Urząd Pracy Powiatu Krakowskiego ul. Mazowiecka 21; Kraków. Monitoring zawodów deficytowych i nadwyżkowych w powiecie krakowskim w 2016 roku

Transkrypt

1 Urząd Pracy Powiatu Krakowskiego ul. Mazowiecka 21; Kraków Monitoring zawodów deficytowych i nadwyżkowych w powiecie krakowskim w 2016 roku Kraków, kwiecień 2017

2 Spis treści Spis wykresów i tabel... 3 Wstęp... 5 I. Analiza ogólnej sytuacji na rynku pracy... 7 II. Ranking zawodów deficytowych i nadwyżkowych III. Analiza umiejętności i uprawnień IV. Analiza rynku edukacyjnego V. Badanie kwestionariuszowe przedsiębiorstw VI. Prognoza lokalnego rynku pracy Podsumowanie S t r o n a

3 Spis wykresów: Wykres 1 - Stopa bezrobocia w 2016 roku Wykres 2 - Liczba osób bezrobotnych zarejestrowanych w Urzędzie Pracy Powiatu Krakowskiego w 2016 roku Wykres 3 Bezrobotni wg czasu pozostawania bez pracy na koniec 2016 r. Wykres 4 Bezrobotni wg wieku na koniec 2016 r. Wykres 5 Bezrobotni wg stażu pracy na koniec 2016 r. Wykres 6 Bezrobotni wg wykształcenia na koniec 2016 r. Wykres 7 Napływ i odpływ z bezrobocia w powiecie krakowskim w 2016 r. Wykres 8 - Struktura badanych przedsiębiorstw pod względem liczby zatrudnionych pracowników Wykres 9 - Struktura badanych przedsiębiorstw wg rodzaju działalności Wykres 10 - Odsetek przedsiębiorstw deklarujących zmiany w zatrudnieniu w 2016 roku Wykres 11 - Odsetek przedsiębiorstw deklarujących zmiany w zatrudnieniu w 2016 roku Wykres 12 - Wskaźnik zatrudnienia netto według wielkich grup zawodów w 2016 r. Wykres 13 - Struktura odpowiedzi przedsiębiorstw deklarujących problemy z pozyskiwaniem nowych pracowników w 2016 r. Wykres 14 - Struktura odpowiedzi przedsiębiorstw dotyczących sposobu pozyskiwania nowych pracowników w 2016 r. Wykres 15 - Odsetek przedsiębiorstw przewidujących zmiany w zatrudnieniu w 2017 roku Wykres 16 - Odsetek przedsiębiorstw przewidujących zmiany w zatrudnieniu w 2017 roku Wykres 17 Prognozowany wskaźnik zatrudnienia netto dla wielkich grup zawodów w 2017 r. Wykres 17 - Analiza odsetka ofert pracy zgłaszanych do pup Wykres 18 - Prognozowany wskaźnik zatrudnienia netto dla wielkich grup zawodów Spis tabel: Tabela nr 1. Wybrane kategorie bezrobotnych na koniec 2015 i 2016 roku Tabela nr 2. Bezrobotni będący w szczególnej sytuacji na rynku pracy Tabela nr 3. Zgłoszone w 2016 roku wolne stanowiska pracy wg zawodów Tabela nr 4. Grupy zawodów, w których liczba bezrobotnych jest największa w 2016 roku Tabela nr 5. Grupy zawodów, w których napływ bezrobotnych był największy w 2016 roku Tabela nr 6. Grupy zawodów, dla których wskaźnik długotrwałego bezrobocia był najwyższy w 2016 roku Tabela nr 7. Grupy zawodów, dla których wskaźnik płynności bezrobotnych był najwyższy w 2016 r. Tabela nr 8. Grupy zawodów, dla których wskaźnik płynności bezrobotnych był najniższy w 2016 r. Tabela nr 9. Wskaźnik niedopasowania struktury ofert pracy w 2016 roku Tabela nr 10. Ranking elementarnych grup zawodów deficytowych w 2016 roku Tabela nr 11. Ranking elementarnych grup zawodów zrównoważonych w 2016 roku 3 S t r o n a

4 Tabela nr 12. Ranking elementarnych grup zawodów nadwyżkowych w 2016 roku Tabela nr 13. Umiejętności i uprawnienia według wielkich grup zawodów w 2016 roku Tabela nr 14. Bezrobotni bez zawodu w 2016 roku Tabela nr 15. Uczniowie ostatnich klas szkół ponadgimnazjalnych według elementarnych grup zawodów deficytowych, nadwyżkowych oraz zrównoważonych w 2016 roku Tabela nr 16. Liczba absolwentów i bezrobotnych absolwentów według typu szkoły w 2016 r. Tabela nr 17. Wskaźnik zatrudnienia netto według wielkich grup zawodów w 2016 r. Tabela nr 18. Zawody w jakich trudno jest znaleźć odpowiednich kandydatów Tabela nr 19. Analiza odsetka ofert pracy zgłaszanych do pup Tabela nr 20. Zawody, w których pracodawcy najczęściej zgłaszają oferty pracy do powiatowych urzędów pracy Tabela nr 21. Analiza oceny przygotowania kandydatów do pracy w zawodach, w których pracodawcy zwiększyli zatrudnienie w 2016 r. Tabela nr 22. Prognozowany wskaźnik zatrudnienia netto dla wielkich grup zawodów Tabela nr 23. Zawody, w jakich firmy mają zamiar zatrudniać pracowników w roku 2017 Tabela nr 24. Pracodawcy współpracujący z UPPK w 2016 r. wg sekcji Tabela nr 25. Wolne miejsca pracy i miejsca aktywności zawodowej w 2016 r. wg sekcji Tabela nr 26. Zawody deficytowe i nadwyżkowe w Powiecie Krakowskim Tabela nr 27. Ranking elementarnych grup zawodów deficytowych w 2016 roku maksymalny deficyt Tabela nr 28. Ranking elementarnych grup zawodów deficytowych w 2016 roku deficyt Tabela nr 29. Grupy zawodów zrównoważonych w 2016 roku Tabela nr 30. Ranking elementarnych grup zawodów nadwyżkowych w 2016 roku maksymalna nadwyżka Tabela nr 31. Ranking elementarnych grup zawodów nadwyżkowych w 2016 roku nadwyżka Tabela nr 32. Bezrobotni, oferty pracy oraz mierniki stosowane w monitoringu w 2016 roku według wielkich grup zawodów Tabela nr 33. Bezrobotni, oferty pracy oraz mierniki stosowane w monitoringu w 2016 roku według elementarnych grup zawodów Tabela nr 34. Liczba absolwentów oraz bezrobotnych absolwentów według ostatnio ukończonej szkoły w 2016 roku Tabela nr 35. Liczba absolwentów oraz bezrobotnych absolwentów według ostatnio ukończonej szkoły w 2016 roku Tabela nr 36. Liczba absolwentów oraz bezrobotnych absolwentów według elementarnej grupy zawodów w 2016 roku Tabela nr 37. Liczba absolwentów oraz bezrobotnych absolwentów według elementarnej grupy zawodów w 2016 roku 4 S t r o n a

5 WSTĘP Niniejsze opracowanie Monitoring zawodów deficytowych i nadwyżkowych w powiecie krakowskim w 2016 roku jest kolejnym, cyklicznym opracowaniem, który stanowi kompleksową analizę zjawiska bezrobocia, notowanego w Urzędzie Pracy Powiatu Krakowskiego w 2016 roku, oraz według danych i stanu z dnia 31 grudnia 2016 roku. Monitoring zawodów deficytowych i nadwyżkowych jest jedną z najbardziej trafnych metod obserwacji i analizy zmian i tendencji zachodzących na lokalnych rynkach pracy. Niezwykle ważną cechą metodologii opracowania jest jego powtarzalność i systematyczność w analizowaniu danych, dzięki czemu możliwa jest interpretacja sytuacji na przestrzeni kilku lat. Ranking zawodów deficytowych i nadwyżkowych pełni niezwykle ważną rolę zwłaszcza w sytuacjach zmian zachodzących na rynku pracy w skali całego kraju, jak i w skali mikro na poziomie danego powiatu. W ostatnich latach dynamicznie zmieniały się wskaźniki bezrobocia zarówno w skali makro jak i w powiecie krakowskim. W ostatnim roku zmiany, które wystąpiły na rynku pracy spowodowały znaczną dekonstrukcję dotychczasowych wskaźników bezrobocia, które w wielu przypadkach uległy zdecydowanej poprawie. W określonych zawodach, dużych i elementarnych grupach zawodowych oraz w wybranych branżach jest i prawdopodobnie będzie dużo łatwiej o pracę, dlatego taką istotną rolę pełni monitoring zawodów deficytowych i nadwyżkowych. Kluczowym celem prezentowanego raportu jest przede wszystkim stworzenie klasyfikacji zawodów deficytowych i nadwyżkowych w powiecie krakowskim, na które występuje mniejsze lub większe zapotrzebowanie ze strony lokalnych pracodawców oraz zawodów, w których występuje mniejszy lub większy odsetek osób bezrobotnych, którzy nie mogą podjąć pracy ze względu na brak ofert pracy w danym zawodzie. Zaletą narzędzia diagnozującego strukturę bezrobocia i zmian dokonujących się na lokalnym rynku pracy, jakim jest monitoring zawodów deficytowych i nadwyżkowych jest również możliwość uzyskania wszechstronnych i kluczowych informacji przydatnych dla wszystkich uczestników rynku pracy. Stała analiza zapotrzebowania pracodawców na pracowników o określonych kwalifikacjach pozwala, poprzez lepsze dopasowanie kwalifikacji lub ich zmianę, spełnić oczekiwania kadrowe pracodawców. Ranking ma istotne znaczenie również w wyznaczeniu kierunków szkolenia bezrobotnych, usprawnieniu poradnictwa zawodowego oraz ułatwieniu realizacji programów aktywizujących osoby bezrobotne w celu promowania ich zatrudnienia. Monitoring zawodów deficytowych i nadwyżkowych jest skierowany także do osób bezrobotnych, poszukujących pracy 5 S t r o n a

6 i uczących się, jak również wszelkich instytucji edukacyjnych i szkoleniowych. Opracowanie to powinno służyć przedstawicielom instytucji rynku pracy, przedstawicielom instytucji edukacyjnych na zapoznanie się ze skalą niedostosowania struktury zawodów do potrzeb rynku pracy, a tym samym wskazując konieczność prowadzenia zintegrowanych działań na rzecz dostosowania systemu kształcenia do potrzeb rynku pracy. Niniejsze opracowanie zostało sporządzone w oparciu o zalecenia metodyczne przygotowane w ramach projektu Opracowanie nowych zaleceń metodycznych prowadzenia monitoringu zawodów deficytowych i nadwyżkowych na lokalnym rynku pracy, tablice wynikowe przygotowane przez Ministerstwo Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej, dane Głównego Urzędu Statystycznego, dane pozyskane z systemu Syriusz, dane z Systemu Informacji Oświatowej MEN, wyniki badań ofert pracy w internecie oraz wyniki badania kwestionariuszowego przedsiębiorstw przeprowadzonego w październiku 2016 roku. Aplikacja Monitoring Zawodów pozwala na wykorzystanie w formie edycji zestawień zawierających wyliczone wskaźniki umożliwiające określenie zawodów deficytowych i nadwyżkowych, jak również pozwala na przeprowadzenie analizy i interpretację uzyskanych wyników. Dokonana analiza została przygotowana według zaleceń metodycznych Ministerstwa Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej oraz zgodnie z art. 9 ust. 1 pkt 9 Ustawy o promocji o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku z dnia 20 kwietnia 2004 r. Na potrzeby sporządzenia niniejszego raportu przyjęto także założenie, iż analizowane będą te wskaźniki i te zmienne, które charakteryzują się najwyższym natężeniem danej cechy. Monitoring zawodów deficytowych i nadwyżkowych służy przede wszystkim ocenie relacji oraz niedopasowania pomiędzy popytową i podażową stroną rynku pracy. W kontekście prawidłowej oceny sytuacji na rynku pracy w tym określenia elementarnych grup zawodów odznaczających się deficytem bądź nadwyżką niezwykle istotna wydaje się całościowa analiza rynku pracy i rynku edukacyjnego. Mając na uwadze wykorzystanie pełnego zasobu informacji o rynku pracy i rynku edukacyjnym, zakłada się, że monitoring zawodów deficytowych i nadwyżkowych będzie składa się z sześciu elementów. Jednakże nie tylko zakres wykorzystywanych danych ma wpływ na zwiększenie użyteczności monitoringu, ale również częstotliwość ich pozyskiwania. Im dane są częściej zbierane, tym są bardziej aktualne. 6 S t r o n a

7 I. ANALIZA OGÓLNEJ SYTUACJI NA RYNKU PRACY Na koniec 2016 roku w Urzędzie Pracy Powiatu Krakowskiego zarejestrowanych było 5870 osób bezrobotnych, jest to o 661 osób mniej niż w roku wcześniejszym. Stopa bezrobocia na koniec grudnia 2016 roku wyniosła 5,8 % i w całym roku 2016 utrzymywała się na poziomie niższym niż stopa bezrobocia w województwie małopolskim oraz w Polsce. 10,3 9,3 8,3 7,3 6,3 5,3 10,3 10,3 10 9,5 9,1 8,8 8,8 8,8 8,5 8,6 8,5 8,3 8,2 8,2 8,3 8,1 7,7 7,3 7 7,1 7 6,8 6,9 6,6 6,7 6,6 6,6 6,7 6,4 6,1 5,9 5,9 5,8 5,4 5,4 5,5 I II III IV V VI VII VIII IX X XI XII Polska Małopolska Powiat Krakowski Wykres 1 - Stopa bezrobocia w 2016 roku (opracowanie własne na podstawie danych GUS) I II III IV V VI VII VIII IX X XI XII 7 S t r o n a

8 Wykres 2 - Liczba osób bezrobotnych zarejestrowanych w Urzędzie Pracy Powiatu Krakowskiego w 2016 roku (opracowanie własne na podstawie danych GUS) Tabela nr 1. Wybrane kategorie bezrobotnych na koniec 2015 i 2016 roku (opracowanie własne UPPK) BEZROBOTNI stan na 31.XII.2015 stan na 31.XII.2016 zmiana wobec 2015 udział do ogółu bezrobotnych w % liczba % I II III IV V VI VII OGÓŁEM w tym wg ,1 % X X WYKSZTAŁCENIA wyższe ,2 % 14,4 % 15,9 % policealne i śr. zawodowe ,7 % 24,0 % 23,3 % ogólnokształcące ,3 % 11,0 % 10,7 % zasadnicze zawodowe ,9 % 28,2 % 28,0 % gimnazjalne i poniżej ,7 % 22,4 % 22,1 % PŁCI kobiety ,2 % 51,5 % 50,9 % mężczyźni ,0 % 48,5 % 49,1 % WIEKU ,3 % 16,0 % 14,2 % ,6 % 26,9 % 27,7 % ,4 % 19,8 % 21,3 % ,5 % 18,8 % 17,6 % ,1 % 12,4 % 12,2 % ,0 % 6,1 % 7,0 % MIEJSCA ZAMIESZKANIA miasto ,4 % 20,7 % 20,6 % wieś ,0 % 79,3 % 79,4 % STAŻU PRACY bez stażu ,5 % 14,1 % 11,9 % do 1 roku ,4 % 15,0 % 17,1 % 1-5 lat ,8 % 19,7 % 20,4 % 5-10 lat ,4 % 15,4 % 16,2 % lat ,5 % 17,0 % 17,3 % lat ,6 % 13,1 % 12,2 % 30 lat i więcej ,9 % 5,6 % 4,9 % CZASU POZOSTAWANIA BEZ PRACY do 1 miesiąca ,8 % 11,6 % 11,2 % 1-3 miesięcy ,4 % 22,4 % 22,4 % 3-6 miesięcy ,8 % 15,4 % 14,6 % 6-12 miesięcy ,9 % 15,6 % 15,7 % miesiące ,9 % 15,2 % 15,3 % pow. 24 miesięcy ,9 % 19,7 % 20,9 % STOPA BEZROBOCIA 6,8 % 5,8 % - 1,0 % X X X 8 S t r o n a

9 Populacja kobiet stanowiła 50,9 % ogółu bezrobotnych (2988 osób). W stosunku do ubiegłego roku nastąpił spadek liczby bezrobotnych kobiet o 11,2 %(o 376 osób). Bezrobotni zamieszkali na wsi stanowili 79,4 % ogółu zarejestrowanych. W stosunku do stanu ubiegłorocznego, liczba bezrobotnych w tej kategorii zmniejszyła się o 520 osób, tj. o 10,0 %. W strukturze bezrobotnych według wieku, najliczniejszą zbiorowość stanowiły osoby w przedziale wiekowym od 25 do 34 roku życia (27,7 % ogółu bezrobotnych), natomiast zanotowano spadek odsetka osób bezrobotnych powyżej 45 roku życia, który na koniec roku wynosił 36,8 % ogółu bezrobotnych. Największy odsetek wśród bezrobotnych stanowiły osoby z wykształceniem zasadniczym zawodowym oraz z wykształceniem policealnym i średnim zawodowym. W tych grupach jednocześnie zanotowano największy spadek liczby bezrobotnych - po 200 osób. W strukturze bezrobotnych według stażu pracy na koniec 2016 r. najwięcej było zarejestrowanych osób ze stażem od 1 do 5 lat (20,4%) oraz ze stażem od 10 do 20 lat (17,3%). Z kolei największy względny spadek liczby bezrobotnych nastąpił wśród osób ze bez stażu pracy, o 226 osób (o 24,5 %). W strukturze osób bezrobotnych ze względu na czas pozostawania bez pracy najwięcej było osób zarejestrowanych od 1 do 3 miesięcy (22,4 %) oraz osób długotrwale bezrobotnych powyżej 24 miesięcy (20,9%). Największy względny spadek liczby bezrobotnych nastąpił w grupach od 3 do 6 miesięcy (o 14,8 %) oraz do miesiąca (o 12,8 %). 9 S t r o n a

10 20,87% 11,23% do 1 miesiąca 22,35% 1-3 miesiące 3-6 miesięcy 15,28% 6-12 miesięcy miesiące powyżej 24 miesięcy 15,66% 14,62% Wykres 3 Bezrobotni wg czasu pozostawania bez pracy na koniec 2016 r. (opracowanie własne UPPK) 6,97% 14,16% 12,23% 17,63% 27,70% ,31% Wykres 4 Bezrobotni wg wieku na koniec 2016 r. (opracowanie własne UPPK) 12,18% 4,86% 11,89% bez stażu do 1 roku 17,07% 1-5 lat 17,34% 5-10 lat lat lat 16,24% 20,43% powyżej 30 lat Wykres 5 Bezrobotni wg stażu pracy na koniec 2016 r. (opracowanie własne UPPK) 10 S t r o n a

11 22,06% 15,93% wyższe 27,96% 23,34% policealne i średnie zawodowe średnie ogólnokształcące zasadnicze zawodowe gimnazjalne i poniżej 10,72% Wykres 6 Bezrobotni wg wykształcenia na koniec 2016 r. (opracowanie własne UPPK) Udział poszczególnych grup bezrobotnych będących w szczególnej sytuacji na rynku pracy przedstawia poniższa tabela. Tabela nr 2. Bezrobotni będący w szczególnej sytuacji na rynku pracy (opracowanie własne UPPK) osoby będące w szczególnej sytuacji na rynku pracy, w tym: stan na 31.XII.2016 procent ogółu bezrobotnych ,9 % do 30 roku życia ,6 % w tym do 25 roku życia ,2 % Długotrwale bezrobotne ,0 % powyżej 50 roku życia ,8 % posiadający co najmniej jedno dziecko do 6 roku życia ,3 % niepełnosprawni 337 5,7 % Napływ bezrobotnych w roku 2016 wyniósł osób, odpływ osób. Na podjęcie pracy wyrejestrowało się osób, w tym na podjęcie pracy niesubsydiowanej osób. 11 S t r o n a

12 napływ odpływ 500 Wykres 7 Napływ i odpływ z bezrobocia w powiecie krakowskim w 2016 r. (opracowanie własne UPPK) Ostatnio zajmowane stanowiska osób rejestrujących się w Urzędzie Pracy Powiatu Krakowskiego w roku 2016 występujące najczęściej: sprzedawca 1118 osób, pomocniczy robotnik budowlany 501 osób, pozostali pracownicy obsługi biurowej 427 osób, magazynier 339 osób, pakowacz ręczny 274 osoby, robotnik gospodarczy 226 osób, ślusarz 216 osób, pomocniczy robotnik w przemyśle przetwórczym 202 osoby, sprzątaczka biurowa 195 osób, kucharz 193 osoby, pomoc kuchenna 153 osoby, murarz 142 osoby, kasjer handlowy 140 osób, doradca klienta 127 osób, fryzjer 119 osób, kelner 110 osób, mechanik pojazdów samochodowych 109 osób. przedstawiciel handlowy 106 osób, kierowca samochodu ciężarowego 100 osób, 12 S t r o n a

13 operator linii produkcyjnej 97 osób, pracownik ochrony fizycznej 91 osób, kierowca samochodu dostawczego 86 osób, księgowy 83 osoby, stolarz 82 osoby, robotnik magazynowy 77 osób. W 2016 roku Pracodawcy zgłosili do UPPK zapotrzebowanie na stanowisk pracy. Najwięcej ofert zgłaszano dla sprzedawców, magazynierów, pomocniczych robotników budowlanych, pakowaczy ręcznych, pracowników obsługi biurowej, robotników gospodarczych, osoby sprzątające oraz operatorów linii produkcyjnych. Tabela nr 3. Zgłoszone w 2016 roku wolne stanowiska pracy wg zawodów (opracowanie własne UPPK) Sprzedawca* 567 Magazynier 491 Pakowacz ręczny 416 Pomocniczy robotnik budowlany 364 Pozostali pracownicy zajmujący się sprzątaniem gdzie indziej niesklasyfikowani 359 Pozostali pracownicy obsługi biurowej 307 Robotnik gospodarczy 303 Operator zautomatyzowanej linii produkcyjnej 302 Pozostałe pomoce i sprzątaczki biurowe, hotelowe i podobne 242 Garmażer 223 Pozostali robotnicy wykonujący prace proste w przemyśle 221 Pracownik ochrony fizycznej 219 Sprzedawca w branży spożywczej 209 Rozbieracz-wykrawacz 207 Sprzątaczka biurowa 203 Pomoc kuchenna 196 Monter podzespołów i zespołów elektronicznych 170 Fryzjer* 164 Kierowca samochodu ciężarowego 160 Specjalista zastosowań informatyki 146 Specjalista do spraw rozwoju oprogramowania systemów informatycznych 142 Technik prac biurowych* 136 Pozostali pracownicy wykonujący prace proste gdzie indziej niesklasyfikowani 130 Doradca klienta 122 Tester oprogramowania komputerowego 113 Technolog robót wykończeniowych w budownictwie 107 Murarz S t r o n a

14 Tabela nr 4. Grupy zawodów, w których liczba bezrobotnych jest największa w 2016 roku (na podstawie informacji rocznej opublikowanej przez MRPiPS) Bezrobotni Kod Elementarne grupy zawodów ( ) 5223 Sprzedawcy sklepowi (ekspedienci) Robotnicy wykonujący prace proste w budownictwie 220 ogólnym 4110 Pracownicy obsługi biurowej Ślusarze i Pomoce i sprzątaczki biurowe, hotelowe i pokrewne Robotnicy wykonujący prace proste w przemyśle gdzie 122 indziej niesklasyfikowani 5120 Kucharze Mechanicy pojazdów samochodowych Fryzjerzy Magazynierzy i Elektromechanicy i elektromonterzy Gospodarze budynków Piekarze, cukiernicy i Murarze i Ręczni pakowacze i znakowacze Krawcy, kuśnierze, kapelusznicy i Pracownicy sprzedaży i gdzie indziej 68 niesklasyfikowani 3314 Średni personel do spraw statystyki i dziedzin pokrewnych Stolarze meblowi i Hydraulicy i monterzy rurociągów 60 Wśród zawodów, w których liczba bezrobotnych jest największa prym wiodą sprzedawcy, robotnicy budowlani do obsługi prostych prac, pracownicy obsługi biurowej, osoby sprzątające, ślusarze, mechanicy pojazdów samochodowych, kucharze, fryzjerzy oraz magazynierzy i. Podobna sytuacja ma miejsce w przypadku napływu osób bezrobotnych. W 2016 roku największy napływ nastąpił sprzedawców, pracowników obsługi biurowej, robotników wykonujących proste prace w budownictwie oraz kucharzy, fryzjerów, mechaników pojazdów samochodowych, ślusarzy, magazynierów i pokrewnych oraz osób sprzątających. 14 S t r o n a

15 Tabela nr 5. Grupy zawodów, w których napływ bezrobotnych był największy w 2016 roku (opracowanie własne na podstawie informacji rocznej opublikowanej przez MRPiPS) Kod Elementarne grupy zawodów Bezrobotni (napływ 2016) 5223 Sprzedawcy sklepowi (ekspedienci) Robotnicy wykonujący prace proste w budownictwie 268 ogólnym 4110 Pracownicy obsługi biurowej Kucharze Fryzjerzy Mechanicy pojazdów samochodowych Ślusarze i Magazynierzy i Pomoce i sprzątaczki biurowe, hotelowe i pokrewne Średni personel do spraw statystyki i dziedzin pokrewnych Elektromechanicy i elektromonterzy Piekarze, cukiernicy i Robotnicy wykonujący prace proste w przemyśle gdzie 114 indziej niesklasyfikowani 7112 Murarze i Gospodarze budynków Pracownicy sprzedaży i gdzie indziej 97 niesklasyfikowani 7522 Stolarze meblowi i Ręczni pakowacze i znakowacze Hydraulicy i monterzy rurociągów Pracownicy ochrony osób i mienia 81 Wśród grup zawodów, dla których wskaźnik długotrwałego bezrobocia jest najwyższy należy wymienić m.in. lektorów języków obcych, chemików, optyków, specjalistów ds. public relations, instruktorów nauki jazdy oraz zawody związane z rolnictwem a także sztuką. Tabela nr 6. Grupy zawodów, dla których wskaźnik długotrwałego bezrobocia był najwyższy w 2016 roku (opracowanie własne na podstawie informacji rocznej opublikowanej przez MRPiPS) Kod Elementarne grupy zawodów Wskaźnik 1222 Kierownicy do spraw reklamy i public relations 100, Kierownicy do spraw sportu, rekreacji i rozrywki 100, Chemicy 100, Lektorzy języków obcych 100,00 15 S t r o n a

16 2432 Specjaliści do spraw public relations 100, Projektanci i administratorzy baz danych 100, Literaci i inni autorzy tekstów 100, Aktorzy 100, Optycy okularowi 100, Funkcjonariusze celni i ochrony granic 100, Fotografowie 100, Operatorzy urządzeń telekomunikacyjnych 100, Technicy archiwiści i 100, Pracownicy obsługi technicznej biur, hoteli i innych obiektów 100, Instruktorzy nauki jazdy 100, Sprzedawcy na targowiskach i bazarach 100, Pomocniczy personel medyczny 100, Sadownicy 100, Hodowcy zwierząt gospodarskich i domowych 100, Hodowcy drobiu 100, Robotnicy leśni i 100, Rolnicy produkcji roślinnej i zwierzęcej pracujący na własne 100,00 potrzeby 7514 Robotnicy przetwórstwa surowców roślinnych 100, Wyprawiacze skór, garbarze i 100, Operatorzy maszyn do wyprawiania futer i skór 100, Operatorzy maszyn do produkcji obuwia i 100, Maszyniści kolejowi i metra 100, Robotnicy wykonujący proste prace polowe 100, Robotnicy wykonujący prace proste w hodowli zwierząt 100, Robotnicy wykonujący prace proste przy uprawie roślin i 100,00 hodowli zwierząt 9612 Sortowacze odpadów 100, Pracownicy wykonujący dorywcze prace proste 100,00 W przypadku zawodów, wśród których wskaźnik płynności bezrobotnych jest największy dominują: agenci i administratorzy nieruchomości, jubilerzy, technicy sieci internetowych, doradcy finansowi i inwestycyjni, nauczyciele kształcenia zawodowego oraz lekarze stomatolodzy. Na przeciwnym biegunie, czyli zawodów, wśród których wskaźnik płynności bezrobotnych był najniższy wyróżnić możemy m.in.: przedstawicieli władz publicznych, inżynierów telekomunikacji, funkcjonariuszy służby więziennej, monterów budownictwa wodnego, nurków oraz aktorów. 16 S t r o n a

17 Tabela nr 7. Grupy zawodów, dla których wskaźnik płynności bezrobotnych był najwyższy w 2016 r. (opracowanie własne na podstawie informacji rocznej opublikowanej przez MRPiPS) Kod Elementarne grupy zawodów Wskaźnik 8181 Operatorzy urządzeń do produkcji wyrobów szklanych 7,00 i ceramicznych 2320 Nauczyciele kształcenia zawodowego 4, Doradcy finansowi i inwestycyjni 3, Mistrzowie produkcji w przemyśle przetwórczym 3, Operatorzy urządzeń do spalania odpadów, uzdatniania 3,00 wody i 3514 Technicy sieci internetowych 3, Robotnicy przetwórstwa surowców roślinnych 3, Takielarze i monterzy konstrukcji linowych 2, Operatorzy maszyn do produkcji obuwia i 2, Jubilerzy, złotnicy i 2, Kierownicy w instytucjach finansowych i ubezpieczeniowych 2, Lekarze dentyści bez specjalizacji, w trakcie specjalizacji lub 2,00 ze specjalizacją I stopnia 2294 Audiofonolodzy i logopedzi 2, Literaci i inni autorzy tekstów 2, Organizatorzy konferencji i imprez 2, Agenci i administratorzy nieruchomości 2, Instruktorzy nauki jazdy 2, Robotnicy leśni i 2, Robotnicy przygotowujący drewno i 2, Maszyniści kotłów parowych i 2,00 Tabela nr 8. Grupy zawodów, dla których wskaźnik płynności bezrobotnych był najniższy w 2016 r. (opracowanie własne na podstawie informacji rocznej opublikowanej przez MRPiPS) Kod Elementarne grupy zawodów Wskaźnik 1111 Przedstawiciele władz publicznych 0, Inżynierowie telekomunikacji 0, Optometryści 0, Aktorzy 0, Funkcjonariusze służby więziennej 0, Bukmacherzy, krupierzy i 0, Pracownicy usług ochrony gdzie indziej niesklasyfikowani 0, Hodowcy zwierząt gdzie indziej niesklasyfikowani 0, Monterzy budownictwa wodnego 0, Robotnicy czyszczący konstrukcje budowlane i 0, Szlifierze narzędzi i polerowacze metali 0, Rzemieślnicy gdzie indziej niesklasyfikowani 0, Ustawiacze i operatorzy maszyn do obróbki i produkcji 0,00 wyrobów z drewna 17 S t r o n a

18 7541 Nurkowie 0, Operatorzy maszyn i urządzeń do produkcji wyrobów 0,00 cementowych, kamiennych i 8155 Operatorzy maszyn do wyprawiania futer i skór 0, Zmywacze okien 0,00 Tabela nr 9. Wskaźnik niedopasowania struktury ofert pracy w 2016 roku (opracowanie Nazwa wielkiej grupy zawodów Przedstawiciele władz publicznych, wyżsi urzędnicy i kierownicy własne na podstawie informacji rocznej opublikowanej przez MRPiPS) Wskaźniki struktury (%) Oferty pracy PUP Oferty pracy w internecie Liczba % Liczba % Wskaźnik niedopasowania struktury ofert pracy , ,43 10,87 Specjaliści , ,16 45,22 Technicy i inny średni personel Pracownicy biurowi Pracownicy usług i sprzedawcy Rolnicy, ogrodnicy, leśnicy i rybacy Robotnicy przemysłowi i rzemieślnicy Operatorzy i monterzy maszyn i urządzeń Pracownicy wykonujący prace proste ,83 1 0,17 592, , ,63 37, , ,42 40, ,00 0 0, ,00 0 0, , ,80 54, , ,00 48,97 Ogółem , ,67 58,86 Wskaźnik struktury wg grup w poszczególnych źródłach Przedstawiciele władz publicznych, wyżsi urzędnicy i kierownicy CBOP (PUP+OHP+EURES) Internet Wskaźnik zróżnicowania 1,86 % 10,07 % 0,18 Specjaliści 13,92 % 18,12 % 0,77 Technicy i inny średni personel 6,75 % 0,67 % 10,06 18 S t r o n a

19 Pracownicy biurowi 9,70 % 15,44 % 0,63 Pracownicy usług i sprzedawcy Rolnicy, ogrodnicy, leśnicy i rybacy Robotnicy przemysłowi i rzemieślnicy Operatorzy i monterzy maszyn i urządzeń Pracownicy wykonujący prace proste 17,49 % 25,50 % 0,69 1,88 % 0,00 % - 22,33 % 0,00 % - 9,32 % 10,07 % 0,93 16,75 % 20,13 % 0,83 Wskaźnik niedopasowania struktury ofert pracy opiera się na porównaniu i wyliczeniu relacji dwóch wskaźników struktury. Celem kalkulacji miernika jest wskazanie, jakie oferty pracy nie są zgłaszane do urzędów pracy. W przypadku powiatu krakowskiego ogólny wskaźnik niedopasowania wynosi 58,86; co oznacza, iż oferty pracy są nadreprezentowane w urzędzie (pracodawcy znacznie częściej poszukują pracowników za pośrednictwem UPPK niż w internecie). Podobna sytuacja występuje we wszystkich wielkich grupach zawodów. II. RANKING ZAWODÓW DEFICYTOWYCH I NADWYŻKOWYCH Rankingi zawodów deficytowych i nadwyżkowych stanowią najważniejszy element prowadzenia monitoringu. Prezentowane są w informacjach sygnalnych (w ujęciu półrocznym) oraz w rocznych raportach z monitoringu (roczny okres sprawozdawczy). Celem konstrukcji rankingów jest zidentyfikowanie elementarnych grup zawodów charakteryzujących się deficytem, równowagą bądź nadwyżką na rynku pracy. Przedstawienie rankingów zawodów deficytowych, zrównoważonych oraz nadwyżkowych, pozwala dodatkowo na wskazanie kierunków i natężenia zmian zachodzących w strukturze zawodowej, co za tym idzie, usprawnienie poradnictwa zawodowego. Konstrukcja rankingu opiera się na zestawieniu popytowej i podażowej strony rynku pracy. Jako podażową stronę rynku pracy przyjęto liczbę bezrobotnych zarejestrowanych w urzędzie pracy. Założono, że dane gromadzone przez PUP stanowią wyczerpujące źródło informacji o liczbie bezrobotnych i strukturze zawodowej bezrobotnych. Natomiast popyt na rynku pracy określono jako liczbę wolnych miejsc pracy i miejsc aktywizacji zawodowej. Z powodu, iż oferty pracy zgłaszane przed pracodawców do PUP stanowią jedynie część informacji o popytowej stronie rynku 19 S t r o n a

20 pracy, do rankingu włączono oferty pracy podmiotów publicznych (zamieszczanych w BIP) oraz oferty pracy publikowane w internetowych serwisach rekrutacyjnych. Ranking zawodów deficytowych i nadwyżkowych konstruowany jest dla elementarnych grup zawodów w oparciu o: dane o liczbie zarejestrowanych bezrobotnych i ofertach pracy (wolnych miejscach pracy i miejscach aktywizacji zawodowej) z systemu Syriusz, dane o liczbie ofert pracy w Internecie gromadzone przez WUP; dane o liczbie ofert pracy podmiotów publicznych (BIP) gromadzone przez WUP. Proces konstrukcji rankingu można podzielić na trzy etapy: a) przygotowanie bazy danych (agregacja danych z systemu Syriusz oraz dołączenie ofert pracy w Internecie i tych z BIP), b) kalkulacja mierników (wskaźnik dostępności ofert pracy, wskaźnik długotrwałego bezrobocia, wskaźnik płynności bezrobotnych), c) identyfikacja zawodów deficytowych, zrównoważonych oraz nadwyżkowych. Podstawowe zmienne wykorzystywane do budowy mierników w monitoringu: 20 S t r o n a

21 Identyfikacja zawodów deficytowych i nadwyżkowych następuje poprzez nałożenie dodatkowych warunków na wcześniej wyliczone mierniki. Zawody deficytowe charakteryzują się większą liczbą dostępnych ofert pracy niż wynosi średni stan bezrobotnych w danym okresie sprawozdawczym. Dodatkowo wskazane jest, aby w takim zawodzie odsetek długotrwale bezrobotnych nie przekraczał mediany, a odpływ bezrobotnych powinien przewyższać ich napływ (bądź był równy) w danym okresie sprawozdawczym. Zawody maksymalnie deficytowe wyróżniają się brakiem bezrobotnych tj. wskaźnik dostępności oferty pracy wynosi zero. Przyjęto, że zawody zrównoważone odznaczają się zbliżoną liczbą bezrobotnych i dostępnych ofert pracy w danym okresie sprawozdawczym. Dodatkowo wskazane jest, aby w takim zawodzie odsetek długotrwale bezrobotnych nie przekraczał mediany, a odpływ bezrobotnych powinien przewyższać ich napływ (bądź być równy) w danym okresie 21 S t r o n a

22 sprawozdawczym. Natomiast zawody nadwyżkowe odznaczają się przewagą liczebną bezrobotnych nad dostępnymi ofertami pracy, bezrobociem długotrwałym powyżej mediany oraz niskim odpływem netto (wyższy napływ niż odpływ) bezrobotnych w danym okresie sprawozdawczym. Zawody maksymalnie nadwyżkowe to takie, dla których nie ma żadnych ofert pracy tj. wskaźnik dostępności oferty pracy nie przyjmuje żadnych wartości (dzielenie przez zero). Tabela nr 10. Ranking elementarnych grup zawodów deficytowych w 2016 roku (opracowanie własne na podstawie informacji rocznej opublikowanej przez MRPiPS) Kod Elementarna grupa zawodów Liczba dostępnych ofert pracy Odsetek ofert subsydiowanych (%) Odsetek wolnych miejsc pracy (%) Maksymalny deficyt 2529 Specjaliści do spraw baz danych i sieci komputerowych gdzie indziej niesklasyfikowani 2222 Pielęgniarki z tytułem specjalisty 2434 Specjaliści do spraw sprzedaży z dziedziny technologii teleinformatycznych 9623 Odczytujący liczniki i wybierający monety z automatów 7 0,00 0,00 1 0,00 1 0,00 1 0,00 22 S t r o n a

23 Kod Elementarna grupa zawodów Średniomiesięczna liczba bezrobotnych Średniomiesięczna liczba ofert pracy Wskaźnik dostępności ofert pracy Wskaźnik długotrwałego bezrobocia Wskaźnik płynności bezrobotnych Odsetek ofert subsydiowanych (%) Odsetek wolnych miejsc pracy (%) Deficyt 2512 Specjaliści do spraw 0,92 25,08 0,04 1,33 0,00 0,00 rozwoju systemów informatycznych 1330 Kierownicy do spraw 0,33 8,92 0,04 1,00 0,00 0,00 technologii informatycznych i telekomunikacyjnych 2523 Specjaliści do spraw 0,67 13,50 0,05 1,00 0,00 0,00 sieci komputerowych 2511 Analitycy systemów 0,75 12,33 0,06 1,50 0,00 0,00 komputerowych 9129 Pozostali pracownicy zajmujący się sprzątaniem 1,83 10,92 0,17 0,00 1,33 9,16 1, Programiści aplikacji 1,75 9,25 0,19 0,00 1,00 0, Dealerzy i maklerzy 0,25 1,25 0,20 0,00 0,00 aktywów finansowych 2519 Analitycy systemów 5,67 25,92 0,22 0,00 1,00 0,00 0,00 komputerowych i programiści gdzie indziej niesklasyfikowani 7116 Robotnicy budowy 0,83 1,75 0,48 0,00 1,00 4,76 0,00 dróg 3135 Kontrolerzy (sterowniczy) procesów metalurgicznych 0,33 0,67 0,50 0,00 0, Asystenci nauczycieli 3,25 6,50 0,50 0,00 1,22 74,07 42,59 23 S t r o n a

24 4415 Pracownicy działów kadr 4411 Pomocnicy biblioteczni 2513 Projektanci aplikacji sieciowych i multimediów 1,00 1,50 0,67 0,00 1,00 16,67 16,67 0,42 0,58 0,71 0,00 1,00 71,43 57,14 0,83 1,00 0,83 1,00 0,00 Tabela nr 11. Ranking elementarnych grup zawodów zrównoważonych w 2016 roku (opracowanie własne na podstawie informacji rocznej opublikowanej przez MRPiPS) Kod Elementarna grupa zawodów Średniomiesięczna liczba bezrobotnych Średniomiesięczna liczba ofert pracy Wskaźnik dostępności ofert pracy Wskaźnik długotrwałego bezrobocia Wskaźnik płynności bezrobotnych 7111 Monterzy konstrukcji budowlanych 10,42 10,75 0,97 28,99 18,84 i konserwatorzy budynków 3514 Technicy sieci internetowych 0,67 0,67 1,00 25,00 12,50 Tabela nr 12. Ranking elementarnych grup zawodów nadwyżkowych w 2016 roku (opracowanie własne na podstawie informacji rocznej opublikowanej przez MRPiPS) Kod Elementarna grupa zawodów Liczba bezrobotnych Maksymalna nadwyżka 2651 Artyści plastycy Technicy górnictwa, metalurgii 5 i 7314 Ceramicy i Rękodzielnicy wyrobów z drewna 3 i pokrewnych materiałów 24 S t r o n a

25 2231 Położne bez specjalizacji lub w 3 trakcie specjalizacji 2153 Inżynierowie telekomunikacji Pośrednicy pracy i zatrudnienia Kierownicy do spraw reklamy i 1 public relations 8155 Operatorzy maszyn do wyprawiania 1 futer i skór Kod Elementarna grupa zawodów Średniomiesięczna liczba bezrobotnych Średniomiesięczna liczba dostępnych ofert pracy Wskaźnik dostępności ofert pracy Wskaźnik długotrwałego bezrobocia Wskaźnik płynności bezrobotnych Odsetek ofert subsydiowanych (%) Odsetek miejsc aktywizacji zawodowej (%) 5222 Kierownicy sprzedaży w marketach Nadwyżka 7,25 0,08 87,00 75,00 0,83 100,00 100, Zamiatacze i 11,17 0,17 67,00 53,85 0,88 0,00 0, Introligatorzy i 9312 Robotnicy wykonujący prace proste w budownictwie drogowym, wodnym i 20,92 0,33 62,75 54,55 0,90 25,00 25,00 21,50 0,58 36,86 54,17 0,82 42,86 0, Wydawcy posiłków 5,83 0,17 35,00 50,00 0,70 0,00 0, Zaopatrzeniowcy 14,33 0,75 19,11 60,00 0,90 33,33 33, Elektromechanicy i elektromonterzy 8114 Operatorzy maszyn i urządzeń do produkcji wyrobów cementowych, kamiennych i 77,67 4,92 15,80 47,19 0,98 13,04 4,35 1,92 0,17 11,50 50,00 0,00 0,00 0, Barmani 21,25 1,92 11,09 50,00 0,81 21,74 13, Cieśle i stolarze 31,17 3,17 9,84 52,94 0,79 7,89 2,63 25 S t r o n a

26 budowlani 7113 Robotnicy obróbki kamienia 9313 Robotnicy wykonujący prace proste w budownictwie ogólnym 7119 Robotnicy robót stanu surowego i gdzie indziej niesklasyfikowani 7422 Monterzy i serwisanci instalacji i urządzeń teleinformatycznych 8341 Operatorzy wolnobieżnych maszyn rolniczych i leśnych 7211 Formierze odlewniczy i 14,25 1,83 7,77 66,67 0,96 22,73 9,09 214,83 31,08 6,91 53,64 0,99 6,64 2,66 13,33 2,25 5,93 63,64 0,93 3,70 3,70 8,67 1,50 5,78 70,00 0,67 5,56 0,00 4,17 0,75 5,56 60,00 0,83 0,00 0,00 9,33 2,42 3,86 66,67 0,90 0,00 0, Szklarze 14,75 3,92 3,77 47,06 0,76 11,43 11, Betoniarze, betoniarze zbrojarze i 9411 Pracownicy przygotowujący posiłki typu fast food 8172 Operatorzy maszyn i urządzeń do obróbki drewna 27,83 8,25 3,37 59,26 0,94 4,60 4,60 4,33 1,42 3,06 50,00 0,80 0,00 0,00 4,67 2,08 2,24 66,67 0,78 0,00 0, Pomoce kuchenne 44,08 20,08 2,20 53,06 0,96 11,28 3, Kierownicy do spraw produkcji przemysłowej 7122 Posadzkarze, parkieciarze i glazurnicy 8157 Operatorzy maszyn do prania 5,00 3,17 1,58 60,00 0,88 0,00 0,00 12,50 8,08 1,55 57,14 0,94 16,44 12,33 1,42 0,92 1,55 50,00 0,50 9,09 0,00 W wyniku przeprowadzonej analizy do zawodów maksymalnie deficytowych w powiecie krakowskim należy zaliczyć: specjalistów do spraw baz danych o sieci komputerowych, pielęgniarki z tytułem specjalisty, specjalistów do spraw sprzedaży z dziedziny technologii teleinformatycznych oraz osoby odczytujące liczniki i wybierające monety z automatu, natomiast wśród zawodów deficytowych 26 S t r o n a

27 uwzględniamy: specjalistów ds. rozwoju systemów informatycznych, specjalistów ds. sieci komputerowych, analityków systemów komputerowych, programistów aplikacji, robotników budowy dróg, asystentów nauczycieli, pracowników działu kadr, pomocników bibliotecznych, dealerów i maklerów aktywów finansowych oraz projektantów aplikacji sieciowych i multimediów. Na uwagę zasługuje fakt, iż większość zawodów deficytowych można zakwalifikować do szeroko rozumianej branży IT. Badanie wskazało dwa zawody będące w równowadze, a mianowicie monterów konstrukcji budowlanych i konserwatorów budynków oraz techników sieci internetowych. Wśród zawodów nadwyżkowych dominują branże w których rzadko pojawiają się wolne miejsca pracy, albo w ogóle nie występują. Wśród takich zawodów należy wymienić: artystów plastyków, techników górnictwa, ceramików, rękodzielników, położne, inżynierów telekomunikacji, pośredników pracy i zatrudnienia, kierowników ds. reklamy i public relations, introligatorów, wydawców posiłków, barmanów, cieśli i stolarzy budowlanych, monterów i serwisantów urządzeń teleinformatycznych. III. ANALIZA UMIEJĘTNOŚCI I UPRRAWNIEŃ Kolejnym elementem monitoringu jest analiza umiejętności i uprawnień na rynku pracy zarówno od strony popytowej i podażowej. Przedstawione w niej są uprawnienia, które są najczęściej posiadane przez bezrobotnych (stanowią najwyższy odsetek bezrobotnych) oraz umiejętności i uprawnień, które są najczęściej wymagane przez pracodawców w ofertach pracy (stanowią najwyższy odsetek ofert pracy, w których są wymagane). Analiza umiejętności i uprawnień przeprowadzona została w powiązaniu z zawodami, co pozwoliło na wskazanie niedopasowań w strukturze kwalifikacyjno-zawodowej. Zestawianie popytu i podaży na umiejętności i uprawnienia w podziale na wielkie grupy zawodów umożliwia odpowiedź na pytanie, czy cechy posiadane przez bezrobotnych w danych grupach zawodów są poszukiwane przez pracodawców w ofertach pracy. Jeśli większość umiejętności i uprawnień, które najczęściej posiadają bezrobotni pokrywa się z tymi, które występują po popytowej stronie rynku pracy to można wysnuć wniosek o równowadze na rynku pracy w tym zakresie. Natomiast, gdy w wyniku przeprowadzonej analizy umiejętności i uprawnienia poszukiwane przez pracodawców w ofertach pracy są zupełnie inne, niż 27 S t r o n a

28 te posiadane przez bezrobotnych w danej grupie zawodów można wysnuć wniosek o niedopasowaniu struktury kwalifikacyjno-zawodowej na badanym rynku pracy. Jako uzupełnienie analizy umiejętności i uprawnień w podziale na wielkie grupy zawodów, zbadane zostały cechy grupy osób bez zawodu. Grupa ta charakteryzowana jest według posiadanego wykształcenia i posiadanych umiejętności i uprawnień. Najbardziej pożądanymi przez pracodawców umiejętnościami są: obsługa komputera, współpraca w zespole oraz znajomość języków obcych (w przypadku pracowników biurowych), komunikatywność i obsługa komputera (w przypadku pracowników usług i sprzedawców) oraz sprawność psychofizyczna i psychomotoryczna (w przypadku pracowników wykonujących prace proste). Co dziesiąta osoba bezrobotna z terenu powiatu krakowskiego nie posiada zawodu. Najwięcej osób bezrobotnych bez zawodu legitymuje się wykształceniem średnim ogólnokształcącym oraz gimnazjalnym i poniżej, czyli po szkołach, które nie nadają uprawnień do pracy w zawodzie. Tabela nr 13. Umiejętności i uprawnienia według wielkich grup zawodów w 2016 roku (opracowanie własne na podstawie informacji rocznej opublikowanej przez MRPiPS) Strona podażowa rynku pracy Strona popytowa rynku pracy Wielka grupa zawodów Uprawnienia posiadane przez bezrobotnych Odsetek bezrobotnych (%) Umiejętności i uprawnienie wymagane w ofertach pracy Odsetek ofert pracy (%) Przedstawiciele władz publicznych, wyżsi urzędnicy i kierownicy Specjaliści Komunikacja ustna/ komunikatywność Obsługa komputera i wykorzystanie internetu Planowanie i organizacja pracy własnej Przedsiębiorczość, inicjatywność, kreatywność 100,00 100,00 100,00 100,00 Wykonywanie obliczeń 100,00 Obsługa komputera i wykorzystanie internetu 46,15 Znajomość języków 38,46 28 S t r o n a

29 Technicy i inny średni personel Pracownicy biurowi Pracownicy usług i sprzedawcy obcych Wykonywanie obliczeń 30,77 Planowanie i organizacja pracy własnej Czytanie ze zrozumieniem i pisanie tekstów w języku polskim Wyszukiwanie informacji, analiza i wyciąganie wniosków 11,54 3,85 100,00 Wykonywanie obliczeń 100,00 Sprawność psychofizyczna i psychomotoryczna Obsługa komputera i wykorzystanie internetu Komunikacja ustna/ komunikatywność Znajomość języków obcych Komunikacja ustna/ komunikatywność Obsługa komputera i wykorzystanie internetu 100,00 100,00 100,00 81,82 4,95 4,74 Współpraca w zespole 4,74 Planowanie i organizacja pracy własnej Znajomość języków obcych Planowanie i organizacja pracy własnej Obsługa komputera i wykorzystanie internetu Obsługa, montaż i naprawa urządzeń technicznych Sprawność psychofizyczna i psychomotoryczna 18,92 0,22 40,54 40,54 35,14 18,92 29 S t r o n a

30 Robotnicy przemysłowi i rzemieślnicy Operatorzy i monterzy maszyn i urządzeń Pracownicy wykonujący pracy proste Sprawność psychofizyczna i psychomotoryczna Sprawność psychofizyczna i psychomotoryczna 0,13 100,00 Współpraca w zespole 100,00 Sprawność psychofizyczna i psychomotoryczna 3,92 Tabela nr 14. Bezrobotni bez zawodu w 2016 roku (na podstawie informacji rocznej opublikowanej przez MRPiPS) Wyszczególnienie Bezrobotni ogółem W tym bezrobotni bez zawodu Odsetek bezrobotnych bez zawodu (%) gimnazjalne i poniżej zasadnicze zawodowe średnie ogólnokształcące policealne i średnie zawodowe wg poziomu wykształcenia , , , ,42 wyższe ,88 zasadnicza szkoła zawodowa szkoła przysposab. do pracy wg typu ukończonej szkoły ,94 technikum ,67 liceum ogólnokształcące ,31 liceum profilowane ,00 technikum uzupełniające 1 0 0,00 liceum uzupełniaj ,00 szkoła policealna ,35 wyższa ,35 brak danych źródł ,96 30 S t r o n a

31 IV. ANALIZA RYNKU EDUKACYJNEGO W ramach analizy rynku edukacyjnego dokonuje się analizy uczniów ostatnich klas szkół ponadgimnazjalnych oraz analizy absolwentów szkół ponadgimnazjalnych. Analiza liczby uczniów ostatnich klas szkół ponadgimnazjalnych pozwala określić potencjalny zasób siły roboczej wchodzącej na rynek. W przypadku zawodów nadwyżkowych, relatywnie duża liczba uczniów ostatnich klas, mogących podjąć zatrudnienie, przy niezmienionych warunkach po popytowej stronie rynku pracy, może przyczynić się do wzrostu bezrobocia w omawianym zawodzie. Wyklucza to również zasadność przeprowadzania szkoleń w obrębie uprawnień niezbędnych do wykonywania danego zawodu. Analiza ta umożliwia także określenie, czy deficyt występujący w danym zawodzie zostanie uzupełniony przez przyszłych absolwentów szkół ponadgimnazjalnych oraz czy uzasadnione jest przeprowadzanie szkoleń dla bezrobotnych w zakresie uprawnień warunkujących zatrudnienie w zadanym zawodzie. Źródło informacji do opisywanej analizy stanowią dane pochodzące z Systemu Informacji Oświatowej MEN o liczbie uczniów ostatnich klas szkół ponadgimnazjalnych zawodów i specjalności. Wyróżniona grupa w całości będzie podlegała analizie, a plany edukacyjne przyszłych absolwentów zostały w niej pominięte na poziomie PUP i WUP, co wynika z faktu, że absolwenci często kontynuują naukę poza miejscem stałego zamieszkania/zameldowania. Celem analizy jest uzyskanie pełnej informacji o rynku edukacyjnym, w tym o potencjalnym zasobie siły roboczej wchodzącej na rynek pracy. Powyższa analiza została przygotowana w oparciu o dane Głównego Urzędu Statystycznego dotyczące liczby studentów na ostatnim roku studiów wyższych według uczelni wyższych oraz kierunku kształcenia. Stopień agregacji danych uniemożliwia w sposób jednoznaczny porównanie z wynikami uzyskanymi z poprzednich etapów analizy, zwłaszcza z wyróżnionymi elementarnymi grupami zawodów deficytowych i nadwyżkowych. Trudności te wynikają z faktu, iż nie zawsze jest możliwość precyzyjnego przyporządkowania kierunku studiów do elementarnej grupy zawodów. Celem analizy sytuacji absolwentów szkół ponadgimnazjalnych oraz szkół wyższych na rynku pracy jest wskazanie w jakim stopniu kompetencje i wiedza uzyskane w trakcie nauki zabezpieczają absolwentów przed koniecznością długotrwałego pozostawania w rejestrach urzędów pracy jako osoby bezrobotne. 31 S t r o n a

32 A zatem pozwala ona na konstruowanie wiążących wniosków dla systemu kształcenia ponadgimnazjalnego oraz wyższego. Analiza została wykonana w oparciu o następujące dane: a) liczbę bezrobotnych absolwentów według ostatnio ukończonej szkoły (nazwa i typ szkoły ponadgimnazjalnej lub nazwa uczelni wyższej) oraz bezrobotnych i absolwentów wg zawodu i specjalności (w przypadku absolwentów szkół ponadgimnazjalnych i wyższych) lub kierunku kształcenia (w przypadku absolwentów szkół wyższych) z systemu Syriusz, b) liczbę uczniów ostatnich klas, w tym którzy zdali egzamin maturalny z Systemu Informacji Oświatowej MEN, c) liczbę absolwentów szkół ponadgimnazjalnych według zawodu i specjalności oraz ukończonej szkoły (nazwa i typ szkoły) z Systemu Informacji Oświatowej MEN, d) liczbę absolwentów szkół ponadgimnazjalnych, którzy zdali egzamin potwierdzający kwalifikacje zawodowe, według zawodu i specjalności oraz ukończonej szkoły (nazwa i typ szkoły) z Systemu Informacji Oświatowej MEN, e) liczbę absolwentów szkół wyższych według kierunków nauki oraz nazwy uczelni wyższej (badanie GUS), f) liczbę studentów pierwszego i ostatniego roku studiów (badanie GUS). W analizie za bezrobotnego absolwenta uważa się osobę, która w okresie do upływu 12 miesięcy od dnia określonego w dyplomie, świadectwie czy innym dokumencie potwierdzającym ukończenie szkoły lub zaświadczenie o ukończeniu kursu, pozostaje w rejestrze powiatowego urzędu pracy. Analiza absolwentów szkół ponadgimnazjalnych i wyższych opierała się na: a) zestawieniu liczby bezrobotnych absolwentów zarejestrowanych w urzędzie pracy z łączną liczbą absolwentów, z uwzględnieniem posiadanego zawodu/specjalności (w agregacji do elementarnej grupy zawodów), ostatnio ukończonej szkoły (nazwa i typ szkoły) wskaźnik frakcji bezrobotnych wśród absolwentów, b) zestawieniu liczby bezrobotnych absolwentów zarejestrowanych w urzędzie pracy z łączną liczbą bezrobotnych, z uwzględnieniem posiadanego zawodu/specjalności (w agregacji do elementarnej grupy zawodów) wskaźnik frakcji absolwentów wśród bezrobotnych, c) oszacowanie faktycznej frakcji absolwentów wchodzących na rynek pracy (dotyczy tylko absolwentów szkół ponadgimnazjalnych). 32 S t r o n a

33 Miernikiem służącym do identyfikacji elementarnych grup zawodów/kierunków nauki i szkół, w których absolwenci mają trudności ze znalezieniem pracy jest wskaźnik frakcji bezrobotnych wśród absolwentów: Powyższy wskaźnik informuje, jaki odsetek absolwentów w elementarnej grupie zawodów/kierunku nauki/szkoły stanowią bezrobotni absolwenci elementarnej grupie zawodów/kierunku nauki/szkoły (w%). Miernik przyjmuje wartości od 0 % (oznacza brak bezrobotnych wśród absolwentów według wybranej specyfikacji) do 100 % (sytuacja, w której każdy absolwent w elementarnej grupie zawodów/kierunku nauki/szkoły jest zarejestrowany jako bezrobotny). Im niższe wskaźnik przyjmuje wartości, tym daną grupę elementarną zawodów/kierunek nauki/szkołę można uznać za bardziej dostosowaną do potrzeb lokalnego rynku pracy, gdyż jej absolwenci znajdują zatrudnienie w ciągu 6 lub 11 miesięcy od ukończenia szkoły. Analiza ta ma na celu sprawdzenie, w jakim stopniu kompetencje i wiedza uzyskane w trakcie nauki zabezpieczają absolwentów przed koniecznością długotrwałego pozostawania w rejestrach urzędów pracy jako osoby bezrobotne. Z przeprowadzonej analizy, w powiecie krakowskim istnieje jeden zawód zdefiniowany jako nadwyżkowy (elektromechanicy i elektromonterzy), w którym kształcą się uczniowie ostatnich klas szkół ponadgimnazjalnych w powiecie krakowskim. 33 S t r o n a

34 Największy wskaźnik agregacji bezrobotnych wśród absolwentów w powiecie krakowskim występuje wśród osób kończących technikum. W porównaniu z rokiem 2015, wskaźnik agregacji zmniejszył się we wszystkich typach szkół (największy spadek zanotowano wśród absolwentów zasadniczych szkół zawodowych oraz techników). Tabela nr 15. Uczniowie ostatnich klas szkół ponadgimnazjalnych według elementarnych grup zawodów deficytowych, nadwyżkowych oraz zrównoważonych w 2016 roku (opracowanie własne na podstawie informacji rocznej opublikowanej przez MRPiPS) Kod grupy Elementarna grupa zawodów Nazwa grupy Zawody deficytowe 1330 Kierownicy do spraw technologii informatycznych i telekomunikacyjnych Liczba uczniów ostatnich klas szkół ponadgimnazjalnych 2222 Pielęgniarki z tytułem specjalisty Specjaliści do spraw sprzedaży z dziedziny technologii teleinformatycznych 2511 Analitycy systemów komputerowych 2512 Specjaliści do spraw rozwoju systemów informatycznych 2513 Projektanci aplikacji sieciowych i multimediów 2514 Programiści aplikacji Analitycy systemów komputerowych i programiści gdzie indziej niesklasyfikowani 2523 Specjaliści do spraw sieci komputerowych 2529 Specjaliści do spraw baz danych i sieci komputerowych gdzie indziej niesklasyfikowani 3135 Kontrolerzy (sterowniczy) procesów metalurgicznych 3311 Dealerzy i maklerzy aktywów finansowych 4411 Pomocnicy biblioteczni Pracownicy działów kadr Asystenci nauczycieli S t r o n a