Reforma wsparcia OZE w Niemczech ustawa EEG 3.0

Transkrypt

1 Reforma wsparcia OZE w Niemczech ustawa EEG 3. Autor: Dr Joanna Maćkowiak-Pandera - szef Forum Analiz Energetycznych Niemiecka Energiewende jest u progu ważnej reformy. Funkcjonujący od ponad 2 lat system wsparcia dla OZE ma być bardziej rynkowy. Przyjęty 8 czerwca przez rząd projekt ustawy wprowadza szereg zmian w systemie wsparcia OZE, które będą miały konsekwencje o zasięgu europejskim. Cele niemieckiej transformacji energetycznej się nie zmieniają w 225 r. 45% energii elektrycznej powinno pochodzić ze źródeł odnawialnych, a w roku 25-8%. Coraz ważniejszą rolę będą odgrywały wiatr i słońce. Przewiduje się roczny przyrost w energetyce wiatrowej na poziomie 2,8 GW rocznie, 6 MW w wielkoprzemysłowych instalacjach fotowoltaicznych oraz 7,2 GW w morskich farmach wiatrowych do 22 r. 1. Kontekst Jedno z głównych narzędzi rozwoju OZE w Niemczech, niemiecka ustawa EEG właśnie jest nowelizowana. Od czasu, kiedy weszła w życie w 199 r., udział OZE w wytwarzaniu energii elektrycznej w Niemczech wzrósł z 3,6% do 3% w 215 r. Główne zmiany planowane przez rząd dotyczą m.in. odejścia od feed-in-tariffs (taryf gwarantowanych) na rzecz systemu aukcyjnego, preferowanego przez Komisję Europejską. Aukcje zwiększają konkurencję i powodują, że to rynek będzie określał cenę. Aukcje obejmą wszystkie technologie z wyłączeniem najmniejszych instalacji, które będą działały na zasadach taryf gwarantowanych. Motywacją do wprowadzenia tej zmiany jest lepsze reagowanie na spadek kosztów wytwarzania energii w źródłach odnawialnych oraz większa kontrola nad rozwojem OZE, po to, aby zarówno rozbudowa sieci, jak i działania mające na celu niskokosztową integrację w systemie nadążały za przyrostem mocy. Znowelizowana ustawa powinna wejść w życie 1 stycznia 217 r. po zatwierdzeniu przez obie izby parlamentu, co nastąpi w ciągu kilku tygodni i przewiduje się, że zostanie przyjęta w kształcie zaproponowanym przez rząd. Nowa ustawa będzie miała zastosowanie dla nowych instalacji. Najwięcej kontrowersji budzi wsparcie biomasy w Energiewende, jednak 6 czerwca wypracowano kompromis w tej sprawie.

2 MW Dotychczasowy rozwój OZE Źródła odnawialne, a w szczególności wiatr i słońce, są najszybciej rozwijającym się źródłem energii w Niemczech, obecnie w niemieckim systemie funkcjonuje ponad 8 GW instalacji słonecznych i wiatrowych. Mimo wprowadzonego w 214 r. planu wzrostu o 2,5 GW/rocznie dla wiatru i słońca, w ostatnich latach wzrost był ponadwymiarowy (por. ryc. 1 i 2), co stało się podstawą do dyskusji o nadmiernym wsparciu i potrzebą jego ograniczania ze względu na koszty Energetyka wiatrowa Obecnie w niemieckim systemie funkcjonuje ponad 41 GW farm wiatrowych, a w branży jest zatrudnionych 15 tys. osób. W ostatnich latach w niemieckim systemie przybywało ponad 3 GW elektrowni wiatrowych a w 214 r. prawie 5 GW elektrowni wiatrowych na lądzie (do tego farmy morskie, co daje w sumie ponad 6 GW) Anual capacity additions Cumulated installed capacity Ryc. 1 Roczny przyrost mocy w elektrowniach wiatrowych na lądzie oraz moc skumulowana. Źródło: windenergie.de Dla porównania w Polsce całkowita moc zainstalowana farm wiatrowych wynosi obecnie ponad 5,2 GW.

3 MW Energetyka solarna Najbardziej intensywny rozwój energetyki solarnej miał miejsce w latach , kiedy rocznie przybywało ponad 7 GW nowych mocy. Po znacznym ograniczeniu systemu wsparcia przyrost nowych mocy znacząco zmniejszył się. Nadal istotną częścią rynku są instalacje przydomowe. Całkowita moc instalacji PV wynosi 4 GW a liczba miejsc pracy w tym sektorze sięga ok. 7 tys. osób Anual capacity additions Cumulated installed capacity Ryc. Roczny przyrost mocy w nowych instalacjach PV. 3. Najważniejsze elementy nowelizacji Aukcje zamiast taryf gwarantowanych o Aukcje mają zastąpić dotychczasowy system feed-in tariffs. Taryfy gwarantowane otrzymają tylko te instalacje OZE, które wygrają przetarg. o Przystępując do aukcji inwestor będzie musiał posiadać wymagane pozwolenia. o Po wygraniu aukcji inwestor będzie miał dwa lata na oddanie instalacji do użytku. o Po tym okresie, jeżeli instalacja nie powstanie będą naliczane kary. o Nowe instalacje, które wygrają aukcje, mają zapewnione finansowanie na kolejne 2 lat. o Za system aukcyjny będzie odpowiadać Federalna Agencja Przesyłowa (Bundesnetzagentur), odpowiednik polskiego URE. o Wsparcie energetyki wiatrowej na terenach północnych Niemiec przynajmniej na jakiś czas zostanie ograniczone do poziomu 6% (mocy przyłączonej w latach ) ze względu na konieczność dostosowania rozwoju OZE do infrastruktury przesyłowej oraz przepływy kołowe.

4 o 5% nowo instalowanych mocy OZE będzie udostępnione na aukcjach dla podmiotów z państw członkowskich UE. o Aukcje dla dużych farm morskich będą zorganizowane według modelu centralnego. Urząd przygotuje powierzchnię pod budowę parku wiatrowego o potencjale np. 4 MW, a następnie ogłoszony zostanie przetarg na dostawcę technologii. Energetyka prosumencka o Małe instalacje (mniejsze niż 75 kw) nie będą podlegać aukcjom będą otrzymywać wsparcie poprzez taryfy gwarantowane na mocy dotychczasowej ustawy, tzw. EEG 214. To rozwiązanie ma służyć utrzymaniu projektów małych i obywatelskich. Koszyki technologiczne o W systemie wsparcia zyskają na znaczeniu koszyki technologiczne, dla których precyzyjnie określony zostanie docelowy przyrost mocy, np. dla wiatru na lądzie przewiduje się 2,8 GW rocznie, dla farm PV 6 MW (oraz dodatkowo duża część w instalacjach przydomowych), dla wiatru na morzu 7,2 GW do 22 r. a do roku GW. o Przyrost instalacji dedykowanych dla biomasy wyniesie 15 MW brutto rocznie do 219 r. a w latach r. 2 MW. o Dla instalacji biomasowych wprowadzono ograniczenie wysokości wsparcia od 14,88 centów/kwh do maksymalnie 16,9 centów/kwh (w zależności od typu instalacji). o Energetyka wodna, geotermalna i inne technologie OZE są wyłączone z systemu aukcji z powodu niskiego potencjału oraz zbyt małej konkurencji. 4. Podsumowanie Zmiany w Niemczech dotyczą przede wszystkim ograniczenia kosztów wsparcia oraz precyzyjnego określenia rodzaju oraz ilości mocy OZE, która powinna się pojawić w systemie do 23 r., aby Niemcy zrealizowały cele OZE przede wszystkim do 225 r. Według analiz cel 45% OZE na rok 225 nie jest zagrożony, co wynika z poniższej ryc.

5 Percent 7% 6% 5% 4% 3% 2% 1% % RES-share target: 4-45% in 225, 55-6% in 235 RES-Share in gross consumptio n Key assumptions: RES capacity increase according to EEG 216 draft; demanc increase of 2,5 TWh/a from 22 due to Ryc. Wzrost udziału OZE szacowany na podstawie projektu ustawy OZE z w odniesieniu do założonych celów OZE na 225 i 235. Źródło Agora Energiewende 5. Najważniejsze konsekwencje dla Polski o Intensywny rozwój energetyki odnawialnej zostanie utrzymany, co w Niemczech będzie skutkowało dyskusją o nowej architekturze rynku energii elektrycznej, w której istotne miejsce będzie odgrywać poprawa elastyczności systemu, włączając odpowiedź po stronie popytu (demand response) po stronie krajowej oraz współpracę regionalną w kontekście europejskim. Wysoki priorytet źródeł OZE w Niemczech oraz w innych krajach jak Francja i Wielka Brytania będzie promieniował na politykę Unii Europejskiej. o 5% mocy dostępnych w ramach rozpisywanych w Niemczech aukcji powinna być dostępna w trybie międzynarodowym. Niemcy realizują aukcje pilotowe z Danią i innymi krajami, istnieje też potencjał rozwoju tego mechanizmu z Polską. o Po raz pierwszy podjęto tak zdecydowane kroki mające na celu ograniczenie przepływów kołowych generowanych na północy Niemiec. Od tej pory rozwój energetyki odnawialnej powinien być skorelowany z potencjałem infrastruktury przesyłowej. o System aukcyjny przechodzi do głównego nurtu energetyki odnawialnej. Najmniejsze instalacje OZE nadal będą realizowane w systemie taryf gwarantowanych. o Nastąpił punkt zwrotny w rozwoju OZE - za najszybciej rozwijające się technologie z największym potencjałem uznano energetykę wiatrową i słoneczną. Zmniejsza się znaczenie rozwoju biomasy, której potencjał jest

6 znaczący, lecz ograniczony. Niektóre technologie, jak geotermia, hydroenergetyka, wykorzystanie gazu wysypiskowego uważane są za technologie o ograniczonym potencjale, które nie są w stanie konkurować na rynku, zatem nie są gotowe na uczestnictwo w systemie aukcyjnym. System aukcyjny może przynieść oczekiwane skutki redukcji kosztów o ile będzie funkcjonował na dojrzałym rynku, na którym funkcjonują dojrzałe, zdolne ze sobą konkurować podmioty. Więcej informacji na temat niemieckiej transformacji energetycznej można znaleźć w Zrozumieć Energiewende. Najczęściej zadawane pytania na temat niemieckiej transformacji energetycznej. /Produkt/produkt/293/Zrozumie%C4%87+Energiewende/ Źródła Clean Energy Wire CLEW switching-auctions-renewables EEG Novelle 216 Fortgeschriebenes Eckpunktepapier zum Vorschlag des BMWI für das neue EEG