I MIĘDZYNARODOWA KONFERENCJA BELIAŃSKIE DNI PIELĘGNARSTWA

Transkrypt

1 1 SŁOWACKA IZBA PIELĘGNIAREK I POŁOŻNYCH REGIONALNA IZBA PIELĘGNIAREK I POŁOŻNYCH REGION VYSOKÉ TATRY SANATORIUM TATRANSKÁ KOTLINA, n. o. ZESZYT STRESZCZEŃ I MIĘDZYNARODOWA KONFERENCJA BELIAŃSKIE DNI PIELĘGNARSTWA SANATORIUM TATRANSKÁ KOTLINA, n. o. VYSOKÉ TATRY SŁOWACJA Edytor: Mgr Lukáš Kober Recenzenci: doc. PhDr. Mgr. Vladimír Littva, PhD., MPH doc. MUDr. Ivan Solovič, CSc. Tłumaczenie: Wojciech Nyklewicz ISBN EAN

2 2 KOMITET ORGANIZACYJNY Mgr Danka Halečková Mgr Lukáš Kober Janka Plučinská Mgr Katarína Kovalčíková Mgr Wojciech Nyklewicz HONOROWE PRZEWODNICTWO PhDr. Mária Lévyová Przewodnicząca Słowackiej Izby Pielęgniarek i Położnych Ing. Ľubomír Maciak Dyrektor Sanatorium Tatranská Kotlina, n. o. Doc. MUDr. Ivan Solovič, CSc. Narodowy Instytut Gruźlicy i Chorób Płuc Vyšné Hágy, specjalista WHO w dziedzinie TBC Mgr. Danka Halečková Pielęgniarka naczelna Sanatorium Tatranská Kotlina, n. o. Mgr. Lukáš Kober Przewodniczący Regionalnej Izby Pielęgniarek i Położnych Region Vysoké Tatry Mgr. Wojciech Nyklewicz Uniwersytet Medyczny w Białymstoku Słowo wstępne Szanowni Uczestnicy Konferencji, Z prawdziwą przyjemnością witamy Was na I Międzynarodowej Konferencji Beliańskie Dni Pielęgniarstwa. Jej organizatorami są Słowacka Izba Pielęgniarek i Położnych, Regionalna Izba Pielęgniarek i Położnych z siedzibą w Vysokých Tatrách oraz Sanatorium Tatranská Kotlina, n. o.. Mamy nadzieję, że uczestnictwo w Beliańskich Dniach Pielęgniarstwa przyniesie Państwu nową wiedzę i spojrzenie na współczesną praktykę, problemy, ale i dostarczy informacji o nowościach w zakresie opieki pielęgniarskiej na Słowacji i za granicą. Ale nie tylko to. Skorzystajcie Państwo z jedynej możliwości, jaką stwarzają nam nasze Tatry, i zaczerpnijcie u nas jak najwięcej energii i spokoju, abyście zechcieli do nas powrócić z radością być może już za rok. Komitet Organizacyjny dziękuje wszystkim uczestnikom Konferencji za przybycie, a sponsorom za finansowe wsparcie. W imieniu Komitetu Organizacyjnego Mgr Lukáš Kober

3 3 SRTESZCZENIA REFERATÓW Uwaga, Edytor opublikował pełne teksty jedynie tych referatów, które zostały dostarczone w obowiązującym terminie. Oddychanie jako część leczenia chorób układu oddechowego PhDr. Zuzana Hudáková, PhD., PhDr. Mária Novysedláková Wydział Nauk o Zdrowiu Katolickiego Uniwersytetu w Ružomberku, SK Oddychanie jest niezbędne do życia. Główną jego funkcję zapewnia układ oddechowy. Oddychanie dostarcza organizmowi tlenu, a odprowadza dwutlenek węgla. Wymiana gazowa odbywa się na zasadzie dyfuzji. U większości ludzi występują nieprawidłowości w oddychaniu. Poprawy oddychania nie można osiągnąć za pomocą ingerencji w sposób pobierania i wypuszczania powietrza, ponieważ każdy fizjologiczny proces jest silnie skorelowany ze stanem psychicznym. Praca z oddechem jest przede wszystkim pracą ze świadomością. Choroby układu oddechowego są poważnym problemem współczesności. Podstawowy patologiczny proces, uszkadzający drzewo oskrzelowe lub miąższ płuc, powoduje zaburzenie funkcji oddychania w znacznie większej skali istotnych objawów. Jeżeli te zmiany są nieodwracalne, nie można osiągnąć pełnego powrotu normalnego oddychania, ale gimnastyka oddechowa znacznie ten proces poprawia. Słowa kluczowe: oddychanie, niewydolność oddechowa, rehabilitacja oddechowa, gimnastyka oddechowa, wentylacja płuc Zastosowanie klimatoterapii w leczeniu chorób układu oddechowego Bc. Gabriela Závadská Sanatorium Tatranská Kotlina, n. o., SK Głównym tematem tego referatu jest określenie wpływu leczenia klimatycznego na pacjenta podczas jego hospitalizacji. Referat podzielony jest na część teoretyczną i praktyczną. Część teoretyczna zawiera trzy rozdziały i koncentruje się na warunkach klimatycznych, charakterystyce leczenia klimatycznego i jego dystrybucji oraz na speleoterapii w Jaskini Beliańskiej. Część praktyczna poświęcona jest przeglądowi rezultatów leczenia klimatycznego speleoterapii w Jaskini Beliańskiej podczas hospitalizacji w Sanotorium Tatranská Kotlina. Celem referatu jest ukazanie sposobów informowania pacjentów o ich chorobie, skąd mieli informacje o leczeniu klimatycznym speleoterapii, jak często występowały trudności (objawy) przed zakończeniem leczenia klimatycznego speleoterapii i po zakończeniu leczenia speleoterapii w Jaskini Beliańskiej, jakie to były objawy, jak często musieli stosować leki przed zakończeniem i po zakończeniu leczenia klimatycznego speleoterapii.

4 4 Wnioski Już w przeszłości próbowano wyjaśnić wpływ czynników przyrodniczych na ludzki organizm. Większość naukowców starała się zastosować tradycyjne sposoby myślenia i doświadczenie o wpływie klimatu, środowiska i pogody na choroby ludzi. Podczas gdy Hippokrates pisał o znaczeniu powietrza we wszechświecie, Celsjusz zalecał leczenie klimatyczne pacjentom z gruźlicą. Współcześnie na ludzki organizm wpływa całe mnóstwo czynników takich, jak zanieczyszczone powietrze przesycone pyłem i toksycznymi związkami, z których wiele jest alergenami. Nawracające schorzenia układu oddechowego pogarszają stan zdrowia populacji. Farmakoterapia nie zdoła zapewnić optymalnej jakości życia ludziom z chorobami układu oddechowego. Właśnie dlatego wszelkie formy leczenia klimatycznego stanowią przydatny sposób niefarmakologicznego leczenia i poprawy stanu zdrowia pacjentów, ich jakości życia i poprawy warunków ekonomicznych. Własne wyniki badań potwierdzają, że leczenie klimatyczne jest wysoce efektywną formą terapii i ma niezastąpione miejsce w kompleksowej opiece nad pacjentami z chorobami układu oddechowego. Słowa kluczowe: warunki klimatyczne, meteopatia, pogoda, klimat, leczenie klimatyczne, helioterapia, aeroterapia, talasoterapia, speleoterapia, Beliańska jaskinia. Speleoterapia w opiece nad pacjentami ze schorzeniami układu oddechowego Mgr. Danka Halečková, Sanatorium Tatranská Kotlina n. o., SK W ostatnich latach coraz pilniejszym staje się pytanie o jakość życia. Pracownicy ochrony zdrowia starają się korzystać z wszelakich zasobów w celu polepszenia jakości życia swoich pacjentów. Dlatego zarząd Sanatorium Tatranská Kotlina n.o. w trosce o swoich klientów rozpoczął stosowanie dobrodziejstw, ukrytych w pobliskiej Jaskini Beliańskiej. Jeśli ktoś cierpi na alergiczne przewlekłe schorzenia dróg oddechowych, takie jak katar sienny, alergiczne zapalenie oskrzeli, astmę oskrzelową, ale i przewlekłe zapalenie oskrzeli, czy przewlekłe zapalenie zatok przynosowych, prawdopodobnie taka osoba robi wszystko, by mieć kontrolę nad schorzeniem. Efektywną metodą leczenia bez używania leków jest terapia jaskiniowa speleoterapia. Obecna wiedza o speleoterapii wskazuje na polepszenie stanu zdrowia pacjentów, obniżenie zapotrzebowania na farmakoterapię i długoterminowy efekt terapeutyczny (Dluholucký, S. 2008, s.116). Aby określić efekty speleoterapii na stan zdrowia i jakość życia pacjentów z chorobami układu oddechowego, przeprowadzono badanie. Dane do badania pozyskano przy użyciu kwestionariusza, uzupełnionego wynikami monitoringu subiektywnego poczucia trudności poszczególnych pacjentów, którzy odbyli speleoterapię w Jaskini Beliańskiej. Okazało się, że po zakończeniu leczenia obniżyła się podaż antybiotyków, obniżył się poziom ataków (pod pojęciem atak rozumiany jest stan ostrego zachorowania, duszność, które wymagały wizyty lekarskiej, leczenia lub hospitalizacji), obniżyła się liczba hospitalizacji, zmalała podaż leków rozszerzających oskrzela i wezwań pomocy doraźnej (pogotowia).

5 5 Po opracowaniu wyników badań i porównaniu ich z dostępnymi opracowaniami dojrzeliśmy do wniosku, że speleoterapia znacząco poprawiła stan zdrowia i jakość życia pacjentów z chorobami układu oddechowego. Wnioski Celem badania była ocena wpływu speleoterapii w Jeskini Beliańskiej na stan zdrowia i jakość życia pacjentów ze schorzeniami układu oddechowego leczonych w Sanatorium Tatranská Kotlina n.o. Wszystkie wykonane i opublikowane badania dotyczące dzieci i dorosłych wskazały jednoznaczny i długoterminowy pozytywny wpływ speleoterapii na leczenie astmy i schorzeń alergicznych. Wykazano również pozytywny wpływ na polepszenie i wzmocnienie odporności tych pacjentów, jak również na wzmocnienie ich fizycznej jak i psychicznej kondycji. Nie bez znaczenia są oczywiście efekty ekonomiczne, tak jak mniejsza frekwencja wizyt u lekarza, mniej wezwań pogotowia ratunkowego, jak i znaczne obniżenie używania leków przez tych pacjentów. Słowa kluczowe: speleoterapia, choroby układu oddechowego, speleoaerosol, jakość życia. Rhinolight (terapia światłem) w leczeniu alergicznego nieżytu nosa Mgr. Katka Nebusová Sanatorium Tatranská Kotlina, n. o. Rhinitis allergica, czyli katar sienny jest alergicznym schorzeniem zapalnym błony śluzowej nosa. W ciągu ostatnich lat występowanie tego schorzenia gwałtownie wzrosło i obejmuje 10-20% populacji. W związku z tym XXI wiek został umownie nazwany wiekiem alergii. Choć katar sienny nie jest poważnym schorzeniem, to niesie z sobą nieprzyjemne objawy w postaci wydzieliny z nosa, gardła, uszu i oczu, kichanie, katar, łzawienie i nierzadko utratę powonienia, powodując wyraźne pogorszenie jakości życia. U ok. 20% pacjentów cierpiących na alergiczny nieżyt nosa występują problemy z astmą. Podstawą leczenia kataru siennego jest farmakoterapia i terapia przyczynowa, lecz żadna z nich nie uwolni pacjenta od nieprzyjemnych objawów. Na Węgrzech przeprowadzono grupowe badania w Uniwersytecie Szeged i jako pierwsi na świecie węgierscy naukowcy opracowali metodę opartą na terapii światłem Rhinolight, która może być z sukcesem zastosowana w leczeniu kataru siennego. Chodzi o fototerapię błony śluzowej nosa, która hamuje alergiczną reakcje, blokując wypływaniu zapalnych mediatorów. Intensywność emitowanego światła z urządzenia do Rhinolight jest wysoka. Składa się ono w 70% ze pasma widzialnego światła i 30% fal ultrafioletowych (25% UVA i 5% UVB). Promienie zastosowane podczas wewnątrznosowej fototerapii nie powodują wzrostu ciepłoty w tej okolicy i nie wywołują bólu. Ze względu na swój skład nie powodują uszkodzenia tkanek i dzięki temu mogą być aplikowane długookresowo i jednocześnie bezpiecznie. Przed zastosowanie terapii Rhinolight konieczne jest rozważenie wszystkich przeciwwskazań i po zbadaniu stanu pacjenta lekarz zapisuje liczbę zabiegów na podstawie stanu zdrowia oraz nasilenia i jakości objawów.

6 6 Wnioski W sanatorium chorób układu oddechowego w Tatranskej Kotline, terapię Rhinolight zaczęto stosować w sierpniu 2004 r. według badań klinicznych wśród pacjentów leczonych tą metodą wystąpiło wyraźne lub średnie ustąpienie objawów w obrębie nosa (wodnista wydzielina z nosa, siorbanie nosem, kichanie, niedrożność nosa). Działaniem ubocznym fototerapii jest wysychanie błony śluzowej nosa, ale w tym przypadku stosuje się nawilżanie olejkiem z witaminą A. Słowa kluczowe: rhinolight, katar sienny, leczenie alergii. Gruźlica płuc nieznane zagrożenia Mgr. Katarína Kovalčíková, Doc. MUDr. Ivan Solovič, CSc., Mgr. Lukáš Kober Narodowy Instytut Gruźlicy i Chorób Płuc Vyšné Hágy, SK W dzisiejszych czasach gruźlica jest jednym z najpoważniejszych schorzeń infekcyjnych. Jego geneza, przebieg i leczenie różnią się w zależności od warunków społecznych, wpływów środowiskowych, miejsca zamieszkania, a także od indywidualnych właściwości każdego organizmy. Oprócz intensywnej opieki lekarskiej oraz indywidualnego podejścia do pacjentów z tym rozpoznaniem, niezmiernie ważną rolę odgrywa opieka pielęgniarska, ale także edukacja, poinformowanie pacjenta o istocie choroby. W celu zahamowania szerzenia się gruźlicy u źródła zakażenia konieczne jest, aby pacjent miał przede wszystkim optymalną ilość informacji o swojej chorobie. Konieczne jest utrzymanie ścisłego reżimu leczenia. W procesie edukacji pacjent ocenia swoje poglądy, zachowania, i staje się bardziej odpowiedzialnym za postawę wobec własnego zdrowia i zdrowia ludzi, z którymi nawiązuje kontakty. Niedostatek informacji o chorobie często prowadzi do nieporozumień i wywołuje w pacjencie obawy, niepokój a także opór wobec pracowników ochrony zdrowia, jak również może być źródłem stresu dla pacjenta. Natomiast informacje i wiedza wzmacniają wiarygodność i poczucie pewności nie tylko w pacjencie, ale także w relacji pacjenta z lekarzem i pielęgniarką. Należy zauważyć, że choroba ta nie wybiera i że może dotknąć kogokolwiek z nas, i chociaż gruźlica dla wielu nadal jest straszliwym rozpoznaniem, przy spełnieniu wszystkich wymogów terapii i przy współpracy pacjenta daje się skutecznie wyleczyć. Gruźlica jest uleczalna, a głównie wyleczalna. Lekooporna gruźlica w praktyce pielęgniarskiej Mgr. Lukáš Kober, Doc. MUDr. Ivan Solovič, CSc., Bc. Vladimír Siska Narodowy Instytut Gruźlicy i Chorób Płuc Vyšné Hágy, SK Głównym tematem referatu jest prezentacja wiedzy na temat lekoopornych form gruźlicy w nawiązaniu do poprzedniego referatu, który poświęcony był gruźlicy w ogóle. Celem niniejszego wystąpienia jest wskazanie znaczenia lekoopornej gruźlicy nie tylko dla pacjenta, ale i dla personelu, głównie dla pielęgniarek, które z pacjentami spędzają najwięcej czasu i w ten sposób są najbardziej zagrożone spośród wszystkich pracowników medycznych. Naszym celem jest krótkie, ale jasne opisanie oporności

7 7 na leczenie AT, sytuacji epidemiologicznej w naszym kraju i na świecie oraz przedstawienie ważności stosowania bezpiecznych technik zabiegów pielęgniarskich w praktyce jako niezastąpioną i jedynie dostępną ochronę przeciw Mycobacterium tuberkulosis. Słowa kluczowe: gruźlica, nowe grupy ryzyka, wielooporne szczepy mykobakterii. Gruźlica nadal aktualny problem w pielęgniarstwie PhDr. Jana Švecová, doc. MUDr. Ivan Solovič, CSc. Narodowy Instytut Gruźlicy i Chorób Płuc Vyšné Hágy, SK Brak streszczenia Praca z pacjentem cierpiącym na zwyrodnienie krążków międzykręgowych (spondylodyscitída) Mgr. Ivana Harvanová, Mgr. Róbert Harvan Narodowy Instytut Gruźlicy i Chorób Płuc Vyšné Hágy, SK Gruźlica przeważnie postrzegana jest jako specyficzne schorzenie płuc występujące głównie u ludzi z niższych warstw społecznych, jest ciągle zagrożeniem i jest prawie niewyleczalna. Niewielu ludzi jest w stanie przekroczyć te uprzedzenia, a osoby pracujące w opiece zdrowotnej niekiedy nie poszukują właściwych informacji. Obecnie na szczęście jesteśmy o krok dalej, chcemy wiedzieć, chcemy się kształcić, a głównie pragniemy kształcić innych ludzi (laików). Przy tej okazji ważne jest podkreślenie, że gruźlica nie uszkadza jedynie płuc, lecz jest specyficznym infekcyjnym procesem chorobowym dotyczącym wszystkich struktur organizmu. Nasz referat skoncentrowany jest na pozapłucnych formach gruźlicy, a konkretnie na gruźlicy kości, która należy do najczęściej występujących postaci pomiędzy wszystkimi formami pozapłucnej gruźlicy. Pacjenci z gruźlicą kości podlegają silnej presji psychicznej, która potęgowana jest ciągłą niewiedzą ludzi o gruźlicy w ogóle, brakiem dostatecznej ilości materiałów edukacyjnych w podstawowej opiece zdrowotnej, błędnej edukacji ze strony personelu medycznego, wynikającej z braku wiedzy pracowników na ten temat. Pacjent zgłaszający się do naszego oddziału często jest obiektem nieporozumień, błędnej diagnostyki i długookresowej serii badań, poszukujących właściwej przyczyny choroby. Najczęstszą lokalizacją gruźlicy kości jest kręgosłup, który jako system oparcia dla całego ciała człowieka odgrywa nieocenioną rolę w życiu, a właśnie jego uszkodzenie i bóle w oczach pacjenta przybierają znamiona wielkiego psychicznego obciążenia i fizycznej straty, głównie dla osoby dotychczas sprawnie funkcjonującej w pracy, rodzinie i społeczności. Chociaż pacjenci z tą formą choroby są w wieku powyżej 55 roku życia, to właśnie u nich uszkodzenie, leczenie, skutki złego stanu psychicznego są trudniejsze do owładnięcia ze względu na regresywne zmiany typowe dla tego okresu życia. Niemniej jednak nasi pacjenci po zdiagnozowaniu pozostają silnie zmotywowani do leczenia, są stale edukowani na temat choroby, informowani o sposobach jej leczenia, skutkach i przyczynach, dzięki czemu zmniejszają swoje negatywne przekonania o gruźlicy w ogóle oraz mają chęć walczyć z chorobą, czego następstwem jest skuteczniejsze leczenie i rekonwalescencja.

8 8 Na wstępie naszego referatu koncentrujemy się na teoretycznym wyjaśnieniu gruźlicy w ogóle, opisaniu gruźlicy kości, jej definicji, etiologii, klasyfikacji, lokalizacji, stadiach, symptomatologii, diagnostyce i leczeniu. Następnie omówimy gruźlicę kości kręgosłupa, która jak wspominaliśmy jest najczęściej występującą formą pozapłucnej gruźlicy. Jej leczenie ma wiele ważnych elementów, które należy przyswoić i spełnić, ponieważ tylko właściwy sposób leczenia i dyscyplina pacjenta, wiedza i pozytywne myślenie są gwarancją wygranej z tą chorobą. Celem naszego referatu jest zwrócenie uwagi pracowników ochrony zdrowia na ten problem, na to że gruźlica stale występuje w populacji i że nie uszkadza tylko płuc. Pragniemy, aby personel medyczny był dostatecznie poinformowany, aby poświęcił nieco więcej czasu temu zagadnieniu, ponieważ pacjenci mają częstokroć poczucie bycia częścią układanki, w której nikt nic nie wie, czym przedłuża się ich stan niepewności i słabnie nadzieja na pełne wyleczenie. Rolą pracowników w podstawowej i stacjonarnej opiece zdrowotnej jest edukacja, którą chcemy polepszyć poprzez to, że wskażemy dany problem i objaśnimy go. Między innymi w tym celu stworzyliśmy projekty edukacyjne i materiały dydaktyczne dla pielęgniarek, które mają kontakt z takimi pacjentami i dla których edukacja jak i samodzielne badania są nierozłączną częścią wysokiej jakości opieki pielęgniarskiej. Słowa kluczowe: gruźlica kości, edukacja, leczenie, rehabilitacja. Doskonalenie zawodowe w ramach studiów zawodowych tzw. pomostowych i magisterskich uzupełniających w grupie pielęgniarek anestezjologii i intensywnej terapii Dr n. med. Mariola Głowacka, Mgr Anna Cebula Katedra i Zakład Pedagogiki i Dydaktyki Pielęgniarskiej Collegium Medicum Uniwersytetu Mikołaj Kopernika w Toruniu- adiunkt, Okręgowa Izba Pielęgniarek i Położnych w Płocku - Przewodnicząca Kształcenie odgrywa znaczącą rolę we współczesnym pielęgniarstwie. Stosowany obecnie system kształcenia pielęgniarek w Polsce jest zgodny ze standardami nauczania, dyrektywami Unii Europejskiej i Procesu Bolońskiego. Właściwy poziom kształcenia pielęgniarek odgrywa istotną rolę w ustawicznym rozwoju pielęgniarstwa. Wykształcenie pielęgniarek na poziomie wyższym, gwarantujące wysokie kwalifikacje, jest niezbędne, do stałego rozwoju polskiego systemu ochrony zdrowia, do zapewniania wysokiej jakości świadczonych usług pielęgniarskich i podwyższenia prestiżu zawodowego pielęgniarek na terenie Rzeczypospolitej Polskiej, w Europie i świecie. W ostatnich latach obserwuje się w Polsce stały wzrost zainteresowania doskonaleniem zawodowym wśród pielęgniarek/pielęgniarzy, zwłaszcza na poziomie studiów zawodowych oraz na poziomie studiów magisterskich uzupełniających. Celem niniejszego opracowania jest przedstawienie zainteresowania doskonaleniem zawodowym pielęgniarek anestezjologii i intensywnej terapii poprzez studia zawodowe i studia magisterskie uzupełniające na przykładzie pielęgniarek Szpitala Uniwersyteckiego nr

9 9 1 im. dr Antoniego Jurasza w Bydgoszczy oraz Szpitala Uniwersyteckiego nr 2 im. dr Jana Biziela w Bydgoszczy. Badanie pilotażowe zostało przeprowadzone w okresie od grudnia 2009 do maja 2010 roku na populacji 100 zdrowych pielęgniarek/pielęgniarzy, metodą sondażu diagnostycznego z zastosowaniem narzędzia konstrukcji własnej ankiety. Na podstawie przeprowadzonego badania wyciągnięto następujące wnioski: 1. Respondenci, tj. pielęgniarki/pielęgniarze pionu anestezjologii i intensywnej terapii w przeważającej części byli absolwentami studiów kierunku pielęgniarskim (71%), z czego 44% ukończyła studia pierwszego stopnia, tzw. licencjackie. 2. Ankietowani w zdecydowanej większości potrafili pogodzić pracę zawodową z nauki na poziomie akademickim (73%). Osoby aktualnie studiujące stwierdziły (45%), że właściwa organizacja czasu pozwala na łączenie powyższych aktywności. 3. W opinii pielęgniarek pracujących w oddziałach anestezjologii i intensywnej terapii, najważniejszą korzyścią, którą można osiągnąć dzięki ukończeniu studiów wyższych w kontekście pracy zawodowej była własna satysfakcja (55,42%). 4. Pielęgniarki anestezjologii i intensywnej terapii motywowały kończenie studiów zawodowych lub magisterskich uzupełniających na kierunku pielęgniarstwo czynnikami poznawczymi. Zdobywały przede wszystkim nową wiedzę (52%). Większość ankietowanych wykorzystywało w pracy wiedzę (84%) i umiejętności zawodowe (77,5%). Badając korzyści respondentów ze studiowania w zależności od zmiennej płci, korelacja była istotna statystycznie p-0,05. Opinie kobiet w znacznej mierze różniły się od opinii mężczyzn. Kobiety w czasie studiów zdobywały nową wiedzę (54,9%), pogłębiały wiedzę już posiadaną (33,8%) oraz nabywały nowe umiejętności zawodowe (2,8%). Mężczyźni natomiast ocenili, że pielęgniarskiej wiedzy akademickiej nie wykorzystywali w pracy zawodowej (50,0%) oraz w jednakowym stopniu aktualizowali swoją wiedzę medyczną lub zdobywali nowe umiejętności merytoryczne (odpowiednia po 16,7%) Pielęgniarki były świadome korzyści wynikających z doskonalenia zawodowego poprzez studia. 5. Czynniki materialne nie odgrywały znacznej roli w podejmowaniu przez pielęgniarki decyzji o doskonaleniu zawodowym poprzez studia wyższe (61,7% respondentów nie kierowała się aspektem finansowym). 6. Decyzje pielęgniarek/pielęgniarzy anestezjologii i intensywnej terapii o wyborze studiów na kierunku pielęgniarstwo jako formy doskonalenia zawodowego były przemyślane, podejmowane przede wszystkim samodzielnie (85,5% respondentów), nie powodowały one zmian w zakresie aktywności zawodowej (87,2%). W minimalnym stopniu na wpływ na decyzję o studiowaniu miał przełożony, który, według 46,5% ankietowanych umożliwiał podejmowanie nauki, poprzez dogodne zaplanowanie dyżurów. 7. Głównymi czynnikami determinującymi decyzję pielęgniarek anestezjologicznych i intensywnej terapii o niepodejmowaniu studiów zawodowych lub magisterskich były czynniki organizacyjno zawodowe, tj. brak zgody bezpośredniego przełożonego na podjęcie studiów, brak wystarczającej ilości czasu na pogodzenie studiowania i pracowania jednocześnie (41% respondentów).

10 10 8. Taki stan rzeczy wymaga wprowadzenia w Polsce jasnej struktury awansu zawodowego poziomego ( na poziomie pracy z pacjentem) i pionowego (hierarchii stanowiskowej) pielęgniarek w zależności od ich poziomu wykształcenia i posiadanych kwalifikacji. Znaczenie edukacji w zapobieganiu chorób układu krążenia w podstawowej opiece zdrowotnej PhDr. Katarína Majerčíková, Doc. PhDr. Darina Wiczmándyová, PhD., Bohuslava Krajčiová Centralny Szpital Wojskowy Ružomberok, Wydział Nauk o Zdrowiu i Opieki Socjalnej Uniwersytetu Trnawskiego, UN Bratislava, SK Celem referatu jest przedstawienie znaczenia edukacji w zapobieganiu chorobom układu krążenia oraz roli pielęgniarki w podstawowej opiece zdrowotnej. Schorzenia układu krążenia na Słowacji są główną przyczyną zgonów, a ich rozpowszechnienie często powoduje wyłączenie zdrowych ludzi z pełnosprawnego życia. Niekorzystna sytuacja dotyczy również głównych i niektórych drugorzędnych czynników ryzyka chorób układu krążenia takich jak otyłość, nadciśnienie tętnicze, palenie tytoniu u coraz młodszych wiekowo kategorii. Wskazuje to na pogarszanie się stanu zdrowia mieszkańców Słowacji, co wymaga dobrego i celowego podejścia. Zadaniem pielęgniarki w podstawowej i stacjonarnej opiece zdrowotnej jest świadczenie funkcjonalnej i celowanej edukacji na eliminowanie wymienionych zagrożeń. Eliminowanie tych zagrożeń jest nie tylko celem społeczności, ale głównie każdego człowieka z osobna. Zaangażowanie pacjenta w jego zdrowie i edukacja ze strony pracowników ochrony zdrowia są wielką szansą na zminimalizowanie wzrostu zagrożeń. Słowa kluczowe: pielęgniarka, choroby układu krążenia, zapobieganie, edukacja, podstawowa opieka zdrowotna. Edukacja, czy tylko obowiązkowe pouczanie? Bc. Marcela Macková, Bc. Helena Gondárová-Vyhničková, Bc. Valéria Haličková Centralny Szpital Wojskowy Ružomberok, Szpital Kliniczny, SK Brak streszczenia Kształcenie pielęgniarek w profilaktyce raka szyjki macicy Mgr. Jarmila Jakubeková, PhDr. Ľubica Ilievová, PhD. Katedra Pielęgniarstwa, Wydział Nauk o Zdrowiu i Opieki Socjalnej Uniwersytetu Trnawskiego, SK Rak szyjki macicy jest drugim najczęściej występującym schorzeniem onkologicznym u kobiet. Jego występowaniu można zapobiegać poprzez wzmocnienie odpowiedzialnych zachowań seksualnych kobiet, poprzez regularne badania ginekologiczne, szczepienia ochronne oraz zmniejszenie innych czynników ryzyka w życiu kobiety i jej partnera.

11 11 W referacie informujemy o zapobieganiu rakowi szyjki macicy i zajmujemy się kształceniem pielęgniarek w zakresie profilaktyki tej choroby. Naszą uwagę koncentrujemy na kształceniu pielęgniarek podstawowej opieki zdrowotnej z perspektywy Międzynarodowej Rady Pielęgniarek. Prezentujemy wynik badań, które były poświęcone monitorowaniu wiedzy i zachowań studentek pielęgniarstwa w obszarze zapobiegania rakowi szyjki macicy. Zapewnienie świadczeń w zakresie promocji zdrowia należy do kompetencji pielęgniarki, która powinna stosować ją w największym stopniu i przyczyniać się tym samym do zmniejszania częstości występowania choroby. Słowa kluczowe: rak szyjki macicy, pielęgniarstwo, zapobieganie, zadania pielęgniarki w profilaktyce, kształcenie w zakresie profilaktyki. Program edukacyjny dla pacjentów z WZW typu C w okresie odbywania kary więzienia Mgr. Tibor Illyés, Miroslava Borisová ÚVTOS Košice - Šaca Wirus zapalenia wątroby typu C (HCV) jest rozpowszechniony w środowisku pracy w ochronie zdrowia, ponieważ długo nie wywołuje masywnych objawów. Wskazuje na to wiele powodów. Przede wszystkim na chroniczną postać WZW typu C cierpi co najmniej 170 milionów ludzi. Przeciwko tej infekcji nie ma szczepionki. Poza tym infekcja HCV dotyka wielką grupę młodych ludzi, którzy używają pozajelitowych środków odurzających. Celem pracy była edukacja pacjenta/klienta z wirusowym zapaleniem wątroby typu C, jak również osiągnięcie podstawowego poziomu świadomości, zrozumienia i współpracy pacjenta/klienta podczas diagnostyki i leczenia tej choroby. Słowa kluczowe: wirus, zapalenie wątroby, infekcja, edukacja, zapobieganie Odleżyny i naruszenie ciągłości skóry jako problem w opiece pielęgniarskiej Mgr. Róbert Harvan, Mgr. Ivana Harvanová Narodowy Instytut Gruźlicy i Chorób Płuc Vyšné Hágy, SK Powszechnym problemem, z którym styka się pielęgniarka w każdym oddziale i w każdej sferze opieki zdrowotnej jest naruszenie ciągłości skóry, a konkretnie odleżyny, na temat których ciągle prowadzone są debaty i badania firm farmaceutycznych, w jaki sposób najskuteczniej z nimi walczyć. Jest to poważny problem, który wymaga profesjonalnej opieki i systematycznych postępów w sposobie leczenia. Każdą ranę należy ocenić indywidualnie, każda jest inna i wiele zależy od rodzaju schorzenia, które powoduje podwyższone ryzyko powstania odleżyn, takie jak niedokrwistość, infekcje, zaburzenia krążenia peryferyjnego, cukrzyca, udar mózgu, rak, masa ciała nadwaga lub niedożywienie. Celem naszej pracy jest wyjaśnienie pojęcia naruszenia integralności skóry w postaci odleżyny. W każdym razie chodzi o pojęcia, z którymi styka się każda pielęgniarka,

12 12 jak również laik w środowisku domowym i szpitalnym, a których znajomość konieczna jest do wykonywania odpowiednich procedur podczas pracy z takimi osobami. Nasz referat oprócz teorii zawiera głównie praktyczne obserwacje wynikające z własnego doświadczenia w wieloletniej opiece i zaopatrywaniu wspomnianych pacjentów. Mimo że obecnie istnieje wiele firm produkujących różnego typu przyrządy pomocnicze do zaopatrywania odleżyn w różnych przedziałach cenowych i dostępności, ciągle jeszcze pielęgniarki i inni pracownicy ochrony zdrowia mają trudności w dostępie do ich zastosowania. Słowa kluczowe: odleżyna, zaopatrywanie ran, skóra. Osteoporoza i jej skutki dla populacji Mgr. Karin Liptáková, Doc. PhDr. Andrea Botíková, PhD. Katedra Pielęgniarstwa, Wydział Nauk o Zdrowiu i Opieki Socjalnej Uniwersytetu Trnawskiego, SK Z powodu wysokiej zachorowalności i występowania, osteoporoza staje się wielkim zdrowotnym i socjoekonomicznym problemem. Osteoporoza i jej następstwa w postaci złamań mają ogromny wpływ na egzystencję pojedynczych osób. Obniżenie jakości życia, inwalidztwo, ograniczenie ruchomości i obciążenie ekonomiczne dla jednostki, to jedynie niektóre aspekty charakteryzujące osteoporozę jako poważny problem społeczny. Starzenie się populacji przynosi problem osteoporozy. U starszych ludzi zmniejsza się masa kostna i tym sposobem wzrasta ryzyko złamań. Wydłużenie życia, obniżona aktywność ruchowa, zmiany sposobu odżywiania, jak również inne czynniki cywilizacyjne zwiększają częstość jej występowania. Na całym świecie na osteoporozę cierpi w przybliżeniu 200 milionów ludzi. Należy położyć nacisk na prewencję pierwszego, drugiego i trzeciego stopnia, aby statystyczne wskaźniki informujące o problematyce osteoporozy uległy zmniejszeniu. Osteoporozie jako poważnemu schorzeniu, które ma wpływ na pojedyncze osoby i grupy społeczne, należy poświęcić więcej uwagi. Istnieje potrzeba zwiększenia poziomu informacji i wiedzy na temat osteoporozy i sposobów jej zapobiegania, by w ten sposób przyczynić się do ograniczenia następstw tej choroby. Wczesne rozpoznawanie czynników ryzyka, optymalna dieta i odpowiednia aktywność fizyczna w ramach prewencji pierwszego stopnia może przyczynić się do tego, by niepomyślne następstwa tego złodzieja kości zmniejszyć. Ważne jest, aby niepożądane skutki choroby w jak najwyższym stopniu eliminować poprzez skoncentrowanie uwagi na zapobieganiu. W referacie publikujemy wyniki badania przeprowadzonego wśród studentów pielęgniarstwa studiów dziennych na rocznikach 1., 2., i 3. w Trnawie, Nitrze i Trenczynie. Badanie zostało zrealizowane również wśród studentów 3 roku pielęgniarstwa w trzech wydziałach uniewrsyteckich: na Wydziale Nauk o Zdrowiu i Opieki Socjalnej w Trnawie, na Wydziale Nauk o Zdrowiu Uniwersytetu im. Dubczeka w Trenczynie oraz na Wydziale Nauk Społecznych i Ochrony Zdrowia w Nitrze.

13 13 W wywiadach u 271 studentów stwierdziliśmy wystąpienie złamań. Sprawdzono, czy złamania występowały u matek lub dziadków badanych studentów. Słowa kluczowe: osteoporoza, zachorowalność, częstość występowania, złamania, skutki osteoporozy. Cukrzyca i co dalej? Jaroslava Pazderová Szpital z Polikliniką Havířov, CZ Celem pracy jest przedstawienie problematyki cukrzycy w ogóle oraz zapoznanie z reakcjami poszczególnych klientów i osób bliskich w momencie wykrycia choroby. Referat skoncentrowany jest na występowaniu cukrzycy u dzieci, u których stwierdza się jedynie cukrzycę I typu i występuje ona u dzieci w coraz młodszych kategoriach wiekowych. Opisuje także reakcje rodziców, wpływ choroby na życie rodziny, radzenie sobie z iniekcjami insuliny, planowanie wolnego czasu. Obecnie rodziców interesuje także strona finansowa leczenia, są ciekawi jak dalece będą gotowi zapewnić dziecku należytą zwiększoną opiekę. Referat zawiera także informacje o nowych trendach w leczeniu schorzenia oraz wiedzę na temat zastosowania technicznych urządzeń wspomagających. Rodzice wyposażani są we wszelkie informacje na temat stowarzyszeń pacjentów i ich rodzin, klubów i poradni, z których mogą w pełni korzystać, a w przypadku potrzeby mogą kiedykolwiek kontaktować się z tymi placówkami. Leczenie pompą insulinową Mgr. Jana Luljáková, PhDr. Ľudmila Matulníková, PhD. Wydział Nauk o Zdrowiu i Opieki Socjalnej Uniwersytetu Trnawskiego, SK Leczenie przy użyciu pompy insulinowej jest rozszerzoną formą terapii zwłaszcza u pacjentów z cukrzycą I stopnia. W referacie skupiliśmy się na opiece pielęgniarskiej podczas leczenia pompą insulinową, opisujemy zarządzanie pracą pielęgniarek wykonujących aplikacje insuliny przy użyciu pompy u dzieci z cukrzycą, zwracamy uwagę na wygody stosowania pompy, specyfikę takiej opieki, ale jednocześnie opisujemy pułapki takiego sposobu leczenia. Pompa insulinowa jest urządzeniem wielkości telefonu komórkowego i umożliwia ciągłe podawanie insuliny wg uprzednio zaprogramowanej i zmiennej prędkości w celu uzyskania optymalnego poziomu stężenia glukozy we krwi. Insulina podawana jest w podstawowym reżimie, który potrzebny jest do utrzymania docelowego poziomu glukozy we krwi bolus, tj. dawka insuliny podawana na żądanie za pośrednictwem kaniuli umieszczonej w tkance podskórnej. Pompa insulinowa umożliwia najbardziej naturalny sposób podawania leku i najbardziej podobny do sekrecji trzustki. Zaletą tego sposobu leczenia jest używanie jednego rodzaju insuliny, dzięki czemu osiąga się bardziej prawidłowe nasycenie, obniża się ryzyko niepożądanego efektu mobilizacji insuliny podczas aktywności fizycznej oraz umożliwia osiągnięcia fizjologicznej dynamiki substytucji insuliny.

14 14 Najczęstszym wskazaniem do terapii prowadzonej przy użyciu pompy insulinowej jest niewyrównana kompensacja pacjenta. W większości chodzi o tzw. down fenomen objawiający się szybkimi spadkami poziomu glukozy we krwi rano przed i po śniadaniu, ale także przy częstym występowaniu hipoglikemii w przebiegu dpa, nocnej hipoglikemii oraz hipoglikemii opornej przed kolacją. Przeciwwskazania tego typu leczenia nie są jeszcze znane, jednak problemem może być niedostateczna współpraca pacjenta. Leczenie przy użyciu pompy insulinowej może skomplikować reakcja w miejscu wkłucia kaniuli, co zmniejsza wchłanianie insuliny. Ten problem można rozwiązać poprzez częstą wymianę kaniuli. Rzadko mogą wystąpić błędy w postaci przyspieszenia lub zwolnienia podawania insuliny, czy niedrożność kaniuli. Leczenie przy użyciu pompy insulinowej powinno prowadzić do poprawy metabolicznej kompensacji, obniżenia poziomu glukozy w surowicy krwi, a w ostatecznym efekcie do powrotu pacjenta do normalnego życia. Słowa kluczowe: diabetes mellitus, pompa insulinowa, opieka Prowadzenie dokumentacji pielęgniarskiej PhDr. Lada Cetlová, PhDr. Jaroslav Stančiak, PhD., MPH Politechnika w Jihlavie, Katedra Nauk o Zdrowiu, CZ Akredytacja ośrodków terapeutycznych przez Komisję Akredytacyjną Republiki Czeskiej (SAKČR) oznacza, że ten ośrodek spełnił 74 standardy dotyczące jakości i bezpieczeństwa opieki nad pacjentem. Pojedyncze standardy są ciągle poprawiane i systematycznie obniżana jest wielość czynników ryzyka dla pacjentów i pracowników. Standard nr 19 dotyczy opieki pielęgniarskiej, która prowadzona jest metodą procesu pielęgnowania dokumentowana przy użyciu dokumentacji pielęgniarskiej (Marx, Vlček, 2009, s. 28). Termin proces pielęgnowania po raz pierwszy zastosowała Hall w 1955 r. Podstawowe elementy dokumentacji pielęgniarskiej obejmują: wywiad pielęgniarski pielęgniarski screening plan opieki realizacja planu ewaluacja opieki pielęgniarskiej Dokumentacja pielęgniarska jest częścią dokumentacji medycznej. Wspólnie z lekarską dokumentacją tworzy całość, która jest dokumentalnym zapisem przebiegu leczenia i opieki pielęgniarskiej u konkretnego pacjenta. Słowa kluczowe: akredytacja, opieka pielęgniarska, proces pielęgnowania Prowadzenie dokumentacji medycznej w kontekście słowackiej ochrony zdrowia Mgr. Ingid Krišteková, Mgr.Blanka Vaculčiaková

15 15 Szpital Kliniczny z Polikliniką im. D. Roosevelt, Banská Bystrica, SK Badanie historycznych przejawów prowadzenia dokumentacji - dokumentacja lekarska w przeszłości - dokumentacja pielęgniarska w przeszłości Proces pielęgnowania i jego dokumentowanie Wymagania wynikające z ustawy 576 / 2004, 578 / 2004 Specjalistyczne wskazówki Ministerstwa Zdrowia Republiki Słowackiej SR w sprawie prowadzenia dokumentacji pielęgniarskiej nr / OO - rozwój dokumentacji pielęgniarskiej i praktyczne zastosowanie w Szpitalu Klinicznym im. F. D. Roosevelta w latach proces przygotowania formy druków, wprowadzania do praktyki, monitoring dokumentowania, korekcje wydruków wg oczekiwań personelu i praktycznych doświadczeń, usystematyzowanie formy druków wg wskazań Systemu Zarządzania Jakością - kontrola i ocena procesu wprowadzania dokumentacji - mapy opieki pielęgniarskiej na pojedynczych stanowiskach pracy / geriatria, traumatologia, chirurgia, ginekologia i położnictwo Nowe wymagania w zakresie dokumentowania opieki pielęgniarskiej po Wymagania wynikające z ustawy 576 / 2004, 578 / 2004 Specjalistyczne wskazówki Ministerstwa Zdrowia Republiki Słowackiej o sposobie prowadzenia dokumentacji nr / 2009 OZS - proces wprowadzenia wspólnej dokumentacji medycznej na terenie Szpitala Klinicznego im. F.D.Roosevelta - wygody, niewygody, porównanie z dokumentacją opieki pielęgniarskiej przed i po roku uwagi pielęgniarek, uwagi lekarzy Doświadczenia z UDZS - konsultacyjne możliwości, współpraca - środki nacisku Co dalej - innowacyjne projekty - mapy opieki pielęgniarskiej według różnych kategorii deficyty samoopieki, pacjent samowystarczalny, pacjent unieruchomiony, pacjent z ostrym schorzeniem, pacjent z przewlekłym schorzeniem, rozpoznanie lekarskie, procedura terapeutyczna, - zmiana w organizacji pracy pielęgniarskiej Dokumentacja medyczna w formie elektronicznej wygody, niewygody, praktyczne zastosowanie, problemy praktyczne, umiejętności obsługi komputera

16 16 Samodzielność pielęgniarki w podstawowej opiece zdrowotnej licencjat pielęgniarstwa Beata Kamińska Płock Środowisko pielęgniarskie przez dziesiątki lat dążyło do osiągnięcia samodzielności zawodowej. Dążenia te znalazły odzwierciedlenie w ustawie o zawodzie pielęgniarki i położnej. Artykuł 2 ustawy z dnia 5 lipca 1996 roku mówi, iż zawód pielęgniarki i położnej jest zawodem samodzielnym. W swoim referacie, powołując się na wyżej wymienioną ustawę oraz rozporządzenia ministra zdrowia i sytuację panującą w podstawowej opiece zdrowotnej, przedstawię możliwości osiągnięcia samodzielności zawodowej przez pielęgniarki pracujące w tych jednostkach. Pielęgniarki podstawowej opieki zdrowotnej mają szeroki zakres kompetencji. Zobowiązane są do udzielania kompleksowych, pielęgniarskich świadczeń w środowisku podopiecznego w zakresie promocji zdrowia i profilaktyki, diagnostyki, pielęgnacji, leczenia i usprawniania. Poza tymi świadczeniami rozpoznają warunki i potrzeby podopiecznych, problemy pielęgnacyjne i w oparciu o proces pielęgnowania planują i realizują plan opieki, a także oceniają skuteczność swoich działań. Ponad to realizują zlecenia lekarskie, współpracują z innymi pracownikami ochrony zdrowia i opieki społecznej, a w razie konieczności i szkołami. Nie wszystkie jednak swe kompetencje realizują w całości. Wynika to między innym z faktu zmiany metod finansowania świadczeń pielęgniarskich, czy nadmiaru obowiązków zawodowych. Pielęgniarki po zdobyciu wiedzy ogólnej na studiach licencjackich i magisterskich muszą cały czas pogłębiać wiedzę i doskonalić swoje umiejętności. Aby należycie realizować powierzone zadania zdobywają specjalizację, kończą kursy kwalifikacyjne i specjalistyczne. Zapewnia im to wiedzę jak również samodzielność zawodową. W wielu przypadkach muszą swoje kwalifikacje podnosić we własnym zakresie, gdyż pracodawcy nie chcą dopłacać do szkoleń swoich pracowników. Od roku 1996 pielęgniarki mają możliwość zakładania indywidualnych i grupowych praktyk pielęgniarskich. Jednak względy ekonomiczne, organizacyjne, monopol lobby lekarskiego i brak odwagi do ponoszenia odpowiedzialności zawodowej powodują, że nie każdy podejmuje samodzielną praktykę. Średnia wieku pielęgniarek pracujących w regionie Płocki wynosi 47 lat. W tym wieku niewiele osób zamienia umowę o pracę na działalność prywatną, bojąc się utraty stabilności, świadczeń socjalnych zapewnianych przez niektóre zakłady opieki zdrowotnej. Żyjemy ciągle w poczuciu służebności głównie stosunku do lekarzy. Nieformalnie autonomię indywidualną przypisuje się tradycyjnie lekarzom. Decydowanie, także o pielęgnowaniu oddawane jest ich kompetencjom. A to jest podejście, które niewłaściwie wpływa na wizerunek pielęgniarek i ich samodzielność zawodową. W podstawowej opiece zdrowotnej funkcjonuje niewiele samodzielnych praktyk pielęgniarskich. Pielęgniarki decydują się na kontrakty, świadcząc usługi w zakresie opieki długoterminowej, w środowisku nauczania i wychowania, czy pogotowia ratunkowego. Należy mieć nadzieję, iż pielęgniarki osiągną stopień autonomii i samodzielności zawodowej

17 17 równy przygotowaniu merytorycznemu, a priorytetem stanie się kształtowanie świadomości pielęgniarek jako menadżerów swojego zawodu. Praca pielęgniarki w zakładzie pielęgnacyjno-opiekuńczym Mgr Maria Maruszak Zakład Pielęgnacyjno Opiekuńczy NZOZ Płocki ZOZ spółka z o.o. w Płocku Cel. Zaprezentowanie samodzielności zawodowej pielęgniarek pracujących w Zakładzie Pielęgnacyjno-Opiekuńczym NZOZ w Płocku. Wstęp. Pielęgniarki w sposób celowy, planowy i konsekwentny pracują na rzecz człowieka chorego i niepełnosprawnego. Wykonują swoje funkcje zawodowe towarzyszą pacjentowi i jego rodzinie w sytuacji choroby, niepełnosprawności oraz w ostatnich chwilach życia. Wiąże się to z dużą odpowiedzialnością i samodzielnością. Praca pielęgniarki polega na holistycznym podejściu do człowieka chorego. Opieka długoterminowa to ciągła, profesjonalna pielęgnacja, rehabilitacja oraz kontynuacja leczenia farmakologicznego i dietetycznego. Wraz ze starzeniem się społeczeństwa staje się powszechną potrzebą osób starszych, zaś opieka krótkoterminowa stanowi jedynie uzupełnienie tej pierwszej. Zakład Pielęgnacyjno-Opiekuńczy w Płocku w ciągu dwóch lat rozszerzył swoją działalność o 100%. Obecnie w Zakładzie przebywa 51 pacjentów. Zakład zarządzany jest przez pielęgniarkę z wyższym wykształceniem. Współpracuje ona z całym zespołem terapeutycznym, w skład którego obecnie wchodzi: 9 pielęgniarek dyplomowanych, 10 opiekunów medycznych, 5 sanitariuszy, 2 psychologów, 4 fizjoterapeutów terapeuta zajęciowy, oraz lekarz. Pielęgniarki dyżurne w porozumieniu z Kierownikiem podejmują bieżące decyzje odnośnie realizowanego procesu pielęgnowania. Proces leczenia konsultowany jest z lekarzem, który odwiedza pacjentów dwa razy w tygodniu. Pielęgniarki samodzielnie leczą przewlekłe rany i odleżyny do III stopnia włącznie. Do zaopatrywania ran stosuje się specjalistyczne opatrunki mające zastosowanie zależnie od rodzaju rany w leczeniu ran z tkanką martwiczą, ropiejących oraz we wszystkich innych, w których wilgotne środowisko przyspiesza ziarninowanie. Efektywność stosowanego leczenia jest na poziomie 70 %. W celu systematycznego podnoszenia jakości usług medycznych monitorowany jest wskaźnik powstawania odleżyn, który podlega analizie bieżącej, kwartalnej, półrocznej i rocznej. Analiza bieżąca prowadzona jest przez Kierownika Zakładu i pielęgniarki, natomiast kwartalna, półroczna i roczna z całym zespołem terapeutycznym. Pielęgniarki wspomagają fizjoterapeutów w zapobieganiu skutkom długotrwałego unieruchomienia stosując podstawowe metody rehabilitacji. Materiał i metody: Badania przeprowadzono w NZOZ w Płocku wśród 203 pacjentów przebywających w Zakładzie Pielęgnacyjno-Opiekuńczym w 2009 roku. Średnia wieku wynosiła 68 lat. Wyniki badań: Wartość wskaźnika powstawania odleżyn w 2009 roku wyniosła 0,10 tj. w ciągu roku u 21 pacjentów na 203 hospitalizowanych powstały odleżyny. 10 pacjentów zmarło w trakcie leczenia rany,zaś u siedmiu całkowicie wyleczono odleżynę. Średni czas leczenia wyniósł około 5 miesięcy, Wnioski: Zastosowanie opatrunków nowej generacji

18 18 skraca czas i skuteczność leczenia ran, oraz zmniejsza koszty leczenia. Pielęgniarki mogą samodzielnie decydować o metodach leczenie i rodzajach stosowanych opatrunków. Rola pielęgniarki menedżerki jakości opieki w warunkach kežmarskiego Szpitala Mgr. Janka Bartková, Mgr. Vlasta Malláková Szpital Dr. Vojtecha Alexandra v Kežmarku, n. o., SK Jakość jako nowoczesne zjawisko działalności człowieka jest we współczesnym systemie zdrowotnej i pielęgniarskiej opieki w czołówce zainteresowań nie tylko profesjonalistów, ale także laików. Zastosowanie systemu zarządzania jakością w praktyce jest jednym z najważniejszych wyzwań dla zakładów opieki zdrowotnej w tym dla pielęgniarstwa, które odgrywa w systemie opieki zdrowotnej niezastąpiona rolę. W niniejszej pracy prezentujemy wyniki badań postaw pielęgniarek wobec procesu ciągłego podnoszenia jakości w jednostkach Keżmarskiego Szpitala, przy użyciu metody SWOT ujawniamy silne i słabe strony tego procesu, analizujemy korzyści wprowadzonego systemu zarządzania jakością w pielęgniarstwie oraz oferujemy innowacje i zalecenia do praktyki. Analiza zabranych danych potwierdziła, że wprowadzeniem i utrzymaniem certyfikatu jakości kadra zarządzająca pionem pielęgniarskim uzyskała efektywne narzędzie służące do trwałego podnoszenia jakości opieki pielęgniarskiej. Słowa kluczowe: system zarządzania jakością, certyfikowanie, audit, ISO, pielęgniarka menadżer jakości, pielęgniarstwo. Badania fizykalne jako istotny element pielęgniarskiej zaawansowanej praktyki w Polsce Ewa Czeczelewska Collegium Mazovia Innowacyjna Szkoła Wyższa, ul. Sokołowska 161, Siedlce, Poland Wstęp Międzynarodowa Rada Pielęgniarek (ICN) definiuje pielęgniarkę zaawansowanej praktyki jako autonomicznego, wysoko doświadczonego, wyedukowanego, wykorzystującego zasady Praktyki Opartej na Faktach (EBNP, Evidence Base Nurse Practice) członka zespołu terapeutycznego, który jest w stanie rozpoznać potrzeby zdrowotne oraz podjąć stosowne działania lub zaproponować pomoc odpowiedniego specjalisty. Pojęcie pielęgniarka zaawansowanej praktyki funkcjonuje w USA od 1960 roku, a w Anglii od wczesnych lat 80. XX wieku. W Polsce dopiero teraz środowisko pielęgniarskie zainteresowane jest wdrażaniem elementów pielęgniarskiej zaawansowanej praktyki i założeń EBNP w opiece nad pacjentem. Podstawowymi umiejętnościami, którymi musi się wykazać pielęgniarka zaawansowanej praktyki, jest między innymi: umiejętność przeprowadzenia całościowego badania przedmiotowego (fizykalnego) oraz wykorzystanie swojej wiedzy do postawienia diagnozy pielęgniarskiej warunkującej dalsze działania (Callaghan 2008).

19 19 Lesa i Dixon (2007) uważają, że celem badania przedmiotowego w praktyce pielęgniarskiej jest zidentyfikowanie potrzeb zdrowotnych pacjenta i ułatwienie stawiania diagnozy pielęgniarskiej, co pozwala na dostrzeżenie odstępstw od normy. Poziom umiejętności pielęgniarskich w badaniu przedmiotowym nie musi dorównywać umiejętnościom lekarza specjalisty. Badania fizykalne stały się nieodzownym elementem przygotowania zawodowego pielęgniarki. Celem pracy była analiza w oparciu o literaturę i doświadczenia własne poziomu wykorzystania badań fizykalnych oraz ocena ich wpływu na rozwój pielęgniarki zaawansowanej praktyki z perspektywy 10 lat ich wdrożenia w Polsce. Higiena jamy ustnej w trudnych warunkach Bc. Pavla Hrtopová Katedra Stomatologii Słowackiego Uniwersytetu Medycznego w Bratysławie, SK Ważnym elementem opieki pielęgniarskiej jest higiena jamy ustnej. Jej poziom może wpływać nie tylko bezpośrednio, ale i długoterminowo na całościowy stan zdrowia człowieka. Regularne przestrzeganie nawyków higienicznych jamy ustnej pozwala zapobiegać próchnicy zębów i schorzeniom dziąseł, które są najczęściej występującymi chorobami jamy ustnej. Czyszczenie zębów szczoteczką i pastą, nicią dentystyczną i płynem do płukania ust, to są trzy kroki, które chronią przed tworzeniem się płytki nazębnej i zapobiegają powstawaniu procesów zapalnych w jamie ustnej. Człowiek zdrowy sam wykonuje zabiegi higieniczne, jest to jedna z podstawowych potrzeb. Specyficzna sytuacja pojawia się wtedy, gdy pacjent poprzez swoją niesamodzielność w zakresie utrzymania higieny jamy ustnej skazany jest na pomoc personelu w zakładach opieki zdrowotnej i socjalnej. Codzienne regularne czyszczenie zębów, błon śluzowych, języka, ewentualnie pielęgnacja protez zębowych są konieczne właśnie u leżących i ciężko chorych pacjentów. Nieusunięte resztki potraw, nagromadzona płytka nazębna zawierają bakterie i grzyby, które często są przyczyną nie tylko nieprzyjemnego zapachu, ale także bolesnego zapalenia śluzówki, chorób języka, nadżerek warg i kącików ust. Mogą być źródłem poważnych infekcji, komplikujących i pogarszających całościowy stan pacjenta. Rurka nosowożołądkowa, rurka tlenowa, farmaceutyki i odwodnienie, to dalsze czynniki ryzyka, które wysuszają i macerują błonę śluzową jamy ustnej. Powstają dyskomfort, bolesność, problemy w komunikacji werbalnej i niewerbalnej. Ograniczenie przyjmowania pokarmów i trudności z żuciem, dysfagia, problemy z oddychaniem, brak apetytu i skąpość śliny mają również ścisły związek z higieną jamy ustnej. Tylko nieuszkodzona, zdrowa błona śluzowa jamy ustnej jest niezawodną barierą przed zakażeniami. W trudnych warunkach opieki zasada ta obowiązuje podwójnie. Na podstawie wywiadu i badania fizykalnego pielęgniarka powinna ocenić stan higieny jamy ustnej, stopień samowystarczalności, poziom wiedzy i zakres pomocy jakiej potrzebuje pacjent. Odpowiednia edukacja, instruktaż poglądowy, pomoc w przypadku ciężko chorych, jak również wykonywanie specjalistycznych zabiegów higienicznych w obrębie jamy ustnej należą do podstawowych zadań personelu pielęgniarskiego.

20 20 Celem referatu jest przybliżenie problematyki higieny jamy ustnej w trudnych warunkach, zwrócenie uwagi nie tylko na zależność całościowego zdrowia człowieka od stanu jamy ustnej, ale także na konieczność regularnej higieny jamy ustnej u pacjentów, wykonywanej w duchu filozofii holistycznej. Perfekcyjna higiena jamy ustnej jest w zaawansowanym stadium choroby najlepszą metodą zapobiegania powikłaniom i przyczynia się do stymulacji narządów w obrębie jamy ustnej. Trudności w komunikacji z rodzicami dzieci hospitalizowanych Bc. Jarmila Kulhánková Szpital z Polikliniką, Havířov, CZ W moim krótkim wystąpieniu pragnę podkreślić niektóre aspekty komunikacji z rodzicami dziecka hospitalizowanego. Komunikacja jest częścią postępowania pielęgniarskiego od jego zainicjowania podczas przyjęcia klienta aż do momentu jego wypisu. Efektywna komunikacja jest podstawą skutecznej opieki. Umożliwia klientowi obniżenie jego lęku, podenerwowania, napięcia i stresu oraz wyrazić swoje uczucia i potrzeby. Pielęgniarce umożliwia pozyskanie informacji od klienta, prawidłowo ocenić jego potrzeby i zaplanować opiekę pielęgniarską. W ostatnich latach dochodzi do wielkich zmian w obszarze opieki nad dziećmi. Podobnie jak w przypadku dorosłego pacjenta, który staje się aktywnym uczestnikiem dbałości o swoje zdrowie, również partnerami i współpracownikami opiekującego się personelu stają się rodzice chorującego dziecka. W wielu zakładach opieki zdrowotnej umożliwiono rodzicom i osobom bliskim wspólne przebywanie z dzieckiem w oddziale podczas jego hospitalizacji. Poprzez to stają się oni uczestnikami procesu pielęgnowania, ułatwiają adaptację dziecka w obcym środowisku, podnoszą jego poczucie bezpieczeństwa i pewności, umożliwiają w jak najwyższym stopniu kultywowanie domowych zwyczajów i zachowań. Wspólna hospitalizacja rodziców z dziećmi jest w większości wielką zaletą nie tylko dla chorego dziecka, ale także dla personelu. Lecz stawia personelowi większe wymagania przede wszystkim w aspekcie psychologicznym, czasowym, ale też materialnym. W większości ograniczone warunki oddziałów, konieczność utrzymania wymaganego reżimu i programu oraz cechy choroby dziecka są często dla rodziców czynnikiem stresującym, wpływającym na ich zachowania i sposób porozumiewania się. W tych trudnych sytuacjach personel medyczny musi umieć właściwie reagować i radzić sobie z taką sytuacją własnymi umiejętnościami komunikacyjnymi. Odpowiednia komunikacja jest konieczna podczas rozmów z rodzicami dzieci, które są hospitalizowane bez ciągłej obecności osób bliskich. Rodzice dodatkowo przeżywają stres związany z chorobą swego dziecka, koniecznością czasowej rozłąki, lękiem, niepokojem, niekiedy także poczuciem winy. Często są nieufni i niespokojni. Właściwym podejściem, zainteresowaniem, tolerancją, empatią i odpowiednio prowadzonym dialogiem pielęgniarka może pomóc przejść rodzicom przez ten bardzo trudny okres. Niekiedy mimo wszelkich starań nie udaje się z rodzicami nawiązać współpracy i efektywnej komunikacji. Dlatego opiekujący się personel musi nade wszystko starać się rozwiązać powstałe problemy niezwykle uprzejmie, profesjonalnie i z myślą o dobru dziecka.