dawniej Tom

Wielkość: px
Rozpocząć pokaz od strony:

Download "dawniej Tom"

Transkrypt

1 Poznańskie Towarzystwo Przyjaciół Nauk Wydział Nauk rolniczych i leśnych Forestry Letters dawniej Prace komisji nauk rolniczych i komisji nauk leśnych Tom To m a s z Je l o n e k, Ar k a d i u s z To m c z a k, Witold Pazdrowski, Agnieszka Remlein Właściwości tkanki drzewnej a stabilność drzew wyrosłych w drzewostanach sosnowych narażonych na działanie wiatru Properties of wood tissue vs. stability of trees growing in pine wood stands exposed to the wind Abstract. The study consisted of the analysis of the morphological structure and properties of wood tissue in trees growing in nine stands exposed to the action of wind. Each stand was divided into three zones of wind loading exerted on the trees. The results indicated that the first wind load zone (A) in the case of each examined tree differs from the other sections of the stands, both in terms of morphology and properties of wood tissue. It was found that trees growing in the first stand zone, bordering open space, are significantly shorter, less slender and characterised by much greater stability as defined on the basis of the index CST. Key words: Scots pine, tree stability, wind, strength quality index, tree stability index Wstęp Wiatr kształtuje wiele cech drzewostanu, jednocześnie wywierając wpływ na jego skład i strukturę oraz w pewnym zakresie na jego wzrost i kondycję [Ennos 1997]. Prowadzone badania nad stabilnością drzew i drzewostanów wskazują, iż w znacznej mierze jest ona uwarunkowana wielkością obciążenia zewnętrznego oraz strukturą drzewostanu, w ramach której istotne znaczenie mają takie cechy jak: skład gatunkowy, wysokość drzew, ich pierśnica, powierzchnia koron, głębokość i szerokość ukorzenienia, zadrzewienie oraz rodzaj gleby [Coutts 1986, Peltola i in. 2000, Hale i in. 2004, Scott, Mitchell 2005]. James i in. [2006] stwierdzili, że wpływ na stabilność pojedynczego drzewa pod obciążeniem dynamicznym ma jego wielkość, kształt i struktura. Tak rozumiana stabilność jest ściśle związana z procesem wzrostu, który w dużej mierze wynika z ograniczeń fizjologicznych, zwłaszcza dotyczących fotosyntezy i transportu wody, do których dodatkowo należy zaliczyć ograniczenia wielkości i kształtu, nałożone przez układy biomechaniczne [Spatz, Bruechert 2000].

2 18 Tomasz Jelonek, Arkadiusz Tomczak, Witold Pazdrowski, Agnieszka Remlein Dlatego też struktura drzewa zaprojektowana jest tak, aby podczas wzrostu mogło ono przenosić coraz większe obciążenia. Optymalizacja wzrostu, która prowadzi do formowania drzew, związana jest z dwoma rodzajami obciążeń. Pierwsze to obciążenia statyczne drzew wynikające z masy pnia i korony, drugie zaś to obciążenia dynamiczne związane z wiatrem, wywołujące największy stres mechaniczny w obwodowych częściach pnia. W związku z powyższym drzewa, aby zachować optymalną, możliwie efektywną strukturę, nowe drewno tworzą w sposób, który powoduje stały rozkład naprężeń w zewnętrznej części pnia [teoria równomiernego stresu Morgan i Cannell 1994]. W Polsce względnie dokładny przegląd teorii dotyczących formowania się drzew oraz ich stabilności przedstawił Zajączkowski [1991], a analizę biomechanicznej stabilności drzew oraz struktury drewna drzew uszkodzonych przez wiatr prowadzili: Jakubowski [2010], Jakubowski i in. [2011a, 2011b], Jelonek i in. [2011], Tomczak i in. [2011]. Ostatni z cytowanych autorów stwierdzili, że wielkość oraz architektura drzew w większym stopniu niż właściwości tkanki drzewnej wpływa na ich stabilność pod obciążeniami dynamicznymi. Do podobnych wniosków doszli również inni badacze [Niklas, Spatz 2000]. Stwierdzili oni, że obciążenia drzew przez wiatr zmieniają się w rozkładzie osiowym pnia i uzależnione są przede wszystkim od zbieżystości drzewa i kształtu jego korony. Celem pracy jest analiza wpływu właściwości tkanki drzewnej w aspekcie stabilności drzew wyrosłych w drzewostanach narażonych na działanie wiatru. Metodyka Badania zostały przeprowadzone w 9 drzewostanach sosnowych V klasy wieku, wyrosłych na terenie RDLP Szczecinek (ryc. 1). Drzewostany zostały dobrane tak, aby były podobne pod względem cech taksacyjnych, a jednocześnie od zachodniej strony świata sąsiadowały z otwartą przestrzenią. W każdym z drzewostanów wybrano jedną powierzchnię próbną w kształcie prostokąta, którego jeden z boków (100 m) przylegał do skraju drzewostanu graniczącego z otwartą przestrzenią, drugi zaś z boków sięgał w głąb drzewostanu na odległość równą 3 średnim wysokościom drzew w drzewostanie. W dalszej kolejności każda powierzchnia próbna została podzielona na trzy strefy obciążenia drzew przez wiatr: strefa A obciążenia najsilniejsze, strefa sąsiadująca z otwartą przestrzenią, strefa B obciążenia przeciętne, strefa C obciążenia najmniejsze, strefa położona najdalej od brzegu drzewostanu. Na każdej z powierzchni dokonano pomiaru wszystkich pierśnic oraz wysokości drzew i na tej podstawie wyznaczono 9 drzew modelowych, po 3 w każdej strefie obciążenia wiatrem. Drzewa modelowe ścięto i z każdego z nich pobrano 5 wyrzynków 50 cm, odpowiadających odpowiednio wysokości pierśnicy (1,3-1,8 m) oraz 20, 40, 60 i 80% wysokości drzewa. Pobrany materiał przetarto na beleczki, które posłużyły do określenia gęstości umownej oraz wytrzymałości na ściskanie wzdłuż włókien oraz zginanie statyczne. Na podstawie uzyskanych danych obliczono współczynnik jakości wytrzymałościowej przy ściskaniu wzdłuż włókien J Rc oraz przy zginaniu statycznym J Rg.

3 Właściwości tkanki drzewnej 19 Lokalizacja STL Skład Wiek Zd Miastko BMśw 10So 84 0,9 Miastko BMśw 10 So 89 0,7 Niedźwiady BMśw 8So2So 89 0,8 Warcino BMśw 10So 86 0,9 Czaplinek BMśw 10So 87 1 Lokalizacja STL Skład Wiek Zd Łupawa BMśw 10So 83 0,7 Świdwin BMśw 10 So 83 1,1 Złocieniec BMśw 10 So 82 0,9 Czarnobór BMśw 10 So 82 0,8 Ryc. 1. Lokalizacja badań oraz skrócony opis powierzchni (STL siedliskowy typ lasu, Zd zadrzewienie) Fig. 1. Research sites and brief description of the area (STL forest type, Zd wooded) W dalszej kolejności określono w poszczególnych strefach obciążenia drzew wiatrem ich biomechaniczną stabilność, stosując współczynniki stabilności drzew C ST [Jelonek 2013], które uwzględniają zarówno jakość tkanki drzewnej określoną na podstawie wskaźnika jakości wytrzymałościowej, jak i cechy morfologiczne drzew wyrażone poprzez ich smukłość. Określając stabilność biomechaniczną drzew, zastosowano zarówno wskaźnik jakości wytrzymałościowej przy zginaniu statycznym (1), jak również przy ściskaniu wydłuż włókien (2). C ST = J Rg30% H D 1.3 (1)

4 20 Tomasz Jelonek, Arkadiusz Tomczak, Witold Pazdrowski, Agnieszka Remlein C ST = J Rc30% H D 1.3 (2) Do określenia wszystkich omawianych w pracy wskaźników użyto drewna o wilgotności powyżej punktu nasycenia włókien, ponieważ tego typu tkanka drzewna występuje w żywym drzewie, co odpowiada jego rzeczywistej elastyczności i odporności na działanie czynników zewnętrznych powodujących stres mechaniczny. Zebrane dane empiryczne analizowano metodami statystycznymi z zastosowaniem pakietu Statistica 10pl. Wyniki W pracy analizowano jednocześnie cechy morfologiczne drzew oraz właściwości tkanki drzewnej w drzewostanach eksponowanych na działanie wiatru. Na 9 powierzchniach badawczych w sumie pomierzono cechy biometryczne 1875 drzew, 627 w strefie obciążenia wiatrem A, 613 w strefie B i 635 w strefie C. Wraz z przechodzeniem w głąb drzewostanu, od strefy A do C, stopniowo wzrastały wysokości drzew oraz nieznacznie ich pierśnice (ryc. 2). Jednym z podstawowych wskaźników stabilności drzew jest współczynnik smukłości strzał. Porównywane strefy obciążenia drzew wiatrem w badanych drzewostanach różniły się pod względem smukłości drzew. Drzewa ze strefy najbardziej narażonej na działanie wiatru cechowały się współczynnikiem smukłości 66,2±12,8 i był on statystycznie istotnie niższy od średniego współczynnika smukłości dla strefy B (73.0±13,5) i strefy C (73,1±13,0) (ryc. 3). W dalszej kolejności przeanalizowano właściwości tkanki drzewnej, posługując się współczynnikiem jakości wytrzymałościowej przy ściskaniu i zginaniu statycznym. Średnio współczynnik jakości wytrzymałościowej przy ściskaniu (J Rc ) wyniósł 18,8 [km], a przy zginaniu statycznym (J Rg ) 9,3 [km] (tab. 1, ryc. 4 i 5). Z porównania poszczególnych stref obciążenia drzew wiatrem wynika, że współczynnik jakości wytrzymałościowej przy ściskaniu (J Rc ) najwyższe wartości uzyskał w drugiej strefie, natomiast współczynnik jakości wytrzymałościowej przy zginaniu (J Rg ) w pierwszej strefie obciążenia drzew przez wiatr (ryc. 4, 5). Pomimo widocznych różnic w wartościach współczynników jakości wytrzymałościowej, pomiędzy porównywanymi strefami obciążenia drzew wiatrem, różnice te nie były istotne statystycznie. Stwierdzono natomiast ich zmienność osiową oraz promieniową. W rozkładzie osiowym zarówno współczynnik jakości wytrzymałościowej przy ściskaniu jak i zginaniu statycznym charakteryzował się początkowo stosunkowo wysokimi wartościami, które obniżały się do 40% wysokości drzewa, po czym stopniowo wzrastały. Natomiast w rozkładzie promieniowym (W-E) stwierdzono istotnie wyższy współczynnik jakości wytrzymałościowej przy zginaniu statycznym w drewnie znajdującym się po wschodniej stronie pnia w strefie obciążenia B i C. W przypadku współczynnika jakości wytrzymałościo-

5 Właściwości tkanki drzewnej 21 Ryc. 2. Rozkład wysokości drzew (H d ) oraz ich pierśnic (D 1,3 ) w porównywanych strefach obciążenia wiatrem Fig. 2. Distribution of tree heights (H d ) and their diameter at breast height (D 1,3 ) Ryc. 3. Współczynnik smukłości H/D 1,3 w porównywanych strefach obciążenia drzewostanu wiatrem Fig. 3. Slenderness coefficient, H/D 1,3, in the different zones of wind loading Tab. 1. Charakterystyka współczynników jakości wytrzymałościowej w porównywanych strefach obciążenia wiatrem Tab. 1. Description of coefficients of resilience quality in the different zones of wind loading J Rc [km] J Rg [km] Strefa obciążenia wiatrem Średnia [km] Odchylenie standardowe [km] Współczynnik zmienności [%] A 18,87 2,71 14,38 B 18,98 3,39 17,83 C 18,62 2,87 15,42 Ogół 18,83 3,01 15,96 A 9,32 1,66 17,76 B 9,25 1,80 19,50 C 9,23 1,72 18,67 Ogół 9,27 1,73 18,62 wej przy ściskaniu wzdłuż włókien (J Rc ) nie stwierdzono istotnych różnic w zależności od promieniowego rozkładu drewna w strzale. Następnie przeprowadzono analizę biomechanicznej stabilności drzew w porównywanych strefach. Analizy tej dokonano, stosując współczynnik stabilności drzew C ST [Jelonek 2013]. Współczynnik ten łączy w sobie jakość techniczną drewna wyrażoną współczynnikiem jakości wytrzymałościowej J Rc i J Rg drewna maksymalnie nasyconego oraz smukłość drzew (H/D 1,3 ), która jest powszechnie uważana za odpowiednią miarę do szacowania stabilności drzew i drzewostanów.

6 22 Tomasz Jelonek, Arkadiusz Tomczak, Witold Pazdrowski, Agnieszka Remlein Ryc. 4. Współczynniki jakości wytrzymałościowej J przy ściskaniu wzdłuż włókien w porównywanych strefach obciążenia drzewostanu wiatrem Fig. 4. Coefficients of resilience quality, J, under compression with the grain in different zones of wind loading Ryc. 5. Współczynniki jakości wytrzymałościowej J przy zginaniu statycznym w porównywanych strefach obciążenia drzewostanu wiatrem Fig. 5. Coefficients of resilience quality, J, under static bending in different zones of wind loading Przeprowadzona analiza wykazała najwyższą stabilność sosen wzrastających w pierwszej strefie obciążenia wiatrem (A) w stosunku do dwóch kolejnych stref, tj. B i C (ryc. 6 i 7). Pomiędzy strefą B oraz C nie stwierdzono istotnych różnic w tak określonej stabilności drzew. Podsumowanie i dyskusja Wraz ze zmianami cech morfologicznych drzew, związanymi z wiekiem oraz wzrostem ryzyka szkód spowodowanych przez wiatr, naturalnej modyfikacji podlegają ultrastruktura i właściwości drewna [Tomczak i in. 2012; Jelonek 2013]. Drewno w pniu pojedynczego drzewa jest niejednorodne i charakteryzuje się zmiennością zarówno w układzie promieniowym jak i osiowym pnia [Plomion i in. 2001]. Prawidłowość tę wykazały również przeprowadzone badania. Stwierdzono zarówno zmienność osiową jak i promieniową omawianych w pracy współczynników jakości wytrzymałościowej. W rozkładzie osiowym zarówno współczynnik jakości wytrzymałościowej przy ściskaniu (J Rc ) jak i zginaniu statycznym (J Rg ) charakteryzowały się początkowo stosunkowo wysokimi wartościami, które obniżały się do około 40% wysokości drzewa, po czym ponownie wzrastały. Natomiast w rozkładzie promieniowym stwierdzono istotnie wyższy współczynnik jakości wytrzymałościowej w drewnie przy zginaniu statycznym po wschodniej stronie pni w strefie obciążenia B i C. W przypadku współczynnika jakości wytrzymałościowej dla ściskania wzdłuż włókien nie stwierdzono istotnych różnic w zależności od kierunku na promieniu strzały. Najprawdopodobniej tego typu rozkład wyników jest uwarunkowany rozkładem naprężeń w strzałach sosen, jak również naturalnej zmienności tkanki drzewnej.

7 Właściwości tkanki drzewnej 23 Ryc. 6. Współczynniki stabilności drzew C ST w porównywanych strefach obciążenia drzewostanu wiatrem Fig. 6. Stability coefficient of trees CST in different zones of wind loading Ryc. 7. Współczynniki stabilności drzew C ST w porównywanych strefach obciążenia drzewostanu wiatrem Fig. 7. Stability coefficient of trees CST in different zones of wind loading Omawiane zmiany z mechanicznego punktu widzenia mogą być jednym z podstawowych determinantów odporności drzew na działanie wiatru. Jego wpływ na ekosystemy leśne jest szczególny, ponieważ oddziałuje on na zbiorowisko leśne w sposób ciągły, a jego gwałtowny charakter powoduje znaczne straty ekonomiczne w lasach gospodarczych, dlatego też jest obiektem zainteresowania wielu badaczy [Fournier 2006; Peltola 2006; Quinei Gardiner 2007; Jelonek i in. 2011, 2013]. Szkody w lasach powodowane przez wiatr nie ograniczają się jedynie do uszkodzenia drzew wynikającego z jego dużej prędkości. Mogą również wystąpić uszkodzenia tkanki drzewnej z powodu reakcji drzew na umiarkowane obciążenia dynamiczne [Mayer 1987; Peltolai in. 1993; Kerzenmacher, Gardiner 1998; Flesch, Wilson 1999]. W celu złagodzenia skutków działalności silnych wiatrów, wiele badań koncentruje się na zrozumieniu, w jaki sposób wiatr oddziałuje na drzewa [Gardiner 1994; Wood 1995]. Wiele współczesnych badań zmierza w kierunku opracowania modeli biomechanicznych drzew bądź modeli służących do predykcji uszkodzeń drzewostanów przez wiatr [Bruchwald, Dmyterko 2012; Jelonek i in. 2013]. Często w badaniach nad stabilnością drzew i drzewostanów bierze się pod uwagę współczynnik smukłości drzew [Erteld, Hengst 1966; Jaworski 2004; Peltola 2006]. Jest on pochodną dwóch cech biometrycznych, tj. wysokości i pierśnicy drzewa, i uznany został za odpowiednią miarę do określania stabilności drzew oraz ich odporności na działanie wiatru [Jaworski 2004; Peltola 2006]. W przeprowadzonych badaniach stwierdzono morfologiczne zróżnicowanie drzew wzrastających w różnych strefach obciążenia wiatrem. Dotyczyło jednak ono głównie wysokości drzew, która istotnie wzrastała wraz z przechodzeniem do kolejnych stref obciążenia wiatrem przy stosunkowo niezmiennej pierśnicy. W wyniku takiego rozkładu wysokości drzew w stosunku do ich pierśnic najmniej smukłe pnie stwierdzono w strefie A, najbardziej zaś w strefie C.

8 24 Tomasz Jelonek, Arkadiusz Tomczak, Witold Pazdrowski, Agnieszka Remlein W pracy jakość tkanki drzewnej analizowano na podstawie współczynników jakości wytrzymałościowej, które dobrze opisują jakość drewna jako materiału, jednak z punktu widzenia biomechaniki drzew są niewystarczające. Dzieje się tak, ponieważ biomechanika drzew jest w dużym stopniu podyktowana przez zewnętrzny kształt drzewa, a obciążenia dynamiczne drzew ulegają zmianom w czasie. Wpływ na to mają między innymi zabiegi gospodarcze, które w pewnym stopniu determinują statykę drzew i drzewostanów. Zmiany w zagęszczeniu drzew niemal od razu wpłyną na ich stabilność, podczas gdy zmiany adaptacyjne tkanki drzewnej powstałe w wyniku zmian warunków wzrostu drzew rozłożą się w czasie. W okresie zmian adaptacyjnych drzewa będą najprawdopodobniej charakteryzowały się obniżoną stabilnością aż do czasu, gdy zarówno pod względem morfologicznym jak i budowy drewna zostanie osiągnięta równowaga. Zatem forma drzewa i właściwości mechaniczne drewna są ze sobą powiązane w celu zrównoważenia jego stabilności mechanicznej oraz fizjologicznej [Cannell 1993, Pretzsch 1995]. Tego typu strategia jest przykładem modyfikacji wzrostu drzew i dostosowania się do różnych wymagań [Brüchert, Gardiner 2006]. Wobec powyższego uzasadnione będzie, podczas określania stabilności drzew, uwzględnienie jednocześnie współczynnika opisującego właściwości tkanki drzewnej oraz wyrażającego jego kształt. W pracy do określania biomechanicznej stabilności drzew zastosowano współczynnik stabilności (C ST ), który do określania biomechanicznej stabilności drzew zaproponował Jelonek [2013]. Przeprowadzona analiza współczynników stabilności drzew C ST wykazała najwyższą stabilność sosen wzrastających w pierwszej strefie obciążenia wiatrem (A) w stosunku do dwóch kolejnych stref. Na podstawie przeprowadzonych badań można więc stwierdzić, iż tkanka drzewna drzew wzrastających w strefach o różnym obciążeniu wiatrem jest do podobna pod względem technicznym. Jednakże w ujęciu szerszym, uwzględniającym również architekturę drzew na tle właściwości tkanki drzewnej, drzewa wyrosłe w strefie największego obciążenia charakteryzowały się największym współczynnikiem stabilności (C ST ), co wynika zapewne z naturalnych zmian adaptacyjnych drzewostanu. Literatura Brüchert F., Gardiner B. (2006): The effect of wind exposure on the tree aerial architecture and biomechanics of Sitka spruce (Piceasitchensis, Pinaceae). American Journal of Botany 93(10): Bruchwald A., Dmyterko E. (2012): Ryzyko powstawania szkód w drzewostanach poszczególnych nadleśnictw Polski. Sylwan 156(1): Cannell M. G. R. (1993): Competition for light: detection, measurement, and quantification. Can. J. For. Res. 23: Coutts, M. P. (1986): Components of tree stability in Sitka spruce on peaty gley soil. Forestry 59: Ennos A. R. (1997): Wind as an ecological factor. Trends in Ecology & Evolution 12(3): Erteld W., Hengst, E. (1966): Waldertragslehre. Radebeul. Neumann Verlag. Flesch T.K., Wilson J.D. (1999): Wind and remnant tree sway in forest cutblocks. II. Relating measured tree sway to wind statistics. Agricultural and Forest Meteorology 93: Fournier M. i in. (2006): Tree biomechanics and growth strategies in the context of forest functional ecology. In A. Herrel, T. Speck, and N. Rowe [eds.], Ecology and biomechanics: A mechanical approach to the ecology of animals and plants, CRC Press Taylor & Francis, Boca Raton, Louisiana, USA.

9 Właściwości tkanki drzewnej 25 Gardiner B. A. (1994): Wind and wind forces in a plantation spruce forest. Boundary-Layer Meteorology 67: Hale S.E., Levy P.E., Gardiner B.A. (2004): Trade-offs between seedling growth, thinning and stand stability in Sitka spruce stands: a modelling analysis. Forest Ecology and Management 187: Jakubowski M. (2010): Promieniowa zmienność makrostruktury drewna sosny zwyczajnej (Pinus sylvestris L.) i świerka pospolitego (Picea abies Karst.) w relacji do niektórych właściwości drewna. Rozprawy Naukowe 407. Wydawnictwo Uniwersytetu Przyrodniczego w Poznaniu. Jakubowski M., Tomczak A., Jelonek T. (2011a): Compression strength along the grain in twin samples (wet and absolutely dry) coming from wood of wind-broken trees of Scots pine (Pinus sylvestris L.). Ann. Warsaw Univ. of Life Sci. SGGW, Forest and Wood Technology 74: Jakubowski M., Jelonek T., Tomczak A. (2011b): Modulus of Rupture in twin samples (wet and absolutely dry) coming from wood of wind-broken trees of Scots pine (Pinus sylvestris L.). Ann. Warsaw Univ. of Life Sci. SGGW, Forest and Wood Technology 74: James K., Haritos N., Ades P. K. (2006): Mechanical stability of trees under dynamic loads. American Journal of Botany 93(10): Jaworski, A. (2004): Podstawy przyrostowe i ekologiczne odnawiania oraz pielęgnacji drzewostanów. Państwowe Wydawnictwo Rolnicze i Leśne, Warszawa. Jelonek T. (2013): Biomechaniczna stabilność drzew a wybrane właściwości fizyczne, mechaniczne i strukturalne ksylemu sosny zwyczajnej (Pinus sylvestris L.) wyrosłej w warunkach gruntów porolnych i leśnych, Rozprawy naukowe 455, Wydawnictwo Uniwersytetu Przyrodniczego w Poznaniu, Poznań Jelonek T., Jakubowski M., Tomczak (2011): A. The effect of wind exposure on the selected stability parameters of the Scots pine stands. Ann. Warsaw Univ. of Life Sci. SGGW, Forest and Wood Technology 74: Kerzenmacher T., Gardiner B. A. (1998): A mathematical model to describe the dynamic response of a spruce tree to the wind. Trees, 12: Mayer H Wind-induced tree sways. Trees (Berlin) 1: Morgan J., Cannell G. R. (1994): Shape of tree stems: a reexamination of the uniform stress hypothesis. Tree Physiology 14(1): Niklas K.J., Spatz H.-C. (2006): Allometric theory and the mechanical stability of large trees: proof and conjecture. American Journal of Botany 93: Peltola H., Kellomaki S., Hassinen A., Granander M. (2000): Mechanical stability of Scots pine, Norway spruce and birch: ananalysis of tree pulling experiments in Finland. Forest Ecology and Management 135: Peltola H., Kellomäki S., Hassinen A., Lementtinen M., Aho J. (1993): Swaying of trees caused by wind: analysis of field measurements. Silva Fennica 27(2): Peltola H.M Mechanical stability of trees under static loads. American Journal of Botany 93(10): Plomion C., Leprovost G., Stokes A. (2001): Wood formation in trees. Plant Physiology: 127, Pretzsch H. (1995): Zum Einfluß des Baumverteilungsmusters auf den Bestandeszuwachs. Allgemeine Forstund Jagdzeitung 166: Quine C. P., Gardiner, B. A. (2007): Understanding how the interaction of wind and trees results in windthrow, stem breakage, and canopy gap formation. In: Johnson, E.A., Miyanishi, K. (Eds.), Plant Disturbance Ecology The Process and the Response. Elsevier, Amsterdam. Quine, C. P., Gardiner, B. A. (2007): Understanding how the interaction of wind and trees results in windthrow, stem breakage and canopy gap formation. In Johnson, E. (Ed.) Plant disturbance ecology: the process and the response. Academic Press. Scott R. E., And Mitchell S. J. (2005): Empirical modeling of windthrow risk in partially harvested stands using tree, neighbourhood, and stand attributes. Forest Ecology and Management 218: Spatz H. C., Bruechert F. (2000): Basic biomechanics of selfsupporting plants: wind loads and gravitational loads on a Norway spruce tree. Forest Ecology and Management 135: Tomczak A., Jelonek T., Jakubowski M. (2011): Modulus of elasticity of twin samples (wet and absolute dry) origin from Scots pine (Pinus sylvestris L.) trees broken by wind. Ann. Warsaw Univ. of Life Sci. SGGW, Forest and Wood Technology 77: Tomczak A., Jelonek T., Jakubowski M. (2012): Zmiany w budowie i właściwościach drewna jako efekt oddziaływania wiatru na drzewa. Sylwan 156(10):

10 26 Tomasz Jelonek, Arkadiusz Tomczak, Witold Pazdrowski, Agnieszka Remlein Wood C. J. (1995): Understanding wind forces on trees. In M. P. Coutts and J. Grace [eds.], Wind and trees, Cambridge University Press, Cambridge, UK. Zajączkowski J. (1991): Odporność lasu na szkodliwe działanie wiatru i śniegu. Wydawnictwo Świat. Warszawa. Adres do korespondencji Coresponding address: Tomasz Jelonek Uniwersytet Przyrodniczy w Poznaniu Katedra Użytkowania Lasu ul. Wojska Polskiego 71A Poznań tel tomasz.jelonek@up.poznan.pl

Współczynnik jakości wytrzymałościowej drewna młodocianego sosny zwyczajnej (Pinus sylvestris L.) i jego zmienność na przekroju podłużnym pnia

Współczynnik jakości wytrzymałościowej drewna młodocianego sosny zwyczajnej (Pinus sylvestris L.) i jego zmienność na przekroju podłużnym pnia Poznańskie Towarzystwo Przyjaciół Nauk Wydział Nauk rolniczych i leśnych Forestry Letters dawniej Prace komisji nauk rolniczych i komisji nauk leśnych Tom 106 2013 Współczynnik jakości wytrzymałościowej

Bardziej szczegółowo

WPŁYW NIEJEDNORODNOŚCI CYKLICZNEJ DREWNA NA WYBRANE FIZYKO-MECHANICZNE WŁAŚCIWOŚCI DREWNA STRZAŁ ŚWIERKÓW

WPŁYW NIEJEDNORODNOŚCI CYKLICZNEJ DREWNA NA WYBRANE FIZYKO-MECHANICZNE WŁAŚCIWOŚCI DREWNA STRZAŁ ŚWIERKÓW Poznańskie Towarzystwo Przyjaciół Nauk Wydział Nauk rolniczych i leśnych Prace komisji nauk rolniczych i komisji nauk leśnych Tom 103 2012 Wi t o l d Pa z d r o w s k i, To m a s z Je l o n e k, Ar k a

Bardziej szczegółowo

Zagrożenia drzewostanów bukowych młodszych klas wieku powodowanych przez jeleniowate na przykładzie nadleśnictwa Polanów. Sękocin Stary,

Zagrożenia drzewostanów bukowych młodszych klas wieku powodowanych przez jeleniowate na przykładzie nadleśnictwa Polanów. Sękocin Stary, Zagrożenia drzewostanów bukowych młodszych klas wieku powodowanych przez jeleniowate na przykładzie nadleśnictwa Polanów Sękocin Stary, 15.02.2016 2 Leśny Kompleks Promocyjny Lasy Środkowopomorskie Województwo

Bardziej szczegółowo

Strukturalne właściwości drewna sosny zwyczajnej (Pinus sylvestris L.) w zależności od strony świata wstępne wyniki badań

Strukturalne właściwości drewna sosny zwyczajnej (Pinus sylvestris L.) w zależności od strony świata wstępne wyniki badań Strukturalne właściwości drewna sosny zwyczajnej (Pinus sylvestris L.) w zależności od strony świata wstępne wyniki badań Paulina Rola, Paweł Staniszewski, Robert Tomusiak, Paweł Sekrecki, Natalia Wysocka

Bardziej szczegółowo

Charakterystyka wybranych cech morfologicznych drzew w dojrzałych drzewostanach sosnowych eksponowanych na działanie wiatru*

Charakterystyka wybranych cech morfologicznych drzew w dojrzałych drzewostanach sosnowych eksponowanych na działanie wiatru* sylwan 158 (3): 183 191, 2014 Charakterystyka wybranych cech morfologicznych drzew w dojrzałych drzewostanach sosnowych eksponowanych na działanie wiatru* Characteristics of selected morphological traits

Bardziej szczegółowo

Parametry techniczne młodocianego i dojrzałego drewna sosny zwyczajnej (Pinus sylvestris L.)

Parametry techniczne młodocianego i dojrzałego drewna sosny zwyczajnej (Pinus sylvestris L.) sylwan 156 (9): 695 702, 2012 Parametry techniczne młodocianego i dojrzałego drewna sosny zwyczajnej (Pinus sylvestris L.) Technical parameters of juvenile and mature wood in Scots pine (Pinus sylvestris

Bardziej szczegółowo

DALSZE BADANIA NAD ZMIENNOŚCIĄ Z WIEKIEM WŁAŚCIWYCH LICZB KSZTAŁTU DĘBU ORAZ ZALEŻNOŚCIĄ POMIĘDZY NIMI A NIEKTÓRYMI CECHAMI WYMIAROWYMI DRZEW

DALSZE BADANIA NAD ZMIENNOŚCIĄ Z WIEKIEM WŁAŚCIWYCH LICZB KSZTAŁTU DĘBU ORAZ ZALEŻNOŚCIĄ POMIĘDZY NIMI A NIEKTÓRYMI CECHAMI WYMIAROWYMI DRZEW SCIENTIARUM POLONORUMACTA Silv. Colendar. Rat. Ind. Lignar. 4(2) 2005, 123-133 DALSZE BADANIA NAD ZMIENNOŚCIĄ Z WIEKIEM WŁAŚCIWYCH LICZB KSZTAŁTU DĘBU ORAZ ZALEŻNOŚCIĄ POMIĘDZY NIMI A NIEKTÓRYMI CECHAMI

Bardziej szczegółowo

Zmiany w budowie i właściwościach drewna jako efekt oddziaływania wiatru na drzewa

Zmiany w budowie i właściwościach drewna jako efekt oddziaływania wiatru na drzewa sylwan 156 (10): 776 783, 2012 Arkadiusz Tomczak, Tomasz Jelonek, Marcin Jakubowski Zmiany w budowie i właściwościach drewna jako efekt oddziaływania wiatru na drzewa Changes in the structure and properties

Bardziej szczegółowo

Próby zastosowania matematyki w ekologii lasu; oczekiwania, doświadczenia, sugestie

Próby zastosowania matematyki w ekologii lasu; oczekiwania, doświadczenia, sugestie Próby zastosowania matematyki w ekologii lasu; oczekiwania, doświadczenia, sugestie Jerzy Szwagrzyk Instytut Ekologii i Hodowli Lasu Uniwersytet Rolniczy w Krakowie Maciej Czarnowski i jego próby matematycznego

Bardziej szczegółowo

dawniej Tom

dawniej Tom Poznańskie Towarzystwo Przyjaciół Nauk Wydział Nauk rolniczych i leśnych Forestry Letters dawniej Prace komisji nauk rolniczych i komisji nauk leśnych Tom 104 2013 Wpływ systemów wynagradzania na koszty

Bardziej szczegółowo

Gęstość umowna drewna świerka pospolitego (Picea abies L. Karst) pozyskanego z plantacji nasiennej

Gęstość umowna drewna świerka pospolitego (Picea abies L. Karst) pozyskanego z plantacji nasiennej Poznańskie Towarzystwo Przyjaciół Nauk Wydział Nauk rolniczych i leśnych Forestry Letters dawniej Prace komisji nauk rolniczych i komisji nauk leśnych Tom 106 2013 Ma r c i n Ja k u b o w s k i, Wi t o

Bardziej szczegółowo

Nauka o produkcyjności lasu

Nauka o produkcyjności lasu Nauka o produkcyjności lasu Wykład 6 Studia I Stopnia, kierunek leśnictwo Konkurencja Czynnki abiotyczne Czynniki biotyczne Czynniki antropogeniczne wzrost konkurencja Struktura drzewostanu SIEDLISKO Konkurencja

Bardziej szczegółowo

Przedmiot SIEDLISKOZNAWSTWO LEŚNE Organizacja zajęć w semestrze 1

Przedmiot SIEDLISKOZNAWSTWO LEŚNE Organizacja zajęć w semestrze 1 Wydział Leśny SGGW w Warszawie Niestacjonarne studia II (magisterskie) Przedmiot SIEDLISKOZNAWSTWO LEŚNE Organizacja zajęć w semestrze 1 Prowadzący: Prof. dr hab. Bogdan Brzeziecki - wykłady, dr inż. Jacek

Bardziej szczegółowo

Smukłość drzew w drzewostanach robiniowych. Slenderness of trees in black locust stands

Smukłość drzew w drzewostanach robiniowych. Slenderness of trees in black locust stands DOI: 10.2478/frp-2018-0012 Wersja PDF: www.lesne-prace-badawcze.pl ORyGINALNA PRACA NAUKOWA Leśne Prace Badawcze / Forest Research Papers Czerwiec / June 2018, Vol. 79 (2): 113 117 e-issn 2082-8926 Smukłość

Bardziej szczegółowo

Acta Sci. Pol. Silv. Colendar. Ratio Ind. Lignar. 16(2) 2017,

Acta Sci. Pol. Silv. Colendar. Ratio Ind. Lignar. 16(2) 2017, SCIENTIARUM POLONORUMACTA Acta Sci. Pol. Silv. Colendar. Ratio Ind. Lignar. 16(2) 2017, 131 140 FORESTRY AND WOOD TECHNOLOGY www.forestry.actapol.net pissn 1644-0722 eissn 2450-7997 ORIGINAL PAPER http://dx.doi.org/10.17306/j.afw.2017.2.13

Bardziej szczegółowo

Green density of Scots pine (Pinus sylvestris L.) sapwood coming from selected stands north-western Poland

Green density of Scots pine (Pinus sylvestris L.) sapwood coming from selected stands north-western Poland POZNAŃSKIE TOWARZYSTWO PRZYJACIÓŁ NAUK since 1857 O R I G I N A L A R T I C L E For. Lett. No 107: 5-9, 2014 Green density of Scots pine (Pinus sylvestris L.) sapwood coming from selected stands north-western

Bardziej szczegółowo

Prof. dr hab. inż. Anna Barszcz

Prof. dr hab. inż. Anna Barszcz Prof. dr hab. inż. Anna Barszcz Zakład Użytkowania Lasu i Drewna Instytut Użytkowania Lasu i Techniki Leśnej Wydział Leśny, Uniwersytet Rolniczy im. H. Kołłątaja w Krakowie RECENZJA cyklu publikacji stanowiących

Bardziej szczegółowo

WPŁYW WIELOKROTNYCH OBCIĄŻEŃ STATYCZNYCH NA STOPIEŃ ZAGĘSZCZENIA I WŁAŚCIWOŚCI REOLOGICZNE MASY NASION ROŚLIN OLEISTYCH

WPŁYW WIELOKROTNYCH OBCIĄŻEŃ STATYCZNYCH NA STOPIEŃ ZAGĘSZCZENIA I WŁAŚCIWOŚCI REOLOGICZNE MASY NASION ROŚLIN OLEISTYCH Inżynieria Rolnicza 6(131)/2011 WPŁYW WIELOKROTNYCH OBCIĄŻEŃ STATYCZNYCH NA STOPIEŃ ZAGĘSZCZENIA I WŁAŚCIWOŚCI REOLOGICZNE MASY NASION ROŚLIN OLEISTYCH Janusz Kolowca, Marek Wróbel Katedra Inżynierii Mechanicznej

Bardziej szczegółowo

OCENA PARAMETRÓW WZROSTOWYCH MODRZEWIA EUROPEJSKIEGO (LARIX DECIDUA MILL.) NA RODOWEJ UPRAWIE POCHODNEJ W NADLEŚNICTWIE MIASTKO

OCENA PARAMETRÓW WZROSTOWYCH MODRZEWIA EUROPEJSKIEGO (LARIX DECIDUA MILL.) NA RODOWEJ UPRAWIE POCHODNEJ W NADLEŚNICTWIE MIASTKO Wojciech Wesoły Uniwersytet Przyrodniczy w Poznaniu Wyższa Szkoła Zarządzania Środowiskiem w Tucholi Adriana Ogrodniczak, Maria Hauke-Kowalska Uniwersytet Przyrodniczy w Poznaniu OCENA PARAMETRÓW WZROSTOWYCH

Bardziej szczegółowo

ZMIENNOŚĆ SUMY MIĄŻSZOŚCI DRZEW NA POWIERZCHNIACH PRÓBNYCH W RÓŻNOWIEKOWYCH LASACH GÓRSKICH

ZMIENNOŚĆ SUMY MIĄŻSZOŚCI DRZEW NA POWIERZCHNIACH PRÓBNYCH W RÓŻNOWIEKOWYCH LASACH GÓRSKICH SCIENTIARUM POLONORUMACTA Silv. Colendar. Rat. Ind. Lignar. 3(2) 2004, 5-11 ZMIENNOŚĆ SUMY MIĄŻSZOŚCI DRZEW NA POWIERZCHNIACH PRÓBNYCH W RÓŻNOWIEKOWYCH LASACH GÓRSKICH Jan Banaś Akademia Rolnicza w Krakowie

Bardziej szczegółowo

Biuro Urządzania Lasu i Geodezji Leśnej. Zasoby drewna martwego w lasach na podstawie wyników wielkoobszarowej inwentaryzacji stanu lasu

Biuro Urządzania Lasu i Geodezji Leśnej. Zasoby drewna martwego w lasach na podstawie wyników wielkoobszarowej inwentaryzacji stanu lasu Zasoby drewna martwego w lasach na podstawie wyników wielkoobszarowej inwentaryzacji stanu lasu Bożydar Neroj 27 kwietnia 2011r. 1 Zasady wykonywania wielkoobszarowej inwentaryzacji stanu lasu Instrukcja

Bardziej szczegółowo

sylwan nr 9: 3 15, 2006

sylwan nr 9: 3 15, 2006 sylwan nr 9: 3 15, 2006 Jerzy Szwagrzyk, Waldemar Sulowski, Tomasz Skrzydłowski Structure of a natural stand of a Carpathian beech forest in the Tatra mountains compared with natural beech stands from

Bardziej szczegółowo

BADANIA ZRÓŻNICOWANIA RYZYKA WYPADKÓW PRZY PRACY NA PRZYKŁADZIE ANALIZY STATYSTYKI WYPADKÓW DLA BRANŻY GÓRNICTWA I POLSKI

BADANIA ZRÓŻNICOWANIA RYZYKA WYPADKÓW PRZY PRACY NA PRZYKŁADZIE ANALIZY STATYSTYKI WYPADKÓW DLA BRANŻY GÓRNICTWA I POLSKI 14 BADANIA ZRÓŻNICOWANIA RYZYKA WYPADKÓW PRZY PRACY NA PRZYKŁADZIE ANALIZY STATYSTYKI WYPADKÓW DLA BRANŻY GÓRNICTWA I POLSKI 14.1 WSTĘP Ogólne wymagania prawne dotyczące przy pracy określają m.in. przepisy

Bardziej szczegółowo

Kształtowanie się smukłości pni dębu szypułkowego (Quercus robur L.) w zależności od wieku drzew

Kształtowanie się smukłości pni dębu szypułkowego (Quercus robur L.) w zależności od wieku drzew sylwan nr 7: 39 45, 2008 Katarzyna Kaźmierczak, Witold Pazdrowski, Krzysztof Mańka, Marek Szymański, Marcin Nawrot Kształtowanie się smukłości pni dębu szypułkowego (Quercus robur L.) w zależności od wieku

Bardziej szczegółowo

Prof. dr hab. Jerzy Modrzyński Poznań, 20.10.2013 Katedra Siedliskoznawstwa i Ekologii Lasu Wydział Leśny Uniwersytetu Przyrodniczego w Poznaniu

Prof. dr hab. Jerzy Modrzyński Poznań, 20.10.2013 Katedra Siedliskoznawstwa i Ekologii Lasu Wydział Leśny Uniwersytetu Przyrodniczego w Poznaniu Prof. dr hab. Jerzy Modrzyński Poznań, 20.10.2013 Katedra Siedliskoznawstwa i Ekologii Lasu Wydział Leśny Uniwersytetu Przyrodniczego w Poznaniu Recenzja istotnej aktywności naukowej oraz osiągnięcia naukowego

Bardziej szczegółowo

Modelowanie wzrostu drzew i drzewostanów

Modelowanie wzrostu drzew i drzewostanów Modelowanie wzrostu drzew i drzewostanów Zajęcia specjalizacyjne i fakultet Dr hab. Michal Zasada Samodzielny Zakład Dendrometrii i Nauki o Produkcyjności Lasu Wydział Leśny SGGW w Warszawie Stacjonarne

Bardziej szczegółowo

ZASTOSOWANIE RÓWNANIA BOUSSINESQUE A DO OKREŚLANIA NAPRĘŻEŃ W GLEBIE WYWOŁANYCH ODDZIAŁYWANIEM ZESTAWÓW MASZYN

ZASTOSOWANIE RÓWNANIA BOUSSINESQUE A DO OKREŚLANIA NAPRĘŻEŃ W GLEBIE WYWOŁANYCH ODDZIAŁYWANIEM ZESTAWÓW MASZYN Inżynieria Rolnicza 4(10)/008 ZASTOSOWANIE RÓWNANIA BOUSSINESQUE A DO OKREŚLANIA NAPRĘŻEŃ W GLEBIE WYWOŁANYCH ODDZIAŁYWANIEM ZESTAWÓW MASZYN Yuri Chigarev, Rafał Nowowiejski, Jan B. Dawidowski Instytut

Bardziej szczegółowo

Wycena wartości pieniężnej wybranych rębnych drzewostanów sosnowych Nadleśnictwa Nowa Dęba

Wycena wartości pieniężnej wybranych rębnych drzewostanów sosnowych Nadleśnictwa Nowa Dęba Uniwersytet Rolniczy im. Hugona Kołłątaja w Krakowie Wydział Leśny mgr inż. Lucjan Długosiewicz Wycena wartości pieniężnej wybranych rębnych drzewostanów sosnowych Nadleśnictwa Nowa Dęba Praca wykonana

Bardziej szczegółowo

WPŁYW WIELOKROTNYCH OBCIĄŻEŃ STATYCZNYCH NA STOPIEŃ ZAGĘSZCZENIA I WŁAŚCIWOŚCI REOLOGICZNE MASY ZIARNA

WPŁYW WIELOKROTNYCH OBCIĄŻEŃ STATYCZNYCH NA STOPIEŃ ZAGĘSZCZENIA I WŁAŚCIWOŚCI REOLOGICZNE MASY ZIARNA Inżynieria Rolnicza 13/2006 Janusz Kolowca Katedra Inżynierii Mechanicznej i Agrofizyki Akademia Rolnicza w Krakowie WPŁYW WIELOKROTNYCH OBCIĄŻEŃ STATYCZNYCH NA STOPIEŃ ZAGĘSZCZENIA I WŁAŚCIWOŚCI REOLOGICZNE

Bardziej szczegółowo

Regresja i Korelacja

Regresja i Korelacja Regresja i Korelacja Regresja i Korelacja W przyrodzie często obserwujemy związek między kilkoma cechami, np.: drzewa grubsze są z reguły wyższe, drewno iglaste o węższych słojach ma większą gęstość, impregnowane

Bardziej szczegółowo

SZACUNEK BRAKARSKI. 30 stycznia 2018 roku

SZACUNEK BRAKARSKI. 30 stycznia 2018 roku SZACUNEK BRAKARSKI Lokalizacja Świnoujście, ul. Szantowa Zamawiający Gmina Miasto Świnoujście ul. Wojska Polskiego 1/6, 72 600 Świnoujście Rodzaj opracowania Szacunek brakarski wraz wyceną wartości drewna

Bardziej szczegółowo

Smukłość modrzewia europejskiego (Larix decidua MILL.) i jej związki z innymi cechami biometrycznymi

Smukłość modrzewia europejskiego (Larix decidua MILL.) i jej związki z innymi cechami biometrycznymi sylwan 156 (2): 83 88, 2012 Katarzyna Kaźmierczak, Marcin Nawrot, Witold Pazdrowski, Agnieszka Jędraszak, Tomasz Najgrakowski Smukłość modrzewia europejskiego (Larix decidua MILL.) i jej związki z innymi

Bardziej szczegółowo

Katedra Łowiectwa i Ochrony Lasu, Wydział Leśny, Uniwersytet Przyrodniczy w Poznaniu

Katedra Łowiectwa i Ochrony Lasu, Wydział Leśny, Uniwersytet Przyrodniczy w Poznaniu LOGO Wpływ podszytu bukowego (Fagus sylvatica L.) na chemizm opadu podkoronowego w monokulturach sosnowych (Pinus sylvestris L.) na gruntach porolnych w Nadleśnictwie Tuczno Influence of beach undergrowth

Bardziej szczegółowo

Compression strength of pine wood (Pinus Sylvestris L.) from selected forest regions in Poland, part II

Compression strength of pine wood (Pinus Sylvestris L.) from selected forest regions in Poland, part II Annals of Warsaw University of Life Sciences - SGGW Forestry and Wood Technology 83, 2013: 206-210 (Ann. WULS - SGGW, For. and Wood Technol. 83, 2013) Compression strength of pine wood (Pinus Sylvestris

Bardziej szczegółowo

Wartość wiązanego węgla w drzewostanach sosnowych

Wartość wiązanego węgla w drzewostanach sosnowych Wartość wiązanego węgla w drzewostanach sosnowych Emilia Wysocka-Fijorek Stanisław Zając Zakład Zarządzania Zasobami Leśnymi Instytut Badawczy Leśnictwa Tło historyczne podjęci badań 1. Temat badawczy

Bardziej szczegółowo

Materiałowe i technologiczne uwarunkowania stanu naprężeń własnych i anizotropii wtórnej powłok cylindrycznych wytłaczanych z polietylenu

Materiałowe i technologiczne uwarunkowania stanu naprężeń własnych i anizotropii wtórnej powłok cylindrycznych wytłaczanych z polietylenu POLITECHNIKA ŚLĄSKA ZESZYTY NAUKOWE NR 1676 SUB Gottingen 7 217 872 077 Andrzej PUSZ 2005 A 12174 Materiałowe i technologiczne uwarunkowania stanu naprężeń własnych i anizotropii wtórnej powłok cylindrycznych

Bardziej szczegółowo

Typy rozmieszczenia drzew w drzewostanach sosnowych różnego wieku z odnowienia naturalnego

Typy rozmieszczenia drzew w drzewostanach sosnowych różnego wieku z odnowienia naturalnego Sergii Boiko Typy rozmieszczenia drzew w drzewostanach sosnowych różnego wieku z odnowienia naturalnego Autoreferat rozprawy doktorskiej wykonanej w Zakładzie Hodowli Lasu Instytutu Badawczego Leśnictwa

Bardziej szczegółowo

ROZPRAWY NAUKOWE 455 TOMASZ JELONEK

ROZPRAWY NAUKOWE 455 TOMASZ JELONEK ROZPRAWY NAUKOWE 455 TOMASZ JELONEK BIOMECHANICZNA STABILNOŚĆ DRZEW A WYBRANE WŁAŚCIWOŚCI FIZYCZNE, MECHANICZNE I STRUKTURALNE KSYLEMU SOSNY ZWYCZAJNEJ (PINUS SYLVESTRIS L.) WYROSŁEJ W WARUNKACH GRUNTÓW

Bardziej szczegółowo

METODA WARTOŚCIOWANIA PARAMETRÓW PROCESU PLANOWEGO OBSŁUGIWANIA TECHNICZNEGO MASZYN ROLNICZYCH

METODA WARTOŚCIOWANIA PARAMETRÓW PROCESU PLANOWEGO OBSŁUGIWANIA TECHNICZNEGO MASZYN ROLNICZYCH Inżynieria Rolnicza 7(125)/2010 METODA WARTOŚCIOWANIA PARAMETRÓW PROCESU PLANOWEGO OBSŁUGIWANIA TECHNICZNEGO MASZYN ROLNICZYCH Zenon Grześ Instytut Inżynierii Rolniczej, Uniwersytet Przyrodniczy w Poznaniu

Bardziej szczegółowo

IDENTYFIKACJA I ANALIZA PARAMETRÓW GEOMETRYCZNYCH I MECHANICZNYCH KOŚCI MIEDNICZNEJ CZŁOWIEKA

IDENTYFIKACJA I ANALIZA PARAMETRÓW GEOMETRYCZNYCH I MECHANICZNYCH KOŚCI MIEDNICZNEJ CZŁOWIEKA POLITECHNIKA ŚLĄSKA ZESZYTY NAUKOWE Nr 1651 Antoni JOHN SUB Gottingen 7 217 780 458 2005 A 3012 IDENTYFIKACJA I ANALIZA PARAMETRÓW GEOMETRYCZNYCH I MECHANICZNYCH KOŚCI MIEDNICZNEJ CZŁOWIEKA Gliwice 2004

Bardziej szczegółowo

Możliwości fizyczne i psychomotoryczne starszych pracowników w aspekcie dostosowania stanowisk pracy dla populacji starszych pracowników

Możliwości fizyczne i psychomotoryczne starszych pracowników w aspekcie dostosowania stanowisk pracy dla populacji starszych pracowników Możliwości fizyczne i psychomotoryczne starszych pracowników w aspekcie dostosowania stanowisk pracy dla populacji starszych pracowników Danuta Roman-Liu Dolegliwości mięśniowo-szkieletowe u pracowników

Bardziej szczegółowo

REMBIOFOR Teledetekcja w leśnictwie precyzyjnym

REMBIOFOR Teledetekcja w leśnictwie precyzyjnym REMBIOFOR Teledetekcja w leśnictwie precyzyjnym K. Stereńczak, G. Krok, K. Materek, P. Mroczek, K. Mitelsztedt, M. Lisańczuk, D. Balicki, P. Lenarczyk, M. Laszkowski, M. Wietecha, S. Miścicki*, A. Markiewicz

Bardziej szczegółowo

ANALIZA WŁAŚCIWOŚCI TRAKCYJNYCH DARNI W ZMIENNYCH WARUNKACH GRUNTOWYCH

ANALIZA WŁAŚCIWOŚCI TRAKCYJNYCH DARNI W ZMIENNYCH WARUNKACH GRUNTOWYCH Inżynieria Rolnicza 5(123)/21 ANALIZA WŁAŚCIWOŚCI TRAKCYJNYCH DARNI W ZMIENNYCH WARUNKACH GRUNTOWYCH Instytut Inżynierii Rolniczej, Uniwersytet Przyrodniczy we Wrocławiu Streszczenie. W pracy przedstawiono

Bardziej szczegółowo

Wpływ promieniowania na wybrane właściwości folii biodegradowalnych

Wpływ promieniowania na wybrane właściwości folii biodegradowalnych WANDA NOWAK, HALINA PODSIADŁO Politechnika Warszawska Wpływ promieniowania na wybrane właściwości folii biodegradowalnych Słowa kluczowe: biodegradacja, kompostowanie, folie celulozowe, właściwości wytrzymałościowe,

Bardziej szczegółowo

STATYCZNA PRÓBA ROZCIĄGANIA

STATYCZNA PRÓBA ROZCIĄGANIA Mechanika i wytrzymałość materiałów - instrukcja do ćwiczenia laboratoryjnego: STATYCZNA PRÓBA ROZCIĄGANIA oprac. dr inż. Jarosław Filipiak Cel ćwiczenia 1. Zapoznanie się ze sposobem przeprowadzania statycznej

Bardziej szczegółowo

MODELOWANIE WARSTWY POWIERZCHNIOWEJ O ZMIENNEJ TWARDOŚCI

MODELOWANIE WARSTWY POWIERZCHNIOWEJ O ZMIENNEJ TWARDOŚCI Dr inż. Danuta MIEDZIŃSKA, email: dmiedzinska@wat.edu.pl Dr inż. Robert PANOWICZ, email: Panowicz@wat.edu.pl Wojskowa Akademia Techniczna, Katedra Mechaniki i Informatyki Stosowanej MODELOWANIE WARSTWY

Bardziej szczegółowo

ZALEŻNOŚĆ POMIĘDZY ROZŁOGIEM ZIEMNIAKÓW POD KRZAKIEM A LICZEBNOŚCIĄ, STRUKTURĄ I MASĄ BULW

ZALEŻNOŚĆ POMIĘDZY ROZŁOGIEM ZIEMNIAKÓW POD KRZAKIEM A LICZEBNOŚCIĄ, STRUKTURĄ I MASĄ BULW Inżynieria Rolnicza 1(18)/28 ZALEŻNOŚĆ POMIĘDZY ROZŁOGIEM ZIEMNIAKÓW POD KRZAKIEM A LICZEBNOŚCIĄ, STRUKTURĄ I MASĄ BULW Barbara Krzysztofik, Piotr Nawara, Paweł Skonieczny Katedra Techniki Rolno-Spożywczej,

Bardziej szczegółowo

WPŁYW TECHNICZNEGO UZBROJENIA PROCESU PRACY NA NADWYŻKĘ BEZPOŚREDNIĄ W GOSPODARSTWACH RODZINNYCH

WPŁYW TECHNICZNEGO UZBROJENIA PROCESU PRACY NA NADWYŻKĘ BEZPOŚREDNIĄ W GOSPODARSTWACH RODZINNYCH Inżynieria Rolnicza 4(102)/2008 WPŁYW TECHNICZNEGO UZBROJENIA PROCESU PRACY NA NADWYŻKĘ BEZPOŚREDNIĄ W GOSPODARSTWACH RODZINNYCH Sławomir Kocira Katedra Eksploatacji Maszyn i Zarządzania w Inżynierii Rolniczej,

Bardziej szczegółowo

Instytut Badawczy Leśnictwa

Instytut Badawczy Leśnictwa Instytut Badawczy Leśnictwa www.ibles.pl LIFE+ ForBioSensing PL: Kompleksowy monitoring dynamiki drzewostanów Puszczy Białowieskiej z wykorzystaniem danych teledetekcyjnych - prace terenowe Dr hab. inż.

Bardziej szczegółowo

ESSENTIAL OILS IN THE NEEDLES OF SCOTS PINE (Pinus sylvestris L.)

ESSENTIAL OILS IN THE NEEDLES OF SCOTS PINE (Pinus sylvestris L.) Proceedings of ECOpole DOI: 10.2429/proc.2014.8(2)077 2014;8(2) Monika SPOREK 1 ESSENTIAL OILS IN THE NEEDLES OF SCOTS PINE (Pinus sylvestris L.) WYDAJNOŚĆ OLEJKÓW ETERYCZNYCH Z IGLIWIA SOSNY ZWYCZAJNEJ

Bardziej szczegółowo

Dendrometria - A. Bruchwald

Dendrometria - A. Bruchwald Dendrometria - A. Bruchwald Spis treści Przedmowa Przedmowa do wydania drugiego Wstęp Część l. Pomiar miąŝszości drzewa leŝącego l. Charakterystyka obiektu pomiaru A. Pojęcie pnia i strzały B. Geometryczne

Bardziej szczegółowo

Zakład Urządzania Lasu. Dojrzałość rębna drzewostanów Określenie: - wieku rębności drzewostanu - kolei rębu dla drzewostanów gospodarstwa

Zakład Urządzania Lasu. Dojrzałość rębna drzewostanów Określenie: - wieku rębności drzewostanu - kolei rębu dla drzewostanów gospodarstwa Zakład Urządzania Lasu Dojrzałość rębna drzewostanów Określenie: - wieku rębności drzewostanu - kolei rębu dla drzewostanów gospodarstwa Podstawowym materialnym produktem gospodarstwa leśnego jest drewno

Bardziej szczegółowo

Kondycja ekonomiczna drzewnych spółek giełdowych na tle innych branż

Kondycja ekonomiczna drzewnych spółek giełdowych na tle innych branż Annals of Warsaw Agricultural University SGGW Forestry and Wood Technology No 56, 25: Kondycja ekonomiczna drzewnych spółek giełdowych na tle innych branż SEBASTIAN SZYMAŃSKI Abstract: Kondycja ekonomiczna

Bardziej szczegółowo

Projekt demonstracyjny BioSoil Forest Biodiversity 2006-2008. I spotkanie kameralne realizatorów IBL Sękocin, 27.02.2007

Projekt demonstracyjny BioSoil Forest Biodiversity 2006-2008. I spotkanie kameralne realizatorów IBL Sękocin, 27.02.2007 Bio S oil Projekt demonstracyjny BioSoil Forest Biodiversity 2006-2008 I spotkanie kameralne realizatorów IBL Sękocin, 27.02.2007 Janusz Czerepko Zakład Siedliskoznawstwa IBL 1 The BioSoil Demonstration

Bardziej szczegółowo

Hodowanie sosny zwyczajnej (Pinus sylvestris L.) na glebach drobnoziarnistych jest nieracjonalne

Hodowanie sosny zwyczajnej (Pinus sylvestris L.) na glebach drobnoziarnistych jest nieracjonalne Hodowanie sosny zwyczajnej (Pinus sylvestris L.) na glebach drobnoziarnistych jest nieracjonalne Piotr Sewerniak Katedra Gleboznawstwa i Kształtowania Krajobrazu Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu

Bardziej szczegółowo

Preliminary results of national forest inventory in Poland

Preliminary results of national forest inventory in Poland Narada dyrektorów RDLP i dyrektorów Oddziałów BULiGL Wstępne wyniki wielkoobszarowej inwentaryzacji stanu lasu Preliminary results of national forest inventory in Poland Field works from 2005 2008 (pomiary

Bardziej szczegółowo

Drewno jest wspaniałe Ośrodek Edukacji Leśnej Łysy Młyn w Biedrusku 06.09.2013 r. Struktura drewna. dr inż. Edward Roszyk

Drewno jest wspaniałe Ośrodek Edukacji Leśnej Łysy Młyn w Biedrusku 06.09.2013 r. Struktura drewna. dr inż. Edward Roszyk Drewno jest wspaniałe Ośrodek Edukacji Leśnej Łysy Młyn w Biedrusku 06.09.2013 r. Struktura drewna dr inż. Edward Roszyk Uniwersytet Przyrodniczy w Poznaniu Wydział Technologii Drewna Katedra Nauki o Drewnie

Bardziej szczegółowo

BADANIA WYTRZYMA OŒCI NA ŒCISKANIE PRÓBEK Z TWORZYWA ABS DRUKOWANYCH W TECHNOLOGII FDM

BADANIA WYTRZYMA OŒCI NA ŒCISKANIE PRÓBEK Z TWORZYWA ABS DRUKOWANYCH W TECHNOLOGII FDM dr in. Marek GOŒCIAÑSKI, dr in. Bart³omiej DUDZIAK Przemys³owy Instytut Maszyn Rolniczych, Poznañ e-mail: office@pimr.poznan.pl BADANIA WYTRZYMA OŒCI NA ŒCISKANIE PRÓBEK Z TWORZYWA ABS DRUKOWANYCH W TECHNOLOGII

Bardziej szczegółowo

ANALIZA ZALEŻNOŚCI POMIĘDZY CECHAMI DIELEKTRYCZNYMI A WŁAŚCIWOŚCIAMI CHEMICZNYMI MĄKI

ANALIZA ZALEŻNOŚCI POMIĘDZY CECHAMI DIELEKTRYCZNYMI A WŁAŚCIWOŚCIAMI CHEMICZNYMI MĄKI Inżynieria Rolnicza 5(103)/2008 ANALIZA ZALEŻNOŚCI POMIĘDZY CECHAMI DIELEKTRYCZNYMI A WŁAŚCIWOŚCIAMI CHEMICZNYMI MĄKI Deta Łuczycka, Leszek Romański Instytut Inżynierii Rolniczej, Uniwersytet Przyrodniczy

Bardziej szczegółowo

Wnioski dla praktyki i gospodarki leśnej

Wnioski dla praktyki i gospodarki leśnej Wnioski dla praktyki i gospodarki leśnej Grzegorz Neubauer, Tomasz Chodkiewicz, Przemysław Chylarecki, Arkadiusz Sikora, Tomasz Wilk, Zbigniew Borowski Zadanie realizowane w ramach umowy nr OR.271.3.12.2015

Bardziej szczegółowo

PARAMETRY, WŁAŚCIWOŚCI I FUNKCJE NIEZAWODNOŚCIOWE NAPOWIETRZNYCH LINII DYSTRYBUCYJNYCH 110 KV

PARAMETRY, WŁAŚCIWOŚCI I FUNKCJE NIEZAWODNOŚCIOWE NAPOWIETRZNYCH LINII DYSTRYBUCYJNYCH 110 KV Elektroenergetyczne linie napowietrzne i kablowe wysokich i najwyższych napięć PARAMETRY, WŁAŚCIWOŚCI I FUNKCJE NIEZAWODNOŚCIOWE NAPOWIETRZNYCH LINII DYSTRYBUCYJNYCH 110 KV Wisła, 18-19 października 2017

Bardziej szczegółowo

Wartość pieniężna zasobów drzewnych wybranych drzewostanów bukowych i jodłowych w Beskidzie Niskim.

Wartość pieniężna zasobów drzewnych wybranych drzewostanów bukowych i jodłowych w Beskidzie Niskim. Uniwersytet Rolniczy w Krakowie Wydział Leśny Zakład Urządzania Lasu, Geomatyki i Ekonomiki Leśnictwa Wartość pieniężna zasobów drzewnych wybranych drzewostanów bukowych i jodłowych w Beskidzie Niskim.

Bardziej szczegółowo

WYNIKI DWULETNICH OBSERWACJI ZMIAN WARUNKÓW HYDROLOGICZNYCH W LESIE ŁĘGOWYM

WYNIKI DWULETNICH OBSERWACJI ZMIAN WARUNKÓW HYDROLOGICZNYCH W LESIE ŁĘGOWYM WYNIKI DWULETNICH OBSERWACJI ZMIAN WARUNKÓW HYDROLOGICZNYCH W LESIE ŁĘGOWYM Paweł Rutkowski, Marcin Gorzelańczyk Abstrakt W pracy przedstawiono wyniki obserwacji zmian poziomu wód gruntowych, prowadzonych

Bardziej szczegółowo

ZDROWOTNOŚĆ WYBRANYCH DRZEWOSTANÓW SOSNOWYCH NADLEŚNICTWA SZCZECINEK HEALTH CONDITION OF SELECTED SCOTS PINE STANDS IN SZCZECINEK FOREST DISTRICT

ZDROWOTNOŚĆ WYBRANYCH DRZEWOSTANÓW SOSNOWYCH NADLEŚNICTWA SZCZECINEK HEALTH CONDITION OF SELECTED SCOTS PINE STANDS IN SZCZECINEK FOREST DISTRICT DOI: 10.5604/20811438.1206153 Kinga Blajer, Cezary Beker Uniwersytet Przyrodniczy w Poznaniu, e-mail: kinga.blajer@gmail.com, bekerc@up.poznan.pl ZDROWOTNOŚĆ WYBRANYCH DRZEWOSTANÓW SOSNOWYCH NADLEŚNICTWA

Bardziej szczegółowo

NAPRĘŻENIA ŚCISKAJĄCE PRZY 10% ODKSZTAŁCENIU WZGLĘDNYM PRÓBEK NORMOWYCH POBRANYCH Z PŁYT EPS O RÓŻNEJ GRUBOŚCI

NAPRĘŻENIA ŚCISKAJĄCE PRZY 10% ODKSZTAŁCENIU WZGLĘDNYM PRÓBEK NORMOWYCH POBRANYCH Z PŁYT EPS O RÓŻNEJ GRUBOŚCI PRACE INSTYTUTU TECHNIKI BUDOWLANEJ - KWARTALNIK 1 (145) 2008 BUILDING RESEARCH INSTITUTE - QUARTERLY No 1 (145) 2008 Zbigniew Owczarek* NAPRĘŻENIA ŚCISKAJĄCE PRZY 10% ODKSZTAŁCENIU WZGLĘDNYM PRÓBEK NORMOWYCH

Bardziej szczegółowo

ANALIZA GĘSTOŚCI WYBRANYCH SORTYMENTÓW SUROWCA DRZEWNEGO ROBINII AKACJOWEJ

ANALIZA GĘSTOŚCI WYBRANYCH SORTYMENTÓW SUROWCA DRZEWNEGO ROBINII AKACJOWEJ Problemy Inżynierii Rolniczej nr 4/2008 Artur Kraszkiewicz Katedra Eksploatacji Maszyn i Zarządzania w Inżynierii Rolniczej Uniwersytet Przyrodniczy w Lublinie ANALIZA GĘSTOŚCI WYBRANYCH SORTYMENTÓW SUROWCA

Bardziej szczegółowo

Teoretyczne problemy wyceny nieruchomości leśnych, Kołobrzeg, października 2017 roku

Teoretyczne problemy wyceny nieruchomości leśnych, Kołobrzeg, października 2017 roku Jestto stary błąd, na tem utrzymywanie lasu zasadzać, żeby żadnego drzewa nie tykać. Każda rzecz w przyrodzeniu ma swój kres, do którego przyszedłszy, trwa czas niejaki w doskonałym stanie, ten przebywszy,

Bardziej szczegółowo

Recenzja osiągnięcia naukowego i istotnej aktywności naukowej dr inż. Katarzyny Kaźmierczak

Recenzja osiągnięcia naukowego i istotnej aktywności naukowej dr inż. Katarzyny Kaźmierczak Dr hab. Jarosław Socha, prof. UR Kraków, 23 października 2013 r. Katedra Biometrii i Produkcyjności Lasu Wydział Leśny Uniwersytet Rolniczy im. Hugona Kołłątaja w Krakowie Recenzja osiągnięcia naukowego

Bardziej szczegółowo

O SPOSOBACH POBIERANIA PRÓBY DO WYZNACZENIA KRZYWEJ WYSOKOŚCI DRZEWOSTANU

O SPOSOBACH POBIERANIA PRÓBY DO WYZNACZENIA KRZYWEJ WYSOKOŚCI DRZEWOSTANU Colloquium Biometricum, 37 007, str. 105 11 O SPOSOBACH POBIERANIA PRÓBY DO WYZNACZENIA KRZYWEJ WYSOKOŚCI DRZEWOSTANU Katarzyna Kaźmierczak 1, Małgorzata Graczyk 1 Zakład Dendrometrii i Produkcyjności

Bardziej szczegółowo

Instytut Badawczy Leśnictwa

Instytut Badawczy Leśnictwa Instytut Badawczy Leśnictwa www.ibles.pl Drzewostany Puszczy Białowieskiej w świetle najnowszych badań monitoringowych Rafał Paluch, Łukasz Kuberski, Ewa Zin, Krzysztof Stereńczak Instytut Badawczy Leśnictwa

Bardziej szczegółowo

OCENA WYBRANYCH CECH JAKOŚCI MROŻONEK ZA POMOCĄ AKWIZYCJI OBRAZU

OCENA WYBRANYCH CECH JAKOŚCI MROŻONEK ZA POMOCĄ AKWIZYCJI OBRAZU Inżynieria Rolnicza 4(129)/2011 OCENA WYBRANYCH CECH JAKOŚCI MROŻONEK ZA POMOCĄ AKWIZYCJI OBRAZU Katarzyna Szwedziak, Dominika Matuszek Katedra Techniki Rolniczej i Leśnej, Politechnika Opolska Streszczenie:

Bardziej szczegółowo

ANALIZA ZMIENNOŚCI WSKAŹNIKÓW NIEZAWODNOŚCIOWYCH DOJAREK BAŃKOWYCH W ASPEKCIE ICH OKRESOWEJ OBSŁUGI TECHNICZNEJ

ANALIZA ZMIENNOŚCI WSKAŹNIKÓW NIEZAWODNOŚCIOWYCH DOJAREK BAŃKOWYCH W ASPEKCIE ICH OKRESOWEJ OBSŁUGI TECHNICZNEJ Inżynieria Rolnicza 2(100)/2008 ANALIZA ZMIENNOŚCI WSKAŹNIKÓW NIEZAWODNOŚCIOWYCH DOJAREK BAŃKOWYCH W ASPEKCIE ICH OKRESOWEJ OBSŁUGI TECHNICZNEJ Katedra Maszyn i Urządzeń Rolniczych, Uniwersytet Przyrodniczy

Bardziej szczegółowo

Waloryzacja a wycena funkcji lasu

Waloryzacja a wycena funkcji lasu Waloryzacja a wycena funkcji lasu Gołojuch Piotr, Adamowicz Krzysztof, Glura Jakub, Jaszczak Roman Katedra Urządzania Lasu, Uniwersytet Przyrodniczy w Poznaniu Katedra Ekonomiki Leśnictwa, Uniwersytet

Bardziej szczegółowo

Specyfika leśnictwa. Program: Czym jest las? Czym jest leśnictwo? Współczesne znaczenie i zadania Cechy specyficzne produkcji leśnej.

Specyfika leśnictwa. Program: Czym jest las? Czym jest leśnictwo? Współczesne znaczenie i zadania Cechy specyficzne produkcji leśnej. Wykład 2 dr inż. Michał Orzechowski Zakład Urządzania Lasu KULiEL SGGW morzechowski@wl.sggw.pl tel 22 59 38202 bud 34 pok 1/77 Leśnictwo w Gospodarce Przestrzennej Specyfika leśnictwa Program: Czym jest

Bardziej szczegółowo

Inżynieria Rolnicza 5(93)/2007

Inżynieria Rolnicza 5(93)/2007 Inżynieria Rolnicza 5(9)/7 WPŁYW PODSTAWOWYCH WIELKOŚCI WEJŚCIOWYCH PROCESU EKSPANDOWANIA NASION AMARANTUSA I PROSA W STRUMIENIU GORĄCEGO POWIETRZA NA NIEZAWODNOŚĆ ICH TRANSPORTU PNEUMATYCZNEGO Henryk

Bardziej szczegółowo

zwyczajnej (Pinus sylvestris L.)

zwyczajnej (Pinus sylvestris L.) Poznańskie Towarzystwo Przyjaciół Nauk Wydział Nauk rolniczych i leśnych Forestry Letters dawniej Prace komisji nauk rolniczych i komisji nauk leśnych Tom 105 2013 Pi o t r S. Me d e r s k i, Ma r i u

Bardziej szczegółowo

Budowa. drewna. Gatunki drewna. Wilgotność drewna w przekroju. Pozyskiwanie drewna budowlanego - sortyment tarcicy. Budowa drewna iglastego

Budowa. drewna. Gatunki drewna. Wilgotność drewna w przekroju. Pozyskiwanie drewna budowlanego - sortyment tarcicy. Budowa drewna iglastego Przekrój poprzeczny Budowa i właściwości drewna Budowa drewna iglastego Przekrój promienisty Przekrój styczny Budowa drewna liś liściastego (brzoza) Gatunki drewna Przekrój poprzeczny wybrane przykłady

Bardziej szczegółowo

700 [kg/m 3 ] * 0,012 [m] = 8,4. Suma (g): 0,138 Ze względu na ciężar wykończenia obciążenie stałe powiększono o 1%:

700 [kg/m 3 ] * 0,012 [m] = 8,4. Suma (g): 0,138 Ze względu na ciężar wykończenia obciążenie stałe powiększono o 1%: Producent: Ryterna modul Typ: Moduł kontenerowy PB1 (długość: 6058 mm, szerokość: 2438 mm, wysokość: 2800 mm) Autor opracowania: inż. Radosław Noga (na podstawie opracowań producenta) 1. Stan graniczny

Bardziej szczegółowo

Rola urządzania lasu w ograniczaniu szkód w drzewostanach na gruntach porolnych na przykładzie Nadleśnictwa Krynki

Rola urządzania lasu w ograniczaniu szkód w drzewostanach na gruntach porolnych na przykładzie Nadleśnictwa Krynki Rola urządzania lasu w ograniczaniu szkód w drzewostanach na gruntach porolnych na przykładzie Nadleśnictwa Krynki Janusz Porowski Biuro Urządzania Lasu i Geodezji Leśnej Oddział w Białymstoku ul. Lipowa

Bardziej szczegółowo

Wpływ wybranych czynników ekologicznych na kształtowanie się stabilności górskich drzewostanów świerkowych w Beskidach Zachodnich*

Wpływ wybranych czynników ekologicznych na kształtowanie się stabilności górskich drzewostanów świerkowych w Beskidach Zachodnich* sylwan nr 3: 40 49, 2008 Jarosław Socha Wpływ wybranych czynników ekologicznych na kształtowanie się stabilności górskich drzewostanów świerkowych w Beskidach Zachodnich* Effect of selected ecological

Bardziej szczegółowo

Acta Sci. Pol. Silv. Colendar. Ratio Ind. Lignar. 17(4) 2018,

Acta Sci. Pol. Silv. Colendar. Ratio Ind. Lignar. 17(4) 2018, SCIENTIARUM POLONORUMACTA Acta Sci. Pol. Silv. Colendar. Ratio Ind. Lignar. 17(4) 2018, 325 332 FORESTRY AND WOOD TECHNOLOGY www.forestry.actapol.net pissn 1644-0722 eissn 2450-7997 ORIGINAL PAPER http://dx.doi.org/10.17306/j.afw.2018.4.30

Bardziej szczegółowo

Zbigniew Borowski & Jakub Borkowski Instytut Badawczy Leśnictwa

Zbigniew Borowski & Jakub Borkowski Instytut Badawczy Leśnictwa Zbigniew Borowski & Jakub Borkowski Instytut Badawczy Leśnictwa Populacja bobra w Polsce, podobnie jak w wielu innych krajach, w ostatnich 30 latach odnotowała nagły wzrost liczebności z 270 do ponad???

Bardziej szczegółowo

BADANIA NAD ROZMIESZCZENIEM PRZESTRZENNYM WYBRANYCH FOLIOFAGÓW ZIMUJĄCYCH W ŚCIÓŁCE DRZEWOSTANÓW SOSNOWYCH

BADANIA NAD ROZMIESZCZENIEM PRZESTRZENNYM WYBRANYCH FOLIOFAGÓW ZIMUJĄCYCH W ŚCIÓŁCE DRZEWOSTANÓW SOSNOWYCH BADANIA NAD ROZMIESZCZENIEM PRZESTRZENNYM WYBRANYCH FOLIOFAGÓW ZIMUJĄCYCH W ŚCIÓŁCE DRZEWOSTANÓW SOSNOWYCH Robert Zander Zespół Ochrony Lasu w Łopuchówku, Łopuchówko 1, 61-095 Murowana Goślina, Polska;

Bardziej szczegółowo

Projekt Nr. Prace terenowe. Prace laboratoryjne Opracowanie wyników

Projekt Nr. Prace terenowe. Prace laboratoryjne Opracowanie wyników Projekt Nr Temat Cel Sprzęt Prace terenowe Prace laboratoryjne Opracowanie wyników Produkcja pierwotna nadziemna: drzewa (metoda dendrometryczna) Ocena biomasy stojącej drzew (zawartość węgla i energii)

Bardziej szczegółowo

FORECASTING THE DISTRIBUTION OF AMOUNT OF UNEMPLOYED BY THE REGIONS

FORECASTING THE DISTRIBUTION OF AMOUNT OF UNEMPLOYED BY THE REGIONS FOLIA UNIVERSITATIS AGRICULTURAE STETINENSIS Folia Univ. Agric. Stetin. 007, Oeconomica 54 (47), 73 80 Mateusz GOC PROGNOZOWANIE ROZKŁADÓW LICZBY BEZROBOTNYCH WEDŁUG MIAST I POWIATÓW FORECASTING THE DISTRIBUTION

Bardziej szczegółowo

OCENA MOŻLIWOŚCI WYZNACZENIA WSPÓŁCZYNNIKA SPRĘŻYSTOŚCI WARZYW O KSZTAŁCIE KULISTYM

OCENA MOŻLIWOŚCI WYZNACZENIA WSPÓŁCZYNNIKA SPRĘŻYSTOŚCI WARZYW O KSZTAŁCIE KULISTYM Inżynieria Rolnicza 4(102)/2008 OCENA MOŻLIWOŚCI WYZNACZENIA WSPÓŁCZYNNIKA SPRĘŻYSTOŚCI WARZYW O KSZTAŁCIE KULISTYM Jerzy Bohdziewicz Instytut Inżynierii Rolniczej, Uniwersytet Przyrodniczy we Wrocławiu

Bardziej szczegółowo

ANALIZA WPŁYWU DŁUGOŚCI DNIA ROBOCZEGO NA WYNIKI EKONOMICZNE PRACY MASZYN LEŚNYCH

ANALIZA WPŁYWU DŁUGOŚCI DNIA ROBOCZEGO NA WYNIKI EKONOMICZNE PRACY MASZYN LEŚNYCH Inżynieria Rolnicza 1(99)/2008 ANALIZA WPŁYWU DŁUGOŚCI DNIA ROBOCZEGO NA WYNIKI EKONOMICZNE PRACY MASZYN LEŚNYCH Tomasz Nurek Katedra Maszyn Rolniczych i Leśnych, Szkoła Główna Gospodarstwa Wiejskiego

Bardziej szczegółowo

ZMIANY WŁAŚCIWOŚCI GLEBY W WARSTWIE ORNEJ POD WPŁYWEM NACISKÓW KÓŁ AGREGATÓW CIĄGNIKOWYCH

ZMIANY WŁAŚCIWOŚCI GLEBY W WARSTWIE ORNEJ POD WPŁYWEM NACISKÓW KÓŁ AGREGATÓW CIĄGNIKOWYCH Inżynieria Rolnicza 1(99)/2008 ZMIANY WŁAŚCIWOŚCI GLEBY W WARSTWIE ORNEJ POD WPŁYWEM NACISKÓW KÓŁ AGREGATÓW CIĄGNIKOWYCH Małgorzata Powałka Katedra Organizacji i Inżynierii Produkcji, Szkoła Główna Gospodarstwa

Bardziej szczegółowo

Spis treści. Analiza i modelowanie_nowicki, Chomiak_Księga1.indb :03:08

Spis treści. Analiza i modelowanie_nowicki, Chomiak_Księga1.indb :03:08 Spis treści Wstęp.............................................................. 7 Część I Podstawy analizy i modelowania systemów 1. Charakterystyka systemów informacyjnych....................... 13 1.1.

Bardziej szczegółowo

Wydłużenie okresu trwałości nawierzchni dzięki utrzymaniu dobrej równości

Wydłużenie okresu trwałości nawierzchni dzięki utrzymaniu dobrej równości Wydłużenie okresu trwałości nawierzchni dzięki utrzymaniu dobrej równości Dawid Ryś, Piotr Jaskuła Wydział Inżynierii Lądowej i Środowiska Katedra Inżynierii Drogowe PREDYKCJA STANU NAWIERZCHNI JEST KLUCZOWYM

Bardziej szczegółowo

METODA PROGNOZOWANIA ZAGROŻENIA

METODA PROGNOZOWANIA ZAGROŻENIA METODA PROGNOZOWANIA ZAGROŻENIA DRZEWOSTANÓW DĘBOWYCH PRZEZ MIERNIKOWCE Z WYKORZYSTANIEM PUŁAPEK KOŁNIERZOWYCH Tomasz Jaworski, Lidia Sukovata Zakład Ochrony Lasu Instytut Badawczy Leśnictwa Problem badawczy

Bardziej szczegółowo

Strategic planning. Jolanta Żyśko University of Physical Education in Warsaw

Strategic planning. Jolanta Żyśko University of Physical Education in Warsaw Strategic planning Jolanta Żyśko University of Physical Education in Warsaw 7S Formula Strategy 5 Ps Strategy as plan Strategy as ploy Strategy as pattern Strategy as position Strategy as perspective Strategy

Bardziej szczegółowo

SELECTED BIOMETRIC TRAITS OF THE SCOTS PINE (PINUS SYLVESTRIS L.) STEMS AS THE BASIS FOR THE ASSESSMENT OF THE VOLUME AND PROPORTION OF MATURE WOOD

SELECTED BIOMETRIC TRAITS OF THE SCOTS PINE (PINUS SYLVESTRIS L.) STEMS AS THE BASIS FOR THE ASSESSMENT OF THE VOLUME AND PROPORTION OF MATURE WOOD SCIENTIARUM POLONORUMACTA Silv. Colendar. Rat. Ind. Lignar. 4(2) 2005, 113-121 SELECTED BIOMETRIC TRAITS OF THE SCOTS PINE (PINUS SYLVESTRIS L.) STEMS AS THE BASIS FOR THE ASSESSMENT OF THE VOLUME AND

Bardziej szczegółowo

CENY ZAKUPU I DZIERŻAWY KWOTY MLECZNEJ W GOSPODARSTWACH KRAJÓW EUROPEJSKICH W LATACH

CENY ZAKUPU I DZIERŻAWY KWOTY MLECZNEJ W GOSPODARSTWACH KRAJÓW EUROPEJSKICH W LATACH FOLIA UNIVERSITATIS AGRICULTURAE STETINENSIS Folia Univ. Agric. Stetin. 2007, Oeconomica 256 (48), 117 122 Bogusław GOŁĘBIOWSKI, Agata WÓJCIK CENY ZAKUPU I DZIERŻAWY KWOTY MLECZNEJ W GOSPODARSTWACH KRAJÓW

Bardziej szczegółowo

Zmiany stanu i struktury zasobów drzewnych w zależności od wieku drzewostanu i innych czynników taksacyjnych

Zmiany stanu i struktury zasobów drzewnych w zależności od wieku drzewostanu i innych czynników taksacyjnych Zmiany stanu i struktury zasobów drzewnych w zależności od wieku drzewostanu i innych czynników taksacyjnych Dane pozyskano w ramach tematu Optymalizacja użytkowania oraz zasobności drzewostanów z punktu

Bardziej szczegółowo

Zanieczyszczenie atmosfery i terenu wpływa pośrednio na rozwój lasu. Naruszona bowiem zostaje równowaga chemiczna i zmieniony odczyn ph w środowisku

Zanieczyszczenie atmosfery i terenu wpływa pośrednio na rozwój lasu. Naruszona bowiem zostaje równowaga chemiczna i zmieniony odczyn ph w środowisku Ochrona lasów Zanieczyszczenie atmosfery i terenu wpływa pośrednio na rozwój lasu. Naruszona bowiem zostaje równowaga chemiczna i zmieniony odczyn ph w środowisku glebowym. Działanie bezpośrednie, jak

Bardziej szczegółowo

MODELOWANIE POŁĄCZEŃ TYPU SWORZEŃ OTWÓR ZA POMOCĄ MES BEZ UŻYCIA ANALIZY KONTAKTOWEJ

MODELOWANIE POŁĄCZEŃ TYPU SWORZEŃ OTWÓR ZA POMOCĄ MES BEZ UŻYCIA ANALIZY KONTAKTOWEJ Jarosław MAŃKOWSKI * Andrzej ŻABICKI * Piotr ŻACH * MODELOWANIE POŁĄCZEŃ TYPU SWORZEŃ OTWÓR ZA POMOCĄ MES BEZ UŻYCIA ANALIZY KONTAKTOWEJ 1. WSTĘP W analizach MES dużych konstrukcji wykonywanych na skalę

Bardziej szczegółowo

ZASTOSOWANIE METODY HOMOGENIZACJI DO WYZNACZANIA STAŁ YCH MATERIAŁ OWYCH MATERIAŁ U NIEJEDNORODNEGO

ZASTOSOWANIE METODY HOMOGENIZACJI DO WYZNACZANIA STAŁ YCH MATERIAŁ OWYCH MATERIAŁ U NIEJEDNORODNEGO ZESZYTY NAUKOWE AKADEMII MARYNARKI WOJENNEJ ROK XLVII NR (66) 006 Lesł aw Kyzioł Akademia Marynarki Wojennej ZASTOSOWANIE METODY HOMOGENIZACJI DO WYZNACZANIA STAŁ YCH MATERIAŁ OWYCH MATERIAŁ U NIEJEDNORODNEGO

Bardziej szczegółowo

Zastosowanie trygonometrycznego modelu zbieżystości do określania kształtu strzał świerka

Zastosowanie trygonometrycznego modelu zbieżystości do określania kształtu strzał świerka 3 sylwan nr 4: 3 10, 2004 Zastosowanie trygonometrycznego modelu zbieżystości do określania kształtu strzał świerka The use of a trigonometric taper model for the determination of the shape of spruce stems

Bardziej szczegółowo