NATURA 2000 w mediach

Transkrypt

1 Konferencja pn. Co dalej z nami pytają obszary Natura 2000 NATURA 2000 w mediach Emilia Winiarska Płock czerwca 2015 r.

2 Czasopisma czytane są głównie przez osoby które interesują się i zajmują ochroną środowiska. Europejski system ochrony przyrody Natura 2000 promowany jest m.in. przez czasopisma przyrodnicze i ekologiczne. Przykłady artykułów: WĄSIKIEWICZ-RUSNAK Urszula : Program Natura 2000 i jego funkcjonowanie w Polsce. Cz. 1-2 // Aura , nr 10, s. 7-9 ; nr 12, s WERTZ Jerzy : Problemy z wdrażaniem obszarów Natura 2000 //Aura , nr 3, s WITKOWSKI Zbigniew : Natura 2000 w Polsce - gdzie jesteśmy i dokąd zmierzamy // Aura , [nr] 1, s. 4-5 WRÓBLEWSKA Dorota : Monitoring sieci Natura 2000 // Aura , nr 7, s ZIENTEK-VARGA Jolanta : Sieć natura ważna sprawa // Aura , nr 3, s. 19 RADECKI Wojciech : Ocena oddziaływania na obszar NATURA 2000 // Aura , nr 7, s ZIENTEK-VARGA Jolanta : Oswajanie z Naturą 2000 // Przyroda Polska , nr 4, s RADECKI Wojciech : Obszary NATURA 2000 : rozważania nad prawem ochrony przyrody // Przyroda Polska nr 5 s. 13 KAPUŚCIŃSKI Ryszard : Obszary NATURA 2000 : formy ochrony przyrody - "od kuchni" // Przyroda Polska , nr 2, s. 3-5 MAKOMASKA-JUCHIEWICZMałgorzata : Stan wdrożenia sieci Natura 2000 w Polsce // Chrońmy Przyrodę Ojczystą , nr 1, s BOGATKO Tomasz : Natura 2000, czyli przyroda w gąszczu przepisów // Przyroda Polska , nr 3, Dodatek Eko-edukacyjny, s. 2-3 BOGATKO Tomasz : Jeszcze raz o Naturze 2000 // Przyroda Polska , nr 7, dod. Biuletyn Eko-edukacyjny, s. 3-4 CICHY Danuta : Polskie obszary chronione - NATURA 2000 // Edukacja Biologiczna i Środowiskowa , nr 4, s W czasopismach tych znajdą się m.in. specjalistyczne artykuły dotyczące: przepisów, zasad, ograniczeń i odbioru społecznego obszarów Natura 2000, ale również prezentowane są konkretne przykłady działalności prowadzonej na terenie obszarów Natura Artykuły o tej tematyce ukazywały się m.in. w takich czasopismach jak: AURA, PRZYRODA POLSKA, EDUKACJA BIOLOGICZNA I ŚRODOWISKOWA, EKO-WIESCI ale także w dodatku do PRZEGLĄDU KOMUNALNEGO.

3 Zdecydowanie szerszy jest zasięg oddziaływania prasy codziennej, która pisze jednak o obszarach NATURA 2000 okazjonalnie. Pretekstem są zwykle: - akcje, - festyny, - różnego rodzaju ekologiczne dni - oraz oczywiście wydarzenia nagłe: awarie, katastrofy, - interwencje obywateli, - protesty, konflikty. I tak o konflikcie między mieszkańcami Augustowa, ekologami, a zwolennikami budowy obwodnicy przez dolinę Rospudy, słyszała cała Polska. W roku 2007, Natura 2000 była zasadniczym tematem środowiskowym w związku z konfliktem wokół Via Baltica - fragmentu drogi międzynarodowej w doniesieniach medialnych przeważała sensacyjna warstwa tego konfliktu.

4 Redakcje zwykle uznają tematy ekologiczne jako poboczne. Niestety wiadomości z dziedziny polityki, świata biznesu czy kultury często spychają wiadomości dotyczące ekologii na dalszy plan. Jest to o tyle zrozumiałe, że odbiorcy znacznie więcej uwagi poświęcają właśnie tym zagadnieniom, a ochroną środowiska tak naprawdę interesuje się i zajmuje stosunkowo niski procent społeczeństwa.

5 W prasie codziennej, tygodnikach, miesięcznikach, kwartalnikach do rzadkości należą stałe bloki lub wątki tematyczne dotyczące obszarów Natura Artykuły tematyczne, są głównie opracowywane przez organizacje ekologiczne, instytucje przy realizacji projektów edukacyjnych. W regionie płockim w ostatnim czasie ukazał się tylko jeden artykuł w tygodniku pn. Ochrona bioróżnorodności i obszary Natura 2000 w regionie płockim, włocławskim i Ziemi Kutnowskiej jako rezultat projektu edukacyjnego Region płocki, Kujaw i Ziemi Kutnowskiej realizowanego przez RCEE w Płocku a finansowanego ze środków Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w Warszawie.

6 Natura 2000 w programach telewizyjnych? Jeśli chodzi o programy telewizyjne, które w założeniu mają kształtować pozytywne środowiskowo postawy i zachowania, wzbogacać świadomość ekologiczną i dostarczać niezbędnej wiedzy to ich liczba i jakość są zdecydowanie skromne. Wynika to z prostego faktu, że programy takie, nawet najlepszego autorstwa mają kilkanaście lub kilkadziesiąt równoczesnych konkurentów na innych kanałach, a przecież są takie kanały/stacje, które tematów ekologicznych w ogóle nie uwzględniają.

7 Na uwagę zasługuje cykl Ocalony świat - 11 filmów dokumentalnych przedstawiających najcenniejsze chronione gatunki polskich zwierząt oraz siedlisk przyrodniczych, a także sposoby ich czynnej ochrony. Gospodarzem cyklu jest znany dziennikarz Grzegorz Miśtal. W każdym odcinku towarzyszyła mu inna gwiazda, osoba znana z telewizji, kina czy estrady. Razem ruszają oni w nieznane, aby odkrywać tajemnice przyrody i poznać ludzi, których pasją jest ratowanie ginących roślin i zwierząt. Doceniając pasję i zaangażowanie ludzi w ochronę obszarów Natura 2000 na przykładzie kolorowych, suchych i słonecznych łąk muraw kserotermicznych film Gorąco i sucho otrzymał nagrodę XIII Ogólnopolskim i IX Międzynarodowym Festiwalu Filmów Ekologicznych im. Macieja Łukowskiego EKOFILM 2014 w kategorii Natura Seria "Ocalony Świat" składa się z 11 filmów dokumentalnych, które poświęcone są cennym i rzadkim gatunkom oraz siedliskom przyrodniczym z obszaru Polski. Filmy były emitowane w 2014r. w miesiącach wrzesień/październik.

8 Jak lokalne społeczności korzystają z możliwości, jakie stwarza posiadanie na swoim terenie obszarów Natura 2000 można zobaczyć w cyklu 100% Natury. W poszczególnych ostojach pokazano przyrodnicze osobliwości, które zdecydowały o ich utworzeniu. Wyjaśniono, dlaczego akurat te gatunki i środowiska są szczególnie cenne dla Europy. W wielu miejscach tworzenie nowych terenów chronionych wciąż budzi obawy. Dlatego na miejsca realizacji poszczególnych odcinków wybrano gminy, które sieć Natura 2000 od początku traktowały jak trampolinę, a nie jak kulę u nogi. Pokazano, że takie podejście procentuje. Odcinki serii 100 % Natury" na antenie TVP 2, zrealizowane w ramach projektu Towarzystwa na rzecz Ziemi, dofinansowanego ze środków Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej.

9 "Naturalnie zakręceni" na antenie TVP 1 Na uwagę zasługuje formuła programu. Jeden z prowadzących dziennikarz telewizyjnych Wiadomości ma za zadanie przedstawić region bardziej od strony: - gospodarczej, - ekonomicznej, - użytkowej, a drugi prowadzący gitarzysta rockowy: - pod kątem turystyczno-przyrodniczym. W tym celu każdy w nich ma swoich osobnych rozmówców, ale niejednokrotnie ich drogi się spotykają, zwiedzają coś czy uczestniczą w jakiejś atrakcji wspólnie. W ten sposób udowodniono, iż prowadzenie działalności gospodarczej na terenach Natury 2000 ma sens i jest opłacalne, że rozwój gospodarczy może się odbywać w harmonii z przyrodą.

10 Dobre praktyki w dziedzinie gospodarowania na obszarach Natura 2000 pokazuje Załoga Eko jedyny w telewizji publicznej edukacyjny cykl skierowany do dzieci, młodzieży, ale także do ich rodzin. W trzecim sezonie Załoga Eko udała się w niezwykłą podróż po Polsce, tropem miejsc gdzie mieszkańcy aktywnie korzystają z faktu, że tereny na których mieszkają wchodzą w skład europejskiej sieci Natura Dzieci z Załogi Eko zwiedzili najpiękniejsze i najbardziej unikalne ekologicznie obszary Polski, przeżyli fascynujące przygody. Poznali tajemnice terenów należących do europejskiej sieci Natura 2000.

11 Cykl edukacyjny prezentuje piękno polskiej przyrody i przedstawia atrakcje krajoznawczoprzyrodnicze miejsca danego regionu. Ponadto zapoznaje widza z działaniami dotyczącymi rozwoju infrastruktury turystycznej i gospodarczej na obszarach Natura Prezentowane są rezerwaty, ścieżki przyrodnicze, gospodarstwa agroturystyczne. W programie udowodniono, że gdy gospodarka na terenach cennych przyrodniczo prowadzona rozsądnie i z szacunkiem do natury, może nie tylko jej nie szkodzić, ale jej sprzyjać. "Załoga Eko" to cykl programów telewizyjnych, realizowanych od 2011 roku ze środków Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej, emitowanych na antenie ogólnopolskiej.

12 Również audycje radiowe przekonują, iż na obszarach Natura 2000 można robić wszystko, pod warunkiem, że nie szkodzi się konkretnemu chronionemu gatunkowi czy siedlisku, które jest w tym miejscu chronione. Na takich terenach rozwija się turystyka, agroturystyka, ludzie używają swoich regionalnych produktów, żeby promować te miejsca. Pozyskują dofinansowanie z Unii Europejskiej, przy terenach naturowych jest to prostsze, jest ich więcej.

13 Media - przekonują, że przestrzeganie zasad ochrony przyrody nie musi być balastem w życiu codziennym ani przeszkodą w rozwoju gospodarczym. Ale doświadczenie pokazuje, że chociaż program Natura 2000 funkcjonuje w Polsce już od ponad kilku lat, świadomość tego czym jest sieć Natura 2000 jest niestety bardzo niska. Co gorsza, ta najmłodsza z obowiązujących w Polsce form ochrony przyrody cieszy się niesprawiedliwie nienajlepszą opinią.

14 Więc, aby przekonać zainteresowanych, że Natura 2000 nie musi być blokadą, aby uświadomić potencjalnych inwestorów, że możliwe jest pogodzenie potrzeb ochrony przyrody z interesami gospodarczymi i inwestycjami potrzebny jest dłuższy proces, w którym współpraca z mediami zajmuje kluczową rolę więcej artykułów prasowych, audycji radiowych i telewizyjnych o szerokim zasięgu. Fot. Jarosław Fischbach Media mające możliwość dotarcia do szerokiego grona odbiorców mogą uświadomić nam, że sieć Natura 2000 to nie tylko ograniczenia, ale również korzyści. Jedynie profesjonalna pomoc i elastyczne, nowoczesne podejście do wypromowania tych obszarów jest w stanie zmienić negatywne często nastawienie ludzi w niej mieszkających.

15 Podsumowanie: W czasopismach ekologicznych i przyrodniczych znajdują się: najwyższej jakości artykuły dobrych publicystów, prezentowi są znani ludzie działający na rzecz środowiska, w tym obszarów Natura 2000, znajdują się piękne fotografie przyrodnicze, promujące szczególnie polski krajobraz.

16 W prasie codziennej: brak rzetelnych informacji o obszarach Natura 2000 bez aspektów sensacji, wiadomości eksponujące nie meritum sprawy, a formę konfliktu, brak cykli popularyzujących oczekiwane zachowania proekologiczne w społeczeństwie, cykli tematycznych, które zyskałyby stałych czytelników, artykuły tematyczne w prasie dotyczące obszarów Natura 2000, są głównie opracowywane przez organizację pozarządowe, instytucje przy realizacji projektów edukacyjnych.

17 W audycjach radiowych: dobre rady i rozmowy z ludźmi zajmującymi się ochroną środowiska, wiadomości regionalne zestawiane we współpracy z lokalnymi organizacjami, oraz indywidualnymi osobami działającymi na rzecz ochrony środowiska, na rzecz rozwoju obszarów Natura 2000.

18 W programach telewizyjnych: programy zawierają prezentację obszarów Natura 2000 i ewentualnie poważną dyskusję rzeczową, prezentowane są wyważone komentarze, atrakcyjne audycje przyrodnicze, filmy poruszające najciekawsze zagadnienia dot. obszarów naturowych, filmy opatrzone oryginalnymi, bogatymi merytoryczne komentarzami przygotowanymi przez specjalistów, są rezultatem projektów edukacyjnych realizowanych przez organizacje pozarządowe/instytucje. jednak ilość jest ich zbyt mała i są emitowane w pasmach, kiedy to oglądalność jest dość niska. GODZINY Premiera cyklu "Ocalony Świat" sobota TVP TVP Polonia premiera: niedziela, godzina 16.25, powtórka: niedziela, godzina 0:05, TVP ABC: poniedziałek, godzina 22:00 TVP HD: sobota, godzina 8:20 TVP Historia: wtorek, godzina 10:30. Film 100% Natury z Gminy Hrubieszów został wyemitowany w programie TVP2 w dniu 20 lipca 2014 r. o godz dostępne na stronach internetowych.

19 Analizując materiały zawarte w mediach o obszarach Natura 2000 można zaobserwować pewną tendencję. Kiedy tworzone były obszary Natura 2000 media głównie przekazywały wiedzę zbyt specjalistyczną dot. obszarów Natura 2000 lub mówiły o obszarach Natura 2000 przy okazji konfliktów. Brak wiedzy potocznej spowodował, iż obszary Natura 2000 postrzegane są jako: forma ochrony, gdzie nadrzędnym celem jest dobro przyrody nie człowieka, z hamowaniem rozwoju obszarów, ograniczeniem rozwoju lokalnego, całkowitym zakazem prowadzenia działalności gospodarczej. Obecnie widać pewną poprawę w informowaniu społeczeństwa o tym czym jest sieć obszarów Natura To pozytywna zmiana.

20 Obecnie media edukują tłumaczą dlaczego tak ważna jest ochrona różnorodności biologicznej, wyjaśniają, że obszary Natura 2000 to szansa a nie zagrożenie. Starają się podnosić naszą świadomość ekologiczną i pokazywać, że różnorodność biologiczna decyduje o jakości naszego życia. Dzięki tym działaniom coraz więcej Polaków zrozumie, że różnorodność biologiczna nie stanowi bariery rozwoju, a wręcz przeciwnie przysparza nowych miejsc pracy w: zrównoważonym leśnictwie, rolnictwie ekologicznym, turystyce i agroturystyce, czy w zarządzaniu ochroną środowiska.

21 APEL DO MIEDIÓW, administracji, biznesu i organizacji pozarządowych Należy zwiększyć udział mediów w kształtowaniu świadomości ekologicznej społeczeństwa z uwzględnieniem promowania obszarów Natura2000, aby mogły dostarczyć opinii publicznej: użytecznych, rzetelnych, zrozumiałych informacji i żeby te informacje były stale obecne w mediach. Współpraca mediów z organizacjami pozarządowymi, administracją odpowiedzialną za zarządzanie obszarami Natura 2000 i innymi obszarami przyrodniczo cennymi jest niezwykle istotna. Dedykuję Niezapominajkę wszystkim mediom PRZYPOMINAJCIE, że z przyrodą można się spotkać nie tylko za Waszym pośrednictwem

22 Dziękuję za uwagę