TENDENCJE ROZWOJOWE SPRZĘTU ŁĄCZNOŚCI I INFORMATYKI

Transkrypt

1 ZESZYTY NAUKOWE WSOWL Nr 4 (146) 2007 ISSN Marek WITKOWSKI * TENDENCJE ROZWOJOWE SPRZĘTU ŁĄCZNOŚCI I INFORMATYKI Przypadające na październik Święto Wojsk Łączności i Informatyki jest doskonałą okazją do podjęcia kwestii dotyczących modernizacji tego rodzaju wojsk. Pojawianie się na rynku sprzętu wojskowego nowych urządzeń łączności i informatyki oraz wdraŝanie nowoczesnych systemów dowodzenia powoduje niemałe przeobraŝenia struktur organizacyjnych pododdziałów dowodzenia i łączności. To poniekąd spowodowane jest równieŝ osiąganiem interoperacyjności z systemami dowodzenia wojsk sojuszniczych na róŝnych poziomach. Następujące w wojskach lądowych zmiany jakościowe w zakresie wyposaŝania pododdziałów w sprzęt łączności i informatyki są niezwykle istotne. Dlatego autor w syntetyczny sposób przybliŝa czytelnikowi trendy modernizacji wojsk łączności i informatyki, które niekiedy wyprzedzają sytuację faktyczną zastaną w pododdziałach. Środki radiowe Znaczący postęp odnotowano w zakresie wyposaŝania pododdziałów w środki radiowe. Obok funkcjonujących od kilku lat radiostacji cyfrowych RRC 9200 oraz RRC 9500, proponuje się wprowadzenie kolejnej generacji radiostacji produkowanych przez firmę RADMOR. Radiostacja RRC 9210 jest hoppingową radiostacją plecakową nowej generacji F@stnet z szybką transmisją danych i wysokim stopniem ochrony przed przeciwdziałaniem radioelektrycznym. Odznacza się mniejszymi gabarytami i zwiększoną funkcjonalnością w porównaniu z radiostacją RRC Radiostacja wyposaŝona jest w kartę IP (Internet Protocol) oraz wewnętrzny odbiornik GPS. Nowy tryb pracy Multipleks umoŝliwia jednoczesną i niezaleŝną transmisję mowy i danych od jednego lub kilku uŝytkowników sieci. Dzięki nowym własnościom radiostacja RRC 9210 moŝe stanowić element taktycznej sieci internetowej 1. * 1 kpt. mgr inŝ. Marek WITKOWSKI WyŜsza Szkoła Oficerska Wojsk Lądowych [online]. [dostęp: ]. Dostępny w Internecie: //

2 Marek WITKOWSKI Audio, Remote control, Key injection, Data transmission : TDMA & Packet modes Audio, Relay interface 115kbps GPS antenna connector RF In/Out 4 lines graphic MMI Menu & scrollbar keys Signal bargraph Data Transmission : Synchronous& Asynchronous data mode Packet data over IP mode Simultaneous Voice & Data over IP mode Rys. 1. Radiostacja pokładowa Fast@net RRC 9210 Źródło: H. Łukasiewicz, A. Szleszyński, Podstawy organizacji łączności pododdziału, WSOWL, Wrocław 2006, s. 59 Radiostacja RRC 9210 jest interoperacyjna z radiostacjami RRC 9200/RRC 9500 i moŝe współpracować z wieloma dotychczasowymi akcesoriami i urządzeniami peryferyjnymi. Posiada następujące nowe funkcje: szybka transmisja danych (do 42,66 kbit/s), pakietowa transmisja danych z prędkością do 19 kbit/s (PAS), karta IP, wbudowany odbiornik GPS, jednoczesna i bezkolizyjna transmisja mowy i danych (tryb Multipleks), interfejs Ethernet TCP-IP z protokołem PPP, umoŝliwiający łatwe połączenie radiostacji z taktyczną siecią komputerową, zdalne zarządzanie radiostacją poprzez wbudowanego agenta SNMP 2. Radiostacja RRC 9310AP jest hoppingową radiostacją pokładową nowej generacji F@stnet z szybką transmisją danych i wysokim stopniem ochrony przed oddziaływaniem elektronicznym (ECCM). Jest to urządzenie modularne składające się z radiostacji plecakowej RRC 9210 oraz wzmacniacza mocy WZM 126AP. MoŜe być instalo- 2 18

3 TENDENCJE ROZWOJOWE SPRZĘTU ŁĄCZNOŚCI I INFORMATYKI wana na wszystkich typach pojazdów, a jej gabaryty są takie same jak radiostacji RRC Rys. 2. Radiostacja pokładowa Fast@net RRC 9310Źródło: H. Łukasiewicz, A. Szleszyński, Podstawy organizacji łączności pododdziału, WSOWL, Wrocław 2006, s. 60 Radiostacja wyposaŝona jest w kartę IP (Sterownik Protokołu Internetowego) oraz wewnętrzny odbiornik GPS. Zastosowanie nowych trybów pracy umoŝliwia jednoczesną i niezaleŝną transmisję mowy i danych między uŝytkownikami sieci. Dzięki nowym własnościom radiostacja RRC 9310AP moŝe stanowić element taktycznej sieci internetowej. Radiostacja RRC 9310AP jest interoperacyjna z radiostacjami RRC 9200/RRC 9500 i moŝe współpracować z wieloma dotychczasowymi akcesoriami i urządzeniami peryferyjnymi. Posiada następujące nowe funkcje: szybka transmisja danych (do 42,66 kbit/s) pakietowa transmisja danych z prędkością do 19 kbit/s (PAS), karta IP, wbudowany odbiornik GPS, jednoczesna i bezkolizyjna transmisja mowy i danych (tryb Multipleks), interfejs Ethernet TCP-IP z protokołem PPP, umoŝliwiający łatwe połączenie radiostacji z taktyczną siecią komputerową, zdalne zarządzanie radiostacją poprzez wbudowanego agenta SNMP 4. Urządzenia satelitarne Lekka Stacja Satelitarna 0,9 i Lekka Stacja Satelitarna 1,2 i (LSS-0,9/LSS- 1,2) są urządzeniami przeznaczonymi do szybkiego zestawiania połączeń satelitarnych 3 4 [online]. [dostęp: ]. Dostępny w Internecie: 19

4 Marek WITKOWSKI w warunkach terenowych. Są to urządzenia przeznaczone do montaŝu na pojeździe (LSS - 1,2 - cięŝarowym, LSS - 0,9 - osobowym). Rys. 3. Lekka stacja satelitarna 0,9 (LSS-0,9) Rys. 4. Lekka stacja satelitarna 1,2 (LSS 1,2) Źródło: [online]. [dostęp: ]. Dostępny w Internecie: pdf/lss_a4.pdf Elementy stacji przeznaczone do montaŝu na dachu pojazdu wyposaŝone są (w zaleŝności od opcji) w uchwyty mocujące lub podstawę. Stacje wyposaŝone są w układy automatycznej lokalizacji pozycji i sterowania anteną. Przystosowane są do współpracy z urządzeniami telekomunikacyjnymi wyposaŝonymi w styk Ethernet 10/100Base-TX. Stacje zapewniają nawiązanie łączności w technice TDMA z przepływnością do 1,3 Mbit/s 5. 5 [online]. [dostęp: ]. Dostępny w Internecie: pdf/lss_a4.pdf 20

5 TENDENCJE ROZWOJOWE SPRZĘTU ŁĄCZNOŚCI I INFORMATYKI Rys. 5. Mobilna Stacja Satelitarna 1,8 (MSS- 1,8) Źródło: [online]. [dostęp: ]. Dostępny w Internecie: pdf/mss_a4.pdf Mobilna Stacja Satelitarna 1,8 (MSS - 1,8) przeznaczona jest do nawiązania łączności satelitarnej w warunkach polowych. Przystosowana jest do współpracy z elementami polowego cyfrowego systemu łączności STORCZYK oraz ze wszystkimi innymi stacjami i urządzeniami posiadającymi interfejs G.703/704 lub STANAG Stacja zapewnia nawiązanie łączności w technice FDMA z przepływnością do 2 Mbit/s. Wysoka mobilność stacji, przystosowanie do holowania przez pojazdy cięŝarowo terenowe, moŝliwość zainstalowania elementów sterowania (szafki telekomunikacyjnej) w dowolnym sprzęcie łączności oraz krótki czas przygotowania do pracy zapewnia jej przydatność praktycznie w kaŝdych warunkach 7. Mobilny Terminal Satelitarny 4,6 umoŝliwia uruchomienie sieci łączności satelitarnej w systemie TDMA lub SCPC (równieŝ jako stacja główna - hub). UmoŜliwia dowiązanie się do istniejącej infrastruktury telekomunikacyjnej zarówno wojskowej, jak i cywilnej [online]. [dostęp: ]. Dostępny w Internecie: // pdf/mss_a4.pdf. [online]. [dostęp: ]. Dostępny w Internecie: // pdf/mts_4_6_.pdf. 21

6 Marek WITKOWSKI Rys. 6. Mobilny terminal satelitarny 4,6 Źródło: [online]. [dostęp: ]. Dostępny w Internecie: // pdf/mts_4_6_.pdf Zasadnicze cechy mobilnego terminalu satelitarnego 4,6: wysoka mobilność, automatyzacja wizowania i pracy anteny według zadanych (wprowadzanych danych), moŝliwość pracy w róŝnych konfiguracjach sieci satelitarnej, moŝliwość pracy w trudnych warunkach, krótki czas przygotowania do pracy i do transportu 9. Przenośno - Przewoźny Terminal Satelitarny 1,8 (PPTS 1,8) stanowi kompletny zestaw urządzeń do szybkiego uruchamiania satelitarnych traktów transmisyjnych o przepływności: - SCPC do 2 Mbit/s, - TDMA do 8 Mbit/s. Rys. 7. Przenośno przewoźny terminal satelitarny 1,8 Źródło: [online]. [dostęp: ]. Dostępny w Internecie: pdf/ppts_1_.pdf 9 22

7 TENDENCJE ROZWOJOWE SPRZĘTU ŁĄCZNOŚCI I INFORMATYKI Terminal Satelitarny 1,8 (PPTS 1,8) zapewnia: duŝą mobilność, moŝliwość dowiązania się do istniejącej infrastruktury telekomunikacyjnej wojskowej i cywilnej, pracę i transport w trudnych warunkach 10. Sprzęt komputerowy Komputer serii BFC to przenośny komputer zgodny z IBM PC - do zastosowań specjalnych. Wzmocniona konstrukcja zapewniająca wysoką odporność na udary mechaniczne i wpływy klimatyczne umoŝliwia stosowanie komputera BFC, jako: pokładowego terminala zarządzającego siecią łączności radiowej i kablowej, komputera w systemach kierowania ogniem, komputera balistycznego itp. Komputer BFC moŝe być montowany w pojazdach kołowych i gąsienicowych. Zachowuje pełną funkcjonalność takŝe podczas jazdy w warunkach terenowych. Wysoką wydajność komputera zapewnia procesor Pentium, duŝa pamięć operacyjna, szybki półprzewodnikowy dysk twardy i wyświetlacz typu TFT o wysokiej rozdzielczości 11. Rys. 8. Przenośny komputer serii BFC Źródło: [online]. [dostęp: ]. Dostępny w Internecie: http// Standardowo komputer BFC wyposaŝony jest w: 4-6 portów szeregowych, złącze Ethernet, złącze PCMCIA, układ zabezpieczający przed niepowołanym dostępem, [online]. [dostęp: ]. Dostępny w Internecie: pdf/ppts_1_.pdf [online]. [dostęp: ]. Dostępny w Internecie: http// 23

8 Marek WITKOWSKI do standardowego wyposaŝenia naleŝy równieŝ modem FONET, zapewniający operatorowi pracę komputera na stanowisku wynośnym, oddalonym od pojazdu do 1200 metrów, z zachowaniem współpracy z instalacjami pokładowymi. Opcjonalnie komputer BFC moŝe być wyposaŝony w: ekran dotykowy typu otuch - screen, 8 dodatkowych klawiszy funkcyjnych umieszczonych po lewej stronie wyświetlacza. Komputery BFC montowane są na wozach dowodzenia zestawu TOPAZ (ADK 11, ZWD 99 - bat), wyrzutniach rakiet BM - 21, BRDM -2A 12. Terminal pojazdowy DD-9620T przeznaczony jest do instalowania we wszelkiego rodzaju pojazdach kołowych i gąsienicowych, w celu realizacji zadań specyficznych dla poszczególnych stanowisk pracy. Urządzenie to moŝe na przykład pełnić rolę komputera będącego elementem systemu C4I, nawigacyjnego, elementu systemu kierowania ogniem czy modułu zarządzającego systemami łączności i innych 13. Rys. 9. Terminal pojazdowy DD-9620T Źródło: [online]. [dostęp: ]. Dostępny w Internecie: http// Architektura terminala DD-9620T jest zgodna ze standardem IBM PC, co ułatwia szybkie tworzenie oprogramowania aplikacyjnego. Procesor Pentium, pamięć operacyjna o duŝej pojemności i szybki, półprzewodnikowy dysk twardy zapewniają wysoką wydajność, zaś kolorowy wyświetlacz TFT o wysokim kontraście oraz specjalizowana klawiatura zapewnia, Ŝe urządzenie jest łatwe i wygodne w obsłudze [online]. [dostęp: ]. Dostępny w Internecie: http// 24

9 TENDENCJE ROZWOJOWE SPRZĘTU ŁĄCZNOŚCI I INFORMATYKI Standardowo terminal DD-9620T wyposaŝony jest w: 10 portów szeregowych, łącze Ethernet, (max. 5x) port USB, (max. 6x) wejście VIDEO, (max. 5x) opcjonalnie terminal moŝe być wyposaŝony w modem FONET, który umoŝliwia pracę na stanowisku oddalonym do 1200 metrów od pojazdu oraz łatwą integrację cyfrowego wyposaŝenia pojazdu. Dzięki wzmocnionej konstrukcji, zapewniającej wysoką odporność na udary mechaniczne i wpływy klimatyczne oraz sprawdzonej technologii mocowania w pojazdach, terminal DD 9620T zachowuje pełną funkcjonalność takŝe podczas jazdy w warunkach terenowych 14. Terminal ręczny PC-9600 jest uniwersalnym, taktycznym komputerem wojskowym. Ze względu na niewielkie rozmiary i wagę przeznaczony jest do stosowania jako terminal osobisty. Jego uniwersalna architektura, oparta o procesor rodziny x86, duŝe pole wyświetlania pozwalają na wykorzystywanie go w wysoko specjalizowanych systemach łączności, rozpoznania i kierowania ogniem. Terminal posiada dwa porty komunikacyjne, dające moŝliwość podłączenia urządzeń zewnętrznych (np. radiostacja, lornetka - dalmierz) 15. Rys. 10. Terminal ręczny PC Źródło: [online]. [dostęp: ]. Dostępny w Internecie: http// Wymienne, własne źródło zasilania pozwala terminalowi na samodzielną pracę aŝ do 12 godzin. Wbudowany zasilacz pozwala na pracę z sieci pokładowej o napięciu [online]. [dostęp: ]. Dostępny w Internecie: http// 25

10 Marek WITKOWSKI od 9 do 36V. Układ ładowania akumulatorów automatycznie doładowuje własne wymienne źródło zasilania w przypadku dołączenia do sieci zewnętrznej. Wysoka odporność mechaniczna i klimatyczna pozwalają na wykorzystywanie go w kaŝdych warunkach pogodowych i strefach klimatycznych, zarówno jako urządzenie ręczne - przenośne, jak teŝ instalowane na pojazdach kołowych i gąsienicowych. Bardzo duŝa odporność i zredukowana emisja elektromagnetyczna pozwalają na wykorzystanie go w bezpośredniej bliskości urządzeń nadawczych i odbiorczych. Terminal PC-9600 umoŝliwia pisanie oprogramowania aplikacyjnego w standardowych językach programowania i pełną kompatybilność ze standardem IBM-PC 16. Aparatownia Punktu Wymiany Poczty Polowej (PWPP) na samochodzie HONKER 2424 furgon przeznaczona jest do pracy w systemie łączności Stanowisk Dowodzenia. Jest przystosowana do eksploatacji w ruchu i na postoju na obszarze klimatu umiarkowanie zimnego 17. Rys. 11. Aparatownia Punktu Wymiany Poczty Polowej. Widok ogólny Źródło: [online]. [dostęp: ]. Dostępny w Internecie: http// PDF/8pdf.pdf Aparatownia PWPP zapewnia: przyjmowanie, przechowywanie i dystrybucję przesyłek pocztowych, w tym niejawnych do klauzuli tajne, zorganizowanie w dzień i w nocy lądowisk dla statków powietrznych, naprowadzanych sygnalizatorami optycznymi i drogą radiową, [online]. [dostęp: ]. Dostępny w Internecie: http// PDF/8pdf.pdf 26

11 TENDENCJE ROZWOJOWE SPRZĘTU ŁĄCZNOŚCI I INFORMATYKI współpracuje z elementami Punktu Wymiany Poczty Polowej (PWPP) własnego Stanowiska Dowodzenia (SD), elementami Wojskowej Stacji Pocztowej WSP, przełoŝonego i sąsiadów, dowiązanie systemowe do Węzła Łączności SD za pomocą cyfrowych środków radiowych i radiotelefonicznych VHF/UHF, UKF, cyfrowych lub analogowych telefonicznych urządzeń końcowych oraz zapewnia dostęp do lokalnej sieci komputerowej LAN 18. Wybrane parametry techniczne PWPP: wymiary (długość, szerokość, wysokość) x1870x2190 (mm), dopuszczalna masa całkowita kg, masa własna pojazdu kg, ładowność 850 kg, prędkość maksymalna 115 km/h, rodzaj paliwa - olej napędowy, napięcie zasilania zasadniczego (z sieci energetycznej) 230V z tolerancją od 195,5V do 253V, napięcie zasilania pokładowego 230V AC, 24V DC, 12V DC, zakres częstotliwości pracy urządzeń radiowych: o radiostacja lotnicza VHF/UHF MHz / MHz, o radiostacja UKF/FM MHz, o radiotelefon UKF MHz, pobór mocy aparatowni - do 2 kw, Obsada personalna 3 osoby 19. Terenowy interwencyjny wóz dowodzenia Ŝandarmerii wojskowej (TIWD) jest jednym z elementów systemu dowodzenia Oddziałów Specjalnych śandarmerii Wojskowej i przeznaczony jest do: zapewnienia miejsca pracy dowództwu Oddziału Specjalnego św, dowodzenia oddziałami i pododdziałami św, informatycznego wspomagania procesu dowodzenia, działania w ramach ugrupowania bojowego i samodzielnych patroli [online]. [dostęp: ]. Dostępny w Internecie: http// PDF/10pdf.pdf 27

12 Marek WITKOWSKI Rys. 12. Terenowy interwencyjny wóz dowodzenia Ŝandarmerii wojskowej. Widok ogólny Źródło: [online]. [dostęp: ]. Dostępny w Internecie: http// PDF/10pdf.pdf Znajdujące się w wyposaŝeniu środki łączności i informatyki przeznaczone są do zapewnienia łączności fonicznej jawnej i utajnionej, transmisji danych oraz łączności wewnętrznej wozu dowodzenia. Urządzenia łączności zainstalowane w TIWD umoŝliwiają: pracę w systemie łączności radiowej św (radiostacja KF), pracę w zintegrowanym systemie łączności radiowej na obszarze działań taktycznych (radiostacja UKF), pracę w systemie radiotelefonicznym św (radiotelefon UKF), zarządzanie systemem teleinformatycznym WD, komunikację wewnętrzną oraz w otoczeniu WD (system łączności wewnętrznej)

13 TENDENCJE ROZWOJOWE SPRZĘTU ŁĄCZNOŚCI I INFORMATYKI Rys. 13. Stanowisko dowodzenia WD Rys. 14. Stojak łączności i zasilania Źródło: [online]. [dostęp: ]. Dostępny w Internecie: http// PDF/10pdf.pdf Wybrane parametry techniczne TIWD: zakresy częstotliwości pracy urządzeń radiowych: o radiostacja KF MHz, o radiostacja UKF 30-88MHz, o radiotelefony MHz, podwozie SCAM SM, moc silnika 140 KM, prędkość maksymalna 120 km/h, opancerzenie w klasie FB4, rodzaj paliwa: olej napędowy, ilość miejsc pracy: 5, zasilanie zasadnicze: polowa sieć energetyczna lub własny agregat prądotwórczy 230V AC/3,5kW, zasilanie pokładowe: 230V AC, 24V DC i 12 V DC, zasilanie awaryjne: bateria akumulatorów 24V DC, zasilanie w czasie ruchu pojazdu: alternator 24V DC/840W 22. Kontener Dowódczo-Sztabowy KDSz-6 przeznaczony jest do pracy osób funkcyjnych na stanowiskach dowodzenia szczebla pododdziału (batalion). MoŜe być takŝe wykorzystywany, szczególnie w ramach misji pokojowych, jako miejsce pracy dowództwa samodzielnej kompanii

14 Marek WITKOWSKI KDSz-6 jest elementem, który umoŝliwia właściwe zorganizowanie miejsc pracy na niŝszych szczeblach dowodzenia, gdzie nie występuje duŝa ilość osób funkcyjnych. Kontener Dowódczo - Sztabowy KDSz-6 jest w pełni mobilny. Charakteryzuje się krótkim czasem rozwijania (przygotowania do pracy) i zwijania oraz zapewnia szczelność elektromagnetyczną. Kontener posiada (w wersji podstawowej) 6 miejsc pracy wyposaŝonych w urządzenia łączności i informatyki zapewniające moŝliwość pracy grupowej i prowadzenie odpraw. Poprzez zastosowanie urządzeń wynośnych zapewniono moŝliwość szybkiego zorganizowania i wykorzystania dodatkowych miejsc pracy w pobliskich pomieszczeniach lub doraźnie przygotowanych miejscach (budynkach, namiotach itp.). Zestaw Kontenera Dowódczo - Sztabowego KDSz-6 stanowi pojazd z kabiną kontenerową oraz przyczepa z urządzeniami zasilającymi i niezbędnym osprzętem 23. Rys. 15. Kontener Dowódczo-Sztabowy KDSz-6. Widok ogólny Źródło: [online]. [dostęp: ]. Dostępny w Internecie: http// pdf/kdsz_a4.pdf 23 [online]. [dostęp: ]. Dostępny w Internecie:http// pdf/kdsz_a4.pdf 30

15 TENDENCJE ROZWOJOWE SPRZĘTU ŁĄCZNOŚCI I INFORMATYKI Rys. 16. Kontener Dowódczo-Sztabowy KDSz-6. Widok wewnątrz kontenera Źródło: [online]. [dostęp: ]. Dostępny w Internecie: http// pdf/kdsz_a4.pdf Zastosowanie KDSz-6 na szczeblu batalionu lub samodzielnej kompanii jest zasadne technicznie i ekonomicznie z uwagi na: wysoką mobilność (krótki czas gotowości do pracy i do transportu), własny system zasilania (zapewniając jedyne, poza agregatami wozów dowodzenia, źródło zasilania na SD batalionu), zapewnienie miejsc pracy dla głównych osób funkcyjnych stanowiska dowodzenia i stworzenie im pełnych moŝliwości nowoczesnej pracy sztabowej (ergonomiczność miejsc pracy), moŝliwość zastosowania informatycznych systemów wspomagania dowodzenia (np. zainstalowanie aplikacji SZAFRAN - ZT ), zapewnienie ochrony przetwarzania i przechowywania informacji niejawnych (co nie jest aktualnie moŝliwe na szczeblu pododdziału), zapewnienie zorganizowania sieci LAN stanowiska dowodzenia batalionu, zarządzanie nią, włączenie sieci LAN do sieci informatycznej wyŝszego szczebla dowodzenia (poprzez środki radiowe wozów dowodzenia lub, opcjonalnie zainstalowane urządzenia łączności satelitarnej), skrócenie czasu rozwijania stanowiska dowodzenia ze względu na gotowe miejsca pracy, brak konieczności budowy sieci wewnętrznej SD (z wyjątkiem niezbędnych połączeń pomiędzy wozami dowodzenia, co moŝe być takŝe realizowane w sieci bezprzewodowej), skalowalność wyposaŝenia miejsc pracy sztabowej na stanowiskach dowodzenia w zaleŝności od potrzeb (działania taktyczne, misje pokojowe, działa- 31

16 Marek WITKOWSKI nia antykryzysowe, zadania administracyjne itp.), co moŝe odbywać się przez zastosowanie adekwatnych do tych potrzeb elementów z zespołu MMSD 24. Przedstawione w artykule najnowsze urządzenia nie wyczerpują kwestii związanych z trwającą modernizacją i wyposaŝaniem wojsk w sprzęt łączności i informatyki. Sprzęt ten podlega bowiem ciągłej modernizacji i jest w kręgu zainteresowań wielu firm trudniących się jego produkcją i dostawą. Szczególnie intensywnie proces modernizacji sprzętu łączności i informatyki rozpoczął się z chwilą wstąpienia Polski w struktury Sojuszu Północnoatlantyckiego. Sytuacja współpracy z państwami koalicyjnymi wewnątrz NATO wymusiła warunek kompatybilności sprzętu i urządzeń łączności i informatyki. Parametry techniczne sprzętu będącego na wyposaŝeniu pododdziałów wojsk lądowych dorównują parametrom sprzętu państw członków NATO, niekiedy nawet je przewyŝszając