P R O T O K Ó Ł Kontroli kompleksowej przeprowadzonej w Domu Pomocy Społecznej przeznaczonym dla osób przewlekle psychicznie chorych w Darskowie.

Transkrypt

1 P R O T O K Ó Ł Kontroli kompleksowej przeprowadzonej w Domu Pomocy Społecznej przeznaczonym dla osób przewlekle psychicznie chorych w Darskowie. Zgodnie z art. 22 pkt. 8 ustawy z dnia 12 marca 2004 r. o pomocy społecznej (j.t. Dz. U. z 2015 r., poz. 163 z późn. zm.) do zadań wojewody należy nadzór nad realizacją zadań samorządu powiatowego, w tym nad jakością działalności jednostek organizacyjnych pomocy społecznej oraz nad jakością usług, a także nad zgodnością zatrudnienia pracowników jednostek organizacyjnych pomocy społecznej ze standardem określonym w rozporządzeniu Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 23 sierpnia 2012 r. w sprawie domów pomocy społecznej (Dz. U. z 2012 r., poz. 964). W dniach września 2015 r. na podstawie 4 pkt 1 oraz 5 rozporządzenia Ministra Polityki Społecznej z dnia 23 marca 2005 r. w sprawie nadzoru i kontroli w pomocy społecznej (Dz. U. Nr 61, poz. 543 z późn. zm.) kontrolę kompleksową w Domu Pomocy Społecznej w Darskowie przeprowadził zespół inspektorów Wydziału Spraw Społecznych Zachodniopomorskiego Urzędu Wojewódzkiego w Szczecinie w składzie: - Janina Jakubowska - starszy inspektor - osoba kierująca zespołem, - Ewa Pospieszyńska - inspektor wojewódzki, na podstawie upoważnienia z dnia 3 września 2015 r. Nr 43/2015 wydanego w. z. Wojewody Zachodniopomorskiego przez Wicewojewodę Ryszarda Mićko. Okres objęty kontrolą : od 1 stycznia 2014 r. do dnia kontroli. Podczas kontroli analizie poddana została następująca tematyka: 1) Usługi bytowe: a) zapewnienie odpowiedniego miejsca zamieszkania, b) wyżywienie i organizacja posiłków, c) zapewnienie odzieży i obuwia, d) utrzymanie czystości. 2) Usługi opiekuńcze: a) udzielanie pomocy w podstawowych czynnościach życiowych, b) pielęgnacja, c) niezbędna pomoc w załatwianiu spraw osobistych, d) zapewnienie środków czystości i higienicznych oraz pomoc w utrzymaniu higieny osobistej, e) organizacja i działalność zespołów terapeutyczno-opiekuńczych. 3) Usługi wspomagające: a) świadczenie pracy socjalnej, b) organizacja zajęć rehabilitacji społecznej, c) możliwość korzystania przez mieszkańców z biblioteki lub punktu bibliotecznego, codziennej prasy oraz przepisów prawnych dotyczących domów pomocy społecznej, d) umożliwienie zaspokojenia potrzeb kulturalnych, e) zapewnienie regularnego kontaktu z Dyrektorem Domu, sprawność załatwiania skarg i wniosków, zapewnienie warunków do rozwoju samorządności mieszkańców Domu, f) umożliwienie zaspokojenia potrzeb religijnych oraz sprawienie pogrzebu zgodnie z wyznaniem zmarłego mieszkańca, g) zapewnienie kontaktu z psychologiem oraz z psychiatrą, h) zapewnienie bezpiecznego przechowywania środków pieniężnych i przedmiotów wartościowych. 1

2 4) Poziom zatrudnienia oraz kwalifikacje pracowników zespołu terapeutycznoopiekuńczego. 5) Świadczenie usług w zakresie zapewnienia dostępu do świadczeń zdrowotnych i rehabilitacji leczniczej. 6) Przestrzeganie praw człowieka, w tym w szczególności prawa do godności, wolności, intymności i poczucia bezpieczeństwa. Kontrolę przeprowadzono zgodnie z planem kontroli zewnętrznych na 2015 r. W trakcie kontroli informacji i wyjaśnień udzielał Dyrektor Domu Pomocy Społecznej w Darskowie Pani Eleonora Winiarska. Oznaczenie jednostki kontrolowanej: Adres: Dom Pomocy Społecznej w Darskowie, Złocieniec, zwany dalej Domem, Typ Domu: dla osób przewlekle psychicznie chorych, Liczba miejsc: 67, Imię i nazwisko dyrektora jednostki: Eleonora Winiarska, Podmiot prowadzący: Starostwo Powiatowe w Drawsku Pomorskim, Pl. Orzeszkowej 3, Drawsko Pomorskie. Starosta Drawski posiada zezwolenie wydane przez Wojewodę Zachodniopomorskiego (decyzję z dnia r., Nr PS.1.MO.9013/17a/06/07) na prowadzenie Domu Pomocy w Darskowie przeznaczonego dla osób przewlekle psychicznie chorych. Dom funkcjonuje w oparciu o Statut i Regulamin Organizacyjny Domu Pomocy Społecznej w Darskowie. Domem Pomocy Społecznej kieruje od 1 lipca 2005 r. Pani Eleonora Winiarska. Dyrektor jednostki posiada wykształcenie wyższe, specjalizację z zakresu organizacji pomocy społecznej oraz posiada wymagany na zajmowanym stanowisku staż pracy w pomocy społecznej, a zatem spełnia wymogi określone w art. 122 ust. 1 ustawy z dnia 12 marca 2004 r. o pomocy społecznej. (Zał. nr 1 - kserokopia uchwały Nr 267/2010 Rady Powiatu w Drawsku Pomorskim z dnia 10 marca 2010 r. o zmianie uchwały w sprawie uchwalenia Regulaminu Organizacyjnego Domu Pomocy Społecznej w Darskowie, informacja dot. kwalifikacji Dyrektora Domu). Ustalenia ogólne Stan mieszkańców na dzień kontroli tj. 07 września 2015 r. wynosił 67 osób. Wszystkie osoby przebywały w DPS na podstawie decyzji administracyjnej. Spośród 67 mieszkańców: - 27 osób posiadało decyzję administracyjną wydaną przed 1 stycznia 2004 r. (pobyt w DPS dofinansowywany z budżetu państwa), - 40 osób posiadało decyzję administracyjną wydaną po 1 stycznia 2004 r. (opłaty za DPS ponosi osoba przebywająca w domu, członkowie rodziny, gmina). Kontrolujący zapoznali się z dokumentacją dot. liczby osób przebywających w DPS w Darskowie za okres od 01 stycznia 2014 r. do 07 września 2015 r. (według stanu na koniec każdego miesiąca). Ustalono, iż w badanym okresie w każdym miesiącu w Domu przebywała liczba osób zgodna z limitem miejsc określonym w Regulaminie Organizacyjnym Domu Pomocy Społecznej w Darskowie. Z oświadczenia Dyrektora wynika, że w okresie objętym kontrolą do Domu nie przyjmowano osób bez decyzji administracyjnej. Z książki kontroli i przedłożonych przez Dyrektora Domu materiałów wynika, że w okresie od 1 stycznia 2014 r. do 07 września 2015 r. w DPS w Darskowie przeprowadzono 2

3 6 kontroli przez instytucje zewnętrzne powołane do nadzoru w zakresie funkcjonowania DPS: (Zachodniopomorski Urząd Wojewódzki w Szczecinie - 2 kontrole, Zachodniopomorski Państwowy Wojewódzki Inspektorat Sanitarny w Szczecinie - 3 kontrole, Komenda Powiatowa Państwowej Straży Pożarnej 1 kontrola), w jednym przypadku wydano zalecenia, które na dzień 07 września 2015 r. były zrealizowane. Ponadto w 2015 r. przedstawiciele Krajowego Mechanizmu Prewencji przeprowadzili w Domu Pomocy Społecznej w Darskowie wizytację, wydano zalecenia, które na dzień kontroli były w trakcie realizacji. W okresie od r. do r. Starostwo Powiatowe w Drawsku Pomorskim przeprowadziło 6 kontroli, w dwóch przypadkach wydano zalecenia, część zaleceń wykonano, a część z nich jest w trakcie realizacji. (Zał. nr 2 - Informacje ogólne dot. mieszkańców Domu, zestawienie kontroli w DPS przeprowadzonych w latach 2014/2015). Ad. 1. Usługi bytowe a) Zapewnienie odpowiedniego miejsca zamieszkania Dom Pomocy Społecznej mieści się pod adresem: Darskowo 7, Złocieniec. Obiekt położony jest na działce oznaczonej w ewidencji gruntów pod nr 81/2, w obrębie Złocieńca, o powierzchni 2,54 ha. W skład obiektu wchodzą trzy budynki: - 1 budynek pałacowy - trzy kondygnacyjny, podpiwniczony, w którym znajdują się pomieszczenia mieszkalne, sanitarne, ogólnodostępne, pomieszczenia biurowe oraz kuchnia wraz z zapleczem, - 2 budynki pomocnicze (pralnia, portiernia). Decyzją Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków w Koszalinie budynek pałacowy, przyległy park i otaczające je ogrodzenie murowane z kamienia zostały wpisane do rejestru zabytków. Teren wokół Domu jest zagospodarowany i ogrodzony. Przy wejściu do obiektu przeznaczonym dla mieszkańców znajdują się schody cztery stopnie oraz pochylnia. Budynek wyposażony jest w platformę dla osób niepełnosprawnych, co umożliwia osobom poruszającym się na wózkach inwalidzkich na przemieszczanie się między dwoma kondygnacjami. Komunikacja na trzecią kondygnację, gdzie usytuowane jest pomieszczenie do terapii zajęciowej, odbywa się za pomocą schodów, natomiast w przypadku osób poruszających się na wózkach inwalidzkich poprzez wnoszenie i znoszenie mieszkańców przez personel Domu. Ponadto na drugiej kondygnacji występuje półpiętro i osoby poruszające się na wózkach inwalidzkich nie mają możliwości samodzielnego przemieszczania się po całej powierzchni tej kondygnacji, są oni zależni w tym zakresie od pomocy personelu Domu. Stwierdza się, że występujące wewnątrz budynku bariery wskazane jw. utrudniają mieszkańcom poruszającym się na wózkach inwalidzkich korzystanie z pomieszczeń ogólnodostępnych oraz ograniczają ich swobodę w przemieszczaniu się po obiekcie Domu. Sprawdzono dokumentację dot. konserwacji platformy i stwierdzono, że ww. urządzenie techniczne dopuszczone jest do użytkowania. W obiekcie zainstalowany jest system przeciwpożarowy oraz system przyzywowo-alarmowy. Z przedłożonych dokumentów dot. badania sprawności ww. systemów wynika, że wyniki wszystkich pomiarów są pozytywne i badane systemy nadają się do eksploatacji. Zespół kontrolny podczas wizytacji obiektu zwrócił uwagę na instalację systemu przyzywowo alarmowego, która zainstalowana jest w każdym pokoju mieszkalnym przy czym (niezależnie od liczby osób zamieszkałych w pokoju) każdy pokój wyposażony jest tyko w jeden punkt przywoławczy, który zamontowany jest wysoko - przy drzwiach. Takie 3

4 rozlokowanie punktów przywoławczych, uniemożliwia mieszkańcowi indywidualne zasygnalizowanie jego potrzeb, a w przypadku osób leżących, pozbawia ich bezpośredniego dostępu do tego systemu. Zespół kontrolny w badanym temacie wniósł uwagi wskazane jak wyżej. (Zał. nr 3 - Informacje ogólne dot. warunków bytowych, kserokopie dokumentów zezwalających na eksploatację urządzeń technicznych w Domu). Dyrektor Domu poinformował, że w okresie objętym kontrolą sukcesywnie poprawiał warunki bytowe w jednostce poprzez m.in. przeprowadzenie prac remontowych w Domu w celu poprawy stanu technicznego obiektu, poprawę stanu sanitarnego pomieszczeń mieszkalnych i sanitarnych, zakup drobnego sprzętu do Domu. Na 2015 r. zaplanowano kontynuowanie prac remontowych w obiekcie Domu. Stan i struktura pomieszczeń znajdujących się w DPS. Dom uznaje się za spełniający warunki standardu, jeżeli znajdują się w nim pomieszczenia określone w 6 ust. 1 pkt 2 ww. rozporządzenia sprawie domów pomocy społecznej. Pomieszczenia ogólnodostępne Dom zapewnia mieszkańcom następującą strukturę pomieszczeń ogólnodostępnych: Struktura pomieszczeń Ilość pomieszczeń: Pokój dziennego pobytu 1 Jadalnia 1 Gabinet medycznej pomocy doraźnej 1 Pomieszczenie do terapii zajęciowej 1 Pomieszczenie do rehabilitacji 1 Kuchenka pomocnicza 1 Pomieszczenie pomocnicze do prania i suszenia 1 Palarnia 1 Pokój gościnny 1 Zgodnie z 6 ust. 1 pkt 2 lit. j rozporządzenia w sprawie domów pomocy społecznej, dom zapewnia mieszkańcom miejsce kultu religijnego zgodnie z wyznaniem mieszkańca, jeżeli nie ma on możliwości uczestniczenia w nabożeństwach poza domem. Z ustaleń kontroli wynika, że w sąsiedztwie Domu Pomocy Społecznej znajduje się Kościół, gdzie mieszkańcy mają możliwość uczestniczenia w nabożeństwach. Wszystkie pomieszczenia wyposażone są zgodnie z ich przeznaczeniem. Zespół inspektorów w badanym zakresie nie wniósł uwag. Pokoje mieszkalne Zgodnie z 6 ust. 1 pkt 2 lit. a, ww. rozporządzenia w sprawie domów pomocy społecznej w Domu znajdują się następujące pomieszczenia: pokoje mieszkalne jednoosobowe i wieloosobowe. Z przedłożonego dokumentu pn. Informacja o pokojach mieszkalnych oraz przeprowadzonej wizytacji, stan bazy mieszkaniowej przedstawia się następująco: 4

5 Dom Pomocy Społecznej dysponuje ogółem 28 pokojami mieszkalnymi, zgodnie z poniższym zestawieniem: Struktura pokoi: Liczba pokoi: Pokoje jednoosobowe 1 Pokoje wieloosobowe: 27 - dwuosobowe 15 - trzyosobowe 12 Ogółem: 28 Struktura pokoi mieszkalnych odpowiada normom określonym w rozporządzeniu w sprawie domów pomocy społecznej. Zgodnie z 6 ust. 1 pkt 3 lit. a - pokój jednoosobowy powinien mieć powierzchnię nie mniejszą niż 9 m 2, pokój uznaje się za spełniający wymagane normy, jeżeli odstępstwo poniżej wymaganej powierzchni nie jest większe niż 5%. Dom zapewnia mieszkańcom jeden pokój jednoosobowy o powierzchni 9,15 m², pokój ten spełnia normy określone standardem. Zgodnie z 6 ust. 1 pkt 3 lit. b - pokój wieloosobowy powinien mieć powierzchnię nie mniejszą niż 6 m 2 na jedną osobę, pokój uznaje się za spełniający wymagane normy, jeżeli odstępstwo poniżej wymaganej powierzchni nie jest większe niż 5%. Dom zapewnia mieszkańcom 27 pokoi wieloosobowych w tym 15 pokoi dwuosobowych i 12 pokoi trzyosobowych. Z przedłożonej do kontroli dokumentacji wynika, że pokoje dwuosobowe posiadają powierzchnię przypadającą na jednego mieszkańca w dolnej granicy od 6,10 m², a w górnej do 9,95 m², a zatem pokoje te spełniają wymogi standardu. Pokoje trzyosobowe w liczbie 11 posiadają powierzchnię przypadającą na jednego mieszkańca w dolnej granicy od 6,04 m², a w górnej do 10,42 m², a zatem pokoje te spełniają wymogi standardu. Jeden pokój trzyosobowy posiada powierzchnię przypadającą na jednego mieszkańca 5,94 m², a zatem odstępstwo od wymaganej powierzchni wynosi 6 cm², pokój ten przy uwzględnieniu wskazanego odstępstwa spełnia wymogi standardu. Pokoje wyposażone są w tapczany lub łóżka (w tym ortopedyczne), stoliki, krzesła, szafki nocne, szafy ubraniowe oraz w sprzęt rtv i agd. Wyposażenie 19 pokoi w części stanowi własność Domu, a w części własność mieszkańca, natomiast w 9 pokojach całość ich wyposażenia stanowi własność mieszkańców. Stan sanitarny około 80 % pokoi nie budzi zastrzeżeń, pozostałe pokoje wymagają remontu lub odświeżenia. Prace remontowe w około 20% pokoi zaplanowano na lata 2015/2016, z uwzględnieniem ewentualnego podziału pomieszczeń mieszkalnych i przystosowanie części tych pomieszczeń na łazienki. Wszystkie pokoje posiadają odpowiednią do struktury zasiedlenia liczbę wyprowadzeń elektrycznych oraz instalację radiowo-telewizyjną. W zakresie utrzymania bieżącej czystości pomieszczeń mieszkalnych w Domu zespół kontrolny nie wniósł uwag. 5

6 Pomieszczenia higieniczno-sanitarne Zgodnie z 6 ust. 1 pkt. 4 lit. a rozporządzenia w sprawie domów pomocy społecznej liczba łazienek zapewnia możliwość korzystania z każdej przez nie więcej niż pięć osób, a w przypadku toalet przez nie więcej niż cztery osoby. Dom zapewnia mieszkańcom następujące warunki sanitarne. W budynku pałacowym przeznaczonym dla 67 mieszkańców znajduje się 8 łazienek, które są wyposażone w 16 urządzeń kąpielowych (wanny, natryski), na jedno urządzenie kąpielowe przypada niewiele ponad 4 mieszkańców (średnio 4,13) oraz w 18 oczek wc, na jedno oczko wc przypada około 4 mieszkańców (średnio 3,72). Dostęp mieszkańców do urządzeń kąpielowych i oczek wc mieści się w granicach norm określonych standardem. Stwierdza się, że dostęp do urządzeń sanitarnych jest zgodny z wymogami standardu. Drzwi wejściowe do 3 pomieszczeń, w których znajdują się oczka wc mają szerokość poniżej 90 cm, co stanowi barierę architektoniczną dla mieszkańców niesprawnych ruchowo, w tym mieszkańców poruszających się na wózkach inwalidzkich. Pozostałe otwory drzwiowe do pomieszczeń sanitarnych mają szerokość od 90 cm do 110 cm. W pomieszczeniach sanitarnych znajdują się stanowiska kąpielowe i kabiny wc, część z nich wyposażona jest w uchwyty umożliwiające korzystanie z nich przez osoby niepełnosprawne. Na dzień kontroli w Domu przebywało sześć osób poruszających się na wózkach inwalidzkich, osoby te zamieszkiwały w pokojach bez łazienek. W trakcie wizytacji stwierdzono, że pokoje mieszkalne i pomieszczenia sanitarne ogólnodostępne, z których korzystali wskazani jw. mieszkańcy nie były przystosowane do potrzeb tych osób. Dyrektor Domu oświadczył, iż do końca br. zapewni mieszkańcom poruszającym się na wózkach inwalidzkich warunki mieszkaniowe i sanitarne, umożliwiające im swobodne korzystanie z tych pomieszczeń. W czasie wizytacji obiektu stwierdzono, że w niektórych pomieszczeniach sanitarnych brak było kabin oddzielających te urządzenia od siebie, co w ocenie zespołu inspektorów nie zapewnia zachowania intymności przy korzystaniu z tych pomieszczeń. Stwierdzono także, iż część pomieszczeń higieniczno-sanitarnych wymaga remontu lub odświeżenia pomieszczeń (zabrudzone ściany i sufity, zniszczona glazura, znacznie zużyte urządzenia kąpielowe i sanitarne). W badanym temacie wniesiono uwagi odnośnie zapewnienia intymności w pomieszczeniach sanitarno-higienicznych oraz utrzymania ww. pomieszczeń we właściwym stanie sanitarnym. (Zał. nr 4 - Informacja o pomieszczeniach ogólnodostępnych, Informacja o pokojach mieszkalnych, Informacja o pomieszczeniach higieniczno-sanitarnych, wg stanu na dzień r.). b) Wyżywienie i organizacja posiłków Dom Pomocy Społecznej posiada własną kuchnię wraz z zapleczem magazynowym. Przygotowywaniem posiłków dla mieszkańców Domu zajmuje się 5 pracowników (w wymiarze 5 etatów). Dom zapewnia mieszkańcom całodzienne wyżywienie tj. śniadanie, obiad i kolację. Mieszkańcom, którym lekarz zlecił dietę, przygotowywane są posiłki dietetyczne oraz zgodnie ze wskazaniem otrzymują oni dodatkowe posiłki. Posiłki dietetyczne zostały zlecone 30 mieszkańcom, pozostali mieszkańcy w liczbie 37 korzystali z diety ogólnej. Czas wydawania posiłków przedstawia się następująco: - śniadanie wydawane w godz , - obiad wydawany w godz , - kolacja w godz

7 Stwierdzono, iż organizacja wydawania posiłków jest zgodna z zapisem rozporządzenia w sprawie domów pomocy społecznej. W okresie objętym kontrolą, średnia stawka żywieniowa w DPS, przypadająca na jednego mieszkańca (osobodzień) przedstawia się następująco: - w roku 2014 wynosiła 7,89 zł, - w roku 2015 wynosiła 7,54 zł. Zespół kontrolny zwrócił się do mieszkańców z zapytaniem o ocenę oferowanego przez Dom wyżywienia. Mieszkańcy (z grupy 30 osób) na zadane jw. pytanie poinformowali kontrolujących, iż całodzienne wyżywienie jest dobre, smaczne i nie wnoszą w tym zakresie uwag. Kontroli poddano wyrywkowo jadłospisy dekadowe z okresów: r r., r r., r r., r r., r r., r r., r r., r r., r r., r r., r r., r r., r r. Analiza ww. jadłospisów dekadowych wykazała, iż w zestawach całodziennego wyżywienia mieszkańców występują: nabiał, sery, wędliny, mięso, ryby, kasze, potrawy mączne, warzywa surowe i gotowane oraz owoce. W jadłospisach podawana jest gramatura poszczególnych składników zestawu posiłku tj. śniadania, obiadu, podwieczorku i kolacji. Jadłospisy umieszczone są na tablicy ogłoszeń. Wśród mieszkańców Domu 3 osoby wymagają karmienia, 11 osób wymaga częściowej pomocy przy spożywaniu posiłków, pozostali mieszkańcy w liczbie 53 spożywają posiłki samodzielnie. Mieszkańcy Domu w liczbie 64 spożywają posiłki w jadalni, a 3 osoby spożywały posiłki w swoich pokojach, które podawane są na życzenie mieszkańców. Stwierdza się, iż Dom umożliwia każdemu z mieszkańców prawo wyboru miejsca spożywania posiłku. Poza podstawowymi posiłkami, mieszkańcy mają dostęp przez całą dobę do produktów żywnościowych (pieczywa, margaryny, dżemu, herbaty oraz napoi). Podczas wizytacji Domu zapytano kilkunastu mieszkańców czy poza głównymi posiłkami mają dostęp do produktów żywnościowych. Pytani mieszkańcy udzielili w tym zakresie odpowiedzi twierdzących, wskazując na miejsce kuchenki pomocniczej, w której znajdują się ww. produkty. (Zał. nr 5 - Informacja dotycząca żywienia mieszkańców, informacja dot. stawki żywieniowej w latach 2014/2015, kserokopie dekadowe jadłospisów wskazanych jw.). c) Zapewnienie odzieży i obuwia Na dzień kontroli tj. 7 września 2015 r. wszyscy mieszkańcy Domu posiadali własne dochody. Z przedłożonego zestawienia wynika, iż po uregulowaniu odpłatności za pobyt w domu pomocy społecznej, mieszkańcy dysponują własnymi środkami finansowymi w następujących wysokościach: do 200 zł dysponuje 18 mieszkańców, od 201 zł do 400 zł posiada 40 mieszkańców, 401 zł do 600 zł ma 8 mieszkańców i powyżej 601 zł ma 1 mieszkaniec. Z uzyskanych informacji wynika, iż w zasadzie wszyscy mieszkańcy zaopatrują się w odzież i obuwie w ramach własnych środków finansowych. Część mieszkańców samodzielnie dokonuje zakupu niezbędnej im odzieży i obuwia, mieszkańcy ubezwłasnowolnieni zaopatrywani są przez opiekunów prawnych, a mieszkańcy mniej sprawni ruchowo wspomagani są w tym zakresie przez personel Domu. 7

8 Stan wyposażenia mieszkańców w zakresie odzieży i obuwia sprawdzany jest co kwartał w odniesieniu do każdej pory roku i w przypadku braku określonego asortymentu lub jego zużycia podejmowane są działania w celu uzupełnienia niedoboru odzieży lub obuwia. W 2014 r. Dom Pomocy Społecznej w Darskowie dokonał zakupu z budżetu jednostki odzieży i obuwia dla mieszkańców na łączną kwotę 551,92 zł. Z wyjaśnień Dyrektora wynika, iż w magazynie Domu znajduje się odzież i obuwie, którą Dom uzyskał w ramach otrzymanych darów i w przypadku wystąpienia konieczności doposażenia mieszkańców w określony asortyment, takie doposażenie jest realizowane. Podczas wizytacji Domu sprawdzono bezpośrednio stan zaopatrzenia mieszkańców w odzież i obuwie. Nie stwierdzono w tym zakresie nieprawidłowości. Mieszkańcy dysponowali odpowiednią ilością bielizny, odzieży i obuwia dopasowanego stosownie do ich rozmiaru. Odzież i obuwie utrzymane były w należytej czystości, a mieszkańcy ubrani byli schludnie. (Zał. nr 6 - Informacja dot. dochodów mieszkańców, informacja dot. zaopatrzenia mieszkańców w odzież i obuwie przez Dom). d) Utrzymanie czystości W Domu Pomocy Społecznej w Darskowie utrzymywaniem czystości w pomieszczeniach mieszkalnych zajmują się pracownicy Domu, zatrudnieni na stanowisku pokojowej (8 pracowników w wymiarze 8 etatów). Praca pokojowych odbywa się zgodnie z ustalonym harmonogramem. Codziennie sprzątane są wszystkie pokoje mieszkalne, pomieszczenia sanitarne oraz pomieszczenia ogólnodostępne. Ponadto pokojowe wspierają opiekunów w zabezpieczeniu usług pielęgnacyjnych m.in.: pomocy przy myciu i kąpaniu mieszkańców, a w razie potrzeby również przy ich ubieraniu. W dniach kontroli stan utrzymania czystości w pokojach mieszkalnych, w pomieszczeniach higieniczno-sanitarnych i w pomieszczeniach ogólnodostępnych nie budził zastrzeżeń. (Zał. nr 7 - Informacja dotycząca utrzymania czystości pomieszczeń użytkowanych przez mieszkańców, Zakres obowiązków służbowych, uprawnień i odpowiedzialności - dotyczy stanowiska: pokojowa). Ad. 2. Usługi opiekuńcze Charakterystyka mieszkańców Domu W Domu Pomocy Społecznej w Darskowie zamieszkuje 67 mieszkańców przewlekle psychicznie chorych, w tym 32 kobiety i 35 mężczyzn. Struktura wiekowa mieszkańców przedstawia się następująco: - w wieku 32 lat 1 osoba, - od 41 roku życia do 60 roku życia 32 osoby, - od 61 roku życia do 74 roku życia 28 osób, - powyżej 74 roku życia 6 osób. Wśród mieszkańców Domu znajduje się 45 osób posiadających aktualny dokument potwierdzający niepełnosprawność w stopniu znacznym oraz 10 osób zakwalifikowanych do I grupy inwalidzkiej i 1 osoba zakwalifikowana do II grupy inwalidzkiej. Orzeczenie o całkowitej niezdolności do pracy i samodzielnej egzystencji posiada 11 osób. Wśród mieszkańców Domu 39 osób jest całkowicie ubezwłasnowolnionych i 9 osób częściowo ubezwłasnowolnionych. Pracownicy Domu pełnią funkcję opiekunów prawnych dla 32 mieszkańców oraz funkcję kuratorów dla 8 mieszkańców. (Zał. nr 8 - Informacja dot. struktury wiekowej i niepełnosprawności mieszkańców). 8

9 a) Udzielanie pomocy w podstawowych czynnościach życiowych Mieszkańcami Domu są osoby o różnym stopniu samodzielności w wykonywaniu podstawowych czynności życiowych. Wśród mieszkańców Domu znajdują się: osoby samodzielne, częściowo samodzielne oraz osoby całkowicie niesamodzielne. Charakterystyka mieszkańców Domu w zakresie niepełnosprawności ruchowej przedstawia się następująco: osoby poruszające się na wózku inwalidzkim 6 osoby poruszające się przy pomocy kul 3 osoby poruszające się przy pomocy balkonika 1 osoby poruszające się w asyście opiekuna 1 Pomoc mieszkańcom w podstawowych czynnościach życiowych udzielana jest przez pracowników Domu między innymi w zakresie: poruszania się, utrzymania higieny ciała, ubierania, korzystania z toalety, spożywania posiłków. Udzielanie pomocy mieszkańcom przy wykonywaniu czynności życia codziennego przedstawia się następująco: zakres usług liczba mieszkańców wymagających całkowitej pomocy liczba mieszkańców wymagających częściowej pomocy liczba mieszkańców nie wymagających pomocy Toaleta poranna i wieczorna Kąpiele Podstawowe zabiegi higieniczne Spożywanie posiłków Podstawowe zabiegi higieniczne takie jak mycie rąk i twarzy wykonywane są przed i po każdym posiłku oraz w zależności od potrzeb. Do codziennych czynności opiekuńczych należy pomaganie mieszkańcom przy toalecie porannej i wieczornej, natomiast kąpiele wykonywane są według indywidualnych potrzeb, nie rzadziej niż raz w tygodniu. W domu prowadzi się harmonogram kąpieli mieszkańców. Pomoc w podstawowych czynnościach życiowych świadczona jest przez pracowników Domu zatrudnionych na stanowiskach opiekuna i pielęgniarki. Wszyscy pracownicy zajmujący się opieką nad mieszkańcami ukończyli kurs asystenta/opiekuna w specjalistycznych placówkach opiekuńczych. (Zał. nr 9 - Informacja dot. zakresu zapewnienia pomocy w podstawowych czynnościach życia codziennego, kserokopia harmonogramów kąpieli). b) Pielęgnacja Zakres zabiegów higienicznych wykonywanych przez personel opiekuńczy obejmuje wykonywaną regularnie rano i wieczorem higienę jamy ustnej i mycie protez zębowych. Mężczyźni są goleni co drugi dzień, podczas toalety porannej. Mycie włosów odbywa się dwa razy w tygodniu, a w razie potrzeby częściej. Ponadto do zabiegów higienicznych wykonywanych na rzecz mieszkańców należy strzyżenie włosów, czyszczenie i obcinanie paznokci, czyszczenie uszu, higiena stóp, nawilżanie i natłuszczanie skóry. 9

10 W stosunku do osób nieopuszczających łóżek personel opiekuńczy stosuje profilaktykę przeciwodleżynową polegającą na: podawaniu płynów i częstej zmianie pozycji ułożenia (co 2 godziny), nacieraniu ciała i stosowaniu kremów ochronnych, oklepywaniu, podawaniu leków, pampersowaniu oraz rehabilitacji przyłóżkowej. Osoby leżące były czyste i zadbane. Ze środków higienicznych korzystają 24 osoby, w tym 17 osób korzysta z pieluchomajtek, a 7 osób korzysta z wkładek anatomicznych. Zabiegi higieniczne i pielęgnacyjne odnotowywane są w kartach usług pielęgnacyjnych dot. higieny osobistej mieszkańców z podaniem imienia i nazwiska pracownika wykonującego czynności. W badanym zakresie nie stwierdzono nieprawidłowości. (Zał. nr 10 - Informacja dot. zapewnienia pomocy w utrzymaniu higieny osobistej i pielęgnacji, kserokopia kart usług pielęgnacyjnych dot. higieny osobistej mieszkańców). c) Niezbędna pomoc w załatwianiu spraw osobistych Udzielaniem pomocy w załatwianiu spraw osobistych zajmują się głównie pracownicy socjalni oraz pracownicy pierwszego kontaktu. Pracownikiem pierwszego kontaktu jest pracownik Domu wskazany przez mieszkańca, jeżeli wybór ten jest możliwy ze względu na stan zdrowia mieszkańca. Pracownicy pierwszego kontaktu mają pod opieką od 1 do 4 mieszkańców. Wobec mieszkańców nowoprzyjętych pracownicy realizują plan adaptacyjny, polegający na otaczaniu opieką i zapoznaniu z zasadami panującymi w Domu oraz na wspieraniu mieszkańców w przystosowaniu się do nowych warunków. Poprzez indywidualne spotkania pracownicy pierwszego kontaktu zapoznają się z sytuacją życiową mieszkańca, rozpoznają ich potrzeby i udzielają wsparcia. Pracownicy pierwszego kontaktu pomagają w rozwiązywaniu sytuacji konfliktowych, związanych z innymi mieszkańcami oraz z codziennym funkcjonowaniem w Domu. Natomiast sprawy, które wymagają współpracy z zewnętrznymi instytucjami, organami państwowymi, samorządowymi, jednostkami służby zdrowia przekazywane są właściwym dla zakresu sprawy pracownikom Domu (pracownikom socjalnym, pielęgniarkom). Do zadań pracowników pierwszego kontaktu należy ustalanie i weryfikacja indywidualnych planów wsparcia mieszkańców oraz odpowiedzialność za ich realizację. Pracownicy pomagają mieszkańcom również w wykonywaniu zakupów oraz organizują uroczystości okazjonalne, pomagają w utrzymywaniu kontaktów z rodziną i znajomymi. W czasie odwiedzin mieszkańców w ich pokojach, inspektorzy zwracali się z zapytaniem: czy przy rozwiązywaniu spraw osobistych wspomagani są przez personel Domu? Mieszkańcy potwierdzili, że pracownicy pierwszego kontaktu pomagają im rozwiązywaniu ich spraw osobistych. (Zał. nr 11 Informacja dot. załatwiania spraw osobistych mieszkańców przez pracowników pierwszego kontaktu). d) Zapewnienie środków czystości i higienicznych oraz pomoc w utrzymaniu higieny W czasie wizytacji łazienek i toalet zespół kontrolny zwracał uwagę m.in. na wyposażenie pomieszczeń w papier toaletowy i mydło. Stwierdzono, że we wszystkich pomieszczeniach sanitarnych w dniu wizytacji znajdował się papier toaletowy i mydło w dozownikach. W 2014 r. Dom zakupił środki higieny osobistej na kwotę w wysokości 4.759,99 zł natomiast od 1 stycznia do lipca 2015 r. dom wydał na ten cel 1.351,95 zł. Mieszkańcom, którzy posiadali najniższe dochody Dom zapewnił dezodoranty, szampony, szczoteczki i pasty do zębów, kremy do golenia, balsamy, płyny i wody po goleniu. Ze względu na własne potrzeby i upodobania mieszkańcy zakupują środki higieniczne 10

11 z własnych środków finansowych, ponadto dostarczane są również mieszkańcom przez ich rodziny i opiekunów prawnych. W budynku pomocniczym znajduje się pralnia, w której przeprowadza się pranie i dezynfekcję bielizny pościelowej, ręczników i koców. Bielizna i odzież mieszkańców codziennie jest zbierana i oddawana do prania. Czysta odzież mieszkańców jest sortowana zgodnie z oznaczeniem, prasowana oraz w razie potrzeby naprawiana. Opiekunowie przekazują czystą odzież i bieliznę do pokoi mieszkańców. Wszystkim mieszkańcom zapewnia się ręczniki (co najmniej 2 szt.), które są codziennie wymieniane, oraz bieliznę pościelową i koce, które są zmieniane w miarę potrzeby, nie rzadziej niż raz w tygodniu. Podczas wizytacji Domu stan czystości pościeli i ręczników nie budził zastrzeżeń. Pokojowe zajmują się utrzymaniem porządku w pokojach mieszkańców. Personel Domu pomaga mieszkańcom w układaniu odzieży w szafach i rzeczy osobistych w szafkach nocnych. Podczas wizytacji pokoi przeprowadzono rozmowy z mieszkańcami dotyczące dostępności papieru toaletowego i mydła w pomieszczeniach sanitarnych. Poproszono o dokonanie oceny usług dotyczących utrzymania w czystości pościeli, ręczników i odzieży osobistej ocena mieszkańców była pozytywna. Z przedłożonej informacji i ustaleń zespołu kontrolnego wynika, że Dom zapewnia mieszkańcom podstawowe środki do higieny osobistej tj.: papier toaletowy, mydło, które są dostępne we wszystkich pomieszczeniach sanitarnych Domu oraz wspiera mieszkańców, którzy nie są w stanie sami zapewnić sobie podstawowych środków do higieny osobistej. Stwierdza się, iż Dom zapewnia mieszkańcom usługi w zakresie prania rzeczy osobistych, pościeli i ręczników. (Zał. nr 12 Informacja dot. prania odzieży mieszkańców DPS, informacja dot. zakupu środków czystości w 2014 r. oraz za okres od do r.). e) Organizacja i działalność zespołów terapeutyczno-opiekuńczych W Domu Pomocy Społecznej w Darskowie działa zespół terapeutyczno-opiekuńczy powołany Zarządzeniem nr 5/2012 Dyrektora Domu Pomocy Społecznej w Darskowie, w którym określono skład zespołu oraz zakres jego zadań. W skład zespołu wchodzą: kierownik działu opiekuńczo-terapeutycznego, pracownik socjalny, pielęgniarki, instruktor terapii zajęciowej, fizjoterapeuta, lekarz, opiekunowie, pracownicy pierwszego kontaktu. Do podstawowych zadań zespołu należy opracowywanie dla każdego mieszkańca indywidualnego planu wsparcia i współpraca przy realizacji tego planu. Koordynatorami indywidualnych planów wsparcia ustalono pracowników pierwszego kontaktu. Do zadań zespołu należy między innymi ustalanie działań na rzecz mieszkańca związanych z higieną i zdrowiem, relacjami między mieszkańcami, kontaktami z rodziną i opiekunami prawnymi, prognozowaniem sposobu pracy z mieszkańcami, współpracą z instytucjami wsparcia (PCPR, Sąd, Poradnia Zdrowia Psychicznego), monitorowaniem na bieżąco spraw problemowych. Zebrania zespołu odbywają się raz w miesiącu, a w razie potrzeby częściej. W 2014 r. Zespół terapeutyczno-opiekuńczy spotkał się 12 razy, a w 2015 r. odbyło się 8 spotkań zespołu. Sprawdzono 7 indywidualnych planów wsparcia mieszkańców i stwierdzono, że składają się one z następujących części: I. Karty informacyjnej mieszkańca zawierającej informacje na temat danych osobowych i teleadresowych najbliższej rodziny oraz informację o dochodach mieszkańca. 11

12 II. Diagnozy funkcjonowania mieszkańca w środowisku lokalnym dotyczącej utrzymywania kontaktów z rodziną i znajomymi, zainteresowań, umiejętności, zachowań psychospołecznych. III. Informacji na temat usług opiekuńczych zawierającej ocenę sprawności mieszkańca w zakresie samoobsługi. IV. Informacji na temat usług zdrowotnych zawierających rozpoznanie lekarskie, ocenę stanu psychofizycznego mieszkańca, a także informacji o wizytach lekarskich i zabiegach medycznych mieszkańca podczas pobytu w Domu. V. Informacji na temat usług rehabilitacyjnych. VI. Informacji na temat usług terapeutycznych, w których uczestniczył mieszkaniec, jego zainteresowań w czasie wolnym, udziału mieszkańca w rozmowach terapeutycznych z pracownikiem pierwszego kontaktu. VII. Informacji na temat usług socjalnych dotyczących pomocy w sprawach życia codziennego, pomocy w załatwianiu spraw urzędowych, osobistych, gospodarowania własnymi pieniędzmi, kontaktów mieszkańca z rodziną, VIII. Informacji dotyczących usług religijnych, w których zawarto dane na temat możliwości i miejsca odprawiania w praktyk religijnych. Sprawdzone plany wsparcia zawierają jedynie informacje na temat sprawności i umiejętności mieszkańca oraz informacje na temat uczestniczenia lub jego braku w organizowanych przez Dom zajęciach. W częściach gdzie powinny znajdować się zaplanowane rzecz mieszkańca usługi znajdują się wpisy nieadekwatne do założeń karty. Brak jest planu zawierającego zindywidualizowaną propozycję usług w zakresie form wsparcia mieszkańca. W planach wsparcia nie ustalono również rodzaju, zakresu programowego oraz wymiaru czasu zajęć rehabilitacji społecznej, której realizacja wynika z obowiązku stosowania przepisów rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 14 stycznia 2014 r. w sprawie zajęć rehabilitacji społecznej w domach pomocy społecznej dla osób z zaburzeniami psychicznymi (Dz. U. z 2014 r. poz. 250). Oceny dokonywane przez zespół terapeutyczno-opiekuńczy, w formie przyznawania określonej liczby punktów, nie dotyczą stopnia realizacji planu wsparcia mieszkańca, stanowią one jedynie ocenę sprawności mieszkańca. Zespół kontrolny stwierdza, że występują nieprawidłowości w sposobie sporządzania indywidualnych planów wsparcia mieszkańców, co wskazano jak wyżej. (Zał. nr 13 kserokopia Zarządzenia nr 5/2012 Dyrektora Domu Pomocy Społecznej w Darskowie, informacja dot. zebrań zespołu terapeutyczno-opiekuńczego, kserokopia indywidualnego planu wsparcia mieszkańca). Ad. 3. Poziom świadczonych usług wspomagających a) Świadczenie pracy socjalnej Dom zatrudnia 2 pracowników socjalnych zatrudnionych w pełnym wymiarze czasu pracy, którzy świadczą pracę na rzecz 67 mieszkańców. Zgodnie z 6 ust. 2 warunkiem efektywnej realizacji usług wspomagających jest zatrudnienie w pełnym wymiarze czasu pracy nie mniej niż dwóch pracowników socjalnych na stu mieszkańców domu. W DPS w Darskowie wskaźnik zatrudnienia pracowników socjalnych w stosunku do liczby mieszkańców Domu jest zgodny ze standardem. W 2014 r. do Domu przyjęto 5 mieszkańców natomiast od 1 stycznia do 7 września 2015 r. przyjęto 3 mieszkańców. Pracownicy socjalni zajmowali się sprawami nowoprzybyłych osób, odwiedzali mieszkańców przebywających w szpitalach, organizowali imprezy okolicznościowe, na życzenia mieszkańców wykonywali zakupy, prowadzili rejestr indywidualnych kont depozytowych mieszkańców. 12

13 Sprawdzono akta osobowe 7 mieszkańców Domu, w skład akt wchodzą: - dokumenty związane z sytuacją osoby przed przyjęciem, - dokumentacja uprawniająca do umieszczenia w DPS, - dokumentacja związana z pobytem mieszkańca w Domu. W okresie objętym kontrolą zakres pracy socjalnej świadczonej przez pracowników socjalnych Domu obejmował zadania związane z załatwianiem spraw osobistych i urzędowych mieszkańców. W aktach osobowych poddanych kontroli znajdowały się między innymi dokumenty potwierdzające ustalenie przez pracownika socjalnego aktualnej sytuacji osoby przed przyjęciem do Domu, decyzje OPS o skierowaniu oraz decyzje PCPR o umieszczeniu w DPS, decyzje ustalające odpłatność za DPS. Stwierdzono, że w okresie poddanym kontroli pracownicy socjalni podejmowali działania między innymi w zakresie: powiadamiania odpowiednich instytucji o przybyciu nowych mieszkańców do DPS, pomocy w uzyskaniu świadczeń z tytułu zabezpieczenia społecznego, naliczania zwrotu z tytułu odpłatności w przypadku przebywania mieszkańców poza DPS, korekty odpłatności w przypadku zmiany wysokości dochodu, pomocy w złożeniu wniosku o ustalenie stopnia niepełnosprawności, pomocy w rozwiązywaniu problemów dotyczących spłaty lub umorzenia zaległości, powiadomienia odpowiednich instytucji o zgonie mieszkańca. Ustalono, że wśród mieszkańców Domu 28 mieszkańców jest zameldowanych na pobyt stały, a 39 mieszkańców zameldowanych jest na pobyt czasowy. Z pośród mieszkańców zameldowanych na pobyt czasowy znajduje się 12 osób nieposiadających zameldowania stałego w innym miejscu. Na podstawie skontrolowanych akt stwierdzono, że w dwóch przypadkach mieszkańcy wyrazili zgodę na meldunek czasowy i oświadczyli, że posiadają meldunek stały w poprzednim miejscu zamieszkania. Z dokumentów znajdujących się w aktach osobowych tych mieszkańców wynika, że w jednym przypadku osoba nie posiadała meldunku stałego, a w drugim przypadku utraciła mieszkanie, w którym była zameldowana na pobyt stały. Stwierdza się, że pracownicy socjalni nie podjęli działań w celu zameldowania tych mieszkańców na pobyt stały w DPS w Darskowie. Pracownicy socjalni mają do swojej dyspozycji pomieszczenie biurowe, umożliwiające zachowanie poczucia intymności i dyskrecji podczas rozmów pomiędzy mieszkańcem a pracownikiem socjalnym. Akta osobowe przechowywane są w zamykanych szafach znajdujących się w pokoju pracowników socjalnych, do akt mają dostęp wyłącznie osoby upoważnione. Do zadań pracowników socjalnych należy również utrzymywanie i stymulowanie kontaktów mieszkańców z rodziną i znajomymi, poprzez pomoc w utrzymaniu korespondencji i kontaktach telefonicznych. Na podstawie rozmów z mieszkańcami Domu stwierdzono, że Dom umożliwia kontakty mieszkańców z rodzinami i znajomymi. Regularne kontakty z rodziną lub znajomymi w formie odwiedzin utrzymuje 24 mieszkańców. W badanym zakresie Zespół kontrolny wnosi uwagi jak wyżej. (Zał. nr 14 Plan pracy pracownika socjalnego w 2014 r., założenia pracy socjalnej na 2015 r., informacja dot. przyjęć mieszkańców do DPS w Darskowie za r., Informacje dot. kontaktów mieszkańców DPS z rodzinami, znajomymi oraz ze środowiskiem lokalnym, wykaz zameldowania mieszkańców w DPS Darskowo, kserokopie decyzji o umieszczeniu mieszkańców w DPS w Darskowie, kserokopie wyrażenia zgody przez mieszkańców na zameldowanie na pobyt czasowy, kserokopie pism w sprawie eksmisji z mieszkania, kserokopie zameldowań na pobyt czasowy w DPS w Darskowie, kserokopia wymeldowania z pobytu stałego w miejscu zamieszkania, informacja i oświadczenie Dyrektora DPS w Darskowie dot. meldunków na pobyt czasowy). 13

14 b) Organizacja zajęć rehabilitacji społecznej Terapia zajęciowa prowadzona jest przez starszego instruktora terapii zajęciowej zatrudnionego w pełnym wymiarze czasu pracy. Zajęcia odbywają się w pracowni terapii zajęciowej usytuowanej na II piętrze. Zajęcia terapeutyczne odbywają się od poniedziałku do piątku w godz. od do Terapia obejmuje rozwijanie umiejętności wykonywania czynności życia codziennego, zaradności osobistej, przygotowania do życia w środowisku społecznym, usprawniania fizycznego oraz wyrabiania umiejętności aktywnego spędzania czasu. Techniki terapeutyczne zostały dostosowane do indywidualnych możliwości mieszkańców z uwzględnieniem ich zainteresowań i predyspozycji. Zajęcia terapii obejmują między innymi: - arteterapię w ramach zajęć wykonywane są stroiki i kartki świąteczne, ozdoby do pokoi, biżuteria, przedmioty użytku codziennego oraz rekwizyty i stroje wykorzystywane podczas przedstawień i występów, - socjoterapię w ramach zajęć uczą się jak zapanować nad emocjami, nabywają umiejętności rozpoznawania emocji, umiejętności współdziałania w grupie, uczą się nawiązywać relacje i kontakty z innymi osobami, - zajęcia usprawniające pamięć odbywają się poprzez ćwiczenia arytmetyczne, naukę pisania i układania zdań, łamigłówki, krzyżówki, gry planszowe, - muzykoterapię prowadzoną w formie zajęć wspólnego śpiewania piosenek oraz zajęć tanecznych, - zajęcia komputerowe uczące obsługiwania programów komputerowych, obsługi Internetu, zdobywania informacji o świecie, poprawiają sprawność manualną, - zajęcia kulinarne uczące przygotowywania prostych dań, surówek, deserów, oraz pieczenia ciast, - seanse filmowe polegające na wspólnym oglądaniu i wspólnych dyskusjach na temat obejrzanych filmów. W miesiącach od kwietnia do sierpnia mieszkańcy biorą udział w grach i zabawach ruchowych w plenerze, usprawniających fizycznie, prowadzonych w formie spacerów, zawodów i konkurencji sportowych z nagrodami. Zajęcia prowadzone są również przez opiekunów w pokoju dziennego pobytu, w formie propozycji obejmującej gry planszowe, rysowanie, prace w plastelinie, czytanie prasy, książek, oglądanie telewizji. W terapii w pokoju dziennego pobytu bierze udział od 20 do 30 mieszkańców. Terapia zajęciowa prowadzona jest w oparciu o miesięczne plany pracy z wyszczególnieniem dni, w których planuje się zajęcia. W planach zawarto rodzaj i tematykę zajęć. Sporządzane są również miesięczne sprawozdania z planu pracy terapii zajęciowej. Sprawozdania zawierają tematy prowadzonych zajęć, zamierzenia celu terapeutycznego, stanowiska pracowników kierujących na zajęcia, ilość mieszkańców korzystających z terapii i rezultaty terapeutyczne osiągane w wyniku stosowania określonych typów zajęć. Obecność mieszkańców na zajęciach odnotowywana jest w listach obecności. Zgodnie z rozporządzeniem w sprawie zajęć rehabilitacji społecznej w domach pomocy społecznej dla osób z zaburzeniami psychicznymi Dom powinien zapewnić zajęcia terapeutyczne, zajęcia z psychologiem, zajęcia ruchowe oraz zajęcia przygotowujące do podjęcia zatrudnienia. DPS w Darskowie w ramach zajęć rehabilitacji społecznej prowadzi zajęcia terapeutyczne i ruchowe, natomiast brak jest pozostałych typów zajęć rehabilitacji społecznej. Ponadto Dom nie prowadzi dokumentacji określonej w 6 rozporządzenia w sprawie zajęć rehabilitacji społecznej w domach pomocy społecznej dla osób z zaburzeniami psychicznymi. 14

15 Stwierdza się nieprawidłowości wskazane jak wyżej. (Zał. nr 15 Informacja na temat prowadzenia terapii zajęciowej, kserokopie miesięcznych planów pracy oraz sprawozdań z planów pracy terapii zajęciowej za miesiąc styczeń, czerwiec, grudzień 2014 r. oraz miesiąc maj 2015 r., kserokopie przykładowych list obecności mieszkańców na zajęciach terapii zajęciowej). c) Możliwość korzystania mieszkańców z biblioteki lub punktu bibliotecznego, codziennej prasy oraz przepisów prawnych dotyczących domów pomocy społecznej Mieszkańcy mają możliwość korzystania z punktu bibliotecznego znajdującego się na II piętrze Domu, w pracowni terapii zajęciowej. Księgozbiór zawiera 900 pozycji książkowych o różnorodnej tematyce. Ze względu na stan zdrowia mieszkańców zainteresowanie czytelnictwem jest niewielkie. Upowszechnianie czytelnictwa odbywa się podczas terapii zajęciowej, poprzez czytanie książek przygodowych, tygodników, magazynów. Dom udostępnia mieszkańcom prasę codzienną, w tym celu prenumeruje Głos Koszaliński, zainteresowane osoby mogą skorzystać z prasy, która jest dostępna w pracowni terapii zajęciowej. Ponadto mieszkańcy mają możliwość zapoznania się z bieżącymi informacjami korzystając ze stanowisk komputerowych z dostępnością Internetu od poniedziałku do piątku w godz. od do Mieszkańcy mają możliwość zapoznania się z przepisami prawnymi, które są dostępne u pracowników socjalnych. (Zał. nr 16 Informacja na temat możliwości korzystania przez mieszkańców z punktu bibliotecznego oraz prasy codziennej, kserokopie faktur za prasę codzienną). d) Umożliwienie zaspokajania potrzeb kulturalnych W ramach działalności kulturalno-oświatowej Dom umożliwił mieszkańcom udział w imprezach okolicznościowych, obchodach świąt i wycieczkach. W okresie objętym kontrolą Dom zorganizował mieszkańcom udział w: - imprezach okolicznościowych takich jak: uroczystość z okazji Dnia Babci i Dnia Dziadka, dyskoteka karnawałowa, zabawa walentynkowo-karnawałowa, zabawa andrzejkowa z udziałem mieszkańców z innych DPS, zabawa Andrzejkowa, uroczystości z okazji Dnia Kobiet, - imprezach podtrzymujących kontakty ze środowiskiem lokalnym takich jak: udział w koncertach, w festynie w Złocieńcu pt. Interfolk tańce Świata, Festyn Żeglarski w Czaplinku, Marsz na Rzecz Osób Niepełnosprawnych w Drawsku Pomorskim, zwiedzanie Warszawy, wystawianie spektaklu pt. Kopciuszek w przedszkolu w Drawsku Pomorskim, - imprezach integracyjnych z mieszkańcami innych DPS takich jak: zabawa karnawałowa w DPS w Modrzewcu, impreza pt. Na indiańskim szlaku w DPS w Resku, Przegląd piosenki żeglarskiej w DPS w Szczecinie, X Przegląd Piosenki Żołnierskiej w DPS w Bornym Sulinowie, - imprezach wyjazdowych takich jak: wyjazdy na filmy do kin w Drawsku Pomorskim i Złocieńcu, do kawiarni na desery, do pizzerii, - wycieczkach krajoznawczych np. do: Drahimka, Połczyna Zdroju, Czaplinka, - uroczystościach katolickich takich jak: uroczysta Kolacja Wigilijna, kolęda, Śniadanie Wielkanocne, - imprezach sportowych i dniach sportu. Mieszkańcy przygotowywali również programy artystyczne i taneczne, które prezentowali na imprezach w zaprzyjaźnionych Domach oraz podczas imprez integracyjnych ze środowiskiem lokalnym. 15

16 Imprezy kulturalno-oświatowe organizowane na terenie Domu cieszyły się licznym udziałem mieszkańców, natomiast udział mieszkańców w wycieczkach i wyjazdach ograniczały możliwości transportowe Domu oraz stan zdrowia mieszkańców. W ww. zakresie zespół kontrolny nie stwierdza nieprawidłowości. (Zał. nr 17 Sprawozdanie roczne z działalności kulturalno-oświatowej DPS w Darskowie za 2014 r. oraz informacja na temat imprez kulturalno-oświatowych odbywających się w 2015 r., kserokopie planów rocznych za 2014 i 2015 r., kserokopie informacji z gazet). e) Zapewnienie regularnego kontaktu z Dyrektorem Domu, sprawność załatwiania skarg i wniosków, zapewnienie warunków do rozwoju samorządności mieszkańców Domu Mieszkańcom umożliwia się zgłaszanie skarg i wniosków w formie ustnej i pisemnej. Dyrektor Domu przyjmuje mieszkańców we wtorki i czwartki w godzinach od do Ponadto w sprawach pilnych Dyrektor Domu przyjmuje mieszkańców na bieżąco. Informacja o terminach i godzinach przyjmowania Dyrektora Domu umieszczona jest na tablicach informacyjnych. Książka skarg i wniosków znajdowała się w sekretariacie Domu, książka na dzień kontroli nie zawierała żadnych wpisów. Regulamin Domu Pomocy Społecznej w Darskowie oraz informacja o możliwości składania oraz miejscu przechowywania książki skarg i wniosków umieszczona była na tablicy informacyjnej w miejscu ogólnodostępnym. Sprawy mieszkańców Domu reprezentuje Samorząd Mieszkańców składający się z 10 członków. Rada Mieszkańców powoływana jest w wyborach jawnych odbywających się co trzy lata. Ostatnie wybory odbyły się 14 lutego 2013 r. Rada spotyka się na zebraniach, w których biorą udział mieszkańcy Domu, personel dyżurujący oraz Dyrektor Domu. Podczas zebrań mieszkańcy zgłaszają swoje wnioski i potrzeby. Tematyka zebrań dotyczyła przede wszystkim rozmów na temat przestrzegania zasad wzajemnego poszanowania i utrzymywania czystości. W okresie poddanym kontroli Samorząd Mieszkańców zajmował się sprawami organizacyjnymi i porządkowymi, omawianiem i planowanie imprez kulturalno-oświatowych, ustalaniem jadłospisów świątecznych oraz ustalaniem listy gości. Zgłaszane przez Radę nieporozumienia pomiędzy mieszkańcami i uwagi na temat relacji z personelem załatwiane są przez Dyrektora Domu na bieżąco. Zebrania Rady odbywają się co trzy miesiące oraz w razie potrzeb częściej. W 2014 r. odbyły się cztery spotkania, a w 2015 r. trzy spotkania. W ww. zakresie zespół kontrolny nie stwierdza nieprawidłowości. (Zał. Nr 18 kserokopia Regulaminu DPS w Darskowie, kserokopie protokołów ze spotkań Rady Mieszkańców, informacja na temat działalności Samorządu Mieszkańców). f) Zaspokajanie potrzeb religijnych oraz sprawianie pogrzebu zgodnie z wyznaniem zmarłego mieszkańca. W DPS w Darskowie większość mieszkańców jest wyznania rzymskokatolickiego. Mieszkańcy mają możliwość uczestniczenia w Mszy Świętej w Kościele w Darskowie, który znajduje się w bezpośrednim sąsiedztwie Domu, mieszkańcom mniej sprawnym towarzyszą opiekunowie. Dwa razy do roku, z okazji Świąt Wielkiej Nocy i Bożego Narodzenia Msze Święte odprawiane są na terenie Domu w pokoju dziennego pobytu. Z tej okazji odbywa się spowiedź oraz spotkanie opłatkowe połączone z Wigilią. Jeden mieszkaniec należy do Chrześcijańskiego Zboru Świadków Jehowy i uczestniczy w praktykach religijnych zgodnie z własnymi potrzebami, przyjmując współwyznawców 16

17 w swoim pokoju oraz w miarę potrzeb uczestniczy w uroczystościach w swojej grupie wyznaniowej. Sprawienie pogrzebu odbywa się zgodnie z wcześniej wyrażoną przez mieszkańca wolą. W 2014 r. zmarło 4 mieszkańców. Dwie osoby zostały pochowane przez rodziny natomiast organizacją pogrzebu dla dwóch osób zajmował się DPS, w tym koszty pogrzebu jednego mieszkańca pokrywał DPS. W 2015 roku zmarł 1 mieszkaniec, któremu pogrzeb sprawiała rodzina. Do ww. zakresu zespół kontrolny nie wnosi uwag. (Zał. nr 19 Informacja dot. zaspokajania potrzeb religijnych mieszkańców zgodnie z ich wyznaniem, informacja dot. sprawiania pogrzebu, zgodnego z wyznaniem zmarłego mieszkańca). g) Zapewnienie kontaktu z psychologiem. Mieszkańcy Domu mają możliwość kontaktu z psychologiem, który udziela porad w Poradni Psychologiczno Pedagogicznej w Drawsku Pomorskim ul. Bohaterów Westerplatte 11. W okresie poddanym kontroli z porady psychologa skorzystał jeden mieszkaniec Domu, którego dowożono do poradni pod opieką opiekuna. Raz w miesiącu mieszkańcy mają możliwość skorzystania z porad lekarza psychiatry na terenie Domu. Brak regularnych wizyt psychologa wpływa niekorzystnie na realizację programu rehabilitacji społecznej. (Zał. nr 20 Informacja dotycząca zapewnienia mieszkańcom kontaktów z psychologiem). h) Zapewnienie bezpiecznego przechowywania środków pieniężnych i przedmiotów wartościowych Dyrektor Domu zarządzeniem wewnętrznym ustalił Regulamin dotyczący trybu postępowania z depozytami wartościowymi w Domu Pomocy Społecznej w Darskowie. Z dokumentu tego wynika, że Dom umożliwia mieszkańcom złożenie przedmiotów wartościowych i środków pieniężnych w depozycie Domu Pomocy Społecznej w Darskowie. W ocenie zespołu kontrolnego dokument ten szczegółowo określa sposób przechowywania przedmiotów wartościowych w depozycie Domu natomiast brak jest określenia szczegółowej procedury postępowania w przypadku złożenia i korzystania z depozytu pieniężnego. Brak takiego zapisu w Regulaminie powoduje, że mieszkańcy nie posiadają informacji w jaki sposób mogą korzystać z własnych środków złożonych w depozycie Domu. Z przedłożonych informacji wynika, że pracownik socjalny informuje mieszkańca (opiekuna prawnego, kuratora) o możliwości złożenia przedmiotów wartościowych do depozytu Domu, a środków pieniężnych na konto depozytowe w banku jak również, że za przedmioty wartościowe i środki pieniężne nieprzekazane do depozytu (w przypadku ich zaginięcia) Dom nie ponosi odpowiedzialności. W aktach osobowych znajdują się oświadczenia, że mieszkaniec opiekun prawny/kurator prawny wyrazili zgodę na korzystanie z depozytu Domu. Z informacji udzielonej przez Dyrektora Domu wynika, że z kont depozytowych korzystali wszyscy mieszkańcy Domu, w tym: - 19 mieszkańców samodzielnie dysponuje swoimi środkami finansowymi, - środkami finansowymi 48 mieszkańców dysponują opiekunowie prawni lub kuratorzy. Pomimo braku określenia procedur w Regulaminie z informacji uzyskanych od Dyrektora Domu wynika, że Dom Pomocy Społecznej w Darskowie prowadzi indywidualną dla każdego mieszkańca ewidencję środków pieniężnych, które przechowywane są na wyodrębnionym rachunku bankowym. Wypłaty dokonywane są na życzenie mieszkańca, opiekuna 17

18 prawnego/kuratora. Wypłaty dokonuje się na podstawie zapotrzebowań mieszkańców. Środki pieniężne wypłacane są z kasy i potwierdzane podpisem osoby odbierającej. Ustalono, że na prośbę mieszkańca lub opiekuna prawnego Dom wspomaga mieszkańców przy dokonywaniu zakupów. Mieszkańcy potwierdzają pisemnie odbiór zakupionych towarów, rozliczenie odbywa się na podstawie rachunków i faktur. Mieszkańcy sprawni fizycznie pod opieką opiekunów lub w towarzystwie pracowników pierwszego kontaktu lub pracowników socjalnych wykonują zakupy w sklepie w Darskowie. Co dwa tygodnie Dom organizuje wyjazd do Złocieńca, w którym uczestniczą mieszkańcy sprawni fizycznie, w celu wykonania zakupu większego asortymentu towarów. Stwierdza się, że w Regulaminie dotyczącym trybu postępowania z depozytami wartościowymi w Domu Pomocy Społecznej w Darskowie brak jest procedur regulujących w zrozumiały sposób zasady postępowania z depozytami pieniężnymi. Kolejne zagadnienie, które inspektorzy poddali kontroli dotyczyło likwidacji środków pieniężnych po zmarłych mieszkańcach Domu. Z informacji przedłożonej przez Dyrektora Domu wynika, że na koncie depozytowym pozostają środki pieniężne po 31 mieszkańcach, w tym po 23 mieszkańcach zmarłych w latach wcześniejszych tj. 1997/2011. W 2012 r. Dom podjął w stosunku do tych depozytów działania polegające na wezwaniu osób spokrewnionych ze zmarłymi mieszkańcami. W stosunku do depozytów powstałych po mieszkańcach zmarłych w latach 2012/2015 podjęto procedurę związaną z wezwaniem spadkobierców. W stosunku do depozytów Dom oczekuje na upłynięcie 3 letniego terminu odbioru. Stwierdza się, że Dom podjął działania polegające na likwidacji depozytów pozostałych po mieszkańcach zmarłych przed 2012 r., pozostają one na koncie depozytowym Domu, ponieważ nie upłynął jeszcze 3 letni okres oczekiwania na ich podjęcie przez spadkobierców. W badanym zakresie Zespół kontrolny wnosi uwagi jak wyżej. (Zał. nr 21 Kserokopia Regulaminu dotyczącego postępowania z depozytami wartościowymi w DPS w Darskowie, informacja dot. korzystania przez mieszkańców z możliwości zabezpieczenia środków pieniężnych i przedmiotów wartościowych, informacja na temat pomocy mieszkańcom w wykonywaniu zakupów, informacja dot. depozytów po zmarłych mieszkańcach). Ad. 4. Poziom zatrudnienia oraz kwalifikacje pracowników zespołu terapeutycznoopiekuńczego Domem Pomocy Społecznej w Darskowie kieruje dyrektor powołany przez Zarząd Powiatu w Drawskiego (Uchwała Nr 266/2005 Zarządu Powiatu Drawskiego z dnia 27 czerwca 2005 w sprawie zatrudnienia Dyrektora Domu Pomocy Społecznej w Darskowie). W strukturze organizacyjnej jednostki wydzielone są trzy działy: dział ekonomiczny, dział terapeutyczno-opiekuńczy i dział gospodarczy oraz samodzielne stanowiska, które realizują zadania domu pomocy społecznej. Stan zatrudnienia w zespole terapeutyczno-opiekuńczym na podstawie umowy o pracę z DPS przedstawia się w następujący sposób: Stanowiska Osoby Etaty Kierownik działu terapeutyczno -opiekuńczego 1 1,00 Pracownik socjalny 2 2,00 Starszy instruktor terapii zajęciowej 1 1,00 18

19 Technik fizjoterapii 1 1,00 Pielęgniarka 3 3,00 Opiekun 17 17,00 Pokojowa 8 8,00 Ogółem: 33 33,00 Pracownicy ww. zespołu zatrudnieni są na podstawie umowy o pracę. Wskaźnik zatrudnienia pracowników zespołu terapeutyczno-opiekuńczego w Domu Pomocy Społecznej w Darskowie w przeliczeniu na jednego mieszkańca Domu (67 mieszkańców) wynosi 0,49. Ponadto do zespołu terapeutyczno-opiekuńczego powołano osoby zatrudnione w innych działach tj. kierownika działu gospodarczego, szefa kuchni i inspektora ds. kadr i administracji. Z ustaleń kontroli wynika, że każda z tych osób świadczy na rzecz mieszkańców pracę w wymiarze 0,20 et. (tj. 0,60 et.). Przy uwzględnieniu udziału ww. osób do obliczania wskaźnika zatrudnienia w zespole terapeutyczno-opiekuńczym na jednego mieszkańca, wskaźnik ten uległ zwiększeniu i na dzień 07 września 2015 r. wynosi 0,50. Zgodnie z rozporządzeniem w sprawie domów pomocy społecznej, wskaźnik zatrudnienia pracowników w zespole terapeutyczno-opiekuńczym, zatrudnionych w pełnym wymiarze czasu pracy dla domu przeznaczonego dla osób przewlekle psychicznie chorych wynosi nie mniej niż 0,5 na jednego mieszkańca. Stwierdza się, że Dom Pomocy Społecznej w Darskowie posiada wymagany standardem wskaźnik zatrudnienia w zespole terapeutyczno-opiekuńczym. Wymagania kwalifikacyjne pracowników zatrudnionych w jednostkach organizacyjnych pomocy społecznej, w tym również i w domach pomocy społecznej, zostały określone w rozporządzeniu Rady Ministrów z dnia 18 marca 2009 r. w sprawie wynagradzania pracowników samorządowych (Dz. U. 2014, poz ). Zespół inspektorów wybiórczo skontrolował dokumentację 20 pracowników zatrudnionych w zespole terapeutyczno-opiekuńczym (1-kierownika działu, 2-pracowników socjalnych, 3-pielęgniarki, 1- technika fizjoterapii oraz 13 - opiekunów). Analiza ww. akt osobowych pracowników zespołu terapeutyczno-opiekuńczego nie wykazała nieprawidłowości w zakresie wymogów formalnych związanych z przygotowaniem zawodowym pracowników. Z przedstawionej przez Dyrektora Domu dokumentacji wynika, że w okresie objętym kontrolą pracownicy zespołu terapeutyczno-opiekuńczego brali udział w comiesięcznych szkoleniach wewnętrznych. Tematy szkoleń dotyczyły zagadnień związanych z funkcjonowaniem mieszkańców w dps. Ponadto pracownicy Domu uczestniczyli w szkoleniach zewnętrznych. Stwierdza się, że Dom realizuje zapis 6, ust 2, pkt. 4 ww. rozporządzenia w sprawie domów pomocy społecznej. (Zał. nr 22 - Informacja dot. liczby osób/etatów realizujących bezpośrednie usługi na rzecz mieszkańców DPS w Darskowie, przykładowe zakresy obowiązków na każdym ze stanowisk pracy zt-o, informacja dot. realizacji planu szkoleń zt-o w latach 2014/2015 r.). Ad. 5. Świadczenie usług w zakresie zapewnienia dostępu do świadczeń zdrowotnych i rehabilitacji leczniczej Mieszkańcy DPS mają zdiagnozowane jednostki chorobowe. Są to choroby psychiczne: (schizofrenia rezydualna, schizofrenia paranoidalna, schizofrenia hebefroniczna, schizofrenia przewlekła), choroby układu krążenia (nadciśnienie tętnicze, choroba niedokrwienna serca, 19

20 miażdżyca), zaburzenia zachowania (zespół otępienny, otępienie naczyniowe, zespół uzależnienia od alkoholu), choroby układu nerwowego (padaczka, choroba Alzheimera, porażenie połowicze), choroby układu kostno-mięśniowego i tkanki łącznej (choroba zwyrodnieniowa kręgosłupa, stany po złamaniu, zaburzenia wydzielania wewnętrznego, choroby metaboliczne, choroby układu oddechowego, choroby przewodu pokarmowego, choroby narządu wzroku, choroby skóry, choroby układu moczowo-płciowego, choroby metaboliczne, choroby układu krwiotwórczego. Z ustaleń kontroli wynika, iż mieszkańcy Domu przebywający w Darskowie zdeklarowani są do lekarza podstawowej opieki zdrowotnej, pielęgniarki środowiskowej oraz położnej zatrudnionych przez Zespół Opieki Zdrowotnej MEDICA Sp. z o.o. w Złocieńcu. Lekarz w ramach podstawowej opieki zdrowotnej udziela świadczeń zdrowotnych mieszkańców w siedzibie ZOZ MEDICA ul. Plac 650-lecia w Złocieńcu, a także na terenie miejsca zamieszkania (w Darskowie) w ramach wizyt domowych. W roku 2014 lekarz podstawowej opieki zdrowotnej udzielił mieszkańcom Domu 134 konsultacji, a w roku 2015 do dnia kontroli udzielił mieszkańcom 69 konsultacji. Ponadto mieszkańcy korzystali z wizyt u lekarzy specjalistów m.in.: chirurga, urologa, okulisty, stomatologa, laryngologa, pulmonologa, diabetologa, immunologa, endokrynologa, onkologa, dermatologa, ginekologa oraz psychiatry. Dom zapewnia mieszkańcom transport na przewóz do lekarzy specjalistów i na badania diagnostyczne. Liczba osób, które skorzystały ze świadczeń poszczególnych lekarzy specjalistów jest zróżnicowana np. 9 konsultacji lekarz okulista, 30 konsultacji lekarz stomatolog, 8 konsultacji lekarz chirurg, 21 konsultacji lekarz diabetolog, 118 konsultacji lekarz psychiatra. W okresie objętym kontrolą mieszkańcy byli także hospitalizowani w szpitalach. Stwierdza się, że Dom umożliwia mieszkańcom korzystanie ze świadczeń lekarzy podstawowej i specjalistycznej opieki zdrowotnej. Z oświadczenia Dyrektora Domu wynika, że w okresie objętym kontrolą nie stosowano wobec mieszkańców przymusu bezpośredniego. -Świadczenia pielęgniarskie: Z wyjaśnień Dyrektora Domu wynika, że świadczenia pielęgniarskie w ramach ubezpieczenia zdrowotnego realizowane są w siedzibie ZOZ MEDICA ul. Plac 650-lecia w Złocieńcu. Dom zatrudnia 3 pielęgniarki, co stanowi zatrudnienie w wymiarze 3 etatów, które udzielają świadczeń pielęgniarskich na rzecz 67 mieszkańców Domu. W okresie objętym kontrolą ww. personel wykonywał m.in.: iniekcje (domięśniowe, podskórne, dożylne, kroplówki, wstrzyknięcia z insuliny), opatrunki, pomiar ciśnienia tętniczego oraz poziomu cukru we krwi, podawanie leków, leczenie odleżyn. Spośród 67 mieszkańców przebadanych za pomocą skali Bartel, 6 osób uzyskało wynik poniżej 40 punktów. na dzień kontroli z opieki długoterminowej korzystała 1 osoba, pozostałe osoby wpisane są na listę oczekujących na tę formę świadczeń. Osoby te do czasu uzyskania świadczeń w ramach opieki długoterminowej mają zapewnioną opiekę przez pielęgniarki zatrudnione przez Dom. Dom zatrudnia na podstawie umowy o pracę 1 osobę na stanowisku technika fizjoterapeuty. Ww. pracownik realizuje na rzecz mieszkańców Domu zabiegi rehabilitacyjne zlecone przez lekarza oraz usługi usprawniające. Z zabiegów leczniczych korzysta średniomiesięcznie 20 mieszkańców, ponadto w ramach usprawniania prowadzone były z mieszkańcami zajęcia ruchowe, z których średnio miesięcznie korzystało 40 mieszkańców. Ustalono, że w latach 2014/2015 mieszkańcy Domu nie korzystali ze świadczeń rehabilitacyjnych w ramach NFZ. Wybiórczo sprawdzono dokumentację 5 mieszkańców Domu pod kątem korzystania ze świadczeń zdrowotnych w ramach środków publicznych. Ustalono, że mieszkańcy 20