Pojęcie i Funkcje sztuki. Za Sztukę uznaję oryginalne celowe działania twórcy wzbudzające emocje u odbiorcy z powodów estetycznych.

Wielkość: px

Rozpocząć pokaz od strony:

Download "Pojęcie i Funkcje sztuki. Za Sztukę uznaję oryginalne celowe działania twórcy wzbudzające emocje u odbiorcy z powodów estetycznych."

Arkadiusz Leszczyński
8 lat temu
Przeglądów:

1 Pojęcie i Funkcje sztuki Za Sztukę uznaję oryginalne celowe działania twórcy wzbudzające emocje u odbiorcy z powodów estetycznych.

2 Przykładowa linia czasu ukazująca przemiany w definicji sztuki Pojęcie sztuki Przykładowa linia czasu ukazująca zmiany statusu artysty

3 Cele sztuki Podstawowe cele sztuki: Docere uczyć (oddziaływać na rozum ludzki cel dydaktyczny) Movere poruszyć (wykorzystać emocje i namiętności ludzkie cel ekspresywny) Delectare sprawić przyjemność ( cieszyć ludzkie oko pięknem cel estetyczny)

4 Funkcja magiczna jest najbardziej pierwotną funkcją sztuki przejawia się w formach magicznego zaklinania, błagań kierowanych do bóstw oraz odzwierciedlaniu porządku świata takim, jak go sobie wyobrażali praludzie jej przykładem są prehistoryczne rysunki naskalne (np. jaskinie Lascaux we Francji i Altamira w Hiszpanii), będące wizualizacją tego, czego życzyli sobie nasi przodkowie, aby ich grupa mogła przetrwać udanego polowania, dzielnych myśliwych i płodnych kobiet współcześnie magiczna funkcja sztuki zanika ze względu na desakralizację rzeczywistości oraz rozwój nauki i techniki likwidujących konieczność magicznego tłumaczenia świata

5 Rysunek naskalny z Altamiry

6 Funkcja użytkowa polega na odznaczaniu się przez dzieła sztuki zastosowaniami praktycznymi pojawiła się wraz z nowymi formami artystycznymi, związanymi z przejściem ludzi na osiadły tryb życia oraz z umiejętnością posługiwania się ogniem bogato zdobionymi naczyniami ceramicznymi służącymi m.in. do przechowywania żywności współcześnie stanowi jedną z ważniejszych funkcji sztuki, co przejawia się w popularności designu, czyli wzornictwa przedmiotów codziennego użytku

7 Alessandro Mendini, korkociągi z kolekcji Anna G.

8 Funkcja kultowa przejawia się w przedmiotach powstałych w związku z rytuałami pierwotnych kultów, np. w pierwszych znanych nam rzeźbach figurkach kobiet, tzw. Wenus, używanych zapewne w trakcie obrzędów kultu płodności jej przykładem są gliniane urny, w których składano prochy zmarłych, przyozdabiane w wyniku wiary w życie pozagrobowe pełnią ją monumentalne świątynie i grobowce, np. piramidy egipskie, w których chowano faraonów

9 Świątynia Izydy na wyspie File

10 Funkcja religijna (sakralna) wiązana z funkcją kultową pełniła ważną rolę w dziejach sztuki europejskiej duża część dzieł malarskich, rzeźbiarskich czy architektonicznych czasu średniowiecza, renesansu oraz baroku powstała na zamówienie Kościoła i miała służyć wychwalaniu chwały bożej dziełami, które do dziś powstają przede wszystkim dla wyrażenia funkcji sakralnej, są ikony (obrazy powstałe w kręgu Kościoła prawosławnego i grekokatolickiego), których formy oraz kolory mają ścisły sens katechetyczny

11 Ikona bizantyjska

12 Funkcja symboliczna objawia się potężnymi grobowcami oznaczającymi cześć dla zmarłego i ład Kosmosu oraz świątyniami oznaczającymi moc danego boga, wskazującymi swoją stożkową lub strzelistą formą na połączenie świata ziemskiego i niebiańskiego, a także pałacami reprezentującymi status władcy rozwinęła się w bogaty system symboliczny sztuki średniowiecznej, przekazujący sensy teologiczne przejawia się w wymowie blasku złota i światłości, odwołujących się do istoty Boga (ikony, witraże, wystrój kościołów katolickich) współcześnie uzewnętrznia się np. dziełami architektonicznymi siedziby międzynarodowych firm oraz banków reprezentują znaczenie ekonomii i pieniądza w świecie

13 Pier Luigi Nervi, Gio Ponti Pirelli Tower w Mediolanie

14 Funkcja estetyczna (dekoracyjna) towarzyszyła pozostałym funkcjom, m.in. sakralnej czy symbolicznej dzieła miały zarówno wychwalać Boga czy odsyłać do istotnych wartości, jak i dostarczać widzowi pozytywnych wrażeń wynikających z doświadczenia piękna zdobywała coraz większe znaczenie wraz z wykształceniem się obyczaju zamawiania dzieł sztuki przez osoby świeckie, najpierw możnowładców, potem również mieszczaństwo po to, by przyozdabiać prywatne siedziby jej znaczenie ugruntowało pojawienie się w XVII w. terminu sztuki piękne współcześnie zanegowana przez dużą część artystów, którzy dzieła ładne czy ozdobne uważają za kicz i przejaw schlebiania gustom przeciętnych odbiorców

15 Sandro Botticelli Wiosna

16 Funkcja ekspresywna przejawia się m.in. w dawnych dziełach zmierzających do poruszenie widza przejawami indywidualizmu i geniuszu danego twórcy oraz jego zdolności technicznych współcześnie ma duże znaczenie, ponieważ daje artyście możliwość wyrażenia własnego ja, osobistych sądów, odczuć wewnętrznych i subiektywnego postrzegania świata

17 Jean-Michel Basquiat Pyro

18 Funkcja dydaktyczna jest widoczna w sztuce religijnej, będącej w dawnych wiekach często formą katechezy dla niewykształconych, nieumiejących czytać i pisać przejawia się np. w obrazach o wydźwięku moralizatorskim, a także sławiących doniosłe czyny bohaterów historycznych czy mitologicznych, przez to propagujących wiedzę o przeszłości oraz określone przymioty ludzkiego charakteru i ciała współcześnie można ją dostrzec w sztuce krytycznej, zaangażowanej społecznie, oswajającej wszelką odmienność, skłaniającej do refleksji nad własną postawą życiową, obnażającej negatywne zjawiska bieżącej rzeczywistości

19 Juan de Valdés Leal In ictu oculi

20 Funkcje komunikacyjna (poznawcza) można ją dostrzec w sztuce każdego czasu i miejsca, niezależnie od funkcji uznawanych przez ludzi danej epoki za ważne polega na tym, że dzieła przekazują widzowi, czyli odbiorcy komunikatu wytworzonego przez artystę nadawcę, sensy religijne, symboliczne, ideologiczne oraz wiedzę o świecie i obyczajowości danej epoki przejawia się nie tylko w przekazach dla współczesnych, lecz także kolejnych pokoleń dzięki sztuce możemy się dowiedzieć, jak myśleli, żyli, ubierali się i wyglądali ludzie przeszłych epok, jak prowadzono bitwy, w jakich domach, miastach i wsiach mieszkano sprawia, że dawne malarstwo jest jednym z ważniejszych źródeł wiedzy dla kulturoznawców i historyków współcześnie komunikatem może być zarówno treść, jak i forma dzieła

21 Michelangelo Pistoletto Wenus wśród szmat

22 Funkcja społeczna uwidocznia się np. w obrazach przedstawiających ważne dla danej grupy narodowej lub etnicznej wydarzenia historyczne, jak zwycięskie bitwy, służących integracji danej grupy oraz budowaniu jej tożsamości, także symbolicznej i mitologicznej w Polsce okresu zaborów pełniło ją m.in. malarstwo Jana Matejki, ze względu na przypomnienie zdarzeń historycznych, z których Polacy jako naród mogli odczuwać dumę współcześnie artyści analizują i reinterpretują mity oraz stereotypy budujące tożsamość danej grupy lub narodu, a także badają czynniki wpływające na integrację społeczności

23 Jan Matejko Polonia

24 Funkcja ludyczna towarzyszy od początków ludzkiej twórczości pozostałym funkcjom ukazuje, że sztuka służy rozrywce oraz odpoczynkowi od norm i obowiązków narzucanych przez życie codzienne uzewnętrzniała się najwyraźniej w okresach karnawału rytualnego czasu świata na opak, zanegowania reguł społecznych, odrzucenia kanonów i hierarchii wartości po to, by oddać się niczym nieskrępowanej zabawie jej przejawem są m.in. rysunkowe satyry czy niektóre happeningi, zwłaszcza popularne w latach 80. XX wieku akcje wrocławskiej Pomarańczowej Alternatywy będące satyrą na absurdy komunistycznej rzeczywistości

25 Happening Tadeusza Kantora

26 Funkcja utrwalania panującego porządku społecznego objawia się potwierdzaniem powszechnych w danej epoce przekonań dotyczących hierarchii statusów na drabinie społecznej (np. dawne dzieła sztuki umożliwiają odczytanie, że warstwa duchownych i arystokracji stanowiła elitę społeczną, czego dowodem jest m.in. fakt ukazywania postaci możnowładców jako większych niż pozostałe) polega na umacnianiu postrzegania ról społecznych, w tym płciowych (kobieta była głównie przedmiotem sztuki, czyli najczęściej nagim przedstawianym przez mężczyzn obiektem poddanym idealizacji z męskiego punktu widzenia) współczesna sztuka zmierza w przeciwnym kierunku ukazuje niesprawiedliwość i dyskryminację wynikające z obowiązującego układu społecznego oraz obnaża krzywdzące stereotypy

27 Malowidło z grobowca Nebamona w Tebach (fragment)

Podobne dokumenty

Bank pytań na egzamin ustny

Bank pytań na egzamin ustny Liceum Plastyczne im. Piotra Potworowskiego w Poznaniu ul. Junikowska 35, 60-163 Poznań; tel./fax +48 61 868 48 68; kom. +48 798 210 608; sekretariat@lp.poznan.pl; www.lp.poznan.pl Bank pytań na egzamin