gromadzonego przez przedsiębiorców, zatem konieczne było ustawowe zobowiązanie przedsiębiorców do przedkładania szczegółowych informacji dotyczących powiązań kapitałowych. Przepisy ustawy Prawo farmaceutyczne regulują rynek farmaceutyczny tylko od strony wydawania nowych zezwoleń na prowadzenie hurtowni farmaceutycznych/aptek, pozostawiając możliwość posiadania przez podmioty prowadzące apteki również hurtowni farmaceutycznych, czy posiadania przez przedsiębiorców kontrolowanych powyżej 1% łącznie aptek na terenie województwa. Przepisy te nic są zatem środkiem wystarczającym do uregulowania istniejącej na rynku farmaceutycznym sytuacji. Zgodnie z informacjami przedstawionymi przez. Główny Inspektorat Farmaceu- Środkowopomorska Okręgowa Izba Aptekarska 13

tyczny, biorąc pod uwagę przedsiębiorców, którzy otrzymali zezwolenia na prowadzenie aptek, należy zauważyć, że w ostatnich latach zaznacza się tendencja konsolidacji aptek ogólnodostępnych. W marcu 2006 r. na ogólną liczbę 11300 aptek 2569 aptek wchodziło w skład sieci lokalnych posiadających od 2 do 5l aptek w danej sieci (zezwolenia wydane na tego samego przedsiębiorcę), działających na terenie jednego województwa (dane na dzień 31 marca 2006 r. Stanowiło to 22,7% ogólnej liczby aptek. Natomiast 585 aptek wchodziło w skład największych sieci o zasięgu ogólnopolskim, posiadających od 7 do 89 aptek (zezwolenia wydane na tego samego przedsiębiorcę). Stanowiło to 5,1% ogólnej liczby aptek. Należy zaznaczyć, że samorząd aptekarski nie dysponuje szczegółowymi danymi dotyczącymi powiązań kapitałowych i innych powiązań powstałych na podstawie umów cywilnoprawnych zobowiązujących do określonych świadczeń, zawieranych między przedsiębiorcami posiadającymi zezwolenia na prowadzenie aptek czy hurtowni farmaceutycznych, jak również umów lojalnościowych zawieranych między aptekami a hurtowniami farmaceutycznymi. Z uwagi na konieczność zapewnienia ochrony interesu publicznego, jakim jest zdrowie i życie pacjentów, działalność polegająca na prowadzeniu obrotu detalicznego i hurtowego produktami leczniczymi jest działalnością reglamentowaną. Obecny podział rynku obrotu produktami leczniczymi, tworzenie sieci aptek, tworzenie grup kapitałowych, których członkami są podmioty posiadające apteki i hurtownie farmaceutyczne, nie zapewnia należytej ochrony zdrowia i życia pacjentów, ponieważ możliwe jest niekorzystne dla pacjenta i Narodowego Funduszu Zdrowia ustalanie cen leków między członkami grupy kapitałowej, preferowanie przez hurtownie aptek ogólnodostępnych będących własnością członków tej samej grupy kapitałowej i inne zachowania uniemożliwiające zapewnienie pacjentowi odpowiedniej opieki farmaceutycznej. Konsekwencją działań promocyjnych, prowadzonych przez sieci aptek, jest zwiększona realizacja recept oraz szybsze rozdysponowywanie i podwyższanie wielkości środków przeznaczanych przez Narodowy Fundusz Zdrowia na refundację leków. Przeznaczanie przez. Narodowy Fundusz Zdrowia większych środków na nieuzasadnioną względami medycznymi refundację leków ogranicza możliwość przekazywania środków na inne świadczenie opieki zdrowotnej oraz ogranicza możliwość zwiększenia dostępności do innych nieobjętych jeszcze refundacją leków. Zwiększone użycie leków wiąże się z nasileniem działań niepożądanych, co skutkuje zwiększeniem korzystania ze świadczeń opieki zdrowotnej. Szacuje się, ze 10 do ponad 20% hospitalizacji jest związanych z leczeniem działań niepożądanych produktów leczniczych. 14 Biuletyn Informacyjny

Konsekwencją zatem proponowanych zmian przepisów będzie ograniczenie liczby i zakresu patologicznych działań, które powodują zwiększenie wydatków publicznych w systemie refundacyjnym oraz zwiększone zużycie leków, tym samym wprowadzone zmiany przepisów umożliwią zwiększenie bezpieczeństwa i jakości terapii oraz podniesienie jakości opieki farmaceutycznej. Wprowadzone zmiany przyczynią się również do zwiększenia konkurencji na rynku obrotu produktami leczniczymi, co przyczyni się do podwyższenia jakości opieki farmaceutycznej. Ad 7. Wprowadzenia zakazu sprzedaży produktów leczniczych z automatów oraz w innej formie samoobsługowej. Obrót produktami leczniczymi dokonywany jest obecnie na zasadach określonych w ustawie - Prawo farmaceutyczne. Obrót ten prowadzą ściśle określone podmioty, od których wymaga się spełnienia szeregu warunków zapewniających odpowiednią jakość oraz bezpieczeństwo wydawanego pacjentowi leku. Wpływ na jakość i bezpieczeństwo leku mają nie tylko wymagania dotyczące wyposażenia placówki prowadzącej obrót ale również warunki transportowania, przechowywania produktu leczniczego oraz fakt, ze produkt wydawany jest przez osobę do tego uprawnioną. Osoba ta nawet w odniesieniu do placówek obrotu pozaaptecznego takich jak sklepy zielarsko-medyczne oraz sklepy specjalistycznego zaopatrzenia medycznego spełniać musi określone wymagania, w szczególności w zakresie wiedzy dotyczącej wydawanych produktów leczniczych. Osoba ta przed wydaniem leku każdorazowo ocenia jego jakość, dbając aby był on wydany w terminie ważności oraz aby brak było zewnętrznych oznak wskazujących na jego zepsucie sfałszowanie lub podrobienie. Zezwolenie na prowadzenie obrotu produktem leczniczym przez automaty lub w innej formie sprzedaży samoobsługowej uniemożliwia zagwarantowanie bezpieczeństwa i jakości wydawanego produktu leczniczego. Taka forma sprzedaży nie daje pewności, że produkt znajdujący się w automacie dostarczony został w warunkach zabezpieczających jego jakość podczas transportu, że z uwagi na zmieniające się warunki atmosferyczne jest on przechowywany w sposób dla niego odpowiedni, ponadto produkt taki nie podlega kontroli bezpośrednio przed jego wydaniem. W związku z powyższym uwzględniając jakość i bezpieczeństwo produktu leczniczego konieczne jest wprowadzenie powyższej zmiany do ustawy - Prawo farmaceutyczne. Ad 8. Zniesienie możliwości tworzenia nowych punktów aptecznych. Warunki w jakich prowadzony jest pozaapteczny obrót detaliczny w skle- Środkowopomorska Okręgowa Izba Aptekarska 15

pach ogólnodostępnych urągają podstawowym wymaganiom bezpieczeństwa. Ponadto z uwagi na liczbę sklepów ogólnodostępnych skuteczne sprawowanie nadzoru przez inspekcję farmaceutyczną jest niemożliwe. Obecna liczba aptek i punktów aptecznych gwarantuje niezbędną dostępność do produktów leczniczych, brak jest uzasadnienia merytorycznego do prowadzenia obrotu produktami leczniczymi w sklepach ogólnodostępnych. Ad 9. Wzmocnienia pozycji samorządu aptekarskiego w doskonaleniu zawodowym farmaceutów. Przedmiotowa propozycja zmierza to wyraźnego, ustawowego wskazania kompetencji samorządu aptekarskiego do prowadzenia ciągłego szkolenia, która obecnie wynika z interpretacji przepisów Konstytucji RP, ustawy o izbach aptekarskich i ustawy - Prawo farmaceutyczne. Wprowadzenie proponowanej wyżej regulacji ma uzasadnienie w: 1) przepisach Konstytucji RP; 2) charakterze zawodu farmaceuty jako zawodu zaufania publicznego; 3) przepisach ustawy o izbach aptekarskich; Zgodnie z art. 17 ust. 1 Konstytucji RP, w drodze ustawy można tworzyć samorządy zawodowe, reprezentujące osoby wykonujące zawody zaufania publicznego i sprawujące piecze nad należytym wykonywaniem tych zawodów w granicach interesu publicznego i dla jego ochrony. Z przepisu tego wynika, że sprawowanie pieczy i nadzoru nad wykonywaniem zawodu stanowi istotną cechę wyróżniającą samorządy skupiające zawody zaufania publicznego. W obowiązującym ustawodawstwie nie ma definicji pieczy i nadzoru nad wykonywaniem zawodu zaufania publicznego. Problem sprawowania pieczy i nadzoru był poruszony m.in. w wyroku Trybunału Konstytucyjnego z dnia 22 maja 2002 r. (TK K 37/00 OTK 2001/4/86). W orzeczeniu tym stwierdzono m.in., że tworząc samorząd zawodowy, organy państwowe cedują na niego swoje władztwo w zakresie kontroli prawidłowości wykonywania zawodu zaufania publicznego. Istotą samorządu zawodowego jest udzielona przez ustawodawcę samodzielność w zakresie organizacji wykonywania zawodu, określenia warunków jego wykonywania oraz kontroli nad należytym jego wykonywaniem, łącznic z odebraniem prawa jego wykonywania, zaś granice samodzielności samorządu zawodowego ustala ustawa. Dalej stwierdzono, że oznacza to również konieczność powierzenia samorządowi zawodowemu zadań i kompetencji o charakterze publicznym, w tym władczych, sprawowanych wobec wszystkich osób wykonujących dany zawód zaufania publicznego, niezależnie od innych ról społecznych czy publicznych pełnionych prz.cz takie osoby. Do kompetencji takich należy min. decydo- 16 Biuletyn Informacyjny

wanie o prawie wykonywania określonego zawodu oraz prowadzenie rejestru osób aktualnie wykonujących ten zawód. Tak wiec kompetencja do prowadzenia ciągłego szkolenia jest charakterystyczna dla samorządów zaufania publicznego, co powszechnie uznawane jest przez ustawodawcę w innych ustawach (np. dot. lekarzy, pielęgniarek i położnych, adwokatów, radców prawnych). Ad 10. Wprowadzenie zasady, że wyłqcznie farmaceuta może. prowadzić aptekę (tzw. zasada apteki dla aptekarza ). Zgodnie z art. 86 ust. 1 ustawy - Prawo farmaceutyczne, apteka jest placówką ochrony zdrowia publicznego. Z faktu bycia placówką ochrony zdrowia publicznego wynika podstawowy cel działalności każdej apteki, jakim jest ochrona zdrowia i życia korzystających z ich usług pacjentów. Zdaniem samorządu aptekarskiego wyłącznie farmaceuta może jako właściciel apteki zagwarantować, ze podstawowy cel działania apteki zostanie należycie zrealizowany. Podnoszone od wielu lat postulaty środowiska aptekarskiego znalazły uznanie Europejskiego Trybunału Sprawiedliwości, który w wyroku z dnia 19 maja 2009 r. uznał, że posiadanie i prowadzenie apteki może być zastrzeżone wyłącznie dla farmaceutów. Uregulowania włoskie i niemieckie ustanawiające taką zasadę są uzasadnione celem polegającym na zagwarantowaniu pewnego i należytej jakości zaopatrzenia ludności w produkty lecznicze. Trybunał podkreślił bardzo szczególny charakter produktów leczniczych, gdyż skutki lecznicze odróżniają je zasadniczo od innych towarów. Jeśli produkty lecznicze są przyjmowane bez potrzeby lub w nieodpowiedni sposób, mogą w poważnym stopniu zaszkodzić zdrowiu, czego pacjent może nie być świadomy podczas ich przyjmowania. Państwa członkowskie UE. mogą wymagać, aby produkty lecznicze były dystrybuowane przez apteki korzystające z rzeczywistej niezależności zawodowej. Uznaje się, że zawodowy farmaceuta prowadzi aptekę nie tylko w celu osiągania zysków, ale także, by realizować swe obowiązki zawodowe. Jego prywatny interes związany z osiąganiem zysków jest ograniczany przez jego wykształcenie, doświadczenie zawodowe i odpowiedzialność, jaka na nim ciąży, zważywszy że ewentualne naruszenie przepisów prawnych lub zasad etyki zawodowej nie tylko obniża wartość jego inwestycji, ale także podważa jego byt zawodowy. W odróżnieniu od farmaceutów, niefarmaceuci z definicji nie posiadają wykształcenia, doświadczenia i odpowiedzialności równoważnych z tymi, Środkowopomorska Okręgowa Izba Aptekarska 17

jakie posiadają farmaceuci. W takich okolicznościach należy stwierdzić, że nie zapewniają takich samych gwarancji, jak te. które zapewniają farmaceuci. W konsekwencji, państwo członkowskie może w ramach przysługującego mu zakresu uznania przyjąć, że prowadzenie apteki przez niefarmaceutę może stanowić zagrożenie dla zdrowia publicznego, w szczególności dla pewności i jakości detalicznej dystrybucji produktów leczniczych. Państwo członkowskie może uznać, że istnieje zagrożenie, iż mniej ograniczające przepisy mające na celu zapewnienie niezależności zawodowej farmaceutów, takie, jak system kontroli i sankcji, będą w praktyce naruszane, zważywszy że interes, jaki posiada niefarmaceuta w osiąganiu zysków nie jest ograniczany w taki sam sposób, jak interes niezależnych farmaceutów i że podporządkowanie farmaceutów, jako osób zatrudnionych, prowadzącemu aptekę mogłoby utrudnić im sprzeciwienie się poleceniom wydanym przez tego prowadzącego. Ogłoszony wyrok Europejskiego Trybunału Sprawiedliwości stanowi przełom w walce europejskich aptekarzy z liberalizacyjnymi naciskami Komisji Europejskiej. Jest to ogromny sukces, zapewniający stabilność ekonomiczną niezależnych aptek w większości krajów UE. Jest on również bardzo korzystny dla pacjentów, którzy będą mogli liczyć na niezależne fachowe porady aptekarzy wykonujących swój wolny zawód. Prezes Naczelnej Rady Aptekarskiej dr Grzegorz Kucharewicz Wspomnienie - Posiłek po szkoleniu w Mielnie 18 Biuletyn Informacyjny

Negatywna ocena projektu Naczelna Izba Aptekarska Warszawa, 6 maja 2010 r. Pan Marek Twardowski Minister Zdrowia Podsekretarz Stanu Szanowny Panie Ministrze! Nawiązując do pisma Naczelnej Izby Aptekarskiej z dnia 31 marca 2010 r., zawierającego uwagi do projektu rozporządzeniem MZ w sprawie wykazu produktów leczniczych, które mogą być dopuszczone do obrotu w placówkach obrotu pozaaptecznego oraz punktach aptecznych (przesłanego za pismem z dnia 17 marca br. znak: MZ-PLO-462-10301-5/MZ/10), w związku z Komunikatem Ministra Zdrowia z dnia 29 kwietnia 2010 r., dotyczącym wymienionego projektu rozporządzenia, w załączeniu przesyłam stanowisko w sprawie przedmiotowego projektu wyrażone na prośbę samorządu aptekarskiego przez pracowników Katedry i Zakładu Farmakologii Klinicznej Akademii Medycznej im. Piastów Śląskich we Wrocławiu. Podtrzymując negatywną ocenę, zawartą w naszym piśmie z dnia 31 marca br., jeszcze raz podkreślam, że rozszerzanie asortymentu leków dopuszczonych do obrotu w placówkach obrotu pozaaptecznego i punktach aptecznych stanowić może poważne zagrożenie dla zdrowia publicznego. Ustalone przez Ministerstwo Zdrowia liberalne kryteria kwalifikacji produktów leczniczych do obrotu w placówkach obrotu pozaaptecznego oraz punktach aptecznych, a w konsekwencji bardzo obszerne wykazy produktów dopuszczonych do tego obrotu, ocenia się są bardzo negatywnie przez samorząd aptekarski oraz zrzeszonych w nim farmaceutów. Na proponowanych listach znajdują się leki, które nigdy nie powinny być przedmiotem obrotu pozaaptecznego. Problem rozszerzanie asortymentu leków dopuszczonych do obrotu w placówkach obrotu pozaaptecznego i punktach aptecznych nabiera jeszcze większej doniosłości, jeżeli uwzględni się zmiany obniżające wymagania dotyczące kwalifikacji osób wydających produkty lecznicze w placówkach obrotu pozaaptecznego, a także znoszące praktycznie wymogi, jakim powinien odpowiadać lokal i wyposażenie tych placówek. Środkowopomorska Okręgowa Izba Aptekarska 19

Proponowane rozporządzenie zmierza do zrównania de facto - jeżeli chodzi o zakres produktów leczniczych będących przedmiotem obrotu - apteki ogólnodostępne z punktami aptecznymi. Z drugiej strony wymagania dotyczące personelu i lokali w aptekach są dużo bardziej rygorystyczne. Propozycja Ministra Zdrowia uderza w apteki ogólnodostępne, jako placówki posiadające wykwalifikowany personel i odpowiednie warunki lokalowe. Prowadzić może do zastępowania ich punktami aptecznymi, a więc jednostkami, które z założenia ustawodawcy miały funkcjonować przez ściśle określony czas, do momentu zastąpienia ich aptekami. Osłabienie znaczenia aptek ogólnodostępnych i przekazywanie coraz to większej liczby produktów leczniczych do niekontrolowanego praktycznie obrotu nie służy, z pewnością, bezpieczeństwu zdrowotnemu obywateli. Samorząd aptekarski niezmiennie uważa, że konieczne jest pilne: 1) ograniczenie liczby produktów leczniczych dopuszczonych do obrotu w placówkach obrotu pozaaptecznego oraz punktach aptecznych; 2) znowelizowanie rozporządzenia Ministra Zdrowia z dnia 2 lutego 2009 r. w sprawie kryteriów klasyfikacji produktów leczniczych, które mogą być dopuszczone do obrotu w placówkach obrotu pozaaptecznego oraz punktach aptecznych (Dz. U. Nr 24, poz. 151), i zaostrzenie kryteriów klasyfikacji produktów leczniczych do obrotu w placówkach obrotu pozaaptecznego oraz punktach aptecznych; 3) znowelizowanie rozporządzenia Ministra Zdrowia z dnia 2 lutego 2009 r. w sprawie kwalifikacji osób wydających produkty lecznicze w placówkach obrotu pozaaptecznego, a także wymogów, jakim powinien odpowiadać lokal i wyposażenie tych placówek oraz punktów aptecznych (Dz. U. Nr 21, poz. 118). Równocześnie wskazuję, że proponowane załączniki do ww. rozporządzenia, zawierające nazwy powszechnie stosowane, postać, maksymalnie dopuszczoną moc produktu leczniczego, kategorię dostępności i maksymalnie dopuszczona wielkość opakowania, nie pozwalają na jasne i klarowne określenie, jakie konkretnie produkty lecznicze są dopuszczone do obrotu pozaaptecznego. Dodatkowo, brak kodu EAN uniemożliwia prawidłową identyfikację produktów jak i ich producentów. Mając na uwadze, że w punktach aptecznych pracownikiem fachowym, kierownikiem może być technik farmaceutyczny, a w sklepach ogólnodostępnych osoby wydające leki, wiedzę o nich czerpią z ulotek, cały ciężar prawidłowej sprzedaży spoczywać będzie na hurtowniach farmaceutycznych, które będą zmuszone do sporządzania odręcznych wykazów produktów spełniających wymogi. 20 Biuletyn Informacyjny

W ocenie samorządu aptekarskiego opiniowany projekt doprowadzi do rozszerzenia sprzedaży pozaaptecznej, co w konsekwencji stanowić może poważne zagrożenie dla zdrowia publicznego. Z poważaniem prezes Naczelnej Rady Aptekarskiej dr Grzegorz Kucharewicz Przegląd Farmaceutyczny - maj / czerwiec 2010 r. Paragrafy w pigułce Premie pieniężne dla aptek W sprawie dotyczącej premii pieniężnych, wypłacanych aptekom z tytułu osiągnięcia określonego wolumenu zakupów produktów leczniczych, nabywanych od powiązanego z podatnikiem dystrybutora lub współpracującej z nim hurtowni obowiązują następujące przepisy. W wydanym w tej sprawie wyroku WSA w Warszawie stwierdził 16.03.2009 r. (sygn. III SA/Wa 2505/08) iż wypłata premii nie podlega opodatkowaniu VAT, co za tym idzie może być udokumentowana notą księgową. Stanowisko to podtrzymał USA w wyroku z 6 maja 2010 r. (IFSK 765/09). Składki na ubezpieczenie zdrowotne 9 procent Taka jest wysokość składki na ubezpieczenie zdrowotne w 2010 r. Od podatku dochodowego można ją odliczyć, jednak do wysokości 7,75 proc. podstawy jej wymiaru. Korekta deklaracji podatkowej Podstawowym uprawnieniem podatnika po zakończeniu kontroli podatkowej jest możliwość złożenia korekty deklaracji (w czasie trwania kontroli uprawnienie do skorygowania deklaracji ulega zawieszeniu w zakresie objętym kontrolą). Jeżeli kontrola ujawni nieprawidłowości, a podatnik nie dokona korekty w całości uwzględniającej ujawnione nieprawidłowości, organ podatkowy wszczyna postępowanie podatkowe w sprawie, która była przedmiotem kontroli podatkowej, nie później niż w terminie sześciu miesięcy od zakończenia kontroli. Środkowopomorska Okręgowa Izba Aptekarska 21

Karne sankcje skarbowe Do nakładania grzywny w drodze mandatu karnego za wykroczenia skarbowe są uprawnieni m.in. upoważnieni pracownicy urzędów skarbowych i inspektorzy kontroli skarbowej. Funkcjonariusz nakładający karę grzywny, na żądanie sprawcy wykroczenia skarbowego jest obowiązany okazać dokument uprawniający go do nałożenia kary w ten sposób. Mandatem karnym można nałożyć karę grzywny w granicach nie przekraczających podwójnej wysokości minimalnego wynagrodzenia czyli na dzień 30 lipca 2010 r., 2634 zł (1.317 zł x 2). Istotne jest jednak to, że warunkiem nałożenia grzywny w drodze mandatu karnego jest wyrażenia przez sprawcę wykroczenia skarbowego zgody na przyznanie mandatu. Zgodę tę odnotowuje się na dokumencie mandatu karnego. Jeżeli nie wyrażamy zgody na przyjęcie mandatu, sprawa będzie podlegała rozpoznaniu na zasadach ogólnych Rozporządzenie Rady Ministrów z 31 stycznia 2006 r. w sprawie nakładania mandatu karnego za wykroczenia skarbowe (Dz. U nr 25 poz. 184) Wspólnicy spółki Wspólnicy spółki osobowej przekształconej w inną osobową albo w kapitałową odpowiadają za długi starej spółki jak dotychczas przez trzy lata. Ludwika Januchowska radca prawny SP OIA w Koszalinie Z obrad naszej Rady Aptekarskiej 15. 04. 2010 Wydano prawo wykonywania zawodu dla 7 osób. Wpisano na listę członków 7 osób. Wydano rękojmię na kierowanie apteką dla 4 osób. Omawiano sprawę kierownika apteki, który zezwolił na wydawanie leków podczas jego nieobecności przez technika farm. Przedłużono okres wykonywania zawodu dla 1 osoby. Skreślono z listy członków 5 osób. Wyrażono negatywną ocenę programu lojalnościowego leki dla seniorów, co jest inną formą sprzedaży za 1 grosz. Wyrażono negatywne stanowisko odnośnie sprzedaży bezpośredniej. Omówiono sprawę Rzecznika Odpowiedzialności Zawodowej. 22 Biuletyn Informacyjny

Omawiano sprawę dyżurów nocnych w Miastku. Kwestia ta była omawiana w obecności wicestarosty Miastka,, który przybył specjalnie na nasze zebranie Rady do Koszalina. 6.05. 2010 Odbyło się uroczyste wręczanie Prawa Wykonywania Zawodu i złożenie ślubowania przez 7 osób. Podjęto uchwałę o wydaniu Prawa Wykonywania Zawodu dla 1 osoby. Skreślono z listy członków 1 osobę. Wydano rękojmie na pełnienie stanowiska kierownika apteki dla 1 osoby. Omawiano sprawę petycji o obniżenie składki członkowskiej Odczytano zaproszenie Gazety Farmaceutycznej na konferencję majową w Prezes Izby - mgr Maria Mach Warszawie. Rozpatrzono propozycje przyznania medali im. B. Koskowskiego. Zapoznano się z pismem Woj. Inspektora Farmaceutycznego ze Słupska odnośnie cofnięcia zezwolenia na prowadzenie apteki w Słupsku. Omawiano sprawę dyżurów nocnych w Miastku. Rada nie otrzymała zwrotu dokumentów od Rzecznika Odpowiedzialności Zawodowej. 20. 05. 2010 Odbyło się uroczyste wręczenie Prawa Wykonywania Zawodu i złożenie ślubowania przez 1 mgr farmacji. Podjęto uchwałę o wydaniu duplikatu Prawa Wykonywania Zawodu dla 1 osoby. Udzielono rękojmię na kierowanie apteką przez 1 osobę Ustalono wykaz osób do nagród. Wpisano na listę członków 1 osobę. Omawiano sprawę zebrań aptek szpitalnych. Zapoznano się ze stanowiskiem wicestarosty Bytowa i Departamentu ds. Lecznictwa. Omawiano sprawę dyżurów nocnych w małych miejscowościach. Przygotowano pismo do NIA w sprawie realizacji recept na leki, których opakowania nie należy dzielić. Środkowopomorska Okręgowa Izba Aptekarska 23