Bank Spółdzielczy w Pleszewie Spółdzielcza Grupa Bankowa

Transkrypt

1 Informacje do ujawnienia Banku Spółdzielczego w Pleszewie zgodnie z ustawą Prawo bankowe I. Informacje o działalności banku poza terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, w podziale na poszczególne państwa członkowskie i państwa trzecie. prowadzi wyłącznie działalność na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej. Bank działa na terenie województwa wielkopolskiego. II. Informacja o stopie zwrotu z aktywów obliczonej jako iloraz zysku netto i sumy bilansowej Stopa zwrotu z aktywów wg stanu na dzień r. wyniosła 1,17% III. Opis systemu zarządzania ryzykiem Podstawowe założenia procesu zarządzania ryzykiem 1. Podejmowanie ryzyka zmusza Bank do koncentrowania uwagi na powstających zagrożeniach, poszukiwania form obrony przed zagrożeniami i dostosowywania działalności do zmieniających się warunków zewnętrznych, ostrożnościowe podejmowanie ryzyka, oznacza utrzymywanie racjonalnej równowagi pomiędzy prowadzeniem działalności przychodowej i kontrolowaniem ryzyka. 2. W celu przeprowadzania procesów wymienionych w ust. 1 realizowane są zadania, związane z analizą wartości podstawowych mierników charakterystycznych dla poszczególnych rodzajów ryzyka. 3. Do głównych zadań w zakresie zarządzania ryzykiem w Banku należy: dostarczanie informacji na temat ryzyka i jego profilu, stosowanie działań profilaktycznych redukujących ryzyko i jego skutki, monitorowanie dopuszczalnego poziomu ryzyka. 4. Bank zarządza rodzajami ryzyka uznanymi przez Bank za istotne zgodnie z obowiązującymi wewnętrznymi regulacjami zarządzania tymi rodzajami ryzyka. 5. Na system zarządzania każdym rodzajem ryzyka składa się: 1) procedura opisująca zasady zarządzania ryzykiem; 2) identyfikacja, pomiar i monitorowanie; 3) system limitów ograniczających ryzyko; 4) system informacji zarządczej; 5) odpowiednio dostosowana organizacja procesu zarządzania.

2 6. Do rodzajów ryzyka uznanych przez Bank za istotne, o których mowa w ust. 4, zaliczane są: 1) ryzyko kredytowe; 2) ryzyko operacyjne; 3) ryzyko walutowe; 4) ryzyko koncentracji; 5) ryzyko płynności; 6) ryzyko stopy procentowej w księdze bankowej; 7) ryzyko kapitałowe; 8) ryzyko braku zgodności. 7. Oprócz ryzyk istotnych, Bank wyróżnił również: 1) ryzyko wynikające ze zmian otoczenia makroekonomicznego, 2) ryzyko wynikające ze sprzedaży produktów ubezpieczeniowych, 3) ryzyko modeli lub metod pomiaru, jako element ryzyka operacyjnego. 8. Procedury zarządzania ryzykiem podlegają przeglądowi i aktualizacji w cyklach rocznych lub częściej gdy zajdzie taka potrzeba pod względem dostosowania ich do: 1) aktualnych przepisów prawa; 2) zmian skali lub rodzaju działalności Banku; 3) zmian organizacyjnych; 4) zaleceń wydanych przez podmioty zewnętrzne w wyniku przeprowadzonych kontroli. 8. Wnioski z przeglądu prezentowane są Zarządowi Banku oraz przekazywane do odpowiednich komórek organizacyjnych Banku, celem ewentualnego uaktualnienia zasad zarządzania poszczególnymi ryzykami. Struktura organizacyjna zarządzania ryzykiem 1. W procesie zarządzania ryzykiem bankowym w Banku uczestniczą: 1) Rada Nadzorcza; 2) Zarząd; 3) Komitet kredytowy 4) Komitet ds. Bezpieczeństwa Informacji, 5) komórki organizacyjne (lub wyznaczone osoby w Banku) odpowiedzialne za: a) sprawozdawczość dla odbiorców zewnętrznych, b) zarządzanie nadwyżką środków, c) zarządzanie bieżącą pozycją walutową, d) sprzedaż kredytów, e) identyfikację i akceptację ryzyka kredytowego dla pojedynczych transakcji, f) pomiar, monitorowanie i kontrolę poszczególnych rodzajów ryzyka bankowego. 2. Rada Nadzorcza: 1) zatwierdza Strategię działania Banku oraz zasady ostrożnego i stabilnego zarządzania Bankiem, obejmujące m.in. możliwy do zaakceptowania ogólny poziom ryzyka Banku; 2) zatwierdza procedury dotyczące procesów:

3 a) szacowania kapitału wewnętrznego, b) planowania i zarządzania kapitałowego, 3) zatwierdza strukturę organizacyjną Banku, zawartą w Regulaminie organizacyjnym, dostosowaną do wielkości i profilu ponoszonego ryzyka; 4) zatwierdza ogólne zasady polityki dotyczącej zmiennych składników wynagrodzeń; 5) zatwierdza plan pozyskania i utrzymania środków obcych stabilnych; 6) zatwierdza zasady przeprowadzania testów warunków skrajnych w odniesieniu do poszczególnych rodzajów ryzyka; 7) sprawuje nadzór nad zarządzaniem ryzykiem braku zgodności rozumianym jako skutki nieprzestrzegania przepisów prawa, regulacji wewnętrznych oraz przyjętych przez Bank standardów postępowania, a także zatwierdza założenia polityki Banku w zakresie ryzyka braku zgodności, ocenia efektywność zarządzania ryzykiem braku zgodności; 8) sprawuje nadzór nad zgodnością polityki Banku w zakresie podejmowania ryzyka ze Strategią działania i planem finansowym Banku; 9) zapewnia wybór członków Zarządu posiadających odpowiednie kwalifikacje do sprawowania wyznaczonych im funkcji; 10) sprawuje nadzór nad wprowadzeniem systemu zarządzania ryzykiem występującym w działalności Banku oraz ocenia adekwatność i skuteczność tego systemu, głównie poprzez zapoznawanie się z raportami i sprawozdaniami dotyczącymi oceny narażenia Banku na poszczególne rodzaje ryzyka (w tym ryzyka braku zgodności) i na ich podstawie dokonuje oceny stopnia efektywności i adekwatności zarządzania ryzykiem; 11) ocenia, czy działania Zarządu w zakresie kontroli nad działalnością Banku są skuteczne i zgodne z polityką Rady Nadzorczej. 3. Zarząd: 1) odpowiada za skuteczność systemu zarządzania ryzykiem, w tym ryzyka braku zgodności, systemu kontroli wewnętrznej, procesu szacowania kapitału wewnętrznego i dokonywania przeglądów procesu szacowania i utrzymywania kapitału wewnętrznego oraz za nadzór nad efektywnością tych procesów; 2) odpowiada za zorganizowanie skutecznego procesu oceny adekwatności kapitałowej i utrzymywania kapitału wewnętrznego oraz nadzór nad jego efektywnością, wprowadzając w razie potrzeby niezbędne korekty i udoskonalenia; 3) wprowadza zatwierdzoną przez Radę Nadzorczą strukturę organizacyjną dostosowaną do wielkości i profilu ponoszonego ryzyka; 4) wprowadza podział zadań realizowanych w Banku, który zapewnia niezależność funkcji pomiaru, monitorowania i kontrolowania ryzyka od działalności operacyjnej skutkującej podejmowaniem ryzyka przez Bank; 5) zatwierdza rodzaje limitów wewnętrznych oraz ich wysokość dostosowaną do akceptowanego przez Radę Nadzorczą ogólnego poziomu ryzyka Banku; 6) odpowiada za przejrzystość działań Banku, w szczególności za politykę informacyjną w zakresie działalności Banku, pozwalającą na ocenę skuteczności działania Rady Nadzorczej i Zarządu Banku w zakresie zarządzania Bankiem, monitorowania stanu bezpieczeństwa działalności Banku i za ocenę sytuacji finansowej Banku; 7) zapewnia zgodność działania Banku z obowiązującymi przepisami prawa; 8) zapewnienia, że Bank prowadzi politykę służącą zarządzaniu wszystkimi istotnymi rodzajami ryzyka w działalności Banku i posiada procedury w tym zakresie; 9) odpowiada za opracowanie, wprowadzenie oraz aktualizację polityki zmiennych składników wynagrodzeń;

4 10) uwzględnia rezultaty badań prowadzonych przez komórkę audytu wewnętrznego oraz biegłych rewidentów przy podejmowaniu decyzji w ramach zarządzania Bankiem; 11) przekazuje Radzie Nadzorczej, okresowe informacje przedstawiające w sposób rzetelny, przejrzysty i syntetyczny rodzaje i wielkość ryzyka w działalności Banku; jednym z elementów informacji zarządczej jest raport z realizacji apetytu na ryzyko (zaprezentowanego w postaci wskaźników ilościowych). 4. Zarządzanie ryzykiem jest zorganizowane w sposób umożliwiający zapobieganie konfliktom interesów pomiędzy pracownikami, czy też jednostkami organizacyjnymi Banku. 5. Komórki organizacyjne Banku biorą udział w procesie zarządzania ryzykiem poprzez realizację celów zawartych w strategii zarządzania ryzykiem oraz zgodnie z regulaminem organizacyjnym Banku. 6. Komitet Kredytowy realizuje zadania opisane w swoim regulaminie funkcjonowania. 7. Komitet ds. Bezpieczeństwa Informacji realizuje zadania opisane w Regulaminie Organizacyjnym. 8. Komórki organizacyjne (lub wyznaczone osoby w Banku) uczestniczą w procesie zarządzania ryzykiem w ramach przypisanych im zadań w strukturze organizacyjnej Banku oraz w procedurach wewnętrznych, dotyczących zarządzania poszczególnymi rodzajami ryzyka. Procedury zarządzania ryzykiem bankowym 1. Zarządzanie ryzykiem w Banku realizowane jest w oparciu o opracowane w formie pisemnej i zatwierdzone przez Zarząd wewnętrzne procedury. 2. W procesie zarządzania ryzykiem uczestniczą pracownicy Banku, którzy winni znać i przestrzegać procedury wewnętrzne Banku. 3. W ramach stosowanych procedur zarządzania ryzykiem Bank wprowadził w formie pisemnej, w szczególności: 1) w zakresie ryzyka kredytowego i koncentracji: a) Politykę kredytową w Banku Spółdzielczym w Pleszewie, b) Zasady zarządzania ryzykiem kredytowym w Banku Spółdzielczym w Pleszewie, c) Zasady zarządzania ryzykiem koncentracji w Banku Spółdzielczym w Pleszewie, d) Zasady zarządzania ekspozycjami kredytowymi zabezpieczonymi hipotecznie w Banku Spółdzielczym w Pleszewie, e) Zasady zarządzania ryzykiem detalicznych ekspozycji kredytowych w Banku Spółdzielczym w Pleszewie. 2) w zakresie ryzyka walutowego: a) Zasady zarządzania ryzykiem walutowym w Banku Spółdzielczym w Pleszewie, b) Zasady ustalania pozycji walutowych w Banku Spółdzielczym w Pleszewie, c) Zasady ustalania i stosowania kurów walut obcych w rozliczeniach dewizowych prowadzonych przez Bank spółdzielczy w Pleszewie.

5 3) w zakresie ryzyka stopy procentowej: Zasady zarządzania ryzykiem stopy procentowej w Banku Spółdzielczym w Pleszewie; 4) w zakresie ryzyka operacyjnego: a) Zasady zarządzania ryzykiem operacyjnym w Banku Spółdzielczym w Pleszewie, b) Zasady powierzania przez podmiotom zewnętrznym wykonywania czynności związanych z działalnością bankową, c) Politykę ciągłości działania w Banku Spółdzielczym w Pleszewie, d) Plany awaryjne w Banku Spółdzielczym w Pleszewie, e) Politykę kadrową w Banku Spółdzielczym w Pleszewie, f) Zasady zarządzania zmianami w Banku Spółdzielczym w Pleszewie, g) Zasady przeciwdziałania praniu pieniędzy oraz finansowaniu terroryzmu w Banku Spółdzielczym w Pleszewie, h) Instrukcję zarządzania systemem informatycznym w Banku Spółdzielczym w Pleszewie, i) Plan awaryjny na wypadek niezdolności do wykonywania powierzonych czynności przez przedsiębiorcę, j) Zasady ochrony danych osobowych w Banku Spółdzielczym w Pleszewie, k) Politykę bezpieczeństwa informacji w Banku Spółdzielczym w Pleszewie, l) Politykę klasyfikacji informacji w Banku Spółdzielczym w Pleszewie, m) Politykę klasyfikacji systemów informatycznych w Banku Spółdzielczym w Pleszewie; n) Zasady zarządzania projektami w zakresie środowiska teleinformatycznego w Banku Spółdzielczym w Pleszewie, o) Politykę bezpieczeństwa teleinformatycznego w Banku Spółdzielczym w Pleszewie, p) Zasady zarządzania jakością danych o kluczowym znaczeniu dla Banku Spółdzielczego w Pleszewie, q) Politykę Bezpieczeństwa Banku Spółdzielczego w Pleszewie w obszarze ochrony osób i mienia oraz zarządzania Bankiem w sytuacjach kryzysowych, r) Zasady współpracy z zewnętrznymi dostawcami usług informatycznych w Banku Spółdzielczym w Pleszewie, s) Zasady zarządzania incydentami naruszenia bezpieczeństwa teleinformatycznego w Banku Spółdzielczym w Pleszewie, t) Polityka bezpieczeństwa ochrony danych osobowych Banku Spółdzielczego w Pleszewie, u) Zasady składania i rozpatrywania skarg i reklamacji w Banku Spółdzielczym w Pleszewie. 5) w zakresie ryzyka płynności: Zasady zarządzania ryzykiem płynności w Banku Spółdzielczym w Pleszewie; 6) w zakresie ryzyka braku zgodności: Zasady zarządzania ryzykiem braku zgodności w Banku Spółdzielczym w Pleszewie; 7) w zakresie ryzyka kapitałowego: a) Strategię zarządzania i planowania kapitałowego w Banku Spółdzielczym w Pleszewie, b) Zasady wyznaczania łącznej kwoty ekspozycji na ryzyko w Banku Spółdzielczym w Pleszewie, c) Zasady szacowania kapitału wewnętrznego w Banku Spółdzielczym w Pleszewie. 8) W obszarze bancassurance: a) Politykę bancassurance, b) Zasady stosowania ubezpieczeń przy zabezpieczeniu kredytów, c) Zasady oceny i akceptacji zakładów ubezpieczeń w Banku Spółdzielczym w Pleszewie, d) Instrukcja monitoringu wypłaty świadczeń ubezpieczeniowych oraz rezygnacji z dochodzenia roszczeń. 4. Ponadto Bank wprowadził: 1) Zasady polityki informacyjnej w Banku Spółdzielczym w Pleszewie,

6 2) Instrukcję System Informacji Zarządczej w Banku Spółdzielczym w Pleszewie, 3) Politykę zmiennych składników wynagrodzeń osób zajmujących stanowiska kierownicze w Banku Spółdzielczym w Pleszewie; 4) Procedurę planowania w Banku Spółdzielczym w Pleszewie, 5) Politykę Ładu Korporacyjnego w Banku Spółdzielczym w Pleszewie, 6) Procedurę oceny odpowiedniości członków Zarządu oraz Zarządu Banku Spółdzielczego w Pleszewie. 5. Bank wprowadził do systemu zarządzania ryzykiem, ryzyko jakie niesie otoczenie makroekonomiczne Banku w związku ze stanem cyklu koniunkturalnego (cyklu gospodarczego). 6. Ze względu na szeroki zakres oraz pracochłonność przeprowadzenia pełnego procesu zarządzania ryzykiem zmian warunków makroekonomicznych, część zadań w tym zakresie realizuje Bank Zrzeszający. 7. Zarządzanie ryzykiem wynikającym ze zmian warunków makroekonomicznych składa się z następujących etapów: 1) w Banku Zrzeszającym została opracowana metodologia przeprowadzania analizy zmian w otoczeniu makroekonomicznym, na bazie której prognozowane są parametry makroekonomiczne na okres kolejnego roku obrachunkowego; 2) na podstawie kolejnych czynności i w oparciu o prognozowane wskaźniki makroekonomiczne Bank Zrzeszający dokonuje prognoz wskaźników mikroekonomicznych; 3) wyniki przeprowadzonych prognoz Bank otrzymuje od Banku Zrzeszającego w wariancie najbardziej prawdopodobnym - centralnym i wariancie skrajnym; 4) wykorzystując otrzymane prognozy wskaźników, Bank przeprowadza (bez konieczności opracowywania nowej metodologii) pomiar wpływu zmian tych wskaźników na poszczególne rodzaje ryzyka; 5) pomiar, o którym mowa w pkt 4, dokonywany jest w ramach testów warunków skrajnych; jego opis został zawarty w każdej procedurze dotyczącej zarządzania poszczególnym rodzajem ryzyka bankowego. 8. We współpracy z zakładem ubezpieczeń Bank stosuje modele współpracy polegające na: 1) zawieraniu przez Bank umów agencyjnych; 2) zawieraniu przez Bank umów ubezpieczenia na cudzy rachunek, tj. na rachunek klienta (umowy grupowego ubezpieczenia); 3) zawieraniu przez Bank umów ubezpieczenia na rachunek Banku, tj. zabezpieczających interes Banku (umowy grupowego ubezpieczenia). 9. Bank ogranicza ryzyko wynikające z prowadzonej działalności bancassurance przede wszystkim w zakresie: 1) ryzyka reputacji m.in. poprzez budowanie prawidłowych relacji pomiędzy Bankiem a klientami w procesie oferowania produktów ubezpieczeniowych (umożliwienie klientom podejmowania świadomych decyzji w wyborze produktu ubezpieczeniowego, dostosowywanie produktów ubezpieczeniowych do potrzeb klienta); 2) ryzyka braku zgodności; 3) ryzyka kredytowego, dotyczącego koncentracji zabezpieczeń w postaci przyjmowanej ochrony ubezpieczeniowej ekspozycji kredytowych Banku. 10. Bank monitoruje bezpośrednio ryzyko kredytowe i ogranicza je poprzez: 1) analizę skali przyjmowanych zabezpieczeń w postaci poszczególnych rodzajów ubezpieczenia; 2) analizę skali przyjmowanych zabezpieczeń pochodzących od poszczególnych firm ubezpieczeniowych;

7 3) wprowadzenie limitów wyznaczających maksymalną kwotę ekspozycji zabezpieczonych ubezpieczeniem jeżeli istnieje zagrożenie spadku efektywności zabezpieczenia (wynikające m.in. ze słabej kondycji ekonomicznej firmy ubezpieczeniowej, występowania wysokiej ilości odmów wypłaty ubezpieczenia). 11. Szczegółowe wytyczne w zakresie bancassurance znajdują się w obowiązującej w Banku w tym zakresie polityce. Identyfikacja, pomiar i monitorowanie ryzyka 1. Bank dokonuje identyfikacji i pomiaru ryzyka w oparciu o metody i modele, dostosowane do profilu, skali i złożoności ryzyka. 2. Częstotliwość pomiaru ryzyka dostosowana jest do wielkości oraz charakteru poszczególnych rodzajów ryzyka w działalności Banku. 3. Metody/modele, w szczególności ich założenia są poddawane okresowej ocenie uwzględniającej testowanie i weryfikację historyczną. 4. Przegląd i aktualizacja metod/modeli lub systemów pomiaru ryzyka przeprowadzane są wraz z przeglądem procedur dotyczących zarządzania ryzykiem. 5. W ocenie Banku stosowane przez Bank modele mają charakter nieistotny, gdyż żaden nie determinuje ostatecznej decyzji zarządczej.. 6. Bank ogranicza ryzyko wynikające ze stosowania zarówno metod jak i modeli m.in. poprzez: 1) prowadzenie rejestru metod/modeli wraz ze wskazaniem właściciela; 2) posiadanie dokumentacji opisującej działanie metody/modelu; 3) w przypadku metod/modeli zewnętrznych posiadanie możliwość aktualizowania założeń do metod/modeli w odpowiednim czasie i zakresie; 4) przeszkolenie pracowników odpowiedzialnych za obsługę metody/modelu, zapewnienie zastępowalności w obsłudze metody/modelu; 5) dokonywanie przeglądu i aktualizacji metod pomiaru ryzyka/modeli wewnętrznych wraz z co najmniej rocznym przeglądem zasad zarządzania poszczególnymi rodzajami ryzyka; 6) objęcie obszaru prawidłowości funkcjonowania modelu (w tym jakości danych) systemem kontroli wewnętrznej. 7. W ramach pomiaru ryzyka Bank przeprowadza testy warunków skrajnych. 8. Bank przeprowadza testy warunków skrajnych dla wszystkich mierzalnych rodzajów ryzyka, które zostały uznane za istotne. 9. Bank dokłada staranności, aby zakres i założenia przyjmowane w przeprowadzanych testach warunków skrajnych dawały podstawy rzetelnej oceny ryzyka tj.: 1) obejmowały obszary najbardziej narażone na ryzyko lub mogące wygenerować największe ryzyko; 2) w większości wynikały z czynników ryzyka, których zmiana nie wynika bezpośrednio z działań podejmowanych przez Bank;

8 3) wartości liczbowe przyjmowane w założeniach do testów stanowiły najgorsze z prawdopodobnych scenariuszy. 10. Szczegółowe założenia i scenariusze przyjęte w testach warunków skrajnych są zawarte w obowiązujących w Banku zasadach zarządzania poszczególnymi rodzajami ryzyka, ich przegląd i aktualizacja są dokonywane wraz z przeglądem tych zasad; analizy sporządzane są na piśmie a wyniki oceny prezentowane Zarządowi Banku. 11. Zarząd Banku, po wprowadzonej zmianie lub wprowadzeniu nowego testu warunków skrajnych, informuje Radę Nadzorczą o zakresie testów warunków skrajnych, dokonanych zmianach i przyjętych w testach założeniach. 12. Wyniki testów warunków skrajnych stanowią obowiązkowy element informacji zarządczej dla Zarządu i Rady Nadzorczej Banku. 13. Rezultaty testów warunków skrajnych Bank wykorzystuje w procesie zarządzania ryzykiem m.in. poprzez: 1) podejmowanie działań ograniczających ryzyko; 2) uwzględnianie ich w poziomach ustanawianych limitów; 3) tworzenie dodatkowych wymogów kapitałowych; 4) uwzględnianie ich w konstruowaniu planów awaryjnych (płynności, kapitałowym). Limity ograniczające ryzyko 1. Bank wprowadza odpowiednie do skali i złożoności działalności limity wewnętrzne ograniczające poziom ryzyka występującego w poszczególnych obszarach działania Banku. 2. Procedury wewnętrzne określają zasady ustalania i aktualizowania wysokości limitów oraz częstotliwości monitorowania ich przestrzegania i raportowania. 3. Poziom limitów wewnętrznych jest dostosowany do akceptowanego przez Radę Nadzorczą ogólnego poziomu ryzyka Banku oraz do poziomu limitów ustalonych w Systemie Ochrony SGB. 4. Analizy będące podstawą do określenia wysokości limitów wewnętrznych są sporządzane w formie pisemnej. 5. Bank określa wysokość limitów (w zależności od rodzaju ryzyka lub charakteru limitu) w oparciu o następujące przesłanki: 1) analizę historyczną stopnia wykorzystania limitu; 2) apetyt na ryzyko określony przez Radę Nadzorczą; 3) analizę wpływu zrealizowania się limitu w maksymalnej wysokości na sytuację finansową Banku; 4) wysokość ryzyka, którym jest obciążona pozycja objęta limitem. 6. Z zachowaniem limitów określonych w ustawie Prawo bankowe oraz limitów ustalonych w Systemie Ochrony SGB Bank ustalił i weryfikuje wewnętrzne limity zaangażowań według kryteriów uwzględniających specyfikę ich działalności. 7. Procedury wewnętrzne dotyczące zarządzania ryzykiem określają sytuacje, w których dopuszczalne jest przekroczenie limitów wewnętrznych, określają warunki akceptacji przekroczeń oraz sposób postępowania

9 w przypadku przekroczenia limitów wewnętrznych. Bank może określić limity dla których przekroczenie jest niedopuszczalne. 8. Przyjęte rodzaje limitów wewnętrznych, dotyczących poszczególnych rodzajów ryzyka oraz ich wysokość, zatwierdza Zarząd Banku. 9. Przekroczenia limitów wewnętrznych są monitorowane i poddawane szczegółowej analizie zadania te wykonują komórki organizacyjne wskazane w procedurach szczegółowych dotyczących zarządzania poszczególnymi rodzajami ryzyka. Informacja zarządcza dotycząca zarządzania ryzykiem 1. Podstawę monitorowania procesu zarządzania ryzykiem w Banku stanowi formalnie ustanowiony system informacji zarządczej. 2. System sprawozdawczości zarządczej dostarcza informacji na temat: 1) rodzajów i wielkości ryzyka w działalności Banku; 2) profilu ryzyka; 3) stopnia wykorzystania limitów wewnętrznych; 4) wyników testów warunków skrajnych; 5) skutków decyzji w zakresie zarządzania ryzykiem. 3. Monitorowanie ryzyka odbywa się z częstotliwością umożliwiającą dostarczenie informacji o zmianach profilu ryzyka Banku. 4. Zakres oraz szczegółowość sprawozdań wewnętrznych są dostosowane do rodzaju raportowanego ryzyka oraz odbiorców informacji. 5. Rzetelność, dokładność oraz aktualność dostarczanych informacji zapewnia wprowadzony w Banku system kontroli wewnętrznej. 6. Szczegółowe zasady działania systemu informacji zarządczej reguluje w Banku odrębna procedura; ponadto w regulacjach dotyczących zarządzania poszczególnymi rodzajami ryzyka bankowego został określony w sposób ogólny zakres informacji zarządczej z obszaru, którego dotyczy regulacja; szczegółowy wykaz sprawozdań zarządczy określa odrębna regulacja.

10 IV. Opis systemu kontroli wewnętrznej Struktura organizacyjna systemu 1. W Banku funkcjonuje system kontroli wewnętrznej, który jest dostosowany do struktury organizacyjnej, wielkości i stopnia złożoności działalności Banku. Kontrola wewnętrzna zorganizowana i dokonywana jest zgodnie z Regulaminem System Kontroli Wewnętrznej w Banku Spółdzielczym w Pleszewie, obejmuje dwa niezależne obszary: kontrolę wewnętrzną sprawowaną przez: dyrektorów oddziałów, naczelników wydziałów, kierowników zespołów, radcę prawnego, głównego księgowego, administratora systemu informatycznego, osobę na stanowisku kontroli wewnętrznej oraz przez audyt wewnętrzny sprawowany przez Spółdzielczy System Ochrony SGB. 2. Celem systemu kontroli wewnętrznej jest zapewnienie: 1) skuteczności i efektywności działania Banku, 2) wiarygodności sprawozdawczości finansowej, 3) przestrzegania zasad zarządzania ryzykiem w Banku, 4) zgodności działania Banku z przepisami prawa, regulacjami wewnętrznymi i standardami rynkowymi. 3. W celu zabezpieczenia się przed stratą Bank rozpoznaje, ocenia i kontroluje wszystkie rodzaje ryzyka wynikające z prowadzonej działalności i poprzez proces kontroli zapewnia, by pracownicy Banku pracowali w sposób wydajny i uczciwy realizując cele i ustalone zadania 4. W celu prezentowania wiarygodnych sprawozdań finansowych i nadzorczych, system kontroli wewnętrznej zapewnia rzetelne ich przygotowywanie w oparciu o księgi prowadzone zgodnie z obowiązującymi zasadami rachunkowości. 5. W celu podejmowania prawidłowych decyzji nadzorczych, system kontroli wewnętrznej weryfikuje jakość i kompletność sporządzanej w Banku informacji zarządczej. 6. System kontroli wewnętrznej chroni zasoby Banku, zapewnia wysoką jakość i niezawodność informacji oraz zgodność działania z przepisami prawa, a także eliminuje występowanie nieprawidłowości i błędów. 7. System kontroli wewnętrznej identyfikuje i ocenia istotne czynniki zewnętrzne i wewnętrzne, które mogą niekorzystnie wpłynąć m.in. na adekwatność kapitałową, rentowność operacji, wiarygodność sprawozdawczości, przestrzeganie przepisów i regulacji wewnętrznych. 8. W ramach systemu kontroli wewnętrznej Bank wyodrębnia m.in.: 1) funkcję kontroli mającą za zadanie zapewnienie przestrzegania mechanizmów kontrolnych dotyczących w szczególności zarządzania ryzykiem w Banku, powierza się stanowisku kontroli wewnętrznej oraz osobom sprawującym kontrolę wewnętrzną w Banku, 2) niezależną komórkę audytu wewnętrznego 1 mającą za zadanie badanie i ocenę, w sposób niezależny i obiektywny, adekwatności i skuteczności systemu zarządzania ryzykiem i systemu kontroli wewnętrznej. 1 Departament Audytu Spółdzielczego Systemu Ochrony SGB

11 Stosowane mechanizmy kontrolne 1. Mechanizmy kontrolne przyjęte w Banku wbudowane są w funkcjonujące w Banku procesy, czynności w codzienną działalność operacyjną Banku. 2. W zakresie mechanizmów kontroli wewnętrznej w Banku funkcjonują w szczególności: 1) zasady, polityki, regulaminy i procedury obejmujące wszystkie obszary działalności, 2) zasady, metody i techniki identyfikacji, pomiaru, monitorowania, oceny i kontrolowania poszczególnych rodzajów ryzyka, 3) ustanowione limity ostrożnościowe ograniczające poziom ryzyka występującego w poszczególnych obszarach działania Banku, wraz z zasadami ustalania ich poziomu, monitorowania, aktualizowania, postępowania w przypadku przekroczeń, 4) zasady funkcjonowania wewnętrznego systemu sprawozdawczości zarządczej, 5) kontrola działalności na poszczególnych szczeblach wykonywana przez każdego pracownika oraz dodatkowo przez bezpośredniego zwierzchnika oraz przez osobę na stanowisku kontroli wewnętrznej, mająca na celu weryfikację jakości i poprawności realizowanych w Banku zadań. 3. Mechanizmy kontrolne obejmują m.in. okresowe: 1) przeglądy, analizy i oceny sporządzane dla Zarządu i Rady Nadzorczej, 2) sprawdzanie przestrzegania przepisów zewnętrznych, procedur i instrukcji wewnętrznych, w odniesieniu do działalności poszczególnych komórek i jednostek organizacyjnych Banku, 3) badanie ograniczenia dostępu do aktywów rzeczowych (głównie gotówki oraz obszaru przetwarzania danych), 4) sprawdzanie przestrzegania ustalonych limitów, 5) weryfikowanie systemu zatwierdzania i autoryzacji, 6) analizowanie systemu weryfikacji i uzgadniania. 4. Działanie mechanizmów kontrolnych przebiega w dwóch etapach: 1) ustanowienie wewnętrznych zasad, limitów i procedur, 2) sprawdzanie ich przestrzegania. 5. Jednym z mechanizmów kontroli wewnętrznej są czynności kontrolne. Czynności kontrolne stanowią integralną część codziennych zadań wszystkich pracowników Banku oraz umożliwiają szybkie reakcje na zmieniające się warunki i unikanie zbędnych kosztów. 6. Funkcjonujące w Banku procedury kontroli opracowane są w formie pisemnej i zatwierdzone przez Zarząd i Radę Nadzorczą. 7. Funkcjonujące w Banku procedury obejmują w szczególności: 1) podstawowe zasady wykonywania czynności kontrolnych, 2) podział obowiązków w zakresie systemu kontroli wewnętrznej zgodny z zapisami struktury organizacyjnej, 3) zasady współpracy jednostek organizacyjnych Banku w zakresie systemu kontroli wewnętrznej. 8. Rada Nadzorcza sprawuje nadzór nad wprowadzeniem w Banku systemu zarządzania, tj. systemu zarządzania ryzykiem i systemu kontroli wewnętrznej oraz ocenia jego adekwatność i skuteczność. Nadzór Rady Nadzorczej nad funkcjonowaniem systemu kontroli wewnętrznej obejmuje m.in.: 1) akceptowanie zasad funkcjonowania systemu kontroli wewnętrznej,

12 2) akceptowanie planów kontroli wewnętrznej, 3) okresowe zapoznawanie się z informacją dotyczącą wszystkich obszarów kontroli wewnętrznej i audytu wewnętrznego, 4) ocenę efektów działań podjętych w celu usunięcia stwierdzonych nieprawidłowości w funkcjonowaniu mechanizmów kontroli wewnętrznej, 5) ocenę adekwatności i skuteczności funkcjonowania systemu kontroli wewnętrznej. 9. Zarząd odpowiada za zaprojektowanie, wprowadzenie oraz działanie skutecznego systemu zarządzania, tj. systemu zarządzania ryzykiem i systemu kontroli wewnętrznej oraz procesu szacowania i utrzymywania kapitału wewnętrznego Do zadań Zarządu, z punktu widzenia prawidłowego działania systemu kontroli wewnętrznej należy m.in.: 1) zapewnienie ciągłości monitorowania efektywności mechanizmów kontrolnych oraz identyfikowania obszarów działalności, operacji, transakcji i czynności przeznaczonych do stałego monitorowania, 2) wyznaczenie osób odpowiedzialnych za przeprowadzenie okresowej, co najmniej raz w roku, weryfikacji funkcjonujących w Banku mechanizmów i procedur kontroli wewnętrznej, 3) określenie formy udokumentowania przeprowadzonego przeglądu i oceny efektywności wewnętrznych mechanizmów kontrolnych oraz wniosków wynikających z tych przeglądów, 4) określenie trybu przekazania wewnątrz Banku raportu pokontrolnego/raportu, w celu podjęcia działań służących usunięciu stwierdzonych nieprawidłowości mechanizmów kontroli wewnętrznej oraz sposobu kontroli skorygowania tych nieprawidłowości, 5) okresowe zapoznawanie się z informacją dotyczącą kontroli wewnętrznej i audytu wewnętrznego, 6) zapewnienie ciągłości i skuteczności działania kontroli wewnętrznej, w tym właściwej współpracy wszystkich pracowników Banku oraz dostępu osobom wykonującym czynności kontrolne/czynności audytowe do niezbędnych dokumentów źródłowych, w tym zawierających informacje poufne, 7) ocena adekwatności i skuteczności systemu kontroli wewnętrznej, 8) zatwierdzanie planów kontroli wewnętrznej. Ocena adekwatności i skuteczności systemu kontroli 1. Na podstawie czynności kontroli wewnętrznej i audytu wewnętrznego Zarząd i Rada Nadzorcza otrzymują informacje dotyczące: 1) przestrzegania przepisów prawa, w tym regulacji ostrożnościowych, innych norm zewnętrznych oraz obowiązujących w Banku regulacji wewnętrznych; 2) funkcjonowania w Banku systemu informacji zarządczej; 3) skuteczności ujawniania w ramach kontroli wewnętrznej i audytu wewnętrznego błędów i nieprawidłowości oraz podejmowania skutecznych działań naprawczych lub korygujących; 4) realizacji określonych i wymaganych przez Zarząd celów i polityki Banku; 5) kompletności, prawidłowości i kompleksowości procedur księgowych; 6) jakości (dokładności i niezawodności) systemów: księgowego, sprawozdawczego i operacyjnego; 7) adekwatności, funkcjonalności i bezpieczeństwa systemu informatycznego; 8) efektywności wykorzystania dostępnych środków, w tym funduszy własnych i zasobów we wszystkich obszarach działalności Banku; 9) oceny struktury organizacyjnej Banku, podziału kompetencji i koordynacji działań pomiędzy poszczególnymi jednostkami organizacyjnymi i stanowiskami pracy, a także systemu tworzenia i obiegu dokumentów i informacji oraz istnienia mechanizmów gwarantujących podejmowanie decyzji w sposób wykluczający

13 ryzyko związane z występowaniem powiązań personalnych pomiędzy uczestnikami procesów decyzyjnych; 10) oceny funkcjonowania systemów wewnętrznych w aspekcie poprawy efektywności działania Banku jako całości; 11) czynności zlecanych przez Bank do wykonania podmiotom zewnętrznym, nawet jeśli są one powiązane organizacyjnie lub kapitałowo z Bankiem. 2. Kierownicy jednostek i komórek organizacyjnych Banku, wypełniając swoje obowiązki, wprowadzają w życie przyjęte przez Zarząd wewnętrzne strategie i procedury dotyczące zarządzania ryzykiem, a przede wszystkim: 1) odpowiadają za wdrożenie odpowiednich mechanizmów i procedur kontroli wewnętrznej, 2) monitorują prawidłowość przestrzegania mechanizmów i procedur kontroli. 3. Czynności kontroli wewnętrznej i audytu wewnętrznego obejmują funkcjonujące niezależnie: 1) kontrolę wewnętrzną, 2) audyt wewnętrzny wykonywany przez audytorów Spółdzielczego Systemu Ochrony SGB. 4. Kontrola wewnętrzna stanowi podstawę weryfikacji procedur dotyczących prowadzonej przez Bank działalności oraz sprawności pozostałych mechanizmów kontrolnych na wszystkich szczeblach organizacyjnych. 5. Celem kontroli wewnętrznej jest zapewnienie zgodności wykonywanych czynności z procedurami, limitami i przepisami oraz bieżące oddziaływanie i reagowanie na nieprawidłowości i uchybienia. 6. Kontrola wewnętrzna ma charakter ciągły, realizowana jest na wszystkich etapach sporządzania, obiegu i rejestracji dokumentów bankowych. 7. Kontrola wewnętrzna określona jest zasadami organizacji, przepisami wewnętrznymi i zewnętrznymi procedurami, w tym zasadami kierowania poszczególnymi komórkami i jednostkami organizacyjnymi Banku. 8. Zarząd monitoruje zasady i sprawność funkcjonowania systemu kontroli wewnętrznej na podstawie informacji uzyskanych z raportów pokontrolnych/raportów, sprawozdań z kontroli wewnętrznej przy uwzględnieniu kryterium: 1) ekonomicznego (korzyści wynikające z istniejących mechanizmów kontrolnych przewyższają koszty ich wprowadzenia i działania), 2) terminowości (zamierzone cele osiągane są w wyznaczonych terminach), 3) dokładności (utrzymywanie wysokiej jakości przy realizacji celów). 9. Na podstawie informacji wynikających z analizy, sprawozdań z kontroli wewnętrznej, audytu wewnętrznego Zarząd i Rada Nadzorcza dokonała oceny adekwatności i skuteczności systemu kontroli wewnętrznej za rok 2016 tj. postanowiono utrzymać system kontroli wewnętrznej na dotychczasowych zasadach.

14 V. Polityka wynagrodzeń 1. Polityka zmiennych składników wynagrodzeń osób zajmujących stanowiska kierownicze w Banku Spółdzielczym w Pleszewie została przyjęta przez Zarząd a zatwierdzona przez Radę Nadzorczą. 2. Wdrożenie Polityki podlega raz w roku przeglądowi dokonywanemu przez audyt wewnętrzny. Wyniki z tego przeglądu przedstawiane są w formie raportu Radzie Nadzorczej. 3. Przez osoby zajmujące stanowiska kierownicze w rozumieniu Polityki rozumieć należy: 1) członków Zarządu, 2) osoby podległe bezpośrednio członkowi zarządu bez względu na podstawę ich zatrudnienia, 3) dyrektorów Oddziałów i ich zastępców, 4) Głównego Księgowego, 5) osoby odpowiedzialne za funkcje kontrolne w banku (kierowników odpowiednio: komórki audytu wewnętrznego, komórki organizacyjnej do spraw zarządzania ryzykiem braku zgodności w banku oraz komórek organizacyjnych odpowiedzialnych za zarządzanie ryzykiem i sprawy kadrowe), 6) każdą osobę, której działania oddziaływają w istotnym stopniu na aktywa i zobowiązania banku, a która bezpośrednio wpływa na zawieranie oraz zmianę przez bank umów i ich warunki, 7) każdą osobę otrzymującą całkowite wynagrodzenie na poziomie zbliżonym do wynagrodzenia osób wymienionych w pkt Zasady określone w Polityce stosuje się w każdym przypadku do osób wymienionych w ust. 3 pkt. 1, a także pozostałych osób zajmujących stanowiska kierownicze, o ile ich działalność została uznana za mającą istotny wpływ na profil ryzyka Banku. 5. Bank prowadzi wykaz stanowisk kierowniczych podlegający corocznej weryfikacji. 6. Analizy istotności wpływu na profil ryzyka dokonuje się raz w roku. 7. Bank raz w roku dokonuje analizy zasadności wprowadzenia systemu wynagradzania pracowników opartego na zmiennym składniku wynagrodzeń w odniesieniu do osób zajmujących stanowiska kierownicze. 8. Wynagrodzenie osób zajmujących stanowisko kierownicze podzielone jest na część stałą (wynagrodzenie zasadnicze określone w umowie o pracę) oraz część zmienną. 9. Częścią zmienną wynagrodzenia jest wyłącznie regulaminowa premia roczna, przyznawana na podstawie oceny efektów pracy. 10. Ocena efektów pracy osób zajmujących stanowisko kierownicze dokonywana jest po zakończeniu roku obrotowego i obejmuje 3 lata, tzn. rok miniony oraz 2 poprzednie. 11. Kryteriami oceny efektów pracy są: 1) jakość portfela kredytowego rozumiana jako udział kredytów zagrożonych w kredytach ogółem, 2) wynik finansowy netto, 3) realizacja przyjętej strategii rozwoju.

15 12. Pozytywna ocena uwarunkowana jest od łącznego spełnienia następujących przesłanek: 1) utrzymanie udziału, o którym mowa w ust. 11 pkt. 1 na poziomie nie wyższym niż 10%, 2) realizacji zaplanowanego na dany rok wyniku finansowego netto na poziomie nie niższym niż 90%, 3) akceptacji realizacji Strategii rozwoju przez Radę Nadzorczą. 12. Oceny dokonywane są dwuetapowo. tj. w momencie przyznania premii oraz w momencie uruchomienia części odroczonej. 13. Przy ocenie pracy Rada Nadzorcza uwzględnia zweryfikowany przez biegłego rewidenta wynik finansowy netto. 14. Rada Nadzorcza dokonuje oceny odrębnie dla każdej osoby podlegającej ocenie. 15. Wysokość regulaminowej premii rocznej nie może stanowić znaczącej części wynagrodzenia. 16. Regulaminową premię roczną dzieli na dwie części wg poniższego schematu: 1) 60% należnej kwoty wypłaca się w formie pieniężnej, niezwłocznie po jej przyznaniu, 2) wypłata pozostałej części - 40% zostanie odroczona i zdeponowana na indywidualnym koncie osoby zajmującej stanowisko kierownicze. 18. Przyjmuje się trzyletni okres odroczenia pozostałej części regulaminowej premii rocznej. 19. Wypłata części odroczonej regulaminowej premii rocznej następuje po dokonaniu oceny oraz na podstawie aktualnego wyniku finansowego netto Banku. Odroczona część premii zostaje rozłożona na 3 równe roczne raty płatne z dołu. 20. Wypłata premii rocznej następuje jednorazowo (część premii rocznej nie jest odraczana), jeżeli w roku podlegającym ocenie spełniony jest jeden z poniższych warunków: 1) suma bilansowa Banku nie przekracza kwoty 500,00 tys. zł, 2) dynamika portfela kredytowego Banku rok do roku nie przekracza 125 %. 21. W Banku Spółdzielczym w Pleszewie w 2016 roku nie funkcjonował komitet do spraw wynagrodzeń.

16 VI. Informacja o spełnieniu przez członków Rady Nadzorczej i Zarządu wymogów określonych w art. 22aa. ustawy Prawo bankowe Rada Nadzorcza dokonała oceny odpowiedniości Zarządu oraz członków Zarządu Banku. W wyniku dokonanej oceny Rada stwierdziła, iż Zarząd Banku jako organ kolegialny daje rękojmię ostrożnego i stabilnego zarządzania Bankiem, w tym prowadzenia działalności Banku z zachowaniem bezpieczeństwa wkładów i lokat w nim zgromadzonych. Działania poszczególnych członków Zarządu nie wpływają negatywnie na reputację Banku. Brak jest również negatywnych informacji dotyczących działalności Banku w środkach masowego przekazu oraz wśród członków lokalnej społeczności. W związku z powyższym Rada stwierdziła, iż Zarząd Banku jako organ kolegialny spełnia wymogi w zakresie odpowiedniości. Rada Nadzorcza dokonała oceny poszczególnych członków Zarządu. Ocenę przeprowadzono w oparciu o ankiety złożone przez członków Zarządu w trybie określonym w Procedurze oceny odpowiedniości członków Zarządu oraz Zarządu Banku Spółdzielczego w Pleszewie. Rada stwierdziła, że członkowie Zarządu posiadają kwalifikacje tj. wiedzę, umiejętności i doświadczenie niezbędne do zarządzania Bankiem. Podnoszą stale kwalifikacje poprzez udział w szkoleniach, konferencjach oraz seminariach. Okres pełnienia funkcji w zarządzie Banku oraz zaangażowanie i postawa wobec pełnionej funkcji potwierdzają, iż posiadają odpowiednie doświadczenie praktyczne do zarządzania Bankiem. Nie stwierdzono zaistnienia negatywnych zdarzeń związanych z poszczególnymi członkami Zarządu, mających wpływ na reputację Banku. Zebranie Przedstawicieli dokonało oceny indywidualnej członków Rady Nadzorczej oraz Rady Nadzorczej jako organu kolegialnego. Zebranie Przedstawicieli dokonało pozytywnej oceny kolegialnej Rady Nadzorczej. Stwierdzono, że Rada Nadzorcza Banku Spółdzielczego w Pleszewie zapewnia prawidłowe i bezpieczne działanie Banku. Zebranie Przedstawicieli na podstawie złożonych przez członków Rady Nadzorczej arkuszy dokonało pozytywnej oceny indywidualnej członków Rady Nadzorczej. Stwierdzono, że poszczególni członkowie Rady Nadzorczej Banku posiadają wiedzę, umiejętności i doświadczenie, odpowiednie do pełnionych przez nich funkcji i powierzonych im obowiązków oraz dają rękojmię należytego wykonywania obowiązków. Pleszew, dnia 14 czerwca 2017 roku