Między teorią, a praktyką - wspieranie ucznia zdolnego w szkole poprzez realizację ITN i IPM

Transkrypt

1 Regionalny Ośrodek Metodyczno-Edukacyjny Metis w Katowicach Indywidualny tok nauki i indywidualny program nauki dla ucznia szczególnie zdolnego, jako prawo i przywilej Między teorią, a praktyką - wspieranie ucznia zdolnego w szkole poprzez realizację ITN i IPM Jaworzno, 3 grudnia 2014 r. ul. Drozdów 21 i 17, Katowice; tel.: lub metis@metis.pl

2 Zdolny, to znaczy Nie jestem zdolny. Jestem po prostu bardzo, bardzo ciekawski. Albert Einstein

3 Uzdolnieni i utalentowani z Raportu Marlanda Uzdolnionymi i utalentowanymi nazywamy dzieci, o których mówi się, że dzięki wybitnym zdolnościom są w stanie wykazać się zaawansowanymi dokonaniami. Są to dzieci wykazujące się osiągnięciami i/lub potencjalnymi zdolnościami w jednej lub kilku dziedzinach, takich jak: ogólne zdolności umysłowe, specyficzne umiejętności w głównych przedmiotach szkolnych, zdolności przywódcze, sztuki plastyczne i wykonawcze, zdolności psychomotoryczne. Można przyjąć, że zastosowanie tych kryteriów do rozpoznania dzieci uzdolnionych wyodrębni przynajmniej 3-5% populacji szkolnej.

4 w Europie Raport EURIDICE (2008) Wspieranie rozwoju uczniów zdolnych: specjalne rozwiązania stosowane w szkołach w Europie, ompetences_pl.pdf.pdf

5 Ustawowe prawa Ustawa z dnia 7 września 1991 r. o systemie oświaty (tj. Dz. U. z 2004 r., nr 256, poz. 2572, z późn. zm.) dalej uso

6 System oświaty zapewnia w szczególności Uso - Art. 1 pkt 6) opiekę nad uczniami szczególnie uzdolnionymi poprzez umożliwianie realizowania indywidualnych programów nauczania oraz ukończenia szkoły każdego typu w skróconym czasie;

7 Uczeń szczególnie uzdolniony w polskim systemie kształcenia Polski system kształcenia nie nakłada obowiązku realizacji procedur selekcyjnych, prowadzących do wyłonienia uczniów szczególnie uzdolnionych.

8 Zgodnie z obowiązującymi przepisami prawa zadaniem nauczycieli jest diagnozowanie potrzeb ucznia i indywidualizowanie procesu kształcenia już podczas bieżącej pracy na lekcji oraz na zajęciach pozalekcyjnych. Rozwijając zdolności ucznia szkoła i nauczyciele współpracują z innymi instytucjami, takimi jak poradnie psychologicznopedagogiczne, uczelnie wyższe czy też organizacje pozarządowe. Odpowiedź Sekretarza Stanu w Ministerstwie Edukacji Narodowej, Tadeusza Sławeckiego na interpelację Pana Posła Macieja Bolesława Orzechowskiego oraz grupy posłów (SPS /13) w sprawie subwencji oświatowej dla szkół dla uczniów wybitnie uzdolnionych 16 grudnia 2013 r.

9 Podstawa programowa Podstawa programowa wychowania przedszkolnego oraz kształcenia ogólnego uwzględnia większe aspiracje edukacyjne współczesnych uczniów, w tym zaspokajanie potrzeb ucznia zdolnego, kładąc nacisk na indywidualizację w procesie kształcenia. Preambuła podstawy programowej stanowi, że obowiązkiem szkoły oraz poszczególnych nauczycieli jest podejmowanie działań mających na celu zindywidualizowane wspomaganie rozwoju każdego ucznia.

10 Uczeń szczególnie uzdolniony w polskim systemie kształcenia cd. Należy pamiętać, że ważnym zadaniem nauczyciela jest: 1) rozwijanie zdolności wszystkich uczniów, niezależnie od ich poziomu; 2) prowadzenie rozpoznania uczniów posiadających szczególne uzdolnienia, identyfikacja ich specjalnych potrzeb edukacyjnych oraz prowadzenie działań mających na celu zaspokojenie tych potrzeb oraz zapewnienie jak najpełniejszego rozwoju uczniom. Uczeń o wysokim poziomie zdolności ogólnych lub kierunkowych w polskich zapisach prawnych uzyskuje określenie: zdolny, uzdolniony, szczególnie uzdolniony lub o wybitnych uzdolnieniach jednokierunkowych.

11 Szkoła Wszystkie dzieci są takie same: najbardziej na świecie chcą się uczyć. A potem posyłamy je do szkół, gdzie ich entuzjazm jest zabijany Aleksander Milne

12 Przywilej wyboru prawa Rozumienie prawne (język tekstów prawnych tj. ustaw, rozporządzeń itp.), jak i prawnicze (język opisujący prawo), skłania do interpretacji: Przywilej - prawo do korzystania ze szczególnych względów w jakimś zakresie - przywilej to prawo, na podstawie którego można wybierać np.: najbardziej odpowiednie dla siebie formy i sposoby realizacji obowiązku szkolnego.

13 Jak było? Jak jest? Informacja o wynikach kontroli opieki nad uczniami szczególnie uzdolnionymi Warszawa styczeń 2007 r. Nr ewid. 2/2007/P/06/069/KNO KNO-41000/2006 Newsweek wrzesień

14 Raport NIK Z danych Systemu Informacji Oświatowej wynika, że w roku szkolnym 2005/2006 indywidualny tok nauki realizowało łącznie w skali kraju uczniów, zaś indywidualny program nauczania uczniów. Odpowiednio w roku szkolnym 2004/2005 było to i uczniów. Oznacza to, że wspomnianymi formami kształcenia obejmowano corocznie, co najwyżej 10% dzieci i młodzieży posiadającej predyspozycje intelektualne powyżej przeciętnych.

15 Formy pracy z uczniami uzdolnionymi 1) indywidualizacja procesu nauczania realizowanego w toku standardowych zajęć edukacyjnych; 2) dostosowana do potrzeb ucznia indywidualizacja programu i toku nauczania; 3) uczestnictwo w zajęciach pozalekcyjnych i kołach zainteresowań organizowanych przez szkołę; 4) uczestnictwo w zajęciach pozaszkolnych, konsultacjach naukowych, seminariach, obozach naukowych i zajęciach dydaktycznych organizowanych w szkołach wyższych; 5) rekrutacja do specjalnie tworzonych klas i szkół przeznaczonych dla uczniów wykazujących szczególne predyspozycje intelektualne.

16 Uczeń zdolny w systemie edukacji Strategia nauczania w zależności od potrzeb ucznia! Organizacja pracy szkoły w efektywnej edukacji ucznia zdolnego: wcześniejsze rozpoczynanie nauki, skrócenie czasu nauki: promocja do klasy programowo wyższej (która może nastąpić także w ciągu roku szkolnego), realizacja Indywidualnego Programu, lub Toku Nauki, rozwijanie szczególnych umiejętności szkolnych podczas zajęć, gdzie można przyspieszać treści kształcenia z danego przedmiotu nauczania, w celu szybszego opanowania materiału oraz grupować uczniów według poziomu i rodzaju zdolności, prowadzić zajęcia w grupach jedno- i różnorodnych. file:///c:/users/mama/downloads/ore_uz_folder_uczen_zdolny_w_systemie_edukacji.pdf

17 Olimpiady i konkursy Na podstawie rozporządzenia Ministra Edukacji Narodowej i Sportu z dnia 29 stycznia 2002 r. w sprawie organizacji oraz sposobu przeprowadzania konkursów, turniejów i olimpiad (Dz. U. z 2002 r. nr 13 poz. 125, z późn. zm.), poszczególni kuratorzy oświaty, mogą organizować wojewódzkie lub w porozumieniu z innymi kuratorami ponadwojewódzkie, konkursy dla uczniów szkół podstawowych i gimnazjów.

18 Szczególne zdolności - różne możliwości: oddziały międzynarodowe Uso - Art.7a- 7d Oddziały międzynarodowe (zezwolenie wydaje minister właściwy ds. oświaty i wychowania na wniosek organu prowadzącego szkołę) warunek przyjęcia ucznia - pozytywny wynik sprawdzianu predyspozycji językowych przeprowadzanego na warunkach ustalonych przez radę pedagogiczną.

19 Szczególne zdolności różne możliwości szkoły sportowe, szkoły dwujęzyczne, szkoły artystyczne, placówki rozwijające uzdolnienia Uso Art. 20h Pozytywne wyniki prób sprawności fizycznej, sprawdzianu predyspozycji językowych, egzaminu wstępnego w zakresie uzdolnień, predyspozycji lub praktycznych umiejętności, szczególne osiągnięcia wymienione na świadectwie szkolnym.

20 Różne możliwości - być może szczególne zdolności Spełnianie obowiązku rocznego przygotowania przedszkolnego poza przedszkolem i obowiązku szkolnego poza szkołą Uso art Na wniosek rodziców decyzja dyrektora szkoły (opinia poradni psychologicznopedagogicznej, oświadczenie rodziców o zapewnieniu warunków umożliwiających realizację podstawy programowej, zobowiązanie rodziców do przystępowania w każdym roku szkolnym przez dziecko do rocznych egzaminów klasyfikacyjnych)

21 cd. Różne możliwości - być może szczególne zdolności Spełnianie obowiązku rocznego przygotowania przedszkolnego poza przedszkolem i obowiązku szkolnego poza szkołą 17 ust. 4.Egzamin klasyfikacyjny zdaje również uczeń:. 2) spełniający obowiązek szkolny lub obowiązek nauki poza szkołą. Ust.5. Egzamin klasyfikacyjny przeprowadzany dla ucznia, o którym mowa w ust. 4 pkt 2, nie obejmuje obowiązkowych zajęć edukacyjnych: technika, zajęcia techniczne, plastyka, muzyka, zajęcia artystyczne i wychowanie fizyczne oraz dodatkowych zajęć edukacyjnych. Ust. 6. Uczniowi, o którym mowa w ust. 4 pkt 2, zdającemu egzamin klasyfikacyjny nie ustala się oceny zachowania. Uwaga: Dzieci/uczniowie mają prawo uczestniczyć w zajęciach rozwijających zainteresowania, w wyrównawczych i specjalistycznych wsparcie w rozwoju lub pomoc psychologiczno-pedagogiczna

22 Zajęcia rozwijające uzdolnienia Pomoc psychologiczno-pedagogiczna udzielana uczniowi w przedszkolu, szkole i placówce polega na rozpoznawaniu i zaspokajaniu indywidualnych potrzeb rozwojowych i edukacyjnych ucznia oraz rozpoznawaniu indywidualnych możliwości psychofizycznych ucznia, wynikających w szczególności: 4) ze szczególnych uzdolnień Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 30 kwietnia 2013 r. w sprawie zasad udzielania i organizacji pomocy psychologicznopedagogicznej w publicznych przedszkolach, szkołach i placówkach (Dz. U. z 2013 r., poz. 532)

23 Szczególne zdolności - Skrócenie czasu nauki Wcześniejsze rozpoczęcie obowiązku szkolnego Uso - Art.16 ust. 1 na wniosek rodziców naukę w szkole podstawowej może rozpocząć dziecko, które w danym roku kalendarzowym kończy 5 lat, jeżeli wykazuje psychofizyczną dojrzałość do podjęcia nauki szkolnej (decyzja dyrektora szkoły na podstawie opinii poradni psychologiczno-pedagogicznej).

24 Promowanie śródroczne Na wniosek rodziców (prawnych opiekunów) i po uzyskaniu zgody wychowawcy klasy lub na wniosek wychowawcy klasy i po uzyskaniu zgody rodziców (prawnych opiekunów) rada pedagogiczna może postanowić o promowaniu ucznia klasy I i II szkoły podstawowej do klasy programowo wyższej również w ciągu roku szkolnego.

25 Indywidualny tok nauki (ITN) i indywidualny program nauki (IPN) Uso art. 66 ust.1 Na wniosek za zgodą rodziców albo pełnoletniego ucznia dyrektor szkoły po zasięgnięciu opinii rady pedagogicznej i publicznej poradni psychologiczno-pedagogicznej, w tym poradni specjalistycznej, może zezwolić uczniowi na indywidualny program lub tok nauki oraz wyznaczyć nauczyciela opiekuna.

26 Indywidualny tok nauki (ITN) i indywidualny program nauki (IPN) Uso art. 66 ust.1 Odmowa udzielenia zezwolenia następuje w drodze decyzji administracyjnej. Uwaga: Kodeks postępowania administracyjnego. Zasada pisemności, skuteczność doręczenia, uzasadnienie faktyczne i formalne, klauzula odwoławcza, terminy

27 Indywidualny tok nauki i indywidualny program nauki w szkole artystycznej Uso art. 66 ust. 1a Na wniosek lub za zgodą rodziców albo pełnoletniego ucznia dyrektor szkoły artystycznej nie realizującej kształcenia ogólnego, po zasięgnięciu opinii rady pedagogicznej, może zezwolić uczniowi na indywidualny program lub tok nauki realizowany pod opieką nauczyciela przedmiotu głównego tego ucznia. Odmowa udzielenia zezwolenia następuje w drodze decyzji administracyjnej.

28 Podstawa prawna (rozporządzenie wydane na podstawie art. 66 ust. 2 uso) Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej i Sportu z dnia 19 grudnia 2001 r. w sprawie warunków i trybu udzielania zezwoleń na indywidualny program lub tok nauki oraz organizacji indywidualnego programu lub toku nauki (Dz. U. z 2002 r., nr 3, poz. 28) Uwaga: rozporządzenie opublikowane pod adresem:

29 Podstawa prawna -IPN ITN Minister zobowiązany został do opracowania ww. rozporządzenia uwzględniając umożliwienie uczniom szczególnie uzdolnionym rozwoju ich uzdolnień (IPN i ITN) oraz ukończenie szkoły w skróconym czasie (ITN).

30 ITN IPN Kształcenie W zakresie Wydanie według zezwolenia systemu innego na jednego, ITN kilku IPN lub niż udział w obowiązkowych zajęciach edukacyjnych Może uczęszczać na wybrane zajęcia do danej lub wyższej klasy, w szkole wyższego stopnia, albo w całości lub w części realizować we własnym zakresie według programu dostosowanego do uzdolnień, zainteresowań i możliwości edukacyjnych ucznia realizowanego w czasie zajęć edukacyjnych w szkole (może uwzględniać zajęcia pozalekcyjne) wszystkich obowiązujących zajęć edukacyjnych, przewidzianych w szkolnym planie nauczania dla danej klasy jednego, kilku lub wszystkich obowiązujących zajęć edukacyjnych, przewidzianych w szkolnym planie nauczania dla danej klasy

31 ITN IPN Wydanie zezwolenia na ITN IPN Realizacja programu uczeń może realizować w ciągu jednego roku szkolnego program nauczania z zakresu dwóch lub więcej klas. umożliwia rozwijanie wiedzy ucznia w określonych obszarach, w których wykazuje on szczególne wyższe od przeciętnych predyspozycje do nauki Ocenianie, Klasyfikowanie, Promowanie może być klasyfikowany i promowany w czasie całego roku szkolnego, klasyfikowany na podstawie egzaminu klasyfikacyjnego (z wyjątkiem ucznia klas I- III sp) na warunkach i w sposób określony w przepisach o ocenianiu

32 Wniosek o udzielenie zezwolenia KTO? ITN IPN Wydanie zezwolenia na ITN IPN -uczeń, z tym, że uczeń niepełnoletni za zgodą rodziców (prawnych opiekunów); - uczeń, z tym, że uczeń niepełnoletni za zgodą rodziców (prawnych opiekunów); - rodzice (prawni opiekunowie) niepełnoletniego ucznia; - wychowawca klasy lub nauczyciel prowadzący zajęcia edukacyjne, których dotyczy wniosek - za zgodą rodziców (prawnych opiekunów ) albo pełnoletniego ucznia. - rodzice (prawni opiekunowie) niepełnoletniego ucznia; - wychowawca klasy lub nauczyciel prowadzący zajęcia edukacyjne, których dotyczy wniosek - za zgodą rodziców (prawnych opiekunów ) albo pełnoletniego ucznia.

33 Wniosek o udzielenie zezwolenia GDZIE? KIEDY może być udzielone zezwolenie? ITN IPN Wydanie zezwolenia na ITN IPN W każdym typie szkoły, na każdym etapie edukacyjnym, po upływie co najmniej jednego roku nauki, a w uzasadnionych przypadkach po śródrocznej klasyfikacji ucznia. W każdym typie szkoły, na każdym etapie edukacyjnym, po upływie co najmniej jednego roku nauki, a w uzasadnionych przypadkach po śródrocznej klasyfikacji ucznia.

34 Wniosek o udzielenie zezwolenia ITN IPN DO KOGO? Wniosek składa się do dyrektora szkoły za pośrednictwem wychowawcy. Wniosek składa się do dyrektora szkoły za pośrednictwem wychowawcy.

35 Wniosek o udzielenie zezwolenia ITN IPN Wymagane opinie Wychowawca dołącza do wniosku opinię o predyspozycjach, możliwościach, oczekiwaniach i dotychczasowych osiągnięciach ucznia. Wychowawca dołącza do wniosku opinię o predyspozycjach, możliwościach, oczekiwaniach i dotychczasowych osiągnięciach ucznia.

36 Wniosek o udzielenie zezwolenia ITN IPN Program - Program nauczania objęty szkolnym zestawem programów nauczania lub załączony do wniosku o zezwolenie indywidualny program nauki dostosowany do uzdolnień, zainteresowań i możliwości edukacyjnych ucznia. załączony do wniosku o zezwolenie indywidualny program nauki dostosowany do uzdolnień, zainteresowań i możliwości edukacyjnych ucznia.

37 Wniosek o udzielenie zezwolenia Program ITN jeżeli realizuje indywidualny program nauki Program nie może obniżyć wymagań edukacyjnych wynikających ze szkolnego zestawu programów nauczania, ustalonego dla danej klasy. IPN Program nie może obniżyć wymagań edukacyjnych wynikających ze szkolnego zestawu programów nauczania, ustalonego dla danej klasy Realizowany pod Realizowany pod kierunkiem kierunkiem nauczyciela nauczyciela prowadzącego zajęcia prowadzącego zajęcia edukacyjne, których edukacyjne, których dotyczy wniosek dotyczy wniosek

38 Wniosek o udzielenie zezwolenia ITN jeżeli realizuje indywidualny program nauki IPN Kto opracowuje program załączony do wniosku? Nauczyciel prowadzący zajęcia edukacyjne, których dotyczy wniosek opracowuje program lub akceptuje program opracowany poza szkołą. W pracy nad programem może uczestniczyć nauczyciel prowadzący zajęcia edukacyjne w szkole wyższego stopnia, doradca metodyczny, psycholog, pedagog zatrudniony w szkole oraz zainteresowany uczeń. Nauczyciel prowadzący zajęcia edukacyjne, których dotyczy wniosek opracowuje program lub akceptuje program opracowany poza szkołą. W pracy nad programem może uczestniczyć nauczyciel prowadzący zajęcia edukacyjne w szkole wyższego stopnia, doradca metodyczny, psycholog, pedagog zatrudniony w szkole oraz zainteresowany uczeń.

39 Udzielenie zezwolenia ITN IPN Wymagane opinie (do wydania zezwolenia wymagane są pozytywne opinie) Dyrektor szkoły zasięga opinii rady pedagogicznej oraz opinii publicznej poradni psychologicznopedagogicznej Dyrektor szkoły zasięga opinii rady pedagogicznej oraz opinii publicznej poradni psychologicznopedagogicznej

40 Udzielenie zezwolenia ITN IPN Wymagane opinie cd. Pozytywna opinia organu sprawującego nadzór pedagogiczny nad szkołą - w przypadku toku nauki umożliwiającego realizację w ciągu jednego roku szkolnego programu nauczania z zakresu więcej niż dwóch klas. nie dotyczy

41 Udzielenie zezwolenia ITN IPN Na jaki okres? Na czas określony, nie krótszy niż jeden rok szkolny. Na czas określony, nie krótszy niż jeden rok szkolny.

42 Po udzieleniu zezwolenia Nauczycielopiekun ITN Dyrektor szkoły, po udzieleniu zezwolenia, wyznacza uczniowi nauczycielaopiekuna i ustala zakres jego obowiązków IPN Dyrektor szkoły, po udzieleniu zezwolenia, wyznacza uczniowi nauczycielaopiekuna i ustala zakres jego obowiązków

43 Udzielenie zezwolenia ITN IPN Kontynuacja po przejściu do innej szkoły? Po uzyskaniu zezwolenia dyrektora szkoły, do której uczeń został przyjęty. Po uzyskaniu zezwolenia dyrektora szkoły, do której uczeń został przyjęty.

44 Uczniowie o wybitnych uzdolnieniach jednokierunkowych Jeżeli uczeń o wybitnych uzdolnieniach jednokierunkowych nie może sprostać wymaganiom z zajęć edukacyjnych nieobjętych IPN lub ITN, nauczyciel prowadzący zajęcia może na wniosek wychowawcy lub innego nauczyciela uczącego ucznia dostosować wymagania edukacyjne z tych zajęć do indywidualnych potrzeb i możliwości ucznia, z zachowaniem wymagań edukacyjnych wynikających z podstawy programowej.

45 Motywacja pomoc materialna o charakterze motywacyjnym Uso art. 90c ust.3 - stypendia 1) za wyniki w nauce lub za osiągnięcia sportowe; 2) Prezesa Rady Ministrów; 3) ministra właściwego ds. oświaty i wychowanie; 4) ministra właściwego ds. kultury i ochrony dziedzictwa narodowego Zasady uso Art. 90h 90k

46 Motywacja stypendia za wyniki w nauce lub za osiągnięcia sportowe Uso art. 90g ust Wysoka średnia ocen, dobra ocena zachowania, osiągnięcia sportowe Zasady Uso Art. 90l ; 90s

47 Dopamina Jesteśmy predystynowani do nauki, choć pewne treści aktywizują nasz mózg silniej, a inne słabiej. W czasie poznawania nowego, odkrywania, pojmowania tego, co było dotąd niezrozumiałe, mózg wydziela dopaminę, która działa na wewnętrzny układ nagrody. Dopamina nazywana substancją poszukiwania nowości sprawia, że odczuwamy przyjemność, ucząc się. (Żylińska, 2011)