Sytuacja w Polsce. Gdynia, 14 wrzesień Izabella Mitraszewska Koordynator ds. Inteligentnych Sysytemów Transportowych, ITS

Transkrypt

1 Sytuacja w Polsce Gdynia, 14 wrzesień 2012 Izabella Mitraszewska Koordynator ds. Inteligentnych Sysytemów Transportowych, ITS (c) IRU Academy 2012

2 Tematyka wystąpienia Rynek transportu drogowego rzeczy, Oszacowanie minimalnej liczby kierowców zawodowych na podstawie wielkości zarejestrowanego taboru ciężarowego, Rynek pracy kierowców, Rynek pracy ośrodków szkolenia, Rynek pracy instruktorów i wykładowców, Podsumowanie. (c) IRU Academy 2012

3 Przedsiębiorstwa transportu drogowego rzeczy Lata Transport krajowy Transport międzynarodowy 2009r r. 2011r r r r. Liczba licencji ??? Liczba wypisów Liczba zaświadczeń Liczba wypisów Źródło: MTiGM, GITD

4 Praca przewozowa w transporcie samochodowym zarobkowym i gospodarczym w 2010 r. Wyszczególnienie Tys. ton Mln tkm Średnia odległość przewozu 1 tony Zarobkowy km Przyrost w stos. do 2009 r. 5,6% 16,9% x Gospodarczy km Przyrost w stos. do 2009 r. 12,5% 15,0% x Źródło: GUS

5 Wartości wskaźnika popytu na przewozy towarowe w Polsce Lata PKB, ceny bieżące, mln zł Praca przewozowa ogółem, mln tkm Wskaźnik popytu na przewozy, ceny bieżące, tkm/zł Praca przewozowa transportem samochodowym, mln tkm Wskaźnik popytu na przewozy transportem samochodowym, ceny bieżące, tkm/zł ,23 0,22 0,21 0, ,14 0,14 0,14 0,15

6 Średni koszt 1 km w transporcie międzynarodowym pojazdami powyżej 12 t dmc w 2009 r. Elementy średniego kosztu Rynek UE Rynki wschodnie zł/km % zł/km % Materiały pędne i eksploatacyjne 1,12 37,4 0,98 37,21 Usługi remontowe i naprawy 0,13 4,21 0,17 6,34 Ogumienie 0,05 1,60 0,04 1,63 Amortyzacja 0,21 7,08 0,10 3,83 Koszt kredytu 0,07 2,34 0,12 4,71 Koszt leasingu 0,29 9,55 0,16 5,92 Wynagrodzenia kierowców i delegacje 0,48 16,06 0,47 17,92 Ubezpieczenia społeczne 0,08 2,70 0,08 2,92 Ubezpieczenie środków transportu 0,07 2,40 0,13 4,75 Podatek od środków transportu 0,04 1,34 0,06 2,35 Opłaty drogowe 0,22/0,08 7,41 0,06 2,43 Koszty ryzyka transportowego 0,04 1,17 0,10 3,64 Pozostałe koszty 0,20 6,74 0,17 6,34 Razem 3, , Źródło: ITS ZBE

7 Średni koszt 1 km w transporcie pojazdami powyżej 12 t dmc w 2010 Średni koszt 1 km wynosił 0,70 0,77 EURO W stosunku do roku 2009 wzrósł o ok. 1% Brak danych z 2011 r.

8 Zjawiska obserwowane w transporcie samochodowym wysoka podaż ( nadpodaż ) taboru samochodowego, niskie, nierzadko poniżej kosztów, stawki przewozowe, roszczenia kierowców dotyczące przede wszystkim wzrostu płac, brak zawodowych kierowców, wysokie ceny oleju napędowego, zadłużenie kredytowe niektórych przewoźników,

9 Wnioski Dalszy wzrost cen paliwa przy stanowisku rządu w zakresie obniżenia akcyzy, wzrost podatku VAT już spowodował wzrost cen większości dóbr. Zmiana zasad opłat za korzystanie z dróg i autostrad, niekorzystna dla przewoźników, bankructwa przede wszystkim małych firm przewozowych, spadek sprzedaży nowego taboru ciężarowego, wzrost kosztów uzyskania przychodów ze względu na wiek samochodów.

10 Samochody ciężarowe i ciągniki siodłowe wg grup wiekowych Lata Do 2 lat Pow. 30 Samochody ciężarowe Ciągniki siodłowe Źródło: GUS

11 Oszacowanie liczby zarejestrowanych samochodów ciężarowych wg dmc na koniec 2010 r. (tys.) Ogółem 2 981,6 w tym: - do 3,5 t dmc 2 170,6 - pow. 3,5 t dmc 811,0 z tego ciągniki siodłowe 214,6 Źródło: GUS (c) IRU Academy 2012

12 Oszacowanie liczby zarejestrowanych samochodów ciężarowych wg rodzaju transportu na koniec 2010 r. (tys.) - zarobkowy transport międzynarodowy 148 tys. - zarobkowy transport krajowy 181 tys. - transport gospodarczy 264 tys. Razem: 593 tys. Przyjęte założenia: Wiek pojazdu do 22 lat, Ładowność pow kg

13 Liczby zawodowych praw jazdy na koniec 2011r. Kategoria prawa jazdy Liczba praw jazdy C C+E C C1 + E Razem Źródło: CEPiK

14 Roczne przyrosty liczb zawodowych praw jazdy Lata C C+E C1 C1+E Źródło: CEPiK

15 Oszacowanie aktualnej liczby kierowców zawodowych na podstawie liczby eksploatowanych samochodów ciężarowych Rodzaj transportu Liczba pojazdów Zmianowość Liczba kierowców Zarobkowy międzynarodowy Zarobkowy krajowy , , Gospodarczy ,0 Razem

16 Kierowcy obcokrajowcy w Polsce wydane świadectwa 2008r r r r Razem Są to głównie kierowcy z Ukrainy, Białorusi, Mołdawii. Stanowią oni niecałe 1,5% wymaganej minimalnej liczby kierowców zawodowych w Polsce.

17 Skutki otwarcia granic dla polskiego rynku transportowego Polacy obecnie już w 9 krajach Wspólnoty mogą legalnie mieszkać i pracować. 1 maja 2011 dołączyły do nich Austria i Niemcy. Jest to dla polskiego transportu drogowego niekorzystny moment nowe wymagania w stosunku do kierowców zawodowych, wzrost kosztów korzystania z dróg.

18 Skutki otwarcia granic dla polskiego rynku transportowego Brak kierowców zawodowych, szczególnie autobusów i samochodów ciężarowych, Wysoka średnia wieku tej grupy zawodowej, Odpływ kadry kierowców do pracy w Niemczech kraju szczególnie atrakcyjnego dla Polaków (bliskość do domu, dobre warunki socjalne, wysokie płace, pewność zatrudnienia).

19 Inne skutki braku zainteresowania zawodem Niechęć młodych osób o ubieganie się o uzyskanie zawodu kierowcy w Polsce brak jest oficjalnie takiego zawodu, Brak szkół publicznych umożliwiających uzyskanie zawodu bez bardzo wysokich kosztów, Spadek zainteresowania uzyskaniem prawa jazdy (o 40%).

20 Inne skutki braku zainteresowania zawodem Drastyczne nasilanie się braku młodych kierowców; od czasu wdrożenia Dyrektywy 59/2003 w Polsce przybyło do końca 2010 r. tylko nowych kierowców, a zapotrzebowanie wynosi ok rocznie.

21 Wnioski Polscy przedsiębiorcy nie mają szans konkurowania z rynkami krajów UE. Konieczne jest jak najszybsze uruchomienie przez Państwo działań zapobiegawczych (inne kraje już to robią naszym kosztem) poprzez: Należy opracować system dofinansowania lub finansowania szkoleń kierowców, Należy reaktywować szkoły zawodowe o kierunku kierowca zawodowy, Promować zawód kierowcy jako szanowany społecznie w wielu krajach uważa się ten zawód za elitarny.

22 Ośrodki Szkolenia i Ośrodki Szkolenia Kierowców Zgodnie ze statystyką na polskim rynku działa: Ok OSK, Ponad instruktorów w OSK, Ok. 650 OS Brak centralnego rejestru instruktorów i wykładowców. Ze względu na uwarunkowania prawne i gospodarcze rynek szkoleń działa w trudnych warunkach konkurencyjnych

23 Cele szkolenia Zgodnie z Dyrektywą 2003/59 szkolenia dotyczą zasad bezpieczeństwa podczas kierowania pojazdem i w trakcie jego postoju. Rozwój defensywnej jazdy, przewidywanie zagrożenia, zważanie na innych uczestników ruchu drogowego, co idzie w parze z racjonalnym zużyciem paliwa, będzie miało pozytywny wpływ zarówno na społeczeństwo, jak i na sektor transportu drogowego. (pt 10 Preambuły).

24 i sposób ich realizacji Analizując stan prawny dotyczący podnoszenia kwalifikacji kierowców zawodowych odnosi się wrażenie, że w Polsce umknął cel tych działań. Warunki, jakie zostały określone w ustawach i rozporządzeniach wykonawczych w zakresie implementacji Dyrektywy w prawie krajowym nie gwarantują realizacji tego celu.

25 W 2011 roku w Polsce doszło do wypadków drogowych, w których osób zginęło, a zostało rannych. Policji zgłoszono kolizji. W porównaniu do roku 2010 nastąpił: wzrost liczby wypadków o 1 233, tj. o + 3,2%, wzrost liczby zabitych o 282 osoby, tj. o + 7,2%, wzrost liczby rannych o 549 osób, tj. o + 1,1%, spadek liczby kolizji o , tj. 11,9% Źródło KGP Stan bezpieczeństwa ruchu drogowego w 2011 roku

26 Skutki niskiego poziomu szkoleń Wzrost zagrożeń bezpieczeństwa przez stawianie kierowcom w Polsce coraz niższych wymagań i doświadczenia; już wg statystyk w 2011 r. było w Polsce o 7,3% więcej śmiertelnych ofiar wypadków drogowych w porównaniu z 2010 r. Polska zajmuje obecnie 1 miejsce w Europie pod względem liczby zabitych na 1000 mieszkańców. Źródło: KGP

27 Rynek pracy instruktorów i trenerów OS Nie ma centralnego rejestru osób uprawnionych do przeprowadzania takich szkoleń. Przyjmując, że do realizacji programu szkolenia niezbędnych jest min. 4 wykładowców i instruktorów, ich liczbę można oszacować na 2 2,5 tys. osób.

28 PO KL 2.1 Wzrost kompetencji kadry ośrodków szkolenia kierowców Największy projekt szkoleniowy dedykowany dla instruktorów i kadry szkół jazdy w historii PL Jeden z największych projektów szkoleniowych finansowany ze środków unijnych w PL Unikalny w skali UE projekt dla szkół jazdy o tak dużym zasięgu Największy projekt szkoleniowy realizowany przez ITS

29 PO KL 2.1 Wzrost kompetencji kadry ośrodków szkolenia kierowców uczestników osobo/godz. szkolenia 400 godz. trenerskich 500 grup szkoleniowych 48 miast w 16 województwach 148 trenerów wykładowców 12 autorów i konsultantów 75 partnerów projektu

30 PO KL 2.1 Wzrost kompetencji kadry ośrodków szkolenia kierowców PSYCHO LOGIA PRAWO TEMATYKA SZKOLENIA METODY KA NARZĘDZ IA

31 Wnioski Z ankiet przeprowadzonych przez ITS wśród uczestników szkoleń wynika potrzeba zapewnienia wyższego, niż istniejący, poziomu merytorycznego szkoleń; Instytut posiada kompetencje oraz doświadczenie w tym zakresie i przy wsparciu Partnerów może taki projekt zrealizować; Należy weryfikować wiedzę i doświadczenie trenerów OS oraz promować szkolenia wysokiej jakości. Obecnie jednak nie ma w tym zakresie żadnych uregulowań prawnych ani jednolitych procedur.

32 Podsumowanie Liczba osób zainteresowanych zawodem kierowcy od 2009r. do 2010r. systematycznie maleje. Możliwe przyczyny tego stanu rzeczy to: 1. Ograniczone zapotrzebowanie na kierowców, 2. Mała atrakcyjność zarobków w stosunku do specyfiki pracy kierowcy, 3. Wysokie koszty uzyskania uprawnień do wykonywania zawodu.

33 Podsumowanie Ad 1. Wg opinii kierownictwa dużych firm transportowych nie tyle brak kierowców, co brak dobrych kierowców. Ad 2. Niskie zarobki i specyfika pracy może stanowić przyczynę braku zainteresowania zawodem. Mimo wzrostu płac, nadal konkurencyjne są firmy zagraniczne. Powoduje to obniżenie wymagań polskich pracodawców, co skutkuje zwiększeniem zagrożeń w ruchu drogowym. Ad 3. Wysokie koszty uzyskania dostępu do zawodu są najbardziej prawdopodobną przyczyną spadku zainteresowania zawodem kierowcy. Należy szukać źródeł finansowania szkoleń (szkoły zawodowe, środki unijne PO KL).

34