EGZEMPLARZ ARCHIWALNY

Transkrypt

1 RZECZPOSPOLITA POLSKA Urząd Patentowy Rzeczypospolitej Polskiej d2)opis OCHRONNY WZORU UŻYTKOWEGO (21) Numer zgłoszenia: (22) Data zgłoszenia: EGZEMPLARZ ARCHIWALNY d9) PL (11)62492 (13) Y1 (51) Int.CI. F16C 17/02 ( ) (54) Promieniowe łożysko ślizgowe, zwłaszcza do wałów turbin parowych (62) Numer zgłoszenia macierzystego: (73) Uprawniony z prawa ochronnego: ALSTOM Power Sp. z o.o., Warszawa, PL (43) Zgłoszenie ogłoszono: BUP 09/00 (45) 0 udzieleniu prawa ochronnego ogłoszono: WUP 08/06 (72) Twórca(y) wzoru użytkowego: Olgierd Konrad Olszewski, Gdańsk, PL Artur Olszewski, Gdańsk, PL CM O) CM (O

2 Ru <bw\?j Promieniowe łożysko ślizgowe, zwłaszcza do wałów turbin parowych Przedmiotem wzoru użytkowego jest promieniowe łożysko ślizgowe, zwłaszcza do wałów turbin parowych. Znane jest z polskiego opisu patentowego Nr łożysko z podzielną 5 panewką, której części posiadają klinowate kanały dopływowe do smaru. Panew łożyska składa się z trzech segmentów. Dwa segmenty boczne o kątach opasania po około 130 opasują czop wału od strony lewej, prawej i od dołu. Segment górny o kącie około 100, opasuje czop od góry. Znane jest z kolei z amerykańskiego opisu patentowego Nr 3,680,932 łożysko 10 ślizgowe przeznaczone do łożyskowania dużych maszyn takich jak turbiny i generatory. Powierzchnie ślizgowe łożyska ukształtowane są promieniami, które maja swoje początki przesunięte w stosunku do środka panwi. Początki te umieszczone są na liniach pionowej i poziomej, przechodzących przez geometryczny środek panwi. 15 Celem wzoru użytkowego jest opracowanie promieniowego łożyska ślizgowego, które w warunkach dużej prędkości ślizgania miałoby podwyższone właściwości antywibracyjne, podwyższoną obciążalność w warunkach rozbiegu i wybiegu, mogło być powszechnie stosowanym łożyskiem, a także być zamiennikiem łożyska tak zwanego "cytrynowego" w istniejących maszynach, szczególnie w 20 turbinach parowych. Łożysko posiada trzy powierzchnie ślizgowe znajdujące się na płatach ślizgowych naniesionych na trzech segmentach. Segment dolny ma kąt rozwarcia 180, a pozostałe dwa górne segmenty mają kąty rozwarcia po 90. Powierzchnie ślizgowe ukształtowane są promieniami, których początki przesunięte 25 są w stosunku do geometrycznego środka panwi o określoną odległość, mierzoną

3 2 po liniach wychodzących ze środka geometrycznego panwi. Linie te są jednocześnie obrócone o określone kąty w stosunku do osi symetrii łuków powierzchni ślizgowych, w kierunku zgodnym z obrotami czopa wału. 5 Ze względów wykonawczych i montażowych przedmiotowe łożysko o podziale panwi na segmenty o kątach rozwarcia!80 i dwa razy po 90 odznacza się, w porównaniu ze znanymi łożyskami trójpowierzchniowymi, uproszczeniem technologii wykonania oraz ułatwieniem jego montażu. Dolna półpanew łożyska o kącie rozwarcia 180 umożliwia podmianę łożyska w miejsce dotychczas 10 stosowanych łożysk, do istniejących gniazd łożyskowych pracujących aktualnie turbin. Przesunięcia początków promieni poszczególnych powierzchni ślizgowych umożliwiają uzyskanie zbieżnych szczelin pomiędzy powierzchniami ślizgowymi płatów a czopem, na wyraźnie więcej niż połowie obwodu wszystkich powierzchni 15 ślizgowych. Generujące się w tych szczelinach ciśnienie hydrodynamiczne oleju zwiększa obciążalność łożyska w kierunku działania siły ciężkości* jak również w kierunkach bocznych. Jak wykazały symulacje komputerowe, korzystną cechą jest także zwiększenie zdolności do tłumienia drgań i zwiększenie obrotów krytycznych. Łożysko według wzoru użytkowego jest bliżej objaśnione 20. narysunku, naktórymfig. 1 - przedstawiałożyskopromieniowew przekroju poprzecznym, fig. 2 - przedstawia łożysko w przekroju podłużnym, a fig. 3 - geometrię trzech płatów ślizgowych z powierzchniami ślizgowymi w ujęciu schematycznym. Panew łożyska składa się z trzech segmentów 1,2, 3. Segment dolny I ma kąt 25 rozwarcia 180, a segment górny prawy 2 i segment górny lewy 3, po 90. Segmenty 1, 2, 3 połączone są za pomocą śrub pasowanych 4. Na segmenty panwi nałożone są płaty ślizgowe 5, 6, 7 z odpowiednio ukształtowanymi powierzchniami ślizgowymi 8, 9, 10. Powierzchnie ślizgowe 8, 9, 10 ukształtowane są promieniami Ri, R2, Rj wyprowadzonymi z punktów H, 12, 12 przesuniętych w stosunku do 30 geometrycznego środka 14 panwi o wartości L1, L2, L3 i umieszczonymi na liniach 15, 16, 17, wychodzących ze środka 14 panwi, ale obróconych o kąty Si, 02, 03 w stosunku do osi symetrii 18, 19, 20_ łuków powierzchni ślizgowych 8, 9, 10, w kierunku zgodnym z obrotami czopa 21. Tak więc początek H promienia Ri powierzchni ślizgowej 8 umieszczony jest w odległości L1 od środka 14 panwi i

4 3 przesunięty w stosunku do osi symetrii 18 powierzchni ślizgowej 8 o kąt cti w kierunku obrotu czopa 21 w łożysku. Początek promienia R2 powierzchni ślizgowej 9 oddalony jest od środka 14 o wartość L2 i obrócony zgodnie z kierunkiem obrotu czopa 21 o kąt 02. Podobnie początek promienia R3 powierzchni ślizgowej 10 jest odpowiednio przesunięty i obrócony. Olej do powierzchni ślizgowej łożyska doprowadzany jest otworem dolotowym 22 i trzema kieszeniami smarnymi 23. KANCELARIA PATENTOWA +m*.m9*mcm*b6 r"~ >J I ul Barona 10/ ELBLĄG mgfijnz. Wzef Pęcina tel.(0-55) fax(0-55) ^/7 ^ *~^ tel kom «7*r7N^ATBNTOWY NIP BZECT^^ATBNTOWT

5 Zastrzeżenie ochronne Promieniowe łożysko ślizgowe, zwłaszcza do wałów turbin parowych, wyposażone w trzy powierzchnie ślizgowe znajdujące się na płatach ślizgowych naniesionych na segmentach znamienne tym, że segment dolny (1) ma 5 kąt rozwarcia 180, a pozostałe segmenty (2), (3) mają kąty rozwarcia po 90, przy czym powierzchnie ślizgowe (8), (9), Q0) ukształtowane ma promieniami (Ri), (R2), (R3), których początki przesunięte są w stosunku do geometrycznego środka (14) panwi o wartości (61), ( L2 ), ( 83) i znajdują się na liniach 'Q5)> (16), (17) wychodzących ze środka (14) i obróconych o kąty (oti), (02), (03) w stosunku do osi 10 symetrii (18), (19), (20) łuków powierzchni ślizgowych (8), (9), (10) w kierunku zgodnym z obrotami czopa (21). PEŁNOmOCWIK KANCELARIA PATENTOWA ul. Barona 10/ ELBLĄG tel.(0-55) fax(0-55) tel kom NIP mg(jni^jpzef Pęcina uzecznjk Patentowy

6 Fig.1 KANCELARIA PATENTOWA ul. Barona 10/ ELBLĄG tel.(0-55) fax(0-55) tel kom NIP: L-55 LŁ!%/OI9fOC*iK PATENTOWY

7 v^^v, Fig.2 KANCELARIA PATENTOWA ul. Barona 10/ ELBLĄG tel.(0-55) fax(0-55) tel kom NIP: jn^w^ąf Pęcina RZECmEK PATENTOWT

8 Fig.3 KANCELARIA PATENTOWA ul. Barona 10/ ELBLĄG tel (0-55) fax(0-55) tel.kom NIP: S-55 RZECZWJK PATENTOWY