Using a Halitometer to Verify the Symptoms of Halitosis. Wykorzystanie halimetru do weryfikacji objawów halitozy

Wielkość: px
Rozpocząć pokaz od strony:

Download "Using a Halitometer to Verify the Symptoms of Halitosis. Wykorzystanie halimetru do weryfikacji objawów halitozy"

Transkrypt

1 ORIGINAL PAPERS Adv Clin Exp Med 2007, 16, 3, ISSN X Copyright by Silesian Piasts University of Medicine in Wrocław ZBIGNIEW KOZŁOWSKI 1, BARBARA BRUZIEWICZ MIKŁASZEWSKA 2, TOMASZ KONOPKA 1, ZUZANNA DRULIS KAWA 3, EWA LEWCZYK 4 Using a Halitometer to Verify the Symptoms of Halitosis Wykorzystanie halimetru do weryfikacji objawów halitozy 1 Department of Parodontology Department of Oral Pathology Silesian Piasts University of Medicine in Wrocław, Poland 2 Department of Prosthodontics Silesian Piasts University of Medicine in Wrocław, Poland 3 Institute of Genetics and Microbiology University of Wrocław, Poland 4 Bacteriological Laboratory Korczak Lower Silesian Pediatric Center in Wrocław, Poland Abstract Background. Halitosis, or bad breath, is believed to be caused by the metabolism of microorganisms, mainly anaerobic bacteria, inhabiting the oral cavity which release volatile sulfur compounds (VSCs). The high incidence of this condition and the lack of effective treatment methods make it a significant problem of contemporary den tistry. Objectives. The aim was to objectivize halitosis symptoms using a halitometer and to determine the microbiolog ical spectrum from smears collected from the tongue root and periodontal pockets of patients with clinical symp toms of halitosis. Material and Methods. The study involved 67 patients of both sexes, divided into two groups: those with symp toms of halitosis (36 subjects, mean age: 38.0 years) and those without (31 subjects: mean age: 33.8 years). Subjects classified as generally healthy were qualified for the examinations. Halitosis symptoms were objectivized using a halitometer (RH 17 Halimeter, Interscan Corp., USA and Canada) in units of parts per billion (ppb). Mean halitometric readings (from three examinations) above 125 ppb were considered halitosis positive. Clinical exam ination evaluated oral hygiene (PIl index according to Loe and Silness, PI2 according to O Leary, and API accord ing to Lange et al.) and the condition of the periodontium (PBI index according to Saxer and Muhlemann and peri odontal pocket depth using a Periprobe electronic probe on four dental surfaces). Bacteriological evaluation involved smears from the back of the tongue and, in case of inflammation, also from the periodontal pockets. Statistical analysis was performed using the chi squared test and the non parametric Mann Whitneys U test assum ing a level of significance of p < Results. The bacterial species Prevotella oralis, Prevotella dentalis, and Leptotrichia buccalis significantly affect ed the VSC levels. The highest halitometer values were observed in patients whose bacterial levels were high. The clinical parameters did not differ significantly between the groups. Conclusions. The use of a halitometer enables an objective, reproducible measurement of volatile sulfur com pounds in expired air. Halitometer readings increase with increased levels of some oral bacteria. Tests using a hal itometer confirm less objective organoleptic examinations; however, it should be remembered that the instrument does not evaluate other smells (Adv Clin Exp Med 2007, 16, 3, ). Key words: halitometer, halitosis, volatile sulfur compounds, bacteria. Streszczenie Wprowadzenie. Halitosis określana także jako fetor ex ore, fetor oris, oral malodor lub bad breath oznacza nie świeży oddech. Za przyczynę halitozy uważa się metabolizm mikroorganizmów (głównie bakterii beztlenowych) w jamie ustnej, powodujący powstawanie lotnych związków siarki (VSC volatile sulfur compounds). Częste wy stępowanie tej dolegliwości i brak skutecznych metod jej leczenia powoduje, że jest to istotny problem współcze snej stomatologii. Cel pracy. Obiektywizacja objawów halitozy za pomocą halimetru RH 17 SERIES. Określano ponadto spektrum mikrobiologiczne z wymazów pobranych z nasady języka i kieszonek przyzębnych u pacjentów z klinicznymi ce chami halitosis. * This study was supported by grant No. 0341/P05/2002/23 from the Polish Committee for Scientific Research (KBN).

2 412 Z. KOZŁOWSKI et al. Materiał i metody. Badaniem objęto 67 osób, obu płci, podzielonych na dwie grupy: I z objawami halitozy 36 osób (średnia wieku 38,0) oraz II bez objawów halitozy 31 osób (średnia wieku 33,8). Do badania kwalifikowa no osoby ogólnie zdrowe. Jako kryterium obiektywizacji objawu halitozy przyjęto wskazania halimetru RH 17 SE RIES produkcji Interscan Corporation (USA & Canada) w jednostkach ppb. Za wartość graniczną przyjęto średnie (uzyskane z 3 pomiarów) wskazanie halimetru powyżej 125 ppb. W badaniu klinicznym oceniano stan przyzębia i higieny jamy ustnej. Badanie kliniczne obejmowało ocenę higieny jamy ustnej wskaźniki PI1 wg Löe i Silnes sa, PI2 wg O Leary oraz API wg Lange et al.; stanu zapalnego tkanek przyzębia wskaźnik PBI wg Saxera i Mühle manna oraz pomiar głębokości kieszonek z użyciem sondy elektronicznej Periprobe przy 4 powierzchniach zębo wych (GK). Do badań bakteriologicznych używano wymazów pobranych z tylnej ściany języka, a w przypadku za palenia przyzębia również z kieszonek przyzębnych. Analizę statystyczną wyników dokonano z użyciem testu χ 2 oraz nieparametrycznego testu U Manna Whitneya, przyjmując poziom istotności p < 0,05. Wyniki. Na wzrost stężenia lotnych związków siarki, mierzonego w ppb, wyraźny wpływ wśród zbadanych bak terii mają: Prevotella oralis, Prevotella dentalis, Leptotrichia buccalis. Największe wartości ppb występowały u tych pacjentów, u których występowała duża liczba oznaczanych bakterii. Badane wskaźniki kliniczne nie róż niły się istotnie w obu grupach. Wnioski. Użycie halitometru pozwala na obiektywny i powtarzalny pomiar stężenia lotnych związków siarki w wydychanym powietrzu. Na podwyższanie wskazań halimetru wpływa wzrost liczby niektórych bakterii wystę pujących w jamie ustnej. Testy wykonane halimetrem potwierdzają mniej obiektywne badania organoleptyczne, należy jednak brać pod uwagę to, że halitometr nie ocenia innych czynników zapachowych (Adv Clin Exp Med 2007, 16, 3, ). Słowa kluczowe: halitometr, halitoza, lotne związki siarki, bakterie. Halitosis, also referred to as fetor ex ore, fetor oralis, and maldolor, simply means bad breath. The condition affects about five million adult Ame ricans, 24% of Japanese, and about 1/8 of the investigated patients in the present authors obser vations [1, 2]. Halitosis is believed to be caused by by products of the metabolism of microorganisms (mainly anaerobic bacteria) inhabiting the oral cav ity. About 90% of the by products consist of volatile sulfur compounds (VSCs), mainly hydro gen sulfide and methyl mercaptan [3, 4]. The effect of other volatile substances formed by lysine and ornithine decarboxylation, such as cadaverine, has also been confirmed [5]. Dental and otolaryngolog ical causes of halitosis are found in about 87% of patients who seek advice for this problem. About 8% of cases are due to gastroenterological, pul monological, nephrological, and other causes, while in 5% of cases the cause remains unknown [1, 2]. The condition is influenced by diet, smok ing, xerostomia, and some drugs (mainly anti cholinergics and neuroleptics). Moreover, potential effects of bad oral hygiene and the condition of the marginal periodontium such as gingivitis and peri odontitis have been postulated [6]. Halitosis is a difficult therapeutic problem and permanent eradication of the condition is rarely achieved. It requires interdisciplinary cooperation of the dentist not only with a microbiologist, but also with other specialists, especially family doc tors, because of their knowledge of the somatic disorders of their patients. Bad breath is a subjec tive phenomenon reported by patients and their relatives, which is a reason for significant discom fort for the affected persons. Thus a dentist who is confronted with such a complaint has to face the difficult problem of objectivizing the reported symptoms and their eradication. There are several methods of evaluating the level of halitosis [3, 4, 7]. Organoleptic methods are inaccurate due to the different smell sensitivities of examiners. These problems can be overcome by using a halitometer. This instrument is used for the measurement of VSCs present in the air expired through the mouth, such as hydrogen sulfate (H 2 S), methyl mercaptane (CH 3 SH), and also, to a lesser degree, dimethyl sulfide (CH 3 ) 2 S. The examination involves all the components, and the result in ppb (parts per billion) reflects the total VSC content. However, it should be remembered that the final results may be affected by, among others, alcohol, smoking, aromatic oils, and oral hygiene fluids [3, 8 10]. Despite certain limitations, such as the fact that the halitometer only measures the levels of VSCs, with no regard for other smells such as cavaderin [5, 11, 12], the use of this instrument enables obtaining objective and reproducible results and seems to be the most reliable method for evalu ating halitosis intensity. The aim of the study was to objectivize halitosis by means of the RH 17 model Halimeter (Interscan Corporation, USA and Canada). Moreover, the microbiological profile was determined from smears collected from the root of the tongue and periodontal pockets of patients with clinical symptoms of halitosis and a control group. Material and Methods The study involved 67 patients of both sexes divided into two groups: group I with symptoms of halitosis (36 subjects, mean age: 38.0 years) and

3 Verifying the Symptoms of Halitosis 413 group II without (31 subjects, mean age: 33.8 years). Subjects classified as generally healthy were qualified for the examinations, while those with active dental caries, gangrenous teeth, or prosthetic restorations were excluded from the study. The subjects were advised not to use any oral fluids or pastes containing chlorhexidine prior to the examination due to their halitosis reducing effect [13]. The readings of the RH 17 Halimeter in units of ppb were assumed as the objectivization criterion for halitosis symptoms. Mean (from three readings) readings above 125 ppb were considered halitosis positive. The measurements were per formed in the morning before meals. The clinical examination included an evalua tion of oral hygiene: the PIl index according to Loe and Silness, the PI2 index according to O Leary, and the API index according to Lange and colleagues [14]. Evaluation of the periodon tium included the PBI index according to Saxer and Muhlemann [14] and the depth of the peri odontal pockets using a Periprobe electronic probe on four dental surfaces (GK). The bacteriological examinations involved smears from the posterior surface of the tongue and, in case of periodontitis, also from the peri odontal pockets, collected on Portagerm Amies transport medium manufactured by BioMerieux. The samples were delivered to the laboratory with in an hour from collection. For aerobic bacteria the material was cultured on Columbia agar plus 5% sheep blood (SB), MacConkey agar, and mannitol salt agar. Yeast like fungi were cultured on Sabouraud chloramphenicol agar. The plates were incubated in an oxygen atmosphere at 35 C for h. For anaerobic bacteria, Schaedler agar plus 5% SB, Schaedler Neo Vanco agar plus 5% SB, and Columbia CAN agar plus 5% SB plates were used. The plates were incubated in an anaerobic atmosphere using the Genbox system manufac tured by BioMerieux at 35 C for 7 days. Statistical analysis of the results was per formed using the chi squared test and the non parametric Mann Whitney U test assuming the level of significance at p < Results Mean halitometer values and the clinical para meters of both groups are presented in Table 1. No significant differences in the levels of halitosis as expressed in ppb and the condition of the oral cav ity as expressed by the periodontal and hygiene indices were found. Table 2 presents a list of the bacteria cultured in both groups of subjects, show Table 1. Mean halitometer values and the evaluated clinical parameters Tabela 1. Średnie wartości ppb oraz oceniane wskaźniki kliniczne Clinical parameter Group I: with halitosis Group II: without halitosis Significance (Wskaźnik kliniczny) (Grupa I z objawami halitozy) (Grupa II bez objawów halitozy) of differences (n = 36) (n = 31) (Istotność różnic) p < 0.05 X SD X SD Mean age years NS (Średnia wieku lata) Halimeter value ppb * (Wskazanie helimetru ppb) Number of teeth NS (Liczba zębów) PII NS PI2 (%) NS API (%) NS PBI NS GK NS The clinical examination included an evaluation of oral hygiene: PIl index according to Löe and Silness, PI2 according to O Leary, and API according to Lange et al., and evaluation of periodontal tissue: PBI index according to Saxer and Mühlemann, and the depth of periodontal pockets using a Periprobe electronic probe on four dental surfaces (GK) and ppb above 125 units. Badanie kliniczne obejmowało ocenę higieny jamy ustnej: wskaźniki PI1 wg Löe i Silnessa, PI2 wg O Leary oraz API wg Lange et al.; stanu zapalnego tkanek przyzębia: wskaźnik PBI wg Saxera i Mühlemanna oraz pomiar głębokości kieszonek z użyciem sondy elektronicznej Periprobe przy 4 powierzchniach zębowych (GK) i ppb > 125 jednostek.

4 414 Z. KOZŁOWSKI et al. Table 2. Bacteria and fungi cultured in the individual study groups Tabela 2. Bakterie i grzyby wyhodowane w poszczególnych grupach Bacteria Group I: Group II: without Test chi squared with (Nazwa bakterii) with halitosis halitosis Yates correction (Grupa I z obja (Grupa II bez obja (Test χ 2 z poprawką wami halitozy) wów halitozy) Yatesa) N = 36 N = 31 Aerobic Streptococcus oralis Ns (Tlenowe) Actinetobacter jonsonii 1 0 Ns Cedecea sp. 0 1 Ns Comamonas testosteroni 0 1 Ns Enterobacter cloacae 3 0 Ns Enterobacter amnigenus 1 0 Ns Hafnia alvei 1 0 Ns Serratia marcescens 1 0 Ns Serratia liquefaciens 1 0 Ns Pseudomonas putida 1 0 Ns Staphylococcus aureus 0 1 Ns Klebsiella pneumoniae 3 0 Ns Neisseria sp Ns Anaerobic Prevotella buccalis 2 3 Ns (Beztlenowe) Prevotella intermedia 1 0 Ns Prevotella oralis Peptostreptococcus prevoti 2 0 Ns Eubacterium lentum 1 1 Ns Peptostreptococcus micr 1 0 Ns Peptostreptococcus sp 3 0 NS Prevotella denticola Leptotrichia buccalis Enterobacterium sp. 1 0 Ns Veillonella sp Ns Clostridium sp. 3 3 Ns Capnocytophaga sp. 4 3 Ns Actinomyces sp. 3 2 Ns Candida albicans 2 2 Ns ing a higher prevalence of Prevotella oralis (p = 0.003), Prevotella dentalis (p = ), and Leptotrichia buccalis (p = ) in the group of patients with halitosis than in the group without. The highest halitometer values were observed in those patients in whom the levels of the evaluated bacteria were high. Discussion The use of a halitometer enables an objective and reproducible measurement of the levels of volatile sulfur compounds in expired air. Tests per formed with this instrument confirm the less objective organometric evaluation; however, it should be considered that the halitometer does not measure other smells, such as cadaverin. In this study no difference was found between the levels of halitosis expressed in ppb and the condition of the oral cavity expressed by the periodontium and hygiene indices (Table 1). The effect of oral hygiene and the condition of the periodontium on the incidence of halitosis has been confirmed in other reports [13, 15 17]. However, the results seem to indicate that the inci dence and intensity of halitosis may not really be affected by oral hygiene, but rather by the compo sition of the oral bacterial flora. Other studies [18] have demonstrated increased levels of VSCs in patients with deep periodontal pockets (> 4 mm) in comparison with subjects with a clinically healthy periodontium. However, the authors suggest that the reason lies not in the condition of the peri odontium, but in the increased incidence of coated tongue in patients suffering from periodontopathy. On the other hand, Bosy et al. [19] indirectly asso ciate periodontal disease with halitosis by the pos sibility of the release of sulfur compounds and volatile fatty acids (such as butyric acid and propi onic acid) by bacteria inhabiting subgingival plaque. The lack of this association in the present study may result from the fact that the patients with periodontal disease were receiving periodon tal treatment at the time of halitosis measurement, which might have affected the final outcome.

5 Verifying the Symptoms of Halitosis 415 Iwanicka Grzegorek and colleagues [12] used a Halimeter to examine 295 patients, including 202 women, and obtained a similar outcome, i.e. 125 ppb. The studies demonstrated the highest incidence of halitosis in the age group of years and confirmed an association between organoleptic evaluation and halitometric measure ments, consistent with the observations of the pre sent study. Patients reporting an unpleasant odor from the mouth that could be smelled by the exam iner during halitometric measurement always revealed values 125 ppb. Halitosis is strictly associated with the pres ence of bacteria which, in the course of their metabolism, release the volatile compounds responsible for bad breath. This problem has been addressed by many authors [4, 20 22]. Claus et al. [23] described about 85 chemical compounds which do not contain sulfur atoms but contribute to halitosis. The analysis of the culture findings (Table 2) allows drawing the hypothesis that the increase in the levels of VSCs as measured by the halitometer is significantly affected, among others, by Prevotella oralis (p = 0.003), Prevotella den talis (p = ), and Leptotrichia buccalis (p = ). The highest halitometer values were observed in those patients who had significant amounts of the evaluated bacteria (Tables 1 and 2). The studies by Kishi et al. [20] showed an associ ation between unpleasant odor from the mouth and such VSC producing bacteria as Porphyromonas gingivalis, Prevotella intermedia, Bacteroides forsythus, and Treponema denticola. Moreover, bad breath is also associated not only with coating of the tongue, but especially with the presence Porphyromonas gingivalis in the tongue coat. Gancarz et al. [21] showed evidence for an associ ation between halitosis and such Gram negative bacteria as Enterobacter cloacae, Enterobacter amnigenes, Pseudomonas Putida, Comomonas testosterone, and Cedeacea spp. On the other hand, Goldberg et al. [22] point to the role of Enterobacter and Klebsiella bacteria in the etiolo gy of halitosis. The problem of the incidence of halitosis is still current. A wider understanding of its etiology and new diagnostic possibilities should contribute to finding methods of prevention and effective management of this condition. The authors conclude that the use of the halit ometer enables an objective, reproducible mea surement of volatile sulfur compounds in expired air. Halitometer readings increase with increased levels of some oral bacteria. Tests with the use of the halitometer confirm the less objective organoleptic examinations; however, it should be remembered that the instrument does not evaluate other smells. References [1] Bruziewicz Mikłaszewska B: Halitosis współczesny problem w stomatologii. Materiały konferencyjne Sekcji Protetyki PTS Wrocław Kiekrz, czerwiec 2000, 1 8. [2] Bruziewicz Mikłaszewska B, Wołowiec D, Nieć A, Karolewski M: Halitoza: wciąż istotny problem na progu XXI wieku. Adv Clin Exp Med 2001, 10, 1, [3] Rosenberg M, Septon I, Eli I, Bar Ness R, Gelernter I, Brenner S, Gabbay J: Halitosis measurement by an industrial sulphide monitor. J Periodontol 1991, 62, 8, [4] Greenman J, El Maaytah M, Duffield B, Spencer P, Rosenberg M, Corry D, Saad S, Lenton P, Majerus G, Nachnani S: Assessing the relationship between concentrations of malodor compounds and odor scores from judges. JADA 2005, 136, 6, [5] Goldberg S, Kozlovsky A, Gordon D, Gelernter I, Sintov A, Rosenberg M: Cadaverine as a putative compo nent of oral maldolor. J Dent Res 1994, 73, 6, [6] Rosenberg M, Kozlovsky A, Gelernter I, Cherniak O, Gabbay J, Baht R, Eli I: Self estimation of oral mal dolor. J Dent Res 1995, 74, 9, [7] Iwanicka Grzegorek E, Lipkowska E, Kepa J, Michalik J, Wierzbicka M: Comparison of ninhydrin method of detecting amine compounds with other methods of halitosis detection. Oral Dis 2005, 11, Suppl 1, [8] Furne J, Majerus G, Lenton P, Springfield J, Levitt DG, Lecitt MD: Comparison of volatile sulfur compound concentration measured with a sulfide detector vs. gas chromatography. J Den Res 2002, 81, 2, [9] Yegaki K, Coil JM: Genuine halitosis, pseudo halitosis, and halitophobia. Classification, diagnostics and treat ment. Compendium 2000, 10, 886. [10] Yeagaki K, Coil JM: Examination, classification and treatment of halitosis: clinical perspectives. J Can Dent Assoc 2000, 66, [11] Delanghe G, Bollen C, Desloovere C: Halitosis fetor ex ore. Laryngorhinootologie 1999, 78, [12] Iwanicka Grzegorek E, Michalik J, Kepa J, Wierzbicka M, Aleksiński M, Pierzynowska E: Subjective patients opinion and evaluation of halitosis using halimeter and organoleptic scores. Oral Dis 2005, 11, Suppl 1, [13] Rosenberg M, Kulkarni GV, Bosy A, McCulloch CA: Reproducibility and sensitivity of oral maldolor mea surements with a portable sulphide monitor. J Dent Res 1991, 70, 11, [14] Műller HP: Periodontologia. Wydawnictwo Czelej Sp. z o.o., Lublin 2003,

6 416 Z. KOZŁOWSKI et al. [15] Simone AJ, Logan EI, Livgren R, Suelzer M: Oral maldolor in beagles: association with indicators of peri odontal disease. J Clin Dent 1997, 8, 6, [16] De Boever EH, De Uzeda M, Loesche WJ: Relationship between volatile sulfur compounds, BANA hydrolyz ing bacteria and gingival health in patients with and without complaints of oral maldolor. J Clin Dent 1994, 4, 4, [17] Miyazaki H, Sakao S, Katoh Y, Takehara T: Correlation between volatile sulphur compounds and certain oral health measurements in general population. J Periodontol 1995, 66, [18] Yeagaki K, Sanada K: Volatile sulfur compounds in mouth air from clinically healthy subjects and patients with periodontal disease. J Periodontol Res 1992, 27, [19] Bosy A, Kulkarni GV, Rosenberg M, McCulloch CA: Relationship of oral malodor to periodontitis: evidence of indepedence in discrete subpopulations. J Periodontol 1994, 65, [20] Kishi M, Kimura S, Ohara Nemoto Y, Kishi K, Aizawa F, Moriya T, Yonemitsu M: Oral maldolor and peri odontopathic microorganisms in tongue coat of periodontally healthy subjects. Dent Jpn 2002, 38, [21] Gancarz R, Maliszewska I, Frąckowiak A, Bruziewicz Mikłaszewska B: Gram negative microorganisms and oral maldolor. Dent Med Probl 2004, 41, 2, [22] Goldberg S, Cardash H, Browning H, Sahly H, Rosenberg M: Isolation of Enterobacteriaceae from the mouth and potential association with malodor. J Dent Res 1997, 76, 11, [23] Claus D, Geypens B, Rutgeerts P, Ghyselen J, Hoshi K, van Steenberghe D, Ghoos Y: Where gastroenterol ogy and periodontology meet determination of oral volatile organic compounds using closed loop trapping and high resolution gas chromatograph ion trap detection. In: Bad breath a multidisciplinary approach. Eds. van Steenberghe D, Rosenberg M, Lueven Universitz Press, 1996, Address for correspondence: Zbigniew Kozłowski Department of Parodontology Department of Oral Pathology Silesian Piasts University of Medicine ul. Krakowska Wrocław Poland Tel.: , E mail: oralpat@stom.am.wroc.pl Conflict of interest: None declared Received: Revised: Accepted:

Gram Negative Microorganisms and Oral Malodor*

Gram Negative Microorganisms and Oral Malodor* ORIGINAL PAPERS Dent. Med. Probl. 2004, 41, 2, 235 239 ISSN 1644 387X ROMAN GANCARZ 1, IRENA MALISZEWSKA 1, ANNA FRĄCKOWIAK 1, BARBARA BRUZIEWICZ MIKŁASZEWSKA 2 Gram Negative Microorganisms and Oral Malodor*

Bardziej szczegółowo

Rozpoznawanie twarzy metodą PCA Michał Bereta 1. Testowanie statystycznej istotności różnic między jakością klasyfikatorów

Rozpoznawanie twarzy metodą PCA Michał Bereta   1. Testowanie statystycznej istotności różnic między jakością klasyfikatorów Rozpoznawanie twarzy metodą PCA Michał Bereta www.michalbereta.pl 1. Testowanie statystycznej istotności różnic między jakością klasyfikatorów Wiemy, że możemy porównywad klasyfikatory np. za pomocą kroswalidacji.

Bardziej szczegółowo

Ocena skuteczności preparatów miejscowo znieczulających skórę w redukcji bólu w trakcie pobierania krwi u dzieci badanie z randomizacją

Ocena skuteczności preparatów miejscowo znieczulających skórę w redukcji bólu w trakcie pobierania krwi u dzieci badanie z randomizacją 234 Ocena skuteczności preparatów miejscowo znieczulających skórę w redukcji bólu w trakcie pobierania krwi u dzieci badanie z randomizacją The effectiveness of local anesthetics in the reduction of needle

Bardziej szczegółowo

EDYTA KATARZYNA GŁAŻEWSKA METALOPROTEINAZY ORAZ ICH TKANKOWE INHIBITORY W OSOCZU OSÓB CHORYCH NA ŁUSZCZYCĘ LECZONYCH METODĄ FOTOTERAPII UVB.

EDYTA KATARZYNA GŁAŻEWSKA METALOPROTEINAZY ORAZ ICH TKANKOWE INHIBITORY W OSOCZU OSÓB CHORYCH NA ŁUSZCZYCĘ LECZONYCH METODĄ FOTOTERAPII UVB. Wydział Farmaceutyczny z Oddziałem Medycyny Laboratoryjnej Uniwersytet Medyczny w Białymstoku EDYTA KATARZYNA GŁAŻEWSKA METALOPROTEINAZY ORAZ ICH TKANKOWE INHIBITORY W OSOCZU OSÓB CHORYCH NA ŁUSZCZYCĘ

Bardziej szczegółowo

Halitoza przegląd piśmiennictwa

Halitoza przegląd piśmiennictwa Czas. Stomatol., 2008, 61, 11, 815-822 2008 Polish Dental Society http://www.czas.stomat.net Halitoza przegląd piśmiennictwa Halitosis review of literature Anna Paradowska, Konstanty Sławecki Z Katedry

Bardziej szczegółowo

aforementioned device she also has to estimate the time when the patients need the infusion to be replaced and/or disconnected. Meanwhile, however, she must cope with many other tasks. If the department

Bardziej szczegółowo

Lek. Ewelina Anna Dziedzic. Wpływ niedoboru witaminy D3 na stopień zaawansowania miażdżycy tętnic wieńcowych.

Lek. Ewelina Anna Dziedzic. Wpływ niedoboru witaminy D3 na stopień zaawansowania miażdżycy tętnic wieńcowych. Lek. Ewelina Anna Dziedzic Wpływ niedoboru witaminy D3 na stopień zaawansowania miażdżycy tętnic wieńcowych. Rozprawa na stopień naukowy doktora nauk medycznych Promotor: Prof. dr hab. n. med. Marek Dąbrowski

Bardziej szczegółowo

Is there a relationship between age and side dominance of tubal ectopic pregnancies? A preliminary report

Is there a relationship between age and side dominance of tubal ectopic pregnancies? A preliminary report Is there a relationship between age and side dominance of tubal ectopic pregnancies? A preliminary report Czy istnieje zależność pomiędzy wiekiem i stroną, po której umiejscawia się ciąża ektopowa jajowodowa?

Bardziej szczegółowo

Justyna Kinga Stępkowska

Justyna Kinga Stępkowska Warszawski Uniwersytet Medyczny Wydział Nauki o Zdrowiu Justyna Kinga Stępkowska Ilościowa ocena wybranych antygenów nowotworowych u zdrowych kobiet stosujących dwuskładnikową antykoncepcję hormonalną

Bardziej szczegółowo

Charakterystyka kliniczna chorych na raka jelita grubego

Charakterystyka kliniczna chorych na raka jelita grubego Lek. Łukasz Głogowski Charakterystyka kliniczna chorych na raka jelita grubego Rozprawa na stopień doktora nauk medycznych Opiekun naukowy: Dr hab. n. med. Ewa Nowakowska-Zajdel Zakład Profilaktyki Chorób

Bardziej szczegółowo

Rozprawa na stopień naukowy doktora nauk medycznych w zakresie medycyny

Rozprawa na stopień naukowy doktora nauk medycznych w zakresie medycyny Lek. Maciej Jesionowski Efektywność stosowania budezonidu MMX u pacjentów z aktywną postacią łagodnego do umiarkowanego wrzodziejącego zapalenia jelita grubego w populacji polskiej. Rozprawa na stopień

Bardziej szczegółowo

Ocena zachowań prozdrowotnych w zakresie higieny jamy ustnej obywateli

Ocena zachowań prozdrowotnych w zakresie higieny jamy ustnej obywateli Uniwersytet Medyczny w Lublinie lek. dent. Adriana Kleinert Ocena zachowań prozdrowotnych w zakresie higieny jamy ustnej obywateli polskich przebywających za granicą Rozprawa na stopień doktora nauk medycznych

Bardziej szczegółowo

Ocena zależności stężeń interleukin 17, 22 i 23 a wybranymi parametrami klinicznymi i immunologicznymi w surowicy chorych na łuszczycę plackowatą

Ocena zależności stężeń interleukin 17, 22 i 23 a wybranymi parametrami klinicznymi i immunologicznymi w surowicy chorych na łuszczycę plackowatą Agnieszka Nawrocka Ocena zależności stężeń interleukin 17, 22 i 23 a wybranymi parametrami klinicznymi i immunologicznymi w surowicy chorych na łuszczycę plackowatą Łuszczyca jest przewlekłą, zapalną chorobą

Bardziej szczegółowo

Streszczenie Ocena wybranych wskaźników diagnostycznych stanów zapalnych gruczołu mlekowego klaczy Słowa kluczowe: stan zapalny gruczołu mlekowego,

Streszczenie Ocena wybranych wskaźników diagnostycznych stanów zapalnych gruczołu mlekowego klaczy Słowa kluczowe: stan zapalny gruczołu mlekowego, Streszczenie Ocena wybranych wskaźników diagnostycznych stanów zapalnych gruczołu mlekowego klaczy Słowa kluczowe: stan zapalny gruczołu mlekowego, mleko klaczy, wymię klaczy. Stany zapalne gruczołu mlekowego

Bardziej szczegółowo

European Crime Prevention Award (ECPA) Annex I - new version 2014

European Crime Prevention Award (ECPA) Annex I - new version 2014 European Crime Prevention Award (ECPA) Annex I - new version 2014 Załącznik nr 1 General information (Informacje ogólne) 1. Please specify your country. (Kraj pochodzenia:) 2. Is this your country s ECPA

Bardziej szczegółowo

SWPS Uniwersytet Humanistycznospołeczny. Wydział Zamiejscowy we Wrocławiu. Karolina Horodyska

SWPS Uniwersytet Humanistycznospołeczny. Wydział Zamiejscowy we Wrocławiu. Karolina Horodyska SWPS Uniwersytet Humanistycznospołeczny Wydział Zamiejscowy we Wrocławiu Karolina Horodyska Warunki skutecznego promowania zdrowej diety i aktywności fizycznej: dobre praktyki w interwencjach psychospołecznych

Bardziej szczegółowo

Cystatin C as potential marker of Acute Kidney Injury in patients after Abdominal Aortic Aneurysms Surgery preliminary study

Cystatin C as potential marker of Acute Kidney Injury in patients after Abdominal Aortic Aneurysms Surgery preliminary study Cystatin C as potential marker of Acute Kidney Injury in patients after Abdominal Aortic Aneurysms Surgery preliminary study Anna Bekier-Żelawska 1, Michał Kokot 1, Grzegorz Biolik 2, Damian Ziaja 2, Krzysztof

Bardziej szczegółowo

Cracow University of Economics Poland. Overview. Sources of Real GDP per Capita Growth: Polish Regional-Macroeconomic Dimensions 2000-2005

Cracow University of Economics Poland. Overview. Sources of Real GDP per Capita Growth: Polish Regional-Macroeconomic Dimensions 2000-2005 Cracow University of Economics Sources of Real GDP per Capita Growth: Polish Regional-Macroeconomic Dimensions 2000-2005 - Key Note Speech - Presented by: Dr. David Clowes The Growth Research Unit CE Europe

Bardziej szczegółowo

Ocena wpływu nasilenia objawów zespołu nadpobudliwości psychoruchowej na masę ciała i BMI u dzieci i młodzieży

Ocena wpływu nasilenia objawów zespołu nadpobudliwości psychoruchowej na masę ciała i BMI u dzieci i młodzieży Ewa Racicka-Pawlukiewicz Ocena wpływu nasilenia objawów zespołu nadpobudliwości psychoruchowej na masę ciała i BMI u dzieci i młodzieży Rozprawa na stopień doktora nauk medycznych PROMOTOR: Dr hab. n.

Bardziej szczegółowo

Ocena potrzeb pacjentów z zaburzeniami psychicznymi

Ocena potrzeb pacjentów z zaburzeniami psychicznymi Mikołaj Trizna Ocena potrzeb pacjentów z zaburzeniami psychicznymi przebywających na oddziałach psychiatrii sądowej Rozprawa na stopień doktora nauk medycznych Promotor: dr hab.n.med. Tomasz Adamowski,

Bardziej szczegółowo

Katarzyna Durda STRESZCZENIE STĘŻENIE KWASU FOLIOWEGO ORAZ ZMIANY W OBRĘBIE GENÓW REGULUJĄCYCH JEGO METABOLIZM JAKO CZYNNIK RYZYKA RAKA W POLSCE

Katarzyna Durda STRESZCZENIE STĘŻENIE KWASU FOLIOWEGO ORAZ ZMIANY W OBRĘBIE GENÓW REGULUJĄCYCH JEGO METABOLIZM JAKO CZYNNIK RYZYKA RAKA W POLSCE Pomorski Uniwersytet Medyczny Katarzyna Durda STRESZCZENIE STĘŻENIE KWASU FOLIOWEGO ORAZ ZMIANY W OBRĘBIE GENÓW REGULUJĄCYCH JEGO METABOLIZM JAKO CZYNNIK RYZYKA RAKA W POLSCE Promotor: dr hab. prof. nadzw.

Bardziej szczegółowo

STOSUNEK HEMODIALIZOWANYCH PACJENTÓW Z ZABURZENIAMI

STOSUNEK HEMODIALIZOWANYCH PACJENTÓW Z ZABURZENIAMI Wojciech Marcin Orzechowski STOSUNEK HEMODIALIZOWANYCH PACJENTÓW Z ZABURZENIAMI DEPRESYJNYMI DO LECZENIA TYCH ZABURZEŃ Rozprawa na stopień naukowy doktora nauk o zdrowiu Promotor: prof. dr hab. n. med.,

Bardziej szczegółowo

INSTYTUT GENETYKI I HODOWLI ZWIERZĄT POLSKIEJ AKADEMII NAUK W JASTRZĘBCU. mgr inż. Ewa Metera-Zarzycka

INSTYTUT GENETYKI I HODOWLI ZWIERZĄT POLSKIEJ AKADEMII NAUK W JASTRZĘBCU. mgr inż. Ewa Metera-Zarzycka INSTYTUT GENETYKI I HODOWLI ZWIERZĄT POLSKIEJ AKADEMII NAUK W JASTRZĘBCU mgr inż. Ewa Metera-Zarzycka Profil metaboliczny osocza krwi i wartość biologiczna mleka krów w gospodarstwach ekologicznych Praca

Bardziej szczegółowo

ERASMUS + : Trail of extinct and active volcanoes, earthquakes through Europe. SURVEY TO STUDENTS.

ERASMUS + : Trail of extinct and active volcanoes, earthquakes through Europe. SURVEY TO STUDENTS. ERASMUS + : Trail of extinct and active volcanoes, earthquakes through Europe. SURVEY TO STUDENTS. Strona 1 1. Please give one answer. I am: Students involved in project 69% 18 Student not involved in

Bardziej szczegółowo

Obrazowanie kręgosłupa w badaniu TK i MR w różnych grupach wiekowych

Obrazowanie kręgosłupa w badaniu TK i MR w różnych grupach wiekowych Lekarz Daria Dziechcińska-Połetek Obrazowanie kręgosłupa w badaniu TK i MR w różnych grupach wiekowych Rozprawa na stopień doktora nauk medycznych Promotor: Dr hab. n. med. Ewa Kluczewska, prof. nadzw.

Bardziej szczegółowo

Radiologiczna ocena progresji zmian próchnicowych po zastosowaniu infiltracji. żywicą o niskiej lepkości (Icon). Badania in vivo.

Radiologiczna ocena progresji zmian próchnicowych po zastosowaniu infiltracji. żywicą o niskiej lepkości (Icon). Badania in vivo. Renata Zielińska Radiologiczna ocena progresji zmian próchnicowych po zastosowaniu infiltracji żywicą o niskiej lepkości (Icon). Badania in vivo. Rozprawa na stopień doktora nauk medycznych Zakład Stomatologii

Bardziej szczegółowo

Łukasz Supronowicz ZASTOSOWANIE NIEINWAZYJNYCH BIOMARKERÓW DO DIAGNOSTKI ALKOHOLOWYCH CHORÓB WĄTROBY

Łukasz Supronowicz ZASTOSOWANIE NIEINWAZYJNYCH BIOMARKERÓW DO DIAGNOSTKI ALKOHOLOWYCH CHORÓB WĄTROBY Wydział Farmaceutyczny z Oddziałem Medycyny Laboratoryjnej Uniwersytet Medyczny w Białymstoku Łukasz Supronowicz ZASTOSOWANIE NIEINWAZYJNYCH BIOMARKERÓW DO DIAGNOSTKI ALKOHOLOWYCH CHORÓB WĄTROBY Rozprawa

Bardziej szczegółowo

Zespół Omenna u kuzynów: różny przebieg kliniczny i identyczna mutacja genu RAG1.

Zespół Omenna u kuzynów: różny przebieg kliniczny i identyczna mutacja genu RAG1. PRACE KAZUISTYCZNE / CASE REPORTS 367 Zespół Omenna u kuzynów: różny przebieg kliniczny i identyczna mutacja genu RAG1. Omenn s syndrome in cousins: different clinical course and identical RAG1 mutation

Bardziej szczegółowo

Halitosis in gastroesophageal reflux disease in children preliminary report

Halitosis in gastroesophageal reflux disease in children preliminary report Czas. Stomatol., 2010, 63, 5, 293-300 2010 Polish Dental Society http://www.czas.stomat.net Problem halitozy w chorobie refluksowej przełyku u dzieci doniesienie wstępne Halitosis in gastroesophageal reflux

Bardziej szczegółowo

Few-fermion thermometry

Few-fermion thermometry Few-fermion thermometry Phys. Rev. A 97, 063619 (2018) Tomasz Sowiński Institute of Physics of the Polish Academy of Sciences Co-authors: Marcin Płodzień Rafał Demkowicz-Dobrzański FEW-BODY PROBLEMS FewBody.ifpan.edu.pl

Bardziej szczegółowo

ROZPRAWA DOKTORSKA. Mateusz Romanowski

ROZPRAWA DOKTORSKA. Mateusz Romanowski Mateusz Romanowski Wpływ krioterapii ogólnoustrojowej na aktywność choroby i sprawność chorych na zesztywniające zapalenie stawów kręgosłupa ROZPRAWA DOKTORSKA Promotor: Dr hab., prof. AWF Anna Straburzyńska-Lupa

Bardziej szczegółowo

Unit of Social Gerontology, Institute of Labour and Social Studies ageing and its consequences for society

Unit of Social Gerontology, Institute of Labour and Social Studies ageing and its consequences for society Prof. Piotr Bledowski, Ph.D. Institute of Social Economy, Warsaw School of Economics local policy, social security, labour market Unit of Social Gerontology, Institute of Labour and Social Studies ageing

Bardziej szczegółowo

www.irs.gov/form990. If "Yes," complete Schedule A Schedule B, Schedule of Contributors If "Yes," complete Schedule C, Part I If "Yes," complete Schedule C, Part II If "Yes," complete Schedule C, Part

Bardziej szczegółowo

Wstęp ARTYKUŁ REDAKCYJNY / LEADING ARTICLE

Wstęp ARTYKUŁ REDAKCYJNY / LEADING ARTICLE Dzieciństwo w cieniu schizofrenii przegląd literatury na temat możliwych form pomocy i wsparcia dzieci z rodzin, gdzie jeden z rodziców dotknięty jest schizofrenią Childhood in the shadow of schizophrenia

Bardziej szczegółowo

STRESZCZENIE Słowa kluczowe: Wstęp Cel pracy

STRESZCZENIE Słowa kluczowe: Wstęp Cel pracy STRESZCZENIE Słowa kluczowe: Noworodek urodzony przedwcześnie, granulocyt obojętnochłonny, molekuły adhezji komórkowej CD11a, CD11b, CD11c, CD18, CD54, CD62L, wczesne zakażenie, posocznica. Wstęp W ostatnich

Bardziej szczegółowo

Akademia Morska w Szczecinie. Wydział Mechaniczny

Akademia Morska w Szczecinie. Wydział Mechaniczny Akademia Morska w Szczecinie Wydział Mechaniczny ROZPRAWA DOKTORSKA mgr inż. Marcin Kołodziejski Analiza metody obsługiwania zarządzanego niezawodnością pędników azymutalnych platformy pływającej Promotor:

Bardziej szczegółowo

Gdański Uniwersytet Medyczny Wydział Nauk o Zdrowiu z Oddziałem Pielęgniarstwa i Instytutem Medycyny Morskiej i Tropikalnej. Beata Wieczorek-Wójcik

Gdański Uniwersytet Medyczny Wydział Nauk o Zdrowiu z Oddziałem Pielęgniarstwa i Instytutem Medycyny Morskiej i Tropikalnej. Beata Wieczorek-Wójcik Gdański Uniwersytet Medyczny Wydział Nauk o Zdrowiu z Oddziałem Pielęgniarstwa i Instytutem Medycyny Morskiej i Tropikalnej Beata Wieczorek-Wójcik Poziom obsad pielęgniarskich a częstość i rodzaj zdarzeń

Bardziej szczegółowo

Has the heat wave frequency or intensity changed in Poland since 1950?

Has the heat wave frequency or intensity changed in Poland since 1950? Has the heat wave frequency or intensity changed in Poland since 1950? Joanna Wibig Department of Meteorology and Climatology, University of Lodz, Poland OUTLINE: Motivation Data Heat wave frequency measures

Bardziej szczegółowo

Etiologia, przebieg kliniczny i leczenie udarów mózgu w województwie śląskim w latach

Etiologia, przebieg kliniczny i leczenie udarów mózgu w województwie śląskim w latach lek. Anna Starostka-Tatar Etiologia, przebieg kliniczny i leczenie udarów mózgu w województwie śląskim w latach 2009-2015 Rozprawa na stopień doktora nauk medycznych Promotor: dr hab. n. med. Beata Labuz-Roszak

Bardziej szczegółowo

Chronotyp i struktura temperamentu jako predyktory zaburzeń nastroju i niskiej jakości snu wśród studentów medycyny

Chronotyp i struktura temperamentu jako predyktory zaburzeń nastroju i niskiej jakości snu wśród studentów medycyny WYDZIAŁ LEKARSKI Chronotyp i struktura temperamentu jako predyktory zaburzeń nastroju i niskiej jakości snu wśród studentów medycyny Rozprawa na stopień doktora nauk medycznych lek. Łukasz Mokros Praca

Bardziej szczegółowo

Evaluation of the main goal and specific objectives of the Human Capital Operational Programme

Evaluation of the main goal and specific objectives of the Human Capital Operational Programme Pracownia Naukowo-Edukacyjna Evaluation of the main goal and specific objectives of the Human Capital Operational Programme and the contribution by ESF funds towards the results achieved within specific

Bardziej szczegółowo

POZYTYWNE I NEGATYWNE SKUTKI DOŚWIADCZANEJ TRAUMY U CHORYCH PO PRZEBYTYM ZAWALE SERCA

POZYTYWNE I NEGATYWNE SKUTKI DOŚWIADCZANEJ TRAUMY U CHORYCH PO PRZEBYTYM ZAWALE SERCA POZYTYWNE I NEGATYWNE SKUTKI DOŚWIADCZANEJ TRAUMY U CHORYCH PO PRZEBYTYM ZAWALE SERCA mgr Magdalena Hendożko Praca doktorska Promotor: dr hab. med. Wacław Kochman prof. nadzw. Gdańsk 2015 STRESZCZENIE

Bardziej szczegółowo

CENTRALNA PRZYCHODNIA REHABILITACYJNO- LECZNICZA POLSKIEGO ZWIĄZKU NIEWIDOMYCH w WARSZAWIE KRZYSZTOF STARZYK

CENTRALNA PRZYCHODNIA REHABILITACYJNO- LECZNICZA POLSKIEGO ZWIĄZKU NIEWIDOMYCH w WARSZAWIE KRZYSZTOF STARZYK CENTRALNA PRZYCHODNIA REHABILITACYJNO- LECZNICZA POLSKIEGO ZWIĄZKU NIEWIDOMYCH w WARSZAWIE KRZYSZTOF STARZYK OCENA JAKOŚCI ŻYCIA OSÓB SŁABOWIDZĄCYCH STOSUJĄCYCH POMOCE OPTYCZNE PROMOTOR: PROF. DR HAB.

Bardziej szczegółowo

WPŁYW AKTYWNOŚCI FIZYCZNEJ NA STAN FUNKCJONALNY KOBIET PO 65 ROKU ŻYCIA Z OSTEOPOROZĄ

WPŁYW AKTYWNOŚCI FIZYCZNEJ NA STAN FUNKCJONALNY KOBIET PO 65 ROKU ŻYCIA Z OSTEOPOROZĄ WPŁYW AKTYWNOŚCI FIZYCZNEJ NA STAN FUNKCJONALNY KOBIET PO 65 ROKU ŻYCIA Z OSTEOPOROZĄ Streszczenie: Wstęp: Proces starzenia się w naturalny sposób wpływa na ograniczenie sprawności, nawet w sytuacji zachowania

Bardziej szczegółowo

Iwona Makowska. Promotor: prof. dr hab. Kazimierz Niemczyk. Streszczenie

Iwona Makowska. Promotor: prof. dr hab. Kazimierz Niemczyk. Streszczenie Iwona Makowska Tytuł rozprawy: Analiza porównawcza efektów rehabilitacji, prowadzonej metodą treningu habituacyjnego i metodą konfliktów sensorycznych u pacjentów po przebytym zapaleniu neuronu przedsionkowego

Bardziej szczegółowo

OCENA ENDOMETRIUM NIEPŁODNYCH KLACZY WYBRANYMI METODAMI DIAGNOSTYCZNYMI

OCENA ENDOMETRIUM NIEPŁODNYCH KLACZY WYBRANYMI METODAMI DIAGNOSTYCZNYMI UNIWERSYTET PRZYRODNICZY WE WROCŁAWIU WYDZIAŁ MEDYCYNY WETERYNARYJNEJ KATEDRA ROZRODU Z KLINIKĄ ZWIERZĄT GOSPODARSKICH Lek. wet. OCENA ENDOMETRIUM NIEPŁODNYCH KLACZY WYBRANYMI METODAMI DIAGNOSTYCZNYMI

Bardziej szczegółowo

Spearman.

Spearman. 2 1 * :... 109 - :. Spearman. (α=0/05). : 20-29.. 50. :.. : ). sheikhi@dnt.mui.ac.ir * ( :1. :2. 89/5/5 89/8/4. 89/11/1 573 568 :(5)6 :1389 568 : %75 : ) %35-40 :. %35 :. : ) (. ( ) ) ( ) -1 : ( -2 ( -3-4

Bardziej szczegółowo

EXAMPLES OF CABRI GEOMETRE II APPLICATION IN GEOMETRIC SCIENTIFIC RESEARCH

EXAMPLES OF CABRI GEOMETRE II APPLICATION IN GEOMETRIC SCIENTIFIC RESEARCH Anna BŁACH Centre of Geometry and Engineering Graphics Silesian University of Technology in Gliwice EXAMPLES OF CABRI GEOMETRE II APPLICATION IN GEOMETRIC SCIENTIFIC RESEARCH Introduction Computer techniques

Bardziej szczegółowo

Zarządzanie sieciami telekomunikacyjnymi

Zarządzanie sieciami telekomunikacyjnymi SNMP Protocol The Simple Network Management Protocol (SNMP) is an application layer protocol that facilitates the exchange of management information between network devices. It is part of the Transmission

Bardziej szczegółowo

Helena Boguta, klasa 8W, rok szkolny 2018/2019

Helena Boguta, klasa 8W, rok szkolny 2018/2019 Poniższy zbiór zadań został wykonany w ramach projektu Mazowiecki program stypendialny dla uczniów szczególnie uzdolnionych - najlepsza inwestycja w człowieka w roku szkolnym 2018/2019. Składają się na

Bardziej szczegółowo

Warsztaty Ocena wiarygodności badania z randomizacją

Warsztaty Ocena wiarygodności badania z randomizacją Warsztaty Ocena wiarygodności badania z randomizacją Ocena wiarygodności badania z randomizacją Każda grupa Wspólnie omawia odpowiedź na zadane pytanie Wybiera przedstawiciela, który w imieniu grupy przedstawia

Bardziej szczegółowo

ZEWNĄTRZKOMÓRKOWEJ U PACJENTÓW OPEROWANYCH Z POWODU GRUCZOLAKA PRZYSADKI

ZEWNĄTRZKOMÓRKOWEJ U PACJENTÓW OPEROWANYCH Z POWODU GRUCZOLAKA PRZYSADKI Daniel Babula AKTYWNOŚĆ WYBRANYCH METALOPROTEINAZ MACIERZY ZEWNĄTRZKOMÓRKOWEJ U PACJENTÓW OPEROWANYCH Z POWODU GRUCZOLAKA PRZYSADKI ROZPRAWA NA STOPIEŃ DOKTORA NAUK MEDYCZNYCH - streszczenie Promotor:

Bardziej szczegółowo

Cracow University of Economics Poland

Cracow University of Economics Poland Cracow University of Economics Poland Sources of Real GDP per Capita Growth: Polish Regional-Macroeconomic Dimensions 2000-2005 - Keynote Speech - Presented by: Dr. David Clowes The Growth Research Unit,

Bardziej szczegółowo

DOI: / /32/37

DOI: / /32/37 . 2015. 4 (32) 1:18 DOI: 10.17223/1998863 /32/37 -,,. - -. :,,,,., -, -.,.-.,.,.,. -., -,.,,., -, 70 80. (.,.,. ),, -,.,, -,, (1886 1980).,.,, (.,.,..), -, -,,,, ; -, - 346, -,.. :, -, -,,,,,.,,, -,,,

Bardziej szczegółowo

Ocena zależności pomiędzy stężeniami wifatyny i chemeryny a nasileniem łuszczycy, ocenianym za pomocą wskaźników PASI, BSA, DLQI.

Ocena zależności pomiędzy stężeniami wifatyny i chemeryny a nasileniem łuszczycy, ocenianym za pomocą wskaźników PASI, BSA, DLQI. Uniwersytet Medyczny w Lublinie Katarzyna Chyl-Surdacka Badania wisfatyny i chemeryny w surowicy krwi u chorych na łuszczycę Rozprawa na stopień doktora nauk medycznych streszczenie Promotor Prof. dr hab.

Bardziej szczegółowo

www.irs.gov/form990. If "Yes," complete Schedule A Schedule B, Schedule of Contributors If "Yes," complete Schedule C, Part I If "Yes," complete Schedule C, Part II If "Yes," complete Schedule C, Part

Bardziej szczegółowo

Uniwersytet Medyczny w Łodzi. Wydział Lekarski. Jarosław Woźniak. Rozprawa doktorska

Uniwersytet Medyczny w Łodzi. Wydział Lekarski. Jarosław Woźniak. Rozprawa doktorska Uniwersytet Medyczny w Łodzi Wydział Lekarski Jarosław Woźniak Rozprawa doktorska Ocena funkcji stawu skokowego po leczeniu operacyjnym złamań kostek goleni z uszkodzeniem więzozrostu piszczelowo-strzałkowego

Bardziej szczegółowo

Patients price acceptance SELECTED FINDINGS

Patients price acceptance SELECTED FINDINGS Patients price acceptance SELECTED FINDINGS October 2015 Summary With growing economy and Poles benefiting from this growth, perception of prices changes - this is also true for pharmaceuticals It may

Bardziej szczegółowo

Tychy, plan miasta: Skala 1: (Polish Edition)

Tychy, plan miasta: Skala 1: (Polish Edition) Tychy, plan miasta: Skala 1:20 000 (Polish Edition) Poland) Przedsiebiorstwo Geodezyjno-Kartograficzne (Katowice Click here if your download doesn"t start automatically Tychy, plan miasta: Skala 1:20 000

Bardziej szczegółowo

Założenia i cele: Postanowiłam zbadać i przeanalizować:

Założenia i cele: Postanowiłam zbadać i przeanalizować: Streszczenie. Wstęp: Starzejące się społeczeństwa całej Europy, skutki wysoko rozwiniętej cywilizacji urbanistyczno-technicznej, oddalenie człowieka od natury, ogromny postęp nauki i techniki, powodują

Bardziej szczegółowo

EGZAMIN MATURALNY Z JĘZYKA ANGIELSKIEGO POZIOM ROZSZERZONY MAJ 2010 CZĘŚĆ I. Czas pracy: 120 minut. Liczba punktów do uzyskania: 23 WPISUJE ZDAJĄCY

EGZAMIN MATURALNY Z JĘZYKA ANGIELSKIEGO POZIOM ROZSZERZONY MAJ 2010 CZĘŚĆ I. Czas pracy: 120 minut. Liczba punktów do uzyskania: 23 WPISUJE ZDAJĄCY Centralna Komisja Egzaminacyjna Arkusz zawiera informacje prawnie chronione do momentu rozpoczęcia egzaminu. Układ graficzny CKE 2010 KOD WPISUJE ZDAJĄCY PESEL Miejsce na naklejkę z kodem dysleksja EGZAMIN

Bardziej szczegółowo

Raport bieżący: 44/2018 Data: g. 21:03 Skrócona nazwa emitenta: SERINUS ENERGY plc

Raport bieżący: 44/2018 Data: g. 21:03 Skrócona nazwa emitenta: SERINUS ENERGY plc Raport bieżący: 44/2018 Data: 2018-05-23 g. 21:03 Skrócona nazwa emitenta: SERINUS ENERGY plc Temat: Zawiadomienie o zmianie udziału w ogólnej liczbie głosów w Serinus Energy plc Podstawa prawna: Inne

Bardziej szczegółowo

Stan higieny jamy ustnej i tkanek przyzębia mieszkańców Kielc w wieku lata

Stan higieny jamy ustnej i tkanek przyzębia mieszkańców Kielc w wieku lata Stan higieny jamy ustnej i tkanek przyzębia mieszkańców Kielc w wieku 35 44 lata Monika Włosowicz 1, 2, Adam Wróbel2, Renata Górska 3 State of oral hygiene and periodontal tissues in inhabitants of Kielce

Bardziej szczegółowo

Analysis of infectious complications inf children with acute lymphoblastic leukemia treated in Voivodship Children's Hospital in Olsztyn

Analysis of infectious complications inf children with acute lymphoblastic leukemia treated in Voivodship Children's Hospital in Olsztyn Analiza powikłań infekcyjnych u dzieci z ostrą białaczką limfoblastyczną leczonych w Wojewódzkim Specjalistycznym Szpitalu Dziecięcym w Olsztynie Analysis of infectious complications inf children with

Bardziej szczegółowo

Fig 5 Spectrograms of the original signal (top) extracted shaft-related GAD components (middle) and

Fig 5 Spectrograms of the original signal (top) extracted shaft-related GAD components (middle) and Fig 4 Measured vibration signal (top). Blue original signal. Red component related to periodic excitation of resonances and noise. Green component related. Rotational speed profile used for experiment

Bardziej szczegółowo

Wojewodztwo Koszalinskie: Obiekty i walory krajoznawcze (Inwentaryzacja krajoznawcza Polski) (Polish Edition)

Wojewodztwo Koszalinskie: Obiekty i walory krajoznawcze (Inwentaryzacja krajoznawcza Polski) (Polish Edition) Wojewodztwo Koszalinskie: Obiekty i walory krajoznawcze (Inwentaryzacja krajoznawcza Polski) (Polish Edition) Robert Respondowski Click here if your download doesn"t start automatically Wojewodztwo Koszalinskie:

Bardziej szczegółowo

Analiza epidemiologiczna występowania i uwarunkowań pylicy górników kopalń węgla kamiennego w województwie śląskim w latach

Analiza epidemiologiczna występowania i uwarunkowań pylicy górników kopalń węgla kamiennego w województwie śląskim w latach mgr inż. Alina Mroczek Analiza epidemiologiczna występowania i uwarunkowań pylicy górników kopalń węgla kamiennego w województwie śląskim w latach 2003-2011 Rozprawa na stopień doktora nauk medycznych

Bardziej szczegółowo

Profil alergenowy i charakterystyka kliniczna dorosłych. pacjentów uczulonych na grzyby pleśniowe

Profil alergenowy i charakterystyka kliniczna dorosłych. pacjentów uczulonych na grzyby pleśniowe lek. Krzysztof Kołodziejczyk Profil alergenowy i charakterystyka kliniczna dorosłych pacjentów uczulonych na grzyby pleśniowe Rozprawa na stopień doktora nauk medycznych Promotor: dr hab. n. med. Andrzej

Bardziej szczegółowo

Ocena jakości życia oraz występowania objawów lękowych i depresyjnych u pacjentek z zespołem policystycznych jajników STRESZCZENIE

Ocena jakości życia oraz występowania objawów lękowych i depresyjnych u pacjentek z zespołem policystycznych jajników STRESZCZENIE Ocena jakości życia oraz występowania objawów lękowych i depresyjnych u pacjentek z zespołem policystycznych jajników STRESZCZENIE Zespół policystycznych jajników występuje u 5-10% kobiet w wieku rozrodczym.

Bardziej szczegółowo

Mgr Paweł Musiał. Promotor Prof. dr hab. n. med. Hanna Misiołek Promotor pomocniczy Dr n. med. Marek Tombarkiewicz

Mgr Paweł Musiał. Promotor Prof. dr hab. n. med. Hanna Misiołek Promotor pomocniczy Dr n. med. Marek Tombarkiewicz Mgr Paweł Musiał Porównanie funkcjonowania podstawow-ych i specjalistycznych Zespołów Ratownictwa Medycznego na przykładzie Samodzielnego Publicznego Zespołu Zakładów Opieki Zdrowotnej w Staszowie Rozprawa

Bardziej szczegółowo

STRESZCZENIE Wartość diagnostyczna ultrasonografii stawów rąk w ocenie klinicznej chorych na reumatoidalne zapalenie stawów

STRESZCZENIE Wartość diagnostyczna ultrasonografii stawów rąk w ocenie klinicznej chorych na reumatoidalne zapalenie stawów STRESZCZENIE Wartość diagnostyczna ultrasonografii stawów rąk w ocenie klinicznej chorych na reumatoidalne zapalenie stawów Reumatoidalne zapalenie stawów (RZS) jest przewlekłą, postępującą chorobą autoimmunologiczną

Bardziej szczegółowo

JĘZYK ANGIELSKI ĆWICZENIA ORAZ REPETYTORIUM GRAMATYCZNE

JĘZYK ANGIELSKI ĆWICZENIA ORAZ REPETYTORIUM GRAMATYCZNE MACIEJ MATASEK JĘZYK ANGIELSKI ĆWICZENIA ORAZ REPETYTORIUM GRAMATYCZNE 1 Copyright by Wydawnictwo HANDYBOOKS Poznań 2014 Wszelkie prawa zastrzeżone. Każda reprodukcja lub adaptacja całości bądź części

Bardziej szczegółowo

Network Services for Spatial Data in European Geo-Portals and their Compliance with ISO and OGC Standards

Network Services for Spatial Data in European Geo-Portals and their Compliance with ISO and OGC Standards INSPIRE Conference 2010 INSPIRE as a Framework for Cooperation Network Services for Spatial Data in European Geo-Portals and their Compliance with ISO and OGC Standards Elżbieta Bielecka Agnieszka Zwirowicz

Bardziej szczegółowo

UNIWERSYTET MEDYCZNY W LUBLINIE PAWEŁ ŚLUSARSKI ZAGADNIENIA PROFILAKTYKI STOMATOLOGICZNEJ U DZIECI W WIEKU PRZEDSZKOLNYM I WCZESNOSZKOLNYM

UNIWERSYTET MEDYCZNY W LUBLINIE PAWEŁ ŚLUSARSKI ZAGADNIENIA PROFILAKTYKI STOMATOLOGICZNEJ U DZIECI W WIEKU PRZEDSZKOLNYM I WCZESNOSZKOLNYM UNIWERSYTET MEDYCZNY W LUBLINIE PAWEŁ ŚLUSARSKI ZAGADNIENIA PROFILAKTYKI STOMATOLOGICZNEJ U DZIECI W WIEKU PRZEDSZKOLNYM I WCZESNOSZKOLNYM PRACA NA STOPIEŃ DOKOTORA NAUK MEDYCZNYCH - streszczenie PROMOTOR:

Bardziej szczegółowo

Machine Learning for Data Science (CS4786) Lecture11. Random Projections & Canonical Correlation Analysis

Machine Learning for Data Science (CS4786) Lecture11. Random Projections & Canonical Correlation Analysis Machine Learning for Data Science (CS4786) Lecture11 5 Random Projections & Canonical Correlation Analysis The Tall, THE FAT AND THE UGLY n X d The Tall, THE FAT AND THE UGLY d X > n X d n = n d d The

Bardziej szczegółowo

METODA OGÓLNEJ OCENY STANU ŚRODO- WISKA OBSZARÓW WIEJSKICH NA PODSTAWIE INFORMACJI Z BANKU DANYCH REGIONALNYCH GUS I OSZACOWAŃ PROGRAMU EMEP

METODA OGÓLNEJ OCENY STANU ŚRODO- WISKA OBSZARÓW WIEJSKICH NA PODSTAWIE INFORMACJI Z BANKU DANYCH REGIONALNYCH GUS I OSZACOWAŃ PROGRAMU EMEP Ekonomia i Środowisko 2 (49) 2014 Jan Cetner Kazimierz Dyguś Marta Ogonowska Jerzy Wojtatowicz METODA OGÓLNEJ OCENY STANU ŚRODO- WISKA OBSZARÓW WIEJSKICH NA PODSTAWIE INFORMACJI Z BANKU DANYCH REGIONALNYCH

Bardziej szczegółowo

OpenPoland.net API Documentation

OpenPoland.net API Documentation OpenPoland.net API Documentation Release 1.0 Michał Gryczka July 11, 2014 Contents 1 REST API tokens: 3 1.1 How to get a token............................................ 3 2 REST API : search for assets

Bardziej szczegółowo

SNP SNP Business Partner Data Checker. Prezentacja produktu

SNP SNP Business Partner Data Checker. Prezentacja produktu SNP SNP Business Partner Data Checker Prezentacja produktu Istota rozwiązania SNP SNP Business Partner Data Checker Celem produktu SNP SNP Business Partner Data Checker jest umożliwienie sprawdzania nazwy

Bardziej szczegółowo

STRESZCZENIE. Wstęp: Cel pracy:

STRESZCZENIE. Wstęp: Cel pracy: STRESZCZENIE Wstęp: Rak piersi jest najczęstszym nowotworem złośliwym występującym u kobiet. Pomimo że tradycyjna mastektomia zastępowana jest coraz częściej przez leczenie oszczędzające, zaburzenia funkcjonalne

Bardziej szczegółowo

Ocena częstości występowania bólów głowy u osób chorych na padaczkę.

Ocena częstości występowania bólów głowy u osób chorych na padaczkę. lek. med. Ewa Czapińska-Ciepiela Ocena częstości występowania bólów głowy u osób chorych na padaczkę. Rozprawa na stopień doktora nauk medycznych Promotor Prof. dr hab. n. med. Jan Kochanowski II Wydział

Bardziej szczegółowo

LEARNING AGREEMENT FOR STUDIES

LEARNING AGREEMENT FOR STUDIES LEARNING AGREEMENT FOR STUDIES The Student First and last name(s) Nationality E-mail Academic year 2014/2015 Study period 1 st semester 2 nd semester Study cycle Bachelor Master Doctoral Subject area,

Bardziej szczegółowo

Weronika Mysliwiec, klasa 8W, rok szkolny 2018/2019

Weronika Mysliwiec, klasa 8W, rok szkolny 2018/2019 Poniższy zbiór zadań został wykonany w ramach projektu Mazowiecki program stypendialny dla uczniów szczególnie uzdolnionych - najlepsza inwestycja w człowieka w roku szkolnym 2018/2019. Tresci zadań rozwiązanych

Bardziej szczegółowo

Zakopane, plan miasta: Skala ok. 1: = City map (Polish Edition)

Zakopane, plan miasta: Skala ok. 1: = City map (Polish Edition) Zakopane, plan miasta: Skala ok. 1:15 000 = City map (Polish Edition) Click here if your download doesn"t start automatically Zakopane, plan miasta: Skala ok. 1:15 000 = City map (Polish Edition) Zakopane,

Bardziej szczegółowo

Employment. Number of employees employed on a contract of employment by gender in 2012. Company

Employment. Number of employees employed on a contract of employment by gender in 2012. Company Im not found /sites/eneacsr2012.mess-asp.com/themes/eneacsr2012/img/enea.jpg Employt Capital Group is one of the largest companies in the energy industry. Therefore it has an influence, as an employer,

Bardziej szczegółowo

GDAŃSKI UNIWERSYTET MEDYCZNY

GDAŃSKI UNIWERSYTET MEDYCZNY GDAŃSKI UNIWERSYTET MEDYCZNY mgr Magdalena Pinkowicka WPŁYW TRENINGU EEG-BIOFEEDBACK NA POPRAWĘ WYBRANYCH FUNKCJI POZNAWCZYCH U DZIECI Z ADHD Rozprawa doktorska Promotor dr hab. n. med. Andrzej Frydrychowski,

Bardziej szczegółowo

Ocena wartości badań kwestionariuszowych, laboratoryjnych i pomiarów wybranych cech skóry w atopowym zapaleniu skóry

Ocena wartości badań kwestionariuszowych, laboratoryjnych i pomiarów wybranych cech skóry w atopowym zapaleniu skóry Lek. Kamila Zawadzińska-Halat Ocena wartości badań kwestionariuszowych, laboratoryjnych i pomiarów wybranych cech skóry w atopowym zapaleniu skóry Rozprawa na stopień doktora nauk medycznych Promotor:

Bardziej szczegółowo

Klaps za karę. Wyniki badania dotyczącego postaw i stosowania kar fizycznych. Joanna Włodarczyk

Klaps za karę. Wyniki badania dotyczącego postaw i stosowania kar fizycznych. Joanna Włodarczyk Klaps za karę Wyniki badania dotyczącego postaw i stosowania kar fizycznych Joanna Włodarczyk joanna.wlodarczyk@fdds.pl Warszawa, 1.12.2017 Fundacja Dajemy Dzieciom Siłę, 2017 Informacje o badaniu Badanie

Bardziej szczegółowo

Ankiety Nowe funkcje! Pomoc magda.szewczyk@slo-wroc.pl. magda.szewczyk@slo-wroc.pl. Twoje konto Wyloguj. BIODIVERSITY OF RIVERS: Survey to students

Ankiety Nowe funkcje! Pomoc magda.szewczyk@slo-wroc.pl. magda.szewczyk@slo-wroc.pl. Twoje konto Wyloguj. BIODIVERSITY OF RIVERS: Survey to students Ankiety Nowe funkcje! Pomoc magda.szewczyk@slo-wroc.pl Back Twoje konto Wyloguj magda.szewczyk@slo-wroc.pl BIODIVERSITY OF RIVERS: Survey to students Tworzenie ankiety Udostępnianie Analiza (55) Wyniki

Bardziej szczegółowo

Installation of EuroCert software for qualified electronic signature

Installation of EuroCert software for qualified electronic signature Installation of EuroCert software for qualified electronic signature for Microsoft Windows systems Warsaw 28.08.2019 Content 1. Downloading and running the software for the e-signature... 3 a) Installer

Bardziej szczegółowo

POLITECHNIKA ŚLĄSKA INSTYTUT AUTOMATYKI ZAKŁAD SYSTEMÓW POMIAROWYCH

POLITECHNIKA ŚLĄSKA INSTYTUT AUTOMATYKI ZAKŁAD SYSTEMÓW POMIAROWYCH POLITECHNIKA ŚLĄSKA INSTYTUT AUTOMATYKI ZAKŁAD SYSTEMÓW POMIAROWYCH Gliwice, wrzesień 2005 Pomiar napięcia przemiennego Cel ćwiczenia Celem ćwiczenia jest zbadanie dokładności woltomierza cyfrowego dla

Bardziej szczegółowo

Podstawa prawna: Art. 70 pkt 1 Ustawy o ofercie - nabycie lub zbycie znacznego pakietu akcji

Podstawa prawna: Art. 70 pkt 1 Ustawy o ofercie - nabycie lub zbycie znacznego pakietu akcji Raport bieżący: 41/2018 Data: 2018-05-22 g. 08:01 Skrócona nazwa emitenta: SERINUS ENERGY plc Temat: Przekroczenie progu 5% głosów w SERINUS ENERGY plc Podstawa prawna: Art. 70 pkt 1 Ustawy o ofercie -

Bardziej szczegółowo

Clinical Trials. Anna Dziąg, MD, ąg,, Associate Director Site Start Up Quintiles

Clinical Trials. Anna Dziąg, MD, ąg,, Associate Director Site Start Up Quintiles Polandchallenges in Clinical Trials Anna Dziąg, MD, ąg,, Associate Director Site Start Up Quintiles Poland- legislation 1996-2003 Ustawa z dnia 5 grudnia 1996 r o zawodach lekarza i lekarza dentysty, z

Bardziej szczegółowo

Czynne wystąpienia członków Polskiego Towarzystwa Medycyny Sportowej

Czynne wystąpienia członków Polskiego Towarzystwa Medycyny Sportowej Czynne wystąpienia członków Polskiego Towarzystwa Medycyny Sportowej Miejsce Kongresu Miejsce Kongresu i okolice Doniosłe wydarzenie dla środowiska PTMS: Pani profesor Anna Jegier została wybrana V-ce

Bardziej szczegółowo

Pro-tumoral immune cell alterations in wild type and Shbdeficient mice in response to 4T1 breast carcinomas

Pro-tumoral immune cell alterations in wild type and Shbdeficient mice in response to 4T1 breast carcinomas www.oncotarget.com Oncotarget, Supplementary Materials Pro-tumoral immune cell alterations in wild type and Shbdeficient mice in response to 4T1 breast carcinomas SUPPLEMENTARY MATERIALS Supplementary

Bardziej szczegółowo

PRACE poglądowe. Halitoza przegląd piśmiennictwa. Halitosis Review of the Literature. Łukasz Sroczyk, Beata Kawala. Streszczenie.

PRACE poglądowe. Halitoza przegląd piśmiennictwa. Halitosis Review of the Literature. Łukasz Sroczyk, Beata Kawala. Streszczenie. PRACE poglądowe Dent. Med. Probl. 2011, 48, 2, 255 260 ISSN 1644-387X Copyright by Wroclaw Medical University and Polish Dental Society Łukasz Sroczyk, Beata Kawala Halitoza przegląd piśmiennictwa Halitosis

Bardziej szczegółowo

Latent Dirichlet Allocation Models and their Evaluation IT for Practice 2016

Latent Dirichlet Allocation Models and their Evaluation IT for Practice 2016 Latent Dirichlet Allocation Models and their Evaluation IT for Practice 2016 Paweł Lula Cracow University of Economics, Poland pawel.lula@uek.krakow.pl Latent Dirichlet Allocation (LDA) Documents Latent

Bardziej szczegółowo

SSW1.1, HFW Fry #20, Zeno #25 Benchmark: Qtr.1. Fry #65, Zeno #67. like

SSW1.1, HFW Fry #20, Zeno #25 Benchmark: Qtr.1. Fry #65, Zeno #67. like SSW1.1, HFW Fry #20, Zeno #25 Benchmark: Qtr.1 I SSW1.1, HFW Fry #65, Zeno #67 Benchmark: Qtr.1 like SSW1.2, HFW Fry #47, Zeno #59 Benchmark: Qtr.1 do SSW1.2, HFW Fry #5, Zeno #4 Benchmark: Qtr.1 to SSW1.2,

Bardziej szczegółowo

Algorytm k-średnich. Źródło: LaroseD.T., Okrywanie wiedzy w danych.wprowadzenie do eksploracji danych, PWN, Warszawa 2005.

Algorytm k-średnich. Źródło: LaroseD.T., Okrywanie wiedzy w danych.wprowadzenie do eksploracji danych, PWN, Warszawa 2005. Algorytm k-średnich Źródło: LaroseD.T., Okrywanie wiedzy w danych.wprowadzenie do eksploracji danych, PWN, Warszawa 005. Dane a b c d e f g h (,3) (3,3) (4,3) (5,3) (,) (4,) (,) (,) Algorytm k-średnich

Bardziej szczegółowo

Formularz recenzji magazynu. Journal of Corporate Responsibility and Leadership Review Form

Formularz recenzji magazynu. Journal of Corporate Responsibility and Leadership Review Form Formularz recenzji magazynu Review Form Identyfikator magazynu/ Journal identification number: Tytuł artykułu/ Paper title: Recenzent/ Reviewer: (imię i nazwisko, stopień naukowy/name and surname, academic

Bardziej szczegółowo

Diagnostyka chorób jamy nosowej oraz zatok przynosowych u psów i kotów z wykorzystaniem nowoczesnych technik obrazowania

Diagnostyka chorób jamy nosowej oraz zatok przynosowych u psów i kotów z wykorzystaniem nowoczesnych technik obrazowania Uniwersytet Przyrodniczy we Wrocławiu Wydział Medycyny Weterynaryjnej Katedra i Klinika Chirurgii Lek.wet. Magdalena Brzozowska ROZPRAWA DOKTORSKA Diagnostyka chorób jamy nosowej oraz zatok przynosowych

Bardziej szczegółowo