Michael Lux. Wartość celna

Transkrypt

1 Michael Lux Wartość celna W tym materiale zostaną omówione następujące zagadnienia: Jaki jest cel i zakres stosowania reguł dotyczących wartości celnej? Jakie metody określania wartości celnej przewiduje art. VII GATT oraz Porozumienie Światowej Organizacji Handlu w sprawie wartości celnej towarów? Jak określa się wartość transakcyjną i w jakich przypadkach koryguje się ją? Jak ustala się wartość celną, jeżeli nie można oprzeć się na wartości transakcyjnej? Jak traktuje się transakcje, kiedy strony są ze sobą powiązane? W jakich przypadkach i w jakiej formie sporządza się deklarację wartości celnej? Jak określa się kurs wymiany obcych walut? Według jakich reguł ustala się podstawę wymiaru podatku obrotowego w przywozie? 1. Cel i zakres stosowania Jeżeli taryfa celna (lub każdy inny podatek od towarów) przewiduje uiszczenie należności, istnieją dwie możliwości ustalenia należnej kwoty: albo cło pobierane jest na podstawie jednostek miar odnoszących się do cech towaru, jak np. masa, objętość lub powierzchnia (specyficzne stawki celne) albo cło jest obliczane jako stawka procentowa od wartości towaru (cło ad valorem). Podczas gdy określenie masy, objętości lub powierzchni towaru nie wymaga żadnych szczególnych reguł (pominąwszy pytanie, czy należy uwzględnić opakowanie i dodane substancje, np. wodę w konserwie z grzybami), zasada cła ad valorem wymaga pewnej liczby reguł, na przykład czy cło ma opierać się na takiej cenie, - którą importer faktycznie płaci (tzw. wartość transakcyjna) lub - która jest wymagana zwykle w handlu międzynarodowym (tzw. wartość normalna) lub - która jest zwykle płacona w kraju przywozu (jak wcześniejszy amerykański system opierający się na krajowych cenach sprzedaży - American Selling Price System), czy cło jest pobierane na bazie FOB czy CIF (tzn. czy koszty transportu do kraju importu są włączone czy też nie), jak należy postępować w takich przypadkach, kiedy towary są kilkakrotnie sprzedawane pomiędzy różnymi podmiotami, jak należy postępować z towarami, które zostały uszkodzone lub w części utracone, czy i w jakich okolicznościach można zaakceptować ceny, uzgodnione pomiędzy stronami powiązanymi ze sobą, a jak należy postępować, jeżeli tak nie jest. Pominąwszy przypadek towarów uszkodzonych takie problemy nie mogą wystąpić w odniesieniu do specyficznych stawek celnych, ponieważ są one niezależne od porozumień umownych. Mimo to większość stawek celnych Taryfy Celnej Wspólnoty (jak również innych krajów) jest określana na podstawie wartości towarów i to z następujących powodów: Odpowiada to zasadom sprawiedliwości i konkurencji - handlowiec, który wynegocjuje niższą cenę zakupu niż jego konkurenci, płaci także niższe cło i nie jest poszkodowany z powodu wyższych cen płaconych przez jego konkurentów. Z punktu widzenia konsumenta i skarbu państwa wydaje się także to bardziej sprawiedliwe, że osoby, które nabywają towary droższe lub luksusowe, płacą wyższe cło i wpłacają więcej do budżetu państwa, niż takie osoby, które mogą sobie pozwolić tylko na tańszy towar tej samej kategorii (np. pierścionek z małym diamentem zamiast dużego). W razie wzrostu cen (inflacja) lub ich spadku (deflacja) cło podąża automatycznie za wahaniami cen, tak że można uniknąć częstego dostosowywania taryfy celnej, a w razie inflacji (która występuje częściej niż deflacja) zapewniony jest stabilny dochód do budżetu państwa, jeżeli wielkość importu pozostaje na tym samym poziomie. Międzynarodowe Negocjacje Handlowe oraz Konsultacje w sprawie obcych taryf celnych są ułatwione, jeżeli stawki celne są ustalane od wartości towaru, a nie od kwot w walutach krajowych, które odnoszą się do specyficznych cech towarów. Jednak argument ten jest trafny w pełni tylko wtedy, jeżeli towary są opisane według tej samej nomenklatury (p. Rozdział III) i jeżeli do określania wartości celnej są stosowane wspólne reguły. 143

2 Ułatwione jest zbieranie i porównywanie międzynarodowych handlowych danych statystycznych, ponieważ wartość towarów importowanych i eksportowanych jest najlepszą i najprostszą metodą zmierzenia tej działalności, pod warunkiem, że metody określania wartości są wszędzie takie same. Główne wady cła ad valorem są następujące: Ponieważ cła te opierają się na porozumieniach umownych, istnieje podwyższone ryzyko oszustwa (np. poprzez przedłożenie fałszywych rachunków) oraz niezbędny jest wyższy poziom wykształcenia zgłaszających jak również urzędników celnych, którzy kontrolują zgłoszenia celne. W razie recesji, podczas której rynek krajowy najczęściej potrzebuje ochrony importu, zmniejsza się cło w przywozie, a tym samym zewnętrzna ochrona z powodu spadających cen (z tego powodu stosuje się w odniesieniu do wielu produktów rolnych cła specyficzne). W razie wywołanej wewnętrznie inflacji tani import może przyczynić się do zwalczania wzrostu cen. Jeżeli jednak jednocześnie wzrastają także ceny towarów importowanych, cło od wartości prowadzi do dalszego wzrostu cen (ma to w szczególności miejsce wtedy, gdy stosuje się wartość normalną kraju przywozu, jak we wcześniejszym systemie American Selling Price System). Reguły odnoszące się do wartości celnej są stosowane nie tylko do określania cła ad valorem, lecz także w przypadkach, w których taryfa celna różnicuje stawki celne zależnie od progów wartości (np. z jednej strony sok pomarańczowy o wartości 30 lub mniej za 100 kg oraz z drugiej strony sok pomarańczowy o wartości powyżej 30 za 100 kg, p. kody CN i ), kontyngent celny lub ograniczenie ilościowe określa dostępną ilość według wartości (a nie według określonych cech jak kg), reguły pochodzenia stosują kryterium wzrostu wartości minimalnej lub najwyższego dopuszczalnego udziału procentowego towarów importowanych (patrz Rozdział IV 1 b), sporządzane są statystyki dotyczące importu (art. 9 ust. 2 Rozp. [WE] Nr 1917/2000, patrz Załącznik I, tab. 2). należy ustalić podstawę wymiaru podatku obrotowego (VAT) od towarów importowanych (art. 11 lit. B ust. 1 6-tej Dyrektywy w sprawie podatku obrotowego, patrz Załącznik I, tab. 5). Jednakże szczególne przepisy prawa mają prymat przed Ogólnymi Regułami dotyczącymi wartości celnej, np. przepisy dotyczące opłat od produktów rolnych lub ceł antydumpingowych. 2. Zasady art. VII GATT i Porozumienia WTO w sprawie wartości celnej W momencie zawarcia Układu Ogólnego w sprawie Taryf Celnych i Handlu (GATT) w roku 1947 stało się po raz pierwszy możliwe stworzenie uznawanej na płaszczyźnie międzynarodowej Reguły dotyczącej ustalania wartości celnej. Art. VII ust. 2 GATT ustala, że wartość towaru importowanego określana dla potrzeb celnych ma opierać się na faktycznej wartości, a nie na wartości towarów krajowych lub na wartościach arbitralnych lub fikcyjnych. Faktyczną wartością jest taka cena, po której ten towar lub towar podobny jest sprzedawany lub oferowany do sprzedaży w zwykłym obrocie handlowym w warunkach wolnej konkurencji. Definicja ta dopuszcza zarówno teoretyczną koncepcję wartości (dopóki nie opiera się ona na cenach krajowych i nie jest arbitralna) jak również ustalanie wartości na podstawie cen faktycznych. Porozumienie z roku 1949 w sprawie ustalania wartości towarów dla potrzeb celnych, które zostało zawarte pod protektoratem Rady Współpracy Celnej (obecnie: Światowa Organizacja Celna - WCO), opierało się głównie na teoretycznej koncepcji wartości. W następstwie zawarcia Układu GATT w sprawie wartości celnej towarów w 1979 (Dz. U Nr L 71, str. 107) Wspólnota i większość jej partnerów handlowych dostosowały swoje regulacje do koncepcji, której podstawą jest głównie faktyczna wartość transakcyjna. Od zawarcia Porozumienia ustanawiającego Światową Organizację Handlu - WTO (Dz. U Nr L 336, str. 3) wszyscy członkowie WTO są zobowiązani do stosowania Porozumienia w sprawie stosowania art. VII Układu GATT (Dz.U Nr L 336, str. 119). Zgodnie z jego preambułą ustalanie wartości celnej ma być odpowiednie, przewidywalne i jednolite, podążać za zwyczajami handlowymi (np. poziom handlu, sprzedane ilości, typowe marże handlowe), opierać się na prostych i odpowiednich jednostkach miary, ma być niezależne od źródeł zakupu towarów (tzn. należy unikać rozróżniania według firm lub krajów eksportujących). Główna metoda polega na określaniu wartości transakcyjnej, która jest zdefiniowana (art. 1 i 8 Porozumienia w sprawie wartości celnej towarów) jako cena faktycznie zapłacona za towary lub należna, jeżeli zostały one sprzedane w celu eksportu do kraju importu, do której doliczane są wszystkie takie płatności, które są uiszczane jako warunek sprzedaży towarów, jak 144

3 - opłaty licencyjne, - późniejsze płatności ze strony Kupującego na rzecz Sprzedającego, - płatności z tytułu procesu produkcji (np. materiały, narzędzia, prace budowlano - konstrukcyjne), - oraz - zależnie od wyboru dokonanego przez danego członka WTO - koszty transportu i ubezpieczenia do miejsca wprowadzenia na obszar celny. TABELA V-1 Jeżeli nie można zastosować metody wartości transakcyjnej, należy zastosować do ustalenia wartości jedną z poniższych metod alternatywnych, i to w następującej kolejności: 1. wartość transakcyjna towarów identycznych (art. 2 Porozumienia w sprawie wartości celnej towarów), 2. wartość transakcyjna towarów podobnych (art. 3 Porozumienia w sprawie wartości celnej towarów), 3. wartość oparta na cenie jednostkowej, po jakiej towary przywożone lub towary identyczne bądź podobne są sprzedawane i od której odliczane są określone koszty ponoszone w kraju importu dedukcyjna metoda określania wartości (art. 5 Porozumienia w sprawie wartości celnej towarów), 4. wartość jako koszty produkcji włącznie z kosztami ogólnymi i zwyczajowym zyskiem metoda wartości kalkulowanej (art. 6 Porozumienia w sprawie wartości celnej towarów), 5. oraz jako ostatnia możliwość zastosowanie odpowiednich środków zgodnie z zasadami i ogólnymi przepisami tego Porozumienia i Artykułu VII Układu GATT i w oparciu o dane dostępne w kraju importu, przy wyłączeniu między innymi krajowych cen sprzedaży i wartości minimalnych (art. 7 Porozumienia w sprawie wartości celnej towarów). Importer może żądać zmiany kolejności metod 3 i 4 (art. 4 Porozumienia w sprawie wartości celnej towarów). Jeżeli administracja celna w przypadku osób powiązanych ze sobą (w rozumieniu Art. 15 ust. 4 Porozumienia w sprawie wartości celnej towarów) ma powody, aby przyjąć, że to powiązanie wpłynęło na cenę, musi ona powiadomić importera o tych powodach. Wtedy zgłaszający może udokumentować, że wartość transakcyjna odpowiada w przybliżeniu następującym wartościom (Art. 1 ust. 2 Porozumienia w sprawie wartości celnej towarów): wartości transakcyjnej sprzedaży niepowiązanym Kupującym w celu eksportu do kraju importu towarów identycznych lub podobnych lub wartości celnej towarów identycznych lub podobnych, ustalonej według metody wartości dedukcyjnej lub wartości celnej towarów identycznych lub podobnych, ustalonej według metody wartości kalkulowanej. Komitet Techniczny utworzony pod nadzorem Światowej Organizacji Handlu otrzymał zadanie zapewnienia jednolitej interpretacji i stosowania Porozumienia w sprawie wartości celnej (Art. 18 ust. 2 oraz Załącznik II Porozumienia w sprawie wartości celnej). Tabela V-2 Zalety i wady warunków dostawy na bazie CIF i FOB dla ustalania wartości celnej 1. CIF Zalety Preferowane są przywozy z pobliskich krajów; zmniejsza to niekorzystny wpływ na środowisko i trwonienie zasobów naturalnych przez niepotrzebny transport Preferowane są przywozy tańszymi środkami transportu (np. statek w przeciwieństwie do samolotu); zmniejsza to niekorzystny wpływ na środowisko i trwonienie zasobów naturalnych ze względu na transport Porównywalny zysk innych krajów, które produkują identyczne towary jak krajowi producenci, jest już zmniejszany przez koszty transportu; podstawa CIF zwiększa funkcję ochronną ceł tym więcej, im bardziej jest oddalony kraj eksportu od kraju importu Dochody Państwa zwiększają się, ponieważ cło pobierane jest nie tylko od samej ceny towarów lecz także od kosztów transportu do kraju przywozu Wady Preferowane są pewne porty przywozu, które leżą w pobliżu międzynarodowych tras komunikacyjnych, w odróżnieniu do portów bardziej oddalonych od takich tras, Nieprzewidziane okoliczności odnośnie transportu (np. strajk i porcie przywozu) mogą prowadzić do podwyższenia wartości celnej, a tym samym do wyższego cła Cła służą do pobierania opłat od towarów a nie od usług; podstawa CIF przy określaniu wartości celnej stanowi ukryty podatek od usług transportowych Zyski produkcji masowej są redukowane przez okoliczność, że pobierane jest cło nie tylko od ceny towarów ale także od kosztów transportu pomiędzy krajem wywozu i przywozu 145

4 Konsumenci, którzy wybierają produkty z bardzo oddalonych krajów, muszą zapłacić dodatkowo cło od kosztów transportu Jeżeli na rynkach krajów eksportu stosowana jest także podstawa CIF, porównywalny zysk krajowych producentów zmniejszany jest nie tylko przez koszty transportu, lecz także przez cło od tych kosztów, i to tym więcej im bardziej jest oddalony kraj przywozu od kraju wywozu 2. FOB Zalety Warunki dostawy na bazie FOB nie nakładają cła na transport, tak więc lepiej utrzymują się porównywalne zyski i zyski produkcji masowej co jest korzystne dla międzynarodowej konkurencji Różne porty importu konkurują ze sobą ze względu na koszty transportu, a to współzawodnictwo nie jest zaostrzane przez cło od kosztów transportu Nieprzewidziane zmiany kosztów transportu nie prowadzą do wyższego cła Dostawcy z odległych krajów nie są poszkodowani z powodu ceł od kosztów transportu Konsumenci mogą wybrać produkty z odległych krajów bez konieczności płacenia cła od kosztów transportu Wady Krajowi producenci mają mniejszą ochronę w porównaniu z bazą CIF Fakt, że nie pobiera się cła od kosztów transportu, może prowadzić do nieefektywnego i marnotrawnego korzystania ze środków transportu i zasobów naturalnych (np. samolot zamiast statku) Jeżeli towary dostępne w pobliskich krajach są stamtąd importowane, należy to preferować ze względu na zanieczyszczenie środowiska i optymalne obchodzenie się z zasobami naturalnymi w odróżnieniu od przywozów z bardziej oddalonych krajów; w przypadku bazy FOB taki skutek nie jest promowany W systemie FOB dochody państwa są mniejsze niż w przypadku ustalania wartości na bazie CIF Jeżeli partnerzy handlowi kraju stosującego bazę FOB, stosują system CIF, eksporty z tego kraju są w niekorzystnej sytuacji z powodu cła od kosztów transportu, chociaż jego krajowi producenci nie otrzymują tego samego zysku 3. Wartość transakcyjna Wartość transakcyjna jest zdefiniowana jako (art. 29, 32, 33 KC): cena faktycznie zapłacona lub należna za przywożone towary, jeżeli zostały one sprzedane na eksport na obszar celny Wspólnoty, pod warunkiem, że nie stosuje się ograniczeń lub warunków prowadzących do odrzucenia wartości transakcyjnej, skorygowana o określone dopłaty do ceny oraz skorygowana o określone odliczenia od ceny. a) cena faktycznie zapłacona lub należna Stosowanie wartości transakcyjnej jest warunkowane tym, że została uzgodniona cena za sprzedaż towarów (tzn. przeniesienie prawa własności). Jeżeli jednak nie została uzgodniona cena (np. ponieważ towary zostały przesłane w prezencie, zostały wypożyczone lub wynajęte, lub jeżeli zostały przeniesione z jednej filii do drugiej tej samej firmy), nie ma wartości transakcyjnej za towary przywożone i do ustalenia wartości celnej musi zostać zastosowana jedna z metod pomocniczych. Nie odgrywa roli to, czy cena została już zapłacona czy nie i czy pieniądze zostały przelane na konto lub została dokonana płatność w formie weksla lub papieru wartościowego. Cena, która jest brana pod uwagę, jest ceną faktycznie uzgodnioną zgodnie z warunkami sprzedaży, tak że częścią ceny są ukryte zwroty, rabaty i inne składniki, nawet jeśli nie są one podane na rachunku. Jeżeli zostanie udzielony rabat od ceny dopiero po przywozie (tzn. nie w następstwie rabatu ilościowego uzgodnionego w umowie kupna-sprzedaży), nie ma to żadnego wpływu na już ustaloną wartość celną. Jeżeli w celu uniknięcia antydumpingowego cła zostanie uzgodniona cena wyższa od wyznaczonej ceny minimalnej, to ona jest ceną faktyczną. To samo obowiązuje, jeżeli została uzgodniona cena niższa od zwyczajowej ceny rynkowej. Działania związane z reklamą, rękojmią i gwarancją prowadzone przez Kupującego na własny rachunek, nie są częścią wartości transakcyjnej. Działania związane ze zbytem towarów są wyłączone z wartości transakcyjnej, nawet jeżeli Kupujący je prowadzi, aby wykonać zobowiązanie zawarte w umowie kupna-sprzedaży (art. 149 ust. 2 PWKC). b) Cena za importowane towary Wartość celna dotyczy towarów, które zostały sprowadzone do Wspólnoty; dlatego cena będąca podstawą wartości celnej musi odnosić się do faktycznych towarów, które zostały zgłoszone o dopuszczenie do obrotu lub w odniesieniu do których z innych powodów powstał dług celny. Jeżeli zmienia się stan towarów, np. 146

5 z powodu uszkodzeń lub obróbki, dla zastosowania regulacji celnych miarodajną jest określona data; z reguły jest to data przyjęcia zgłoszenia celnego przez organy celne Wspólnoty (art. 67 KC). Wyrażenie towary odnosi się zasadniczo do dóbr materialnych a nie do niematerialnych jak prawa (np. patenty, znaki towarowe), usługi i know-how. Jeżeli usługi są włączone w produkcję lub w sprzedaż towarów, wtedy należy najpierw sprawdzić, jak dalece regulacje celne przewidują włączenie lub wyłączenie określonych wartości niematerialnych (np. prowizji i kosztów pośrednictwa, projektów, opłat licencyjnych, patrz Tabela V-3 i V-4). Jeżeli wartości niematerialne stanowią część jakiegoś materialnego produktu i nie ma jasnej regulacji, jak np. w przypadku muzyki na płycie, filmu na kasecie video, oprogramowania na dyskietce, wtedy należy najpierw stwierdzić, czy można oddzielić obydwa składniki w celu ustalenia wartości celnej. Takie rozdzielenie jest np. możliwe ze względu na przeniesienie praw do użytkowania oprogramowania, wyświetlania filmu lub nadawania muzyki. Jeżeli dobra materialne mogą być stosowane tylko w połączeniu z zawartymi w nich składnikami niematerialnymi (np. słuchanie muzyki, oglądanie filmu, przetwarzanie danych na dyskietce), cena za obydwa składniki jest zasadniczo wartością transakcyjną (ECJ, case C-79/89, Brown Boveri/HZA Mannheim, Slg.1991, I-1.853). Jeżeli zgłaszane towary należą do większej liczby towarów identycznych, które zostały zakupionych w ramach jednej transakcji lub jeżeli część dostawy przed przyjęciem zgłoszenia zginęła lub została uszkodzona, cena jest dzielona odpowiednio do wartości lub ilości przedstawionych towarów (art. 145 ust. 1 PWKC). Jeżeli uszkodzenie zostało stwierdzone dopiero po dopuszczeniu do obrotu, pod określonymi warunkami wartość celna może zostać obniżona w późniejszym terminie (art. 145 ust. 2 PWKC, patrz poniżej f). c) Sprzedaż na eksport do Wspólnoty Podstawą dostawy do Wspólnoty musi być sprzedaż. Znaczy to, że ekonomiczne prawo własności do towaru za wynagrodzenie zostaje przeniesione na partnera umowy we Wspólnocie (patrz art. 147 ust. 3 PWKC). Obejmuje to oprócz umów kupna-sprzedaży w rozumieniu Kodeksu Cywilnego także umowy o dzieło i umowy o dostawę dzieła. Dostawy bezpłatne (np. pomiędzy filiami tego samego przedsiębiorstwa, darowizny) jak również pożyczki, wynajem, leasing i zamiana są nie objęte tak samo jak dostawy odpadów przeznaczonych do utylizacji lub recyklingu, o ile płatności dokonuje nie odbiorca lecz nadawca. Jeżeli działa agent ds. zakupów, jest on tylko wtedy Kupującym, jeżeli ponosi ryzyko handlowe (ECJ, case C-299/90, HZA Karlsruhe/Hepp, Slg. 1991, I-4.301). Wartość transakcyjna musi dotyczyć towarów sprzedanych na eksport do Wspólnoty. Znaczy to, że nie uwzględnia się ani sprzedaży wewnątrz kraju eksport ani w krajach trzecich, ani sprzedaży wewnątrz Wspólnoty po dopuszczeniu do obrotu. Jeżeli jednak towary zostają zgłoszone o dopuszczenie ich do obrotu we Wspólnocie, uważa się to za wystarczającą oznakę tego, że zostały sprzedane na eksport (art. 147 ust. 1 PWKC). Jednakże istnieje wiele specjalnych regulacji, które pozwalają nie uwzględniać kosztów lub zmian wartości powstałych po wprowadzeniu towarów na obszar celny Wspólnoty (patrz art. 112, 121, 135, 144, 178 KC). W przypadku kolejno następujących po sobie transakcji sprzedaży przed określeniem wartości można przyjąć za wartość transakcyjną (art. 147 ust. 1 PWKC): albo ostatnią sprzedaż, która miała miejsce przed wprowadzeniem towarów na obszar celny WE, lub sprzedaż, która miała miejsce na obszarze celnym WE ale przed dopuszczeniem do obrotu (np. towarów objętych zewnętrzną procedurą tranzytu lub procedurą składu celnego), bądź cenę, która odnosi się do sprzedaży, która miała miejsce przed ostatnią sprzedażą, po której nastąpiło wprowadzenie towarów na obszar celny WE, pod warunkiem, że można udokumentować w sposób wystarczający, że ta sprzedaż została dokonana na eksport do Wspólnoty. Jeżeli pomiędzy sprzedażą a dopuszczeniem do obrotu towary były stosowane w kraju trzecim, organy celne mogą odmówić przyjęcia tej ceny jako wartości transakcyjnej (art. 147 ust. 2 PWKC). Jeżeli Zgłaszający wybrał określoną cenę do zgłoszenia celnego, nie może on zmienić jej na inną wartość transakcyjną (ECJ, case C-11/89, Unifert/HZA Münster, Slg 1990, I-2.275). To samo obowiązuje odnośnie transakcji sprzedaży, które miały miejsce po złożeniu deklaracji wartości celnej. Także późniejsza kontrola deklaracji wartości celnej zgodnie z art. 78 KC nie umożliwia zastąpienia wcześniej zgłoszonej ceny przez inną (ECJ, case C-379/00, Overland Footwear/Commissioners of Customs and Excise, z dn ). Jednakże Zgłaszający może skorzystać z możliwości złożenia deklaracji skróconej i w wyznaczonym terminie zgłosić wartość transakcyjną przedkładając uzupełniający rachunek (art. 256 ust. 1 KC). Jeżeli termin ten nie zostanie dotrzymany, z reguły nie można przyznać odroczenia płatności (art. 228 KC). W przypadku sprzedaży na eksport do Wspólnoty nie jest wymagane, żeby Sprzedający miął swoją siedzibę poza WE, a Kupujący we Wspólnocie. Do celów zgłoszenia celnego jest jednakże w zasadzie wymagane, aby Zgłaszający miał siedzibę we Wspólnocie (art. 64 ust. 2 lit. b KC, art. 178 ust. 2 PWKC). 147

6 d) Ograniczenia i warunki prowadzące do odrzucenia wartości transakcyjnej Pod określonymi warunkami wykluczone jest stosowanie wartości transakcyjnej i musi zostać zastosowana jedna z metod subsydiarnych. Dotyczy to (art. 29 ust. 1 lit. a-d KC) Ograniczeń związanych ze stosowaniem lub użyciem towarów (np. ograniczenie, że przywożone towary mogą być wykorzystywane tylko na targach), z wyłączeniem obowiązków prawnych lub publicznych, porozumień odnośnie obszaru odsprzedaży towarów i ograniczeń, które wpływają na wartość towarów w niewielkim stopniu (np. Sprzedający żąda od nabywcy pojazdów, aby ich nie sprzedawać ani nie wystawiać przed określoną datą, określającą początek roku danego modelu). Porozumień, których wartości w odniesieniu do towarów, dla których jest ustalana wartość celna, nie można określić (np. Sprzedający określa cenę przywożonych towarów pod warunkiem, że Kupujący kupi także inne towary w określonych ilościach, lub cena przywożonych towarów jest zależna od ceny, po której Kupujący sprzeda inne towary Sprzedającemu, lub cena surowców jest ustalana przez Sprzedającego pod warunkiem, że otrzyma on określoną ilość gotowych produktów), Przypadków, w których część przychodów z późniejszej odsprzedaży, przekazania lub wykorzystania towarów przez Kupującego przypada bezpośrednio lub pośrednio Sprzedającemu, oprócz sytuacji, gdy cena może zostać skorygowana zgodnie z art. 32 KC, lub Powiązania pomiędzy Kupującym i Sprzedającym, jeżeli nie można zaakceptować wartości transakcyjnej dla potrzeb celnych (patrz poniżej 5). e) Dopłaty do faktycznej ceny Art. 32 KC zawiera listę pozycji wartości, które muszą zostać doliczone do faktycznej ceny, jeżeli nie zostały one uwzględnione w całości w cenie przywożonych towarów. Obejmują one z jednej strony takie koszty, które są ponoszone przy produkcji i sprzedaży towarów, a z drugiej strony koszty związane z transportem towarów do miejsca przywozu. Art. 156a PWKC dopuszcza uproszczenia w przypadkach, w których pewne elementy, które muszą zostać doliczone do faktycznej ceny, nie dają się określić w momencie powstania długu celnego (np. przychody z przyszłej odsprzedaży). Organy celne mogą w takich przypadkach wydać pozwolenie na zastosowanie dla określonego okresu czasu odpowiednich wartości szacunkowych, a zgłoszenie celne, które zawiera takie elementy, nie jest traktowane jako tymczasowe, tak że nie jest wymagane zgłoszenie uzupełniające (art PWKC). Tabela V-3 Dopłaty do faktycznej ceny (art. 32 KC) 1. Prowizje i koszty pośrednictwa, z wyjątkiem prowizji od zakupu, które jeżeli są zawarte w cenie na rachunku muszą zostać podane odrębnie (prowizje od zakupu są opłatami, które płaci importer swojemu agentowi za to, że ten reprezentuje go za granicą przy zakupie towarów, których wartość celna jest ustalana, patrz ECJ, case C-299/90, HZA Karlsruhe/Hepp, Slg. 1991, I-4.301, i case C-379/00, Overland Footwear/Commissioners of Customs and Excise, z dn ); 2. Koszty pojemników i opakowań (włącznie z kosztami pakowania), jak np. butelki, puszki, worki, beczki, skrzynki plast. do butelek (patrz ECJ, case 357/87, Schmid/HZA Stuttgart-West, Slg. 1988, 6.239), jednak z wyłączeniem pojemników, które mogą zostać wykorzystane ponownie do innych dostaw i dla potrzeb celnych nie są traktowane jako część przedmiotowych towarów (np. standardowy kontener stalowy); koszty pojemników, które są wykorzystywane wielokrotne w przywozach, na żądanie Zgłaszającego są dzielone zgodnie z ogólnie uznanymi zasadami księgowości (art. 154 PWKC); 3. Wartość wcześniejszych świadczeń Kupującego, tzn. przedmiotów i usług dostarczanych bezpłatnie lub po obniżonych cenach przez Kupującego do wykorzystania w związku z produkcją i sprzedażą przywożonych towarów. Koszty te w konkretnych przypadkach są odpowiednio dzielone (patrz Załącznik 23 PWKC). Chodzi tu o - materiały zawarte w przywożonych towarach (np. tkanina wyprodukowane ubrania), - narzędzia, matryce, formy odlewnicze etc. wykorzystywane do produkcji przywożonych towarów (np. maszyny do szycia, płyty drukowe), - materiały zużyte podczas produkcji przywożonych towarów (np. katalizatory, smary, materiały polerskie, drożdże i surowce, które są stratami jako odpady, jak np. resztki tkaniny, których nie ma w gotowym ubraniu), - prace techniczne, plany, projekty, dokumentacja konstrukcyjna, plany i szkice, które zostały opracowane poza Wspólnotą a są niezbędne do produkcji przywożonych towarów (planowanie, tzn. kontrola i ocena procesów produkcyjnych, wzorów, konstrukcji jak również kontrola prototypów i modeli, projekty narzędzi, form i matryc, jednak nie koszty badań i wstępnych projektów, art. 155 PWKC); 4. Opłaty licencyjne odnośnie przywożonych towarów, których wartość celną ustala się, które Kupujący musi zapłacić bezpośrednio lub pośrednio zgodnie z warunkami transakcji, z wyłączeniem opłat za prawo do 148

7 kopiowania przywożonych towarów we Wspólnocie; wyrażenie opłaty licencyjne obejmuje w szczególności płatność za korzystanie z praw w związku (art i Zał. 23 PWKC) - z produkcją przywożonych towarów (w szczególności patenty, znaki towarowe, wzory użytkowe, rysunki i technologia produkcji know-how"), - ze sprzedażą na eksport przywożonych towarów (w szczególności znaki towarowe, wzory użytkowe); jednak opłata licencyjna za znaki towarowe jest doliczana tylko wtedy, gdy towar jest odsprzedawany w niezmienionym stanie lub po niewielkim przetworzeniu, jeżeli towar jest sprzedawany pod daną marką i jeżeli Kupujący nie ma wyboru, sprowadzania takiego towaru od innych dostawców nie powiązanych ze Sprzedającym (art. 159 PWKC), - z zastosowaniem lub odsprzedażą przywożonych towarów (prawa autorskie, proces produkcyjny, które są nierozdzielnie związane z importowanym towarem etc.); 5. Przychody z późniejszej odsprzedaży, udostępniania lub zastosowania przywożonych towarów, które przypadają bezpośrednio lub pośrednio Sprzedającemu (np. część ceny odsprzedaży lub przyrostu wartości z odsprzedaży, wynagrodzenie za wykorzystanie tych towarów do produkcji innych towarów); 6. Koszty transportu, ubezpieczenia i załadunku jak również koszty opłat manipulacyjnych związanych z transportem przywożonych towarów do miejsca ich wprowadzenia na obszar celny Wspólnoty (tzn. do portu wyładunku w przypadku transportu morskiego, pierwszego urzędu celnego w transporcie kolejowym, drogą wodną lub wewnętrznymi drogami wodnymi, przekroczenie granicy lądowej w pozostałych przypadkach; w odniesieniu do częściowych kosztów transportu lotniczego obowiązują ryczałtowe stawki procentowe, art i Zał. 25 PWKC); 7. Wartość pozostałych warunków lub świadczeń, które Sprzedający musi wykonać, a których wartość można określić (art. 148 PWKC), jak np. koszty kontroli zgodności (ECJ, case C-15/99, Sommer/HZA Bremen, Slg. 2000, I-8.989), o ile ich uwzględnienie nie jest wykluczone (jak np. w art. 29 ust. 3 lit. b lub art. 33 KC). Punkt 6 w powyższej tabeli pokazuje jasno, że WE zdecydowała się na ustalanie wartości celnej na bazie CIF, w przeciwieństwie do bazy FOB (która jest stosowana przez Stany Zjednoczone i Kanadę), która jest równocześnie dopuszczalna na mocy Porozumienia WTO w sprawie wartości celnej towarów. f) Odliczenia od faktycznej ceny Podczas gdy doliczanie dopłat do faktycznej ceny następuje niezależnie od tego, czy są one podane na rachunku czy nie, prawo do dopuszczalnych odliczeń od faktycznej ceny przyznaje się wyłącznie wtedy (art. 33 KC), gdy są one odrębnie wyszczególnione na rachunku a w zgłoszeniu zawierającym dane o wartości celnej zawarty jest wniosek o ich przyznanie (patrz Zał. 28 PWKC). Jeżeli przez przeoczenie nie zostanie złożony wniosek o odliczenie, nie możliwe jest dokonanie korekty zgłoszenia celnego po dopuszczeniu towarów do obrotu (ECJ, case C-79/89, Brown Boveri/HZA Mannheim, Slg. 1991, I-1.853, i case C-379/00, Overland Footwear/Commissioners of Customs and Excise, z dn ). Odliczenia dotyczą głównie działań, za które ponosi odpowiedzialność Kupujący i nie koniecznie są związane ze sprzedażą towarów, jak koszty konstrukcji lub odsetki w ramach umowy o finansowanie. Tabela V-4 Odliczenia od faktycznej ceny (art. 33 KC) 1. Koszty transportu towarów po ich przybyciu do miejsca wprowadzenia na obszar celny WE (art , i odnośnie kosztów transportu lotniczego Zał. 25 PWKC; odnośnie transportu kontenerów patrz ECJ, case C-17/89, HZA Frankfurt am Main-Ost/Olivetti, Slg 1990, I-2.301); 2. Koszty powstałe po przywozie towarów poniesione na budowę, instalację, montaż, obsługę lub pomoc techniczną; 3. Koszty odsetek w ramach pisemnej umowy o finansowanie, jeżeli żądany poziom odsetek nie jest wyższy niż powszechnie obowiązujący w kraju, który zapewnia finansowanie (obejmuje to odsetki płatne w terminie, który został udzielony przez Sprzedającego na zapłatę za importowane towary i który akceptuje Kupujący, ECJ, case C-21/91, Wünsche/HZA Hamburg-Jonas, Slg. 1992, I-3.647); 4. Koszty uzyskania prawa do kopiowania we Wspólnocie przywożonych towarów; 5. Prowizje od zakupu, tzn. kwoty, które importer płaci swojemu przedstawicielowi za to, aby pracował dla niego przy zakupach towarów, dla których jest ustalana wartość celna (patrz art. 32 ust. 4 KC i ECJ, case C- 299/90, HZA Karlsruhe/Hepp, Slg. 1991, I-4.301); 6. Należności przywozowe lub inne podatki, które są płacone we Wspólnocie z tytułu importu lub sprzedaży towarów; to samo obowiązuje w odniesieniu do wewnętrznych podatków, które zostały pobrane od odnośnych towarów w kraju pochodzenia lub wywozu (art. 146 PWKC); 149

8 7. Koszty składowania i utrzymywania towarów, podczas gdy są one składowane czasowo we Wspólnocie, są objęte procedurą składu celnego lub znajdują się w wolnym obszarze celnym lub składzie wolnocłowym (art. 52, 112 ust. 1 i 178 ust. 1 KC). Tak zwane koszty kwot, które zostały zapłacone w związku z zakupem towarów objętych kontyngentami eksportowymi, mogą zostać tylko wtedy odliczone, jeżeli zgłaszający może udokumentować taką płatność za faktycznie przywiezione towary (ECJ, case C-29/93, OSPIG/HZA Bremen-Freihafen, Slg. 1994, I-3.905). Nie obowiązuje to odnośnie kwot, zapłaconych Sprzedającemu za świadectwa autentyczności, które umożliwiają uzyskanie korzystniejszych stawek według taryfy celnej, ponieważ takie świadectwa odnoszą się zawsze do określonego towaru (ECJ, case C-219/88, Malt/HZA Düsseldorf, Slg. 1990, I-1.481). Tak jak w przypadku doliczeń do faktycznej ceny także odnośnie odliczeń organy celne mogą wydać pozwolenie na zastosowanie kwot szacunkowych, jeżeli w momencie powstania długu celnego określone kwoty w odniesieniu do pewnych pozycji nie mogą zostać udokumentowane (art. 156a PWKC). Jeżeli cena ze zgłoszenia zostanie obniżona po dopuszczeniu do obrotu, ponieważ towary od początku były wadliwe, wtedy obniżkę tę uwzględnia się, jeżeli (art. 145 ust. 2, 3 PWKC) Sprzedający dokonuje obniżki z tytułu umownego obowiązku udzielenia gwarancji, Zostanie udokumentowane, że towary były wadliwe w momencie dopuszczenia ich do obrotu i nie było to uwzględnione w cenie sprzedaży oraz Obniżenie ceny następuje w terminie do 12 miesięcy od dnia przyjęcia zgłoszenia celnego o dopuszczenie do obrotu. Przypadek V-1 Import tekstyliów John pracuje w Londynie dla przedsiębiorstwa międzynarodowego, które prowadzi działalność w zakresie produkcji, importu i eksportu tekstyliów. 1. Zamawia produkcję koszul w nie powiązanej firmie w Indiach i dostarcza w tym celu bezpłatnie tkaninę i guziki, z których mają zostać wyprodukowane koszule. Kupił tę tkaninę od firmy nie powiązanej z jego przedsiębiorstwem z Bangladeszu na warunkach CIF port rozładunku. Guziki są produkowane w jednej z fabryk tej firmy znajdującej się w Pakistanie. Czy wartość tkaniny i guzików muszą zostać doliczone do faktycznie zapłaconej ceny a jeżeli tak, czy muszą zostać uwzględnione jakieś koszty z tytułu dostawy? 2. Importuje z nie powiązanej fabryki z Bangladeszu koszule, które zgodnie ze zleceniem zostały wyprodukowane z materiałów wyprodukowanych we WE. Zgodnie z umową dostawa materiałów następuje za 40 % kosztów, które powstają dla jego firmy. Na rachunku fabryki z Bangladeszu wykazano kwotę za produkcję i dostawę koszul. Przyjmując, że te 40 % kosztów materiałowych stanowi część kwoty podanej na rachunku, czy wtedy musi zostać doliczona brakująca część całkowitych kosztów materiałowych? Alternatywa: Jeżeli wzór do produkcji zostałby zakupiony w Stanach Zjednoczonych i bezpłatnie zostałby dostarczony do fabryki w Bangladeszu, czy koszty te musiałyby zostać doliczone w celu ustalenia wartości celnej do ceny, która jest płacona fabryce w Bangladeszu? 3. a) Zamawia koszul w nie powiązanej firmie w Brukseli za cenę po 7 przy dostawie do Londynu. Firma z Brukseli składowała na Tajwanie koszul, które zostały wcześniej kupione od pewnego tamtejszego producenta po 5 ; tych koszul jest dostarczanych do Londynu. Czy można zastosować cenę wynoszącą 5 za koszulę do wartości celnej? b) Kupuje kurtki od nie powiązanej fabryki w Indiach i składuje je w Bombaju oczekując na zamówienia. Aby sprawdzić, czy w WE istnieje rynek na takie produkty, wysyła 10 wzorów (za cenę po 50 ) do Wielkiej Brytanii; podczas gdy kurtki znajdują się jeszcze na statku, sprzedaje je za 600 FOB Bombay firmie z Paryża. Zanim towary przybyły do Wielkiej Brytanii, zostały one odsprzedane klientowi z Brukseli za 700. Która z tych cen może zostać przyjęta do ustalenia wartości celnej? c) W odniesieniu do określonej linii produktów garniturów firma matka w Stanach Zjednoczonych organizuje sprzedaż tych garniturów, które sprowadza od różnych producentów z całego świata za cenę 100 za sztukę. John otrzymał zadanie, zajęcia się zamówieniami dla klientów w WE w zakresie sprzedaży na warunkach DDP (franco uzgodnione miejsca dostawy w kraju przywozu, po ocleniu) za cenę po 150 za sztukę. Firma z USA zajmuje się wysyłką, wystawianiem rachunków i inkaso. Czy można zgłosić cenę 100 do celów ustalenia wartości celnej? d) Podczas wizyty Johna w Tajlandii zostaje mu zaoferowana transakcja wyprzedaży metrów różnych posortowanych tkanin jedwabnych za cenę ryczałtową FOB Bangkok. Kupuje całość metrów i zleca ich wysyłkę dnia 4 kwietnia statkiem do Wielkiej Brytanii. Podczas pewnego kongresu dnia 8 150

9 kwietnia spotyka prezesa firmy produkującej jedwabne bluzki z Brukseli, który kupuje od niego metrów jedwabiu, które znajdują się w transporcie, za cenę , z dostawą franco Bruksela. Czy można zgłosić do wartości celnej niższą cenę? 4. John kupuje cały ładunek różnych T-shirtów od indyjskiej firmy handlowej, która sprzedaje swoje produkty na eksport do WE za pośrednictwem przedstawicieli należących do tej samej grupy firm co ta firma handlowa. Przedstawiciele ci pracują na bzie prowizji płaconych przez tę firmę handlową. Zgodnie z zamówieniami, które firma handlowa otrzymała przez swoich przedstawicieli, firma ta sprzedaje cały ładunek towarów od niezależnych producentów, który dostarcza ona bezpośrednio do firmy Johna w Londynie. Czy można przyjąć do ustalenia wartości celnej ceny, które znajdują się na rachunkach producentów wystawionych firmie handlowej? 151