Zalecenia UFI dotyczące ochrony praw własności intelektualnej na targach

Transkrypt

1 Zalecenia UFI dotyczące ochrony praw własności intelektualnej na targach

2 SPIS TREŚCI WSTĘP STRONA 3 TERMINOLOGIA I PODSTAWOWE INFORMACJE STRONA 4 ZALECENIA UFI STRONA 7 PRZYDATNE LINKI STRONA 8

3 WSTĘP Targi, stanowiąc rynek konkretnego sektora przemysłu, są idealną lokalizacją, gdzie przedsiębiorstwa podrabiające produkty i usługi mogą prowadzić swoją nielegalną działalność. Pomimo tego faktu, targi są bardzo aktywne w walce z tego rodzaju praktykami, ponieważ imprezy targowe stanowią platformę, gdzie producenci oraz usługodawcy są w stanie bardzo łatwo zidentyfikować swoje podrobione produkty i usługi, oraz potencjalne zagrożenia z nimi związane. Targi oferują znakomitą możliwość zebrania informacji na temat konkurencji oraz dowiedzenia się o istnieniu nowych produktów i usług, skąd wynika możliwość łatwego wykrycia sytuacji potencjalnego naruszenia praw własności intelektualnej już na etapie początkowym, zanim dojdzie do produkcji i komercjalizacji na skalę masową. Jedną z misji Światowego Stowarzyszenia Przemysłu Targowego UFI jest pomoc swoim członkom oraz wszystkim interesariuszom przemysłu targowego w ochronie ich interesów biznesowych, oraz promowanie targów jako najbardziej efektywnego narzędzia marketingu, sprzedaży oraz komunikacji. Mając powyższe na celu, UFI stworzyło rekomendacje do wykorzystania przez organizatorów targów, tak aby byli w stanie pomagać swoim klientom - wystawcom i zwiedzającym - w ochronie ich praw własności intelektualnej, oraz w dochodzeniu takich praw, jeśli zostaną one naruszone, lub wystąpi zagrożenie ich naruszenia. Niniejszy dokument został stworzony w celu zaprezentowania jak wykorzystać niezbędne środki, żeby zagwarantować sobie skuteczną ochronę i egzekwowalność praw własności intelektualnej w czasie trwania targów. Zakres niniejszego dokumentu jest międzynarodowy i obejmuje kwestie ogólne, które znajdują zastosowanie w większości państw świata. UFI przyznaje, że prawdopodobnie będzie konieczne podjęcie bardziej szczegółowych i bardziej rygorystycznych działań na szczeblach poszczególnych państw.

4 TERMINOLOGIA I PODSTAWOWE INFORMACJE Piractwo oraz podrabianie to podobne terminy stosowane do określania nielegalnej reprodukcji lub imitacji produktów/usług, która narusza prawa własności intelektualnej. Własność intelektualna może zostać podzielona na dwie kategorie: Własność przemysłowa, która obejmuje znaki towarowe, patenty i wzory użytkowe; Prawa autorskie i pokrewne, które dotyczą dzieł literackich i artystycznych, takich jak powieści, wiersze, sztuki teatralne, filmy, utwory muzyczne, dzieła plastyczne, takie jak rysunki, obrazy, fotografie i rzeźby, oraz wzory architektoniczne. Znaki towarowe (lub komercyjnie odpowiadające im marki) Patenty Znak towarowy identyfikuje i wyróżnia produkt lub usługę przedsiębiorstwa od produktów i usług oferowanych przez konkurencję. Istnieje kilka rodzajów znaków towarowych: znaki słowne, znaki graficzne (logo), znaki trójwymiarowe, znaki kolorystyczne, lub kombinacje powyższych. Ochrona znaku towarowego oferuje właścicielowi takiego znaku wyłączne prawo do wykorzystania takiego znaku, oraz daje mu możliwość ochrony przed wykorzystaniem i rejestracją identycznych lub podobnych znaków towarowych, które mogłyby doprowadzić do mylenia produktów przez odbiorców. Ochrona znaku towarowego trwa zazwyczaj przez okres 10 lat i okres ten może zostać przedłużony. Ochrona znaku towarowego jest egzekwowalna w zakresie terytorialnym (tzn. wyłączne prawa istnieją jedynie w krajach, gdzie znak towarowy został zarejestrowany). Na obszarze Unii Europejskiej możliwe jest zastosowania jednolitej ochrony (obecnie obejmującej 27 państw członkowskich). Patenty obejmują wynalazki i ochraniają (techniczne) cechy produktu lub procesu. Dlatego właśnie posiadacz patentu może uniemożliwić stronie trzeciej wykorzystanie produktu chronionego patentem. Ma on prawo do korzystania z wynalazku pod warunkiem, że produkt albo proces jest pozbawiony cech chronionych przez inne patenty. Jeśli jednak dochodzi do takiej sytuacji, strony zaangażowane w taką sytuację powinny zastanowić się nad wzajemnym udzieleniem sobie praw licencyjnych. Okres obowiązywania patentu wynosi 20 lat i podlega obowiązkowi uiszczania opłat (zazwyczaj rocznych). Możliwe jest również przedłużenie okresu obowiązywania patentu. Ochrona zapewniana przez patent jest egzekwowalna w zakresie terytorialnym. W Europie możliwe jest skorzystanie z pojedynczej procedury patentowej, która obecnie umożliwia ochronę w 37 krajach Europy, poprzez jeden wspólny proces przeprowadzany w jednym języku. Wymagania konieczne do przyznania patentu są następujące: nowatorstwo, innowacyjność i oryginalność, możliwość zastosowania i przydatność na skalę przemysłową. Uwaga! Warunek "nowatorstwa" narzuca żeby wniosek o przyznanie patentu został złożony zanim produkt lub proces zostanie po raz pierwszy zaprezentowany szerokiej publiczności, na przykład w czasie trwania targów...

5 W większości krajów konieczne jest zaistnienie oryginalnego technicznego wkładu w nowoczesność. Nowoczesność jest rozumiana jako wszystko, co już jest znane ludziom przed złożeniem wniosku o przyznanie patentu (nawet oświadczenia stron starających się o przyznanie patentu). Patenty na wzory użytkowe oraz inne rodzaje patentów. Wzory Przyznane patenty na wzory użytkowe są również prawami, które mogą skutecznie chronić wynalazek. Wymagania dotyczące patentów na wzory użytkowe są zazwyczaj takie same jak w przypadku zwykłych patentów. W większości przypadków, nie przeprowadza się szczegółowego badania potwierdzającego zasadność takich praw. Dlatego właśnie status wzoru użytkowego może zostać uzyskany szybko, łatwo i tanio. Okres obowiązywania wzoru użytkowego jest krótszy niż w przypadku tradycyjnego patentu i ochrona może nie być tak wszechstronna we wszystkich krajach. W różnych krajach istnieją różne rodzaje "patentów", takie jak patenty chroniące rośliny lub patenty chroniące odmiany roślin, których zadaniem jest ochrona nowych gatunków roślin. Wzory chronią wygląd zewnętrzny całości lub części określonego produktu przemysłowego lub rzemieślniczego, w szczególności linie, kontury, kolory, kształt, fakturę powierzchni i/lub materiały, z których wykonano produkt i/lub jego zdobienia, pod warunkiem, że taki wygląd był nowy i miał tzw. indywidualny charakter w momencie składania wniosku. Wzór może być dwuwymiarowy bądź trójwymiarowy. Uwaga! Tak jak w przypadku patentu, warunek "nowatorstwa" wymaga żeby wniosek o zastrzeżenie wzoru został złożony przed targami, tzn. zanim produkt lub proces jest po raz pierwszy zaprezentowany szerokiej publiczności Okres trwania ochrony różni się w zależności od kraju. Na przykład w Unii Europejskiej, wzór zastrzeżony jest ważny przez okres 5 lat i może być odnawiany na okres maksymalnie do 25 lat Ochrona wzoru jest egzekwowalna na szczeblu terytorialnym. Na obszarze Unii Europejskiej możliwe jest zastosowanie jednolitej ochrony (obecnie obejmującej 27 państw członkowskich). Prawa autorskie Prawa autorskie ochraniają oryginalną twórczość, taką jak utwory literackie i artystyczne, muzykę, filmy, nagrania dźwiękowe i transmisje, oraz oprogramowanie i multimedia. W Stanach Zjednoczonych, zalecane jest formalne zgłoszenie posiadanych praw autorskich. W większości innych krajów, działanie takie jest niemożliwe. Tak jak każda inna własność, własność intelektualna może być wynajmowana (licencjonowana) lub sprzedawana (cedowana) Z powodu skomplikowanej procedury rejestracji własności intelektualnej, zalecane jest korzystanie ze specjalistów zajmujących się prawami własności intelektualnej.

6 Spory wynikające z prawa o ograniczeniu nieuczciwej konkurencji mogą być zasadne jeśli kopiowane produkty nie są chronione przez wspomniane wyżej prawa własności, ale tylko jeśli wystąpią okoliczności specjalne, np. kiedy imitacja jest dokładną kopią oryginału. Znaki towarowe, patenty i wzory zarejestrowane w jednym kraju, nie są chronione w innych krajach. Na przykład, amerykańskie znaki towarowe, patenty czy wzory zastrzeżone nie gwarantują ochrony w krajach Unii Europejskiej i vice-versa. W ten sam sposób uzyskanie prawa własności intelektualnej i rejestracja procedury może być inna w różnych krajach. W szczególności procedura uzyskania prawa własności intelektualnej w Stanach Zjednoczonych bardzo różni się od takiego samego postępowania w innych krajach. Nawet jeśli proces uzyskiwania i ochrony praw własności intelektualnej są inne w rożnych krajach, większość z krajów przestrzega międzynarodowych umów zawartych w celu zharmonizowania najważniejszych aspektów przepisów dotyczących własności intelektualnej. Najważniejszą umową zawartą w tej kwestii jest umowa TRIPS (porozumienie o handlowych aspektach praw własności intelektualnej), która weszła w życie dzięki staraniom Światowej Organizacji Handlu WTO. Strona posiadająca prawa własności intelektualnej może egzekwować prawa jej przysługujące poprzez różnorakie działania - ostrzeżenia/wezwania do zaprzestania działalności wysyłane do strony naruszającej prawo; działania celne; postępowania sądowe; rozwiązywanie sporów poprzez mediację i arbitraż. Zebranie odpowiednich dowodów (w kwestii naruszenia praw własności intelektualnej wielu państwach ma zastosowanie procedura wydania nakazu przeszukania (nazywana w krajach anglosaskich nakazem Antona Pillera)), umożliwia posiadaczowi prawa własności intelektualnej uzyskanie decyzji sądowej kierującej niezależnych biegłych na teren obiektu (siedziby przedsiębiorstwa, terenów targowych), gdzie operuje strona rzekomo naruszająca prawa własności intelektualnej, w celu opisania domniemanego naruszenia, oraz zatrzymania przedmiotów w celach dowodowych. Zgodnie z prawem obowiązującym w wielu państwach, organizatorzy wystaw zazwyczaj nie mają prawnej mocy podejmowania działań przeciwko stronom naruszającym prawa własności intelektualnej. Jedynie wystawcy (posiadacze praw własności intelektualnej), lub ich prawni reprezentanci, mogą podejmować skuteczne działania przeciwko stronom naruszającym ich prawa. Skuteczną metodą zapobiegającą wystawianiu podrobionych kopii jeszcze przed rozpoczęciem targów jest zajęcie produktów na granicy przez władze celne. Władze celne dokonują sprawdzenia importowanych lub eksportowanych towarów, lub towarów w ruchu tranzytowym, pod względem zawartości produktów naruszających chronione prawa. Ich działania nie są jedynie ograniczone do kontroli na placówkach granicznych, ale również, jako część działań mających na celu ochronę praw własności przemysłowej, obejmują monitoring i kontrole w granicznych urzędach celnych, urzędach celnych zlokalizowanych na terenie całego kraju oraz w portach morskich, jak również kontrole mobilne. Po otrzymaniu wniosku potwierdzającego prawa producenta marki, władze celne mają prawo zatrzymać podejrzane przesyłki, skontrolować je, pobrać próbki, zniszczyć podrobione produktu, oraz informacje o tym fakcie przekazać producentowi marki. W czasie trwania targów, wystawca może podjąć następujące kroki korzystając z pomocy prawnika: Wezwanie do zaprzestania naruszeń: strona naruszająca podpisuje zobowiązanie, że zaprzestanie sprzedaży kopiowanych produktów, oraz że zapłaci grzywnę w przypadku wystąpienia dalszych naruszeń. Nakaz tymczasowy: posiadacz patentu lub praw do wzoru uzyskuje tymczasowy nakaz sądowy zabraniający stronie naruszającej sprzedaży i wystawiania określonych produktów.

7 ZALECENIA UFI Organizatorzy targów powinni zagwarantować stworzenie otoczenie biznesowe w atmosferze fair play podczas organizowanych przez siebie targów poprzez informowanie, ochronę i pomoc wystawcom w działaniach wymierzonych przeciwko kopiowaniu produktów i marek. Przed rozpoczęciem targów, organizatorzy powinni udostępnić wystawcom informacje na temat ochrony praw własności intelektualnej w specjalnej broszurze dystrybuowanej razem z formularzami zgłoszeniowymi / formularzem uczestnictwa, na stronie internetowej organizatora, w podręczniku dla wystawcy, lub w "Ogólnych Warunkach Udziału" w targach. Broszura taka winna zawierać ogólne informacje dla wystawców oraz zwracać uwagę następujące zalecenia: wystawcy ochraniają i rejestrują znaki towarowe, patenty oraz wzory przed rozpoczęciem targów, w celu uzyskania prawomocnego prawa (targi niszczą nowatorstwo), dzięki któremu mogą korzystać z wszelkich form ochrony prawnej w czasie trwania targów i poza nimi; korzystanie z usług prawnika specjalizującego się w uzyskiwaniu patentów i zastrzegania znaków towarowych odnośnie alternatywnych form rejestracji, wymogów, procedur i zachowana praw; wystawca powinien przywieźć na targi wszystkie oryginalne dokumenty, lub ich kopie poświadczone notarialnie, dotyczące swoich praw patentowych lub praw do znaków towarowych, tak aby możliwe naruszenie tych praw mogło zostać stwierdzone w czasie trwania targów. Do dokumentów należy dołączyć, jeśli jest to możliwe, wcześniejsze wyroki sądowe przeciwko stronie wystawiającej skopiowane produkty na targach; wystawców powinno się zachęcać do upubliczniania informacji, że ich produkty lub usługi są chronione stosownymi prawami własności intelektualnej; jeśli wystawca jest przekonany, że inny wystawca naruszy jego prawa, powinien on złożyć stosowny wniosek do odpowiednich władz celnych, które mogą dokonać zatrzymania podejrzanych przesyłek, zbadać je, pobrać próbki i zniszczyć podrobione produkty. Oczywiście takie działanie powinno się odbyć odpowiednio wcześniej przed rozpoczęciem targów. Ponadto, organizator powinien być w stanie udostępnić przed i w czasie trwania targów: dane kontaktowe osoby odpowiedzialnej za kwestie praw własności intelektualnej po stronie organizatora targów; dane kontaktowe lokalnych/krajowych organizacji zajmujących się prawami własności intelektualnej, dane kontaktowe władz celnych oraz prawników zajmujących się patentami i znakami towarowymi, którzy mogliby reprezentować wystawców, którzy chcieliby podjąć kroki prawne przeciwko domniemanym naruszeniom ich praw. Może to też obejmować identyfikację nielegalnie skopiowanych produktów w czasie trwania targów Organizatorzy powinni być w stanie zaoferować możliwość neutralnego arbitrażu, pomoc arbitrów lub sędziów, którzy mogliby pomóc w ustaleniu czy doszło do naruszenia praw, lub którzy mogliby rozstrzygać spory wynikające z praw własności intelektualnej w czasie trwania targów, oraz powinni zagwarantować obecność tłumaczy ustnych, aby umożliwić swobodną komunikację w przypadku dysput powstałych pomiędzy stronami z różnych krajów. Jeśli jest to właściwe i możliwe, organizatorzy powinni również zorganizować biuro, specjalne stoisko, lub punkt kontaktowy na terenie organizowanych targów, które zajmowałoby się wszystkim kwestiami związanymi z prawami własności intelektualnej w czasie trwania targów.

8 PRZYDATNE LINKI WIPO (Światowa Organizacja Własności Intelektualnej) (Zawiera kompleksowe informacje na temat znaków towarowych i ich ochrony) OHIM (Urząd ds. Harmonizacji Rynku Wewnętrznego - Znaki Towarowe i Wzory) (Zawiera informacje na temat znaków towarowych w Unii Europejskiej i ich ochrony. Informacje na temat jak chronić się przed podrabianiem: EPO (Europejskie Biuro Patentowe) (EPO oferuje standardową procedurę wnioskowania dla indywidualnych wynalazców oraz przedsiębiorstw starających się uzyskać ochronę patentowa w jednym z 37 państw Europejskich) Komisja Europejska: Sprawy Celne (Zawiera informacje na temat wszelkich nowości i rozwiązań związanych z kwestiami celnymi, oraz szczegółowe informacje na temat problemów piractwa) REACT (Europejski Program Antypiracki) (Ma na celu walkę z piractwem poprzez oferowanie pełnego pakietu usług prawnych i praktycznych dla swoich członków) STOP (Strategia Zwalczania Zorganizowanego Piractwa Amerykańskiego Departamentu Handlu) (Informacje na temat ochrony praw własności intelektualnej w Stanach Zjednoczonych i zagranicą) Amerykański Urząd Patentowy Chiński Urząd Patentowy Japoński Urząd Patentowy Koreański Urząd Patentowy

9 (Linki do stron urzędów ochrony praw własności intelektualnej w kilku państwach, oraz do powiązanych organizacji, baz danych, publikacji i wytycznych). UFI pragnie wyrazić podziękowanie firmie Gevers za pomoc w przygotowaniu niniejszego dokumentu GEVERS - Kancelaria Prawna - Patenty, Znaki Towarowe i Wzory