ze schematami Rafał Baranek, Łukasz Zamojski SCHEMATY

Transkrypt

1 KODEKS cywilny ze schematami Rafał Baranek, Łukasz Zamojski SCHEMATY 2018

2 KODEKS cywilny ze schematami Rafał Baranek, Łukasz Zamojski TEKSTY USTAW Zamów książkę w księgarni internetowej 4. WYDANIE WARSZAWA 2018

3 Stan prawny na 28 marca 2018 r. Wydawca Małgorzata Stańczak Redaktor prowadzący, opracowanie redakcyjne Hanna Kolenkiewicz Łamanie Marpres Ta książka jest wspólnym dziełem twórcy i wydawcy. Prosimy, byś przestrzegał przysługujących im praw. Książkę możesz udostępnić osobom bliskim lub osobiście znanym, ale nie publikuj jej w internecie. Jeśli cytujesz fragmenty, nie zmieniaj ich treści i koniecznie zaznacz, czyje to dzieło. A jeśli musisz skopiować część, rób to jedynie na użytek osobisty. SZANUJMY PRAWO I WŁASNOŚĆ Więcej na P L K I B K Copyright by Wolters Kluwer Polska Sp. z o.o., 2018 ISBN wydanie Dział Praw Autorskich Warszawa, ul. Przyokopowa 33 tel ksiazki@wolterskluwer.pl księgarnia internetowa

4 Spis treści Ustawa z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny... KSIĘGA PIERWSZA. CZĘŚĆ OGÓLNA... TYTUŁ I. PRZEPISY WSTĘPNE... TYTUŁ II. OSOBY... DZIAŁ I. Osoby fizyczne... Rozdział I. Zdolność prawna i zdolność do czynności prawnych... Rozdział II. Miejsce zamieszkania... Rozdział III. Uznanie za zmarłego... DZIAŁ II. Osoby prawne... DZIAŁ III. Przedsiębiorcy i ich oznaczenia... TYTUŁ III. MIENIE... TYTUŁ IV. CZYNNOŚCI PRAWNE... DZIAŁ I. Przepisy ogólne... DZIAŁ II. Zawarcie umowy... DZIAŁ III. Forma czynności prawnych... DZIAŁ IV. Wady oświadczenia woli... DZIAŁ V. Warunek... DZIAŁ VI. Przedstawicielstwo... Rozdział I. Przepisy ogólne

5 Spis treści Rozdział II. Pełnomocnictwo... Rozdział III. Prokura... TYTUŁ V. TERMIN... TYTUŁ VI. PRZEDAWNIENIE ROSZCZEŃ... KSIĘGA DRUGA. WŁASNOŚĆ I INNE PRAWA RZECZOWE... TYTUŁ I. WŁASNOŚĆ... DZIAŁ I. Przepisy ogólne... DZIAŁ II. Treść i wykonywanie własności... DZIAŁ III. Nabycie i utrata własności... Rozdział I. Przeniesienie własności... Rozdział II. Zasiedzenie... Rozdział III. Inne wypadki nabycia i utraty własności... DZIAŁ IV. Współwłasność... DZIAŁ V. Ochrona własności... TYTUŁ II. UŻYTKOWANIE WIECZYSTE... TYTUŁ III. PRAWA RZECZOWE OGRANICZONE... DZIAŁ I. Przepisy ogólne... DZIAŁ II. Użytkowanie... Rozdział I. Przepisy ogólne... Rozdział II. Użytkowanie przez osoby fizyczne... Rozdział III. Użytkowanie przez rolnicze spółdzielnie produkcyjne... Rozdział IV. Inne wypadki użytkowania... DZIAŁ III. Służebności... Rozdział I. Służebności gruntowe... Rozdział II. Służebności osobiste... Rozdział III. Służebność przesyłu... DZIAŁ IV. Zastaw... Rozdział I. Zastaw na rzeczach ruchomych... Rozdział II. Zastaw na prawach... TYTUŁ IV. POSIADANIE

6 Spis treści KSIĘGA TRZECIA. ZOBOWIĄZANIA... TYTUŁ I. PRZEPISY OGÓLNE... TYTUŁ II. WIELOŚĆ DŁUŻNIKÓW ALBO WIERZYCIELI... DZIAŁ I. Zobowiązania solidarne... DZIAŁ II. Zobowiązania podzielne i niepodzielne... TYTUŁ III. OGÓLNE PRZEPISY O ZOBOWIĄZANIACH UMOWNYCH... TYTUŁ IV. (UCHYLONY)... TYTUŁ V. BEZPODSTAWNE WZBOGACENIE... TYTUŁ VI. CZYNY NIEDOZWOLONE... TYTUŁ VI 1. ODPOWIEDZIALNOŚĆ ZA SZKODĘ WYRZĄDZONĄ PRZEZ PRODUKT NIEBEZPIECZNY... TYTUŁ VII. WYKONANIE ZOBOWIĄZAŃ I SKUTKI ICH NIEWYKONANIA... DZIAŁ I. Wykonanie zobowiązań... DZIAŁ II. Skutki niewykonania zobowiązań... DZIAŁ III. Wykonanie i skutki niewykonania zobowiązań z umów wzajemnych... TYTUŁ VIII. POTRĄCENIE, ODNOWIENIE, ZWOLNIENIE Z DŁUGU... TYTUŁ IX. ZMIANA WIERZYCIELA LUB DŁUŻNIKA... DZIAŁ I. Zmiana wierzyciela... DZIAŁ II. Zmiana dłużnika... TYTUŁ X. OCHRONA WIERZYCIELA W RAZIE NIEWYPŁACALNOŚCI DŁUŻNIKA... TYTUŁ XI. SPRZEDAŻ... DZIAŁ I. Przepisy ogólne... DZIAŁ II. Rękojmia za wady... DZIAŁ II 1. Roszczenie sprzedawcy w związku z wadliwością rzeczy sprzedanej

7 Spis treści DZIAŁ III. Gwarancja przy sprzedaży DZIAŁ IV. Szczególne rodzaje sprzedaży Rozdział I. Sprzedaż na raty Rozdział II. Zastrzeżenie własności rzeczy sprzedanej. Sprzedaż na próbę Rozdział III. Prawo odkupu Rozdział IV. Prawo pierwokupu TYTUŁ XII. ZAMIANA TYTUŁ XIII. DOSTAWA TYTUŁ XIV. KONTRAKTACJA TYTUŁ XV. UMOWA O DZIEŁO TYTUŁ XVI. UMOWA O ROBOTY BUDOWLANE TYTUŁ XVII. NAJEM I DZIERŻAWA DZIAŁ I. Najem Rozdział I. Przepisy ogólne Rozdział II. Najem lokalu DZIAŁ II. Dzierżawa TYTUŁ XVII 1. UMOWA LEASINGU... TYTUŁ XVIII. UŻYCZENIE... TYTUŁ XIX. POŻYCZKA... TYTUŁ XX. UMOWA RACHUNKU BANKOWEGO... TYTUŁ XXI. ZLECENIE... TYTUŁ XXII. PROWADZENIE CUDZYCH SPRAW BEZ ZLECENIA... TYTUŁ XXIII. UMOWA AGENCYJNA... TYTUŁ XXIV. UMOWA KOMISU... TYTUŁ XXV. UMOWA PRZEWOZU... DZIAŁ I. Przepisy ogólne... DZIAŁ II. Przewóz osób... DZIAŁ III. Przewóz rzeczy

8 Spis treści TYTUŁ XXVI. UMOWA SPEDYCJI TYTUŁ XXVII. UMOWA UBEZPIECZENIA DZIAŁ I. Przepisy ogólne DZIAŁ II. Ubezpieczenia majątkowe DZIAŁ III. Ubezpieczenia osobowe TYTUŁ XXVIII. PRZECHOWANIE TYTUŁ XXIX. ODPOWIEDZIALNOŚĆ, PRAWO ZASTAWU I PRZEDAWNIENIE ROSZCZEŃ UTRZYMUJĄCYCH HOTELE I PODOBNE ZAKŁADY TYTUŁ XXX. UMOWA SKŁADU TYTUŁ XXXI. SPÓŁKA TYTUŁ XXXII. PORĘCZENIE TYTUŁ XXXIII. DAROWIZNA TYTUŁ XXXIII 1. PRZEKAZANIE NIERUCHOMOŚCI... TYTUŁ XXXIV. RENTA I DOŻYWOCIE... DZIAŁ I. Renta... DZIAŁ II. Dożywocie... TYTUŁ XXXV. UGODA... TYTUŁ XXXVI. PRZYRZECZENIE PUBLICZNE... TYTUŁ XXXVII. PRZEKAZ I PAPIERY WARTOŚCIOWE... DZIAŁ I. Przekaz... DZIAŁ II. Papiery wartościowe... KSIĘGA CZWARTA. SPADKI... TYTUŁ I. PRZEPISY OGÓLNE... TYTUŁ II. DZIEDZICZENIE USTAWOWE... TYTUŁ III. ROZRZĄDZENIA NA WYPADEK ŚMIERCI... DZIAŁ I. Testament... Rozdział I. Przepisy ogólne... Rozdział II. Forma testamentu... Oddział 1. Testamenty zwykłe

9 Spis treści Oddział 2. Testamenty szczególne Oddział 3. Przepisy wspólne dla testamentów zwykłych i szczególnych DZIAŁ II. Powołanie spadkobiercy DZIAŁ III. Zapis i polecenie Rozdział I. Zapis zwykły Rozdział II. Zapis windykacyjny Rozdział III. Polecenie DZIAŁ IV. Wykonawca testamentu TYTUŁ IV. ZACHOWEK TYTUŁ V. PRZYJĘCIE I ODRZUCENIE SPADKU TYTUŁ VI. STWIERDZENIE NABYCIA SPADKU LUB PRZEDMIOTU ZAPISU WINDYKACYJNEGO, POŚWIADCZENIE DZIEDZICZENIA I OCHRONA SPADKOBIERCY TYTUŁ VII. ODPOWIEDZIALNOŚĆ ZA DŁUGI SPADKOWE TYTUŁ VIII. WSPÓLNOŚĆ MAJĄTKU SPADKOWEGO I DZIAŁ SPADKU TYTUŁ IX. UMOWY DOTYCZĄCE SPADKU TYTUŁ X. PRZEPISY SZCZEGÓLNE O DZIEDZICZENIU GOSPODARSTW ROLNYCH Ustawa z dnia 23 kwietnia 1964 r. Przepisy wprowadzające kodeks cywilny... Rozdział I. Przepisy ogólne... Rozdział II. Zmiany w przepisach obowiązujących... Rozdział III. Przepisy przechodnie... Skorowidz

10 USTAWA z dnia 23 kwietnia 1964 r. KODEKS CYWILNY 1 (tekst jedn. Dz.U. z 2017 r. poz. 459; zm.: Dz.U. z 2017 r. poz. 933, poz. 1132; z 2018 r. poz. 398) 2 1 Niniejsza ustawa dokonuje w zakresie swojej regulacji transpozycji dyrektywy 2000/31/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z 8 czerwca 2000 r. w sprawie niektórych aspektów prawnych usług społeczeństwa informacyjnego, w szczególności handlu elektronicznego w ramach rynku wewnętrznego (dyrektywa o handlu elektronicznym) (Dz.Urz. WE L 178 z , s. 1; Dz.Urz. UE Polskie wydanie specjalne, rozdz. 13, t. 25, s. 399). 2 Uwzględniono zmiany wynikające z ustawy z 6 marca 2018 r. Przepisy wprowadzające ustawę Prawo przedsiębiorców oraz inne ustawy dotyczące działalności gospodarczej (druk sejmowy nr 2055; oczekuje na publikację w Dzienniku Ustaw), która wejdzie w życie po upływie 30 dni od dnia ogłoszenia.

11

12 Zakres regulacji KSIĘGA PIERWSZA CZĘŚĆ OGÓLNA TYTUŁ I PRZEPISY WSTĘPNE Art. 1. Kodeks niniejszy reguluje stosunki cywilnoprawne między osobami fizycznymi i osobami prawnymi. Art. 2. (uchylony) Lex retro non agit Art. 3. Ustawa nie ma mocy wstecznej, chyba że to wynika z jej brzmienia lub celu. Art. 4. (uchylony) Nadużycie prawa podmiotowego Art. 5. Nie można czynić ze swego prawa użytku, który by był sprzeczny ze społeczno-gospodarczym przeznaczeniem tego prawa lub z zasadami współżycia społecznego. Takie działanie lub zaniechanie uprawnionego nie jest uważane za wykonywanie prawa i nie korzysta z ochrony. 11

13 Art. 6 Kodeks cywilny Onus probandi Art. 6. Ciężar udowodnienia faktu spoczywa na osobie, która z faktu tego wywodzi skutki prawne. Domniemanie dobrej wiary Art. 7. Jeżeli ustawa uzależnia skutki prawne od dobrej lub złej wiary, domniemywa się istnienie dobrej wiary. TYTUŁ II OSOBY DZIAŁ I Osoby fizyczne Rozdział I Zdolność prawna i zdolność do czynności prawnych Zdolność prawna Art Każdy człowiek od chwili urodzenia ma zdolność prawną. 2. (uchylony) Domniemanie urodzenia dziecka żywego Art. 9. W razie urodzenia się dziecka domniemywa się, że przyszło ono na świat żywe. Pełnoletność Art Pełnoletnim jest, kto ukończył lat osiemnaście. 2. Przez zawarcie małżeństwa małoletni uzyskuje pełnoletność. Nie traci jej w razie unieważnienia małżeństwa. Pełna zdolność do czynności prawnych Art. 11. Pełną zdolność do czynności prawnych nabywa się z chwilą uzyskania pełnoletności. 12

14 Kodeks cywilny Art. 16 Brak zdolności do czynności prawnych Art. 12. Nie mają zdolności do czynności prawnych osoby, które nie ukończyły lat trzynastu, oraz osoby ubezwłasnowolnione całkowicie. Ubezwłasnowolniony całkowicie Art Osoba, która ukończyła lat trzynaście, może być ubezwłasnowolniona całkowicie, jeżeli wskutek choroby psychicznej, niedorozwoju umysłowego albo innego rodzaju zaburzeń psychicznych, w szczególności pijaństwa lub narkomanii, nie jest w stanie kierować swym postępowaniem. 2. Dla ubezwłasnowolnionego całkowicie ustanawia się opiekę, chyba że pozostaje on jeszcze pod władzą rodzicielską. Zdolność do działań prawnych Art Czynność prawna dokonana przez osobę, która nie ma zdolności do czynności prawnych, jest nieważna. 2. Jednakże gdy osoba niezdolna do czynności prawnych zawarła umowę należącą do umów powszechnie zawieranych w drobnych bieżących sprawach życia codziennego, umowa taka staje się ważna z chwilą jej wykonania, chyba że pociąga za sobą rażące pokrzywdzenie osoby niezdolnej do czynności prawnych. Ograniczona zdolność do czynności prawnych Art. 15. Ograniczoną zdolność do czynności prawnych mają małoletni, którzy ukończyli lat trzynaście, oraz osoby ubezwłasnowolnione częściowo. Ubezwłasnowolniony częściowo Art Osoba pełnoletnia może być ubezwłasnowolniona częściowo z powodu choroby psychicznej, niedorozwoju umysłowego albo innego rodzaju zaburzeń psychicznych, w szczególności pijaństwa lub narkomanii, jeżeli stan tej osoby nie uzasadnia ubezwłasnowolnienia całkowitego, lecz potrzebna jest pomoc do prowadzenia jej spraw. 2. Dla osoby ubezwłasnowolnionej częściowo ustanawia się kuratelę. 13

15 Schematy do Kodeksu cywilnego

16

17 SPIS SCHEMATÓW Schemat 1. Podmioty prawa cywilnego Schemat 2. Nadużycie przysługującego prawa podmiotowego (art. 5).. 8 Schemat 3. Uzyskanie pełnoletniości... 9 Schemat 4. Zdolność do czynności prawnych osób fizycznych Schemat 5. Dokonywanie czynności prawnych przez osoby o ograniczonej zdolności Schemat 6. Ubezwłasnowolnienie całkowite (art. 13) Schemat 7. Ubezwłasnowolnienie częściowe (art. 16) Schemat 8. Dobra osobiste człowieka (art. 23) Schemat 9. Ochrona dóbr osobistych (art. 24) Schemat 10. Miejsce zamieszkania Schemat 11. Uznanie za zmarłego zaginionej osoby fizycznej Schemat 12. Osoby prawne Schemat 13. Przesłanki ustanowienia kuratora dla osoby prawnej (art. 42) Schemat 14. Uprawnienia kuratora osoby prawnej Schemat 15. Tryb powołania kuratora z art. 42 k.c Schemat 16. Definicja przedsiębiorcy (art ) Schemat 17. Atrybuty przedsiębiorcy Schemat 18. Zasady dotyczące firmy Schemat 19. Rzeczy (art. 45) Schemat 20. Nieruchomości (art. 46 i 46 1 ) Schemat 21. Pożytki z rzeczy Schemat 22. Skutki czynności prawnej (art. 56) Schemat 23. Nieważność czynności prawnej z mocy prawa (art. 58) Schemat 24. Szczególne sposoby zawarcia umowy Schemat 25. Formy oświadczeń woli Schemat 26. Wady oświadczenia woli Schemat 27. Brak świadomości lub swobody (art. 82) K.C. 3

18 Spis schematów Schemat 28. Pozorność (art. 83) Schemat 29. Błąd (art. 84) Schemat 30. Podstęp (art. 86) Schemat 31. Groźba (art. 87) Schemat 32. Wyzysk (art. 388) Schemat 33. Warunek (art. 89) Schemat 34. Rodzaje przedstawicielstwa ze względu na umocowanie (art. 96) Schemat 35. Rodzaje pełnomocnictw materialnych Schemat 36. Zakres prokury Schemat 37. Rodzaje prokury Schemat 38. Wygaśnięcie prokury (art ) Schemat 39. Obliczanie terminu Schemat 40. Przedawnienie roszczeń Schemat 41. Terminy przedawnienia Schemat 42. Zawieszenie biegu przedawnienia (art. 121) Schemat 43. Przerwa w biegu przedawnienia (art. 123) Schemat 44. Uprawnienia właściciela rzeczy Schemat 45. Zasiedzenie (art ) Schemat 46. Współwłasność Schemat 47. Ochrona własności Schemat 48. Przedmiot użytkowania wieczystego Schemat 49. Ograniczone prawa rzeczowe (art. 244) Schemat 50. Użytkowanie Schemat 51. Użytkowanie nieprawidłowe Schemat 52. Służebności gruntowe Schemat 53. Zasady wykonywania służebności gruntowej Schemat 54. Służebności osobiste Schemat 55. Rodzaje zastawów Schemat 56. Zastaw Schemat 57. Hipoteka (ustawa o księgach wieczystych i hipotece) Schemat 58. Posiadanie Schemat 59. Zobowiązanie; węzeł obligacyjny (art. 353) Schemat 60. Podmioty stosunku zobowiązaniowego Schemat 61. Treść zobowiązania Schemat 62. Zdarzenia prawne prowadzące do powstania zobowiązania Schemat 63. Wykonanie zobowiązania (art. 354) K.C.

19 Spis schematów Schemat 64. Granice i zakres swobody umów (art ) Schemat 65. Instytucje chroniące przed niewypłacalnością dłużnika.. 72 Schemat 66. Skarga pauliańska (art ) Schemat 67. Klauzula rebus sic stantibus (art ) Schemat 68. Sądowa waloryzacja świadczeń (mała klauzula rebus sic stantibus art ) Schemat 69. Umowa przedwstępna (art ) Schemat 70. Umowa sprzedaży Schemat 71. Rękojmia za wady Schemat 72. Gwarancja przy sprzedaży Schemat 73. Prawo odkupu Schemat 74. Prawo pierwokupu Schemat 75. Umowa dostawy (art ) Schemat 76. Umowa kontraktacji (art ) Schemat 77. Umowa o dzieło (art ) Schemat 78. Umowa o roboty budowlane (art ) Schemat 79. Dzierżawa (art ) Schemat 80. Przechowanie (art ) Schemat 81. Umowa spółki cywilnej (art ) Schemat 82. Darowizna Schemat 83. Odwołanie darowizny Schemat 84. Renta (art ) Schemat 85. Dożywocie (art ) Schemat 86. Spadek Schemat 87. Dziedziczenie (art ) Schemat 88. Zdolność dziedziczenia (wycinek zdolności prawnej) (art ) Schemat 89. Niegodność dziedziczenia (art ) Schemat 90. Przyczyny niegodności (art ) Schemat 91. Umowa zrzeczenia się dziedziczenia ustawowego forma aktu notarialnego pod rygorem nieważności (art. 1048) Schemat 92. Dziedziczenie ustawowe (art. 926) Schemat 93. Kolejność dziedziczenia ustawowego kręgi spadkobierców wyznaczone według więzów Schemat 94. Pierwsza grupa spadkowa Schemat 95. Dalsze grupy spadkobierców ustawowych Schemat 96. Dziedziczenie gminy i Skarbu Państwa (art. 935) K.C. 5

20 Spis schematów Schemat 97. Wyłączenie małżonka od dziedziczenia na mocy orzeczenia sądu (art. 940) Schemat 98. Dziedziczenie ustawowe osób pozostających w stosunku przysposobienia (art. 936 i 937) Schemat 99. Testament (art , 958) rozrządzenie całym majątkiem na wypadek śmierci (mortis causa) Schemat 100. Nieważność testamentu (art ) Schemat 101. Odwołanie testamentu (art. 946) Schemat 102. Rodzaje testamentów ze względu na formę Schemat 103. Testament ustny (art. 952) Schemat 104. Stwierdzenie treści testamentu ustnego (alternatywnie)

21 Schemat 1 PODMIOTY PRAWA CYWILNEGO * Artykuły powołane bez bliższego oznaczenia są artykułami ustawy z r. Kodeks cywilny (tekst jedn. Dz.U. z 2016 r., poz. 380 ze zm.). K.C. 7

22 Schemat 2 NADUŻYCIE PRZYSŁUGUJĄCEGO PRAWA PODMIOTOWEGO (ART. 5) 8 K.C.

23 Schemat 3 UZYSKANIE PEŁNOLETNIOŚCI K.C. 9

24 Publikacja zawiera tekst ustawy Kodeks cywilny wraz z przepisami wprowadzającymi, z uwzględnieniem wszystkich ostatnich zmian, wynikających m.in. z ustawy z 6 marca 2018 r. Przepisy wprowadzające ustawę Prawo przedsiębiorców oraz inne ustawy dotyczące działalności gospodarczej oraz ustawy z 26 stycznia 2018 r. o zmianie ustawy o Krajowym Rejestrze Sądowym oraz niektórych innych ustaw. W książce znajduje się również skorowidz przedmiotowy, a artykuły kodeksu zostały opatrzone tytułami objaśniającymi ich sens, zaakcentowanymi kolorowym tłem. Zamieszczone na końcu publikacji schematy przygotowane przez sędziego dra Rafała Baranka oraz sędziego dra Łukasza Zamojskiego przedstawiają w formie graficznej powiązania między poszczególnymi unormowaniami. Publikacja jest skierowana przede wszystkim do studentów, a także aplikantów oraz osób przygotowujących się do wszelkiego rodzaju egzaminów prawniczych. Zmiany przepisów, które wejdą w życie po 28 marca 2018 r., oznaczono tekstem pochyłym (kursywą). zamówienia: infolinia , fax zamowienia@wolterskluwer.pl CENA 25,90 ZŁ (W TYM 5% VAT)