Na egzamin! CYWILNE. w pigułce. szybko zwięźle i na temat. Wydawnictwo C.H. Beck

Transkrypt

1 Na egzamin! PRAWO CYWILNE w pigułce szybko zwięźle i na temat Wydawnictwo C.H. Beck

2 PRAWO CYWILNE w pigułce

3 Inne w tej serii: Prawo pracy i ubezpieczeń społecznych w pigułce Postępowanie cywilne w pigułce Prawo karne w pigułce Postępowanie karne w pigułce Prawo i postępowanie administracyjne w pigułce Polecamy inne nasze publikacje: J. Ablewicz, A. Gacka-Asiewicz TERMINY USTAWOWE CYWILNE i KARNE Terminy Becka T. Sadurski, S. Wawruch PRAWO CYWILNE Plansze Becka K. Czajkowska-Matosiuk PRAWO CYWILNE CZĘŚĆ OGÓLNA, PRAWO RZECZOWE i ZOBOWIĄZANIA, wyd. 3 Aplikacje Prawnicze

4 PRAWO CYWILNE w pigułce WYDAWNICTWO C. H. BECK WARSZAWA 2013

5 W opracowaniu uwzględniono stan prawny do Dz.U. z 2013 r. poz. 440 Aktualizacje dostępne na Redaktor prowadzący: Aneta Gacka-Asiewicz Wydawnictwo C. H. Beck 2013 Wydawnictwo C. H. Beck Sp. z o.o. ul. Bonifraterska 17, Warszawa Skład i łamanie: IDENTIA Druk i oprawa: Perfekt S.A., Warszawa ISBN ISBN e-book

6 Spis treści Wstęp... Wykaz skrótów... IX XI Rozdział I. Część ogólna... 1 Część I. Przepisy wstępne... 1 Część II. Osoby fizyczne... 3 Część III. Osoby prawne Cześć IV. Rodzaje osób prawnych Część V. Jednostki organizacyjne niebędące osobami prawnymi, którym ustawa przyznaje zdolność prawną Część VI. Przedsiębiorcy i konsumenci Część VII. Przedmioty stosunku cywilnoprawnego Część VIII. Czynności prawne Część IX. Zawarcie umowy Część X. Tryb ofertowy Część XI. Przetarg i aukcja Część XII. Negocjacje Część XIII. Forma czynności prawnych Część XIV. Wady oświadczenia woli Część XV. Warunek Część XVI. Przedstawicielstwo Część XVII. Prokura Część XVIII. Przedawnienie roszczeń Rozdział II. Prawo rzeczowe Część I. Własność Część II. Współwłasność Część III. Odrębna własność lokalu Część IV. Ochrona własności Część V. Roszczenie windykacyjne (rei vindicatio) Część VI. Roszczenie negatoryjne (actio negatoria) Część VII. Roszczenia uzupełniające Część VIII. Roszczenia wynikające z budowy na cudzym gruncie... 91

7 VI Spis treści Część IX. Użytkowanie wieczyste Część X. Prawa rzeczowe ograniczone Część XI. Użytkowanie Część XII. Służebności uwagi ogólne Część XIII. Służebności gruntowe Część XIV. Służebności osobiste Część XV. Służebność przesyłu Część XVI. Hipoteka Część XVII. Zastaw na rzeczach ruchomych Część XVIII. Zastaw na prawach Część XIX. Zastaw rejestrowy Część XX. Posiadanie Część XXI. Księgi wieczyste Rozdział III. Zobowiązania część ogólna Część I. Uwagi ogólne Część II. Wielość dłużników lub wierzycieli Część III. Zobowiązania podzielne i niepodzielne Część IV. Zobowiązania umowne Część V. Wzorce umów Część VI. Umowa przedwstępna Część VII. Zadatek Część VIII. Prawo odstąpienia od umowy Część IX. Bezpodstawne wzbogacenie Część X. Czyny niedozwolone Część XI. Odpowiedzialność za własne czyny Część XII. Odpowiedzialność za cudze czyny Część XIII. Odpowiedzialność odszkodowawcza za funkcjonowanie władzy publicznej Część XIV. Odpowiedzialność za zwierzęta i rzeczy Część XV. Naprawienie szkody na osobie Część XVI. Obowiązek zapobieżenia szkodzie Część XVII. Odpowiedzialność za szkodę wyrządzoną przez produkt niebezpieczny Część XVIII. Współodpowiedzialność za szkodę Część XIX. Przedawnienie roszczeń i zbieg odpowiedzialności Część XX. Wykonanie zobowiązań Część XXI. Nienależyte wykonanie zobowiązania Część XXII. Wykonanie i skutki niewykonania zobowiązań z umów wzajemnych Część XXIII. Potrącenie

8 Spis treści VII Część XXIV. Odnowienie Część XXV. Zwolnienie z długu Część XXVI. Zmiana wierzyciela lub dłużnika Część XXVII. Ochrona wierzyciela w razie niewypłacalności dłużnika Rozdział IV. Zobowiązania część szczegółowa Część I. Sprzedaż Część II. Rękojmia za wady Część III. Gwarancja jakości Część IV. Szczególne rodzaje sprzedaży Część V. Dostawa Część VI. Umowa o dzieło Część VII. Umowa o roboty budowlane Część VIII. Najem Część IX. Najem lokali Część X. Dzierżawa Część XI. Leasing Część XII. Użyczenie Część XIII. Pożyczka Część XIV. Zlecenie Część XV. Prowadzenie cudzych spraw bez zlecenia Część XVI. Umowa komisu Część XVII. Spółka Część XVIII. Poręczenie Część XIX. Darowizna Część XX. Renta Część XXI. Dożywocie Rozdział V. Prawo spadkowe Część I. Podstawowe pojęcia Część II. Dziedziczenie ustawowe Część III. Dziedziczenie testamentowe Część IV. Powołanie spadkobiercy Część V. Zapis zwykły Część VI. Zapis windykacyjny Część VII. Wykonawca testamentu Część VIII. Zachowek Część IX. Przyjęcie i odrzucenie spadku Część X. Stwierdzenie nabycia spadku i poświadczenie dziedziczenia Część XI. Skutki stwierdzenia nabycia spadku Część XII. Ochrona spadkobiercy

9 VIII Spis treści Część XIII. Odpowiedzialność za długi spadkowe Część XIV. Wspólność majątku spadkowego Część XV. Dział spadku Część XVI. Umowy dotyczące spadku

10 Wstęp Zapewne czujesz presję przed zbliżającym się egzaminem i zastanawiasz się jak przebrnąć przez setki stron tekstu tak, aby wiadomości zostały w Twojej głowie. Koniecznie są notatki, zakreślacze itp., których zadaniem jest pomóc Ci w uporządkowaniu wiedzy. Co jednak jeśli czasu jest coraz mniej, a po przeczytaniu tych setek stron nie starczyło go już na notatki i rysowanie tabel? Rozwiązanie stanowi właśnie ta publikacja. To kompaktowe opracowanie wszystkich najważniejszych zagadnień, których znajomość pomoże w zdaniu egzaminu. Przedstawiamy Ci idealne narzędzie zarówno do nauki, jak i do powtórki przed egzaminem. Dzięki zwięzłemu ujęciu tematu, tabelom, wykresom i wyróżnieniom szybko przyswoisz i powtórzysz wiedzę, a podejście do egzaminu stanie się mniej stresującym przeżyciem. Korzystaj także z testów, do których odeśle Cię QR Code z okładki. Powodzenia! Redakcja

11

12 Wykaz skrótów 1. Akty prawne GospNierU... ustawa z r. o gospodarce nieruchomościami (t.j. Dz.U. z 2010 r. Nr 102, poz. 651 ze zm.) KC... ustawa z r. Kodeks cywilny (Dz.U. Nr 16, poz. 93 ze zm.) KK... ustawa z r. Kodeks karny (Dz.U. Nr 88, poz. 553 ze zm.) Konstytucja RP... Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej z r. (Dz.U. Nr 78, poz. 483 ze zm. i sprost.) KPC... ustawa z r. Kodeks postępowania cywilnego (Dz.U. Nr 43, poz. 296 ze zm.) KRO... ustawa z r. Kodeks rodzinny i opiekuńczy (t.j. Dz.U. z 2012 r. poz. 788 ze zm.) KSH... ustawa z r. Kodeks spółek handlowych (Dz.U. Nr 94, poz ze zm.) KWU... ustawa z r. o księgach wieczystych i hipotece (t.j. Dz.U. z 2001 r. Nr 124, poz ze zm.) OchrLokU... ustawa z r. o ochronie praw lokatorów, mieszkaniowym zasobie gminy i o zmianie Kodeksu cywilnego (t.j. Dz.U. z 2005 r. Nr 31, poz. 266 ze zm.) PrNot... ustawa z r. Prawo o notariacie (t.j. Dz.U. z 2008 r. Nr 189, poz ze zm.) PrSpółdz... ustawa z r. Prawo spółdzielcze (t.j. Dz.U. z 2003 r. Nr 188, poz ze zm.) SamGminU... ustawa z r. o samorządzie gminnym (t.j. Dz.U. z 2001 r. Nr 142, poz ze zm.) SamPowU... ustawa z r. o samorządzie powiatowym (t.j. Dz.U. z 2001 r. Nr 142, poz ze zm.) SamWojU... ustawa z r. o samorządzie województwa (t.j. Dz.U. z 2001 r. Nr 142, poz ze zm.) SpółMieszkU... ustawa z r. o spółdzielniach mieszkaniowych (t.j. Dz.U. z 2003 r. Nr 119, poz ze zm.) WłLokU... ustawa z r. o własności lokali (t.j. Dz.U. z 2000 r. Nr 80, poz. 903 ze zm.) ZastRejU... ustawa z r. o zastawie rejestrowym i rejestrze zastawów (t.j. Dz.U. z 2009 r. Nr 67, poz. 569 ze zm.)

13 XII Wykaz skrótów 2. Czasopisma i publikatory Biul. SN... Biuletyn Sądu Najwyższego OSA... Orzecznictwo Sądu Apelacyjnego OSNAPiUS... Orzecznictwo Sądu Najwyższego, Izba Administracyjna, Pracy i Ubezpieczeń Społecznych OSNC... Orzecznictwo Sądu Najwyższego Izba Cywilna OSNCK... Orzecznictwo Sądu Najwyższego Izba Cywilna i Karna OSNKW... Orzecznictwo Sądu Najwyższego Izba Karna i Wojskowa OSP... Orzecznictwo Sądów Polskich Wok.... Wokanda 3. Inne skróty n.... następny (-e, -a) orz.... orzeczenie post.... postanowienie SA... Sąd Apelacyjny SN (7)... Sąd Najwyższy w składzie 7 sędziów t.j.... tekst jednolity tj.... to jest wyr.... wyrok

14 Rozdział I. Część ogólna Część I. Przepisy wstępne 1. Zakres regulacji. Kodeks cywilny reguluje stosunki cywilnoprawne między osobami fizycznymi i osobami prawnymi. 2. Nieretroakcja. Według art. 3 KC ustawa nie ma mocy wstecznej, chyba że co innego wynika z jej brzmienia lub celu (lex retro non agit). Stosowanie retroakcji jest dopusz czalne tylko wyjątkowo, gdy wynika to z brzmienia lub celu nowej ustawy. 3. Nadużycie prawa. Zgodnie z art. 5 KC nie można czynić ze swego prawa użytku, który byłby sprzeczny ze społeczno-gospodarczym przeznaczeniem tego prawa lub zasadami współżycia społecznego. Takie działanie lub zaniecha nie uprawnionego nie jest uważane za wykonywanie prawa i nie korzysta z ochrony. Odesłanie do społeczno-gospodarczego przeznaczenia prawa w wyraźnym stopniu uwzględnia interes społeczny, natomiast przytoczenie zasad współżycia społecznego słu ży uzyskaniu równowagi przez uwzględnienie interesów indywidualnych. 4. Ciężar dowodu. Zgodnie z brzmieniem art. 6 KC ciężar udowodnienia faktu spoczywa na osobie, która z tego faktu wywodzi skutki prawne. a. Wyjątek od reguły ogólnej. W przypadku gdy jedna ze stron swoim postępowaniem uniemożliwia albo poważnie utrudnia wskazanie okoliczności drugiej stronie, na której spoczywa ciężar dowodu, wówczas na stronę utrudniającą przechodzi ciężar dowodu, że okoliczności takie nie zachodziły (wyr. SN z r., II PR 453/70, Biul. SN 1971, Nr 9, s. 147). Reguła ta znajduje powszechne zastosowanie w sprawach z zakresu prawa pracy. b. Domniemania Domniemania prawne wiążą sąd, mogą zostać jednak obalone dowodem przeciwnym, o ile ustawa tego nie wyłącza. Domniemanie prawne jest wyjątkiem od zasady art. 6 KC, zmieniającym regułę rozkła du ciężaru dowodu.

15 2 Rozdział I. Część ogólna DOMNIEMANIA faktyczne (praesumptio facti) to uznanie pewnego faktu za udowodniony na podstawie innych ustalonych faktów, pozostających w tym związku. prawne (praesumptio iuris) występuje wówczas, gdy przepisy prawne na kazują w określonych okolicznościach uznać pewne fakty za prawnie ustalone. FORMALNE Nakazują przyjąć, że określony fakt zachodzi lub zaszedł, dopóki nie zostanie wykazane, że tak nie było, np. tak długo jak nie zostanie wykazane, że nastąpiło urodzenie martwe, przyjmuje się, że dziecko urodziło się żywe (art. 9 KC). MATERIALNE Na podstawie udowodnienia innego prawnie relewantnego faktu lub stanu faktycznego nakazuje przyjąć dany fakt za uznany, np. jeśli dziecko urodziło się w trakcie małżeństwa lub do 300. dnia po jego ustaniu lub unieważnieniu, domniemywa się, że pochodzi ono od męża matki (art KRO). WZRUSZALNE (praesumptio iuris tantum) Mogą być obalone, jeżeli zostanie wykazane w przewidziany prawem sposób, że pomimo tego, iż miał miejsce inny fakt, to jednak poszukiwany fakt nie wystąpił. NIEWZRUSZALNE (praesumptio iuris ac de iure) Wykluczony jest przeciwdowód. Ustalenie poszukiwanego faktu w drodze domniemania prawnego jest niepodważalne. Domniemania takie stanowią w polskim prawie wyjątki; są to najczęściej tzw. fikcje prawne. Przykład stanowi rękojmia wiary publicznej ksiąg wieczystych. 5. Dobra i zła wiara. W ustawodawstwie brak jest ogólnej definicji dobrej lub złej wiary. Przyjmuje się, że w złej wierze jest podmiot, który wie, że dane prawo lub stosunek prawny nie istnieje, lub też wprawdzie nie wie, ale należy przyjąć, że wiedziałby, gdy by się zachował należycie, tzn. gdyby w danej sytuacji postępował rozsądnie i zgodnie z zasadami współżycia społecznego. Dobra wiara jest określonym stanem psychicznym, który polega na istnieniu u da nego podmiotu pewnej świadomości. Dla oceny istnienia dobrej lub złej wiary miarodajny jest moment wskazany w przepisie ustanawiającym ochronę dobrej wiary. W razie wątpliwości należy przyjąć, że jest to moment podjęcia zachowania, którego skutki zależą od istnienia omawianego stanu psy chicznego. Późniejsza utrata dobrej wiary nie uchyla, co do zasady, skutków zdarzenia prawnego malafides superveniens non nocet. Wyjątkowo tylko skutki prawne zależne są od istnienia dobrej wiary przez pewien czas (np. art. 174 KC).

16 Część II. Osoby fizyczne 3 Istnienie dobrej wiary objęte jest domniemaniem z art. 7 KC. Zgodnie z tym przepisem, jeże li ustawa uzależnia skutki prawne od dobrej lub złej wiary, domniemywa się istnienie dobrej wiary. Domniemanie to można obalić, wykazując że dany podmiot wiedział o okolicznościach wskazanych w poszczególnych przepisach prawa. Ciężar dowodu, zgodnie z regułą wyrażoną w art. 6 KC, spoczywa na stronie kwestionującej istnienie dobrej wiary. Część II. Osoby fizyczne 1. Pojęcie osoby fizycznej. Osoba fizyczna jest to prawne określenie każdego człowieka, który występuje jako podmiot w stosunku cywilnoprawnym. O kwalifikacji człowieka do podmiotów praw i obowiązków z zakresu prawa cywilnego decyduje przypisana mu zdolność prawna. 2. Zdolność prawna. Jest to zdolność do bycia podmiotem praw i obowiązków. Sta nowi ona podstawową cechę normatywną podmiotów prawa cywilnego. a. Podmioty posiadające zdolność prawną. Są to: osoby fizyczne, osoby prawne, jednostki organizacyjne niebędące osobami prawnymi, którym ustawa przyznaje zdolność prawną. Każda żyjąca osoba fizyczna posiada bezwarunkową zdolność prawną. Od chwili uro dzenia może być podmiotem praw i obowiązków wynikających ze stosunków cywil noprawnych. Początkiem zdolności prawnej człowieka jest zatem chwila urodzenia, czyli moment oddzielenia od ciała matki. Warunkiem nabycia zdolności prawnej jest, by dziecko uro dziło się żywe. Nie ma przy tym znaczenia czy organizm dziecka jest zdolny spełniać samodzielnie funkcje życiowe. b. Nasciturus. To dziecko poczęte, ale nie urodzone. Posiada ono warunkową zdolność prawną, tzn. przysługuje ona dziecku poczęte mu pod warunkiem zawieszającym, że urodzi się ono żywe. Nasciturus może zatem od chwili poczęcia do chwili urodzenia nabywać prawa podmiotowe, których wykonywanie pozostaje w zawieszeniu do momentu żywych narodzin. Zgodnie z art KC dziecku narodzonemu przysługuje roszczenie o naprawienie szkody prenatalnej wyrządzonej mu przed urodzeniem. Ponadto art KC przewiduje zdolność nasciturusa do dziedziczenia po osobach, które zmarły zanim się urodził.

17 4 Rozdział I. Część ogólna 3. Śmierć. Zdolność prawna osoby fizycznej trwa przez całe życie człowieka i kończy się w chwili jego śmierci. Śmierć stanowi zdarzenie cywilnoprawne, z którym wiąże się wygaśnięcie praw i obowiązków niemajątkowych oraz przejście poza pewnymi wyjątkami praw i obowiązków majątkowych na spadkobierców według zasad prawa spadkowego. Bardzo istotne jest zatem oznaczenie chwili śmierci człowieka. Za taką chwilę uważa się trwałe i nieodwracalne ustanie czynności mózgu (śmierć mózgu art. 9 ust. 1 ustawy z r. o pobieraniu, przechowywaniu i przeszczepianiu komórek, tkanek i narzą dów, Dz.U. Nr 169, poz ze zm.). Dokument stanowiący dowód śmierci to akt zgonu, sporządzony na podstawie wysta wionej przez lekarza karty zgonu. 4. Domniemanie równoczesności śmierci. Dla ustalenia chwili ustania zdolności prawnej istotne znaczenie ma domniemanie równoczesności śmierci wprowadzone w art. 32 KC. Zgodnie z tym przepisem, jeżeli kilka osób utraciło życie podczas grożącego im wspólnie niebezpieczeństwa, domniemywa się, że zmarły jednocześnie. Domniemanie równoczesności śmierci może być obalone (wzruszone) dowodem przeciwnym, np. ekspertyzą lekarską ustalającą kolejność śmierci. 5. Uznanie za zmarłego. Zgodnie z art. 29 KC uznanie za zmarłego jest możliwe wobec osoby, która zaginęła, a od końca roku kalendarzowego, w którym zgodnie z istniejącymi wiadomościami jeszcze żyła, upłynęło 10 lat. Jednak w przypadku, gdyby w chwili uznania za zmarłego zaginiony ukończył 70 lat, wów czas termin ten skraca się do 5 lat. Uznanie za zmarłego nie może nastąpić przed końcem roku kalendarzowego, w którym zaginiony ukończyłby lat 23. Jednak w nadzwyczajnych przypadkach, gdy zaginięcie nastąpiło w związku ze szczegól nymi okolicznościami zwiększającymi prawdopodobieństwo śmierci, terminy umożliwiające uznanie za zmarłego są krótsze. Zgodnie z art KC kto zaginął w czasie podróży powietrznej lub morskiej w związku z katastrofą statku, okrętu albo innym szczególnym zdarzeniem ten może być uznany za zmarłego po upływie 6 miesięcy od dnia, w którym nastąpiła katastrofa albo inne szczególne zdarzenie. Jeżeli nie można stwierdzić katastrofy statku lub okrętu, bieg terminu 6-miesięcznego rozpoczyna się z upływem roku od dnia, w którym statek lub okręt miał przybyć do portu przeznaczenia. Jeżeli statek lub okręt nie miał portu przeznaczenia, bieg terminu 6-miesięcznego roz poczyna się z upływem 2 lat od dnia, w którym była ostatnia o nim wiadomość. Kto zaginął w związku z bezpośrednim niebezpie-

18 Część II. Osoby fizyczne 5 czeństwem dla życia, ten może być uznany za zmarłego po upływie roku od dnia, w którym niebezpieczeństwo ustało albo według okoliczności powinno było ustać. Z wydaniem orzeczenia o uznaniu za zmarłego wiąże się istotne domniemanie, że zaginiony zmarł w chwili oznaczonej w orzeczeniu o uznaniu za zmarłego. Z tego z kolei wyprowadza się drugie domniemanie, że zaginiony żył do chwili określonej w orzecze niu. Chwilą domniemanej śmierci zaginionego jest chwila, która według okoliczności jest najbardziej prawdopodobna. Natomiast w braku wszelkich danych chwilą domniemanej śmierci jest pierwszy dzień terminu, z którego upływem uznanie za zmarłego stało się możliwe. Jeżeli w orzeczeniu o uznaniu za zmarłego czas śmierci został oznaczony tylko datą dnia, za chwilę domniemanej śmierci zaginionego uważa się koniec tego dnia. W przypadku gdy kilka osób utraciło życie podczas grożącego im wspólnie niebezpie czeństwa, domniemywa się, że zmarły jednocześnie. 6. Zdolność do czynności prawnych. Jest to zdolność do kształtowania swojej sytuacji praw nej w zakresie praw i obowiązków prawa cywilnego bezpośrednio poprzez własne działania czynności prawne. ZDOLNOŚĆ DO CZYNNOŚCI PRAWNYCH BRAK OGRANICZONA PEŁNA Osoby do lat 13 Osoby ubezwłasnowolnione całkowicie Osoby małoletnie, które ukończyły lat 13 Osoby ubezwłasnowolnione częściowo Osoby pełnoletnie Osoby prawne Pełnoletność uzyskuje także małoletni, który zawarł związek małżeński! Zob. art KRO.

19 6 Rozdział I. Część ogólna 7. Ubezwłasnowolnienie całkowite Osoba, która ukończyła 13 lat, może być ubezwłasnowolniona całkowicie, jeżeli wsku tek: choroby psychicznej, niedorozwoju umysłowego albo innego rodzaju zaburzeń psychicznych, w szczególności pijaństwa lub narkomanii, nie jest w stanie kierować swym postępowaniem. Ubezwłasnowolnienie całkowite oznacza utratę zdolności do czynności prawnych. Dla ubezwłasnowolnionego całkowicie ustanawia się opiekę, chyba że pozostaje on jeszcze pod władzą rodzicielską. 8. Ubezwłasnowolnienie częściowe Osoba pełnoletnia może być ubezwłasnowolniona częściowo z powodu: choroby psychicznej, niedorozwoju umysłowego albo innego rodzaju zaburzeń psychicznych, w szczególności pijaństwa lub narkomanii, jeżeli stan tej osoby nie uzasadnia ubezwłasnowolnienia całkowitego, lecz potrzebna jest pomoc do prowadzenia jej spraw. Dla osoby ubezwłasnowolnionej częściowo ustanawia się kuratora (art. 178 i n. KRO). Uchylenie ubezwłasnowolnienia częściowego przywraca pełną zdolność do czynności prawnych, kuratela zaś ustaje z mocy prawa. Jeżeli osoba o ograniczonej zdolności do czynności prawnych dokona czynności, do której wymagana jest pełna zdolność do czynności prawnych, czynność taka jest nieważna (np. sporządzenie testamentu). 9. Zgoda przedstawiciela ustawowego. Do ważności czynności prawnej, przez którą osoba ograniczona w zdolności do czynności prawnych zaciąga zobowiązanie lub rozporządza swoim prawem, potrzeb na jest zgoda jej przedstawiciela ustawowego (wyrażona przed jej dokonaniem, równocześnie z tą czynnością lub po jej dokonaniu). 10. Potwierdzenie czynności prawnej. W przypadku zawarcia umowy przez osobę ograniczoną w zdolności do czynności praw nych bez wymaganej zgody przedstawiciela ustawowego, ważność tej umowy zależy od jej potwierdzenia przez przedstawiciela ustawowego. Osoba ograniczona w zdolności do czynności prawnych może sama potwierdzić umo wę po uzyskaniu pełnej zdolności do czynności prawnych.

20 Część II. Osoby fizyczne 7 Strona, która zawarła umowę z osobą ograniczoną w zdolności do czynności prawnych, nie może powoływać się na brak zgody jej przedstawiciela ustawowego. Osoba taka może jednak wyznaczyć temu przedstawicielowi odpowiedni termin do potwierdzenia umowy. Po bezskutecznym upływie wyznaczonego terminu staje się wolna. a. Czynność jednostronna. Jeżeli osoba ograniczona w zdolności do czynności prawnych dokonała sama jedno stronnej czynności prawnej, do której ustawa wymaga zgody przedstawiciela ustawo wego, czynność jest nieważna. Dla ważności tych czynności zgoda przedstawiciela musi więc zostać wyrażona najpóźniej w chwili ich dokonywania. b. Czynności niewymagające zgody przedstawiciela. Pewne czynności osoba ograniczona w zdolności do czynności prawnych może podej mować samodzielnie, tzn. bez zgody swego przedstawiciela ustawowego. W tym zakre sie osoba taka traktowana jest na równi z posiadającym pełną zdolność do czynności prawnych. Są to: czynności prawne, które nie mają charakteru zobowiązującego lub rozporządzającego (zwiększające prawa lub zmniejszające obowiązki), umowy powszechnie zawierane w drobnych bieżących sprawach życia codziennego, rozporządzenia swoim zarobkiem, chyba że sąd opiekuńczy z ważnych powodów inaczej postanowi, czynności prawne dotyczące przedmiotów majątkowych oddanych osobie ograni czonej w zdolności do czynności prawnych do swobodnego użytku (wyjątek stano wią czynności prawne, do których dokonania nie wystarcza według ustawy zgoda przedstawiciela ustawowego), umowa o pracę, którą według art KP może zawrzeć osoba ograniczona w zdolności do czynności prawnych bez zgody przedstawiciela ustawowego (może także dokonywać czynności prawnych, które dotyczą stosunku pracy. Jeżeli jednak stosu nek pracy sprzeciwia się dobru tej osoby, przedstawiciel ustawowy za zezwoleniem sądu opiekuńczego może stosunek pracy rozwiązać). 11. Ochrona dóbr osobistych. Dobra osobiste to prawnie uznane wartości, dobra prawne niematerialne, ściśle związane z istnieniem i psychiką określonych osób fizycznych. Kodeks cywliny nie zawiera definicji tego pojęcia. a. Katalog. Zawarty w art. 23 KC wykaz dóbr osobistych ma charakter przykładowy. Są to w szczegolności: zdrowie, wolność, cześć, swoboda sumienia, nazwisko lub pseudonim, wizerunek, tajemnica koresponden