ROCZNIKI GLEBOZNAWCZE T. XLIX NR 3/4 WARSZAWA 1998: STANISŁAWA ELŻBIETA LICZNAR*, HENRYK MARUSZCZAK**
|
|
- Ludwik Marek
- 7 lat temu
- Przeglądów:
Transkrypt
1 ROCZNIKI GLEBOZNAWCZE T. XLIX NR 3/4 WARSZAWA 1998: STANISŁAWA ELŻBIETA LICZNAR*, HENRYK MARUSZCZAK** CHARAKTERYSTYKA GLEB KOPALNYCH I WSPÓŁCZESNYCH Z REJONU KURHANÓW NEOLITYCZNYCH NA GRZĘDZIE SOKALSKIEJ (POLSKA SE) PRZY ZASTOSOWANIU METOD SUBMIKROMORFOLOGICZNYCH * Instytut Gleboznawstwa i Ochrony Środowiska Rolniczego Akademii Rolniczej we Wrocławiu; **Zakład Geografii Fizycznej i Paleogeografii Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej w Lublinie WSTĘP Grzęda Sokalska jest jednym z zachodnich subregionów lessowej W yżyny W ołyńskiej, gdzie na działach międzydolinowych występują liczne kurhany. Są to głów nie kurhany neolitycznej kultury ceramiki sznurowej (KCSz), która rozwijała się na terenie Polski SE w interwale 4,5-3,7 ka BP, w warunkach zbiorowisk lasów mieszanych, częściowo przetrzebionych przez ludność kultury pucharów lejkowatych (KPL), zajm ującą się żarow o-w ypaleniskow ą upraw ą ziemi w interwale 5,0-4,5 ka BP [M achnik 1990]. Gleby omawianego rejonu zaczęły się rozwijać po zakończeniu akumulacji lessu, tzn. około 12 ka BP [M aruszczak 1991]. W ystępowanie nasypów kurhanowych pozwala wyodrębnić poziomy i cechy gleb, które rozwijały się w trzech etapach: w warunkach naturalnych w interwale 12-5 ka BP, przekształcenie ich nastąpiło w okresie gospodarki neolitycznej 5,0-3,5 ka BP oraz późniejszego rozwoju pedogenezy. Te etapy rozwoju określano na podstawie terenowych badań geologiczno-morfologicznych wykonanych przez M aruszczaka w latach Dla dokładniejszego określenia cech tych gleb oraz stopnia ich antropogenizacji przeprow adzono badania subm ikrom orfologiczne przy zastosowaniu m ikroskopu elektronow ego z rentgenowską przystawką m ikroanalityczną (SEM- -EDXRA).
2 106 S. E. Licznar, H. M aruszczak CHARAKTERYSTYKA TERENU BADAŃ Badania gleb były skoordynowane z wykopaliskam i archeologicznym i, prowadzonymi pod kierunkiem Jana Machnika z Instytutu Archeologii i Etnologii PAN. W latach obejmowały one okolice wsi Łubcze i Nedeżów, km na E od Tomaszowa (rys. 1A). Przeważająca część kurhanów w tych okolicach zbudowana jest z utworów ciemno zabarwionych ( czarnoziemnych ), tylko w nielicznych są to utwory jasno zabarwione. Kurhany występują głównie wśród pól uprawnych i są w stadium mniej lub bardziej zaawansowanej denudacji. Po wielu pozostały tylko ciem ne plam y, otoczone jaśniej zabarwionym i glebami. W ykopy archeologiczne oraz wiercenia wykonane świdrem glebow ym w ykazały, że w okolicy Nedeżowa najlepiej zachowane kurhany występują w lasach i mają wysokość 1,5-2,0 m. W okół nich znajdują się niezbyt zaawansowane w rozwoju gleby brunatne właściwe lub brunatne wyługowane o miąższości 0,6-1,0 m. Pod nasypami kurhanowymi występują gleby zbliżone typologicznie, bardziej zaawansowane w rozwoju, o miąższości około 1,2 m. Kurhany tego typu sypano w okresie poprzedzającym ingerencję człowieka w przekształcenie środowiska przyrodniczego. Pod nasypami kurhanów czarnoziemnych występują: ciemno zabarwiony, miąższy poziom humusowy-darniowy, poniżej poziom iluwiacji tlenków Fe, natomiast niżej miejscami widoczne są oznaki iluwiacji węglanów (rys. 1C II.3). Miąższość tych zagrzebanych gleb jest niewielka, poniżej 1, 0 m. M ożna więc sądzić, że pagórki wododziałowe, na których sypano kurhany, podlegały erozji. Była to pierw sza faza erozji gleb związana z działalnością człow ieka neolitycznego, a teren był w znacznym stopniu wylesiony. Na pastwiskach KCSz rozwinęły się miąższe poziomy humusowe-darniowe, morfologicznie podobne do czarnoziem ów. Do badań mikromorfologicznych pobrano próbki z kurhanu i jego otoczenia na terenie stanowiska archeologicznego Łubcze 1 (rys. 1C III). W okolicy tego kurhanu na dziale m iędzydolinowym przew ażają obecnie gleby płow e z w ykształconym poziomem orno-próchnicznym. W obrębie powierzchni wypukłych i subhoryzontalnych m iąższość ich wynosi około 1,5 m. Fakt ten oraz w ystępow a nie poziomu diagnostycznego Bt świadczy, że są to gleby dobrze wykształcone. M ają więc one cechy odpowiednie do czasu przekształcenia pedogenetycznego lessów po zakończeniu ich akumulacji, tzn. w okresie około 12 tys. lat. W obrębie lokalnych obniżeń powierzchni miąższość gleb wzrasta do 2 m i więcej, a w górnych ich poziom ach występują oznaki odgórnego oglejenia (rys. 1B,C). W najbliższym sąsiedztwie kurhanu stwierdzono utwory z fazy jego degradacji. Nasyp kurhanowy pierwotnie miał średnicę około 5 m i wysokość 3 m; były to wymiary standardowe dla kurhanów KCSz w Polsce SE [Machnik 1990]. Tak wysoki nasyp był zapewne dość szybko degradowany. Była to druga faza erozji gleb zw iązana z działalnością człowieka neolitycznego, tym razem nieco intensywniejsza. Po okresie rozwoju pasterstwa KCSz teren ponownie opanowała roślinność leśna. Pod jej osłoną na produktach denudacji kurhanu rozwinęły się gleby brunatne o małej miąższości. Pod tymi młodszymi glebami, które należy datować na ostatnie 3,5-3,0 tys. lat, są zagrzebane gleby z okresu poprzedzającego sypanie kurhanów (rys. 1C III.2 i III.4).
3 Gleby kopalna i współczesne z kurhanów neolitycznych 707 b c to p o g r a p h ic a l s u r f a c e : a l p rim ary, b) d u r in g th e C W C a c t i v i t i e s, с ) p r e s e n t p r e s e n t d é c a lc if ic a t io n e x t e n t 10 km t u r f -h u m ic h o r iz o n d u r in g th e CWC a c t iv it ie s p r e s e n t K u r g a n m o u n d ГГ г c a r b o n a t e l o e s s (s o il p a r e n t r o c k ) I s itu a tio n of s tu d ie d s o il p r o f ile s тттптт 1-4 p ro file s itu a tio n a f t e r Flg.1B 3 a u n d e r K u r g a n m ou n d 3 b o n th e K u r g a n rim Ш 3 c a u t o f K u r g a n SO IL H O R IZO N S пмуи A Eet Bt ШЛ Btc C f W I C c a D.Ab I вы- ЕШЕ AP OTHER S IG N A T U R E S Г- 1 K u r g a n m o u n d I I I о о 1 p s e u d o g le y. s y m p to m s 1» О I k r o to v in e n I со со 1 С асо з c o n c r e t i o n s h - s 1 s t u d ie d s a m p l e s s it u â t. RYSU N E K 1. Zróżnicowanie gleb w rejonie występowania kurhanów w e wsi Łubcze na Grzędzie Sokalskiej (opracował H. Maruszczak 1993): A - położenie omawianego terenu; В - zmiany ukształtowania terenu związane z rozwojem działalności gospodarczej; С - schemat profilów glebowych w okresie: I - poprzedzającym rozwój gospodarki neolitycznej; II - rozwoju kultury ceramiki sznurowej; III - współczesnym FIGURE 1. Differentiation o f soils in the area o f kurgans occurrence in the village o f Łubcze in Sokal Plateau-ridge (worked by H. Maruszczak 1993): A - localization of the area under study; В - changes in the relief connected with a development of agricultural activities; С - schemes o f soil horizons in the periods: I - before the development of Neolithic agriculture, II - development of Corded Ware Culture, III - contemporary
4 108 S. E. Licznar, H. M aruszczak METODYKA BADAŃ Przedm iotem badań był materiał glebowy pobrany ze stanow iska archeologicznego Łubcze 1, w którym oznaczono ph w IM KC1, C-ogółem i skład granulometryczny oraz właściwości mikromorfologiczne na podstawie cieńkich płytek glebowych za pomocą mikroskopu polaryzacyjnego. Do badań submikromorfologicznych wytypowano próbki, których położenie (rys. 1C) przedstawiono w następującej kolejności: próbka nr 1 - z dolnych warstw nasypu kurhanowego (III.За), próbka nr 2 - z górnych warstw poziomu humusowego z oznakami paleniska (III.За), próbka nr 3 - z poziomu Bt gleby współczesnej bezpośrednio obok kurhanu (111.3с), próbka nr 4 - z poziomu Bt gleby wytworzonej przed okresem sypania kurhanu (1И-2 ), próbka nr 5 - z poziomu Bbr gleby współczesnej na utworach z degradacji kurhanu (III.4). W łaściwości submikromorfologiczne oznaczono na zgładach jednostronnych za pom ocą elektronow ego mikroskopu skaningowego i przy zastosowaniu rentgenowskiej przystawki m ikroanalitycznej [Kamińska, Szkudlarski 1979]. OMÓWIENIE WYNIKÓW Badane gleby wytworzone z utworów lessowych charakteryzują się mało zróżnicowanym uziarnieniem (tab. 1). Są to utwory pyłowe zwykłe i ilaste, w których zwraca uwagę profilowe przemieszczenie iłu koloidalnego w glebie płowej współczesnej. Odczyn tych gleb jest przeważnie silnie kwaśny i kwaśny, z wyjątkiem poziomów zawierających węglan wapnia. Procentowa zawartość C-ogółem w poziomach próchnicznych waha się od 1,04-0,55 przy najwyższej zawartości w poziomie Ap, a najniższej w poziomie Ab. W układzie profilowym zaznacza się spadek jego zawartości. Badania mikromorfologiczne potwierdziły, że analizowane gleby wytworzyły się z utworów lessowych o stosunkowo wyrównanym uziarnieniu, w którym dominują przede wszystkim ziarna kwarcu (fot. 1). W zajemny udział ziaren grubszych do drobnych tworzy tekstury enaulic i porfiric w bardziej zwięzłych poziomach Ab, Bt, Bbr gleb kopalnych. Poziomy iluwialne gleb współczesnych i kopalnych charakteryzują się obecnością struktur plazmy vosepic oraz licznych wypełnień i otoczek w porach glebowych. Cechą znam ienną poziom ów brunatnienia jest występowanie struktur plazmy skellattisepic i drobnych wytrąceń w form ie m ikrokonkrecji (guzków). A naliza subm ikrom orfologiczna materiału glebowego z nasypu kurhanu w y kazała obecność ziaren mineralnych w mocno rozdrobnionej fazie glebowej. W ystępujące tu nieregularne i ostrokrawędziste ziarna kwarcu są typowe dla utworów lessowych (fot. 2 a,b). Mocno rozdrobniona faza glebowa charakteryzuje się zróżnicowanym składem chemicznym (fot. 2 c,d). W ykazuje to widmo i procentowy skład atomowy, w którym dominują następujące pierwiastki: Si - 34,43 %, Al - 12,04%, К -3,62%, C a-2,6 7 %, Fe - 1,39% oraz w mniejszej ilości
5 Gleby kopalne i współczesny z kurhanów neolitycznych 709 (poniżej 1%) występują Na, S, Cl, Ti, Zn. W analizowanym materiale glebowym z nasypu kurhanu zwraca uw agę obecność węgla i siarki. Znacznie bardziej urozmaicony skład masy glebowej występuje w poziomie humusowym Ab znajdującym się pod nasypem kurhanowym. W ykonane widmo z części centralnej powierzchni (fot. 3a,b) wykazuje obecność tlenków żelaza, chromu i tytanu przy jednoczesnym braku krzemu. Natomiast mikroanaliza widocznego skupienia trzech drobnych ziaren minerałów w części górnej obrazu (fot. 3 a,c) wykazała występowanie ceru, toru i pozostałych pierwiastków z rodziny lantanowców. W idoczne w tym poziomie większe ziarna to przypuszczalnie skalenie (fot. 3 a,d) o składzie atomowym: Si -27,43%, Al -11,35%, N a-7,8 4 % oraz poniżej 1% К i Ca. W poziom ie Bt gleby współczesnej zwraca uwagę stosunkowo mało zróżnicowany skład chemiczny masy glebowej. Jest to utwór, w którym różniące się wielkością ziarna kwarcu tkwią w mocno rozdrobnionej fazie masy glebowej (fot. 4a,b). W składzie chemicznym masy glebowej zdecydowanie dominuje krzem nad glinem, sodem, potasem, wapniem, żelazem i siarką. Poziom Bt pochodzący z okresu przed sypaniem kurhanu ma cechy typowego poziomu iluwialnego. Potwierdza to duża ilość otoczek ilastych skupionych przy ściankach porów glebowych lub ich wypełnień. Osadzający się na ściankach porów glebowych materiał (fot. 6 a,b) w swoim składzie zawiera przede wszystkim glin, krzem, potas, żelazo, a w mniejszej ilości wapń i siarkę. Podobnym składem charakteryzują się warstwowe otoczki wypełniające pory glebowe (fot. 5a,b), które w swoim składzie atomowym mają: Si -24,41%, Al - 13,88%, F e -3,6 2 %, Mg - 1,89%, К - 1,69%, a poniżej 1% Ca i Ti. M ikrograf powierzchniowego rozmieszczenia (fot. 5 c,d) wykazuje, że w budowie tych otoczek dominują krzem i żelazo. Skład chemiczny masy glebowej w poziomie Bbr gleby współczesnej zbliżony jest do materiału glebowego pochodzącego z nasypu kurhanu. W analizowanym poziomie spotykamy niekiedy bardzo drobne mikrokonkrecje (guzki) mineralnożelaziste (fot. 6 c,d), zbudowane z krzemu, glinu, żelaza, magnezu, potasu, wapnia ze śladami siarki i tytanu. DYSKUSJA Przeprowadzone badania gleb występujących na stanowisku archeologicznym Łubcze 1 wykazały, że gleby te zostały wytworzone z lessów o składzie granulom etrycznym utworów pyłowych zwykłych i ilastych częściow o odw a pnionych. W poziomach humusowych gleb tak współczesnych, jak i kopalnych występuje znaczna zawartość węgla ogółem. Różnice w budowie badanych poziom ów genetycznych związane z przebiegiem procesów glebowych potwierdziły badania mikromorfologiczne. W ykazały one w poziomach iluwialnych obecność typowych cech, takich jak: struktury plazmy glebowej vosepic oraz liczne otoczki i wypełnienia w porach, natomiast w poziom ie brunatnienia występowanie plazmy o strukturze skellattisepic i w y trąceń m ineralno-żelazistych w formie mikrokonkrecji [Kowaliński, Licznar 1981; Leger 1987; Pe csi, M orozowa 1987]. Różnice w składzie chemicznym masy glebowej pełniej zobrazowały badania subm ikrom orfologiczne. M ikroanaliza pod m ikroskopem elektronow ym skanin-
6 110 S. E. Licznar, H. M aruszczak TABELA 1. Niektóre właściwości poziomów diagnostycznych badanych gleb TABLE 1. Some properties of diagnostic horizons of investigated soils Profil Profile Poziom Horizon ph 1 M KC1 Ctot. [%] CaC03 [%] Procent frakcji o średnicy [mm] Per cent of fraction of diameter [mm] >1 1-0,1 0,1-0,02 <0,02 <0,002 ШЗа Ab 6,8 0,82 1, ШЗс Eet 4,6 0, Bt 3,9 0, Bt 4,0 0, Cca 6,9 0,11 8, Ш2 Bbr 4,5 0, Ab 4,3 0, Bt 4,3 0, П14 Ap 5,7 1, Bbr 5,4 0, Bbr 4,8 0, Ab 4,4 0, gowym wykazała występowanie w składzie masy glebowej większości badanych gleb znaczny udział takich pierwiastków, jak Si, Al, K, Ca i Fe oraz obecność ziarn kwarcu i skaleni. W składzie widma z poziomów Ab mikroanaliza dodatkowo wykazała obecność węgla i siarki. Może to świadczyć o występowaniu w tych poziom ach połączeń organiczno-m ineralnych. Od badanych gleb odbiega warstwa poziomu humusowego z oznakami paleniska znajdująca się pod nasypem kurhanowym.w mikroanalizie widma tego poziomu występują tlenki żelaza, chromu i tytanu przy jednoczesnym braku krzemu. M ogą to być ślady występującej tam rdzy związane z procesem antropogenizacji. O zaawansowanej antropogenizacji tej warstwy świadczy również obecność pierwiastków z grupy lantanowców. W literaturze istnieje pogląd, że udział lantanowców wzrasta często pod wpływem działalności człowieka, a występują one w popiołach i pyłach kominowych [Kabata-Pendias, Pendias 1993]. Należy sądzić, że analizowana próbka pochodzi z części polepy występującej pod kurhanem. M ikroanaliza pod elektronowym mikroskopem skaningowym potwierdziła, że poziom Bt gleby kopalnej wytworzonej w okresie przed rozwojem gospodarki neolitycznej m a cechy typowego poziom u iluwialnego. Duża ilość ilastych otoczek wypełniających pory glebowe z udziałem Al, Si, K, Fe wskazuje, że nagromadzony materiał iluwialny powstał w wyniku przemieszczania glinokrzemianów w sprzyjających warunkach iluwiacji [Drozd i in. 1986, Jongmans i in. 1992, K ow aliński, Licznar 1981]. Na podstaw ie m ikroanalizy wykonanej w poziom ie Bbr gleby brunatnej w spółczesnej z otoczenia kurhanu można stwierdzić, że skład chemiczny rozdrobnionej fazy glebowej i mikrokonkrecji jest bardzo zbliżony do masy glebowej z warstw nasypu kurhanowego. W skazuje to na słuszność hipotezy powstałej na podstawie prowadzonych badań terenowych, która sugeruje, że gleby brunatne współczesne w ytw orzyły się na produktach denudacji kurhanów.
7 Gleby kopalne^ i współczesne z kurhanów neolitycznych 1JJ_ WNIOSKI N a podstaw ie przeprow adzonych badań m ożna wyciągnąć następujące w nioski: 1. Znaczna ilość otoczek glinokrzemianowych w poziomie iluwialnym gleby zagrzebanej pod badanym kurhanem świadczy, że wykazywała ona oznaki lessiważu. M ożna więc sądzić, że około 4,5 ka BP w badanej okolicy na lessach występowały gleby płowe. 2. Ślady pierwiastków ziem rzadkich i tlenków żelaza (rdzy), obecne w hum usowym poziomie zagrzebanym pod kurhanem, mogą być oznakami antropopresji neolitycznej. W iązały się one z wypaleniskową techniką użytkowania ziemi albo z obrzędem grzebalnym. LITERATURA DROZD J., KOWALIŃSKI S., LICZNAR S., WEBER J.,1986: Micromorphometric and submicroscopic study of the diagnostic horizon of different brown-earth soils. Physical properties of agricultural materials and products. Hemisphere Publ. Corp. Washington, New York, London: JONGMANS A. C., VAN OORT F., BUURMAN P., JAUNET A. M. 1992: Formation and recrystallization of amorphous Al/Si Coatings. Micromorphology and submicroscopy of coatings in a quaternary aliter terrace sequence, France. Abstracts 9th Int. Working Meeting of Soil Micromorph. Townsville, Queensland, Australia, 75. KABATA-PENDIAS A., PENDIAS H. 1993: Pierwiastki śladowe w środowisku biologicznym. PWN, Warszawa, 364. KAMIŃSKA A.,SZKUDLARSKI K., 1979: Mikroanaliza rentgenowska. Prac. Nauk. Inst. Chemii Nieorganicznej i Metalurgii Pierwiastków Rzadkich. Politechniki Wrocławskiej, 42,17: KOWALIŃSKI S., LICZNAR S. E. 1981: Micromorphological characteristics of some cultivated brown soils. Rocz. Glebozn. 32, 3: LEGER M 1987: Micromorphologie de loess at paleosols intraloessiques en Souabe at Bawiere. Soil Micromorphology. Proc. of the 7th Int. Working Meeting on Soil Micromorphology. Paris: MACHNIK J. 1990: The Kurgan Culture and its substratum in the Carpatian zone. J. Indo-European Studies, 18, 1-2: MARUSZCZAK H. 1991: Zróżnicowanie stratygraficzne lessów polskich. (Stratigraphical differentiation of Polish loesses). Main section of loesses in Poland, Univ. MCS, Lublin, A: PE CSI M., MOROZOVA O. 1987: Micromorphological investigation of paleosol enclosures in the loess profile at Paks Hungary. Soil Micromorphology. Proc. of the 7th Int. Working Meeting on Soil Micromorphology. Paris:
8 112 S. E. Licznar, H. M aruszczak S.E. LICZNAR*, H. MARUSZCZAK** STUDIES OF SOME SOILS FROM THE LOCALITY OF NEOLITHIC TUMULI IN SOKAL PL ATE AU-RID GE (SE POLAND) USING SUBMICROMORPHOLOGICAL METHODS *Institute of Soil Science and Agricultural Environment Protection, Agricultural University of Wrocław **Department of Physical Geography and Paleogeography, UMCS in Lublin SU M M A RY A Neolithic tumulus was examined, built from chernozem-like deposit.there are brown soils in surroundings, which developed before the time of Neolithic settlement and after their termination. The research showed that it can be supposed that about 4,5 ka BP, lessive-type soils developed from loesses occurred in the investigation area. The presence of traces of elements rare earths and iron oxides (rust) found in the humus horizon buried under the kurgan can be signs of Neolithic anthropopression. Prof. dr hab. Stanisława Elżbieta Licznar Instytut Gleboznawstwa i Ochrony Środowiska Rolniczego Akademia Rolnicza we Wrocławiu Wrocław, ul. Grunwaldzka 53 Praca wpłynęła do redakcji w maju 1997 r.
9 FOTOGRAFIA 1. Mikromorfologia: a - profil nr III За, poziom Ab; b - profil nr III 3c, poziom Bt; с - profil nr III 2, poziom Bt; d - profil III 4, poziom Bbr (c, d - z analizatorem) PHOTO 1. Micromorphology: a - profile No III За, horizon Ab; b - profile No III 3c, horizon Bt; с - profile No III 2, horizon Bt; d - profile No III 4, horizon Bbr (c,d - with analyzer) Gleby kopalne i współczesne z kurhanów neolitycznych
10 KEV 114 S. E. Licznar, H. M aruszczak FOTOGRAFIA 2. SEM-EDXRA :a - ziarna kwarcu, b - mikroanaliza całej powierzchni, с - mocno rozdrobniona faza glebowa, d - mikroanaliza całej powierzchni (próbka nr 1); PHOTO 2. SEM-EDXRA: a - grain of quartz, b - microanalysis of the whole surface, с - strongly dispersed soil phase, d - microanalysis of the whole surface (sample No 1) KSV
11 KEV FOTOGRAFIA 3. SEM-EDXRA: a - heterogeniczna masa glebowa, b - mikroanaliza z części centralnej powierzchni, с - mikroanaliza jasnego skupienia trzech f robnych minerałów, d - mikroanaliza ziarna skalenia (próbka nr 2); PHOTO 3. SEM-EDXRA: a - heterogenical soil material, b - microanalysis of a central part of the surface, с - microanalysis of a light-coloures cluster of three fine minerals, d - microanalysis of a feldspar grain (sample No 2) / Gleby kopalne i współczesne z kurhanów neolitycznych 115
12 K3V FOTOGRAFIA 4. SEM-EDXRA: a - ziarna kwarcu, b - mikroanaliza ziarna kwarcu na przecięciu krzyża, с - mikroanaliza tła drugiej ćwiartki, d - mikroanaliza tła czwartej ćwiartki (próbka nr 3); PHOTO 4. SEM-EDXRA: a - grains of quartz, b - microanalysis of a quartz crystal on the cross-cut of the cross, с - microanalysis of the background of the second quarter, d - microanalysis of the background of the fourth quarter (sample No 3)
13 FOTOGRAFIA 5. SEM-EDXRA: a - wypełnienie pory glebowej, b - mikroanaliza na przecięciu krzyża, с - rozmieszczenie Fe, d - rozmieszczenie Si (próbka nr 4); PHOTO 5. SEM-EDXRA :a - coating, b - microanalysis on the cross-cut of the cross, с - distribution of Fe, d - distribution of Si (sample No 4) Gleby kopalne i współczesne z kurhanów neolitycznych 777
14 e FOTOGRAFIA 6. SEM-EDXRA: a -^wytrącenie przy ściance pory glebowej, b - mikroanaliza na przecięciu krzyża (próbka nr 4); с - mikrokonkrecja, d - mikroanaliza na przecięciu.krzyża (pröbka nr 5); PHOTO 6. SEM-EDXRA: a - precipitation at the side of a pore, b - microanalysis on the cross-cut of the cross, с - distribution of Fe, d - distribution of Si (sample No 4); с - nodule, d - microanalysis on the cross-cut of the cross (sample No 5) S. E. Licznar, H. M aruszczak
GLEBOZNAWSTWO = pedologia - nauka o glebach
GLEBY GLEBA - biologicznie czynna, powierzchniowa warstwa litosfery, powstała ze skał pod wpływem abiotycznych i biotycznych czynników środowiska, zdolna zapewnić roślinom wyższym warunki wzrostu i rozwoju.
BADANIE ZWIETRZELIN RELIKTOWYCH WAPIENI JURAJSKICH PRZY ZASTOSOWANIU METOD SUBMIKROMORFOLOGICZNYCH
ROCZNIKI GLEBOZNAWCZE T. XLVIII NR 1/2, WARSZAWA 1997: 71-77 STANISŁAWA ELŻBIETA LICZNAR, JERZY DROZD, MICHAŁ LICZNAR BADANIE ZWIETRZELIN RELIKTOWYCH WAPIENI JURAJSKICH PRZY ZASTOSOWANIU METOD SUBMIKROMORFOLOGICZNYCH
W YSTĘPOW ANIE ŻELAZA, MANGANU, CHROMU, NIKLU I KOBALTU W GLEBACH WYTWORZONYCH Z NAJMŁODSZYCH LESSÓW RÓWNINY BLOŃSKO-SOCHACZEW SKIEJ
ROCZNIKI GLEBOZNAWCZE T. XLIV NR 1/2WARSZAWA 144,1: 81-41 KRYSTYNA CZARNOWSKA, JÓZEF CHOJNICKI W YSTĘPOW ANIE ŻELAZA, MANGANU, CHROMU, NIKLU I KOBALTU W GLEBACH WYTWORZONYCH Z NAJMŁODSZYCH LESSÓW RÓWNINY
ZAWARTOŚĆ SIARKI W GLEBACH WYTWORZONYCH Z PIASKOWCÓW NA TERENIE PARKU NARODOWEGO GÓR STOŁOWYCH
OPER CORCONTIC 3: 120 126, 2000 ZWRTOŚĆ SIRKI W GLEBCH WYTWORZONYCH Z PISKOWCÓW N TERENIE PRKU NRODOWEGO GÓR STOŁOWYCH The content of total sulphur in soils developed from sandstones in the area of Stołowe
ROZMIESZCZENIE WYBRANYCH METALI W PROFILACH GLEB UPRAWNYCH NA TERENACH ZANIECZYSZCZONYCH PRZEZ PRZEMYSŁ MIEDZIOWY CZ. I. CHARAKTERYSTYKA GLEB
ROCZNIKI GLEBOZNAWCZE T. XLIÜ NR 3/4 WARSZAWA 1992: 125-131 SAMIR SHAMSHAM ROZMIESZCZENIE WYBRANYCH METALI W PROFILACH GLEB UPRAWNYCH NA TERENACH ZANIECZYSZCZONYCH PRZEZ PRZEMYSŁ MIEDZIOWY CZ. I. CHARAKTERYSTYKA
PIERWIASTKI ŚLADOWE I ŻELAZO W GLEBACH UPRAWNYCH WYTWORZONYCH Z UTWORÓW GLACJALNYCH
ROCZNIKI GLEBOZNAWCZE T. XLVII SUPL. WARSZAWA 1996: 51-63 BARBARA GWOREK, KRYSTYNA JESKE PIERWIASTKI ŚLADOWE I ŻELAZO W GLEBACH UPRAWNYCH WYTWORZONYCH Z UTWORÓW GLACJALNYCH K atedra G leboznaw stw a S
WPŁYW UTWORÓW GEOLOGICZNYCH I PROCESOW PEDOGENICZNYCH N A SKŁAD CHEMICZNY FRAKCJI ILASTEJ GLEB
ROCZNIKI GLEBOZNAWCZE TOM LXI NR 4 WARSZAWA 2010: 26-39 ZYGMUNT BROGOWSKI1, STANISŁAW UZIAK2, TOMASZ KOMORNICKI3 WPŁYW UTWORÓW GEOLOGICZNYCH I PROCESOW PEDOGENICZNYCH N A SKŁAD CHEMICZNY FRAKCJI ILASTEJ
METALE CIĘŻKIE W GLEBACH UTWORZONYCH Z UTWORÓW ALU WIALŃ Y CH I EOLICZNYCH OKOLIC WARSZAWY
ROCZNIKI GLEBOZNAWCZE T. XLVII SUPL. WARSZAWA 1996: 65-73 BARBARA GWOREK, KRYSTYNA CZARNOWSKA METALE CIĘŻKIE W GLEBACH UTWORZONYCH Z UTWORÓW ALU WIALŃ Y CH I EOLICZNYCH OKOLIC WARSZAWY K atedra G leboznaw
BADANIA NAD ZAWARTOŚCIĄ MIKROELEMENTÓW W GLEBIE, ROSLINIE I ORGANIZMIE ZWIERZĘCYM W WARUNKACH GÓRSKICH NA PRZYKŁADZIE SUDETÓW
ROCZNIKI GLEBOZNAWCZE T. 23, Z. 2, W ARSZAW A 1972 JAN BORKOWSKI, ROMAN CZUBA, JERZY PRES BADANIA NAD ZAWARTOŚCIĄ MIKROELEMENTÓW W GLEBIE, ROSLINIE I ORGANIZMIE ZWIERZĘCYM W WARUNKACH GÓRSKICH NA PRZYKŁADZIE
Geomorfologia. Tomasz Kalicki. Instytut Geografii Uniwersytet Humanistyczno-Przyrodniczy Jana Kochanowskiego Zakład ad Geomorfologii i Kształtowania
Geomorfologia Tomasz Kalicki tomaszkalicki@ymail.com http://www. www.ujk.edu.pl/zgks/ Instytut Geografii Uniwersytet Humanistyczno-Przyrodniczy Jana Kochanowskiego Zakład ad Geomorfologii i Kształtowania
WŁAŚCIWOŚCI I TYPOLOGIA GLEB WYTWORZONYCH Z RUDY DARNIOWEJ
ROCZNIKI GLEBOZNAWCZE T. XLVII SUPL. WARSZAWA 1996: 97-101 ZBIGNIEW CZERWIŃSKI, DANUTA KACZOREK WŁAŚCIWOŚCI I TYPOLOGIA GLEB WYTWORZONYCH Z RUDY DARNIOWEJ K atedra G leboznaw stw a SG G W w W arszaw ie
PROCESY GLEBOTWÓRCZE EUROPY ŚRODKOWEJ
PROCESY GLEBOTWÓRCZE EUROPY ŚRODKOWEJ Pojęcie proces glebotwórczy Proces bielicowania Proces brunatnienia Proces płowienia Proces oglejenia Proces bagienny Proces murszenia Proces darniowy PROCES GLEBOTWÓRCZY
TELEDETEKCJA. Jan Piekarczyk
Jan Piekarczyk Zakład Kartografii i Geomatyki Instytut Geografii Fizycznej i Kształtowania Środowiska Przyrodniczego Uniwersytet im. Adama Mickiewicza Główne ograniczenia optycznej teledetekcji gleb: 1.
Wpływ popiołów lotnych krzemionkowych kategorii S na wybrane właściwości kompozytów cementowych
Międzynarodowa Konferencja Popioły z Energetyki- Zakopane 19-21.X.2016 r. Wpływ popiołów lotnych krzemionkowych kategorii S na wybrane właściwości kompozytów cementowych Mikołaj Ostrowski, Tomasz Baran
CZARNE ZIEMIE RÓWNINY BŁOŃSKO-SOCHACZEWSKIEJ WYTWORZONE Z POKRYWOWYCH UTWORÓW PYŁOWYCH
ROCZNIKI GLEBOZNAWCZE T. XLV NR 3//4 WARSZAWA 1994: 97-107 JÓZEF CHOJNICKI CZARNE ZIEMIE RÓWNINY BŁOŃSKO-SOCHACZEWSKIEJ WYTWORZONE Z POKRYWOWYCH UTWORÓW PYŁOWYCH Katedra Gleboznawstwa SGGW w Warszawie
Problemy oznaczania pierwiastków w osadach i glebie Marcin Niemiec, Jacek Antonkiewicz, Małgorzata Koncewicz-Baran, Jerzy Wieczorek
Problemy oznaczania pierwiastków w osadach i glebie Marcin Niemiec, Jacek Antonkiewicz, Małgorzata Koncewicz-Baran, Jerzy Wieczorek Uniwersytet Rolniczy w Krakowie Katedra Chemii Rolnej i Środowiskowej
Przykłady wykorzystania mikroskopii elektronowej w poszukiwaniach ropy naftowej i gazu ziemnego. mgr inż. Katarzyna Kasprzyk
Przykłady wykorzystania mikroskopii elektronowej w poszukiwaniach ropy naftowej i gazu ziemnego mgr inż. Katarzyna Kasprzyk Mikroskop skaningowy Pierwszy mikroskop elektronowy transmisyjny powstał w 1931r
ROZMIESZCZENIE MINERALNYCH ZWIĄZKÓW FOSFORU W GLEBACH PIASKOWYCH NIZINY POŁUDNIO WOPODL AS KIE J
ROCZNIKI GLEBOZNAWCZE T. XLIX z. 3/4 WARSZAWA 1998: 135-141 JOLANTA RACZUK ROZMIESZCZENIE MINERALNYCH ZWIĄZKÓW FOSFORU W GLEBACH PIASKOWYCH NIZINY POŁUDNIO WOPODL AS KIE J Katedra Ekologii i Ochrony Środowiska
PIERWIASTKI ŚLADOWE W NIEKTÓRYCH GLEBACH LESSOWYCH REGIONU OPATOWSKO-SANDOMIERSKIEGO
ROCZNIKI GLEBOZNAW CZE, T. X V DOD. W ARSZAW A 1965 MARIA PIOTROWSKA PIERWIASTKI ŚLADOWE W NIEKTÓRYCH GLEBACH LESSOWYCH REGIONU OPATOWSKO-SANDOMIERSKIEGO Zakład Gleboznawstwa IUNG Puławy Rozmieszczenie
BADANIE WYDZIELEŃ W STALIWIE RUR KATALITYCZNYCH PRZY POMOCY MIKROSKOPU SKANINGOWEGO
33/9 Archives of Foundry, Year 2003, Volume 3, 9 Archiwum Odlewnictwa, Rok 2003, Rocznik 3, Nr 9 PAN Katowice PL ISSN 1642-5308 BADANIE WYDZIELEŃ W STALIWIE RUR KATALITYCZNYCH PRZY POMOCY MIKROSKOPU SKANINGOWEGO
ZAWARTOŚĆ METALI CIĘŻKICH W GLEBACH ALUWIALNYCH ŻUŁAW
ROCZNIKI GLEBOZNAWCZE T. XLVI NR 1/2 WARSZAWA 1995: 65-77 KRYSTYNA CZARNOWSKA, HANNA BONTRUK ZAWARTOŚĆ METALI CIĘŻKICH W GLEBACH ALUWIALNYCH ŻUŁAW Katedra Gleboznawstwa SGGW w Warszawie WSTĘP Gleby aluwialne
MECHANIKA KOROZJI DWUFAZOWEGO STOPU TYTANU W ŚRODOWISKU HCl. CORROSION OF TWO PHASE TI ALLOY IN HCl ENVIRONMENT
ANNA KADŁUCZKA, MAREK MAZUR MECHANIKA KOROZJI DWUFAZOWEGO STOPU TYTANU W ŚRODOWISKU HCl CORROSION OF TWO PHASE TI ALLOY IN HCl ENVIRONMENT S t r e s z c z e n i e A b s t r a c t W niniejszym artykule
Frakcje i grupy granulometryczne- stosowane podziały
Frakcje i grupy granulometryczne- stosowane podziały A. Podziały stosowane do 1998 roku: Części szkieletowe > 1 mm Grupa frakcji Podział wg (wymiary w mm): PTG BN-78/9180-11 Frakcja Podfrakcja Kamienie
MAKROELEMENTY W GLEBACH ORNYCH WYSOCZYZNY SIEDLECKIEJ Krzysztof Pakuła, Dorota Kalembasa
Acta Agrophysica 2012, 19(4), 803-814 MAKROELEMENTY W GLEBACH ORNYCH WYSOCZYZNY SIEDLECKIEJ Krzysztof Pakuła, Dorota Kalembasa Katedra Gleboznawstwa i Chemii Rolniczej Uniwersytet Przyrodniczo-Humanistyczny
ODPORNOŚĆ NA DEGRADACJĘ GLEB LEŚNYCH MIASTA LUBLINA
Proceedings of ECOpole Vol., No. 1 Piotr BARTMIŃSKI 1, Andrzej PLAK 1 i Ryszard DĘBICKI 1 ODPORNOŚĆ NA DEGRADACJĘ GLEB LEŚNYCH MIASTA LUBLINA RESISTANCE TO DEGRADATION OF FOREST SOILS OF THE LUBLIN CITY
Geopolimery z tufu wulkanicznego. dr hab. inż. Janusz Mikuła prof. PK mgr inż. Michał Łach
Geopolimery z tufu wulkanicznego dr hab. inż. Janusz Mikuła prof. PK mgr inż. Michał Łach Tuf wulkaniczny skład i właściwości Tuf wulkaniczny jest to porowata skała należąca do skał okruchowych, składająca
AtriGran szybko i bezpiecznie podnosi ph gleby. AtriGran błyskawicznie udostępnia wapń. AtriGran usprawnia pobieranie makroskładników z gleby
AtriGran szybko i bezpiecznie podnosi ph gleby Produkt wytworzony z surowca pochodzącego z młodego, unikatowego w Europie złoża do produkcji wapna nawozowego. Porowatość surowca dająca ogromną powierzchnię
ZAKRES AKREDYTACJI LABORATORIUM BADAWCZEGO Nr AB 933
ZAKRES AKREDYTACJI LABORATORIUM BADAWCZEGO Nr AB 933 wydany przez POLSKIE CENTRUM AKREDYTACJI 01-382 Warszawa, ul. Szczotkarska 42 Wydanie nr 14 Data wydania: 16 stycznia 2019 r. Nazwa i adres: ZAKŁADY
W następującej części pokazanych zostało sześć rodzajów profili gleb oraz przykłady krajobrazu w każdej z lokacji.
Gleby na świecie W następującej części pokazanych zostało sześć rodzajów profili gleb oraz przykłady krajobrazu w każdej z lokacji. Zdjęcie gleby 1 3: Próbka gleby na łące w południowej części stanu Teksas
INIERACTION SPARKS - MINERALS Interakcje wyładowania elektryczne - minerały
Auxiliary sciences in archaeology, preservation of relicts and environmental engineering. CD -no 20, 205. Ed. M Pawlikowski INIERACTION SPARKS - MINERALS Interakcje wyładowania elektryczne - minerały Maciej
SPIEKALNOŚĆ POPIOŁÓW Z BIOMASY ROŚLINNEJ W ASPEKCIE WSKAŹNIKÓW JEJ OCENY
SPIEKALNOŚĆ POPIOŁÓW Z BIOMASY ROŚLINNEJ W ASPEKCIE WSKAŹNIKÓW JEJ OCENY Artur Kraszkiewicz 1, Magdalena Kachel-Jakubowska 1, Ignacy Niedziółka 2 1 Katedra Eksploatacji Maszyn i Zarządzania Procesami Produkcyjnymi
ZAKRES AKREDYTACJI LABORATORIUM BADAWCZEGO Nr AB 921
ZAKRES AKREDYTACJI LABORATORIUM BADAWCZEGO Nr AB 921 wydany przez POLSKIE CENTRUM AKREDYTACJI 01-382 Warszawa, ul. Szczotkarska 42 Wydanie nr 9 Data wydania: 03 czerwca 2016 r. Nazwa i adres: AB 921 OKRĘGOWA
WPŁYW DZIAŁALNOŚCI KOPALNI ODKRYWKOWEJ NA ZMIANY NIEKTÓRYCH WŁAŚCIWOŚCI FIZYKO-CHEMICZNYCH GLEBY. Danuta Domska, Marek Raczkowski
Acta Agrophysica, 008, (), 7-77 WPŁYW DZIAŁALNOŚCI KOPALNI ODKRYWKOWEJ NA ZMIANY NIEKTÓRYCH WŁAŚCIWOŚCI FIZYKO-CHEMICZNYCH GLEBY Danuta Domska, Marek Raczkowski Katedra InŜynierii Rolniczej i Surowców
WIKTOR JASIŃSKI INSTYTUT BADAWCZY DRÓG I MOSTÓW FILIA WROCŁAW
WIKTOR JASIŃSKI INSTYTUT BADAWCZY DRÓG I MOSTÓW FILIA WROCŁAW SUWAŁKI, 15-16 marca 2018 Szacunkowy udział produkowanych kruszyw w drogownictwie Podział kruszyw - naturalne kruszywa z recyklingu 6% kruszywa
Elżbieta BIERNACKA, Ilona MAŁUSZYŃSKA, Marcin J. MAŁUSZYŃSKI
PRACE ORYGINALNE Elżbieta BIERNACKA, Ilona MAŁUSZYŃSKA, Marcin J. MAŁUSZYŃSKI Katedra Inżynierii Wodnej i Rekultywacji Środowiska SGGW Department of Hydraulic Engineering and Environmental Recultivation
ZAKRES AKREDYTACJI LABORATORIUM BADAWCZEGO Nr AB 277
ZAKRES AKREDYTACJI LABORATORIUM BADAWCZEGO Nr AB 277 wydany przez POLSKIE CENTRUM AKREDYTACJI 01-382 Warszawa ul. Szczotkarska 42 Wydanie nr 4, Data wydania: 25 września 2009 r. Nazwa i adres organizacji
EFEKTY BIOLOGICZNEJ REKULTYWACJI BYŁEGO ZŁOŻA KRUSZYWA BUDOWLANEGO DOBROSZÓW WIELKI" W WOJEWÓDZTWIE LUBUSKIM
UNIWERSYTET ZIELONOGÓRSKI SZKOŁA NAUK TECHNICZNYCH MICHAŁ DRAB EFEKTY BIOLOGICZNEJ REKULTYWACJI BYŁEGO ZŁOŻA KRUSZYWA BUDOWLANEGO DOBROSZÓW WIELKI" W WOJEWÓDZTWIE LUBUSKIM MONOGRAFIA Redakcja Wydawnictw
Hodowanie sosny zwyczajnej (Pinus sylvestris L.) na glebach drobnoziarnistych jest nieracjonalne
Hodowanie sosny zwyczajnej (Pinus sylvestris L.) na glebach drobnoziarnistych jest nieracjonalne Piotr Sewerniak Katedra Gleboznawstwa i Kształtowania Krajobrazu Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu
Geopolimery z tufu wulkanicznego. dr hab. inż. Janusz Mikuła prof. PK mgr inż. Michał Łach
Geopolimery z tufu wulkanicznego dr hab. inż. Janusz Mikuła prof. PK mgr inż. Michał Łach Tuf wulkaniczny skład i właściwości Tuf wulkaniczny jest to porowata skała należąca do skał okruchowych, składająca
Petrograficzny opis skały
Petrograficzny opis skały Skała: S-15 Badana skała to plutoniczna skała magmowa. Minerały występujące w skale to: plagioklazy, biotyt, hornblenda, kwarc, w ilościach podrzędnych stwierdzono cyrkon i apatyt,
R O C Z N IK I G L E B O Z N A W C Z E T. X X X IX, N R 4 S , W A R S Z A W A 1988
R O C Z N IK I G L E B O Z N A W C Z E T. X X X IX, N R 4 S. 21-34, W A R S Z A W A 1988 S T A N IS Ł A W A E L Ż B IE T A L IC Z N A R, S T A N IS Ł A W K O W A L IŃ S K I, M IC H A Ł L IC Z N A R Z A
WPŁYW EROZJI WODNEJ NA STRUKTURĘ I WODOODPORNOŚĆ AGREGATÓW GLEB PŁOWYCH WYTWORZONYCH Z LESSU
ROCZNIKI GLEBOZNAWCZE T. XLV NR 3/4 W ARSZAW A 1994: 21-31 JAN PALUSZEK WPŁYW EROZJI WODNEJ NA STRUKTURĘ I WODOODPORNOŚĆ AGREGATÓW GLEB PŁOWYCH WYTWORZONYCH Z LESSU Instytut Gleboznawstwa Akademii Rolniczej
WIEK TL OSADÓW OCIEPLENIA KORSZEWSKIEGO (LUBELSKIEGO) I CZAS JEGO TRWANIA NA PODSTAWIE PROFILI HALICZ I WELYKYJ HLYBOCZOK (UKRAINA)
УДК 55.79 WIEK TL OSADÓW OCIEPLENIA KORSZEWSKIEGO (LUBELSKIEGO) I CZAS JEGO TRWANIA NA PODSTAWIE PROFILI HALICZ I WELYKYJ HLYBOCZOK (UKRAINA) Stanisław Fedorowicz, Maria Łanczont, Andryj Boguckyj Uniwersytet
MODYFIKACJA TYTANEM, BOREM I FOSFOREM SILUMINU AK20
43/50 Solidification of Metais and Alloys, Year 2000, Volume 2. Book No. 43 Krzepnięcie Metali i Stopów, Rok 2000, Rocznik 2, Nr 43 PAN -Katowice PL ISSN 0208-9386 MODYFIKACJA TYTANEM, BOREM I FOSFOREM
Tytuł prezentacji. Możliwość wykorzystania biowęgla w rekultywacji gleb zanieczyszczonych. metalami ciężkimi
Agnieszka Medyńska-Juraszek, Irmina Ćwieląg-Piasecka 1, Piotr Chohura 2 1 Instytut Nauk o Glebie i Ochrony Środowiska, Uniwersytet Przyrodniczy we Wrocławiu ul. Grunwaldzka 53, 50-357 Wrocław 2 Katedra
Przewodnik do ćwiczeń terenowych z Gleboznawstwa Przewodnik do ćwiczeń terenowych z Gleboznawstwa
Przewodnik do ćwiczeń terenowych z Gleboznawstwa 11 Przewodnik do ćwiczeń terenowych z Gleboznawstwa 1 BLOKI GŁAZY KAMIENIE Przewodnik do ćwiczeń terenowych z Gleboznawstwa 11 Granulometria Polskie Towarzystwo
ZM IA N Y STRUK TURY I W ŁAŚCIW O ŚCI FIZYCZNYCH CZARNOZIEM ÓW POD W PŁYW EM EROZJI W ODNEJ
ROCZNIKI GLEBOZNAWCZE T. XLV1 NR 1/2 WARSZAWA 1995: 21-35 JAN PALUSZEK ZM IA N Y STRUK TURY I W ŁAŚCIW O ŚCI FIZYCZNYCH CZARNOZIEM ÓW POD W PŁYW EM EROZJI W ODNEJ Instytut Gleboznawstwa Akademii Rolniczej
KATIONOWA POJEMNOŚĆ WYMIENNA I ZAWARTOŚĆ KATIONÓW WYMIENNYCH W GLEBACH PŁOWYCH O ZRÓŻNICOWANYM UZIARNIENIU*
ROCZNIKI GLEBOZNAWCZE TOM LIX NR I WARSZAWA 2008: 84-89 HANNA JAWORSKA, MIROSŁAW KOBIERSKI, HALINA DĄBKOWSKA-NASKRĘT KATIONOWA POJEMNOŚĆ WYMIENNA I ZAWARTOŚĆ KATIONÓW WYMIENNYCH W GLEBACH PŁOWYCH O ZRÓŻNICOWANYM
Geneza, właściwości i przestrzenne zróżnicowanie gleb w Polsce
Company LOGO Geneza, właściwości i przestrzenne zróżnicowanie gleb w Polsce Marcin Świtoniak Gleba Gleba - integralny składnik wszystkich ekosystemów lądowych i niektórych płytkowodnych utworzony w powierzchniowych
INNOWACYJNY SPOSÓB WAPNOWANIA PÓL
Ekograncali Activ INNOWACYJNY SPOSÓB WAPNOWANIA PÓL Większość gleb użytkowanych w Polsce znajduje się na utworach polodowcowych, bogatych w piaski i iły. Naturalne ph tych utworów jest niskie. Dobór właściwego
Inkluzje Protodikraneurini trib. nov.. (Hemiptera: Cicadellidae) w bursztynie bałtyckim i ich badania w technice SEM
Muzeum i Instytut Zoologii Polska Akademia Nauk Akademia im. Jana DługoszaD ugosza Inkluzje Protodikraneurini trib. nov.. (Hemiptera: Cicadellidae) w bursztynie bałtyckim i ich badania w technice SEM Magdalena
ZAKRES AKREDYTACJI LABORATORIUM BADAWCZEGO Nr AB 1050
ZAKRES AKREDYTACJI LABORATORIUM BADAWCZEGO Nr AB 1050 wydany przez POLSKIE CENTRUM AKREDYTACJI 01-382 Warszawa ul. Szczotkarska 42 Wydanie nr 7, Data wydania: 14 lipca 2015 r. Nazwa i adres AB 1050 AKADEMIA
ZAKRES AKREDYTACJI LABORATORIUM BADAWCZEGO Nr AB 1186
ZAKRES AKREDYTACJI LABORATORIUM BADAWCZEGO Nr AB 1186 wydany przez POLSKIE CENTRUM AKREDYTACJI 01-382 Warszawa ul. Szczotkarska 42 Wydanie nr 7 Data wydania: 20 stycznia 2016 r. Nazwa i adres organizacji
a. ph, zawartości makroskładników (P, K, Mg) w 700 próbkach gleby, b. zawartości metali ciężkich (Pb, Cd, Zn, Cu, Ni i Cr ) w 10 próbkach gleby,
Okręgowa Stacja Chemiczno Rolnicza w Gliwicach odebrała i wykonała badanie próbek glebowych z obszaru użytków rolnych Powiatu Raciborskiego w Gminie Krzanowice z powierzchni 1670,94 ha. Odebrano z terenu
Zadania powtórkowe do egzaminu maturalnego z chemii Budowa atomu, układ okresowy i promieniotwórczość
strona 1/11 Zadania powtórkowe do egzaminu maturalnego z chemii Budowa atomu, układ okresowy i promieniotwórczość Monika Gałkiewicz Zad. 1 () Przedstaw pełną konfigurację elektronową atomu pierwiastka
J o la n ta N o g a j- C h a c h a j, M arta S tasiak
Archeologia Polski Środkowowschodniej, t. II, 1997 J o la n ta N o g a j- C h a c h a j, M arta S tasiak Z n a l e z i s k o s i e k i e r y k r z e m i e n n e j k u l t u r y a m f o r k u l i s t y
uczeń opanował wszystkie wymagania podstawowe i ponadpodstawowe
1 Agnieszka Wróbel nauczyciel biologii i chemii Plan pracy dydaktycznej na chemii w klasach pierwszych w roku szkolnym 2015/2016 Poziom wymagań Ocena Opis wymagań podstawowe niedostateczna uczeń nie opanował
PRZEDMIOT ZLECENIA. Odebrano z terenu powiatu Raciborskiego próbki gleby i wykonano w Gminie Kornowac:
PRZEDMIOT ZLECENIA Okręgowa Stacja Chemiczno Rolnicza w Gliwicach odebrała i wykonała badanie próbek glebowych z obszaru użytków rolnych Powiatu Raciborskiego na terenie Gminy Kornowac o powierzchni 598,25ha.
KOROZYJNO - EROZYJNE ZACHOWANIE STALIWA Cr-Ni W ŚRODOWISKU SOLANKI
Barbara KALANDYK 1, Anna RAKOWSKA 2 WYDZIAŁ ODLEWNICTWA AGH ODDZIAŁ KRAKOWSKI STOP XXXII KONFERENCJA NAUKOWA z okazji Ogólnopolskiego Dnia Odlewnika 2009 Kraków, 12 grudnia 2009 r. KOROZYJNO - EROZYJNE
OCENA WYNIKÓW BADAŃ W GMINIE KUŹNIA RACIBORSKA. gleba lekka szt./ % 455/2200 0/0 119/26 53/12 280/61 3/1
OCENA WYNIKÓW BADAŃ W GMINIE KUŹNIA RACIBORSKA Wyniki badań odczynu gleby i zawartości makroelementów w próbkach gleby przedstawiono w tabelach zasobności gleby ( Zestawienie zasobności gleby na obszarze
MANGAN CAŁKOWITY ORAZ JEGO FORMY MOBILNE W WYBRANYCH GLEBACH PŁOWYCH Z OKOLIC HUTY MIEDZI GŁOGÓW
Proceedings of ECOpole DOI: 10.2429/proc.2012.6(2)100 2012;6(2) Hanna JAWORSKA 1 MANGAN CAŁKOWITY ORAZ JEGO FORMY MOBILNE W WYBRANYCH GLEBACH PŁOWYCH Z OKOLIC HUTY MIEDZI GŁOGÓW TOTAL AND MOBILE FORMS
ZAKRES AKREDYTACJI LABORATORIUM BADAWCZEGO Nr AB 432
ZAKRES AKREDYTACJI LABORATORIUM BADAWCZEGO Nr AB 432 wydany przez POLSKIE CENTRUM AKREDYTACJI 01-382 Warszawa ul. Szczotkarska 42 Wydanie nr 14 Data wydania: 6 lipca 2016 r. Nazwa i adres: AB 432 PRZEDSIĘBIORSTWO
PRZEDMIOT ZLECENIA :
PRZEDMIOT ZLECENIA : Okręgowa Stacja Chemiczno Rolnicza w Gliwicach odebrała i wykonała badanie próbek glebowych z obszaru użytków rolnych Powiatu Raciborskiego na terenie Gminy Racibórz o powierzchni
a. ph, zawartości makroskładników (P, K, Mg) w 899 próbkach gleby, b. zawartości metali ciężkich (Pb, Cd, Zn, Cu, Ni i Cr ) w 12 próbkach gleby,
Okręgowa Stacja Chemiczno Rolnicza w Gliwicach odebrała i wykonała badanie próbek glebowych z obszaru użytków rolnych Powiatu Raciborskiego w Gminie Krzyżanowice z powierzchni 1577ha. odebrano z terenu
ZAKRES AKREDYTACJI LABORATORIUM BADAWCZEGO Nr AB 432
ZAKRES AKREDYTACJI LABORATORIUM BADAWCZEGO Nr AB 432 wydany przez POLSKIE CENTRUM AKREDYTACJI 01-382 Warszawa ul. Szczotkarska 42 Wydanie nr 13 Data wydania: 15 maja 2015 r. Nazwa i adres: AB 432 PRZEDSIĘBIORSTWO
GLEBY BRUNATNE WYTWORZONE Z UTWORÓW POKRYW OW YCH RÓW NINY BŁOŃSKO-SOCHACZEW SKIEJ
ROCZNIKI GLEBOZNAWCZE T. XLIV NR 1/2 WARSZAWA 1993: 93-106 JÓZEF CHOJNICKI GLEBY BRUNATNE WYTWORZONE Z UTWORÓW POKRYW OW YCH RÓW NINY BŁOŃSKO-SOCHACZEW SKIEJ Katedra Gleboznawstwa SGGW w Warszawie WSTĘP
BADANIE WYNIKÓW NAUCZANIA Z CHEMII KLASA I GIMNAZJUM. PYTANIA ZAMKNIĘTE.
BADANIE WYNIKÓW NAUCZANIA Z CHEMII KLASA I GIMNAZJUM. PYTANIA ZAMKNIĘTE. 1. Którą mieszaninę można rozdzielić na składniki poprzez filtrację; A. Wodę z octem. B. Wodę z kredą. C. Piasek z cukrem D. Wodę
Geneza i właściwości gleb płowych wytworzonych z pyłowych osadów naglinowych na stanowisku Gołoty w obrębie Pojezierza Chełmińskiego
Geneza i właściwości gleb płowych wytworzonych z pyłowych osadów naglinowych na stanowisku Gołoty w obrębie Pojezierza Chełmińskiego Marcin Świtoniak Zakład Gleboznawstwa, Instytut Geografii UMK, Toruń
BADANIA DYFRAKCYJNE WARSTWY ALFINOWANEJ NA STOPACH ŻELAZA
56/22 Archives of Foundry, Year 2006, Volume 6, 22 Archiwum Odlewnictwa, Rok 2006, Rocznik 6, Nr 22 PAN Katowice PL ISSN 16425308 BADANIA DYFRAKCYJNE WARSTWY ALFINOWANEJ NA STOPACH ŻELAZA S. PIETROWSKI
Professional Reflection-Oriented Focus on Inquiry-based Learning and Education through Science
Moduł dydaktyczny projektu PROFILES materiały dla uczniów opracowane przez zespół projektu PROFILES z Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej w Lublinie Moduł do wykorzystania na lekcjach biologii lub chemii
Przewodnik do æwiczeñ z gleboznawstwa. dla studentów I roku geografii
Przewodnik do æwiczeñ z gleboznawstwa dla studentów I roku geografii NR 156 Maria Fajer Przewodnik do æwiczeñ z gleboznawstwa dla studentów I roku geografii Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego Katowice
WPŁYW CHROPOWATOŚCI POWIERZCHNI MATERIAŁU NA GRUBOŚĆ POWŁOKI PO ALFINOWANIU
51/17 ARCHIWUM ODLEWNICTWA Rok 2005, Rocznik 5, Nr 17 Archives of Foundry Year 2005, Volume 5, Book 17 PAN - Katowice PL ISSN 1642-5308 WPŁYW CHROPOWATOŚCI POWIERZCHNI MATERIAŁU NA GRUBOŚĆ POWŁOKI PO ALFINOWANIU
a. ph, zawartości makroskładników (P, K, Mg) w 956 próbkach gleby, b. zawartości metali ciężkich (Pb, Cd, Zn, Cu, Ni i Cr ) w 14 próbkach gleby,
Okręgowa Stacja Chemiczno Rolnicza w Gliwicach odebrała i wykonała badanie próbek glebowych z obszaru użytków rolnych Powiatu Raciborskiego w Gminie Pietrowice Wielkie z powierzchni 2018 ha. Odebrano z
Stan odżywienia drzewostanów na obszarze Sudetów i Beskidu Zachodniego
Stan odżywienia drzewostanów na obszarze Sudetów i Beskidu Zachodniego Józef Wójcik Samodzielna Pracownia Chemii Środowiska Leśnego Instytut Badawczy Leśnictwa Seminarium, Ustroń Jaszowiec, 27-28 lutego
LABORATORIUM SPEKTRALNEJ ANALIZY CHEMICZNEJ (L-6)
LABORATORIUM SPEKTRALNEJ ANALIZY CHEMICZNEJ (L-6) Posiadane uprawnienia: ZAKRES AKREDYTACJI LABORATORIUM BADAWCZEGO NR AB 120 wydany przez Polskie Centrum Akredytacji Wydanie nr 5 z 18 lipca 2007 r. Kierownik
CHROM I INNE METALE CIĘŻKIE W GLEBACH WROCŁAWSKICH TERENÓW WODONOŚNYCH W SĄSIEDZTWIE HAŁDY ŻUŻLA ŻELAZOCHROMOWEGO W SIECHNICACH
ROCZNIKI GLEBOZNAWCZE TOM LIX NR I WARSZAWA 2008: 106-111 ANNA KARCZEWSKA, MARCIN BORTNIAK CHROM I INNE METALE CIĘŻKIE W GLEBACH WROCŁAWSKICH TERENÓW WODONOŚNYCH W SĄSIEDZTWIE HAŁDY ŻUŻLA ŻELAZOCHROMOWEGO
WPŁYW SPOSOBU UśYTKOWANIA NA ZAWARTOŚĆ RÓśNYCH FORM MAGNEZU I POTASU W PROFILACH RĘDZIN. Anna Wójcikowska-Kapusta 1, BoŜena Niemczuk 2
Acta Agrophysica, 2006, 8(3), 765-771 WPŁYW SPOSOBU UśYTKOWANIA NA ZAWARTOŚĆ RÓśNYCH FORM MAGNEZU I POTASU W PROFILACH RĘDZIN Anna Wójcikowska-Kapusta 1, BoŜena Niemczuk 2 1 Instytut Gleboznawstwa i Kształtowania
NORMALNE SUMY OPADÓW ATMOSFERYCZNYCH W WYBRANYCH STACJACH LUBELSZCZYZNY. Szczepan Mrugała
Acta Agrophysica, 2005, 6(1), 197-203 NORMALNE SUMY OPADÓW ATMOSFERYCZNYCH W WYBRANYCH STACJACH LUBELSZCZYZNY Szczepan Mrugała Zakład Meteorologii i Klimatologii, Instytut Nauk o Ziemi, Uniwersytet Marii
ZAKRES AKREDYTACJI LABORATORIUM BADAWCZEGO Nr AB 687
ZAKRES AKREDYTACJI LABORATORIUM BADAWCZEGO Nr AB 687 wydany przez POLSKIE CENTRUM AKREDYTACJI 01-382 Warszawa, ul. Szczotkarska 42 Wydanie nr 10, Data wydania: 23 marca 2015 r. Nazwa i adres FERROCARBO
Właściwości chemiczne i fizykochemiczne gleb zanieczyszczonych substancjami ropopochodnymi na terenie lotniska w Brzegu. Wstęp
Właściwości chemiczne i fizykochemiczne gleb zanieczyszczonych substancjami ropopochodnymi na terenie lotniska w Brzegu Przemysław Woźniczka, Tadeusz Chodak Instytut Gleboznawstwa i Ochrony Środowiska
ROZMIESZCZENIE KOMPLEKSÓW ŻELAZISTO- -PRÓCHNICZNYCH W GLEBACH BRUNATNYCH WYTWORZONYCH Z PIASKOWCÓW W BESKIDACH
ROCZNIKI GLEBOZNAWCZE TOM LII, SUPLEMENT WARSZAWA 2001: 153-157 PIOTR GRUBA ROZMIESZCZENIE KOMPLEKSÓW ŻELAZISTO- -PRÓCHNICZNYCH W GLEBACH BRUNATNYCH WYTWORZONYCH Z PIASKOWCÓW W BESKIDACH THE DISTRIBUTION
Dorota Kalembasa, Krzysztof Pakuła, Dawid Jaremko
Acta Agrophysica, 2011, 18(2), 311-319 SORPCYJNE WŁAŚCIWOŚCI GLEB WYSOCZYZNY SIEDLECKIEJ Dorota Kalembasa, Krzysztof Pakuła, Dawid Jaremko Katedra Gleboznawstwa i Chemii Rolniczej, Uniwersytet Przyrodniczo-Humanistyczny
WPŁYW UŻYTKOWANIA GLEB NA AKUMULACJĘ I JAKOŚĆ ZWIĄZKÓW PRÓCHNICZNYCH
ROCZNIKI GLEBOZNAWCZE T. XLV, NR 3/4, WARSZAWA, 1994: 77-84 PIOTR SKŁODOWSKI WPŁYW UŻYTKOWANIA GLEB NA AKUMULACJĘ I JAKOŚĆ ZWIĄZKÓW PRÓCHNICZNYCH Zakład Gleboznawstwa i Ochrony Gruntów Instytutu Geodezji
I. Substancje i ich przemiany
NaCoBeZU z chemii dla klasy 1 I. Substancje i ich przemiany 1. Pracownia chemiczna podstawowe szkło i sprzęt laboratoryjny. Przepisy BHP i regulamin pracowni chemicznej zaliczam chemię do nauk przyrodniczych
PROJEKT: Innowacyjna usługa zagospodarowania popiołu powstającego w procesie spalenia odpadów komunalnych w celu wdrożenia produkcji wypełniacza
PROJEKT: Innowacyjna usługa zagospodarowania popiołu powstającego w procesie spalenia odpadów komunalnych w celu wdrożenia produkcji wypełniacza Etap II Rozkład ziarnowy, skład chemiczny i części palne
ZMIANY W POKRYWIE GLEBOWEJ ERODOWANYCH TERENÓW POJEZIERZA GNIEŹNIEŃSKIEGO. Rafał Stasik, Czesław Szafrański
Acta Agrophysica, 2005, 5(2), 447-454 ZMIANY W POKRYWIE GLEBOWEJ ERODOWANYCH TERENÓW POJEZIERZA GNIEŹNIEŃSKIEGO Rafał Stasik, Czesław Szafrański Katedra Melioracji, Kształtowania Środowiska i Geodezji,
Jarosław Waroszewski*, Cezary Kabała*, Justyna Drozdowska*
Ochrona Środowiska i Zasobów Naturalnych nr 42, 2010 r. Jarosław Waroszewski*, Cezary Kabała*, Justyna Drozdowska* PROFILOWE ROZMIESZCZENIE MIEDZI W GLEBACH BRUNATNYCH I BIELICOWYCH WYTWORZONYCH Z RÓŻNYCH
WPŁYW INTERGLACJALNYCH PROCESÓW GLEBOTWÓRCZYCH NA CECHY MIKROMORFOLOGICZNE GLEB KOPALNYCH WYTWORZONYCH Z LESSÓW
ROCZNIKI GLEBOZNAWCZE TOM XLV, NR 3/4 WARSZAWA 1994: 85-95 KRYSTYNA KONECKA-BETLEY, ZBIGNIEW ZAGÓRSKI WPŁYW INTERGLACJALNYCH PROCESÓW GLEBOTWÓRCZYCH NA CECHY MIKROMORFOLOGICZNE GLEB KOPALNYCH WYTWORZONYCH
Chronologia holoceńskiej transgresji Bałtyku w rejonie Mierzei Łebskiej
Chronologia holoceńskiej transgresji Bałtyku w rejonie Mierzei Łebskiej Późny plejstocen i holocen polskiego brzegu i polskiej strefy ekonomicznej Bałtyku w świetle statystycznych analiz dat radiowęglowych
Badania mineralogiczne wybranych obszarów Krakowa, jako podstawa rekonstrukcji przeszłości
Maciej Pawlikowski* adania mineralogiczne wybranych obszarów Krakowa, jako podstawa rekonstrukcji przeszłości */ Zakład Mineralogii, Petrografii i Geochemii, kademia Górniczo-Hutnicza, l. Mickiewicza 30,
ZAPLECZE LABORATORYJNO-TECHNICZNE Wydział Nauk o Ziemi i Gospodarki Przestrzennej UMCS
Laboratorium TL i OSL (od V 2012) Pracownia Palinologiczna Pracownia Mikromorfologiczna Pracownia Mikropaleontologiczna Pracownia Monitoringu Meteorologicznego Pracownia Hydrochemii i Hydrometrii Pracownia
29. KONGRES POLSKIEGO TOWARZYSTWA GLEBOZNAWCZEGO, WROCŁAW 2015
29. KONGRES POLSKIEGO TOWARZYSTWA GLEBOZNAWCZEGO, WROCŁAW 2015 WYCIECZKA POKONFERENCYJNA (04-05.09.2015): GLEBY PRZEDGÓRZA SUDECKIEGO I GÓR STOŁOWYCH Wycieczka dwudniowa, rozpoczynająca i kończąca się
KARTA DOKUMENTACYJNA GEOSTANOWISKA
Informacje ogólne Numer KDG: 2316 1. Nazwa obiektu: Wąwóz lessowy Jedliczny Dół w Turzyńcu 2. Typ obiektu geostanowiska: elementy rzeźby - formy denudacyjne 3. Współrzędne (WGS84): Długość: 50 38' 09,180
580,10 581,42 581,42 581,70 Węgiel humusowy. Bardzo liczne siarczki żelaza w różnych formach.
1 2 4 3 Zdj.28. Pokład węgla humusowego nr205/1 (579,10-580,10m) -1, następnie iłowiec (580,10-581,42m) -2; pokład węgla humusowego nr205/2 (581,42-581,70m) -3 oraz mułowiec (581,70-587,15m) -4. Zdj.29.
Współczesne badania Całunu na Uniwersytecie w Padwie: Otwarte kwestie
Współczesne badania Całunu na Uniwersytecie w Padwie: Otwarte kwestie Jakub S. Prauzner-Bechcicki Wydział Fizyki, Astronomii i Informatyki Stosowanej UJ Plan wystąpienia Uwagi wstępne - kwerenda w Web
BADANIA POKRYWANIA RYS W PODŁOŻU BETONOWYM PRZEZ POWŁOKI POLIMEROWE
PRACE INSTYTUTU TECHNIKI BUDOWLANEJ - KWARTALNIK nr 3 (151) 2009 BUILDING RESEARCH INSTITUTE - QUARTERLY No 3 (151) 2009 ARTYKUŁY - REPORTS Joanna Kokowska* BADANIA POKRYWANIA RYS W PODŁOŻU BETONOWYM PRZEZ
Wpływ promieniowania na wybrane właściwości folii biodegradowalnych
WANDA NOWAK, HALINA PODSIADŁO Politechnika Warszawska Wpływ promieniowania na wybrane właściwości folii biodegradowalnych Słowa kluczowe: biodegradacja, kompostowanie, folie celulozowe, właściwości wytrzymałościowe,
Własności mechaniczne kompozytów odlewanych na osnowie stopu Al-Si zbrojonych fazami międzymetalicznymi
A R C H I V E S of F O U N D R Y E N G I N E E R I N G Published quarterly as the organ of the Foundry Commission of the Polish Academy of Sciences ISSN (1897-3310) Volume 10 Special Issue 4/2010 9 14
XLII OLIMPIADA GEOGRAFICZNA Zawody III stopnia pisemne podejście 1
-1/1- XLII OLIMPIADA GEOGRAFICZNA Zawody III stopnia pisemne podejście 1 Zadanie 1. Blokdiagramy A-D (załącznik 1) ilustrują budowę geologiczną czterech regionów Polski. Uzupełnij tabelę: w kolumnie 1:
Technologia wytwarzania oraz badania mikrostruktury i właściwości stopów amorficznych i krystalicznych na bazie żelaza
Badania prowadzone w ramach niniejszej rozprawy były współfinansowane ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego. Technologia wytwarzania oraz badania mikrostruktury i właściwości