Systemy Analiz Przestrzennych w GIS
|
|
- Bronisława Barańska
- 6 lat temu
- Przeglądów:
Transkrypt
1 Laboratorium Geoodniesienie rastra Tworzenie i edycja danych wektorowych dr inż. Jan Blachowski Wydział Geoinżynierii, Górnictwa i Geologii Zakład Geodezji i Geoinformatyki
2 Laboratorium I. CEL I ZAKRES ĆWICZENIA Celem ćwiczenia jest nabycie umiejętności geoodniesienia obrazów rastrowych (zeskanowanych map) w GIS, wektoryzacji treści map oraz rysowania obiektów z uŝyciem narzędzi edycji. - W pierwszym etapie nadasz geoodniesienie zeskanowanej mapie dawnej kopalni odczytując układ współrzędnych z mapy lub stosując układ lokalny i ocenisz błędy geoodniesienia Patrz część III - W drugiej części załoŝysz geobazę plikową, w której przechowywane będą dane rastrowe i klasy obiektów wektorowych Patrz część IV - W dalszej kolejności zwektoryzujesz wybraną treść mapy (np. drogi, cieki, granice, zasięg wyrobiska) oraz narysujesz nowe obiekty reprezentujące działki i budynki. Patrz część V Efektem końcowym podlegającym ocenie są: - geobaza plikowa, w której przechowywane będą dane rastrowe (mapa) oraz wektorowe, - poprawnie narysowane obiekty reprezentujące treść mapy rastrowej oraz nowe obiekty (działki i budynki), zachowanie topologii - projekt ArcMap, w tym poprawne zdefiniowanie jednostek mapy, układu współrzędnych mapy, Pytania sprawdzające: 1. Jaki jest układ współrzędnych zeskanowanej mapy wykorzystanej w ćwiczeniu? 2. Jak powinny być rozmieszczone punkty kontrolne? 3. Ile punktów kontrolnych wymagane jest do geoodniesienia rastra? 4. Co to jest geobaza plikowa i czym róŝni się od geobazy wielodostępnej? 5. Do czego słuŝy narzędzie szkic? II. WPROWADZENIE Raster to uporządkowany zbiór komórek pokrywający powierzchnię w postaci regularnej siatki pikseli, w której kaŝdemu pikselowi przypisana jest pewna wartość liczbowa opisująca odpowiadający mu obiekt Piksele przewaŝnie mają kształt kwadratu, chociaŝ zdarzają się równieŝ w postaci prostokąta (rys. 1). Model rastrowy wykorzystywany jest do opisu zjawisk o charakterze ciągłym takich jak temperatura, ciśnienie, wysokość czy dane spektralne z sensorów satelitarnych lub lotniczych oraz obiektów o charakterze dyskretnym dotyczących danych tematycznych czy kategorii np. uŝytkowania terenu. W postaci rastra zapisywane są równieŝ mapy analogowe i plany, które po zeskanowaniu moŝna wykorzystać do powielania na drukarkach lub ploterach oraz jako tło do prowadzenia róŝnorodnych prac projektowych (ESRI, 2000). Rys. 1 Rastrowa reprezentacja rzeczywistości. Na rysunku kaŝdy kolor przedstawia inną wartość zmiennej np. uŝytkowania terenu, roślinności, itp. W systemach GIS rastry uŝywane są jako mapy podkładowe, mapy powierzchni, mapy tematyczne oraz atrybuty obiektów (obrazy). Wykorzystanie danych rastrowych w systemach GIS musi być poprzedzone ich odpowiednim przygotowaniem polegającym na określeniu związku między układem rastra zapisanym w tablicy pikseli a układem terenowym. Dlatego teŝ naleŝy dokonać procesu geoodniesienia rastra. JeŜeli współrzędne x,y co najmniej jednego z naroŝników rastra (zazwyczaj lewego, dolnego) są
3 Laboratorium znane to moŝna ulokować go w przestrzeni geograficznej oraz określić połoŝenie kaŝdej z komórek rastra na podstawie rozmiaru piksela (rys. 2). (Heywood i inni, 2006). Rys. 2. Układ współrzędnych rastra Raster moŝe być charakteryzowany przez następujące własności: format pliku (np. tif, JPG, GRID), liczba kanałów (warstw, z których składa się raster), rodzaj danych (pikseli), głębia rastra, zasięg, rozmiar czy odwzorowanie rastra. Liczba kanałów określa liczbę przestrzennie skorelowanych matryc pikseli, z których składa się raster. Jedno pasmo oznacza, Ŝe kaŝda komórka ma przypisaną jedną wartość, np. Numeryczny Model Terenu, gdzie kaŝda komórka ma przypisaną jedną wartość reprezentującą wysokość. Rastry o jednym paśmie mogą być wyświetlane jako czarno-białe, w skali szarości lub kolorowe stosując model RGB (Red, Green, Blue). Rastry składające się z wielu kanałów, komórki mają przypisane wiele wartości, mogą być wyświetlane uŝywając jednego z nich lub kompozycji powstałej z ich nałoŝenia. Rodzaj piksela odnosi się do formatu wartości przechowywanych przez piksele rastra, mogą to być liczby całkowite (ang. Integer) lub zmiennoprzecinkowe (ang. Floating point). Pierwszy rodzaj jest dobry reprezentacji danych dyskretnych np. rodzaj uŝytkowania terenu, drugi, w którym wartość piksela jest atrybutem opisującym i moŝe być dowolną liczbą w przyjętym przedziale wartości reprezentuje dane ciągłe np. wysokość nad poziomem morza. Głębia rastra to liczba bitów przeznaczonych do zakodowania pojedynczego piksela. Głębia n-bitowa daje moŝliwość reprezentowania 2n róŝnych barw. Przykładowo głębia 8bitowa przechowuje 28 = 256 wartości (0 do 255) a głębia 16bitowa 216 = wartości. Dalsza część instrukcji zawiera opis procedur w ArcGIS, które stanowią pomoc do wykonania ćwiczenia
4 III PRACA Z RASTRAMI Dodawanie rastrów do projektu ArcMap W aplikacji ArcMap dane rastrowe dodawane są do projektu, podobnie jak inne rodzaje danych, za pomocą narzędzia Dodaj Dane. Podczas wczytywania rastra do projektu moŝna utworzyć tzw. piramidy, które są wykorzystywane do szybkiego wyświetlania warstwy tematycznej w zmniejszonej rozdzielczości. Procedura ta redukuje oryginalną rozdzielczość pliku i zapisuje wynik w pliku piramid o takiej samej nazwie jak raster wejściowy i rozszerzeniu *.rrd (ang. Reduced Resolution Dataset). W trakcie pracy w ArcMap, w miarę powiększania, raster wyświetlany jest w lepszej rozdzielczości. Operacja jest zalecana dla duŝych rastrów (ESRI, 2000). Wyświetlanie rastrowych warstw tematycznych Sposób wyświetlania rastrów moŝe być w prosty modyfikowany przy uŝyciu paska narzędziowego Efekty (rys. 3), który pozwala na zmianę domyślnych poziomów kontrastu i jasności oraz ustawienie poziomu przeźroczystości poprawiających sposób wyświetlania rastra. Parametry te oraz jakość wyświetlania rastra moŝna modyfikować takŝe we Własnościach warstwy tematycznej w zakładce Wyświetlanie. Rys. 3. Narzędzia Ustaw Kontrast, Ustaw Jasność i Ustaw Przeźroczystość na pasku narzędziowym Efekty W trakcie tworzenia warstwy tematycznej na podstawie danych rastrowych program przyjmuje domyślny sposób jej wyświetlania np. Rozciągnięty (ang. Stretched). Sposób wyświetlania rastra określamy w zakładce Symbolizacja we Własnościach rastrowej warstwy tematycznej dostępnych w menu kontekstowym po kliknięciu na warstwę PPM (Prawym Przyciskiem Myszy) w Tabeli zawartości. Geoodniesienie rastra Przy tworzeniu warstwy tematycznej na podstawie rastra niezbędne są, podanie informacji o jego połoŝeniu w przestrzeni oraz znajomość układu współrzędnych. Informacje takie mogą być przechowywane w rastrze lub pliku geoodniesienia. Dane rastrowe np. zeskanowane mapy mogą nie posiadać informacji o obszarze, który reprezentują, aby je wykorzystać z innymi danymi przestrzennymi w projekcie GIS konieczne jest wpasowanie rastra do układu współrzędnych mapy. Podstawowym sposobem geoodniesienia rastra jest przeniesienie go w miejsce danych docelowych poprzez zdefiniowanie serii punktów kontrolnych o znanych współrzędnych X i Y, które powiąŝą raster z danymi docelowymi współrzędnych mapy. Powiązanie jednego punktu kontrolnego na rastrze z odpowiadającym mu punktem kontrolnym w danych docelowych to tzw. łącznik. Takie punkty powiązań powinny być równomiernie rozłoŝone na całym obszarze rastra. Przyjęte jest stosowanie łączników w naroŝnikach, na krawędziach i kilku w obszarze środkowym rastra. Na rysunku 4 przedstawiono pasek narzędziowy Geoodniesienie, na którym znajdują się narzędzia uŝywane do wykonania geoodniesienia obrazów rastrowych.
5 Rys. 4. Pasek geoodniesienie zawierający narzędzia do dopasowania przestrzennego obrazów rastrowych (ESRI, 2002) Chcąc wpasować raster w układ współrzędnych projektu naleŝy wybrać lub przygotować dane docelowe, które zostaną uŝyte jako punkty kontrolne. W dalszej części pokazano w jaki sposób przygotować plik danych docelowych i nadać geoodniesienie rastra na podstawie siatki kartograficznej zeskanowanej mapy. Po wybraniu punktów z siatki mapy, które posłuŝą jako dane docelowe i odczytaniu ich współrzędnych moŝemy: a) utworzyć w ArcCatalog nowy plik shape o geometrii punkt i zdefiniować jego układ współrzędnych (odczytany z mapy), następnie po dodaniu do projektu ArcMap w trybie Edycji utworzyć siatkę punktów kontrolnych poleceniem Współrzędne X, Y z menu kontekstowego narzędzia Szkic (rys. 5). b) przygotować tabelę dbase zawierającą listę punktów kontrolnych i wczytanie jej do dokumentu ArcMap poleceniem Dodaj dane X, Y. Polecenie wymaga podania nazwy tabeli wejściowej, nagłówków kolumn ze współrzędnymi X i Y kolejnych punktów kontrolnych oraz układu współrzędnych, w którym wyraŝone są punkty (rys. 6 i 7). Tabele dbase moŝa przygotować np. w programach: Microsoft Excel, Microsoft Access lub ArcCatalog i powinna być sformatowana w sposób pokazany na rys. 8. Współrzędne X i Y w tabeli muszą być wyraŝone w formacie liczbowym. Polecenie Dodaj Dane X, Y wygeneruje warstwę obiektów na podstawie współrzędnych zawartych we wczytanej tabeli. Jest to warstwa tymczasowa istniejąca tylko w danym projekcie ArcMap. W zakładce Symbolizacja dostępnej z menu kontekstowego Własności Warstwy Tematycznej moŝemy zmienić sposób wyświetlania wygenerowanych punktów kontrolnych aby ułatwić tworzenie łączników. Procedurę zmiany pokazano na rysunku 9. Rys. 5. Tworzenie obiektów narzędziem szkicu z wykorzystaniem polecenia Współrzędne X, Y
6 Wybór tabeli z punktami kontrolnymi Wybór pól ze współrzędnymi X,Y Wybór układu współrzędnych Rys. 6. Polecenie Dodaj Dane X, Y w menu rozwijanym Narzędzia i jego okno dialogowe (po prawej) Rys. 7. Procedura definiowania układu współrzędnych. Na rys. wybrano plik PUWG 1965 strefa III.prj korzystając z polecenia Wybierz
7 Rys. 8. Struktura tabeli ze współrzędnymi punktów kontrolnych przygotowana w aplikacji MS Access Procedura geoodniesienia rastra jest następująca: a) W tabeli zawartości dokumentu mapy klikamy PPM warstwę punktów kontrolnych i wybieramy polecenie Powiększ Do Zasięgu Warstwy. Następnie dodajemy do projektu raster, któremu nadamy geoodniesienie. Domyślnie zostanie on dodany na początku układu współrzędnych mapy. b) Po uaktywnieniu paska narzędziowego Geoodniesienie z menu Widok wybieramy raster z listy rozwijanej Warstwa a następnie klikamy na menu rozwijane Geoodniesienie i wybieramy Dopasuj do Wyświetlania. Polecenie to spowoduje dopasowanie rastra do obszaru ramki danych z punktami kontrolnymi (rys. 9) Korzystając z narzędzia Przesuń, Obrót i Skala moŝemy ręcznie dopasować wyświetlanie obrazu rastrowego do punktów kontrolnych (rys. 10). Rys. 9. Pasek narzędziowy Geoodniesienie z wybraną warstwą na liście rozwijanej Warstwa i polecenie Dopasuj do Wyświetlania Rys. 10. Polecenia Przesuń, Obrót i Skala na pasku narzędziowym Geoodniesienie c) UŜywając narzędzia Dodaj Punkty Kontrolne (ang. Add Control Points) tworzymy łączniki umoŝliwiające dopasowanie rastra do punktów kontrolnych. Aby dodać łącznik najpierw klikamy lewym przyciskiem myszy na rastrze (np. przecięcie linii siatki) a następnie na odpowiadającej lokalizacji danych docelowych właściwy punkt kontrolny (rys. 11).
8 Rys. 11. Procedura dodawania łącznika (kolor zielony punkt źródłowy na rastrze, kolor czerwony punkt danych docelowych) Do geoodniesienia rastra wymagane są minimum 3 łączniki dla transformacji 1 stopnia (przesunięcie, obrót i zmiana skali rastra), minimum 6 dla transformacji drugiego stopnia i minimum 10 dla transformacji trzeciego stopnia. W Tabeli Łączników (ang. Link Table) sprawdzamy błędy resztkowe i średni błąd kwadratowy (RMS), który jest sumą odchyłek (rys. 12). Odchyłka jest róŝnicą między pozycją punktu docelowego a odpowiadająca mu pozycją na rastrze po zakończeniu transformacji. Średni błąd kwadratowy obliczany jest dla sumy wszystkich odchyłek i powinien być bliski zera. NaleŜy jednak pamiętać, Ŝe niska wartość RMS nie musi oznaczać poprawnej transformacji, która moŝe być obarczona błędem grubym spowodowanego np. błędnie przyjętym punktem kontrolnym. Rys. 12. Tabela Łączników z informacją o wybranej metodzie transformacji (pierwszego stopnia afiniczna), błędach resztkowych (odchyłkach) i całkowitym średnim błędzie kwadratowym (RMS) d) Procedurę geoodniesienia kończymy poleceniem Zaktualizuj Geodniesienie uruchamianym z menu rozwijanego Geoodniesienie, które spowoduje utworzenie nowego pliku o tej samej nazwie co raster i rozszerzeniu *.aux. Plik *.aux zawiera dodatkowe dane, które nie mogą być przechowywane w pliku rastra, m.in.: statystyki, lokalizacja pliku piramid (*.rrd) oraz informacje o układzie współrzędnych, transformacji i odwzorowaniu rastra (ESRI, 2006).
9 e) Program umoŝliwia wykonanie trwałej transformacji rastra poleceniem Rektyfikuj (ang. Rectify (rys. 13). W rezultacie operacji przepróbowania danych generowany jest nowy zestaw danych rastrowych w układzie współrzędnych projektu mapy. Dostępne formaty zapisu danych to: *.tif, *.jpg, *.bmp, *.gif, *.grd, *.img. W procesie przepróbowania rastra moŝna wykorzystać jedną z trzech metod interpolacji: najbliŝszego sąsiada (dla danych dyskretnych) oraz interpolacji dwuliniowej i splotu sześciennego (dla danych o charakterze ciągłym) (ESRI, 2002). Rektyfikację rastra wykonuje się gdy ma być on uŝywany do analiz przestrzennych (algebra mapy) lub w innym oprogramowaniu GIS. Rys. 13. Okno ustawień zapisu pliku z wynikiem rektyfikacji rastra Wskazówki: Błędnie wprowadzony łącznik moŝemy usunąć klawiszem ESC z klawiatury lub po zaznaczeniu w Tabeli Łączników przyciskiem Usuń Punkt Kontrolny (ang. Delete Control Point). Współrzędne punktów docelowych moŝemy wprowadzić precyzyjnie wybierając polecenie Dodaj Punkty Kontrolne, następnie Tabela Łączników i dwukrotnie klikając wpisać z klawiatury poprawną wartość (rys. 14). Rys. 14. Procedura precyzyjnego wprowadzania współrzędnych punktów docelowych IV. GEOGRAFICZNA BAZA DANYCH (GEOBAZA) Podstawowym repozytorium danych w ArcGIS jest geobaza (ang. Geodatabase). Geobaza przechowuje kaŝdy obiekt jako wiersz tabeli, a kaŝda klasa obiektów ma swoją tabelę. W tabeli mieści się pole geometrii przechowujące wektorowy kształt obiektu oraz inne pola przechowujące jego atrybuty.
10 Geobaza przechowuje podstawowe typy geometrii (w klasach obiektów): punkty, linie, poligony, opisy oraz inne elementy (trasy, topologia, relacje, sieci), jak równieŝ rastry, katalogi rastrów oraz tabele z danymi opisowymi i powiązania między nimi. W ArcGIS wyróŝniamy następujące rodzaje geobaz: - geobaza plikowa - baza danych dla pojedynczych uŝytkowników lub małych grup roboczych, umoŝliwia jednoczesny zapis przez jednego uŝytkownika i odczyt przez wielu uŝytkowników (brak wersjonowania), - geobaza osobista - baza danych dla pojedynczych uŝytkowników lub małych grup roboczych i niewielkiej ilości danych, umoŝliwia jednoczesny zapis przez jednego uŝytkownika i odczyt przez wielu uŝytkowników (brak wersjonowania), - geobaza profesjonalna (wielodostępna) baza danych dla wielu uŝytkowników, umoŝliwia jednoczesny zapis i odczyt przez wielu uŝytkowników (pełne wersjonowanie), Klasa obiektów w ArcGIS to zbiór obiektów przestrzennych charakteryzujących się taką samą geometrią (punkt, linia, poligon), takimi samymi rodzajami atrybutów oraz odniesieniem przestrzennym. Klasy obiektów mogą być przechowywane w geobazach, plikach shape (ang. Shapefile), plikach coverage oraz innych formatach danych. Np. autostrady, drogi krajowe, drogi wojewódzkie, drogi powiatowe i drogi gminne mogą być zgrupowane w jednolitej klasie obiektów Drogi. Jak załoŝyć geobazę plikową? W ArcCatalog, w Twojej przestrzeni roboczej (folderze w którym zapisujesz dane ćwiczeniowe) utwórz nową geobazę plikową poleceniem Nowe Geobaza Plikowa, a następnie Nowe (rys. 15) Rys. 15. Procedura zakładania Geobazy Plikowej w ArcCatalog Jak utworzyć nową klasę obiektów w Geobazie? W ArcCatalog otwórz menu kontekstowe Geobazy plikowej (PPM) poleceniem Nowy Klasa obiektów przejdź do Kreatora Nowej Klasy Obiektów, kolejno: - wpisz nazwę klasy obiektów, - wybierz rodzaj geometrii obiektów (np. drogi to Linia), - określ Własności Geometrii, zaznaczenie Współrzędne zawierają wartości Z pozwoli na wpisywanie składowej Z do współrzędnych punktów i węzłów obiektów (3D),
11 - wybierz układ współrzędnych z dostępnych zdefiniowanych układów współrzędnych lub pobierz informacje o układzie współrzędnych z innego pliku poleceniem Importuj, - Zatwierdź domyślne wartości Tolerancji X, Y oraz Klucz Konfiguracji, - Opcjonalnie moŝesz zdefiniować atrybuty, ich format oraz własności w tabeli atrybutów Klasy obiektów (rys. 17) Rys. 16. Menu kontekstowe Geobazy Plikowej. Polecenie Nowy Klasa Obiektów tworzy nową klasę obiektów o wybranej geometrii i układzie współrzędnych Rys. 17. Definiowanie atrybutów klasy obiektów w kreatorze Nowej Klasy Obiektów. Na przykładzie dodano atrybut Rodzaj (format tekst) oraz Ranga (Liczba całkowita)
12 Jak importować pliki do Geobazy? W ArcCatalog w menu kontekstowe Geobazy plikowej (PPM) poleceniem Importuj (rys. 18). Operacja wymaga wskazania wejściowego zestawu danych rastrowych oraz wynikowej Geobazy (domyślnie wybierana jest geobaza wskazana wcześniej). Rys. 18. Polecenie importowania zestawu danych rastrowych do geobazy V. WEKTORYZACJA I EDYCJA DANYCH WEKTOROWYCH W konsultacji z prowadzącym wybierz rodzaje obiektów do wektoryzacji na zeskanowanej mapie. Utwórz nowe klasy obiektów (Dzialki, Budynki, Drogi, Cieki, itp.) w geobazie plikowej definiując właściwy rodzaj geometrii, atrybuty oraz układ współrzędnych. Zwektoryzuj treść mapy a następnie narysuj na warstwie Dzialki obiekty przedstawione na rys. 19. Współrzędne punktu początkowego (A) ustal z prowadzącym. Rys. 19. Wymiary obiektów warstwy Dzialki
13 Następnie na nowej warstwie Budynki narysuj w granicach kaŝdej z działek budynki o dowolnych kształtach 1. Zanim rozpoczniesz sesję edycyjną przejdź do Edytor Dociąganie i zaznacz dociąganie do wierzchołków i segmentów dla warstwy Działki (rys. 20). Dociąganie umoŝliwia precyzyjne dowiązanie do wierzchołów i segmentów sąsiadujących z rysowanym obiektem. Rys. 20. Ustawienia dociągania w ArcGIS 2. Do rysowania działek wykorzystaj polecenia z menu kontekstowego narzędzia Szkic, które przedstawiono na rys. Narysuj obiekt A uŝywając poleceń Długość (ang. Distance), Kierunek (ang. Direction) lub Kierunek/Długość (ang. Direction/Distance) 3. Do narysowania obiektów B, C i D uŝyj dodatkowo poleceń Równolegle i Prostopadle. 4. Rysując obiekt E wykorzystaj narzędzie Punkt Końcowy Łuku z menu rozwijanego narzędzia Szkic (ang. Sketch). Promień R=60m (klawisz R klawiatury). 5. Obiekt F rozpocznij rysować od punktu B uŝywając narzędzia Przecięcie 6. Obiekt G (prostokąt o dłuŝszym boku równoległym do obiektów A, B, D) zacznij rysować od punktu C uŝywając narzędzia Wcięcie liniowe od punktów D i E o promieniach odpowiednio 60m i 40m. 7. Narysuj obiekty H i I za pomocą poznanych i innych narzędzi Szkicu. Wskazówki: linia oddzielająca obiekty H i I jest przedłuŝeniem linii na której leŝy punkt A, współrzędną Y punktu F określisz dodając 20m do współrzędnej prawego dolnego naroŝnika obiektu D, początek łuku moŝesz wyznaczyć narzędziem Kąt/Odległość od lewego górnego naroŝnika obiektu I 8. Zapisz zmiany i zakończ edycję. Zapisz projekt pod nazwą Wektoryzacja_TwojeNazwisko.mxd Rys. 21. Przegląd paska narzędziowego Edytor w aplikacji ArcMap (ESRI, 2002)
14 Rys. 22. Narzędzia Edycji w aplikacji ArcMap Szkic (ESRI, 2002) Rys. 23. Narzędzia Edycji w aplikacji ArcMap narzędzia w menu kontekstowym (ESRI, 2002) Wskazówki Obiekty graficzne moŝna modyfikować klikając na wybrany obiekt dwukrotnie. Dostępne polecenia to m.in.: wstawianie wierzchołków w miejscu kursora, usuwanie bądź przesuwanie wybranego wierzchołka (rys. 24) Rys. 24. Polecenia menu kontekstowego modyfikacji obiektu
15 VI. LITERATURA Booth B., Crosier S., Clark K., Dalton K., Mitchell A., 2004: ArcGIS 9: Getting Started with ArcGIS, GIS by ESRI, ; Heywood I., Cornelius S., Carver S., 2006: An Introduction to Geographical Information Systems, 3rd Edition, Pearson Prentice Hall; Longley A., Goodchild F., Maguire D., Rhind D., 2006: GIS. Teoria i praktyka, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2006; ESRI, 2000: GIS by ESRI. ArcMap, praca zbiorowa, opracowanie wersji polskiej Przemysław Cholewiński; ESRI, 2002: ArcGIS by ESRI, Edycja w ArcMap; ESRI, 2009: ArcGIS Desktop Help , ; VII. ODPOWIEDZI 1. PUWG W naroŝnikach mapy i równomiernie na jej obszarze 3. Minimum 3 dla transformacji pierwszego stopnia (przesunięcie, obrót i zmiana skali rastra) 4. Repozytorium danych przestrzennych takich jak klasy obiektów, zboiry danych rastrowych, tabele, reguły topologiczne. Geobaza plikowa umoŝliwia jednoczesny zapis przez jednego uŝytkownika i odczyt przez wielu uŝytkowników, geobaza wielodostępna 5. Narzędzie szkic słuŝy do dodawania punktów, węzłów lub linii do tymczasowego szkicu (kształtu) tworzonego lub modyfikowanego obiektu, który jest następnie zatwierdzany
Wprowadzenie do systemów GIS w środowisku ArcView ESRI (Zadania i materiały pomocnicze do ćwiczeń laboratoryjnych) Część II
Wprowadzenie do systemów GIS w środowisku ArcView ESRI (Zadania i materiały pomocnicze do ćwiczeń laboratoryjnych) Część II Jan Blachowski Wrocław, 2011 r. Podyplomowe studium GIS 1 Wydział Geoinżynierii,
Bardziej szczegółowoĆwiczenie 4: Edycja obiektów
Ćwiczenie 4: Edycja obiektów Aplikacja ArcMap nadaje się do edycji danych równie dobrze jak do opracowywania map. W tym ćwiczeniu rozbudujesz drogę prowadzacą do lotniska łącząc jej przedłużenie z istniejącymi
Bardziej szczegółowoScenariusze obsługi danych MPZP
Scenariusze obsługi danych MPZP S t r o n a 2 I. URUCHOMIENIE MODUŁU PLANOWANIE PRZESTRZENNE... 3 II. NARZĘDZIA OBSŁUGI MPZP... 4 III. WYSZUKIWANIE PLANU... 5 Scenariusz wyszukiwania planu... 5 IV. WYSZUKIWANIE
Bardziej szczegółowoWybrane zagadnienia w pracy z danymi rastrowymi w ArcGIS Marcin Paź Esri Polska
Wybrane zagadnienia w pracy z danymi rastrowymi w ArcGIS 10.1 Marcin Paź Esri Polska Zagadnienia Koncepcja rastra Typy danych rastrowych Właściwości rastrów Modele danych rastrowych w ArcGIS Przetwarzanie
Bardziej szczegółowoMIERNICTWO GÓRNICZE SYLLABUS
MIERNICTWO GÓRNICZE SYLLABUS Dr inż. Jan Blachowski Politechnika Wrocławska Instytut Górnictwa Zakład Geodezji i GIS Pl. Teatralny 2 tel (71) 320 68 73 SYLLABUS Podstawy pozycjonowania satelitarnego GPS
Bardziej szczegółowoPraca w programie Power Draft
Praca w programie Power Draft I. Przygotowanie foldera roboczego 1. Na ostatnim (alfabetycznie np. D) dysku komputera: - sprawdzić czy istnieje folder Geomat (jeŝeli nie proszę go utworzyć); - w folderze
Bardziej szczegółowoC-geo definicja/edycja obiektów, zapis danych w formacie shape
C-geo definicja/edycja obiektów, zapis danych w formacie shape 1. ZałoŜenie projektu i tabeli. Aby rozpocząć pracę przy aktualizacji mapy zasadniczej, naleŝy załoŝyć nowy projekt, w nim nową tabelę roboczą,
Bardziej szczegółowoGrafika komputerowa. Zajęcia 7
Grafika komputerowa Zajęcia 7 Wygląd okna aplikacji programu Corel PhotoPaint Źródło: Podręcznik uŝytkownika pakietu CorelDRAW Graphics Suite 12 Tworzenie nowego obrazka Wybór trybu kolorów Określenie
Bardziej szczegółowoZamiana reprezentacji wektorowej na rastrową - rasteryzacja
MODEL RASTROWY Siatka kwadratów lub prostokątów stanowi elementy rastra. Piksel - pojedynczy element jest najmniejszą rozróŝnialną jednostką powierzchniową, której własności są opisane atrybutami. Model
Bardziej szczegółowoTworzenie i modyfikowanie wykresów
Tworzenie i modyfikowanie wykresów Aby utworzyć wykres: Zaznacz dane, które mają być zilustrowane na wykresie: I sposób szybkie tworzenie wykresu Naciśnij na klawiaturze klawisz funkcyjny F11 (na osobnym
Bardziej szczegółowoĆwiczenie 2: Praca z obiektami geograficznymi
Ćwiczenie 2: Praca z obiektami geograficznymi To ćwiczenie będzie polegać na wykonaniu mapy typów użytkowania terenu w obszarze hałasu. Należy najpierw dodać dane i sklasyfikować je według atrybutu typ
Bardziej szczegółowoFormularz MS Word. 1. Projektowanie formularza. 2. Formularze do wypełniania w programie Word
Formularz MS Word Formularz to dokument o określonej strukturze, zawierający puste pola do wypełnienia, czyli pola formularza, w których wprowadza się informacje. Uzyskane informacje moŝna następnie zebrać
Bardziej szczegółowoetrader Pekao Podręcznik użytkownika Strumieniowanie Excel
etrader Pekao Podręcznik użytkownika Strumieniowanie Excel Spis treści 1. Opis okna... 3 2. Otwieranie okna... 3 3. Zawartość okna... 4 3.1. Definiowanie listy instrumentów... 4 3.2. Modyfikacja lub usunięcie
Bardziej szczegółowoUniwersytet Przyrodniczy w Lublinie
Uniwersytet Przyrodniczy w Lublinie Geodezyjne Pomiary Szczegółowe Ćwiczenie 3: EWMapa praca z rastrami 2012 Kamil Nieścioruk 1. Utwórzmy w swoim katalogu katalog dla rastrów i skopiujmy tam pliki Konopnica_miasto.evr
Bardziej szczegółowoEKSPLOATACJA SYSTEMÓW TECHNICZNYCH - LAB. Wprowadzenie do zajęć
Politechnika Śląska Wydział Organizacji i Zarządzania Katedra Podstaw Systemów Technicznych EKSPLOATACJA SYSTEMÓW TECHNICZNYCH - LAB. Ćwiczenie 1 Wprowadzenie do zajęć Plan ćwiczenia 1. Zapoznanie się
Bardziej szczegółowoWykorzystanie serwisów WMS w oprogramowaniu GEO-MAP
Wykorzystanie serwisów WMS w oprogramowaniu GEO-MAP 1. Informacje ogólne WMS (Web Map Service) to opracowany przez OGC (Open Geospatial Consortium) międzynarodowy standard publikacji danych przestrzennych
Bardziej szczegółowoPraca w programie Power Draft
Praca w programie Power Draft Tworzenie mapy cyfrowej w oparciu o wyznaczone w terenie współrzędne I. Przygotowanie foldera roboczego 1. Na ostatnim (alfabetycznie np. D) dysku komputera: - sprawdzić czy
Bardziej szczegółowoObszar pierwszy to pasek narzędzi (rys. 1) zawierający skróty do najczęściej uŝywanych funkcji. Rys. 1 Pasek Narzędzi
Do najwaŝniejszych zmian w CERTO v4.0 naleŝy: MoŜliwość wczytywania do programu plików graficznych zawierających rzuty lub przekroje budynku i zaznaczania na nich elementów wprowadzanych do programu CERTO.
Bardziej szczegółowoPrzed rozpoczęciem pracy otwórz nowy plik (Ctrl +N) wykorzystując szablon acadiso.dwt
Przed rozpoczęciem pracy otwórz nowy plik (Ctrl +N) wykorzystując szablon acadiso.dwt Zadanie: Utwórz szablon rysunkowy składający się z: - warstw - tabelki rysunkowej w postaci bloku (według wzoru poniżej)
Bardziej szczegółowoInstrukcja użytkownika ARSoft-WZ3
02-699 Warszawa, ul. Kłobucka 8 pawilon 119 tel. 0-22 853-48-56, 853-49-30, 607-98-95 fax 0-22 607-99-50 email: info@apar.pl www.apar.pl Instrukcja użytkownika ARSoft-WZ3 wersja 1.5 1. Opis Aplikacja ARSOFT-WZ3
Bardziej szczegółowoW tym ćwiczeniu zostanie wykonany prosty profil cienkościenny, jak na powyŝszym rysunku.
ĆWICZENIE 1 - Podstawy modelowania 3D Rozdział zawiera podstawowe informacje i przykłady dotyczące tworzenia trójwymiarowych modeli w programie SolidWorks. Ćwiczenia zawarte w tym rozdziale są podstawą
Bardziej szczegółowoPraca w programie Power Draft
Praca w programie Power Draft Tworzenie mapy cyfrowej w oparciu o wyznaczone w terenie współrzędne I. Przygotowanie foldera roboczego 1. Na ostatnim (alfabetycznie np. D) dysku komputera: - sprawdzić czy
Bardziej szczegółowoKalibracja Obrazów w Rastrowych
Kalibracja Obrazów w Rastrowych W Programie SuperEdit PRO Maciej Zabielski Tessel Poland Wprowadzenie Skanowane rysunki są często rozciągnięte, pomarszczone lub zdeformowane w inny sposób co uniemoŝliwia
Bardziej szczegółowo3D Analyst. Zapoznanie się z ArcScene, Praca z danymi trójwymiarowymi - Wizualizacja 3D drapowanie obrazów na powierzchnie terenu.
3D Analyst Celem ćwiczenia jest zapoznanie się z narzędziami do wizualizacji, analizowania oraz tworzenia powierzchni 3D. Dzięki ArcGIS 3D Analyst można przeglądać zestawy danych w trzech wymiarach z wielu
Bardziej szczegółowoLaboratorium z Grafiki InŜynierskiej CAD. Rozpoczęcie pracy z AutoCAD-em. Uruchomienie programu
Laboratorium z Grafiki InŜynierskiej CAD W przygotowaniu ćwiczeń wykorzystano m.in. następujące materiały: 1. Program AutoCAD 2010. 2. Graf J.: AutoCAD 14PL Ćwiczenia. Mikom 1998. 3. Kłosowski P., Grabowska
Bardziej szczegółowoAutoCAD LT praca na obiektach rastrowych i nakładanie barw z palety RGB na rysunki.
AutoCAD LT praca na obiektach rastrowych i nakładanie barw z palety RGB na rysunki. Niniejsza instrukcja jest przewodnikiem po narzędziach służących do wstawiania i edycji obiektów rastrowych dostępnych
Bardziej szczegółowoSystemy Analiz Przestrzennych w GIS
Syllabus Semestr letni rok akademicki 2009/2010 Wydział GeoinżynieriI, Górnictwa i Geologii PLAN ZAJĘĆ(SYLLABUS) Lp. Zagadnienie Moduł 1. 1. Przypomnienie. Podstawowe pojęcia. Funkcje GIS. 2. GIS jako:
Bardziej szczegółowoFormularze w programie Word
Formularze w programie Word Formularz to dokument o określonej strukturze, zawierający puste pola do wypełnienia, czyli pola formularza, w których wprowadza się informacje. Uzyskane informacje można następnie
Bardziej szczegółowoKaŜdy z formularzy naleŝy podpiąć do usługi. Nazwa usługi moŝe pokrywać się z nazwą formularza, nie jest to jednak konieczne.
Dodawanie i poprawa wzorców formularza i wydruku moŝliwa jest przez osoby mające nadane odpowiednie uprawnienia w module Amin (Bazy/ Wzorce formularzy i Bazy/ Wzorce wydruków). Wzorce formularzy i wydruków
Bardziej szczegółowoObsługa programu Paint. mgr Katarzyna Paliwoda
Obsługa programu Paint. mgr Katarzyna Paliwoda Podstawowo program mieści się w Systemie a dojście do niego odbywa się przez polecenia: Start- Wszystkie programy - Akcesoria - Paint. Program otwiera się
Bardziej szczegółowob) Dorysuj na warstwie pierwszej (1) ramkę oraz tabelkę (bez wymiarów) na warstwie piątej (5) według podanego poniżej wzoru:
Wymiarowanie i teksty 11 Polecenie: a) Utwórz nowy rysunek z pięcioma warstwami, dla każdej warstwy przyjmij inny, dowolny kolor oraz grubość linii. Następnie narysuj pokazaną na rysunku łamaną na warstwie
Bardziej szczegółowoTransformacja współrzędnych geodezyjnych mapy w programie GEOPLAN
Transformacja współrzędnych geodezyjnych mapy w programie GEOPLAN Program GEOPLAN umożliwia zmianę układu współrzędnych geodezyjnych mapy. Można tego dokonać przy udziale oprogramowania przeliczającego
Bardziej szczegółowoWSTAWIANIE GRAFIKI DO DOKUMENTU TEKSTOWEGO
WSTAWIANIE GRAFIKI DO DOKUMENTU TEKSTOWEGO Niezwykle uŝyteczną cechą programu Word jest łatwość, z jaką przy jego pomocy moŝna tekst wzbogacać róŝnymi obiektami graficznymi, np. zdjęciami, rysunkami czy
Bardziej szczegółowoTemat: Tekstury uŝytkownika
Techniki CAD w pracy inŝyniera Aplikacja programu Autodesk Inventor 2010. Studium stacjonarne i niestacjonarne. Kierunek: Elektrotechnika Temat: Tekstury uŝytkownika Opracował: dr inŝ. Andrzej Wilk 2 1.
Bardziej szczegółowoI Tworzenie prezentacji za pomocą szablonu w programie Power-Point. 1. Wybieramy z górnego menu polecenie Nowy a następnie Utwórz z szablonu
I Tworzenie prezentacji za pomocą szablonu w programie Power-Point 1. Wybieramy z górnego menu polecenie Nowy a następnie Utwórz z szablonu 2. Po wybraniu szablonu ukaŝe się nam ekran jak poniŝej 3. Następnie
Bardziej szczegółowoZałącznik nr 8. do Studium Wykonalności projektu Sieć Szerokopasmowa Polski Wschodniej województwo podkarpackie
MINISTERSTWO ROZWOJU REGIONALNEGO Załącznik nr 8 do Studium Wykonalności projektu Sieć Szerokopasmowa Polski Wschodniej Instrukcja obliczania wskaźnika pokrycia. Strona 2 z 24 Studium Wykonalności projektu
Bardziej szczegółowoĆwiczenie 2 Warstwy i kształty podstawowe
Ćwiczenie 2 Warstwy i kształty podstawowe Poznamy podstawy pracy z nowym obrazkiem w Adobe Photoshop: - zapisywanie własnego ustawienia nowo tworzonego pliku - wybór kolorów, tworzenie własnych próbek
Bardziej szczegółowoAplikacja projektu Program wycinki drzew i krzewów dla RZGW we Wrocławiu
Aplikacja projektu Program wycinki drzew i krzewów dla RZGW we Wrocławiu Instrukcja obsługi Aplikacja wizualizuje obszar projektu tj. Dorzecze Środkowej Odry będące w administracji Regionalnego Zarządu
Bardziej szczegółowoGrafika komputerowa. Zajęcia IX
Grafika komputerowa Zajęcia IX Ćwiczenie 1 Usuwanie efektu czerwonych oczu Celem ćwiczenia jest usunięcie efektu czerwonych oczu u osób występujących na zdjęciu tak, aby plik wynikowy wyglądał jak wzor_1.jpg
Bardziej szczegółowoInstrukcja automatycznego tworzenia pozycji towarowych SAD na podstawie danych wczytywanych z plików zewnętrznych (XLS).
Instrukcja automatycznego tworzenia pozycji towarowych SAD na podstawie danych wczytywanych z plików zewnętrznych (XLS). W programie FRAKTAL SAD++ istnieje moŝliwość automatycznego wczytywania danych z
Bardziej szczegółowoAby pobrać program FotoSender naleŝy na stronę www.fotokoda.pl lub www.kodakwgalerii.astral.pl i kliknąć na link Program do wysyłki zdjęć Internetem.
FotoSender 1. Pobranie i instalacja programu Aby pobrać program FotoSender naleŝy na stronę www.fotokoda.pl lub www.kodakwgalerii.astral.pl i kliknąć na link Program do wysyłki zdjęć Internetem. Rozpocznie
Bardziej szczegółowonarzędzie Linia. 2. W polu koloru kliknij kolor, którego chcesz użyć. 3. Aby coś narysować, przeciągnij wskaźnikiem w obszarze rysowania.
Elementy programu Paint Aby otworzyć program Paint, należy kliknąć przycisk Start i Paint., Wszystkie programy, Akcesoria Po uruchomieniu programu Paint jest wyświetlane okno, które jest w większej części
Bardziej szczegółowoEDYCJA DANYCH PRZESTRZENNYCH
STUDIA PODYPLOMOWE - SYSTEMY INFORMACJI GEOGRAFICZNEJ EDYCJA DANYCH PRZESTRZENNYCH Justyna Górniak-Zimroz, justyna.gorniak-zimroz@pwr.wroc.pl DO UśYTKU WEWNĘTRZNEGO - WSZELKIE PRAWA ZASTRZEśONE WROCŁAW
Bardziej szczegółowoGoogle Earth. Co to jest Google Earth? Co to jest KML? Skąd można pobrać Google Earth?
Google Earth Co to jest Google Earth? Google Earth jest to program umożliwiający wyświetlanie na trójwymiarowym modelu kuli ziemskiej zdjęć lotniczych/satelitarnych, zdjęć zrobionych z poziomu powierzchni
Bardziej szczegółowoWSCAD. Wykład 5 Szafy sterownicze
WSCAD Wykład 5 Szafy sterownicze MenedŜer szaf sterowniczych MenedŜer szaf sterowniczych w wersji Professional oferuje pomoc przy tworzeniu zabudowy szafy sterowniczej. Pokazuje wszystkie uŝyte w schematach
Bardziej szczegółowoTworzenie szablonów użytkownika
Poradnik Inżyniera Nr 40 Aktualizacja: 12/2018 Tworzenie szablonów użytkownika Program: Plik powiązany: Stratygrafia 3D - karty otworów Demo_manual_40.gsg Głównym celem niniejszego Przewodnika Inżyniera
Bardziej szczegółowoE-geoportal Podręcznik użytkownika.
PROCAD SA E-geoportal Podręcznik użytkownika. gis@procad.pl 2 Spis treści 1. Wstęp.... 3 2. Ikony narzędziowe.... 4 2.1. Ikony narzędziowe przesuwanie obszaru mapy.... 5 2.2. Ikony narzędziowe informacja
Bardziej szczegółowoFootball Team Monitor opis funkcji
Football Team Monitor opis funkcji Spis treści STRONA 1. Instalacja programu Football Team Monitor. 2-6 2. Proces logowania do Football Team Monitor 7 3. Moduły: 3.1 System.8 3.1.1 Funkcje okna SYSTEM
Bardziej szczegółowoArcGIS Pro: Tworzenie i edycja danych
ArcGIS Pro: Tworzenie i edycja danych Spis treści Zasoby Esri... 1 Wprowadzenie do kursu... 3 Dane dostępowe do konta szkoleniowego... 4 Oznaczenia używane w tym podręczniku... 5 Zapoznanie z platformą
Bardziej szczegółowoJak rozpocząć pracę? Mapa
Jak rozpocząć pracę? SWDE Manager jest aplikacją służącą do przeglądania graficznych i opisowych danych ewidencji gruntów i budynków zapisanych w formacie SWDE (.swd,.swg,.swde). Pracując w SWDE Managerze,
Bardziej szczegółowoWyŜsza Szkoła Zarządzania Ochroną Pracy MS EXCEL CZ.2
- 1 - MS EXCEL CZ.2 FUNKCJE Program Excel zawiera ok. 200 funkcji, będących predefiniowanymi formułami, słuŝącymi do wykonywania określonych obliczeń. KaŜda funkcja składa się z nazwy funkcji, która określa
Bardziej szczegółowo7. Modelowanie wałka silnika skokowego Aktywować projekt uŝytkownika
13 7. Modelowanie wałka silnika skokowego 7.1. Aktywować projekt uŝytkownika Z kategorii Get Started na pasku narzędziowym wybrać z grupy Launch opcję Projects. W dialogu Projects wybrać projekt o uŝytkownika.
Bardziej szczegółowoMapa interaktywna Śladami Przeszłości - przewodnik użytkownika
Mapa interaktywna Śladami Przeszłości - przewodnik użytkownika http://mapy.gis-expert.pl/lubelszczyzna/sladami_przeszlosci/ Nawigacja po mapie przy użyciu myszy i klawiatury 1. Przybliżanie umieść kursor
Bardziej szczegółowoLokalizacja jest to położenie geograficzne zajmowane przez aparat. Miejsce, w którym zainstalowane jest to urządzenie.
Lokalizacja Informacje ogólne Lokalizacja jest to położenie geograficzne zajmowane przez aparat. Miejsce, w którym zainstalowane jest to urządzenie. To pojęcie jest używane przez schematy szaf w celu tworzenia
Bardziej szczegółowoArcGIS. Jakub Nowosad
2013 ArcGIS Jakub Nowosad ArcGIS 10 to oprogramowanie GIS od firmy ERSI (ang. Environmental System Research Institute). Dzieli się ono na trzy licencje o różnych możliwościach: Basic (ArcView), Standard
Bardziej szczegółowoZapytania i wstawianie etykiet z bazy danych do rysunku
Zapytania i wstawianie etykiet z bazy danych do rysunku Pracujemy z gotową bazą danych MSAccess o nazwie KOMIS.MDB. Baza ta składa się z kilku tabel, rys. 1 Rys. 1. Diagram relacji. Wybierając w MSAccess,
Bardziej szczegółowoWymiarowanie i teksty. Polecenie:
11 Wymiarowanie i teksty Polecenie: a) Utwórz nowy rysunek z pięcioma warstwami, dla każdej warstwy przyjmij inny, dowolny kolor oraz grubość linii. Następnie narysuj pokazaną na rysunku łamaną warstwie
Bardziej szczegółowoCorelDRAW. wprowadzenie
CorelDRAW wprowadzenie Źródło: Podręcznik uŝytkownika pakietu CorelDRAW Graphics Suite 12 Rysowanie linii 1. Otwórz program CorelDRAW. 2. Utwórz nowy rysunek i zapisz go w swoich dokumentach jako [nazwisko]_1.cdr
Bardziej szczegółowoOkno logowania. Okno aplikacji. 1. Logowanie i rejestracja
1. Logowanie i rejestracja Aby wysłać zlecenie do laboratorium fotograficznego musisz mieć załoŝone konto. Jest to niezbędne do weryfikacji twojej osoby i daje pewność, Ŝe osoby nieupowaŝnione nie będą
Bardziej szczegółowoKGGiBM GRAFIKA INŻYNIERSKA Rok III, sem. VI, sem IV SN WILiŚ Rok akademicki 2011/2012. Przygotowanie do druku
Przygotowanie do druku Polecenie: Narysować dołączony do ćwiczenia rysunek (na ostatniej stronie!) zgodnie z wytycznymi. Przygotować rysunek do wydruku tak, aby przypominał przedstawiony na rysunku poniżej.
Bardziej szczegółowoBAZA_1 Temat: Tworzenie i modyfikowanie formularzy.
BAZA_1 Temat: Tworzenie i modyfikowanie formularzy. Do wprowadzania danych do tabel słuŝą formularze. Dlatego zanim przystąpimy do wypełniania danymi nowo utworzonych tabel, najpierw przygotujemy odpowiednie
Bardziej szczegółowoTemat: Organizacja skoroszytów i arkuszy
Temat: Organizacja skoroszytów i arkuszy Podstawowe informacje o skoroszycie Excel jest najczęściej wykorzystywany do tworzenia skoroszytów. Skoroszyt jest zbiorem informacji, które są przechowywane w
Bardziej szczegółowoEdytor tekstu MS Word 2003 - podstawy
Edytor tekstu MS Word 2003 - podstawy Cz. 4. Rysunki i tabele w dokumencie Obiekt WordArt Jeżeli chcemy zamieścić w naszym dokumencie jakiś efektowny napis, na przykład hasło reklamowe, możemy wykorzystać
Bardziej szczegółowoĆwiczenia nr 2. Edycja tekstu (Microsoft Word)
Dostosowywanie paska zadań Ćwiczenia nr 2 Edycja tekstu (Microsoft Word) Domyślnie program Word proponuje paski narzędzi Standardowy oraz Formatowanie z zestawem opcji widocznym poniżej: Można jednak zmodyfikować
Bardziej szczegółowoĆwiczenie 5: Praca z elementami mapy
Ćwiczenie 5: Praca z elementami mapy W tym ćwiczeniu dodasz dodatkowe elementy mapy uzupełniające kompozycję i wydrukujesz ją. Jeśli to niezbędne, uruchom ArcMap, przejdź do folderu z danymi do ćwiczeń
Bardziej szczegółowoWykresy. Informatyka Arkusz kalkulacyjny Excel dla WINDOWS. Excel. cz.4. Wykresy. Wykresy. Wykresy. Wykresy
Zespół Szkół Agrotechnicznych i Ogólnokształcących im.józefa Piłsudskiego w śywcu Excel Informatyka Arkusz kalkulacyjny Excel dla WINDOWS cz.4 Najlepszym sposobem prezentacji danych jest prezentacja graficzna.
Bardziej szczegółowoWSKAZÓWKI DO OPRACOWANIA KARTOGRAFICZNEJ CZĘŚCI DOKUMENTACJI KRAJOZNAWCZEJ
WSKAZÓWKI DO OPRACOWANIA KARTOGRAFICZNEJ CZĘŚCI DOKUMENTACJI KRAJOZNAWCZEJ 1. Wybór materiału kartograficznego. 2. Skanowanie. 3. Opracowanie dokumentacji kartograficznej (w edytorze grafiki wektorowej
Bardziej szczegółowoFK - Deklaracje CIT-8
FK - Deklaracje CIT-8 1. Wstęp. Moduł FK umoŝliwia przygotowanie i wydruk formularza deklaracji podatkowej CIT-8. W skład dostępnych formularzy wchodzą deklaracje CIT-8(21) oraz CIT- 8/O(8). Dane do formularza
Bardziej szczegółowoTworzenie dokumentacji 2D
Tworzenie dokumentacji 2D Tworzenie dokumentacji technicznej 2D dotyczy określonej części (detalu), uprzednio wykonanej w przestrzeni trójwymiarowej. Tworzenie rysunku 2D rozpoczynamy wybierając z menu
Bardziej szczegółowoUzyskanie podkładu topograficznego z Geoportalu przy użyciu biblioteki GDAL. Krzysztof Kochan
Uzyskanie podkładu topograficznego z Geoportalu przy użyciu biblioteki GDAL Krzysztof Kochan Cel zadania Uzyskanie zgeoreferencjowanego podkładu topograficznego z Geoportalu, o określonych granicach,przy
Bardziej szczegółowoTrik 1 Edycja wykresu bezpośrednio w dokumencie Worda
:: Trik 1. Edycja wykresu bezpośrednio w dokumencie Worda :: Trik 2. Automatyczne usuwanie nadanych nazw zakresów :: Trik 3. Warunki przy określaniu jednostek miary :: Trik 4. Najszybszy sposób podświetlenia
Bardziej szczegółowoLABORATORIUM 8,9: BAZA DANYCH MS-ACCESS
UNIWERSYTET ZIELONOGÓRSKI INSTYTUT INFORMATYKI I ELEKTROTECHNIKI ZAKŁAD INŻYNIERII KOMPUTEROWEJ Przygotowali: mgr inż. Arkadiusz Bukowiec mgr inż. Remigiusz Wiśniewski LABORATORIUM 8,9: BAZA DANYCH MS-ACCESS
Bardziej szczegółowoKsięgarnia PWN: Andrzej Jaskulski - AutoCAD 2010/LT Podstawy projektowania parametrycznego i nieparametrycznego
Księgarnia PWN: Andrzej Jaskulski - AutoCAD 2010/LT2010+. Podstawy projektowania parametrycznego i nieparametrycznego Spis treści 1. Koncepcja i zawartość podręcznika...11 1.1. Zawartość programowa...11
Bardziej szczegółowoWYKONANIE MAPY EWIDENCJI GRUNTÓW
TEMAT 6 WYKONANIE MAPY EWIDENCJI GRUNTÓW Na podstawie danych uzyskanych z obliczenia i wyrównania przybliŝonego ciągu zamkniętego (dane współrzędne punktów 1, 2, 3, 4, 5) oraz wyników pomiaru punktów 11,
Bardziej szczegółowoĆwiczenia nr 4. Arkusz kalkulacyjny i programy do obliczeń statystycznych
Ćwiczenia nr 4 Arkusz kalkulacyjny i programy do obliczeń statystycznych Arkusz kalkulacyjny składa się z komórek powstałych z przecięcia wierszy, oznaczających zwykle przypadki, z kolumnami, oznaczającymi
Bardziej szczegółowoTworzenie prostych obrazów wektorowych w programie CorelDRAW 12
Tworzenie prostych obrazów wektorowych w programie CorelDRAW 12 Pakiet CorelDRAW Graphics Suite to zestaw aplikacji do tworzenia i edytowania grafiki wektorowej i rastrowej. Dwa najważniejsze składniki
Bardziej szczegółowoZadanie 3. Praca z tabelami
Zadanie 3. Praca z tabelami Niektóre informacje wygodnie jest przedstawiać w tabeli. Pokażemy, w jaki sposób można w dokumentach tworzyć i formatować tabele. Wszystkie funkcje związane z tabelami dostępne
Bardziej szczegółowo5. Administracja kontami uŝytkowników
5. Administracja kontami uŝytkowników Windows XP, w porównaniu do systemów Windows 9x, znacznie poprawia bezpieczeństwo oraz zwiększa moŝliwości konfiguracji uprawnień poszczególnych uŝytkowników. Natomiast
Bardziej szczegółowoABC 2002/XP PL EXCEL. Autor: Edward C. Willett, Steve Cummings. Rozdział 1. Podstawy pracy z programem (9) Uruchamianie programu (9)
ABC 2002/XP PL EXCEL Autor: Edward C. Willett, Steve Cummings Rozdział 1. Podstawy pracy z programem (9) Uruchamianie programu (9) Obszar roboczy programu (10) o Pasek tytułowy (10) o Przyciski Minimalizuj
Bardziej szczegółowoZastosowanie Geobazy w analizie przestrzennej. Jarosław Jasiewicz IPIG Wojciech Jaszczyk MPU
Zastosowanie Geobazy w analizie przestrzennej Jarosław Jasiewicz IPIG Wojciech Jaszczyk MPU Co to jest geobaza? Geobaza (ang. Geodatabase) to geograficzna baza danych, umoŝliwia przechowywanie danych geograficznych
Bardziej szczegółowoNARZĘDZIA DO ZAZNACZANIA
NARZĘDZIA DO ZAZNACZANIA Narzędzia do zaznaczania Program Gimp pozwala zmieniać cały obrazek, wskazaną warstwę oraz wybrane jej fragmenty. Dzielenie obszaru warstwy na chroniony i edycyjny nazywamy zaznaczaniem.
Bardziej szczegółowowersja dokumentacji 1.00 Opis programu TeleTokenEdit
wersja dokumentacji 1.00 Opis programu TeleTokenEdit Spis treści INFORMACJE WSTĘPNE...1 ROZPOCZĘCIE PRACY Z PROGRAMEM...1 FORMATOWANIE TELETOKENU...2 PROGRAMOWANIE TELETOKENU...4 ZAKŁADKI W PROGRAMIE...5
Bardziej szczegółowoZaznaczanie komórek. Zaznaczenie pojedynczej komórki polega na kliknięciu na niej LPM
Zaznaczanie komórek Zaznaczenie pojedynczej komórki polega na kliknięciu na niej LPM Aby zaznaczyć blok komórek które leżą obok siebie należy trzymając wciśnięty LPM przesunąć kursor rozpoczynając od komórki
Bardziej szczegółowoTworzenie prezentacji w MS PowerPoint
Tworzenie prezentacji w MS PowerPoint Program PowerPoint dostarczany jest w pakiecie Office i daje nam możliwość stworzenia prezentacji oraz uatrakcyjnienia materiału, który chcemy przedstawić. Prezentacje
Bardziej szczegółowo5.4. Tworzymy formularze
5.4. Tworzymy formularze Zastosowanie formularzy Formularz to obiekt bazy danych, który daje możliwość tworzenia i modyfikacji danych w tabeli lub kwerendzie. Jego wielką zaletą jest umiejętność zautomatyzowania
Bardziej szczegółowoLABORATORIUM 6: ARKUSZ MS EXCEL JAKO BAZA DANYCH
UNIWERSYTET ZIELONOGÓRSKI INSTYTUT INFORMATYKI I ELEKTROTECHNIKI ZAKŁAD INŻYNIERII KOMPUTEROWEJ Przygotował: dr inż. Janusz Jabłoński LABORATORIUM 6: ARKUSZ MS EXCEL JAKO BAZA DANYCH Jeżeli nie jest potrzebna
Bardziej szczegółowoEdytor tekstu OpenOffice Writer Podstawy
Edytor tekstu OpenOffice Writer Podstawy OpenOffice to darmowy zaawansowany pakiet biurowy, w skład którego wchodzą następujące programy: edytor tekstu Writer, arkusz kalkulacyjny Calc, program do tworzenia
Bardziej szczegółowoANALIZA PRZESTRZENNA
sp. z o. o. PROGRAM ANALIZA PRZESTRZENNA sp. z o. o. 30-023 Kraków, ul. Mazowiecka 108, tel. +48(12) 294-52-22, fax +48(12) 294-52-23 www.krameko.com.pl, e-mail sekretariat@krameko.com.pl, REGON 008398858,
Bardziej szczegółowoPOMOC / INSTRUKCJA OBSŁUGI
POMOC / INSTRUKCJA OBSŁUGI 1. Powiększanie mapy 2. Plakat 3. Schemat lekcji 4. Broszura informacyjna 5. Instrukcja obsługi Pasek narzędzi i menu wyboru Zmiana skali mapy Mini mapa - podgląd na położenie
Bardziej szczegółowoGeobaza -format gromadzenia danych (i nie tylko) w ArcGIS10. Tomek Letmański Esri Polska
Geobaza -format gromadzenia danych (i nie tylko) w ArcGIS10 Tomek Letmański Esri Polska Zagadnienia Geobaza Geobaza zawiera Obiekty Obiekty 3D Zaawansowane zachowania Topologia Sieci Pomiary Adresy Opisy
Bardziej szczegółowo30/01/2008. Instrukcja obsługi RoofCon Viewer
Instrukcja obsługi RoofCon Viewer 1 Spis treści Spis treści... Fel! Bokmärket är inte definierat. Instalacja... 3 Wybór obiektów... Fel! Bokmärket är inte definierat. PrzybliŜanie... Fel! Bokmärket är
Bardziej szczegółowoProgram Zamiana towarów dla Subiekta GT.
Program Zamiana towarów dla Subiekta GT. Do czego słuŝy program? Program Zamiana towarów to narzędzie umoŝliwiające szybką zmianę stanu magazynowego jednego towaru w stan innego towaru. Aplikacja tworzy
Bardziej szczegółowo1. Wprowadzenie. 1.1 Uruchamianie AutoCAD-a 14. 1.2 Ustawienia wprowadzające. Auto CAD 14 1-1. Aby uruchomić AutoCada 14 kliknij ikonę
Auto CAD 14 1-1 1. Wprowadzenie. 1.1 Uruchamianie AutoCAD-a 14 Aby uruchomić AutoCada 14 kliknij ikonę AutoCAD-a 14 można uruchomić również z menu Start Start Programy Autodesk Mechanical 3 AutoCAD R14
Bardziej szczegółowoObsługa mapy przy użyciu narzędzi nawigacji
Obsługa mapy przy użyciu narzędzi nawigacji Narzędzia do nawigacji znajdują się w lewym górnym rogu okna mapy. Przesuń w górę, dół, w lewo, w prawo- strzałki kierunkowe pozwalają przesuwać mapę w wybranym
Bardziej szczegółowoRozdział 2. Konfiguracja środowiska pracy uŝytkownika
Rozdział 2. Konfiguracja środowiska pracy uŝytkownika Ćwiczenia zawarte w tym rozdziale pozwolą na dostosowanie pulpitu i menu Start do indywidualnych potrzeb uŝytkownika. Środowisko graficzne systemu
Bardziej szczegółowoWIZUALIZER 3D APLIKACJA DOBORU KOSTKI BRUKOWEJ. Instrukcja obsługi aplikacji
/30 WIZUALIZER 3D APLIKACJA DOBORU KOSTKI BRUKOWEJ Instrukcja obsługi aplikacji Aby rozpocząć pracę z aplikacją, należy zarejestrować się w celu założenia konta. Wystarczy wpisać imię, nazwisko, adres
Bardziej szczegółowoGeoinformacja Interpretacja danych teledetekcyjnych. A. Pozyskanie i przygotowanie danych
Geoinformacja Interpretacja danych teledetekcyjnych A. Pozyskanie i przygotowanie danych 1 I. Wybór obszaru zainteresowania II. Pozyskanie danych obrazowych (sceny Landsat) 2 Wprowadzenie Każdy student
Bardziej szczegółowo1. Przypisy, indeks i spisy.
1. Przypisy, indeks i spisy. (Wstaw Odwołanie Przypis dolny - ) (Wstaw Odwołanie Indeks i spisy - ) Przypisy dolne i końcowe w drukowanych dokumentach umożliwiają umieszczanie w dokumencie objaśnień, komentarzy
Bardziej szczegółowo