PROJEKT BUDOWLANY RENOWACJA REMONT ORAZ KOLORYSTYKA ELEWACJI WRAZ Z PODCIENIAMI BUDYNKU DAWNEGO KOLEGIUM JEZUICKIEGO PRZY UL

Transkrypt

1 INWESTOR LICEUM OGÓLNOKSZTAŁCĄCE Z ODDZIAŁAMI DWUJĘZYCZNYMI im. BOLESŁAWA CHROBREGO W KŁODZKU PROJEKT PROJEKT BUDOWLANY RENOWACJA REMONT ORAZ KOLORYSTYKA ELEWACJI WRAZ Z PODCIENIAMI BUDYNKU DAWNEGO KOLEGIUM JEZUICKIEGO PRZY UL. WOJSKA POLSKIEGO 11 W KŁODZKU. ADRES UL. WOJSKA POLSKIEGO 11 KŁODZKO - DZIAŁKA NUMER 68/1, JEDNOSTKA EWIDENCYJNA: KŁODZKO FAZA OPRACOWANIA PROJEKT BUDOWLANY JEDNOSTKA PROJEKTOWA USŁUGI PROJEKTOWE I INWESTORSKIE ROMAN ORZEŁ ULICA LEOPOLDA STAFFA POLANICA ZDRÓJ PROJEKTANCICY MGR INŻ. ARCH. LUCYNA BINIEK UAN V-7345/3/188/94 DS-081 MGR INŻ. ARCH. ROMAN KUCZEK - ORZEŁ 54/09/DOIA DS-1358 MGR INŻ. ZBIGNIEW KOŻUCHOWSKI ANF 2/218/82 DOŚ/BO/2210/01 MGR INŻ. ARCH. MAŁGORZATA ZAJĄCZKOWSKA ORZEŁ UAF 2/29/79 DS-0026 MGR INŻ. ROMAN ORZEŁ AU-F 2/37/79 DOŚ/BO/1415/03 MGR INŻ. ARC ZBIGNIEW CISŁ01 MGR INŻ. ARCH. MARIUSZ CZARNY Kłodzko / marzec 2014

2 ZAWARTOŚĆ OPRACOWANIA: CZĘŚĆ OPISOWA ORAZ FORMALNO PRAWNA. 1.' Projektanci - decyzje o nadaniu uprawnień budowlanych. Aktualne zaświadczenia projektantów o przynależności do właściwej okręgowej izby architektów lub właściwej okręgowej izby inżynierów budownictwa. 2. Pozwolenie Dolnośląskiego Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków we Wrocławiu na prowadzenie robót budowlanych przy zabytku wpisanym do rejestru zabytków. PODSTAWA OPRACOWANIA. A. OPIS TECHNICZY ZAGOSPODAROWANIE TERENU. A01. Zagospodarowanie działki lub terenu - przedmiot inwestycji. A02. Zagospodarowanie działki lub terenu. Istniejący stan zagospodarowania działki lub terenu z omówieniem przewidywanych w nim zmian, w tym adaptacji i rozbiórek. A03. Projektowane zagospodarowanie działki lub terenu, w tym urządzenia budowlane związane z obiektami budowlanymi, układ komunikacyjny, sieci uzbrojenia terenu z przeciwpożarowym zaopatrzeniem wodnym, ukształtowanie terenu i zieleni. A04. Dane informujące, czy działka lub teren, na którym jest projektowany obiekt budowlany, są wpisane do rejestru zabytków oraz czy podlegają ochronie na podstawie ustaleń miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego B. OPIS TECHNICZY PROJEKT ARCHITEKTONICZNO-BUDOWLANY. B01. Przeznaczenie i program użytkowy obiektu budowlanego oraz jego charakterystyczne parametry techniczne. B02. Opis i charakterystyka stanu istniejącego. B03. Zakres prac związanych z wykonaniem kolorystyki elewacji. B04. Rozwiązania techniczno materiałowe. B05. Informacje dodatkowe Informacja BIOZ CZĘŚĆ RYSUNKOWA NUMER RYSUNKU NAZWA RYSUNKU SKALA RYSUNKU PZ ZAGOSPODAROWANIE TERENU 1:500. E.01 Elewacja północno zachodnia. 1:100 E.02 Elewacja południowo zachodnia. 1:100 E.03 Elewacja północno wschodnia. 1:100 E.04 Elewacja południowo wschodnia. 1:100 E.05 Elewacja południowo wschodnia. 1:100 E.06 Elewacja południowo wschodnia. 1:10000 E.07 Elewacja północno zachodnia widok od strony dziedzińca. 1:1000 E.08 Elewacja południowo zachodnia widok od strony dziedzińca. 1:100 E.09 Elewacja północno wschodnia widok od strony dziedzińca. 1:100 E.10 Elewacja południowo wschodnia widok od strony dziedzińca 1:100 E.11 Elewacja północno zachodnia. 1:100 E.12 Elewacja południowo wschodnia. 1:100. E.13 Elewacja południowo zachodnia. 1:100 ZS.01 Zestawienie stolarki okiennej - wytyczne projektowe. B/S ZS.02 Zestawienie stolarki okienne j- wytyczne projektowe. B/S D.01 Detal okna 0-1 wytyczne projektowe. 1:10 D.02 Detal okna 0-2 wytyczne projektowe. 1:10 D.03 Detal okna 0-3 wytyczne projektowe. 1:10 D.04 Detal okna 0-4 wytyczne projektowe. 1:20

3 01. PODSTAWA OPRACOWANIA. ZLECENIE INWESTORA - UMOWA 69/13 Z DNIA r. USTAWA Z DNIA 7 LIPCA 1994 ROKU - PRAWO BUDOWLANE. (tekst jednolity Dz.U z późniejszymi zmianami). ROZPORZĄDZENIE MINISTRA INFRASTRUKTURY Z DNIA ROKU W SPRAWIE WARUNKÓW TECHNICZNYCH JAKIM POWINNY ODPOWIADAĆ BUDYNKI I ICH USYTUOWANIE, DZ. U. NR 75, POZ. 690 (Z PÓŹNIEJSZYMI ZMIANAMI). ROZPORZĄDZENIE MINISTRA INFRASTRUKTURY Z DNIA 3 LIPCA 2003 R. W SPRAWIE SZCZEGÓŁOWEGO ZAKRESU I FORMY PROJEKTU BUDOWLANEGO, DZ.U NR 120 POZ (Z PÓŹNIEJSZYMI ZMIANAMI). A OPIS TECHNICZY ZAGOSPODAROWANIE TERENU. A01. ZAGOSPODAROWANIE DZIAŁKI LUB TERENU - PRZEDMIOT INWESTYCJI. Przedmiotem inwestycji jest wykonanie kolorystyki wybranych elewacji budynku dawnego kolegium jezuickiego, obecnie w części szkoła - I Liceum Ogólnokształcącego im. Bolesława Chrobrego przy ul. Wojska Polskiego 11 w Kłodzku. Prace budowlane związane z wykonaniem kolorystyki elewacji dotyczą tylko części budynku będącego własnością I Liceum Ogólnokształącego im. Bolesława Chrobrego działka nr 68/1. A02. ISTNIEJĄCY STAN ZAGOSPODAROWANIA DZIAŁKI LUB TERENU Z OMÓWIENIEM PRZEWIDYWANYCH W NIM ZMIAN, W TYM ADAPTACJI I ROZBIÓREK. Budynek dawnego kolegium jezuickiego zlokalizowany jest na dwóch działkach będących w posiadaniu: - działka nr 69 - Parafia p.w. Wniebowzięcia NMP - działka nr 68/1 - Zespół Szkół Ogólnokształcących im. Bolesława Chrobrego. Bryłę budynku stanowią cztery skrzydła, będące częścią układu zabudowy śródmiejskiej. Układ skrzydeł budynku na planie czworokąta wydziela dodatkowo wewnętrzny otwarty dziedziniec dostępny tylko z wnętrza budynku. Zespół Szkół Ogólnokształcących im. Bolesława Chrobrego zajmuje nastepujące części budynku: - skrzydło od strony ulicy Wojska Polskiego, - skrzydło od strony ulicy Zawiszy Czarnego wraz z dobudowaną salą gimnastyczną i pomieszczeniami towarzyszącymi oraz częścią skrzydła w połączeniu z szkolną aulą, - część skrzydła od strony ul. G. Hirschfeldera (pl. Kościelnego). Przedmiotowe prace budowlane związane są z kolorystyką elewacji części budynku dawnego kolegium jezuickiego będącego w użytkowaniu szkoły I Liceum Ogólnokształcącego w Kłodzku i nie przewidują jakichkolwiek zmian w istniejącym zagopspodarowaniu terenu.

4 A03. PROJEKTOWANE ZAGOSPODAROWANIE DZIAŁKI LUB TERENU, W TYM URZĄDZENIA BUDOWLANE ZWIĄZANE Z OBIEKTAMI BUDOWLANYMI, UKŁAD KOMUNIKACYJNY, SIECI UZBROJENIA TERENU, UKSZTAŁTOWANIE TERENU I ZIELENI. Nie dotyczy. Przedmiotowe prace budowlane związane są z kolorystyką elewacji części budynku dawnego kolegium jezuickiego będącego w użytkowaniu szkoły I Liceum Ogólnokształcącego w Kłodzku i nie przewidują jakichkolwiek zmian w istniejącym zagopspodarowaniu terenu. A04. DANE INFORMUJĄCE, CZY DZIAŁKA LUB TEREN, NA KTÓRYM JEST PROJEKTOWANY OBIEKT BUDOWLANY, SĄ WPISANE DO REJESTRU ZABYTKÓW ORAZ CZY PODLEGAJĄ OCHRONIE NA PODSTAWIE USTALEŃ MIEJSCOWEGO PLANU ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO. Budynek wpisany do rejestru zabytków pod numerem A/4327/1014 dycyzją z dnia r. B OPIS TECHNICZY - PROJEKT ARCHITEKTONICZNO-BUDOWLANY B01. PRZEZNACZENIE I PROGRAM UŻYTKOWY OBIEKTU BUDOWLANEGO ORAZ JEGO CHARAKTERYSTYCZNE PARAMETRY TECHNICZNE. (A) Funkcja budynku: 1. Szkoła liceum ogólnokształcące, 2. Parafia p.w. Wniebowzięcia NMP (B) Rodzaj zabudowy: budynek wolnostający (C) Ilość kondygnacji: 3 (D) Rodzaj pokrycia dachu: dachówka ceramiczna B02. OPIS I CHARAKTERYSTYKA STANU ISTNIEJĄCEGO. Budynek powstał w latach na planie prostokąta z wewnętrznym dziedzińcem o powierzchni 600 m². Wymiary budowli wynoszą odpowiednio: ok. 49 m długości i ok. 40 m szerokości, nakryty dachem dwuspadowym. Elewacje zewnętrzne surowe, co nadaje całości budynku monumentalny charakter. Dekorację stanowią kamienne opaski z uszakiem zaakcentowanym frędzlem. Pomiędzy piętrami płaska listwa kordonowa. Od strony pl. Kościelnego (ul. G. Hirschfeldera) dwa barokowe portale, jeden należy do klasztoru, drugi, bliżej narożnika budynku stanowi element elewacji Liceum. W przyziemiu elewacji dziedzińca w ślepych arkadach, półkoliście zamkniętych górą, mieszczą się okna między podwójnymi pilastrami, którym na piętrach odpowiada podział lizenowy. W kilku oknach kute kraty. W łukach arkad w przyziemiu kwiatowa rozeta. Na naprzeciwległych skrzydłach dwie polichromowane płaskorzeźby (poza zakresem opracowania): zegar słoneczny w obramieniu małżowinowym oraz małżowinowe mięsiste obramienie kartuszowe. Ok wykonano przejście arkadowe od strony obecnej ulicy Wojska Polskiego, co potwierdza zachowany materiał ikonograficzny. W latach odbył się remont budynku wraz z odnowieniem elewacji. Od strony ul. Zawiszy Czarnego dobudowano małą salę gimnastyczną z dwukondygnacyjnym łącznikiem których proporcje jak i forma architektoniczna nie nawiązują do głównego budynku szkoły. W budynku szkoły wymieniono prawie wszystkie okna, na dziedzińcu w przyziemiu zachowała się

5 cześć starych okien, prawdopodobnie z XVIII lub początku XIX wieku. Są to okna pojedyncze, o wielu podziałach na kwatery, otwierane do środka. Stan techniczny zachowania poszczególnych elementów elewacji jest zróżnicowany. Głównie ze względu na położenie elewacji i miejsce jej ekspozycji. W wyniku działania szkodliwych substancji chemicznych oraz osadzania się dymów i pyłów z zanieczyszczonej atmosfery nastąpiło zabrudzenie i częściowe zniszczenie elementów elewacji. W strefie przyziemia widoczne jest silne zawilgocenie i zasolenie murów co wpływa na zły stan techniczny tynku i cegły w tym obrębie. Gzyms koronujący od strony ulicy Zawiszy Czarnego fasady znajduje się w dobrym stanie, wymaga lokalnych napraw i uzupełnień oraz usunięcia spękań. Zauważa się spękania nadproży okiennych i parapetów, na kamieniu widoczne są ubytki wynikające zarówno z erozji kamienia, jak i z uszkodzeń mechanicznych oraz wypłukania spoiny. Rynny i rury spustowe w stanie dobrym, wymagają przemalowania. Pokrycie dachowe dachówką ceramiczną, wymienione nad częścią szkoły. B.03. (A) ZAKRES PRAC ZWIAZANYCH Z WYKONANIEM KOLORYSTYKI ELEWACJI. ELEWACJE BUDYNKU KTÓRYCH DOTYCZY PROJEKT BUDOWLANY KOLORYSTYKI: Przedmiotowe prace budowlane dotyczą tylko tych elewacji budynku dawnego kolegium jezuickiego których własnością jest I Liceum Ogólnokształcące im. Bolesława Chrobrego w Kłodzku tj.: - wszystkie elewacje od strony dziedzińca budynku szkoły, - elewacja od strony ulicy Zawiszy Czarnego wraz z dobudowaną salą gimnastyczną i pomieszczeniami towarzyszącymi oraz częścią skrzydła budynku szkoły połączonego z szkolną aulą, - elewacja od strony ulicy Wojska Polskiego, - część elewacji od strony ul. G. Hirschfeldera (pl. Kościelnego). (B) ZAKRES PRAC BUDOWLANYCH: - naprawa wybranych fragmentów istniejących tynków, - oczyszczenie tynków istniejących, - w miejscach zawilgoconych, zasolonych i zazielenionych położenie tynku renowacyjnego po uprzednim przygotowaniu podłoża, - renowacja wybranych detali na elewacji w tym opasek i parapetów okiennych, - renowacja wybranych elementów drewnianych stolarki okiennej, - wymiana stolarki okiennej, - renowacja wybranych elementów drzwi drewnianych zewnętrznych, - wymiana stolarki drzwiowej zewnętrznej, - zabezpieczenie i wykonanie konserwacji zachowawczej krat okiennych, - malowanie elewacji, - wykonanie prac malarskich elementów metalowych oraz drewnianych elewacji.

6 B04. ROZWIĄZANIA TECHNICZNO MATERIAŁOWE. (A) PRACE KONSERWATORSKO BUDOWLANE ZWIĄZANE ZE STANEM ZACHOWANIA ELEWACJI. Przed przystąpieniem do wykonywania prac budowlanych związanych z remontem i kolorystyką elewacji należy bezwzględnie zapoznać się i ściśle przestrzegać załączonego do projektu budowlanego programu prac konserwatorskich będących częścią badań stratygraficznych elewacji przeprowadzonych na elewacjach budynku objętego opracowaniem. W przypadku jakichkolwiek wątpliwości należy skontaktować się z projektantem. Uwaga: Prace przy obiekcie powinien od strony inwestora nadzorować dyplomowany konserwator rzeźby i detalu architektonicznego, jak również w składzie zespołu wykonawczego powinien być dyplomowany konserwator dzieł sztuki ze względu na skomplikowany charakter prac renowacyjnych i duże spektrum problemów konserwatorskich. (B) KOLORYSTYKA ELEWACJI Projekt kolorystyki wszystkich elewacji budynku szkoły został opracowany na podstawie wykonanych badań stratygraficznych elewacji załączonych do niniejszego projektu budowlanego. Proponuje się aby kolorem wiodącym na elewacji, stanowiącym równocześnie jej tło był kolor według wzornika CAPAROL HISTOLITH UMBRA NATÜRLICH 50. Kolor ten nawiązuje do oryginalnego tynku barokowego zacieranego na mokro i wygładzonego który zachował się na najbardziej osłoniętej elewacji od strony ulicy I. Łukasiewicza (pl. Kościelnego). Dla elementów detalu elewacji, gzymsów oraz wszelkich detali architektonicznych które nie zachowały się w swojej pierwotnej formie jakim był kamień, a zostały w przeszłości zamienione imitacjami z betonu proponuje się kolor według wzornika CAPAROL HISTOLITH UMBRA GELBLICH 40. Kolor ten swoją barwą imitującą kamień wkomponuje się w oryginalne elementy elewacji które zachowały swoją pierwotną formę. Proponuje się również przywrócić pierwotny kolor stolarki okiennej - według wzornika CAPAROL HISTOLITH PAPAYA 5 (odcień brązu), który będzie lekkim kontrastem dla jasnych i delikatnych kolorów elewacji, a równocześnie będzie jej uzupełnieniem. Występującym w budynku zabytkowym kratą okiennym po poddaniu działaniom konserwatorskim nadaje się kolor według wzornika CAPAROL HISTOLITH - VENATO 10 (czarny odcień matowy) co podkreślać będzie ich finezyjny kształt i przeznaczenie obiektu. Kolorystka wg podanych numerów i nazw barw na rysunkach elewacji: Lp. MATERIAŁ POKRYCIA ELEWACJI ZASTOSOWANIE 1. Farba elewacyjna CAPAROL UMBRA NATÜRLICH 50 - kolor tła elewacji 2. Farba elewacyjna CAPAROL UMBRA GELBLICH 40 - gzymsy, pilastry, - opaski okienne, - opaski drzwiowe, - parapety, - detal elewacji, - portal 3. Farba elewacyjna CAPAROL UMBRA NATÜRLICH 40 - kolor elewacji podcienia

7 4. Farba elewacyjna CAPAROL UMBRA ITALIENICH 50 - kolor sklepienia podcienia 5. Farba do malowania powierzchni metalowych CAPAROL VENATO 10 - kolor elementów metalowych, - kraty okienne, - okucia 6. Kolor zbliżony do CAPAROL PAPAYA 5 - kolor stolarki okiennej 7. Farba do malowania powierzchni drewnianych CAPAROL MAGMA Farba do malowania powierzchni metalowych CAPAROL PALAZZO 50 (C) STOLARKA OKIENNA I DRZWIOWA. - kolor stolarki drzwiowej zewnętrznej - rury spustowe Zaleca się wymianę stolarki okiennej i przywrócenie jej pierwotnej formy, proporcji, podziałów i detalu zgodnie z załączonymi wytycznymi w formie rysunków. Partie okien które nadają się do renowacji zostaną jej poddane, a w przypadku całkowitego ich zniszczenia powinny zostać całkowicie odtworzone w drewnie z dokładnym zachowaniem proporcji, podziałów i ich detalu. Stolarka drzwiowa według załączonego programu prac konserwatorskich będących częścią badań stratygraficznych elewacji przeprowadzonych w przedmiotowym obiekcie. B.05 INFORMACJE DODATKOWE - do realizacji ww. prac budowlanych należy zastosować produkty jednego producenta o odpowiednio dobranych parametrach technicznych, co zapewni dobrą współpracę poszczególnych warstw materiałów, ich poprawne działanie oraz trwałość. - wykonawca jest zobowiązany do zapoznania się z pełną technologią zastosowanego systemu renowacji obiektu, a w razie jakichkolwiek wątpliwości w trakcie wykonawstwa należy zasięgnąć opinii u regionalnego przedstawiciela firmy, której technologię zastosuje. - roboty budowlane oraz nadzór nad nimi należy zlecić osobom posiadającym wymagane kwalifikacje i uprawnienia, w tym szczególnie dyplomowanemu konserwatorowi rzeźby i detalu architektonicznego, jak również dyplomowanemu konserwatorowi dzieł sztuk. - wszystkie materiały budowlane i urządzenia użyte w wykonawstwie powinny być dopuszczone do obrotu i stosowania w budownictwie. - wszystkie materiały wykorzystane przy inwestycji muszą posiadać atesty higieniczne PZH. - jakość oraz standard prac budowlanych i wykończeniowych musi odpowiadać Polskim Normom oraz być wykonywana zgodnie z Warunkami technicznymi wykonania i odbioru robót budowlanych''.

8 B.06 OPIS PRAC BUDOWLANYCH ZWIĄZANYCH Z KONSERWACJĄ STANU ZACHOWANIA ELEWACJI Wszystkie prace konserwatorskie związane ze stanem zachowania elewacji wykonano na podstawie opracowanych badań stratygraficznych i programu prac konserwatorkich wykonanych przez dyplomowanego konserwatora detalu architektonicznego mgr Dorotę Wandrychowską, które to stanowią część przedmiotowego projektu budowlanego. Przed przystąpieniem do prac konserwatorskich należy zapoznać się z treścią załączonych badań i ściśle przestrzegać ich zaleceń. W razie wątpliwości skontaktować się z projektantem części architektonicznej. (A) INFORMACJE OGÓLNE Stan zachowania obiektu wymaga interwencji konserwatorskiej. Celem przystąpienia do prac jest wykonanie zabiegów, które zniwelują przyczyny niszczenia, przywrócą pełne walory estetyczne obiektu oraz walory oryginału. Naczelną zasada tej konserwacji powinno być zachowanie oryginalnej substancji zabytkowej oraz przestrzeganie reżimów technologicznych podczas prac konserwatorskich. Należy usunąć zawilgocenie murów oraz ich przyczynę - skuć drobnoporowate tynki cementowe z wszystkich elewacji. Wokół budynku wykonać izolację pionową. W partii przyziemia zastosować tynki renowacyjne. (B) ELEWACJA PÓŁNOCNO ZACHODNIA. TYNKI - wykonać skucia tynku na całości elewacji, całość umyć przy pomocy myjni pod ciśnieniem, stosować dysze szpachelkową; - wykonać dezynfekcję i odgrzybienie partii obmywanych wodą z uszkodzonych rur spustowych i oblachowań; - wykonać tynkowanie; stosować tynk czysto wapienny z maksymalnym dodatkiem 10 % wapna trasowego, w partii przyziemia zastosować systemowy tynk renowacyjny; - odtworzyć gładzony oryginalny tynk przy pomocy szpachli mineralnej o składzie umożliwiającym uzyskanie podobnego efektu, jak tynk gładzony i filcowany na mokro i przesycony podbarwianą pobiałą po uprzednim wykonaniu prób pod nadzorem konserwatorskim technologicznym. Partie płaskie - gładkie starannie opracować; - wykonać gruntowanie tynku przed malowaniem, pomalować elewację według projektowanej kolorystyki zgodnie z rygorami technologicznymi farbą silikatową matową unikając efektu jednolitej sztucznej powłoki zgodnie z zaleceniami powyżej; DETAL - uszkodzone cementowe wyprawy skuć zachowując profile i ich artykulację, usunąć partie odspojone, spękane a także wszelkie wtórne rozwiarstwione naprawy, całość umyć przy pomocy myjni pod ciśnieniem dyszą szpachelkową; - przywrócić odpowiednie grubości detalu i jego plastyczność; - wykonać dezynfekcję i odgrzybienie partii obmywanych wodą z uszkodzonych rur spustowych i

9 oblachowań; - całość zagruntować przed malowaniem; - wykonać malowanie zgodnie z proponowaną kolorystyką; ELEMENTY Z PIASKOWCA Oczyszczenie elementów kamiennych. a. wykonanie oczyszczenia powierzchni przy zastosowaniu preparatów do czyszczenia kamienia po uprzednim wykonaniu prób skuteczności zabiegu, aby nie naruszyć i nie uszkodzić oryginalnej powierzchni. Czyszczenie powinno odbywać się preparatem o parametrach takich jak: Alkutex Reinigungspaste firmy Remmers. Jeśli nie przyniesie to zamierzonych skutków zależy następnie dokonać ponownego czyszczenia preparatem o parametrach takich jak: Covexan firmy Coverax oraz Murolin I i II zawierających związki fluoru w nośnikach powierzchniowo czynnych, które zapobiegają wnikaniu kwasów w głąb struktury i utrzymują preparat na powierzchni w strefie zabrudzeń. Do mycia należy używać gorącej pary wodnej, która jest bardzo skuteczna przy spulchnianiu nawarstwień, nie stosować technik ściernych, piaskowania ani mycia zimną wodą. Podczas stosowania mycia przy użyciu pary, należy stosować dyszę szpachelkową i utrzymywać odpowiednią odległość od obiektu w celu uniknięcia okaleczenia powierzchni zbyt wysokim ciśnieniem. Zabieg oczyszczania chemicznego może nie być całkowicie skuteczny, ze względu na obecność zapraw uzupełniających, dlatego też przewidziane jest mechaniczne doczyszczanie. Doczyszczanie powinno być prowadzone ręcznie przy zastosowaniu miękkich kamieni ściernych, miękkiego piaskowca lub poprzez delikatne odkucie przy użyciu dłutek lub skalpeli. W żadnym wypadku nie dopuszcza się piaskowania obiektu. Niedoczyszczone struktury należy pozostawić i ewentualnie lekko laserunkowo scalić kolorystycznie; b. usunąć wtórne uzupełnienia, które nie spełniają wymogów fizykomechanicznych i estetycznych są zbyt mocne, lub zbyt słabe, odspajają się, ponadto odróżniają się granulacją, fakturą od oryginału. Poprzez delikatne odkucie należy usunąć niewłaściwie wykonane uzupełnienia. Wykonać usunięcie wtórnej fugi poprzez mechaniczne odkucie i oczyszczenie z luźnych elementów, stosować drobne delikatne, precyzyjne dłuta w mechanicznych urządzeniach hydraulicznych z regulowanym naciskiem lub usuwanie ręczne; c. usunąć farby z opasek kamiennych w podcieniach przy pomocy preparatów do usuwania powłok malarskich; d. w partiach, gdzie usuwano powłoki malarskie metodami chemicznymi wykonać odsolenie metodą migracji soli do rozszerzonego środowiska; Uzupełnienia. a. Uzupełnienia należy wykonywać w miejscu głębokich ubytków, nie należy uzupełniać ubytków, płytkich, powierzchniowych wyłuszczeń wynikających z powierzchniowej erozji kamienia. Nie należy dążyć do uzyskania efektu całkowitych gładkich powierzchni na obiekcie. Siłą rzeczy uległ on bowiem erozji, wyłuszczeniom, wyobleniu, w związku z powyższym powierzchnie, linie mogą być nierówne, lekko wypłukane, z wgłębieniami. Ustabilizować peknięte nadproża, zrekonstruować zniszczone parapety kamienne;

10 b. uzupełnić ubytki w kamieniu przy pomocy indywidualnie dobranego własnościami fizykomechanicznymi uzupełnienia na bazie zapraw konfekcjonowanych o parametrach takich jak firmy Remmers, Keim lub Coverax lub równoważnych zarabianych woda akrylową z dodatkami pigmentów mineralnych odpowiednich do alkalicznego środowiska; Uzupełnienie sezonować w atmosferze podwyższonej wilgotności w celu zapewnienia optymalnych warunków do wiązania zaprawy; c. wykonać uzupełnienie fugi przy pomocy zaprawy czystowapiennej z 10 procentowym dodatkiem białego cementu. Jeżeli kolor piasku niewystarczająco ściemni zaprawę, należy ją lekko podbarwić przy pomocy pasty pigmentowej, by nowa fuga nie była drastycznie biała. Zaprawa powinna być dobrze wymieszana i niezbyt mokra, by nie wyciekała ze spoin. Spoiny przed nałożeniem zaprawy zwilżyć wodą, zaprawę upychać odpowiednimi narzędziami uważając by nie pobrudziła kamienia. Należy zaprawę nakładać tylko w spoinie i nie pozostawiać jej na kamieniu. Prace wykończeniowe. a. wykonać patynowanie rekonstrukcji, kitów oraz silnych nieusuniętych zaplamień obecnych w głębi struktury kamienia w celu scalenia kolorystycznego z oryginałem przy pomocy indywidualnie przygotowanych transparentnych farb na bazie dyspersji akrylowej lub szkła wodnego. Patynowanie kitów i scalanie kolorystyczne kamienia wykonywać po przesezonowaniu się i odparowaniu rozpuszczalnika w partiach wzmacnianych. Scalenie kolorystyczne jest zabiegiem estetyzującym, niwelującym drastyczne kontrasty elementów dobrze i gorzej oczyszczonych oraz uzupełnień; b. wykonać zabieg hydrofobizacji w celu ujednolicenia nasiąkliwości powierzchni oraz ograniczenia zwilżalności elewacji i podatności na działanie rozpuszczające, wypłukujące wody. Nie należy stosować emulsji wodnych. Dopuszcza się jedynie roztwory rozpuszczalnikowe żywicy silikonowej. Preparat należy wprowadzać w strukturę powoli poprzez powolne polewanie powierzchni przy pomocy butelek z regulowanym odpływem w celu przesycenia struktury, a nie tylko powierzchni kamienia. Zabiegu nie wolno wykonywać w temperaturze poniżej 10`C. Ważne jest przestrzeganie, by obiekt był całkowicie suchy po okresie podwyższonej wilgotności w okresie zimowym. Zabiegu nie należy wykonywać na wilgotnym kamieniu, gdyż preparat nie będzie wnikał w mokry piaskowiec. Zabiegu nie wykonywać w tez w dni zbyt gorące (ok 25⁰C), gdy kamień jest rozgrzany, bowiem zbyt szybkie parowanie rozpuszczalnika spowoduje osadzanie się preparatu na powierzchni, zamiast wnikania w głąb struktury. Powłoka hydrofobowa zabezpieczy kamień przed wpływami środowiska i opóźni jego brudzenie się. Hydrofobizant wprowadzony w strukturę materiału porowatego, nie uszczelniając porów spowoduje, że materiał hydrofobizowany stanie się niezwilżany wodą. ELEMENTY ZE SZTUCZNEGO KAMIENIA OPASKI, GODŁA POLSKI Dotyczy części opasek wykonanych ze wtórnie ze sztucznego kamienia jak również godło Polski zlokalizowanego nad wejściem do arkad. Oczyszczenie. a. wykonanie oczyszczenia powierzchni przy zastosowaniu preparatów do czyszczenia kamienia po uprzednim wykonaniu prób skuteczności zabiegu, aby nie naruszyć i nie uszkodzić oryginalnej powierzchni. Czyszczenie powinno odbywać się preparatem o parametrach takich jak: Alkutex

11 Reinigungspaste firmy Remmers. Jeśli nie przyniesie to zamierzonych skutków zależy następnie dokonać ponownego czyszczenia preparatem o parametrach takich jak: Covexan firmy Coverax oraz Murolin I i II zawierających związki fluoru w nośnikach powierzchniowo czynnych, które zapobiegają wnikaniu kwasów w głąb struktury i utrzymują preparat na powierzchni w strefie zabrudzeń. Do mycia należy używać gorącej pary wodnej, która jest bardzo skuteczna przy spulchnianiu nawarstwień, nie stosować technik ściernych, piaskowania ani mycia zimną wodą. Podczas stosowania mycia przy użyciu pary, należy stosować dyszę szpachelkową i utrzymywać odpowiednią odległość od obiektu w celu uniknięcia okaleczenia powierzchni zbyt wysokim ciśnieniem. W żadnym wypadku nie dopuszcza się piaskowania obiektu. Niedoczyszczone struktury należy pozostawić i ewentualnie lekko laserunkowo scalić kolorystycznie; Uzupełenienia. Uzupełnienia należy wykonywać w miejscu głębokich ubytków, nie należy uzupełniać ubytków, płytkich, powierzchniowych wyłuszczeń wynikających z powierzchniowej erozji kamienia. Nie należy dążyć do uzyskania efektu całkowitych gładkich powierzchni na obiekcie. Uzupełnić ubytki w przy pomocy indywidualnie dobranego własnościami fizykomechanicznymi uzupełnienia na bazie zapraw konfekcjonowanych o parametrach takich jak firmy firmy Remmers, Keim lub Coverax lub równoważnych zarabianych woda akrylową z dodatkami pigmentów mineralnych odpowiednich do alkalicznego środowiska; Prace wykończeniowe. a. wykonać patynowanie rekonstrukcji i scalenie kolorystyczne, na opaskach zaimitować malarskimi sposobami oryginalny kamień; b. wykonać zabieg hydrofobizacji w celu ujednolicenia nasiąkliwości powierzchni oraz ograniczenia zwilżalności elewacji i podatności na działanie rozpuszczające, wypłukujące wody. Nie należy stosować emulsji wodnych. Dopuszcza się jedynie roztwory rozpuszczalnikowe żywicy silikonowej. Preparat należy wprowadzać w strukturę powoli poprzez powolne polewanie powierzchni przy pomocy butelek z regulowanym odpływem w celu przesycenia struktury, a nie tylko powierzchni kamienia. Zabiegu nie wolno wykonywać w temperaturze poniżej 10`C. Ważne jest przestrzeganie, by obiekt był całkowicie suchy po okresie podwyższonej wilgotności w okresie zimowym. Zabiegu nie należy wykonywać na wilgotnym materiale. Powłoka hydrofobowa zabezpieczy obiekty przed wpływami środowiska i opóźni jego brudzenie się. Hydrofobizant wprowadzony w strukturę materiału porowatego, nie uszczelniając porów spowoduje, że materiał hydrofobizowany stanie się niezwilżalny wodą. (C) ELEWACJA POŁUDNIOWO ZACHODNIA / ELEWACJE POŁUDNIOWO WSCHODNIE. TYNKI - wykonać skucia tynku w partiach odspojonych i zdezintegrowanych po dokonaniu oględzin całości elewacji. Całość umyć przy pomocy myjni pod ciśnieniem. Stosować dysze szpachelkową. Pozostałych partii nie skuwać; - wykonać dezynfekcję i odgrzybienie partii obmywanych wodą z uszkodzonych rur spustowych i oblachowań;

12 - wykonać uzupełniające tynkowanie; stosować tynk czysto wapienny z maksymalnym dodatkiem 10 % wapna trasowego, w partii przyziemia zastosować systemowy tynk renowacyjny. Odtworzyć gładzony oryginalny tynk przy pomocy szpachli mineralnej o składzie umożliwiającym uzyskanie podobnego efektu, jak tynk gładzony i filcowany na mokro i przesycony podbarwianą pobiałą. po uprzednim wykonaniu prób pod nadzorem konserwatorskim technologicznym. Partie płaskie - gładkie starannie opracować; - wykonać gruntowanie tynku przed malowaniem, pomalować elewację według projektowanej kolorystyki; DETAL - uszkodzone cementowe wyprawy skuć zachowując profile i ich artykulację, usunąć partie odspojone, spękane a także wszelkie wtórne rozwiarstwione naprawy, całość umyć przy pomocy myjni pod ciśnieniem dyszą szpachelkową; - przywrócić odpowiednie grubości detalu i jego plastyczność; - wykonać dezynfekcję i odgrzybienie partii obmywanych wodą z uszkodzonych rur spustowych i oblachowań; - całość zagruntować przed malowaniem; - wykonać malowanie według projektowanej kolorystyki;s ELEMENTY Z PIASKOWCA Oczyszczenia elementów kamiennych. a. wykonanie oczyszczenia powierzchni przy zastosowaniu preparatów do czyszczenia kamienia po uprzednim wykonaniu prób skuteczności zabiegu, aby nie naruszyć i nie uszkodzić oryginalnej powierzchni. Czyszczenie powinno odbywać się preparatem o parametrach takich jak: Alkutex Reinigungspaste firmy Remmers. Jeśli nie przyniesie to zamierzonych skutków zależy następnie dokonac ponownego czyszczenia preparatem o parametrach takich jak: Covexan firmy Coverax oraz Murolin I i II zawierających związki fluoru w nośnikach powierzchniowo czynnych, które zapobiegają wnikaniu kwasów w głąb struktury i utrzymują preparat na powierzchni w strefie zabrudzeń. Do mycia należy używać gorącej pary wodnej, która jest bardzo skuteczna przy spulchnianiu nawarstwień, nie stosować technik ściernych, piaskowania ani mycia zimną wodą. Podczas stosowania mycia przy użyciu pary, należy stosować dyszę szpachelkową i utrzymywać odpowiednią odległość od obiektu w celu uniknięcia okaleczenia powierzchni zbyt wysokim ciśnieniem. Zabieg oczyszczania chemicznego może nie być całkowicie skuteczny, ze względu na obecność zapraw uzupełniających, dlatego też przewidziane jest mechaniczne doczyszczanie. Doczyszczanie powinno być prowadzone ręcznie przy zastosowaniu miękkich kamieni ściernych, miękkiego piaskowca lub poprzez delikatne odkucie przy użyciu dłutek lub skalpeli. W żadnym wypadku nie dopuszcza się piaskowania obiektu. Niedoczyszczone struktury należy pozostawić i ewentualnie lekko laserunkowo scalić kolorystycznie; b. usunąć wtórne uzupełnienia, które nie spełniają wymogów fizykomechanicznych i estetycznych są zbyt mocne, lub zbyt słabe, odspajają się, ponadto odróżniają się granulacją, fakturą od oryginału. Poprzez delikatne odkucie należy usunąć niewłaściwie wykonane uzupełnienia.

13 Wykonać usunięcie wtórnej fugi poprzez mechaniczne odkucie i oczyszczenie z luźnych elementów, stosować drobne delikatne, precyzyjne dłuta w mechanicznych urządzeniach hydraulicznych z regulowanym naciskiem lub usuwanie ręczne; Uzupełnienia. a. uzupełnienia należy wykonywać w miejscu głębokich ubytków, nie należy uzupełniać ubytków, płytkich, powierzchniowych wyłuszczeń wynikających z powierzchniowej erozji kamienia. Nie należy dążyć do uzyskania efektu całkowitych gładkich powierzchni na obiekcie. Siłą rzeczy uległ on bowiem erozji, wyłuszczeniom, wyobleniu, w związku z powyższym powierzchnie, linie mogą być nierówne, lekko wypłukane, z wgłębieniami. Ustabilizować peknięte nadproża, zrekonstruować zniszczone parapety kamienne; b. uzupełnić ubytki w kamieniu przy pomocy indywidualnie dobranego własnościami fizykomechanicznymi uzupełnienia na bazie zapraw konfekcjonowanych o parametrach takich jak firmy Remmers, Keim lub Coverax lub równoważnych zarabianych woda akrylową z dodatkami pigmentów mineralnych odpowiednich do alkalicznego środowiska; Uzupełnienie sezonować w atmosferze podwyższonej wilgotności w celu zapewnienia optymalnych warunków do wiązania zaprawy; Prace wykończeniowe. a. Wykonać patynowanie rekonstrukcji i scalenie kolorystyczne, Na opaskach za imitować malarskimi sposobami oryginalny kamień. b. Wykonać zabieg hydrofobizacji w celu ujednolicenia nasiąkliwości powierzchni oraz ograniczenia zwilżalności elewacji i podatności na działanie rozpuszczające, wypłukujące wody. Nie należy stosować emulsji wodnych. Dopuszcza się jedynie roztwory rozpuszczalnikowe żywicy silikonowej. Preparat należy wprowadzać w strukturę powoli poprzez powolne polewanie powierzchni przy pomocy butelek z regulowanym odpływem w celu przesycenia struktury, a nie tylko powierzchni kamienia. Zabiegu nie wolno wykonywać w temperaturze poniżej 10`C. Ważne jest przestrzeganie, by obiekt był całkowicie suchy po okresie podwyższonej wilgotności w okresie zimowym. Zabiegu nie należy wykonywać na wilgotnym materiale. Powłoka hydrofobowa zabezpieczy obiekty przed wpływami środowiska i opóźni jego brudzenie się. Hydrofobizant wprowadzony w strukturę materiału porowatego, nie uszczelniając porów spowoduje, że materiał hydrofobizowany stanie się niezwilżalny wodą. (D) ELEWACJA PÓŁNOCNO WSCHODNIA. TYNKI - wykonać bardzo ostrożne, oszczędne skucia tynku w partiach odspojonych i zdezintegrowanych po dokonaniu oględzin całości elewacji. Skucie tynku zastosować w szczególnych przypadkach i jako zabieg ostateczny, mając na względzie istniejące, zachowane w dobrym stanie oryginalne tynku barokowe. Należy pamiętać, że niewielkie pola z głuchym odgłosem nie świadczą o odspojeniu się płatów tynku wapiennego i nie należy pochopnie wydawać wyroku o jego skuciu. Tynk skuwać tylko po komisyjnym ( przy udziale nadzoru konserwatorskiego), dokładnym ustaleniu miejsc zniszczonych przeznaczonych do wymiany;

14 - całość umyć przy pomocy myjni pod ciśnieniem. Stosować dysze szpachelkową. Pozostałych partii nie skuwać, w szczególności partii z zachowanym oryginalnym tynkiem barokowym; - wykonać dezynfekcję i odgrzybienie partii obmywanych wodą z uszkodzonych rur spustowych i oblachowań; - wykonać uzupełniające tynkowanie; stosować tynk czysto wapienny z maksymalnym dodatkiem 10 % wapna trasowego, w partii przyziemia zastosować systemowy tynk renowacyjny; - odtworzyć gładzony oryginalny tynk przy pomocy szpachli mineralnej o składzie umożliwiającym uzyskanie podobnego efektu, jak tynk gładzony i filcowany na mokro i przesycony podbarwianą pobiałą. Po uprzednim wykonaniu prób pod nadzorem konserwatorskim technologicznym. Partie płaskie - gładkie starannie opracować; - wykonać gruntowanie tynku przed malowaniem, pomalować elewację według projektu kolorystyki zgodnie z rygorami technologicznymi farbą silikatową matową unikając efektu jednolitej sztucznej powłoki zgodnie z zaleceniami powyżej; DETAL - uszkodzone cementowe wyprawy skuć zachowując profile i ich artykulację, usunąć partie odspojone, spękane a także wszelkie wtórne rozwiarstwione naprawy, całość umyć przy pomocy myjni pod ciśnieniem dyszą szpachelkową; - przywrócić odpowiednie grubości detalu i jego plastyczność, oraz wykonać odtworzenie, uzupełnienie i reprofilowanie detalu; - wykonać dezynfekcję i odgrzybienie partii obmywanych wodą z uszkodzonych rur spustowych i oblachowań; - usunąć gispowe ornamenty; - całość zagruntować przed malowaniem; ELEMENTY Z PIASKOWCA Zabiegi zabezpieczające. a. wzmocnienie osłabionych partii piaskowca przy pomocy preparatu hydrofilnego o parametrach takich jak Steinfestiger OH. Preparat ten wymaga okresu sezonowania, zanim nabierze hydrofilnych właściwości, dlatego też można zoptymalizować proces zapewniając odpowiednią wilgotność (np. poprzez komory z folii). Wzmocnienie struktury kamienia jest niezbędnym zabiegiem hamującym proces dezintegracji obiektu. Preparat utworzy dodatkowy szkielet krzemionkowy wzmacniający kamień mechanicznie nie powodując uszczelnienia powierzchni ani struktury piaskowca. Preparat nakładać powoli mokry na mokrą powierzchni - na zdezintegrowane partie. Zabiegu nie wolno wykonywać w dzień wilgotny, ani na wilgotny kamień. Zabieg należy prowadzić w optymalnych warunkach, dążąc do maksymalnego przesycenia struktury piaskowca; b. wykonać dezynfekcję partii porośniętych przez mikroorganizmy partie, na których stwierdzono zazielenienie świadczące o wzroście glonów oraz partie, na których napotkano odchody gołębi. Stosować preparat o parametrach takich jak Lichenicide lub Aseptina A. Zabiegu nie należy nakładać w zbyt gorącym okresie, gdyż preparat zbyt szybko wyschnie

15 Oczyszczenie elementów kamiennych. a. wykonanie oczyszczenia powierzchni przy zastosowaniu preparatów do czyszczenia kamienia po uprzednim wykonaniu prób skuteczności zabiegu, aby nie naruszyć i nie uszkodzić oryginalnej powierzchni. Czyszczenie powinno odbywać się preparatem o parametrach takich jak: Alkutex Reinigungspaste firmy Remmers. Jeśli nie przyniesie to zamierzonych skutków zależy następnie dokonać ponownego czyszczenia preparatem o parametrach takich jak: Covexan firmy Coverax oraz Murolin I i II zawierających związki fluoru w nośnikach powierzchniowo czynnych, które zapobiegają wnikaniu kwasów w głąb struktury i utrzymują preparat na powierzchni w strefie zabrudzeń. Do mycia należy używać gorącej pary wodnej, która jest bardzo skuteczna przy spulchnianiu nawarstwień, nie stosować technik ściernych, piaskowania ani mycia zimną wodą. Podczas stosowania mycia przy użyciu pary, należy stosować dyszę szpachelkową i utrzymywać odpowiednią odległość od obiektu w celu uniknięcia okaleczenia powierzchni zbyt wysokim ciśnieniem. Zabieg oczyszczania chemicznego może nie być całkowicie skuteczny, ze względu na obecność zapraw uzupełniających, dlatego też przewidziane jest mechaniczne doczyszczanie. Doczyszczanie powinno być prowadzone ręcznie przy zastosowaniu miękkich kamieni ściernych, miękkiego piaskowca lub poprzez delikatne odkucie przy użyciu dłutek lub skalpeli. W żadnym wypadku nie dopuszcza się piaskowania obiektu. Niedoczyszczone struktury należy pozostawić i ewentualnie lekko laserunkowo scalić kolorystycznie; b. usunąć wtórne uzupełnienia, które nie spełniają wymogów fizykomechanicznych i estetycznych są zbyt mocne, lub zbyt słabe, odspajają się, ponadto odróżniają się granulacją, fakturą od oryginału. Poprzez delikatne odkucie należy usunąć niewłaściwie wykonane uzupełnienia. Wykonać usunięcie wtórnej fugi poprzez mechaniczne odkucie i oczyszczenie z luźnych elementów, stosować drobne delikatne, precyzyjne dłuta w mechanicznych urządzeniach hydraulicznych z regulowanym naciskiem lub usuwanie ręczne; Zabieg odsalania na portalu. Zastosować metodę migracji soli do rozszerzonego środowiska. Nakładać okłady przy pomocy pulpy celulozowej, bentonitu z wodą destylowaną. W przypadku stosowania bentonitu, aby uniknąć zabielenia kamienia glinką, należy nałożyć warstwę kontaktową z ligniny, a dopiero nakładać glinkę. Zasada odsalania polega na tym, że rozpuszczone sole znajdujące się w strukturze kamienia wskutek swobodnej migracji roztworu przemieszczają się ku powierzchni i przechodzą do okładów, gdzie odparowuje rozpuszczalnik, a sól stopniowo krystalizuje. Należy przestrzegać, aby okład nie wysychał szybciej niż kamień. Szybkość parowania wody z okładu musi być mniejsza od szybkości podciągania kapilarnego roztworu w odsalanym kamieniu. Okładów nie należy wykonywać w dni szczególnie słoneczne i wietrzne. Kompres nakładać w sposób, by ściśle przylegał do odsalanej powierzchni i nie tworzył pęcherzy. Mokry okład pozostawić do całkowitego wyschnięcia. Uzupełnienia. a. Uzupełnienia należy wykonywać w miejscu głębokich ubytków, nie należy uzupełniać ubytków, płytkich,

16 powierzchniowych wyłuszczeń wynikających z powierzchniowej erozji kamienia. Nie należy dążyć do uzyskania efektu całkowitych gładkich powierzchni na obiekcie. Siłą rzeczy uległ on bowiem erozji, wyłuszczeniom, wyobleniu, w związku z powyższym powierzchnie, linie mogą być nierówne, lekko wypłukane, z wgłębieniami. Ustabilizować peknięte nadproża, zrekonstruować zniszczone parapety kamienne; b. uzupełnić ubytki w kamieniu przy pomocy indywidualnie dobranego własnościami fizykomechanicznymi uzupełnienia na bazie zapraw konfekcjonowanych o parametrach takich jak firmy Remmers, Keim lub Coverax lub równoważnych zarabianych woda akrylową z dodatkami pigmentów mineralnych odpowiednich do alkalicznego środowiska; Uzupełnienie sezonować w atmosferze podwyższonej wilgotności w celu zapewnienia optymalnych warunków do wiązania zaprawy; c. wykonać uzupełnienie fugi przy pomocy zaprawy czystowapiennej z 10 procentowym dodatkiem białego cementu. Jeżeli kolor piasku niewystarczająco ściemni zaprawę, należy ją lekko podbarwić przy pomocy pasty pigmentowej, by nowa fuga nie była drastycznie biała. Zaprawa powinna być dobrze wymieszana i niezbyt mokra, by nie wyciekała ze spoin. Spoiny przed nałożeniem zaprawy zwilżyć wodą, zaprawę upychać odpowiednimi narzędziami uważając by nie pobrudziła kamienia. Należy zaprawę nakładać tylko w spoinie i nie pozostawiać jej na kamieniu; Prace wykończeniowe. a. wykonać patynowanie rekonstrukcji i scalenie kolorystyczne, na opaskach za imitować malarskimi sposobami oryginalny kamień; b. wykonać zabieg hydrofobizacji w celu ujednolicenia nasiąkliwości powierzchni oraz ograniczenia zwilżalności elewacji i podatności na działanie rozpuszczające, wypłukujące wody. Nie należy stosować emulsji wodnych. Dopuszcza się jedynie roztwory rozpuszczalnikowe żywicy silikonowej. Preparat należy wprowadzać w strukturę powoli poprzez powolne polewanie powierzchni przy pomocy butelek z regulowanym odpływem w celu przesycenia struktury, a nie tylko powierzchni kamienia. Zabiegu nie wolno wykonywać w temperaturze poniżej 10`C. Ważne jest przestrzeganie, by obiekt był całkowicie suchy po okresie podwyższonej wilgotności w okresie zimowym. Zabiegu nie należy wykonywać na wilgotnym materiale. Powłoka hydrofobowa zabezpieczy obiekty przed wpływami środowiska i opóźni jego brudzenie się. Hydrofobizant wprowadzony w strukturę materiału porowatego, nie uszczelniając porów spowoduje, że materiał hydrofobizowany stanie się niezwilżalny wodą. (E) ELEWACJA PÓŁNOCNO ZACHODNIA WIDOK OD STRONY DZIEDZIŃCA / ELEWACJA POŁUDNIOWO ZACHODNIA WIDOK OD STRONY DZIEDZIŃCA / ELEWACJA PÓŁNOCNO WSCHODNIA WIDOK OD STRONY DZIEDZIŃCA / ELEWACJA POŁUDNIOWO WSCHODNIA WIDOK OD STRONY DZIEDZIŃCA TYNKI - wykonać bardzo ostrożne, oszczędne skucia tynku w partiach odspojonych i zdezintegrowanych po dokonaniu oględzin całości elewacji. Skucie tynku zastosować w szczególnych przypadkach i jako zabieg ostateczny, mając na względzie istniejące, zachowane w dobrym stanie oryginalne tynku

17 barokowe. Należy pamiętać, że niewielkie pola z głuchym odgłosem nie świadczą o odspojeniu się płatów tynku wapiennego i nie należy pochopnie wydawać wyroku o jego skuciu. Tynk skuwać tylko po komisyjnym (przy udziale nadzoru konserwatorskiego), dokładnym ustaleniu miejsc zniszczonych przeznaczonych do wymiany; - Całość umyć przy pomocy myjni pod ciśnieniem. Stosować dysze szpachelkową. Pozostałych partii nie skuwać; - wykonać dezynfekcję i odgrzybienie partii obmywanych wodą z uszkodzonych rur spustowych i oblachowań; - wykonać uzupełniające tynkowanie; stosować tynk czysto wapienny z maksymalnym dodatkiem 10 % wapna trasowego, w partii przyziemia zastosować systemowy tynk renowacyjny. Odtworzyć gładzony oryginalny tynk przy pomocy szpachli mineralnej o składzie umożliwiającym uzyskanie podobnego efektu, jak tynk gładzony i filcowany na mokro i przesycony podbarwianą pobiałą po uprzednim wykonaniu prób pod nadzorem konserwatorskim technologicznym. Partie płaskie - gładkie starannie opracować; - wykonać gruntowanie tynku przed malowaniem, pomalować elewację według projektowanej kolorystyki; DETAL - dokonać oględzin detalu. W przypadku stwierdzenia występowania cementowych wypraw wykonać skucie zachowując profile i ich artykulację. Usunąć partie jedynie odspojone, spękane, a także wszelkie wtórne rozwarstwione naprawy. Całość umyć przy pomocy myjni pod ciśnieniem. Stosować dysze szpachelkową; - wykonać odtworzenie, uzupełnienie i reprofilowanie detalu architektonicznego, przywrócić odpowiednie grubości detalu i jego plastyczność; - wykonać dezynfekcję i odgrzybienie partii obmywanych wodą z uszkodzonych rur spustowych i oblachowań; - całość zagruntować przed malowaniem; - wykonać malowanie według projektowanej kolorystyki; DETAL RZEŹBIARSKI - dokonać oględzin detalu. W przypadku stwierdzenia występowania cementowych wypraw usunąć. Usunąć partie odspojone. Całość ostrożnie umyć; - wykonać uzupełnienie detalu, przywrócić odpowiednią jego plastyczność; - wykonać dezynfekcję i odgrzybienie partii obmywanych wodą z uszkodzonych rur spustowych i oblachowań; - usunąć gipsowe ornamenty; - uzupełnić brakujący zniszczony detal ornamentowy; - całość zagruntować przed malowaniem; - wykonać malowanie według projektowanej kolorystyki;

18 ELEMENTY Z PIASKOWCA Oczyszczenia elementów kamiennych. a. wykonanie oczyszczenia powierzchni przy zastosowaniu preparatów do czyszczenia kamienia po uprzednim wykonaniu prób skuteczności zabiegu, aby nie naruszyć i nie uszkodzić oryginalnej powierzchni. Czyszczenie powinno odbywać się preparatem o parametrach takich jak: Alkutex Reinigungspaste firmy Remmers. Jeśli nie przyniesie to zamierzonych skutków zależy następnie dokonac ponownego czyszczenia preparatem o parametrach takich jak: Covexan firmy Coverax oraz Murolin I i II zawierających związki fluoru w nośnikach powierzchniowo czynnych, które zapobiegają wnikaniu kwasów w głąb struktury i utrzymują preparat na powierzchni w strefie zabrudzeń. Do mycia należy używać gorącej pary wodnej, która jest bardzo skuteczna przy spulchnianiu nawarstwień, nie stosować technik ściernych, piaskowania ani mycia zimną wodą. Podczas stosowania mycia przy użyciu pary, należy stosować dyszę szpachelkową i utrzymywać odpowiednią odległość od obiektu w celu uniknięcia okaleczenia powierzchni zbyt wysokim ciśnieniem. Zabieg oczyszczania chemicznego może nie być całkowicie skuteczny, ze względu na obecność zapraw uzupełniających, dlatego też przewidziane jest mechaniczne doczyszczanie. Doczyszczanie powinno być prowadzone ręcznie przy zastosowaniu miękkich kamieni ściernych, miękkiego piaskowca lub poprzez delikatne odkucie przy użyciu dłutek lub skalpeli. W żadnym wypadku nie dopuszcza się piaskowania obiektu. Niedoczyszczone struktury należy pozostawić i ewentualnie lekko laserunkowo scalić kolorystycznie; b. usunąć wtórne uzupełnienia, które nie spełniają wymogów fizykomechanicznych i estetycznych są zbyt mocne, lub zbyt słabe, odspajają się, ponadto odróżniają się granulacją, fakturą od oryginału. Poprzez delikatne odkucie należy usunąć niewłaściwie wykonane uzupełnienia. Wykonać usunięcie wtórnej fugi poprzez mechaniczne odkucie i oczyszczenie z luźnych elementów, stosować drobne delikatne, precyzyjne dłuta w mechanicznych urządzeniach hydraulicznych z regulowanym naciskiem lub usuwanie ręczne; Uzupełnienia. a. uzupełnienia należy wykonywać w miejscu głębokich ubytków, nie należy uzupełniać ubytków, płytkich, powierzchniowych wyłuszczeń wynikających z powierzchniowej erozji kamienia. Nie należy dążyć do uzyskania efektu całkowitych gładkich powierzchni na obiekcie. Siłą rzeczy uległ on bowiem erozji, wyłuszczeniom, wyobleniu, w związku z powyższym powierzchnie, linie mogą być nierówne, lekko wypłukane, z wgłębieniami. Ustabilizować peknięte nadproża, zrekonstruować zniszczone parapety kamienne; b. uzupełnić ubytki w kamieniu przy pomocy indywidualnie dobranego własnościami fizykomechanicznymi uzupełnienia na bazie zapraw konfekcjonowanych o parametrach takich jak firmy Remmers, Keim lub Coverax lub równoważnych zarabianych woda akrylową z dodatkami pigmentów mineralnych odpowiednich do alkalicznego środowiska; Uzupełnienie sezonować w atmosferze podwyższonej wilgotności w celu zapewnienia optymalnych warunków do wiązania zaprawy; c. wykonać uzupełnienie fugi przy pomocy zaprawy czystowapiennej z 10 procentowym dodatkiem

19 białego cementu. Jeżeli kolor piasku niewystarczająco ściemni zaprawę, należy ją lekko podbarwić przy pomocy pasty pigmentowej, by nowa fuga nie była drastycznie biała. Zaprawa powinna być dobrze wymieszana i niezbyt mokra, by nie wyciekała ze spoin. Spoiny przed nałożeniem zaprawy zwilżyć wodą, zaprawę upychać odpowiednimi narzędziami uważając by nie pobrudziła kamienia. Należy zaprawę nakładać tylko w spoinie i nie pozostawiać jej na kamieniu. Prace wykończeniowe. a. wykonać patynowanie rekonstrukcji i scalenie kolorystyczne, na opaskach za imitować malarskimi sposobami oryginalny kamień; b. wykonać zabieg hydrofobizacji w celu ujednolicenia nasiąkliwości powierzchni oraz ograniczenia zwilżalności elewacji i podatności na działanie rozpuszczające, wypłukujące wody. Nie należy stosować emulsji wodnych. Dopuszcza się jedynie roztwory rozpuszczalnikowe żywicy silikonowej. Preparat należy wprowadzać w strukturę powoli poprzez powolne polewanie powierzchni przy pomocy butelek z regulowanym odpływem w celu przesycenia struktury, a nie tylko powierzchni kamienia. Zabiegu nie wolno wykonywać w temperaturze poniżej 10`C. Ważne jest przestrzeganie, by obiekt był całkowicie suchy po okresie podwyższonej wilgotności w okresie zimowym. Zabiegu nie należy wykonywać na wilgotnym materiale. Powłoka hydrofobowa zabezpieczy obiekty przed wpływami środowiska i opóźni jego brudzenie się. Hydrofobizant wprowadzony w strukturę materiału porowatego, nie uszczelniając porów spowoduje, że materiał hydrofobizowany stanie się niezwilżalny wodą. (F) ZABYTKOWE DRZWI ELEWACJA PÓŁNOCNO WSCHODNIA. a. usunąć nawarstwienia farby przy zastosowaniu dmuchawy z gorącym powietrzem; b. wykonać naprawy stolarskie przy zastosowaniu materiału analogicznego do oryginału flekowania, uzupełnienia brakujących profili, sklejenie pęknięć; c. wykonać szlifowanie papierem ściernym w celu usunięcia resztek farby i wyrównania powierzchni; d. wykonać szpachlowanie drobnych ubytków przy pomocy kitu trocinowego; e. wyrównanie nierówności wykonać przy pomocy szpachli drobnoziarnistej (wypełnienie spękań) odpornej na zewnętrzne warunki atmosferyczne; f. uzupełnienie brakujących okuć, naprawienie oryginalnego zamka przy klamce i wstawienie zamków, oczyszczenie okuć ze śniedzi, odtworzenie brakujących elementów oku; g. pomalować zgodnie z zatwierdzoną kolorystyką zabieg ten pozwoli na scalenie kolorystyczne i zabezpieczy powierzchnię drewna. Farbę należy nakładać kilkakrotnie, każdorazowo przeszlifowując powierzchnię; (G) STALOWE KRATY NA ELEWACJACH. a. wykonać demontaż elementów w celu przeprowadzenia zbiegów w pracowni; b. elementy z kutej blachy brakujące odtworzyć w oparciu o zachowane fragmenty; c. usunąć nawarstwienia korozji - chemicznie i mechanicznie; d. obmyć wodą destylowaną (zabieg pasywujący powierzchnię); e. wykonać naprawy uszkodzeń powierzchni metalu poprzez spawanie, lub lutowanie miejsc