Nieswoiste choroby zapalne jelit u ciężarnych. dr hab. n. med. Danuta Owczarek Katedra Gastroenterologii, Hepatologii i Chorób Zakaźnych CM UJ.

Wielkość: px
Rozpocząć pokaz od strony:

Download "Nieswoiste choroby zapalne jelit u ciężarnych. dr hab. n. med. Danuta Owczarek Katedra Gastroenterologii, Hepatologii i Chorób Zakaźnych CM UJ."

Transkrypt

1 Nieswoiste choroby zapalne jelit u ciężarnych dr hab. n. med. Danuta Owczarek Katedra Gastroenterologii, Hepatologii i Chorób Zakaźnych CM UJ.

2 Obecnie nie ma dowodów że WZJG wpływa na płodność, Obecny wysoki poziom świadomej bezdzietności u kobiet z WZJG wskazuje na konieczność prowadzenia prawidłowej edukacji związanej z płodnością i ciążą wśród kobiet przed planowaniem ciąży, ponieważ często brak tej edukacji jest powodem wyboru świadomej bezdzietności Świadoma bezdzietność kobiet z NZJ w stosunku do kobiet ogólnej populacji ( 14-18% do 6% )

3 Płodność w ChLC Aktywna ChLC wpływa na zmniejszenie płodności. Chorzy z NZJ w okresie remisji maja taka samą płodność jak w ogólnej populacji Hudson et al. Fertility and pregnancy in inflammatory bowel disease. Int J Gynaecol Obstet Selinger et al. Inflammatory bowel disease and pregnancy: lack of knowledge is associated wih negative viwes. J Crohns Colitis Nie stwierdzono podwyższonego wskaźnika nieświadomej bezdzietność u mężczyzn lub kobiet z NZJ, którzy nie przebyli operacji. Tavernier N, et al. Systematic review: fertility in non-surgically treated inflammatory bowel disease. Aliment Pharmacol Ther 2013;

4 Płodność w NZJ Zabiegi operacyjne w zakresie miednicy, w mniejszym stopniu jamy brzusznej zwiększają ryzyko niepowodzenia zajścia w ciążę ( poczęcia dziecka )w ciągu roku u kobiet. Zabiegi laparoskopowe mają mniejszy stosunek niepłodności w porównaniu z zabiegami otwartymi.

5 Płodność w NZJ Kobiety z WZJG i ChlC-u których wykonano techniki wspomaganego rozrodu (zapłodnienie in vitro IVF-ET, mikromanipulacja ICSI, przeniesienie zarodka, czyli embryo transfer FER), mają mniejsze szanse na pozytywne zapłodnienie, niż kobiety bez rozpoznania NZJ. wyniki uzyskano w badaniu przeprowadzonym wśród 432 kobiet z WZJG u których wykonano 1360 zabiegów zapłodnienia, 182 kobiet z ChLC w tej grupie wykonano 554 zabiegów oraz kobiet bez rozpozna NZJ- wykonano Nørgård BM, et al. Live birth and adverse birth outcomes in women with ulcerative colitis and Crohn's disease receiving assisted reproduction: a 20-year nationwide cohort study. Gut. 2016

6 Leczenie farmakologiczne -ciąża i laktacja U kobiet przyjmujących Sulfasalazinum w okresie ciąży jak również po porodzie zalecane jest zwiększenie dawki kwasu foliowego do 1-2g/dobę ( co najmniej 800µg/dobę). Deficyt kwasu foliowego w okresie ciąży jest łączony z wadami rozwojowymi cewy nerwowej miedzy 3-5 tygodniem ciąży. Sulfapyridina, metabolit sulfasalaziny, może przechodzić przez łożysko, wypiera bilirubinę z połączenia z albuminami i być może doprowadza do żółtaczki u noworodków. Poziomy sulfapirydyny w mleku matki stanowi około % poziomu surowicy matki, nie powinien stanowić ryzyka dla zdrowia noworodka. Elliott AB, et al. Immunosuppressive medications during pregnancy and lactation in women with autoimmune diseases. Womens Health (Lond)

7 Leczenie farmakologiczne -ciąża i laktacja Pochodne 5-ASA są uważane ogólnie za bezpieczne zarówno w okresie ciąży i karmienia. U kobiet karmiących, przyjmujących 5-ASA w dawce 3g/dobę, niemowlę jest narażone na dawkę 0.015mg/kg/dobę, co jest dawką nieefektywną z punktu farmakologicznego. Klotz U, et al. Negligible excretion of 5-aminosalicylic acid in breast milk. Lancet. 1993; W kilku badaniach wykazano występowanie biegunki u noworodków karmionych przez matki stosujące 5-ASA. Nelis GF. Diarrhoea due to 5-aminosalicylic acid in breast milk. Lancet Moffatt DC et al. A population-based study of breastfeeding in inflammatory bowel disease: initiation, duration, and effect on disease in the postpartum period. Am J Gastroenterol. 2009

8 Leczenie farmakologiczne -ciąża i laktacja Azathiopriny i 6-merkaptopuryny wykazano że najwyższy poziom tych leków w mleku matki występuje w ciągu 2 godzin po przyjęciu leku i nie przekraczała 50 µg/l, stanowi to narażenie dziecka na dawkę mg/kg/dobę, co jest wartością znacznie poniżej dawki immunosupresyjnej, a po 6 godzinach wynosiła 10% tej dawki. Christensen LA et al. Azathioprine treatment during lactation. Aliment Pharmacol Ther

9 Leczenie farmakologiczne -ciąża i laktacja Karmienie piersią podczas stosowania azathiopriny /6-merkaptopuryny wydaje się być bezpieczne i powinno być zalecane, biorąc pod uwagę rozległe korzystne efekty dla kobiety. Karmienie piersią zalecane jest 4 godziny po przyjęciu pochodnych tiopuryny

10 Leczenie farmakologiczne -ciąża i laktacja Wady wrodzone - nie ma zwiększonego ryzyka w stosunku do kobiet z NZJ nie leczonych tiopurynami i do ogólnej populacji, - stosowanie przez mężczyzn tiopuryn w okresie zapłodnienia również nie wpływa na zwiększone ryzyko wad wrodzonych Akbari M, et al. Systematic review and meta-analysis on the effects of thiopurines on birth outcomes from female and male patients with inflammatory bowel disease. Inflamm Bowel Dis 2013; -ryzyko wad wrodzonych jest zwiększone w stosunku do zdrowych kobiet lecz do kobiet z NZJ nie leczonych tiopurynami nie jest zwiększone. Hutson JR, et al. The fetal safety of thiopurines for the treatment of inflammatory bowel disease in pregnancy. J Obstet Gynaecol 2013

11 Leczenie farmakologiczne - Tiopuryny Oceniono wpływ terapii tiopurynowej na przebieg ciąży, poród jak również na stan zdrowia dziecka w rocznej obserwacji w grupie 309 kobiet z NZJ. Nie wykazano zwiększonej liczby poronień. Nie wykazano również różnic w ocenie masy urodzeniowej, wieku ciążowego i wady wrodzonych urodzonych dzieci. W rocznej obserwacji niemowląt nie stwierdzono różnic w liczbie zakażeń, alergii, działań niepożądanych w wyniku szczepień i chorób przewlekłych jak również w średnim wzroście między grupą kobiet stosującymi tiopuryny, a kobietami nie stosującymi takiego leczenia jak również kobiet bez rozpoznania NZJ. Kanis SL, et al. Use of Thiopurines During Conception and Pregnancy Is Not Associated With Adverse Pregnancy Outcomes or Health of Infants at One Year in a Prospective Study. Clin Gastroenterol Hepatol Prospektywne badanie kohortowe- dane z Holandii

12 Leczenie farmakologiczne -ciąża i laktacja Sugeruje się, że terapia tiopurynami podczas ciąży nie wiąże się z negatywny wpływem na rozwój lub funkcjonowanie układu odpornościowego u potomstwa de Meij TG, et al. Long-term follow-up of children exposed intrauterine to maternal thiopurine therapy during pregnancy in females with inflammatory bowel disease. Aliment Pharmacol Ther Angelberger S, et al. Long-term follow-up of babies exposed to azathioprine in utero and via breastfeeding. J Crohns Colitis 2011;

13 U kobiet w ciąży z NZJ na leczeniu podtrzymującym tiopurynami, zalecana jest kontynuacja leczenia przez całą ciążę.

14 Leczenie farmakologiczne -ciąża i laktacja Kortykosteroidy są uważane za bezpieczne zarówno w okresie ciąży jak i karmienia. Jeżeli dawka dobowa kobiety karmiącej wynosi 80mg, to niemowlę otrzymuje z mlekiem mniej niż 0.1% tej dawki co odpowiada mniej niż 10% endogennej produkcji kortyzolu niemowlęcia. Wykazano że najniższe stężenia prednizonu i prednizolonu u niemowląt można uzyskać przy karmieniu po 4 godzinach od przyjęcia sterydów przez kobietę takie zalecenia dotyczą dawek większych, dawka do 20mg/dobę raz dziennie lub 2 x dziennie nie wymaga tej zasady. Ost L, et al. Prednisolone excretion in human milk. J Pediatr Moffatt DC, et al. Drug therapy for inflammatory bowel disease in pregnancy and the puerperium. Best Pract Res Clin Gastroenterol. 2007

15 Leczenie farmakologiczne -ciąża i laktacja Stosowanie azatiopryny i kortykosteroidów często jest zredukowane lub przerwane przed lub we wczesnym okresie ciąży, a następnie zwiększone jest stosowanie kortykosteroidów w późniejszym okresie ciąży. Kobiety z NZJ stosujące azatiopryny i / lub kortykosteroidy, mają zwiększone ryzyko niskiej masy urodzeniowej płodu, przedwczesnego porodu i niskiego wieku ciążowego. (1996 do 2009 ChLC n= 827, WZJG n= 1361, kontrola n= 814,231; Dania). Plauborg AV, et al.use of azathioprine and corticosteroids during pregnancy and birth outcome in women diagnosed with inflammatory bowel disease. Birth Defects Res A Clin Mol Teratol. 2016

16 U kobiet w ciąży z zaostrzeniem NZJ kortykosteroidy są uznane za leki pierwszego rzutu, a w określonych sytuacjach rolę tą przejmują anty-tnf

17 Leczenie farmakologiczne -ciąża i laktacja Terapia anty-tnf nie zwiększa ryzyka powikłań ciąży, wad wrodzonych, przedwczesnego porodu lub niskiej wagi urodzeniowej w porównaniu z grupą chorych z NZJ bez leczenia biologicznego. Ponadto, ryzyko występowania wad wrodzonych nie jest zwiększę w porównaniu z ogólną populacją. Shihab Z, et al. Anti-Tumour Necrosis Factor α Therapies and Inflammatory Bowel Disease Pregnancy Outcomes: A Meta-analysis. J Crohns Colitis. 2016

18 Infliximab i adalimumab przechodzi łożysko, po II trymestrze ciąży stężenie tych leków u noworodka przekracza poziom matki. Narażenie noworodka na działanie anty-tnf-α może być ograniczone przez zaprzestanie stosowania leczenia biologicznego w tygodniu po podjęciu decyzji przez lekarza i pacjentkę.

19 Podczas okresu obserwacji ( ), dzieci urodzone przez matki z NZJ nie mają zwiększonego ryzyka w długoterminowej obserwacji[do 18 lat] zachorowalności w porównaniu z grupą kontrolną.

20 Farmakoterapia w ciąży i w okresie laktacji ECCO Guidelines/Consensus Paper The Second European Evidenced-Based Consensus on Reproduction and Pregnancy in Inflammatory Bowel Disease 2015 Lek Ciąża Laktacja Mesalazyna Niskie ryzyko Niskie ryzyko Sulfasalazyna Niskie ryzyko Niskie ryzyko Kortykosteroidy Niskie ryzyko Niskie ryzykozaleca się 4 godz przed karmieniem Azatiopryna, 6-merkaptopuryna Niskie ryzyko Niskie ryzyko 6-tioguanina Niskie ryzyko -Dane ograniczone Niskie ryzyko- dane ograniczone anty-tnfα Niskie ryzyko Infliksymab do tyd. Adalimumab do tyd. Prawdopodobnie niskie ryzykodane ograniczone Metoterksad Przeciwwskazane Przeciwwskazane Talidomid Przeciwwskazane Przeciwwskazane Metronidazol Unikać stosowania w I trymestrze Unikać stosowania Ciprofloksacyna Unikać stosowania w I trymestrze Unikać stosowania

21 Karmienie piersią aktywność NZJ Wykazano że karmienie piersią nie jest czynnikiem ryzyka zaostrzenia WZJG czy ChLC, przeciwnie może być czynnikiem ochronnym. Jest to sugerowane w niektórych badaniach. Odsetek kobiet z NZJ karmiących piersią po porodzie wynosi od 44,2% do 83,3%. Moffatt DC et al. A population-based study of breastfeeding in inflammatory bowel disease: initiation, duration, and effect on disease in the postpartum period. Am J Gastroenterol Ryzyko zaostrzenia w pierwszym roku po porodzie kobiet karmiących piersią wynosi 26% w porównaniu do 29,4% kobiet nie karmiących z ChLC, w grupie WZJG jest 29,2 do 44,4% w odpowiednich grupach. (Kanadyjska baza danych ; analiza bazy danych oraz ankieta)

22 Aktywność NZJ a ciąża Jeżeli poczęcie dziecka jest w okresie remisji choroby, to ryzyko zaostrzenia jest takie same jak u kobiet nie będących w ciąży. Jeżeli poczęcie dziecka jest w okresie zaostrzenia choroby - wzrasta ryzyko przetrwania zaostrzenia choroby przez okres ciąży.

23 Aktywność NZJ a ciąża U kobiet z aktywną ChLC w czasie ciąży ryzyko urodzenia martwego płody jest 5 krotnie zwiększone. U około 1/3 kobiet z NZJ po porodzie występuje zaostrzenie, aczkolwiek ryzyko to nie jest znamiennie statystycznie wyższe w stosunku do kobiet z NZJ nie rodzących. Sugeruje się, że ryzyko zaostrzenia w okresie poporodowym jest wyższe w WZJG niż w ChLC. Broms G, et al. Birth outcomes in women with inflammatory bowel disease: effects of disease activity and drug exposure. Inflamm Bowel Dis Pedersen N, et al. The course of inflammatory bowel disease during pregnancy and postpartum: a prospective European ECCO-EpiCom Study of 209 pregnant women. Aliment Pharmacol Ther Moffatt DC, et al. A population-based study of breastfeeding in inflammatory bowel disease: initiation, duration, and effect on disease in the postpartum period. Am J Gastroenterol 2009.

24 Aktywność NZJ a ciąża Kobiety z aktywną chorobą przy poczęciu i podczas ciąży mają wyższe ryzyko: - przedwczesnego porodu, - niskiej masy urodzeniowej, - niskiego wieku ciążowego w porównaniu z matkami NZJ w remisji choroby. Inne czynniki zwiększające ryzyko powikłań ciążowych w NZJ: - wywiad rodzinny, lokalizacja choroby, operacie związane z NZJ. Bengtson M-B, et al. Relationships between inflammatory bowel disease and perinatal factors: both maternal and paternal disease are related to preterm birth of offspring. Inflamm Bowel Dis Oron G, et al. Inflammatory bowel disease: risk factors for adverse pregnancy outcome and the impact of maternal weight gain. J Matern Fetal Neonatal Med Naganunma M, et al. Conception and pregnancy outcome in women with inflammatory bowel disease: a multicentre study from Japan. J Crohns Colitis 2011.

25 Niekorzystne wyniki ciąży w NZJ- czynniki Stwierdzono że aktywność choroby zarówno WZJG i ChLC w okresie ciąży jak również rodzaj leczenia farmakologicznego nie zwiększało ryzyka nieprawidłowych wyników urodzenia, w porównaniu z chorobą nieaktywną. Molnár T, et al. Pregnancy outcome in patients with inflammatory bowel disease according to the activity of the disease and the medical treatment: a case-control study. Scand J Gastroenterol. 2010;

26 Niekorzystne wyniki ciąży w NZJ- czynniki Sugeruje się, że NZJ są niezależnym czynnikiem ryzyka dla niskiej masy urodzeniowej i porodu przedwczesnego. Występowanie wrodzonych wad płodu nie było łączone z rozpoznaniem NZJ, U dzieci urodzonych przez kobiety w okresie zaostrzenia WZJG występowały części schorzenia wieku dziecięcego. Molnár T, et al. Pregnancy outcome in patients with inflammatory bowel disease according to the activity of the disease and the medical treatment: a case-control study. Scand J Gastroenterol. 2010;

27 Niekorzystne wyniki ciążyprzyrost masy ciała w czasie ciąży (PMC) nieprawidłowy PMC ciężarnej jest łączony z: - przedwczesnym porodem, - niską masą urodzeniową, - niskim wiekiem urodzeniowym Dzakpasu S, et al. Contribution of prepregnancy body mass index and gestational weight gain to adverse neonatal outcomes: population attributable fractions for Canada Amerykański Instytut Medycyny BMI przed ciążą Zalecany PMC (kg) BMI<18,5 12,5<PMC<18 18,5<BMI<24,9 11,5<PMC<15 25<BMI<29,9 7<PMC<11,5 BMI>30 5<PMC<9

28 Niekorzystne wyniki ciąży w NZJprzyrost masy ciała w czasie ciąży (PMC) Bengtson MB, et al. Inadequate Gestational Weight Gain, the Hidden Link Between Maternal IBD and Adverse Pregnancy Outcomes: Results from the Norwegian Mother and Child Cohort Study. Inflamm Bowel Dis Prospektywne kohortowe badaniu z Norwegii 328 kobiet z NZJ i kobiet bez rozpoznania NZJ; kobiety z NZJ maja większą skłonność do nieodpowiedniego PMC w okresie ciąży w stosunku do kobiet bez rozpozna NZJ, częściej występują niekorzystne wyniki ciąży w szczególności niski wiek urodzeniowy w stosunku do wieku płodowego. aktywność NZJ wpływa na zmniejszenie PMC podczas ciąży, ale nie wpływa na związek nieprawidłowego PMC ciężarnej z występowaniem niekorzystnych wyników ciąży. Niewystarczające PMC należy uznać za czynnik ryzyka wystąpienia niekorzystnych wyników ciąży lub jako wskaźnik aktywności choroby.

29 Aktywność NZJ a ciąża Fizjologicznie zmiany w ciąży w badanych laboratoryjnych: wzrost aktywności CRP i poziomu leukocytów spadek stężenia hemoglobiny, żelaza, transferryny, obniżenie zdolności wiązania żelaza, obniżenie stężania albumin około 10-30% Markery te nie są obiektywne w ocenie aktywności NZJ w okresie ciąży. Klajnbard A, et al. Laboratory reference intervals during pregnancy, delivery and the early postpartum period. Clin Chem Lab Med

30 Aktywność NZJ a ciąża W prospektywnym badaniu wieloośrodkowym, wykazano że fizjologiczne zmiany zachodzące podczas ciąży nie wpływają na stężenie kalprotektyny w kale. Oznaczenie kalprotektyny w kale połączone z ogólną oceną kliniczną (PGA) jest optymalne w celu oceny aktywności NZJ u kobiet w ciąży. Julsgaard M, et al. Fecal Calprotectin Is Not Affected by Pregnancy: Clinical Implications for the Management of Pregnant Patients with Inflammatory Bowel Disease. Inflamm Bowel Dis. 2017

31 Badania endoskopie dolnego odcinak przewodu pokarmowego tylko ze wskazań uzasadnionych i najlepiej w drugim trymestrze ciąży, endoskopia kapsułek jest przeciwwskazana, badania radiologiczne powinny być ograniczone do ultrasonografii, w szczególnych sytuacjach zalecany jest rezonans magnetyczny.

32 Powikłania zakrzepowo-zatorowe -PZZ PZZ są głównym czynnikiem śmiertelności matek w ciąży jak i w okresie poporodowym wśród wszystkich kobiet rodzących Wykazano jednoznaczny wzrost ryzyka PZZ w okresie ciąży u chorych z NZJ, a w ostatnich latach również w okresie poporodowym. -proces zapalny szczególnie w okresie zaostrzenia, -czynniki nabyte w tym z cięcie cesarskie -niezdiagnozowane czynniki wrodzone,

33 Powikłania zakrzepowo-zatorowe Hansen AT, et al. Inflammatory bowel disease and venous thromboembolism during pregnancy and the postpartum period. J Thromb Haemost prospektywne badanie z rejestru duńskiego od , analiza dotyczyła kobiet z NZJ ( n:11978) jak również bez rozpoznania NZJ (n: ) w czasie ciąży i 12 tygodni po porodzie. Wykazano, że NZJ jest czynnikiem ryzyka PZZ nie tylko w ciąży ale również w okresie poporodowym, dodatkowo zaostrzenie NZJ zwiększa to ryzyko. Wykazano że właściwa kontrola aktywności NZJ przed poczęciem ma kluczowe znaczenie w zminimalizowaniu ryzyka PZZ.

34 Ocena ryzyka choroby żylnej zakrzepowo-zatorowej powinna być wykonywana u kobiet w ciąży z NZJ. Profilaktyka heparyną niskocząsteczkową powinna być rozpatrzona, u każdej kobiety w ciąży z NZJ: w okresie nawrotu zaostrzenia, hospitalizacji czy obecności innych zidentyfikowanych czynników ryzyka.

35 Czy ciąża może wpływać na przebieg NZJ? Ciąża może wpływać pozytywnie na przebieg NZJ co jest równorzędne ze spadkiem wymaganych zabiegów operacyjnych Kobiety z ChLC po przebytej ciąży wymagają rzadziej resekcji, a okresy między koniecznymi zabiegami operacyjnymi są dłuższe niż u kobiet nierodzących. Kobiety z ChLC do roku po porodzie mają niższy wskaźnik zaostrzeń w ciągu roku w porównaniu z okresem przed ciążą. U 50% kobiet w ciąży wykazano poprawę jakości życia ocenianą kwestionariuszem IBDQ. Cornish J, et al. A meta-analysis on the influence of inflammatory bowel disease on pregnancy. Gut 2007; Castiglione F, et al. Effect of pregnancy on the clinical course of a cohort of women with inflammatory bowel disease. Ital J Gastroenterol Riis L, et al. Does pregnancy change the disease course? A study in a European cohort of patients with inflammatory bowel disease. Am J Gastroenterol Nwokolo CU, et al. Surgical resections in parous patients with distal ileal and colonic Crohn s disease. Gut Agret F, et al. Impact of pregnancy on the clinical activity of Crohn s disease. Aliment Pharmacol Ther Ananthakrishnan AN, et al. Impact of pregnancy on health-related quality of life of patients with inflammatory bowel disease. J Dig Dis 2012.

36 Dla kobiet w ciąży z NZJ, zalecane jest podjęcie decyzji o cięciu cesarskim w oparciu o wskazania położnicze, a nie tylko o diagnozę NZJ.

37 Poród w NZJ ECCO Wybór metody porodu wymaga oceny wielodyscyplinarnej, ale przede wszystkim powinien być wyznaczony przez wskazania położnicze. ECCO Cięcie cesarskie jest wskazane w czynnej chorobie okołoodbytniczej lub aktywnym zajęciu procesem zapalnym odbytnicy. Względnym wskazaniem do cięcia cesarskiego jest ileoanal pouch lub krętniczo-odbytnicze zespolenie ale decyzja powinna być podjęta indywidualnie.

38 Poród w NZJ Aczkolwiek z kilku badań wynika, że ciecie cesarskie nie chroni przed ponownym zaostrzeniem zmian okołoodbytniczcyh. Cheng AG, et al. Impact of mode of delivery on outcomes in patients with perianal Crohn s disease. Inflamm Bowel Dis Smink M, et al. Effect of childbirth on the course of Crohn s disease; results from a retrospective cohort study in the Netherlands. BMC Gastroenterol 2011 Rogers RG, et al. Course of Crohn s disease during pregnancy and its effect on pregnancy outcome: a retrospective review. Am J Perinatol 1995.

39 Poród w NZJ Kobiety z kolostomią jak również ileostomią mogą rodzić naturalnie jeżeli nie mają innych przeciwskazań do tego rodzaju porodu. Nie wykazano zwiększonego ryzyka rozwoju choroby de novo w okolicy krocza po porodzie drogą naturalną w stosunku do ciecia cesarskiego. Poród naturalny jest łączony z mniejszą częstością progresji postaci okolodbytniczej choroby Crohna? Smink M, Lotgering FK, Albers L, de Jong DJ. Effect of childbirth on the course of Crohn's disease; results from a retrospective cohort study in the Netherlands. BMC Gastroenterol

40 Wnioski 1. Pacjenci NZJ, którzy planują ciążę powinni być poinformowani o profilu bezpieczeństwa stosowanych leków oraz o konieczności kontynuacji leczenia farmakologicznego przez cały okres ciąże. 2. Ryzyko wad wrodzonych u potomstwa kobiet z NZJ wydaje się być nie zwiększone. 3. Kobiety z aktywną chorobą przy poczęciu i podczas ciąży mają wyższe ryzyko przedwczesnego porodu, niskiej masy urodzeniowej płodu w porównaniu z matkami NZJ w remisji choroby. 4. Wybór metody porodu wymaga oceny wielodyscyplinarnej, ale przede wszystkim powinien być wyznaczony przez wskazania położnicze. 5. U kobiet w ciąży z ChLC, które mają aktywną chorobę okołoodbytniczą zalecane jest cięcie cesarskie w celu zmniejszenia ryzyka uszkodzenia odbytu.

41 Prawidłowa edukacja chorych z NZJ ma wpływ na zmniejszenie wskaźnika świadomej bezdzietności wśród chorych.

42

43 Wnioski, badanie wykonano na małej grupie chorych, wykazano obiecujące rezultaty, co umożliwia bezpieczne stosowanie z TG u ciężarnych kobiet z NZJ. Chociaż nie ma oczywisty dowód na teratogennością uwagę należy zwrócić na wskazania i kontynuacje leczenia TG w czasie ciąży, zalecana te powinny być postawione przez zespół specjalistów.

44 W niektórych krajach TG jest uważana za lek ratunkowy, gdy konwencjonalna terapia jest nieskuteczna, aczkolwiek w Holandii lek ten jest oficjalnie zarejestrowana jako opcja leczenia dla NZJ od marca Jednym z powikłań leczenie TG jest rozwój guzkowego przerostu regeneracyjnego wątroby (NRH), ale rozwój NRH rzadko występuje u pacjentów leczonych małymi dawkami TG (0,3 mg / kg).

45 ECCO Statemanet 7G Gastroskopia, sigmoidoskopia / kolonoskopia i endoskopowa cholangiopankreatografia są ogólnie uważane za bezpieczne w czasie ciąży; Jednakże, procedury te powinny być wykonane tylko wtedy, gdy jest wyraźne wskazanie, i powinny być wykonywane w miarę możliwości w drugim trymestrze ciąży[el5].

Problemy płodności i ciąży w nieswoistych zapalnych chorobach jelit. Maria Kłopocka Bydgoszcz

Problemy płodności i ciąży w nieswoistych zapalnych chorobach jelit. Maria Kłopocka Bydgoszcz Problemy płodności i ciąży w nieswoistych zapalnych chorobach jelit Maria Kłopocka Bydgoszcz Płodność Przebieg ciąży i poród Bezpieczeństwo leczenia w okresie ciąży i karmienia Sytuacje szczególne Edukacja

Bardziej szczegółowo

Chemoprewencja raka jelita grubego u chorych na wrzodziejące zapalenie jelita grubego Dr n med. Piotr Albrecht

Chemoprewencja raka jelita grubego u chorych na wrzodziejące zapalenie jelita grubego Dr n med. Piotr Albrecht Chemoprewencja raka jelita grubego u chorych na wrzodziejące zapalenie jelita grubego Dr n med. Piotr Albrecht Klinika Gastroenterologii i Żywienia Dzieci WUM Plan wykładu Jelitowe powikłania WZJG Rak

Bardziej szczegółowo

ZDROWIE DZIECI PO LECZENIU NIEPŁODNOŚCI

ZDROWIE DZIECI PO LECZENIU NIEPŁODNOŚCI ZDROWIE DZIECI PO LECZENIU NIEPŁODNOŚCI Rafał Kurzawa rafal.kurzawa@gmail.com Pomorski Uniwersytet Medyczny Sekcja Płodności i Niepłodności PTG Ośrodek Studiów nad Płodnością Człowieka IVF ma 35 lat

Bardziej szczegółowo

EBM w farmakoterapii

EBM w farmakoterapii EBM w farmakoterapii Dr Przemysław Niewiński Katedra i Zakład Farmakologii Klinicznej AM we Wrocławiu Katedra i Zakład Farmakologii Klinicznej AM Wrocław EBM Evidence Based Medicine (EBM) "praktyka medyczna

Bardziej szczegółowo

Leczenie biologiczne w nieswoistych zapaleniach jelit - Dlaczego? Co? Kiedy? VI Małopolskie Dni Edukacji w Nieswoistych Zapaleniach Jelit

Leczenie biologiczne w nieswoistych zapaleniach jelit - Dlaczego? Co? Kiedy? VI Małopolskie Dni Edukacji w Nieswoistych Zapaleniach Jelit Leczenie biologiczne w nieswoistych zapaleniach jelit - Dlaczego? Co? Kiedy? VI Małopolskie Dni Edukacji w Nieswoistych Zapaleniach Jelit Co to są nieswoiste zapalenia jelit? Grupa chorób w których dochodzi

Bardziej szczegółowo

w kale oraz innych laboratoryjnych markerów stanu zapalnego (białka C-reaktywnego,

w kale oraz innych laboratoryjnych markerów stanu zapalnego (białka C-reaktywnego, 1. Streszczenie Wstęp: Od połowy XX-go wieku obserwuje się wzrost zachorowalności na nieswoiste choroby zapalne jelit (NChZJ), w tym chorobę Leśniowskiego-Crohna (ChLC), zarówno wśród dorosłych, jak i

Bardziej szczegółowo

Aktualne zasady diagnostyki i leczenia chorób zapalnych jelit

Aktualne zasady diagnostyki i leczenia chorób zapalnych jelit Instytut Pomnik Centrum Zdrowia Dziecka Odział Gastroenterologii, Hepatologii, Zaburzeń Odżywiania i Pediatrii Al. Dzieci Polskich 20, 04-730, Warszawa Aktualne zasady diagnostyki i leczenia chorób zapalnych

Bardziej szczegółowo

LECZENIE CHOROBY LEŚNIOWSKIEGO - CROHNA (chlc) (ICD-10 K 50)

LECZENIE CHOROBY LEŚNIOWSKIEGO - CROHNA (chlc) (ICD-10 K 50) Załącznik B.32. LECZENIE CHOROBY LEŚNIOWSKIEGO - CROHNA (chlc) (ICD-10 K 50) ZAKRES ŚWIADCZENIA GWARANTOWANEGO ŚWIADCZENIOBIORCY A. Leczenie infliksymabem 1. Leczenie choroby Leśniowskiego-Crohna (chlc)

Bardziej szczegółowo

LECZENIE CHOROBY LEŚNIOWSKIEGO - CROHNA (chlc) (ICD-10 K 50)

LECZENIE CHOROBY LEŚNIOWSKIEGO - CROHNA (chlc) (ICD-10 K 50) Załącznik B.32.a. LECZENIE CHOROBY LEŚNIOWSKIEGO - CROHNA (chlc) (ICD-10 K 50) ZAKRES ŚWIADCZENIA GWARANTOWANEGO ŚWIADCZENIOBIORCY SCHEMAT DAWKOWANIA LEKÓW W PROGRAMIE BADANIA DIAGNOSTYCZNE WYKONYWANE

Bardziej szczegółowo

LECZENIE CHOROBY LEŚNIOWSKIEGO - CROHNA (chlc) (ICD-10 K 50)

LECZENIE CHOROBY LEŚNIOWSKIEGO - CROHNA (chlc) (ICD-10 K 50) Załącznik B.32. LECZENIE CHOROBY LEŚNIOWSKIEGO - CROHNA (chlc) (ICD-10 K 50) ZAKRES ŚWIADCZENIA GWARANTOWANEGO ŚWIADCZENIOBIORCY SCHEMAT DAWKOWANIA LEKÓW W PROGRAMIE BADANIA DIAGNOSTYCZNE WYKONYWANE W

Bardziej szczegółowo

Tyreologia opis przypadku 14

Tyreologia opis przypadku 14 Kurs Polskiego Towarzystwa Endokrynologicznego Tyreologia opis przypadku 14 partner kursu: (firma nie ma wpływu na zawartość merytoryczną) Opis przypadku 32 letnia pacjentka zgłosiła się do Poradni Endokrynologicznej.

Bardziej szczegółowo

ANEKS WNIOSKI NAUKOWE I PODSTAWY DO ODMOWY PRZEDSTAWIONE PRZEZ EMEA

ANEKS WNIOSKI NAUKOWE I PODSTAWY DO ODMOWY PRZEDSTAWIONE PRZEZ EMEA ANEKS WNIOSKI NAUKOWE I PODSTAWY DO ODMOWY PRZEDSTAWIONE PRZEZ EMEA PONOWNE ZBADANIE OPINII CHMP Z 19 LIPCA 2007 R. NA TEMAT PREPARATU NATALIZUMAB ELAN PHARMA Podczas posiedzenia w lipcu 2007 r. CHMP przyjął

Bardziej szczegółowo

Raport Euro-Peristat Konferencja Prasowa Instytutu Matki i Dziecka

Raport Euro-Peristat Konferencja Prasowa Instytutu Matki i Dziecka Raport Euro-Peristat 2015 Konferencja Prasowa Instytutu Matki i Dziecka 13.02.2019 https://www.europeristat.com/ Celem działania projektu Euro-Peristat jest stworzenie uzasadnionych naukowo i wiarygodnych

Bardziej szczegółowo

Perinatal outcome in women with inflammatory bowel disease

Perinatal outcome in women with inflammatory bowel disease Perinatal outcome in women with inflammatory bowel disease Wyniki okołourodzeniowe u pacjentek chorujących na nieswoiste choroby zapalne jelit 1 2 2 2, 2 1 Specialist Obstetrics and Gynecology Outpatient

Bardziej szczegółowo

LECZENIE CHOROBY LEŚNIOWSKIEGO - CROHNA (chlc) (ICD-10 K 50)

LECZENIE CHOROBY LEŚNIOWSKIEGO - CROHNA (chlc) (ICD-10 K 50) Załącznik B.32. LECZENIE CHOROBY LEŚNIOWSKIEGO - CROHNA (chlc) (ICD-10 K 50) ZAKRES ŚWIADCZENIA GWARANTOWANEGO ŚWIADCZENIOBIORCY SCHEMAT DAWKOWANIA LEKÓW W PROGRAMIE BADANIA DIAGNOSTYCZNE WYKONYWANE W

Bardziej szczegółowo

Żylna choroba zakrzepowo-zatorowa Niedoceniany problem?

Żylna choroba zakrzepowo-zatorowa Niedoceniany problem? Żylna choroba zakrzepowo-zatorowa Niedoceniany problem? Żylna Choroba Zakrzepowo-Zatorowa (ŻChZZ) stanowi ważny ny, interdyscyplinarny problem współczesnej medycyny Zakrzepica żył głębokich (ZŻG) (Deep

Bardziej szczegółowo

LECZENIE PACJENTÓW Z WRZODZIEJĄCYM ZAPALENIEM JELITA GRUBEGO (WZJG) (ICD-10 K51)

LECZENIE PACJENTÓW Z WRZODZIEJĄCYM ZAPALENIEM JELITA GRUBEGO (WZJG) (ICD-10 K51) Załącznik B.55. LECZENIE PACJENTÓW Z WRZODZIEJĄCYM ZAPALENIEM JELITA GRUBEGO (WZJG) (ICD-10 K51) ZAKRES ŚWIADCZENIA GWARANTOWANEGO 1. Kryteria włączenia ŚWIADCZENIOBIORCY Do leczenia infliksymabem mogą

Bardziej szczegółowo

INSTYTUT MATKI I DZIECKA w Warszawie, Klinika Patologii i Intensywnej Terapii Noworodka

INSTYTUT MATKI I DZIECKA w Warszawie, Klinika Patologii i Intensywnej Terapii Noworodka Ocena ryzyka nieprawidłowego rozwoju dzieci urodzonych przedwcześnie Wczesne wspomaganie rozwoju dziecka i pomoc rodzinie doświadczenia i rekomendacje Warszawa, 10 12 grudnia 2007 Ewa Helwich Klinika Neonatologii

Bardziej szczegółowo

WPŁYW NIESWOISTYCH ZAPALEŃ JELIT NA CIĄŻĘ I PŁODNOŚĆ ZASADY POSTĘPOWANIA, SPECYFIKA LECZENIA

WPŁYW NIESWOISTYCH ZAPALEŃ JELIT NA CIĄŻĘ I PŁODNOŚĆ ZASADY POSTĘPOWANIA, SPECYFIKA LECZENIA IMiD, Wydawnictwo Aluna Developmental Period Medicine, 2013, XVII, 77 1 PRACE POGLĄDOWE/REVIEW ARTICLES Jarosław Kierkuś 1, Edyta Szymańska 1, Sylwia Szymańska 1, Ewa Kamińska 2 WPŁYW NIESWOISTYCH ZAPALEŃ

Bardziej szczegółowo

Zalecenia postępowania diagnostyczno-terapeutycznego Reumatologia 2016; supl. 1: DOI: /reum

Zalecenia postępowania diagnostyczno-terapeutycznego Reumatologia 2016; supl. 1: DOI: /reum Zalecenia postępowania diagnostyczno-terapeutycznego Reumatologia 2016; supl. 1: 134 135 DOI: 10.5114/reum.2016.60016 Postępowanie okołooperacyjne w aloplastyce stawu biodrowego i kolanowego u chorych

Bardziej szczegółowo

WSKAZANIA DO LECZENIA CHIRURGICZNEGO W CHOROBACH ZAPALNYCH JELIT. Zuzanna Kaszycka Klinika Chirurgii Gastroenterologicznej i Transplantologii

WSKAZANIA DO LECZENIA CHIRURGICZNEGO W CHOROBACH ZAPALNYCH JELIT. Zuzanna Kaszycka Klinika Chirurgii Gastroenterologicznej i Transplantologii WSKAZANIA DO LECZENIA CHIRURGICZNEGO W CHOROBACH ZAPALNYCH JELIT Zuzanna Kaszycka Klinika Chirurgii Gastroenterologicznej i Transplantologii Choroba Crohna Zapalenie przewodu pokarmowego w chorobie Crohna

Bardziej szczegółowo

Powikłania wątrobowe u pacjentów z nieswoistymi zapaleniami jelit (IBD) Dr hab. n.med. Jarosław Kierkuś

Powikłania wątrobowe u pacjentów z nieswoistymi zapaleniami jelit (IBD) Dr hab. n.med. Jarosław Kierkuś Powikłania wątrobowe u pacjentów z nieswoistymi zapaleniami jelit (IBD) Dr hab. n.med. Jarosław Kierkuś Klinika Gastrologii, Hepatologii i Zaburzeń Odżywiania Instytut Pomnik Centrum Zdrowia Dziecka Warszawa

Bardziej szczegółowo

Imię i nazwisko. Wywiad położniczy. Wywiad ginekologiczny. Data ostatniej miesiączki. Byłam w ciąży: więcej.

Imię i nazwisko. Wywiad położniczy. Wywiad ginekologiczny. Data ostatniej miesiączki. Byłam w ciąży: więcej. Imię i nazwisko Data ostatniej miesiączki Wywiad położniczy Byłam w : 0 1 2 3 4 5 6 więcej Rok Tydzień Przebieg Przebieg porodu lub poronienia Powikłania po porodzie/poronieniu Płeć, masa i rozwój dziecka

Bardziej szczegółowo

Wybrane doniesienia z kongresu European Crohn s and Colitis Organisation 2014

Wybrane doniesienia z kongresu European Crohn s and Colitis Organisation 2014 Gastroenterologia Kliniczna 2014, tom 6, nr 4, 143 147 Copyright 2014 Via Medica ISSN 2081 1020 Edyta Zagórowicz Klinika Gastroenterologii, Hepatologii i Onkologii Klinicznej, Centrum Medyczne Kształcenia

Bardziej szczegółowo

ANEKS III ZMIANY W CHARAKTERYSTYKACH PRODUKTÓW LECZNICZYCH I ULOTCE DLA PACJENTA

ANEKS III ZMIANY W CHARAKTERYSTYKACH PRODUKTÓW LECZNICZYCH I ULOTCE DLA PACJENTA ANEKS III ZMIANY W CHARAKTERYSTYKACH PRODUKTÓW LECZNICZYCH I ULOTCE DLA PACJENTA Poprawki do CHPL oraz ulotki dla pacjenta są ważne od momentu zatwierdzenia Decyzji Komisji. Po zatwierdzeniu Decyzji Komisji,

Bardziej szczegółowo

Aneks III. Zmiany w odpowiednich punktach charakterystyki produktu leczniczego i ulotkach dla pacjenta

Aneks III. Zmiany w odpowiednich punktach charakterystyki produktu leczniczego i ulotkach dla pacjenta Aneks III Zmiany w odpowiednich punktach charakterystyki produktu leczniczego i ulotkach dla pacjenta Uwaga: Konieczna może być późniejsza aktualizacja zmian w charakterystyce produktu leczniczego i ulotce

Bardziej szczegółowo

Przełom I co dalej. Anna Kostera-Pruszczyk Katedra i Klinika Neurologii Warszawski Uniwersytet Medyczny

Przełom I co dalej. Anna Kostera-Pruszczyk Katedra i Klinika Neurologii Warszawski Uniwersytet Medyczny Przełom I co dalej Anna Kostera-Pruszczyk Katedra i Klinika Neurologii Warszawski Uniwersytet Medyczny Przełom miasteniczny Stan zagrożenia życia definiowany jako gwałtowne pogorszenie opuszkowe/oddechowe

Bardziej szczegółowo

Przydatność oznaczania kalprotektyny w nieswoistych chorobach zapalnych jelit badania własne

Przydatność oznaczania kalprotektyny w nieswoistych chorobach zapalnych jelit badania własne Przydatność oznaczania kalprotektyny w nieswoistych chorobach zapalnych jelit badania własne Andrzej Moniuszko Kierownik kliniki Prof. dr hab. n. med. Grażyna Rydzewska Klinika Chorób Wewnętrznych i Gastroenterologii

Bardziej szczegółowo

Ciąża i karmienie piersią a nieswoiste zapalenia jelit

Ciąża i karmienie piersią a nieswoiste zapalenia jelit Ciąża i karmienie piersią a nieswoiste zapalenia jelit Dr n med. Piotr Albrecht Klinika Gastroenterologii i Żywienia Dzieci AM w Warszawie Plan wystąpienia Najczęstsze pytania zadawane przez chorych Wprowadzenie

Bardziej szczegółowo

LECZENIE CHOROBY LE NIOWSKIEGO - CROHNA (chlc) (ICD-10 K 50)

LECZENIE CHOROBY LE NIOWSKIEGO - CROHNA (chlc) (ICD-10 K 50) Załącznik B.32. LECZENIE CHOROBY LE NIOWSKIEGO - CROHNA (chlc) (ICD-10 K 50) ZAKRES WIADCZENIA GWARANTOWANEGO WIADCZENIOBIORCY SCHEMAT DAWKOWANIA LEKÓW W PROGRAMIE BADANIA DIAGNOSTYCZNE WYKONYWANE W RAMACH

Bardziej szczegółowo

u Czynniki ryzyka wystąpienia zakrzepicy? - przykłady cech osobniczych i stanów klinicznych - przykłady interwencji diagnostycznych i leczniczych

u Czynniki ryzyka wystąpienia zakrzepicy? - przykłady cech osobniczych i stanów klinicznych - przykłady interwencji diagnostycznych i leczniczych 1 TROMBOFILIA 2 Trombofilia = nadkrzepliwość u Genetycznie uwarunkowana lub nabyta skłonność do występowania zakrzepicy żylnej, rzadko tętniczej, spowodowana nieprawidłowościami hematologicznymi 3 4 5

Bardziej szczegółowo

Podsumowanie danych o bezpieczeństwie stosowania produktu leczniczego Demezon

Podsumowanie danych o bezpieczeństwie stosowania produktu leczniczego Demezon VI.2 VI.2.1 Podsumowanie danych o bezpieczeństwie stosowania produktu leczniczego Demezon Omówienie rozpowszechnienia choroby Deksametazonu sodu fosforan w postaci roztworu do wstrzykiwań stosowany jest

Bardziej szczegółowo

Pacjent SOR w aspekcie ochrony radiologicznej - kobiety w ciąży. dr Piotr Pankowski

Pacjent SOR w aspekcie ochrony radiologicznej - kobiety w ciąży. dr Piotr Pankowski Pacjent SOR w aspekcie ochrony radiologicznej - kobiety w ciąży dr Piotr Pankowski Ustawa z dnia 29 listopada 2000 r. Prawo atomowe (Dz. U. 2012.264) Art. 33c 6. Dzieci, kobiety w wieku rozrodczym, kobiety

Bardziej szczegółowo

Influence of inflammatory bowel disease on fertility, pregnancy and delivery outcome

Influence of inflammatory bowel disease on fertility, pregnancy and delivery outcome Artykuł poglądowy/review paper Wp³yw nieswoistych zapaleñ jelit na p³odnoœæ oraz przebieg ci¹ y i porodu Influence of inflammatory bowel disease on fertility, pregnancy and delivery outcome Piotr Radwan

Bardziej szczegółowo

Marzena Woźniak Temat rozprawy: Ocena, monitorowanie i leczenie zakrzepicy żylnej w okresie ciąży i połogu Streszczenie

Marzena Woźniak Temat rozprawy: Ocena, monitorowanie i leczenie zakrzepicy żylnej w okresie ciąży i połogu Streszczenie Marzena Woźniak Rozprawa doktorska na stopień doktora nauk medycznych Temat rozprawy: Ocena, monitorowanie i leczenie zakrzepicy żylnej w okresie ciąży i połogu Streszczenie Okresy ciąży i połogu są wymieniane

Bardziej szczegółowo

Zwracamy się z uprzejmą prośbą o wypełnienie anonimowej ankiety, dotyczącej stanu zdrowia i rozwoju psychomotorycznego Państwa dziecka.

Zwracamy się z uprzejmą prośbą o wypełnienie anonimowej ankiety, dotyczącej stanu zdrowia i rozwoju psychomotorycznego Państwa dziecka. Szanowni Państwo, Zwracamy się z uprzejmą prośbą o wypełnienie anonimowej ankiety, dotyczącej stanu zdrowia i rozwoju psychomotorycznego Państwa dziecka. Jesteśmy pierwszym ośrodkiem leczenia niepłodności

Bardziej szczegółowo

Tyreologia opis przypadku 6

Tyreologia opis przypadku 6 Kurs Polskiego Towarzystwa Endokrynologicznego Tyreologia opis przypadku 6 partner kursu: (firma nie ma wpływu na zawartość merytoryczną) Opis przypadku 23-letna kobieta zgłosił się do Poradni Endokrynologicznej.

Bardziej szczegółowo

PRZESTRZEGANIE ZALECEŃ W CHOROBACH PRZEWLEKŁYCH NA PRZYKŁADZIE LECZENIA MESALAZYNĄ W NIESWOISTYCH ZAPALNYCH CHOROBACH JELIT

PRZESTRZEGANIE ZALECEŃ W CHOROBACH PRZEWLEKŁYCH NA PRZYKŁADZIE LECZENIA MESALAZYNĄ W NIESWOISTYCH ZAPALNYCH CHOROBACH JELIT PRACA POGLĄDOWA PRZESTRZEGANIE ZALECEŃ W CHOROBACH PRZEWLEKŁYCH NA PRZYKŁADZIE LECZENIA MESALAZYNĄ W NIESWOISTYCH ZAPALNYCH CHOROBACH JELIT COMPLIANCE WITH RECOMMENDATIONS IN CHRONIC DISEASES ON THE EXAMPLE

Bardziej szczegółowo

1. Informacje nt. matki

1. Informacje nt. matki Zwracamy się z uprzejmą prośbą o wypełnienie anonimowej ankiety, dotyczącej stanu zdrowia i rozwoju psychomotorycznego Państwa dziecka. Jesteśmy pierwszym ośrodkiem leczenia niepłodności w Polsce, wprowadzającym

Bardziej szczegółowo

INTESTA jedyny. oryginalny maślan sodu w chronionej patentem matrycy trójglicerydowej

INTESTA jedyny. oryginalny maślan sodu w chronionej patentem matrycy trójglicerydowej INTESTA jedyny oryginalny maślan sodu w chronionej patentem matrycy trójglicerydowej Dlaczego INTESTA? kwas masłowy jest podstawowym materiałem energetycznym dla nabłonka przewodu pokarmowego, zastosowanie,

Bardziej szczegółowo

BADANIE NA TEMAT WIEDZY OCZEKIWAŃ I DOSTĘPNOŚCI TERAPII BIOLOGICZNYCH W POLSCE #KUPAPYTAŃ

BADANIE NA TEMAT WIEDZY OCZEKIWAŃ I DOSTĘPNOŚCI TERAPII BIOLOGICZNYCH W POLSCE #KUPAPYTAŃ PIERWSZE W POLSCE PACJENCKIE BADANIE NA TEMAT WIEDZY OCZEKIWAŃ I DOSTĘPNOŚCI TERAPII BIOLOGICZNYCH W POLSCE #KUPAPYTAŃ PREZENTACJA WYNIKÓW PATRONATY HONOROWE PARTNERZY Badanie zostało przeprowadzone dzięki

Bardziej szczegółowo

Leczenie nieswoistych zapaleń jelit u kobiet w ciąży

Leczenie nieswoistych zapaleń jelit u kobiet w ciąży Gastroenterologia Kliniczna 2013, tom 5, nr 2 3, 85 96 Copyright 2013 Via Medica ISSN 1899 3338 Anna M. Pietrzak www.gastroenterologia.viamedica.pl Klinika Gastroenterologii i Hepatologii, Centrum Medyczne

Bardziej szczegółowo

Testy dla kobiet w ciąży. Zakażenie HIV i AIDS u dzieci.

Testy dla kobiet w ciąży. Zakażenie HIV i AIDS u dzieci. Testy dla kobiet w ciąży. Zakażenie HIV i AIDS u dzieci. dr n. med. Agnieszka Ołdakowska Klinika Chorób Zakaźnych Wieku Dziecięcego Warszawski Uniwersytet Medyczny Wojewódzki Szpital Zakaźny w Warszawie

Bardziej szczegółowo

Aneks I. Wnioski naukowe i podstawy zmiany warunków pozwolenia (pozwoleń) na dopuszczenie do obrotu

Aneks I. Wnioski naukowe i podstawy zmiany warunków pozwolenia (pozwoleń) na dopuszczenie do obrotu Aneks I Wnioski naukowe i podstawy zmiany warunków pozwolenia (pozwoleń) na dopuszczenie do obrotu 1 Wnioski naukowe Uwzględniając raport oceniający komitetu PRAC w sprawie okresowych raportów o bezpieczeństwie

Bardziej szczegółowo

Cytrynian kofeiny w codziennej praktyce u wcześniaków z Zespołem Zaburzeń Oddychania wyniki badania ogólnopolskiego

Cytrynian kofeiny w codziennej praktyce u wcześniaków z Zespołem Zaburzeń Oddychania wyniki badania ogólnopolskiego Cytrynian kofeiny w codziennej praktyce u wcześniaków z Zespołem Zaburzeń Oddychania wyniki badania ogólnopolskiego Iwona Sadowska-Krawczenko Oddział Kliniczny Noworodków, Wcześniaków z Intensywną Terapią

Bardziej szczegółowo

Zakład Ginekologii Katedry Ginekologii i Położnictwa Wydziału Zdrowia Publicznego AM we Wrocławiu, Wrocław

Zakład Ginekologii Katedry Ginekologii i Położnictwa Wydziału Zdrowia Publicznego AM we Wrocławiu, Wrocław Perinatologia, Neonatologia i Ginekologia, tom 1, zeszyt 2, 152-156, 2008 Przebieg ciąży i porodu u ciężarnych po częściowej resekcji jelita w przebiegu nieswoistych zapaleń jelit (choroby Leśniowskiego-Crohna

Bardziej szczegółowo

2013-07-03. Co nam daje bank mleka ludzkiego? Historia. Banki mleka na świecie. Maria Wilińska

2013-07-03. Co nam daje bank mleka ludzkiego? Historia. Banki mleka na świecie. Maria Wilińska Co nam daje bank mleka ludzkiego? MIĘDZYNARODOWA KONFERENCJA NAUKOWO-SZKOLENIOWA "NEONATUS 2013" 24-25 maja 2013 r. Maria Wilińska Historia 2013-05-24 2 Banki mleka na świecie 2013-05-24 3 1 Banki mleka

Bardziej szczegółowo

Diagnostyka i leczenie ciąży ektopowej. Klinika Położnictwa i Chorób Kobiecych

Diagnostyka i leczenie ciąży ektopowej. Klinika Położnictwa i Chorób Kobiecych Diagnostyka i leczenie ciąży ektopowej Klinika Położnictwa i Chorób Kobiecych Co to jest ciąża ektopowa? Ciąża ektopowa- lokalizacja Ciąża ektopowa - lokalizacja Najczęstsza lokalizacja bańka jajowodu

Bardziej szczegółowo

Aneks I. Wnioski naukowe i podstawy zmiany warunków pozwolenia (pozwoleń) na dopuszczenie do obrotu

Aneks I. Wnioski naukowe i podstawy zmiany warunków pozwolenia (pozwoleń) na dopuszczenie do obrotu Aneks I Wnioski naukowe i podstawy zmiany warunków pozwolenia (pozwoleń) na dopuszczenie do obrotu 1 Wnioski naukowe Uwzględniając raport oceniający komitetu PRAC w sprawie okresowych raportów o bezpieczeństwie

Bardziej szczegółowo

Amy Ferris, Annie Price i Keith Harding Pressure ulcers in patients receiving palliative care: A systematic review Palliative Medicine 2019 Apr 24

Amy Ferris, Annie Price i Keith Harding Pressure ulcers in patients receiving palliative care: A systematic review Palliative Medicine 2019 Apr 24 Amy Ferris, Annie Price i Keith Harding Pressure ulcers in patients receiving palliative care: A systematic review Palliative Medicine 2019 Apr 24 Cel - przegląd ma na celu określenie częstości występowania

Bardziej szczegółowo

Płodność, ciąża i karmienie piersią

Płodność, ciąża i karmienie piersią Płodność, ciąża i karmienie piersią w nieswoistych zapaleniach jelita Poradnik dla osób chorych na chorobę Leśniowskiego-Crohna lub wrzodziejące zapalenie jelita grubego Lek. med. Beata Jaczewska Konsultacja:

Bardziej szczegółowo

Dr Jarosław Woroń. BEZPIECZEŃSTWO STOSOWANIA LEKÓW PRZECIWBÓLOWYCH Krynica 11.XII.2009

Dr Jarosław Woroń. BEZPIECZEŃSTWO STOSOWANIA LEKÓW PRZECIWBÓLOWYCH Krynica 11.XII.2009 Dr Jarosław Woroń BEZPIECZEŃSTWO STOSOWANIA LEKÓW PRZECIWBÓLOWYCH Krynica 11.XII.2009 Zakład Farmakologii Klinicznej Katedry Farmakologii CM UJ Kraków Uniwersytecki Ośrodek Monitorowania i Badania Niepożądanych

Bardziej szczegółowo

28-letnia kobieta leczona metotreksatem i tocilizumabem chce zajść w ciążę

28-letnia kobieta leczona metotreksatem i tocilizumabem chce zajść w ciążę 28-letnia kobieta leczona metotreksatem i tocilizumabem chce zajść w ciążę Joanna Kur-Zalewska Klinika Chorób Wewnętrznych i Reumatologii Wojskowy Instytut Medyczny Obraz kliniczny- hospitalizacja 08.2012r

Bardziej szczegółowo

Płodność, ciąża i karmienie piersią

Płodność, ciąża i karmienie piersią Płodność, ciąża i karmienie piersią w nieswoistych zapaleniach jelita Poradnik dla osób chorych na chorobę Leśniowskiego-Crohna i wrzodziejące zapalenie jelita grubego Lek. med. Beata Jaczewska, mgr Natalia

Bardziej szczegółowo

Oznaczanie stężenia leków biologicznych w leczeniu chorób zapalnych jelit znaczenie w praktyce klinicznej

Oznaczanie stężenia leków biologicznych w leczeniu chorób zapalnych jelit znaczenie w praktyce klinicznej Gastroenterologia Kliniczna 2014, tom 6, nr 3, 92 96 Copyright 2014 Via Medica ISSN 2081 1020 www.gastroenterologia.viamedica.pl Tomasz Rawa Klinika Gastroenterologii, Hepatologii i Onkologii Klinicznej,

Bardziej szczegółowo

Maria Katarzyna Borszewska- Kornacka Klinika Neonatologii i Intensywnej Terapii Noworodka Warszawskiego Uniwersytetu Medycznego

Maria Katarzyna Borszewska- Kornacka Klinika Neonatologii i Intensywnej Terapii Noworodka Warszawskiego Uniwersytetu Medycznego Maria Katarzyna Borszewska- Kornacka Klinika Neonatologii i Intensywnej Terapii Noworodka Warszawskiego Uniwersytetu Medycznego 1.ZARZĄDZENIE MINISTRA 2.REKOMENDACJE TOWARZYSTW NAUKOWYCH 3.OPINIE EKSPERTÓW

Bardziej szczegółowo

ANNALES UNIVERSITATIS MARIAE CURIE-SKŁODOWSKA LUBLIN - POLONIA VOL.LVIII, SUPPL. XIII, 271 SECTIO D 2003

ANNALES UNIVERSITATIS MARIAE CURIE-SKŁODOWSKA LUBLIN - POLONIA VOL.LVIII, SUPPL. XIII, 271 SECTIO D 2003 ANNALES UNIVERSITATIS MARIAE CURIE-SKŁODOWSKA LUBLIN - POLONIA VOL.LVIII, SUPPL. XIII, 271 SECTIO D 2003 Oddział Położniczy i Trakt Porodowy, Samodzielny Publiczny Szpital Wojewódzki im. Jana Bożego w

Bardziej szczegółowo

Ty i Twoje dziecko Wirusowe zapalenie wątroby typub

Ty i Twoje dziecko Wirusowe zapalenie wątroby typub Ty i Twoje dziecko Wirusowe zapalenie wątroby typub Jeżeli chorujesz na wirusowe zapalenie wątroby typu B i jesteś w ciąży, planujesz ciążę, właśnie urodziłaś, albo masz już dzieci, ta ulotka dostarczy

Bardziej szczegółowo

LECZENIE PRZECIWPŁYTKOWE I PRZECIWKRZEPLIWE. Dr n. med. Karolina Supeł

LECZENIE PRZECIWPŁYTKOWE I PRZECIWKRZEPLIWE. Dr n. med. Karolina Supeł LECZENIE PRZECIWPŁYTKOWE I PRZECIWKRZEPLIWE Dr n. med. Karolina Supeł Skale oceny ryzyka stosowane do określenia optymalnego czasu prowadzenia podwójnej terapii przeciwpłytkowej PRECISE-DAPT DAPT OCENIANE

Bardziej szczegółowo

Rola położnej w opiece nad ciężarną, rodzącą, położnicą z cukrzycą Leokadia Jędrzejewska Konsultant Krajowy w dziedzinie pielęgniarstwa ginekologicznego i położniczego Kraków 20 21 maja 2011r. Grażyna

Bardziej szczegółowo

Stosowanie preparatu BioCardine900 u chorych. z chorobą wieńcową leczonych angioplastyką naczyń

Stosowanie preparatu BioCardine900 u chorych. z chorobą wieńcową leczonych angioplastyką naczyń Jan Z. Peruga, Stosowanie preparatu BioCardine900 u chorych z chorobą wieńcową leczonych angioplastyką naczyń wieńcowych II Katedra Kardiologii Klinika Kardiologii Uniwersytetu Medycznego w Łodzi 1 Jednym

Bardziej szczegółowo

Wybrane dane statystyczne charakteryzujące opiekę medyczna nad matką i dzieckiem w Wielkopolsce

Wybrane dane statystyczne charakteryzujące opiekę medyczna nad matką i dzieckiem w Wielkopolsce WIELKOPOLSKA M. POZNAŃ POWIAT POZNAŃSKI Załącznik nr 2 Wybrane dane statystyczne charakteryzujące opiekę medyczna nad matką i dzieckiem w Wielkopolsce Istnieje około 80 szpitali publicznych w Wielkopolsce,

Bardziej szczegółowo

Podsumowanie sezonu zachorowań oraz program profilaktyki zakażeń 2016/2017

Podsumowanie sezonu zachorowań oraz program profilaktyki zakażeń 2016/2017 Profilaktyka zakażeń RSV w Polsce od 1.1.213 Profilaktyka zakażeń wirusem RS (ICD-1 P 7.2, P 27.1) Podsumowanie sezonu zachorowań oraz program profilaktyki zakażeń 216/217 Ewa Helwich Klinika Neonatologii

Bardziej szczegółowo

Psychosomatyczne podłoże nieswoistych chorób zapalnych jelit

Psychosomatyczne podłoże nieswoistych chorób zapalnych jelit Psychosomatyczne podłoże nieswoistych chorób zapalnych jelit Paweł Maroszek Opiekun: dr n. med. Beata Mrozikiewicz-Rakowska, dr n. med. Przemysław Krasnodębski Kierownik: Prof. dr hab. n. med. Waldemar

Bardziej szczegółowo

Przedstawiona ulotka nie zastępuje informacji zawartej w Charakterystyce Produktu Leczniczego Leflunomide Sandoz.

Przedstawiona ulotka nie zastępuje informacji zawartej w Charakterystyce Produktu Leczniczego Leflunomide Sandoz. Aneks 8: Ulotka dla lekarza Informacja dotycząca bezpieczeństwa Leflunomide Sandoz 20 mg, tabletki powlekane leflunomid Leflunomide Sandoz, jako lek przeciwreumatyczny modyfikujący przebieg choroby (ang.

Bardziej szczegółowo

Nazwa programu: LECZENIE PIERWOTNYCH NIEDOBORÓW ODPORNOŚCI U DZIECI

Nazwa programu: LECZENIE PIERWOTNYCH NIEDOBORÓW ODPORNOŚCI U DZIECI Załącznik nr 12 do zarządzenia Nr 59/2011/DGL Prezesa NFZ z dnia 10 października 2011 roku Nazwa programu: LECZENIE PIERWOTNYCH NIEDOBORÓW ODPORNOŚCI U DZIECI ICD 10 D80 w tym D80.0, D80.1, D80.3, D80.4,

Bardziej szczegółowo

JAK NEONATOLODZY REALIZUJĄ WYTYCZNE DOTYCZĄCE SZCZEPIEŃ WCZEŚNIAKÓW. M.K.Kornacka Klinika Neonatologii i Intensywnej Terapii Noworodka WUM

JAK NEONATOLODZY REALIZUJĄ WYTYCZNE DOTYCZĄCE SZCZEPIEŃ WCZEŚNIAKÓW. M.K.Kornacka Klinika Neonatologii i Intensywnej Terapii Noworodka WUM JAK NEONATOLODZY REALIZUJĄ WYTYCZNE DOTYCZĄCE SZCZEPIEŃ WCZEŚNIAKÓW M.K.Kornacka Klinika Neonatologii i Intensywnej Terapii Noworodka WUM STOP-NOP Szczepionki: Stowarzyszenie "Stop Nop" apeluje o to, żeby

Bardziej szczegółowo

Migotanie przedsionków czynniki ograniczające dostępności do współczesnej terapii

Migotanie przedsionków czynniki ograniczające dostępności do współczesnej terapii Migotanie przedsionków czynniki ograniczające dostępności do współczesnej terapii Piotr Pruszczyk, Klinika Chorób Wewnętrznych i Kardiologii Warszawski Uniwersytet Medyczny Centrum Diagnostyki i Leczenia

Bardziej szczegółowo

Jak prowadzić poród w 23. tygodniu ciąży

Jak prowadzić poród w 23. tygodniu ciąży GRZEGORZ JAKIEL Jak prowadzić poród w 23. tygodniu ciąży I Klinika Położnictwa i Ginekologii Centrum Medyczne Kształcenia Podyplomowego w Warszawie Peri- viable birth Poród na granicy przeżywalności AGENDA

Bardziej szczegółowo

Lista rzeczy, które należy sprawdzić przepisując Isoderm ( ) (Kursywą przedstawione są informacje dotyczące wyłącznie kobiet)

Lista rzeczy, które należy sprawdzić przepisując Isoderm ( ) (Kursywą przedstawione są informacje dotyczące wyłącznie kobiet) Broszura dokumentacyjna z wykazem czynności kontrolnych opracowana na podstawie zaleceń Urzędu Rejestracji Produktów Leczniczych, Wyrobów Medycznych i Produktów Biobójczych dla produktu leczniczego Isoderm

Bardziej szczegółowo

Nowe terapie w cukrzycy typu 2. Janusz Gumprecht

Nowe terapie w cukrzycy typu 2. Janusz Gumprecht Nowe terapie w cukrzycy typu 2 Janusz Gumprecht Dziś już nic nie jest takie jak było kiedyś 425 000 000 Ilość chorych na cukrzycę w roku 2017 629 000 000 Ilość chorych na cukrzycę w roku 2045 International

Bardziej szczegółowo

POSTĘPOWANIE W JASKRZE U KOBIET W CIĄŻY

POSTĘPOWANIE W JASKRZE U KOBIET W CIĄŻY POSTĘPOWANIE W JASKRZE U KOBIET W CIĄŻY dr n. med. Mira Gacek SAMODZIELNY PUBLICZNY KLINICZNY SZPITAL OKULISTYCZNY KATEDRA I KLINIKA OKULISTYKI II WYDZIAŁU LEKARSKIEGO WARSZAWSKIEGO UNIWERSYTETU MEDYCZNEGO

Bardziej szczegółowo

Ciąża - radiofarmaceityki

Ciąża - radiofarmaceityki Warunki bezpiecznego stosowania promieniowania jonizującego dla wszystkich rodzajów ekspozycji medycznej: Ekspozycje medyczne dzieci, kobiet w ciąży i kobiet karmiących Jezierska Karolina Ciąża - radiofarmaceityki

Bardziej szczegółowo

FARMAKOKINETYKA KLINICZNA

FARMAKOKINETYKA KLINICZNA FARMAKOKINETYKA KLINICZNA FARMAKOKINETYKA wpływ organizmu na lek nauka o szybkości procesów wchłaniania, dystrybucji, metabolizmu i wydalania leków z organizmu Procesy farmakokinetyczne LADME UWALNIANIE

Bardziej szczegółowo

Czy Polakom grozi niealkoholowe stłuszczenie wątroby? NAFL (non-alkoholic fatty liver ) Czy można ten fakt lekceważyć?

Czy Polakom grozi niealkoholowe stłuszczenie wątroby? NAFL (non-alkoholic fatty liver ) Czy można ten fakt lekceważyć? Czy Polakom grozi niealkoholowe stłuszczenie wątroby? NAFL (non-alkoholic fatty liver ) Czy można ten fakt lekceważyć? Beata Cywińska-Durczak SAPL.PCH.18.10.1754 NAFLD (non-alkoholic fatty liver disease)

Bardziej szczegółowo

Aneks I. Wnioski naukowe i podstawy zmiany warunków pozwolenia (pozwoleń) na dopuszczenie do obrotu

Aneks I. Wnioski naukowe i podstawy zmiany warunków pozwolenia (pozwoleń) na dopuszczenie do obrotu Aneks I Wnioski naukowe i podstawy zmiany warunków pozwolenia (pozwoleń) na dopuszczenie do obrotu 1 Wnioski naukowe Uwzględniając raport oceniający komitetu PRAC w sprawie okresowych raportów o bezpieczeństwie

Bardziej szczegółowo

Steroidooporność i steroidozależność w nieswoistych chorobach zapalnych jelit

Steroidooporność i steroidozależność w nieswoistych chorobach zapalnych jelit Gastroenterologia Kliniczna 2015, tom 7, nr 2, 46 52 Copyright 2015 Via Medica ISSN 2081 1020 www.gastroenterologia.viamedica.pl Piotr Radwan Katedra i Klinika Gastroenterologii, Uniwersytet Medyczny w

Bardziej szczegółowo

Nazwa programu: LECZENIE PIERWOTNYCH NIEDOBORÓW ODPORNOŚCI U DZIECI

Nazwa programu: LECZENIE PIERWOTNYCH NIEDOBORÓW ODPORNOŚCI U DZIECI Załącznik nr 11 do Zarządzenia Nr 41/2009 Prezesa NFZ z dnia 15 września 2009 roku Nazwa programu: LECZENIE PIERWOTNYCH NIEDOBORÓW ODPORNOŚCI U DZIECI ICD 10 D80 w tym D80.0, D80.1, D80.3, D80.4, D80.5,

Bardziej szczegółowo

LECZENIE NOWOTWORÓW PODŚCIELISKA PRZEWODU POKARMOWEGO (GIST) (ICD-10 C 15, C 16, C 17, C 18, C 20, C 48)

LECZENIE NOWOTWORÓW PODŚCIELISKA PRZEWODU POKARMOWEGO (GIST) (ICD-10 C 15, C 16, C 17, C 18, C 20, C 48) Dziennik Urzędowy Ministra Zdrowia 492 Poz. 66 Załącznik B.3. LECZENIE NOWOTWORÓW PODŚCIELISKA PRZEWODU POKARMOWEGO (GIST) (ICD-10 C 15, C 16, C 17, C 18, C 20, C 48) ŚWIADCZENIOBIORCY 1. Leczenie adjuwantowe

Bardziej szczegółowo

Jeśli myślisz. o posiadaniu dziecka po przebytej chorobie nowotworowej, chcemy przekazać Ci potrzebne informacje, które pomogą spełnić to marzenie.

Jeśli myślisz. o posiadaniu dziecka po przebytej chorobie nowotworowej, chcemy przekazać Ci potrzebne informacje, które pomogą spełnić to marzenie. Wstęp Dzięki postępowi medycyny coraz większej liczbie pacjentów udaje się pokonać choroby onkologiczne. W grupie tych pacjentów są również osoby młode, w wieku rozrodczym, które pragną mieć dzieci po

Bardziej szczegółowo

Skale i wskaźniki jakości leczenia w OIT

Skale i wskaźniki jakości leczenia w OIT Skale i wskaźniki jakości leczenia w OIT Katarzyna Rutkowska Szpital Kliniczny Nr 1 w Zabrzu Wyniki leczenia (clinical outcome) śmiertelność (survival) sprawność funkcjonowania (functional outcome) jakość

Bardziej szczegółowo

LECZENIE BIOLOGICZNE CHORÓB

LECZENIE BIOLOGICZNE CHORÓB LECZENIE BIOLOGICZNE CHORÓB REUMATYCZNYCH U PACJENTÓW 65+ Włodzimierz Samborski Katedra Reumatologii i Rehabilitacji Uniwersytet Medyczny im. K. Marcinkowskiego w Poznaniu LECZENIE BIOLOGICZNE CHORÓB REUMATYCZNYCH

Bardziej szczegółowo

Powikłania w trakcie farmakoterapii propranololem naczyniaków wczesnodziecięcych

Powikłania w trakcie farmakoterapii propranololem naczyniaków wczesnodziecięcych Powikłania w trakcie farmakoterapii propranololem naczyniaków wczesnodziecięcych S.Szymik-Kantorowicz, A.Taczanowska-Niemczuk, P.Łabuz, I.Honkisz, K.Górniak, A.Prokurat Klinika Chirurgii Dziecięcej CM

Bardziej szczegółowo

Udary mózgu w przebiegu migotania przedsionków

Udary mózgu w przebiegu migotania przedsionków Udary mózgu w przebiegu migotania przedsionków Dr hab. med. Adam Kobayashi INSTYTUT PSYCHIATRII I NEUROLOGII, WARSZAWA Pacjenci z AF cechują się w pięciokrotnie większym ryzykiem udaru niedokrwiennego

Bardziej szczegółowo

Aneks II. Niniejsza Charakterystyka Produktu Leczniczego oraz ulotka dla pacjenta stanowią wynik procedury arbitrażowej.

Aneks II. Niniejsza Charakterystyka Produktu Leczniczego oraz ulotka dla pacjenta stanowią wynik procedury arbitrażowej. Aneks II Zmiany dotyczące odpowiednich punktów Charakterystyki Produktu Leczniczego oraz ulotki dla pacjenta przedstawione przez Europejską Agencję Leków (EMA) Niniejsza Charakterystyka Produktu Leczniczego

Bardziej szczegółowo

Prowadzenie ciąży. Halszka Kołaczkowska

Prowadzenie ciąży. Halszka Kołaczkowska Prowadzenie ciąży Halszka Kołaczkowska Opieka prekoncepcyjna WYWIADY: internistyczny ginekologiczny: wady rozwojowe, mięśniaki, zmiany w przydatkach, antykoncepcja, przebyte zakażenia i leczenie niepłodności

Bardziej szczegółowo

Losy pacjentów po wypisie z OIT Piotr Knapik

Losy pacjentów po wypisie z OIT Piotr Knapik Losy pacjentów po wypisie z OIT Piotr Knapik Oddział Kliniczny Kardioanestezji i Intensywnej Terapii Śląskie Centrum Chorób Serca w Zabrzu Jaki sens ma to co robimy? Warto wiedzieć co się dzieje z naszymi

Bardziej szczegółowo

Optymalizacja leczenia tiopurynami u pacjentów z nieswoistymi chorobami zapalnymi jelit

Optymalizacja leczenia tiopurynami u pacjentów z nieswoistymi chorobami zapalnymi jelit Gastroenterologia Kliniczna 2011, tom 3, nr 2, 88 93 Copyright 2011 Via Medica ISSN 1899 3338 www.gastroenterologia.viamedica.pl Agnieszka Dobrowolska-Zachwieja Katedra i Klinika Gastroenterologii, Żywienia

Bardziej szczegółowo

Aneks I Wnioski naukowe i podstawy zmiany warunków pozwolenia (pozwoleń) na dopuszczenie do obrotu

Aneks I Wnioski naukowe i podstawy zmiany warunków pozwolenia (pozwoleń) na dopuszczenie do obrotu Aneks I Wnioski naukowe i podstawy zmiany warunków pozwolenia (pozwoleń) na dopuszczenie do obrotu 1 Wnioski naukowe Uwzględniając raport oceniający komitetu PRAC w sprawie okresowych raportów o bezpieczeństwie

Bardziej szczegółowo

Opis:... ... ... 22. Zgon matki: a. podczas ciąŝy: ciąŝa ektopowa, poronienie wczesne do 12 t.c.

Opis:... ... ... 22. Zgon matki: a. podczas ciąŝy: ciąŝa ektopowa, poronienie wczesne do 12 t.c. Pieczęć oddziału/kliniki Miejscowość, dnia... adres, tel./fax Analiza zgonu kobiety w okresie ciąŝy, porodu i połogu I. DANE OGÓLNE: 1. Imię i nazwisko matki :... 2. Data urodzenia:... Wiek:... 3. Miejsce

Bardziej szczegółowo

LECZENIE PRZEWLEKŁEJ BIAŁACZKI SZPIKOWEJ (ICD-10 C 92.1)

LECZENIE PRZEWLEKŁEJ BIAŁACZKI SZPIKOWEJ (ICD-10 C 92.1) Załącznik B.14. LECZENIE PRZEWLEKŁEJ BIAŁACZKI SZPIKOWEJ (ICD-10 C 92.1) ŚWIADCZENIOBIORCY 1. Leczenie przewlekłej białaczki szpikowej u dorosłych imatinibem 1.1 Kryteria kwalifikacji Świadczeniobiorcy

Bardziej szczegółowo

Aneks II. Wnioski naukowe i podstawy cofnięcia lub zmiany warunków dopuszczenia do obrotu i szczegółowe objaśnienie różnic względem zaleceń PRAC

Aneks II. Wnioski naukowe i podstawy cofnięcia lub zmiany warunków dopuszczenia do obrotu i szczegółowe objaśnienie różnic względem zaleceń PRAC Aneks II Wnioski naukowe i podstawy cofnięcia lub zmiany warunków dopuszczenia do obrotu i szczegółowe objaśnienie różnic względem zaleceń PRAC 70 Wnioski naukowe CMDh rozpatrzył poniższe zalecenia PRAC

Bardziej szczegółowo

Ochrona radiologiczna kobiet w ciąży

Ochrona radiologiczna kobiet w ciąży Ochrona radiologiczna kobiet w ciąży Mirosław Lewocki Zachodniopomorskie Centrum Onkologii Instytut Fizyki Uniwersytetu Szczecińskiego ROZPORZĄDZENIE MINISTRA ZDROWIA 1) z dnia 18 lutego 2011 r. w sprawie

Bardziej szczegółowo

Macierzyństwo a choroby reumatyczne. Ines Pokrzywnicka - Gajek

Macierzyństwo a choroby reumatyczne. Ines Pokrzywnicka - Gajek Macierzyństwo a choroby reumatyczne Ines Pokrzywnicka - Gajek Co to jest choroba reumatyczna? Choroby reumatyczne to różnorodna pod względem objawów grupa obejmująca ponad 300 odrębnych jednostek. Większość

Bardziej szczegółowo

Leszek Pawelczyk Klinika Niepłodności i Endokrynologii Rozrodu Uniwersytet Medyczny im. Karola Marcinkowskiego w Poznaniu

Leszek Pawelczyk Klinika Niepłodności i Endokrynologii Rozrodu Uniwersytet Medyczny im. Karola Marcinkowskiego w Poznaniu Leszek Pawelczyk Klinika Niepłodności i Endokrynologii Rozrodu Uniwersytet Medyczny im. Karola Marcinkowskiego w Poznaniu Nagroda Nobla w dziedzinie Fizjologii i Medcyny 2010 Człowiek należy do gatunku

Bardziej szczegółowo

Konferencja prasowa 29 października 2012

Konferencja prasowa 29 października 2012 Konferencja prasowa 29 października 2012 Konferencja prasowa 29 października 2012 NAGRODA NOBLA ROBERT GEOFFREY EDWARDS 2010 Nagroda Nobla w dziedzinie medycyny i fizjologii Twórca metody invitro, Laureat

Bardziej szczegółowo

Pułapki farmakoterapii nadciśnienia tętniczego. Piotr Rozentryt III Katedra i Kliniczny Oddział Kardiologii Śląskie Centrum Chorób Serca, Zabrze

Pułapki farmakoterapii nadciśnienia tętniczego. Piotr Rozentryt III Katedra i Kliniczny Oddział Kardiologii Śląskie Centrum Chorób Serca, Zabrze Pułapki farmakoterapii nadciśnienia tętniczego Piotr Rozentryt III Katedra i Kliniczny Oddział Kardiologii Śląskie Centrum Chorób Serca, Zabrze Leczenie nadciśnienia tętniczego versus leczenie chorego

Bardziej szczegółowo

NOWOTWORY TRZUSTKI KLUCZOWE DANE, EPIDEMIOLOGIA. Dr n. med. Janusz Meder Prezes Polskiej Unii Onkologii 4 listopada 2014 r.

NOWOTWORY TRZUSTKI KLUCZOWE DANE, EPIDEMIOLOGIA. Dr n. med. Janusz Meder Prezes Polskiej Unii Onkologii 4 listopada 2014 r. NOWOTWORY TRZUSTKI KLUCZOWE DANE, EPIDEMIOLOGIA Dr n. med. Janusz Meder Prezes Polskiej Unii Onkologii 4 listopada 2014 r. Najczęstsza postać raka trzustki Gruczolakorak przewodowy trzustki to najczęstsza

Bardziej szczegółowo

PROFILAKTYKA WAD NARZĄDU ŻUCIA. Zakład Ortodoncji IS Warszawski Uniwersytet Medyczny

PROFILAKTYKA WAD NARZĄDU ŻUCIA. Zakład Ortodoncji IS Warszawski Uniwersytet Medyczny PROFILAKTYKA WAD NARZĄDU ŻUCIA Zakład Ortodoncji IS Warszawski Uniwersytet Medyczny PROFILAKTYKA WAD NARZĄDU ŻUCIA kierowanie wzrostem i rozwojem narządu żucia w każdym okresie rozwojowym dziecka poprzez:

Bardziej szczegółowo

Wnioski naukowe oraz szczegółowe wyjaśnienie CHMP podstaw naukowych różnic w stosunku do zalecenia PRAC

Wnioski naukowe oraz szczegółowe wyjaśnienie CHMP podstaw naukowych różnic w stosunku do zalecenia PRAC Aneks II Wnioski naukowe i podstawy zmiany warunków pozwoleń na dopuszczenie do obrotu z zastrzeżeniem spełnienia warunków oraz szczegółowe wyjaśnienie podstaw naukowych różnic w stosunku do zalecenia

Bardziej szczegółowo