Utwór i jego twórca jako przedmioty stosunków prawnych w ramach ochrony prawa autorskiego i praw pokrewnych

Transkrypt

1 Utwór i jego twórca jako przedmioty stosunków prawnych w ramach ochrony prawa autorskiego i praw pokrewnych Zgodnie z Ustawą za utwór uważa się każdy przejaw działalności twórczej o charakterze indywidualnym, ustalony w jakiejkolwiek postaci, niezależnie od wartości, przeznaczenia i sposobu wyrażenia zaś w szczególności utwory wyrażone słowem, symbolami matematycznymi, znakami graficznymi (literackie, publicystyczne, naukowe, kartograficzne oraz programy komputerowe), plastyczne, fotograficzne, lutnicze, wzornictwa przemysłowego, architektoniczne, architektoniczno-urbanistyczne i urbanistyczne, muzyczne i słownomuzyczne, sceniczne i sceniczno-muzyczne, choreograficzne i pantomimiczne, audiowizualne (w tym filmowe) Ustawa chroni wyłącznie SPOSÓB WYRAŻENIA, nie podlegają ochronie ustawowej: odkrycia, idee, procedury, metody i zasady działania oraz koncepcje matematyczne. Utwór podlega ochronie od momentu ustalenia, niezależnie od stanu zaawansowania, zaś twórcy przysługuje ochrona niezależnie od spełnienia jakichkolwiek formalności. Co ważne dla tłumaczy - opracowania cudzego utworu, szczególnie TŁUMACZENIA, ale też adaptacje i przeróbki, stanowią przedmiot prawa autorskiego, lecz BEZ USZCZERBKU dla prawa do utworu pierwotnego. Twórca udziela innym podmiotom prawa do rozporządzania utworem, czyli tzw. prawa zależnego, chyba że autorskie prawa majątkowe do pierwotnego utworu wygasły. Jeśli opracowanie nie zostanie wydane w ciągu 5 lat od udzielenia przez twórcę pierwotnego utworu zezwolenia jego opracowanie, twórca może zezwolenie cofnąć zachowując wypłacone mu wynagrodzenie :-) Opracowaniem, w rozumieniu Ustawy, NIE JEST utwór, który powstał w wyniku inspiracji innym utworem :-) Zgodnie z art. 8 Ustawy prawo autorskie przysługuje twórcy, o ile Ustawa nie stanowi inaczej, zaś za twórcę, co do zasady, uznaje się osobę, której nazwisko widnieje na egzemplarzach utworu lub zostało podane w tym charakterze do publicznej wiadomości, lecz jeśli twórca nie ujawnił faktu, że nim jest, jego prawo autorskie wykonuje producent lub wydawca utworu, a jeśli takowi nie istnieją, prawo autorskie wykonuje organizacja zbiorowego zarządzania prawami autorskimi (w Polsce m. in. Stowarzyszenie Polski Rynek Oprogramowania PRO, Stowarzyszenie Artystów Wykonawców Utworów Muzycznych i Słowno-Muzycznych, Związek Polskich Artystów Plastyków, Związek Artystów Scen Polskich, Stowarzyszenie Autorów ZAiKS, itp.). W przypadku utworów stworzonych przez wielu twórców, prawa autorskie przysługują współtwórcom WSPÓLNIE i uważa się, że ich udziały w utworze są RÓWNE i mają prawo do wykonywania swojej części utworu, która ma samodzielne znaczenie, nie naruszając przy tym praw autorskich pozostałych twórców. Tu przeważnie pojawia się problem - twórcy mogą spierać się o wielkość swojego udziału w utworze. W tym celu mogą zwrócić się do sądu o ustalenie wielkości tegoż udziału na podstawie wniesionego weń wkładu 1

2 twórczego :-) Żeby wykonać utwór w całości konieczna jest zgoda wszystkich twórców, zaś w przypadku jej braku rozstrzyga sąd, uwzględniając interesy wszystkich twórców. Prawa autorskie w miejscu pracy. Zgodnie z art. 12 Ustawy pracodawca nabywa prawo autorskie do utworu stworzonego przez pracownika w wyniku wykonywania przezeń obowiązków służbowych w granicach określonych w umowie o pracę lub z niej wynikających, a także zgodnie z ustaleniami stron. Wraz z prawem autorskim do przedmiotowego utworu pracodawca nabywa też własność nośnika, na którym utwór jest utrwalony. Ważnym terminem w prawie autorskim jest termin 6 miesięcy. Jest to termin, w którym pracodawca musi albo przyjąć utwór bez zastrzeżeń, albo zgłosić doń zastrzeżenia. W przeciwnym razie po upływie 6 miesięcy od daty otrzymania utworu domniemywa się, że został on przyjęty bez zastrzeżeń. Kolejnym ważnym zapisem Ustawy, z punktu widzenia studentów, jest art. 15a, który stanowi, że uczelni przysługuje prawo opublikowania pracy dyplomowej studenta (ściślej pierwszeństwo w opublikowaniu tejże), zaś jeśli uczelnia nie uczyni tego w terminie 6 miesięcy, student ma prawo opublikować swoją pracę, o ile nie stanowi części dzieła zbiorowego. W szkolnictwie wyższym uczelnia ma pierwszeństwo w opublikowaniu pracy naukowej swojego pracownika powstałej w wyniku wykonywania przezeń obowiązków służbowych. Twórcy przysługuje prawo do wynagrodzenia. Przedmiotowe pierwszeństwo wygasa, jeśli w ciągu 6 miesięcy od daty dostarczenia utworu twórca nie zawrze z instytucją naukową umowy w przedmiocie publikacji utworu lub nie opublikowano go w ciągu 2 lat od daty dostarczenia dzieła. Istnieją 2 rodzaje praw autorskich: AUTORSKIE PRAWA OSOBISTE i AUTORSKIE PRAWA MAJĄTKOWE. AUTORSKIE PRAWA OSOBISTE są nieograniczone w czasie i niezbywalne. Ustawa określa je jako więź autora z utworem, zaś w szczególności prawo do autorstwa utworu i oznaczenia go swoim imieniem i nazwiskiem (lub pseudonimem albo anonimowo), nienaruszalności formy i treści oraz rzetelnego wykonania utworu, decydowania o pierwszym udostępnieniu utworu publiczności, nadzoru nad sposobem korzystania z utworu. Najbardziej kontrowersyjnym i interesującym aspektem prawa autorskiego są AUTORSKIE PRAWA MAJĄTKOWE czyli, zgodnie z art.17 Ustawy, wyłączne prawo do korzystania z utworu i rozporządzania nim na wszystkich polach eksploatacji oraz DO WYNAGRODZENIA ZA KORZYSTANIE Z UTWORU :-) Należy pamiętać, że autorskie prawa majątkowe NIE PODLEGAJĄ EGZEKUCJI, dopóki służą twórcy (z wyłączeniem wymagalnych wierzytelności), zaś po śmierci autora jego spadkobiercy mogą nie wyrazić zgody na egzekucję praw do utworu nieopublikowanego, chyba że jest to niezgodne z wolą twórcy. 2

3 Korzystanie z utworu, czyli dozwolony użytek chronionych utworów. Zgodnie z art. 21 Ustawy WŁASNY UŻYTEK OSOBISTY nie wymaga zezwolenia twórcy na nieodpłatne użytkowanie utworu. W artykule tym mowa również o budowaniu według cudzego utworu architektonicznego lub architektoniczno-urbanistycznego lub korzystania z BAZ DANYCH spełniających cechy utworu - jest to niedozwolone, o ile służy celom zarobkowym, dozwolony jest użytek osobisty. Może to mieć znaczenie przy pisaniu prac dyplomowych i korzystaniu z elektronicznych baz danych (np. JSTOR, itunesu). Czas trwania praw autorskich (art. 36 Ustawy). O ile Ustawa nie stanowi inaczej, prawa autorskie wygasają po upływie 70 LAT od śmierci autora lub wszystkich współautorów utworu, od daty pierwszej publikacji dzieła anonimowego, od daty pierwszego rozpowszechnienia utworu, do którego prawa autorskie przysługują innej osobie niż twórca. Bieg tych terminów określa się w PEŁNYCH LATACH następujących po roku, w którym nastąpiło zdarzenie. Jeśli zamierzacie Państwo zajmować się tłumaczeniami, istotnym elementem współpracy na tym rynku jest klauzula PRZENIESIENIA AUTORSKICH PRAW MAJĄTKOWYCH (osobistymi raczej nikt się nie przejmuje, bo wiadomo, chodzi o pieniądze). Często w umowie z wydawnictwami lub biurami tłumaczeń widnieje klauzula o przeniesieniu na dany podmiot autorskich praw majątkowych, a także o podjęciu przez nas należytych starań w celu ochrony danego podmiotu przed ewentualnymi roszczeniami z tytułu naruszenia tychże praw. Chodzi o to, żeby nikt nie pozwał podmiotu podpisującego z nami umowę o NARUSZENIE AUTORSKICH PRAW MAJĄTKOWYCH, zaś jeśli taki pozew lub postępowanie będzie miało miejsce, my mamy ochronić dany podmiot przed szkodą z tego tytułu (czytaj: ZAPŁACIĆ). Jak wspomnieliśmy wcześniej autorskie prawa osobiste nie podlegają dziedziczeniu i są niezbywalne. Z majątkowymi jest inaczej. Autorskie prawa majątkowe mogą przechodzić na inne osoby (np. zstępnych lub spadkobierców) w drodze dziedziczenia lub na podstawie umowy, zaś nabywca tychże praw może je przenieść na inne osoby, o ile umowa nie stanowi inaczej. UMOWA O PRZENIESIENIE AUTORSKICH PRAW MAJĄTKOWYCH lub UMOWA O KORZYSTANIE Z UTWORU (dalej LICENCJA) musi jasno określać na jakich polach eksploatacji dozwolone jest korzystanie z utworu. Co istotne umowa może dotyczyć WYŁĄCZNIE tych pól eksploatacji utworu, które SĄ ZNANE W MOMENCIE JEJ ZAWARCIA. Ważną dla Państwa kwestią jest WYNAGRODZENIE za przeniesienie autorskich praw majątkowych. Ustawa stanowi, że jeśli w umowie wyraźnie nie określono, że przeniesienie następuje nieodpłatnie, wynagrodzenie PRZYSŁUGUJE. Jeśli w umowie nie określono wysokości wynagrodzenia, ustala się ją na podstawie stosunku zakresu udzielonego prawa do korzyści płynących z wykorzystania utworu, a jeśli, jak stanowi art. 41 Ustawy, powstanie RAŻĄCA DYSPROPORCJA między wynagrodzeniem a korzyściami wynikającymi z użytkowania utworu, można wstąpić na drogę sądową w celu stosownego podwyższenia wysokości wynagrodzenia (jest to dla Państwa ewentualny ratunek przy 3

4 nieuczciwych umowach lub umowach zawierających niedozwolone zapisy). Kolejnym ważnym zapisem Ustawy jest art. 46, który mówi, że pomimo podpisania umowy o całkowitym przeniesieniu autorskich praw majątkowych twórcy w dalszym ciągu przysługuje prawo zezwalania na wykonanie praw zależnych do utworu. Kwestie finansowe między twórcą a podmiotem, na który przenosi on autorskie prawa majątkowe reguluje też art. 48 Ustawy. Mowa w nim o tym, że jeśli wynagrodzenie należne twórcy określa się procentowo od ceny sprzedaży egzemplarza utworu, a cena ta ulegnie podwyższeniu, twórca otrzymuje ZWIĘKSZONE WYNAGRODZENIE, ale jeśli w ciągu roku od rozpoczęcia rozpowszechniania utworu cena sprzedaży zostanie jednostronnie obniżona, obniżka NIE WPŁYWA na wynagrodzenie twórcy (środek ochronny, ponieważ Ustawa dopuszcza negocjacje między stronami w tym zakresie). Korzystanie z utworu. Z utworu można korzystać zgodnie z jego charakterem i przeznaczeniem, chyba że w umowie przeniesienia praw określono inaczej a następcy prawni twórcy nie mogą dokonywać zmian w utworze, o ile wprowadzenie tychże wynika z oczywistej konieczności lub twórca nie miałby słusznych podstaw do sprzeciwiania się takim zmianom. Przeważnie w umowie przeniesienia autorskich praw majątkowych określa się dokładnie pola eksploatacji utworu. Głównymi polami eksploatacji są: utrwalanie i zwielokrotnianie (np. wydruk książki, nagranie płyty), obrót (handel i zarabianie), rozpowszechnianie w inny sposób (np. publiczne wystawienie, wykonanie, wyświetlenie, Umowa o przeniesienie autorskich praw majątkowych wymaga formy pisemnej pod rygorem nieważności. Przeniesienie praw autorskich nie jest równoznaczne z nabyciem własności egzemplarza utworu, zaś nabycie własności egzemplarza utworu nie skutkuje nabyciem praw autorskich do niego. Odpowiedzialność twórcy. Zgodnie z art. 54 Ustawy twórca ma obowiązek dostarczyć utwór na czas, zaś jeśli w umowie nie określono terminu przekazania, utwór należy przekazać niezwłocznie po jego ukończeniu. W razie niedochowania wyznaczonego terminu zamawiający może wyznaczyć kolejny termin a po jego upływie (bezskutecznym) może odstąpić od umowy. Dostarczony utwór powinien być wolny od usterek a w przypadku ich stwierdzenia zamawiający może wyznaczyć termin ich usunięcia. Jeśli usterki nie zostaną w tym terminie usunięte zamawiający może: odstąpić od umowy lub zażądać obniżenia ceny (o ile usterki nie powstały z winy osób trzecich lub były niezależne od woli twórcy). Jednak twórca zachowuje do 25% wynagrodzenia. Istotnym elementem dostarczenia utworu jest to, że musi on być wolny od tzw. WAD PRAWNYCH, między innymi nie może naruszać praw autorskich innych osób (jest to często podstawą do wystąpienia z roszczeniami, o których mowa była wyżej przy okazji ochrony przed roszczeniami). W przypadku stwierdzenia wad prawnych utworu zamawiający może żądać naprawienia szkody lub odstąpić od umowy. Po raz kolejny ważnym terminem jest w prawie autorskim termin 6 miesięcy, ponieważ właśnie tyle ma zamawiający na zgłoszenie usterek lub określenie warunków, pod którymi utwór przyjmie. Jeśli w ciągu 6 miesięcy zamawiający nie zgłosi zastrzeżeń, utwór uznaje się za przyjęty bez zastrzeżeń. 4

5 Rozpowszechnianie utworu. Zgodnie z art. 58 Ustawy, jeśli twórca ma słuszne podstawy, by uznać, że utwór jest publicznie udostępniany w sposób niewłaściwy albo ze zmianami (istotnymi zmianami treści, w określonych przypadkach można poprawić styl, ortografię), może on wezwać do zaniechania naruszania, odstąpić od umowy lub ją wypowiedzieć zachowując prawo do określonego w umowie wynagrodzenia. Odstępując od umowy lub ją wypowiadając obie strony mogą żądać od siebie nawzajem zwrotu wszystkiego, co otrzymały od siebie z tytuły tejże umowy. Przed przystąpieniem do rozpowszechniania utworu korzystający z utworu ma obowiązek umożliwić twórcy przeprowadzenie tzw. NADZORU AUTORSKIEGO, określonego w art. 60 Ustawy. Jeśli zaistnieje konieczność wprowadzenia zmian niezbędnych lub wynikających z okoliczności pozostających poza kontrolą twórcy, koszty nadzoru autorskiego ponosi NABYWCA AUTORSKICH PRAW MAJĄTKOWYCH lub LICENCJOBIORCA. Jeśli twórca nie przeprowadzi nadzoru autorskiego we wskazanym terminie, domniemywa się, że wyraził zgodę na rozpoczęcie rozpowszechniania utworu. W art. 64 Ustawy określono prawo nabywcy autorskich praw majątkowych do WYŁĄCZNEGO KORZYSTANIA Z UTWORU, ale tylko na tych polach eksploatacji, które określono w umowie. Jeśli twórca nie zawarł umowy o przeniesienie praw, domniemywa się, że udzielił LICENCJI. Różnica między przeniesieniem autorskich praw majątkowych a licencją polega na tym, że w pierwszym przypadku twórca definitywnie zrzeka się przysługujących mu praw (oczywiście na ściśle określonych polach eksploatacji), zaś w drugim przypadku twórca zezwala innemu podmiotowi na korzystanie z utworu na określonych polach eksploatacji. Licencja może być wyłączna (udzielona jednemu podmiotowi) lub niewyłączna (udzielona wielu podmiotom). Licencja wyłączna wymaga formy pisemnej, zaś niewyłączna nie wymaga ściśle określonej formy umowy. Zgodnie z art. 66 Ustawy umowa licencyjna obowiązuje przez okres 5 LAT na terytorium, na którym licencjobiorca ma siedzibę, zaś po upływie tego terminu licencja wygasa. Twórca określa ZAKRES, CZAS i MIEJSCE korzystania z utworu w ramach umowy licencyjnej. LICENCJOBIORCY przysługuje też prawo udzielania sublicencji (oczywiście o ile umowa nie stanowi inaczej). Jak opisano w art. 68 Ustawy umowy licencyjne zawarte na czas nieoznaczony wypowiada się z zachowaniem rocznego okresu wypowiedzenia (na koniec roku kalendarzowego), a w przypadku umów zawartych na okres dłuższy niż 5 lat po upływie tego okresu domniemywa się, że umowę zawarto na czas nieoznaczony. Rozdziały 6 i 7 Ustawy zawierają odpowiednio szczególne przepisy dotyczące utworów audiowizualnych i programów komputerowych. Rozdział 8 Ustawy zajmuje się ochroną autorskich praw osobistych. Jeśli wskutek działania innych osób dojdzie do możliwości naruszenia lub naruszenia autorskich praw osobistych twórca może żądać od tych osób zaniechania dalszego 5

6 działania oraz podjęcia czynności mających na celu usunięcie już zaistniałej szkody, najczęściej publiczne oświadczenie (może to być środkiem karnym, gdyż takie oświadczenia w ogólnodostępnych mediach swoje kosztują :-). W przypadku ZAWINIONEGO naruszenia tychże praw twórca ma prawo żądać zadośćuczynienia w postaci kwoty pieniężnej dla siebie lub na wyznaczony przez siebie cel społeczny. Po śmierci twórcy, o ile twórca nie postanowił inaczej, we wszelkich sporach i powództwach wynikających z naruszenia autorskich praw osobistych stroną są: małżonek, a jego braku kolejno: zstępni, rodzice, rodzeństwo, zstępni rodzeństwa. Rozdział 9 Ustawy reguluje kwestie ochrony autorskich praw majątkowych. W razie ich naruszenia twórca może żądać: - zaniechania naruszania - usunięcia skutków naruszania - naprawienia wyrządzonej szkody (na zasadach ogólnych lub poprzez wypłatę SUMY PIENIĘŻNEJ w wysokości będącą DWUKROTNOŚCIĄ lub TRZYKROTNOŚCIĄ, w przypadku działania zawinionego, wynagrodzenia przysługującego twórcy gdyby udzielił zgody na korzystanie z utworu. Przysługujące wynagrodzenie nalicza się według stawek obowiązujących w chwili dochodzenia roszczenia. - wydania uzyskanych już korzyści Oprócz wyżej wymienionych środków zadośćuczynienia uprawniony może domagać się: - jednokrotnego lub wielokrotnego podania do publicznej wiadomości całości lub części wyroku orzekającego o naruszeniu autorskich praw majątkowych - zapłaty przez osobę naruszającą autorskie prawa majątkowe kwoty nie niższej niż dwukrotność szacowanych przychodów uzyskanych wskutek naruszenia na rzecz funduszu, określonego w art. 111 (czyli Fundusz Promocji Twórczości, zarządzany przez Ministra właściwego ds. kultury i ochrony dziedzictwa narodowego, będący funduszem celowym nieposiadającym osobowości prawnej), jeśli naruszenie miało miejsce w toku prowadzenia działalności gospodarczej (we własnym lub cudzym imieniu). Jednak osobie naruszającej autorskie prawa majątkowe w sposób niezawiniony (np. nieumyślny) przysługuje pewna ochrona. Sąd może bowiem, na prośbę osoby naruszającej i za zgodą osoby uprawnionej, zasądzić zapłatę stosownej sumy zamiast zaprzestania naruszania prawa autorskiego, jeśli zaprzestanie byłoby dla strony naruszającej niewspółmiernie dotkliwe. Jeśli wskutek naruszania autorskiego prawa majątkowego wytworzono jakieś przedmioty i wprowadzono je do obrotu, wówczas sąd może orzec w przedmiocie wycofania tychże przedmiotów z obrotu, przyznania ich uprawnionemu lub zniszczenia. Rozdział 10 Ustawy reguluje kwestie ochrony wizerunku, adresata korespondencji i tajemnicy źródeł informacji. Do rozpowszechniania wizerunku osoby wymagana jest jej zgoda, chyba że otrzymała ona zapłatę za pozowanie do zdjęcia, jest osobą powszechnie znaną lub jest jedynie częścią lub drobnym elementem zdjęcia, np. zdjęcie ze zgromadzenia, wiecu, koncertu, na którym dana osoba widnieje wraz z innymi osobami. 6

7 Tajemnica korespondencji i zakaz jej rozpowszechniania obowiązują przez okres 20 lat po śmierci osoby. W tym czasie wymagana jest zgoda małżonka, lub, w jego braku, kolejno: zstępnych, rodziców i rodzeństwa. Roszczenia z oby tych tytułów, tj. rozpowszechniania wizerunku i korespondencji, przedawniają się po upływie 20 lat od śmierci osoby, którą przedstawia lub której dotyczy. Prawa pokrewne. Ochronie podlega KAŻDE ARTYSTYCZNE WYKONANIE utworu, niezależnie od jego wartości, przeznaczenia i sposobu wyrażenia. W myśl art. 86 Ustawy artyście wykonawcy przysługuje pewna ochrona: - ma on prawo do wymienienia go jako wykonawcy (o ile pominięcie nie jest społecznie akceptowane), decydowania o sposobie oznaczenia go jako wykonawcy (imię i nazwisko, pseudonim, zachowanie anonimowości) oraz sprzeciwiania się wypaczeniom, przeinaczeniom i zmianom wykonania. - ma on również prawo do korzystania z artystycznego wykonania i rozporządzania prawami do niego na następujących polach eksploatacji: utrwalanie i zwielokrotnianie, obrót tymi utrwaleniami, rozpowszechniania utworu w inny sposób (na przykład publiczne rozpowszechnianie i udostępnianie). - z tytułu artystycznego wykonania artyście przysługuje prawo do WYNAGRODZENIA Powyższe przepisy stosują się do artystycznych wykonań na terytorium RP, EFTA (Europejskiego Porozumienia o Wolnym Handlu) oraz stron umowy o Europejskim Obszarze Gospodarczym, zarówno przez obywateli RP, jak i UE. Ponadto przepisy te mają zastosowanie do wykonań ustalonych lub opublikowanych po raz pierwszy na terytorium RP oraz chronionych na mocy innych umów międzynarodowych. Prawa autorskie na uczelni. Przez okres 30 lat od daty publikacji niebędące utworem naukowe lub krytyczne opracownie uworu, którego ochrona wygasła, podlega ochronie prawa autorskiego osoby, która je sporządziła. Prawa pokrewne. Art. 102 Ustawy określa, że wszystkie egzemplarze utworu muszą być oznakowane w sposób nie podający w wątpliwość kto jest właścicielem autorskich praw majątkowych do utworu. Jeśli egzemplarz utworu nie posiada takiego oznaczenia, domniemywa się, że został stworzony bezprawnie. Wszelkie spory dotyczące praw pokrewnych rozstrzygają SĄDY OKRĘGOWE. Odpowiedzialność karna za naruszenie praw autorskich. Zgodnie z art. 115 Ustawy osoba przywłaszczająca sobie autorstwo utworu lub wprowadzająca w błąd co do jego autorstwa podlega karze grzywny, ograniczenia wolności lub pozbawienia wolności do LAT 3. Tym samym karom podlegają osoby rozpowszechniające utwór lub jego opracowanie bez oznaczenia twórcy oraz osoby publicznie zniekształcające tenże. Jeśli naruszenie prawa autorskiego następuje w sposób 7

8 inny niż wymieniono wyżej i ma miejsce w celu osiągnięcia korzyści majątkowej, stosuje się karę grzywny, ograniczenia wolności lub pozbawienia wolności do roku. W art. 116 określono, że nielegalne rozpowszechnianie oryginału utworu lub jego opracownia (w różnych postaciach) podlega karze grzywny, ograniczenia wolności lub pozbawienia wolności do lat 2, zaś jeśli naruszenie ma miejsce w celach zarobkowych, kara pozbawienia wolności wynosi 3 lata. W przypadkach gdy osoba uczyniła sobie z nielegalnego rozpowszechniania utworu lub jego opracowania stałe źródło dochodu lub działalność przestępczą, podlega karze pozbawienia wolności do lat 5. Jeśli wyżej wymienione działania nie mają charakteru umyślnego, kara pozbawienia wolności wynosi 1 rok. Warto pamiętać, że karze podlega też osoba wytwarzająca przedmioty, urządzenia lub ich części przeznaczone do niwelowania skuteczności działania technicznych środków zabezpieczających autentyczność utworu podlega karze grzywny, ograniczenia wolności lub pozbawienia wolności do lat 3, zaś osoba przechowująca wyżej wymienione przedmioty, urządzenia lub ich części podlega tym samym karom, z tym że kara pozbawienia wolności wynosi 1 rok. Przedmioty bezprawnie wytworzone, nawet jeśli nie są własnością sprawcy, ulegają przepadkowi (czyli represyjno-prewencyjnemu środkowi karnemu polegającemu na przejściu własności przedmiotu powiązanego z przestępstwem na rzecz Skarbu Państwa). Prezes Rady Ministrów, na wniosek Ministra właściwego ds. kultury o ochrony dziedzictwa narodowego, tworzy zespół ds. przeciwdziałania naruszeniom prawa autorskiego i praw pokrewnych (czyli praw do artystycznych wykonań, praw do fonogramów i wideogramów, praw do nadań programów, praw do pierwszych wydań, praw do wydań naukowych i krytycznych). Katalog praw pokrewnych nie jest zamknięty, lecz są one ograniczone czasowo i, co do zasady, wygasaną po upływie 50 LAT. 8