KARTA DOKUMENTACYJNA GEOSTANOWISKA

Transkrypt

1 Informacje ogólne Numer KDG: Nazwa obiektu: Wąwóz lessowy Jedliczny Dół w Turzyńcu 2. Typ obiektu geostanowiska: elementy rzeźby - formy denudacyjne 3. Współrzędne (WGS84): Długość: 50 38' 09,180 Szerokość: 22 55' 21, Przynależność geograficzna 4.1. Miejscowość: Turzyniec 4.2. Województwo 4.3. Powiat 4.4 Gmina lubelskie zamojski Zwierzyniec 5. Kraina geograficzna: Roztocze Środkowe; 6. Opis lokalizacji terenu: wąwóz lessowy Jedliczny Dół jest zlokalizowany na W od Turzyńca k/ Zwierzyńca; jego dnem wiedzie polna droga odchodząca na W od drogi Zwierzyniec-Szczebrzeszyn początkowo ku cmentarzowi w Topólczy, później zaś (w sąsiedztwie cmentarza) skręcająca ku S 7. Forma własności terenu: prywatna 8. Numer i nazwa arkusza mapy 1:50k: Tereszpol Cechy fizyczne obiektu geostanowiska Cecha Wartość liczbowa JM Długość: od: 2000 do: 2500 m Szerokość: od: 10 do: 40 m Wysokość: od: 8 do: 30 m Powierzchnia: m^2 Objętość: 0 m^3 Wysokość n.p.m.: 228 m Inne mierzalne cechy: wąwóz posiada główny ciąg o rozciągłości równoleżnikowej (i łącznej długości ok. 2.4km) oraz trzy odnogi odchodzące od niego skośnie ku S o długości km

2 Aktualny stan obiektu 1. Forma własności obiektu: prywatna 2. Status: na obszarze chronionym 3. Uwagi dot. statusu: wąwóz występuje na obszarze Szczebrzeszyńskiego Parku Krajobrazowego 4. Stan zachowania obiektu: zadowalający; 5. Położenie: na uboczu 6. Dostępność: łatwo dostępny 7. Uwagi: obiekt położony jest na uboczu, jednakże jego dnem wiedzie droga (nieutwardzana), sprzyjająca jego uprzystępnieniu 8. Ekspozycja: dobrze wyeksponowany 9. Ranga obiektu: regionalna Ocena atrakcyjności turystycznej [0-10]: Ocena atrakcyjności dydaktycznej [0-10]: Ocena atrakcyjności naukowej [0-10]: Pozostałe uwagi: malowniczy zespół rozgałęzionych wąwozów lessowych o stromych, wysokich, asymetrycznych zboczach charakteryzujących się niemal "górską" rzeźbą, jest atrakcyjny z punktu widzenia turystycznego (jest porównywalny ze słynnymi wąwozami w Sąsiadce k. Szczebrzeszyna; jest godny uprzystępnienia turystycznego, jak też dydaktycznego (prezentacja procesów erozji wąwozowej w lessach) Charakterystyka geologiczna geostanowiska 1. Regiony strukturalne: synklinorium lubelskie; 2. Wiek geologiczny: czwartorzęd; 3.1. Litologia: Less; 3.2. Forma rzeźby terenu: wąwóz; 3.3. Geneza: stokowa; sufozja; deluwialna; Strona 2

3 4. Uwagi: Wąwóz lessowy w Turzyńcu tworzy system rozgałęzionych form, z których główny wcios posiada przebieg równoleżnikowy, zaś od niego ku południowi odchodzą trzy kolejne wąwozy. Charakterystyczne dla wąwozu Jedliczny Dół, jest zarówno V-kształtny charakter wciosów (dnem wąwozu wiedzie droga, która "spłaszcza" lokalnie jego dno), strome zbocza lessowe z występującymi w ich obrębie formami ruchów masowych, jak również znaczna wysokość zboczy wynosząca lokalnie 30m. Ze względu na znaczne deniwelacje i stromiznę zboczy, wąwóz charakteryzuje się niemal górskim typem rzeźby. W dnie wąwozu (szczególnie w jego dolnych partiach) występują deluwia lessowe. Miejscami wąwóz tworzy malownicze zakola. Forma powstała w lessach zlodowacenia wisły: monolitycznych utworach pyłowych, stosunkowo silnie zapiaszczonych, które zalegają na opokach kredowych (ich zwietrzelina lokalnie występuje w dnie wąwozu). Zbocza wąwozu są współcześnie porośnięte lasem. Opracowanie Data wykonania: Wykonał/li: Włodzimierz Margielewski; Dokumentacja graficzna Data / Autor Tytuł Zdjęcie Etapy rozwoju erozji wąwozowej (wg. Klimaszewskiego 1978, uzupełniony: Krąpiec i in., 2010) Charakterystyczne wzgórza kredowe w Turzyńcu pokryte utworami pyłowymi (lessem); wlot wąwozu Jedliczny dół jest zaznaczony strzałką Dolne partie wąwozu lessowego Jedliczny Dół mają płaskodenny charakter Strome zbocza wąwozu - górne partie Strona 3

4 Lokalnie wąwóz tworzy charakterystyczne zakola W górnych, rozgałęzionych partiach wąwozu, zmniejsza się jego głębokość wcięcia w podłoże Strona 4

5 Bibliografia L.P. Autor Tytuł Publikacja Rok wydania Uwagi ISBN 1 Buraczyński J. (red.) Roztocze Środowisko przyrodnicze Wyd. Lubelskie, Lublin, ss ISBN Grabowski T., Kałamucki K. & Krukowski M. Roztoczański Park Narodowy, Mapa turystyczno-przyrodnicza, skala 1: Wyd. Kartpol s.c., Lublin 2005 ISBN Jersak J. Litologia i stratygrafia lessu wyżyn południowej Polski Acta Geographica Lodziensa 32, Łódzkie Towarzystwo Naukowe, wydz. II Nauk Matematyczno- Przyrodniczych, ss Klimaszewski M. Geomorfologia PWN Warszawa, ss Krąpiec M., Jankowski L., Mapa geologiczno- Państwowy Instytut 2010 ISBN: Margielewski W. & turystyczna Geologiczny, Państwowy Krąpiec P. Roztoczańskiego Parku Instytut Badawczy, Narodowego, skala 1: 30 Warszawa ( mapa wraz z 000 częścią tekstową: ss. 17) 6 Maruszczak H. Zróżnicowanie stratygraficzne lessów polskich H. Maruszczak (red.) Podstawowe profile lessowe w Polsce. UMCS Lublin: Strona 5

6 7 Pawłowski A. Roztocze Środkowe. Przewodnik nie tylko dla turystów 8 Popielski W. Objaśnienia do Szczegółowej Mapy Geologicznej Polski, skala 1: , arkusz Tereszpol 9 Popielski W. Szczegółowa Mapa Geologiczna Polski, skala 1: , arkusz Tereszpol Wyd. Naukowe, Turystyczne i Edukacyjne, Mielec, wyd. drugie, ss. 336 Państwowy Instytut Geologiczny, Warszawa, ss. 35 Państwowy Instytut Geologiczny, Warszawa 2006 ISBN Żabka M. & Kowalski R. Przyroda a turystyka we Wyd. Akademii 2007 ISBN (red.) wschodniej Polsce Podlaskiej, Siedlce Strona 6