LECZENIE OPERACYJNE METODĄ SELEKTYWNEGO PRZECIĘCIA KORZENI CZUCIOWYCH

Wielkość: px

Rozpocząć pokaz od strony:

Download "LECZENIE OPERACYJNE METODĄ SELEKTYWNEGO PRZECIĘCIA KORZENI CZUCIOWYCH"

Ludwik Sikorski
9 lat temu
Przeglądów:

1 LECZENIE OPERACYJNE METODĄ SELEKTYWNEGO PRZECIĘCIA KORZENI CZUCIOWYCH Zabieg selektywnego przecięcia korzeni czuciowych jest bezpieczną i efektywną metodą zmniejszania spastyczności trwale i bez większych negatywnych skutków ubocznych [9,11]. Opisana poniżej procedura jest przeprowadzana w USA w szpitalu Children s Hospital w Saint Louis przez światowej rangi specjalistę dr T.S. Park. Ze wszystkich zabiegów chirurgicznych, jakim są poddawani pacjenci z mózgowym porażeniem, zabieg selektywnego przecięcia korzeni czuciowych (w skrócie SDR Selective Dorsal Rhizotomy) przeszedł gruntowniejsze badania naukowe niż jakikolwiek inny zabieg włączając operacje ortopedyczne. Zgromadzone materiały i doświadczenie zespołu wykonującego operację w szpitalu St. Louis Children s Hospital wskazują, że operacja selektywnego przecięcia korzeni czuciowych jest bardzo dobrą opcją dla wybranych pacjentów ze spastyczną postacią mózgowego porażenia dziecięcego. Zalecane jest rozważenie operacji selektywnego przecięcia korzeni czuciowych w celu redukcji spastyczności zanim zostanie podjęta decyzja o operacji ortopedycznej [9,11]. Kwalifikacja pacjentów. Nie wszystkie dzieci, u których zdiagnozowano mózgowe porażenie dziecięce są kandydatami do operacji SDR. Podstawowe kryteria są następujące [11]: - wiek minimum 2 lata, - zdiagnozowana spastyczna diplegia, quadriplegia lub hemiplegia, - możliwość samodzielnego poruszania się, na przykład: pełzanie, raczkowanie, chodzenie ze sprzętem lub bez, - przedwczesny poród (w przypadku porodu w terminie dziecko musi mieć typowe objawy diplegii), - brak poważnego uszkodzenia jąder podstawnych mózgu widocznego w obrazie rezonansu magnetycznego, - potencjał do poprawy funkcjonowania po wykonaniu operacji.

Ze wszystkich zabiegów chirurgicznych, jakim są poddawani pacjenci z mózgowym porażeniem, zabieg selektywnego przecięcia korzeni czuciowych (w skrócie SDR Selective Dorsal Rhizotomy) przeszedł

2 Zarys procedury Operacja SDR polega na przecięciu kilku z włókien nerwów czuciowych, które wychodzą z mięśni i kończą się w rdzeniu kręgowym [7,9,11]. mózg mózg elastyczność chirurgicznie zmniejszona informacja z włókien czuciowych sztywność korzenie grzbietowe czuciowe rdzeń kręgowy rdzeń kręgowy ruch czucie korzenie brzuszne ruchowe Przed operacją mięsień Po operacji mięsień Rys. 5. Schemat procedury selektywnego przecięcia korzeni czuciowych [11]. Z rdzenia kręgowego wychodzą dwie grupy korzeni nerwowych. Korzenie brzuszne przesyłają informację z rdzenia do mięśnia, korzenie grzbietowe przesyłają informację z mięśnia do rdzenia kręgowego. W czasie operacji neurochirurg dzieli każdy z korzeni grzbietowych na 3 do 5 nici korzeniowych i pobudza każdą stymulacją elektryczną. Za pomocą badania elektromiografią (EMG) jest sprawdzana odpowiedź z mięśni kończyn dolnych. Na tej podstawie zespół chirurgiczny identyfikuje nici korzeniowe odpowiedzialne za spastyczność. Nieprawidłowe nici są wybiórczo przecinane, podczas gdy te prawidłowe 2

operacją mięsień Po operacji mięsień Rys. 5. Schemat procedury selektywnego przecięcia korzeni czuciowych [11]. Z rdzenia kręgowego wychodzą dwie grupy korzeni nerwowych.

3 pozostają nienaruszone. To zmniejsza przesyłanie impulsów z mięśnia, powodując bardziej prawidłowe działanie komórek nerwowych w rdzeniu kręgowym, co w rezultacie zmniejsza spastyczność [7,9,11]. Rys. 6. Schemat badania EMG podczas operacji [11]. Sposób przeprowadzania operacji SDR zaczyna się nacinając 2,5 cm do 5 cm (1 do 2 cali) wzdłuż środka dolnej części pleców tuż nad talią. Wyrostki kolczyste są usuwane i odsłaniane są rdzeń kręgowy i nerwy rdzeniowe. Ultrasonografia i zdjęcie rentgenowskie lokalizują naturalne rozdzielenie pomiędzy nerwami czuciowymi i ruchowymi. Specjalna podkładka jest umieszczana aby rozdzielić nerwy ruchowe i czuciowe. Korzenie czuciowe, które są sprawdzane i przecinane są umieszczone nad podkładką, a nerwy ruchowe są pod podkładką w bezpiecznej odległości od miejsca operacji [9,11,12]. 3

Wyrostki kolczyste są usuwane i odsłaniane są rdzeń kręgowy i nerwy rdzeniowe. Ultrasonografia i zdjęcie rentgenowskie lokalizują naturalne rozdzielenie pomiędzy nerwami czuciowymi i ruchowymi.

4 Rys. 7. Odsłonięcie i oddzielenie nerwów [11]. Po odsłonięciu nerwów czuciowych, każdy korzeń czuciowy jest dzielony na 3 do 5 nici korzeniowych. Każda nić jest testowana elektromiografią, która rejestruje elektryczne impulsy w mięśniach. Nici korzeniowe są klasyfikowane od 1 do 4, gdzie 1 oznacza łagodną spastyczność a 4 mocną spastyczność. Te najbardziej nieprawidłowe są przecinane. Ta procedura jest powtarzana między nerwami L2 i S2. Połowa włókien korzeni nerwowych w odcinku L1 jest ucinana bez elektromiografii testującej [9,12]. Po zakończeniu testowania i przeprowadzeniu cięcia, opona twarda jest zamykana i nerwy czuciowe są bezpośrednio polewane fentanylem. Zszywane są pozostałe tkanki i skóra jest zamykana klejem. Nie ma żadnych szwów, które trzeba by jeszcze usuwać po operacji. Operacja zajmuje około 4 godziny. Pacjent jest przewożony do pokoju pooperacyjnego na około 1 do 2 godzin zanim zostanie przewieziony na oddział intensywnej opieki medycznej. W przypadku operowania pacjentów z hemiplegią wykonywana jest ta sama procedura, z tą różnicą, że przecięcie korzeni czuciowych następuje tylko po stronie uszkodzonej [11]. 4

Te najbardziej nieprawidłowe są przecinane. Ta procedura jest powtarzana między nerwami L2 i S2. Połowa włókien korzeni nerwowych w odcinku L1 jest ucinana bez elektromiografii testującej [9,12].

5 Rys. 8. Rysunek schematyczny pokazujący kroki wykonania operacji selektywnego przecięcia korzeni czuciowych (identyfikacja i oddzielenie na poziomie L1-S2 korzeni brzusznych i grzbietowych, dzielenie korzeni i przygotowanie nici korzeniowych, wykonanie testu elektromiografią, przecięcie nieprawidłowych nici) [9]. Korzyści wynikające z przeprowadzania operacji na mniejszej ilości kręgów Obecnie na świecie są stosowane różne techniki wykonywania operacji selektywnego przecięcia korzeni czuciowych. Z reguły chirurdzy wykonują laminektomię (wycięcie łuków kręgowych) na 5 do 7 kręgach. Jednakże w celu zapobiegania komplikacjom jakie mogą powstać po usunięciu tylu kości z kręgosłupa oraz mając na względzie możliwość przeprowadzenia operacji u dzieci i dorosłych ze słabą siłą mięśni tułowia zaczęto przeprowadzać operacje podczas których wykonuje 5

i przygotowanie nici korzeniowych, wykonanie testu elektromiografią, przecięcie nieprawidłowych nici) [9].

6 się laminektomię tylko 1 lub 2 kręgów. Korzyści wynikające z przeprowadzenia operacji na mniejszej ilości kręgów są następujące [9,11,13]: 1. Zredukowane jest ryzyko deformacji kręgosłupa w późniejszych latach. 2. Pooperacyjna słabość jest mniejsza. 3. Zmniejszona jest spastyczność zginaczy bioder przez przecięcie korzeni czuciowych odcinka L1. 4. Krótszy i mniej intensywny ból pleców. 5. Szybka terapia pooperacyjna. Możliwe komplikacje SDR to długa i skomplikowana procedura neurochirurgiczna. Tak jak inne operacje neurochirurgiczne niesie ze sobą ryzyko. Porażenie nóg i pęcherza oraz impotencja to najpoważniejsze komplikacje. Istnieje również ryzyko zakażenia rany i wystąpienia zapalenia opon mózgowych (jeśli dojdzie do tego typu komplikacji są one kontrolowane przez podanie antybiotyków). Istnieje również zagrożenie wycieku płynu mózgowo rdzeniowego przez ranę. Nieprawidłowa wrażliwość skóry na stopach jest stosunkowo częsta po SDR ale zazwyczaj utrzymuje się do około 6 tygodni po operacji. Mogą się pojawić przejściowe problemy w oddawaniu moczu co zazwyczaj mija po kilku tygodniach. Były odnotowane przypadki infekcji układu moczowego i zapalenia płuc po operacji. Wśród 1700 pacjentów operowanych w St Louis 1 dorosły pacjent miał wyciek płynu mózgowo rdzeniowego, który wymagał interwencji chirurgicznej. U kilkoro dzieci zaobserwowano zbieranie się płynu mózgowo rdzeniowego pod skórą lecz w tych przypadkach żadna operacja nie była potrzebna. Jeden pacjent wymagał operacji spojenia kręgosłupa z powodu tylnego skrzywienia kręgosłupa. U żadnego pacjenta od roku 1987 nie zanotowano długoterminowych komplikacji [9,11,13]. 6

Zmniejszona jest spastyczność zginaczy bioder przez przecięcie korzeni czuciowych odcinka L1. 4. Krótszy i mniej intensywny ból pleców. 5. Szybka terapia pooperacyjna.

Podobne dokumenty

Selektywna rizotomia grzbietowa - SDR. Dodany przez Kasia sobota, 10 września :53 - Poprawiony sobota, 10 września :11

Podstawowe informacje o SDR Spośród wszystkich zabiegów chirurgicznych, jakie są obecnie wykonywane u pacjentów z mózgowym porażeniem dziecięcym, selektywna rizotomia grzbietowa (ang. selective dorsal