MIĘDZYNARODOWY WSKAŹNIK ZAUFANIA ROLNIKÓW WYNIKI ZA I KWARTAŁ 2017 R.

Transkrypt

1 ECON(17)6234:1-KT/sd Bruksela, 24 sierpnia 2017 r. MIĘDZYNARODOWY WSKAŹNIK ZAUFANIA ROLNIKÓW WYNIKI ZA I KWARTAŁ 2017 R. OPTYMIZM EUROPEJSKICH ROLNIKÓW ODZYSKANY I. ZMIANY W ZAUFANIU - DANE ZAGREGOWANE Sondaż dotyczący zaufania został przeprowadzony w dziesięciu państwach członkowskich UE 1 w okresie od stycznia do kwietnia 2017 r. Ukazał on pozytywne nastawienie. Optymizm unijnych rolników wzrósł, osiągając pozytywne wartości w porównaniu z poprzednimi latami. Światowe ceny żywności (ceny surowców) pozostały względnie stabilne od drugiej połowy 2016 r. Jednak pogoda stała się kolejnym czynnikiem decydującym o cenach i może prowadzić do niestabilnych cen w sezonie wegetacyjnym. W wyniku fali upałów i suszy w różnych regionach UE, produkcja zbóż w latach prawdopodobnie będzie nieco niższa od średniej. Niewielki wzrost odnotowano w produkcji mleka w UE, przy stałym popycie na produkty mleczarskie. Unijny eksport mięsa jest ogólnie dobry, ale spodziewany jest spadek eksportu wieprzowiny w wyniku niższej produkcji i wynikającego z tego wzrostu cen. Indeks zaufania Copa-Cogeca jest obliczany dwa razy do roku na podstawie wyników krajowych badań przeprowadzonych wśród ponad rolników. Ankieta składa się z dwóch pytań. W jaki sposób rolnicy oceniają obecną i oczekiwaną sytuację gospodarczą swoich gospodarstw? 2 Wykres 1 zmiany wskaźnika zaufania w UE-10* 1 Belgia (Flandria), Dania, Niemcy, Francja, Włochy, Holandia, Polska, Rumunia, Szwecja i Zjednoczone Królestwo (Anglia i Walia). 2 Informacje na temat zastosowanej metody znajdują się w dokumencie ECON(11)576 (rev.6). Należy zauważyć, że metoda Copa- Cogeca może różnić się od metody stosowanej w krajowych barometrach. W rezultacie dane z tego dokumentu nie mogą być bezpośrednio porównywalne z danymi krajowymi. * Holandię uwzględnia się od III kwartału 2012 r. * Danię uwzględnia się od III kwartału 2013 r. Wskaźnik może wahać się od -100 (nastroje wszystkich rolników są zdecydowanie pesymistyczne) do +100 (nastroje wszystkich rolników są zdecydowanie optymistyczne). Copa - Cogeca Europejscy rolnicy Europejskie Spółdzielnie Rolnicze 61, Rue de Trèves B Bruksela Numer rejestru służącego przejrzystości UE Copa Cogeca

2 II. PROGNOZA DLA KAŻDEGO KRAJU Belgia (Flandria) Nadal rośnie pozytywny nastrój wśród flamandzkich rolników i ogrodników. Zadowolenie w ciągu ostatnich sześciu miesięcy znacznie wzrosło. Optymizm nadal będzie rosnąć w ciągu najbliższych sześciu miesięcy. Wzrost ten wynika głównie z poprawy sektora mleczarskiego, roślin uprawnych i owoców i warzyw. Prawie 40% z 750 flamandzkich rolników spodziewa się niewielkiego wzrostu produkcji w przyszłości. Sektor mleczarski odnotował wzrost w wyniku poprawy cen mleka w drugiej połowie 2016 r. Ceny mleka wzrosły gwałtownie z 22,8 centów na litr w lipcu do 37 centów w grudniu, a następnie spadły do 35,1 centów w lutym. Prawie 43% producentów mleka uważa, że cena mleka spadnie dalej. Wskaźnik bydła wołowego spadł nieznacznie w porównaniu z poprzednimi sześcioma miesiącami. Oczekuje się, że optymizm rolników co do przyszłych perspektyw jeszcze się zmniejszy. Ponad 70% flamandzkich rolników wskazywało, że w ciągu najbliższych sześciu miesięcy ceny sprzedaży spadną dalej. Zadowolenie w sektorze trzody chlewnej wzrosło w ciągu ostatnich sześciu miesięcy. Głównymi trudnościami zgłoszonymi były warunki pogodowe, problemy finansowe, ograniczenia rządowe oraz liczne występowanie chorób zwierząt i roślin. Dzięki poprawie ceny mleka udział rolników zajmujących się produkcją mleka i borykających się z trudnościami spadł z 56% do 23%. Rolnicy i ogrodnicy z Belgii (Flandria) planują trochę więcej inwestycji w nadchodzącym roku - wzrost z 30% do 34%. Ich celem jest przede wszystkim inwestowanie w budynki, obiekty, a także w maszyny. Wykres 2 Belgia (Flandria) Dania Zaufanie wśród duńskich rolników wzrosło od poprzedniego kwartału, osiągając pozytywne wartości indeksu. Pomimo wolniejszego wzrostu produkcji mleka, optymizm duńskich rolników o ich przyszłych perspektywach wzrósł od jesieni 2015 r. Duńscy operatorzy sporo zainwestowali w Rosji w produkcję świń, przetworów mlecznych, nasion i przetworzonych produktów spożywczych. Co więcej, eksport poprzez rosyjski łańcuch produkcji wzrósł. Eksport organiczny jest również bardzo wysoki, w szczególności dla Chin. Eksporty produktów ekologicznych do Azji i na Bliski Wschód powinny wzrosnąć o 10% rocznie. Te duże wzrosty planowane są w sektorach mleka ekologicznego, wieprzowiny i drobiu (jaja i brojlery), zarówno w sektorze detalicznym, jak i spożywczym. 2 10

3 Wykres 3 Dania Niemcy Po kryzysie lat 2015 i 2016 stopniowo przywracane jest zaufanie gospodarcze niemieckich rolników. Zwiększył się również zwrot z inwestycji, chociaż poziom inwestycji z 2015 r. nie zostanie osiągnięty ponownie. 33% z 1000 badanych niemieckich rolników chce zainwestować w ciągu najbliższych sześciu miesięcy, a planowana inwestycja to 4,6 mld euro. To o 0,9 mld euro więcej niż rok wcześniej. Odnowiona działalność inwestycyjna niemieckiego sektora rolnego ma również znaczne konsekwencje dla potęgi gospodarczej obszarów wiejskich, co z kolei przyczyni się do zapewnienia wielu miejsc pracy. Poprawa koniunktury gospodarczej poszła w parze z bardziej zrelatywizowaną płynnością w przedsiębiorstwach. 11% rolników wskazało, że sytuacja w zakresie płynności jest napięta lub bardzo napięta w ich gospodarstwach. Sytuacja w zakresie płynności jest szczególnie napięta (powyżej średniej) w gospodarstwach mlecznych i bydła oraz gospodarstwach w dawnych Niemczech Wschodnich. Przeciętnie firmy są nieco bardziej pozytywne w odniesieniu do przyszłych perspektyw rozwoju gospodarczego, niż do obecnej sytuacji gospodarczej. W porównaniu z grudniem 2016 r. ocena obecnej sytuacji gospodarczej jest o wiele bardziej optymistyczna we wszystkich obszarach działalności. Z drugiej strony oczekiwania na przyszłość są nieco mniej optymistyczne niż w grudniu 2016 r., Zwłaszcza w gospodarstwach mleczarskich i bydła. Rozwój cen jest zdecydowanie najważniejszym czynnikiem wpływającym na ocenę sytuacji w gospodarstwach rolnych. Ceny u producentów świń i zbóż były bardziej pozytywnie ocenione w marcu 2017 niż w grudniu 2016 r. Jeszcze w marcu oczekiwania wobec tegorocznych plonów były stosunkowo wysokie. 3 10

4 Wykres 4 Niemcy Francja Obecna sytuacja gospodarcza francuskich rolników nieznacznie się poprawiła, ale pozostaje słaba. Wynika to z trudnej sytuacji na rynku i spadku cen. Ponad 80% francuskich rolników twierdzi, że doświadcza trudności. Głównymi problemami są spadek cen produktów rolnych wraz z kosztami użyteczności, a następnie przepisy dotyczące zdrowia i środowiska, warunki pogodowe, obniżone dotacje, zagraniczni konkurenci i poważne problemy z chorobami zwierząt i roślin. Jeśli chodzi o wydajność, wiosenne warunki pogodowe w UE utrudniały rozwój upraw. Obszarem najbardziej dotkniętym jest północno-zachodnia Francja, gdzie połączenie suchego majowego i gorącego czerwca spowodowało niekorzystne warunki zimą i wiosną. W związku z niekorzystnymi warunkami pogodowymi oczekuje się, że we Francji spadnie produkcja sektorze mleka, w którym - biorąc pod uwagę liczbę krów mlecznych w gospodarstwach - produkcja mleka spadła bardziej niż oczekiwano (- 2%). Z drugiej strony wzrósł optymizm francuskich rolników na temat ich przyszłych perspektyw, osiągając najwyższy poziom od czasu rozpoczęcia badania zaufania. Wykres 5 Francja 4 10

5 Włochy Optymizm rolników włoskich na temat ich obecnej sytuacji gospodarczej wzrósł od ubiegłego roku, ale nadal jest niski. Głównym powodem jest spadek cen, spadek marż cenowych i ograniczona rentowność w praktycznie wszystkich sektorach rolnictwa. Z drugiej strony, nastąpił wzrost przywozu produktów rolno-spożywczych. Poprawę salda handlowego produktów rolno-spożywczych odnotowano w saldzie strukturalnym. Bilans handlowy był szczególnie dobry dla win i moszczu, świeżych i przetworzonych warzyw oraz zbóż, ryżu i produktów ubocznych. Dynamika handlu olejami i tłuszczami, uprawami przemysłowymi i zwierzętami oraz mięso były negatywne. Rolnicy pozytywnie widzą swoją przyszłą sytuację gospodarczą. Przewiduje się, że zarówno powierzchnia gruntów, jak i plony pszenicy, w szczególności pszenicy durum, wzrosną. Produkcja mleka też powoli powinna rosnąć. Prawie 50% badanych rolników napotyka trudności, głównie dotyczące warunków pogodowych, spadku cen produktów rolnych, kosztów eksploatacji i zagranicznych konkurentów. Niektóre obszary, szczególnie na północy Włoch w czerwcu ucierpiały z powody fali ostrych upałów. Wykres 6 Włochy Holandia Obecna sytuacja prognozowana przez rolników holenderskich poprawiła się w pierwszym kwartale 2017 r., przy wzroście zaufania wśród rolników oraz producentów mleka. Największe negatywne zmiany miały miejsce w hodowli drobiu, ogrodnictwie szklarniowym i hodowli świń. We wszystkich trzech sektorach zaufanie przedsiębiorców spadło bardzo drastycznie. Niemniej jednak zaufanie, które rolnicy i ogrodnicy mają wobec swoich działalności, pozostaje stosunkowo wysoki. Lepiej o swojej sytuacji mówią producenci mleka i rolnicy zajmujący się ogrodnictwem na wolnym powietrzu. Właściciele firm oceniają, że ich sytuacja biznesowa jest lepsza niż w ostatnich 2-3 latach w porównaniu z ich wcześniejszą oceną. Sytuacja jednak różni się w zależności od sektora. Hodowcy trzody chlewnej i hodowcy drobiu korygowali swoje średniookresowe oczekiwania w dół, podczas gdy pracownicy ogrodnictwa szklarniowego, ogrodnictwa na świeżym powietrzu, a w szczególności hodowle mleczne są bardziej pozytywni niż w poprzednich badaniach. Rolnicy są bardziej optymistyczni wobec swoich firm, niż byli przez okres ostatnich dwóch do trzech lat. 5 10

6 Wykres 7 Holandia Polska Optymizm wśród polskich rolników wyraźnie się poprawił od ubiegłego roku, kiedy był na niskim poziomie. Polscy rolnicy oceniali teraz swoją obecną sytuację gospodarczą i oczekiwaną sytuację gospodarczą w sposób bardziej korzystny niż jesienią 2016 r i znacznie bardziej pozytywnie niż na wiosnę 2016 r. W kwietniu 2017 r około 20% z 804 badanych rolników uznało swoją sytuację za niekorzystną. Udział ten był znacznie wyższy jesienią 2016 r., kiedy wynosił ponad 40%. Ponadto udział optymistów w odniesieniu do przyszłych perspektyw gospodarczych jest obecnie nieco wyższy niż udział pesymistów. W stosunku do tego samego okresu w poprzednim roku, znacząco wzrosły plany inwestycji w maszyny rolnicze. W szczególności wzrosła liczba rolników zamierzających kupować traktory i maszyny do zbioru. Natomiast zapotrzebowanie na nowe kombajny zbożowe jest nadal niskie i pozostaje poniżej poziomu zeszłorocznego. Uwarunkowania wzrostu cen produktów zwierzęcych, w szczególności mleka i wieprzowiny, w porównaniu z jesienią i wiosną 2016 r., były pozytywnym czynnikiem dla polskich rolników. Ponadto oczekiwania dotyczące zbiorów w 2017 r. są wysokie,a perspektywy dla zboża i nasion oleistych w 2017 r prognozy są stosunkowo optymistyczne. Uważa się, że afrykański pomór świń, który nadal stanowi problem dla polskich hodowców trzody chlewnej, oraz brak bezpośrednich dotacji na inwestycje maszynowe, są głównymi czynnikami, które mają negatywny wpływ na optymizm rolników i intencje inwestycyjne. Jest to przede wszystkim problem w przypadku intensywnych inwestycji w kombajny zbożowe. 6 10

7 Wykres 8 Polska Rumunia Optymizm wśród rumuńskich rolników podniósł się po spadku z 2016 roku. Rumuńscy rolnicy lepiej oceniają swoją aktualną i przyszłą sytuację ekonomiczną niż we wrześniu W szczególności ich pogląd na obecną sytuację gospodarczą osiągnął rekordowy poziom. Oczekiwania dotyczące sytuacji gospodarczej w ciągu najbliższych 2-3 lat osiągnęły pozytywny poziom z marca i września 2015 r. Wraz z poprawą sytuacji ekonomicznej, więcej rumuńskich rolników planuje przeprowadzenie inwestycji w maszyny rolnicze niż w roku ubiegłym. Rolnicy bardziej interesują się traktorami, kombajnami czy innymi maszynami rolniczymi. Ponadto inwestycje dokonane w ciągu ostatnich sześciu miesięcy przekroczyły wszystkie oczekiwania. Ceny w pszenicy i jęczmieniu uległy poprawie w ciągu ostatnich sześciu miesięcy, a Rumunia wzmocniła pozycję czołowego eksportera pszenicy i kukurydzy w państwach członkowskich UE. Perspektywy dla zbiorów w 2017 roku są pozytywne, ponieważ warunki sadzenia w sezonie siewu zimowego były dobre. Jednak prognozy są nieznacznie niższe w zeszłym roku, ale nadal przekraczają średnią z ostatnich pięciu lat. Uważa się, że gospodarstwa hodowlane nadal korzystają z rosnących cen mleka, wołowiny i wieprzowiny, co przyczyniło się do wzrostu optymizmu rolników. Z drugiej strony ceny rzepaku i słoneczników uległy pogorszeniu w porównaniu z wrześniem 2016 r. Uważa się, że wzrost cen paszy miał negatywny wpływ na optymizm rolników. Wykres 9 Rumunia 7 10

8 Szwecja Optymizm szwedzkich rolników wobec aktualnej i przyszłej sytuacji gospodarczej uległ poprawie w stosunku do minionych lat. Również rolnicy doświadczają lepszej rentowności w stosunku do ubiegłego roku. Producenci wieprzowiny i wołowiny osiągają najwyższy poziom rentowności i są jedynymi rolnikami o dodatnim wskaźniku rentowności. Producenci roślin uprawnych notują najniższą rentowność, jednak prognozy wskazują, że w przyszłości zyski dla wszystkich oddziałów produkcji będą większe. Wzrost przychodów jest jedną z przyczyn większej rentowności, częściowo ze względu na zwiększony popyt konsumencki na produkty szwedzkie. Słaba rentowność producentów upraw może być w znacznym stopniu wyjaśniona przez globalną nadwyżkę podaży. Inwestycje w budownictwo, sprzęt i maszyny wzrosły w ubiegłym roku. Ogólnie rzecz biorąc, szwedzcy rolnicy doświadczają stabilnej rentowności. Inwestycje zaczynają powracać do normalnego poziomu, ale tempo wzrostu musi jeszcze przyspieszyć. Wykres 10 Szwecja Zjednoczone Królestwo W ostatnich dwóch latach nastąpił spadek zaufania rolników w Zjednoczonym Królestwie. Środowisko polityczne od czasów referendum w sprawie Brexit, jest postrzegane jako kluczowy czynnik tej jesieni w ujęciu średnioterminowym. Ze względu na brak pewności związany z referendum, przyszłe relacje handlowe między Zjednoczonym Królestwem i UE, budżet, dostęp do zagranicznej siły roboczej i kurs wymiany walut / najprawdopodobniej ucierpią. Pomimo pozytywnych wartości odnotowanych w obecnej sytuacji gospodarczej, zaufanie rolników ma decydujące znaczenie dla przyszłości opłacalnego i wydajnego sektora żywności i hodowli. W takim okresie niepewności politycznej ważne jest oszacowanie wpływu gospodarczego i wpływu na rolników. Optymizm wobec obecnej sytuacji gospodarczej wzrósł w porównaniu z poprzednim kwartałem. Zaufanie wobec oczekiwanej sytuacji gospodarczej wzrosło nieznacznie od października 2016 r., dowodząc równowagi między optymistycznymi a pesymistycznymi rolnikami. Jeśli chodzi o intencje inwestycyjne, 69,3% ankietowanych zgłosiło brak zmian w planach inwestycyjnych (61,6%) lub nie potrafiło się określić (7,7%), w odniesieniu do najbliższych 12 miesięcy. Respondenci wskazali jednak, że w wyniku referendum UE prawie dwukrotnie częściej spadały inwestycje (21,2%) niż się zwiększały (10,7%) w perspektywie najbliższych 12 miesięcy. 8 10

9 Wykres 11 - Zjednoczone Królestwo Wykres 12 Odpowiedzi na pytanie Czy doświadczył(a) Pan/Pani problemów/trudności podczas prowadzenia gospodarstwa w ciągu ostatnich trzech miesięcy? 9 10

10 Oświadczenie Copa-Cogeca pragnie podziękować Wydziałowi ds. Rolnictwa i Rybołówstwa Rządu Flamandzkiego, Deutscher Bauernverband e.v. (DBV), duńskiej izbie rolnej (DAFC), Fédération Nationale des Syndicats d'exploitants Agricoles (FNSEA), Istituto di Servizi per il Mercato Agricolo Alimentare (ISMEA), Verband Deutscher Maschinen- und Anlagenbau (VDMA), LEI Wageningen UR oraz LTO Holandia, Lantbrukarnas Riksförbund (LRF Konsult), a także National Farmers' Union z Anglii i Walii za udostępnienie danych. Tym niemniej, jedynie Copa-Cogeca ponosi odpowiedzialność za przetwarzanie danych