Nr 11/2015. Biuletyn Informacyjny

Transkrypt

1 Nr 11/2015 Biuletyn Informacyjny

2 Nr 11/2015 Biuletyn Informacyjny Warszawa 2016

3 Na podstawie materiałów NBP opracowano w Departamencie Statystyki Według stanu na dzień r. Wydał: Narodowy Bank Polski Warszawa ul. Świętokrzyska 11/21 tel.: ISSN Copyright Narodowy Bank Polski, 2016

4 Spis treści Rozdział 1. Przegląd gospodarczy 5 Rozdział 2. Przegląd monetarny 11 Rozdział 3. Bilans płatniczy Polski w listopadzie 2015 r Rachunek bieżący i kapitałowy Rachunek finansowy (aktywa netto) Inwestycje nierezydentów w Polsce (pasywa) Inwestycje polskich podmiotów za granicą (aktywa) 22 Rozdział 4. Najważniejsze decyzje Rady Polityki Pieniężnej 25 Rozdział 5. Aneks statystyczny Tabele Wykresy Szeregi czasowe pozbawione wahań sezonowych Uwagi metodyczne 79

5

6 Rozdział 1 Przegląd gospodarczy

7 Rozdział 1 Przegląd gospodarczy Według opublikowanych przez GUS danych miesięcznych, wzrost produkcji sprzedanej przemysłu wyniósł w listopadzie 2015 r. 7,8% r/r wobec 2,4% r/r miesiąc wcześniej. Po wyeliminowaniu wpływu czynników o charakterze sezonowym produkcja sprzedana zwiększyła się o 5,2% w porównaniu z analogicznym miesiącem poprzedniego roku. Sprzedaż wzrosła w sekcjach przetwórstwo przemysłowe (o 9,3% r/r) oraz górnictwo i wydobywanie (o 1,2% r/r). Spadek sprzedaży nastąpił natomiast w sekcji wytwarzanie i zaopatrywanie w energię elektryczną, gaz, parę wodną i gorącą wodę 1 (o 1,9% r/r). Wzrost produkcji sprzedanej w stosunku do tego samego okresu 2014 r. wystąpił w 30 (spośród 34) działach przemysłu. Wśród działów przetwórstwa przemysłowego istotnych pod względem zatrudnienia 2 wzrost odnotowano dla produkcji pojazdów samochodowych, przyczep i naczep (o 14,7% r/r), wyrobów z gumy i tworzyw sztucznych (o 13,7% r/r), mebli (o 12,9% r/r), artykułów spożywczych (o 7,1% r/r), wyrobów z metali (o 5,8% r/r), wyrobów z pozostałych mineralnych surowców niemetalicznych (o 5,7% r/r) oraz maszyn i urządzeń (o 2,0% r/r). Produkcja budowlano-montażowa zrealizowana w listopadzie 2015 r. na terenie kraju przez przedsiębiorstwa o liczbie pracujących powyżej 9 osób była o 1,2% wyższa w porównaniu z tym samym okresem 2014 r. Miesiąc wcześniej produkcja zmniejszyła się o 5,2% r/r. Po wyeliminowaniu wpływu czynników o charakterze sezonowym odnotowano spadek produkcji o 1,9% r/r. Ceny produkcji sprzedanej przemysłu (PPI) spadły w listopadzie 2015 r. o 1,8% r/r wobec spadku o 2,3% r/r w poprzednim miesiącu. Obniżeniu uległy ceny produkcji w sekcjach przetwórstwo przemysłowe (o 1,8% r/r), wytwarzanie i zaopatrywanie w energię elektryczną, gaz, parę wodną i gorącą wodę (o 0,2% r/r) oraz górnictwo i wydobywanie (o 7,2% r/r). Według danych GUS dostępnych za październik 2015 r. 3, wśród działów przetwórstwa przemysłowego liczących się pod względem zatrudnienia, spadek cen odnotowano w produkcji wyrobów z pozostałych mineralnych surowców niemetalicznych (o 2,0% r/r), wyrobów z metali (o 1,3% r/r), artykułów spożywczych (o 0,7% r/r), mebli (o 0,2% r/r) oraz wyrobów z gumy i tworzyw sztucznych (o 0,1% r/r). Podrożała natomiast produkcja maszyn i urządzeń (o 1,4% r/r) oraz pojazdów samochodowych, przyczep i naczep (o 0,5% r/r). Ceny produkcji budowlano-montażowej spadły w listopadzie 2015 r. o 0,7% r/r podobnie jak w poprzednim miesiącu. 1 Znak Δ oznacza, że nazwa została skrócona w stosunku do obowiązującej klasyfikacji według PKD Został on użyty tylko przy pierwszym wystąpieniu skrótu. 2 Uwzględniono działy przetwórstwa przemysłowego, w których przeciętne zatrudnienie wyniosło powyżej 100 tys. osób. 3 Ceny produkcji sprzedanej przemysłu ogółem oraz dla trzech głównych sekcji: górnictwo i wydobywanie ; przetwórstwo przemysłowe oraz wytwarzanie i zaopatrywanie w energię elektryczną, gaz parę wodną i gorącą wodę są publikowane przez GUS z wyprzedzeniem w stosunku do informacji o cenach w poszczególnych działach przetwórstwa przemysłowego. 6 Narodowy Bank Polski

8 Przegląd gospodarczy Wykres 1.1. Dynamika realna produktu krajowego brutto (ceny średnioroczne poprzedniego roku, analogiczny okres poprzedniego roku = 100) VII-IX 2013 X-XII I-III IV-VI 2014 VII-IX X-XII I-III IV-VI 2015 VII-IX Wykres 1.2. Produkcja sprzedana przemysłu (analogiczny okres poprzedniego roku = 100) XI XII 2014 I II III IV V VI 2015 VII VIII IX X XI Produkcja sprzedana przemysłu ogółem Górnictwo i wydobywanie Przetwórstwo przemysłowe Wytwarzanie i zaopatrywanie w energię elektryczną, gaz, parę wodną, gorącą wodę i powietrze do układów klimatyzacyjnych Wykres 1.3. Wskaźniki cen produkcji sprzedanej przemysłu (analogiczny okres poprzedniego roku = 100) XI 2014 XII I II III IV V VI 2015 VII VIII IX X XI Ceny produkcji sprzedanej przemysłu Przetwórstwo przemysłowe Produkcja budowlano-montażowa Górnictwo i wydobywanie Wytwarzanie i zaopatrywanie w energię elektryczną, gaz, parę wodną, gorącą wodę i powietrze do układów klimatyzacyjnych Biuletyn Informacyjny 11/2015 7

9 Rozdział 1 Wykres 1.4. Wskaźniki cen wybranych grup towarów i usług konsumpcyjnych (analogiczny okres poprzedniego roku = 100) XI XII 2014 I II III IV V VI 2015 VII VIII IX X XI Towary i usługi konsumpcyjne ogółem Napoje alkoholowe i wyroby tytoniowe Użytkowanie mieszkania i nośniki energii Transport Żywność i napoje bezalkoholowe Odzież i obuwie Opieka zdrowotna Łączność Wykres 1.5. Przeciętne zatrudnienie w sektorze przedsiębiorstw (analogiczny okres poprzedniego roku = 100) XI 2014 XII I II III IV V VI 2015 VII VIII IX X XI Przeciętne zatrudnienie w sektorze przedsiębiorstw Górnictwo i wydobywanie Przetwórstwo przemysłowe Wytwarzanie i zaopatrywanie w energię elektryczną, gaz, parę wodną, gorącą wodę i powietrze do układów klimatyzacyjnych Budownictwo Ceny towarów i usług konsumpcyjnych (CPI) obniżyły się w listopadzie 2015 r. o 0,6% r/r wobec spadku o 0,7% r/r miesiąc wcześniej. Staniały usługi transportowe (o 8,2% r/r) oraz odzież i obuwie (o 4,6% r/r). Podrożały natomiast: opieka zdrowotna (o 2,6% r/r), napoje alkoholowe i wyroby tytoniowe (o 0,9% r/r), usługi związane z łącznością (o 0,9% r/r), użytkowanie mieszkania i nośniki energii (o 0,4% r/r) oraz żywność i napoje bezalkoholowe (o 0,1% r/r). Przeciętne zatrudnienie w sektorze przedsiębiorstw ukształtowało się w listopadzie 2015 r. na poziomie tys. i było o 66 tys. (1,2%) wyższe niż rok wcześniej. W przemyśle wzrost miejsc pracy odnotowano w sekcji przetwórstwo przemysłowe (o 2,3% r/r). Spadło nato- 8 Narodowy Bank Polski

10 Przegląd gospodarczy Wykres 1.6. Bezrobotni zarejestrowani i stopa bezrobocia (analogiczny okres poprzedniego roku = 100) 86 % 12,5 12, ,5 11,0 10,5 Stopa bezrobocia 10,0 80 XI XII 2014 I II III IV V VI 2015 VII VIII IX X XI 9,5 Bezrobotni zarejestrowani Stopa bezrobocia (prawa oś) Wykres 1.7. Przeciętne miesięczne wynagrodzenie brutto w sektorze przedsiębiorstw (analogiczny okres poprzedniego roku = 100) XI 2014 XII I II III IV V VI 2015 VII VIII IX X XI Przeciętne miesięczne wynagrodzenie brutto w sektorze przedsiębiorstw Górnictwo i wydobywanie Przetwórstwo przemysłowe Wytwarzanie i zaopatrywanie w energię elektryczną, gaz, parę wodną, gorącą wodę i powietrze do układów klimatyzacyjnych Budownictwo miast zatrudnienie w sekcjach: wytwarzanie i zaopatrywanie w energię elektryczną, gaz, parę wodną i gorącą wodę (o 4,2% r/r) oraz górnictwo i wydobywanie (o 8,4% r/r). Spośród działów przetwórstwa przemysłowego o znaczącym udziale w rynku pracy, wzrost przeciętnego zatrudnienia wystąpił w przedsiębiorstwach produkujących meble (o 5,3% r/r); wyroby z gumy i tworzyw sztucznych (o 5,2% r/r), maszyny i urządzenia (o 3,7% r/r); pojazdy samochodowe, przyczepy i naczepy (o 3,5% r/r); wyroby z metali (o 3,1% r/r), artykuły spożywcze (o 0,9% r/r) oraz wyroby z pozostałych mineralnych surowców niemetalicznych (o 0,1% r/r). Poza przemysłem zatrudnienie wzrosło w sekcjach: administrowanie i działalność wspierająca (o 6,2% r/r), informacja i komunikacja (o 3,9% r/r), transport i gospodarka Biuletyn Informacyjny 11/2015 9

11 Rozdział 1 magazynowa (o 2,3% r/r) oraz handel; naprawa pojazdów samochodowych (o 2,2% r/r). Spadek miejsc pracy wystąpił natomiast w sekcjach budownictwo (o 5,6% r/r) oraz zakwaterowanie i gastronomia (o 5,6% r/r). Liczba bezrobotnych zarejestrowanych wyniosła w listopadzie 2015 r ,6 tys. i była o 268,9 tys. (14,9%) niższa niż przed rokiem. Stopa bezrobocia ukształtowała się na poziomie 9,6% wobec 11,4% w tym samym okresie 2014 r. Przeciętne miesięczne wynagrodzenie brutto w sektorze przedsiębiorstw wyniosło w listopadzie 2015 r zł, tj. o 4,0% więcej niż rok wcześniej. Wzrost średnich płac odnotowano w sekcjach: przetwórstwo przemysłowe (o 4,4% r/r); wytwarzanie i zaopatrywanie w energię elektryczną, gaz, parę wodną i gorącą wodę (o 10,0% r/r) oraz górnictwo i wydobywanie (o 5,6% r/r). Spośród działów przetwórstwa przemysłowego o znaczącym udziale w rynku pracy, wzrost przeciętnych wynagrodzeń wystąpił w przedsiębiorstwach produkujących wyroby z gumy i tworzyw sztucznych (o 5,2% r/r); meble (o 5,0% r/r); wyroby z metali (o 4,6% r/r); pojazdy samochodowe, przyczepy i naczepy (o 4,0% r/r); wyroby z pozostałych mineralnych surowców niemetalicznych (o 3,8% r/r); maszyny i urządzenia (o 3,4% r/r) oraz artykuły spożywcze (o 3,2% r/r). W przedsiębiorstwach pozaprzemysłowych wynagrodzenia wzrosły w sekcjach: administrowanie i działalność wspierająca (o 5,7% r/r); informacja i komunikacja (o 5,6% r/r); zakwaterowanie i gastronomia (o 5,4% r/r); budownictwo (o 4,4% r/r); handel, naprawa pojazdów samochodowych (o 3,2% r/r) oraz transport i gospodarka magazynowa (o 1,2% r/r). W okresie styczeń-listopad 2015 r. dochody budżetu państwa wyniosły 263,8 mld zł przy wydatkach na poziomie 299,9 mld zł. Dochody i wydatki były wyższe w stosunku do tego samego okresu poprzedniego roku odpowiednio o 1,3% i 5,2%. Kwoty dochodów i wydatków stanowiły odpowiednio 88,8% oraz 87,4% planu założonego w ustawie budżetowej na 2015 r. Deficyt budżetowy po listopadzie 2015 r. ukształtował się na poziomie 36,1 mld zł przy planowanym na ten rok deficycie w wysokości 46,1 mld zł. W porównaniu z tym samym okresem poprzedniego roku spadły dochody z podatków pośrednich do 171,5 mld zł (o 1,1%). Wzrosły natomiast wpływy z podatku dochodowego od osób fizycznych do 40,5 mld zł (o 4,5%) oraz z podatku dochodowego od osób prawnych do 23,7 mld zł (o 10,9%). 10 Narodowy Bank Polski

12 Rozdział 2 Przegląd monetarny

13 Rozdział 2 Przegląd monetarny W dniach 3 4 listopada br. odbyło się posiedzenie Rady Polityki Pieniężnej (RPP). Rada postanowiła utrzymać stopy procentowe NBP na niezmienionym poziomie, tj. stopa referencyjna 1,50% w skali rocznej, stopa lombardowa 2,50% w skali rocznej, stopa depozytowa 0,50% w skali rocznej, stopa redyskonta weksli 1,75% w skali rocznej. W listopadowym okresie utrzymywania rezerwy obowiązkowej 4 średnie absolutne odchylenie stawki POLONIA od stopy referencyjnej wyniosło 5 p.b. wobec 15 p.b. w poprzednim miesiącu. Krótkoterminowa płynność sektora bankowego, liczona jako suma operacji podstawowych NBP, dostrajających oraz operacji depozytowo-kredytowych, wyniosła 89,6 mld zł, tj. o 3,6 mld zł więcej niż w październiku 2015 r. Średnie saldo operacji NBP osiągnęło wartość 89,0 mld zł (w poprzednim miesiącu 85,3 mld zł), w tym operacji podstawowych 87,9 mld zł. W listopadowym okresie utrzymywania rezerwy obowiązkowej banki składały w NBP depozyt na koniec dnia średnio w miesiącu na poziomie ok. 533 mln zł wobec 596 mln zł miesiąc wcześniej. W listopadzie 2015 r. średnie oprocentowanie kredytów złotowych dla przedsiębiorstw niefinansowych 5 spadło z 3,6% do 3,5%. Dla przedsiębiorców indywidualnych koszt zaciągniętych kredytów pozostał na poziomie 5,5%. W przypadku kredytów złotowych dla gospodarstw domowych: z 8,3% do 8,2% spadło oprocentowanie kredytów konsumpcyjnych; oprocentowanie kredytów na cele mieszkaniowe wyniosło 4,4% podobnie jak miesiąc wcześniej. Na niezmienionym poziomie pozostało średnie oprocentowanie depozytów złotowych gospodarstw domowych i przedsiębiorstw tj. odpowiednio 1,8% i 1,5%. 4 Omawiany okres utrzymywania rezerwy obowiązkowej i rozliczenia wykonania płynności dotyczy przedziału czasowego od r. do r. 5 Oprocentowanie kredytów i depozytów dotyczy nowych i renegocjowanych umów. Szczegółowe informacje o sposobie wyliczania średniego oprocentowania kredytów i depozytów znajdują się na stronie pl, w dziale Statystyka i sprawozdawczość/statystyka monetarna i finansowa/statystyka stóp procentowych/nowa statystyka stóp procentowych, w pliku Instrukcja użytkownika statystyki stóp procentowych.pdf 12 Narodowy Bank Polski

14 Przegląd monetarny Wykres 2.1. Stopy rynku międzybankowego na tle podstawowych stóp NBP % 3,0 2,5 2,0 1,5 1,0 0,5 0, Stawka POLONIA Stopa referencyjna WIBOR ON Stopa lombardowa WIBOR 3M Stopa depozytowa Wykres 2.2. Średnie oprocentowanie nowych umów depozytowych (w złotych) % XI XII I II III IV V VI VII VIII IX X XI XII I II III IV V VI 2015 VII VIII IX X XI Kredyty dla gospodarstw domowych na cele konsumpcyjne W listopadzie 2015 r. wartość pieniądza M3 wzrosła o 9,3 mld zł (0,8%) do 1 130,0 mld zł. Jego roczne tempo zmian zwiększyło się o 0,4 pkt proc. do 9,3%. Wartość miesięcznej zmiany transakcyjnej pieniądza M3 wyniosła 8,3 mld zł 6. Tempo zmian pieniądza M1, tj. pieniądza o wysokim stopniu płynności, wzrosło w stosunku do poprzedniego miesiąca o 1,6 pkt proc. do 16,0% r/r. Tempo zmian pozostałych składników pieniądza M3 zmniejszyło się o 1,3 pkt proc. do 0,8% r/r. 6 Metoda wyliczania zmian transakcyjnych polega na wyeliminowaniu z różnicy stanów zmian o charakterze nietransakcyjnym, tj. wynikających z różnic kursów walutowych pomiędzy okresami sprawozdawczymi, zmian wyceny, reklasyfikacji i innych korekt, np. błędów w sprawozdaniach przesyłanych przez banki. Szczegółowy opis metodyki znajduje się na stronie w dziale Statystyka i sprawozdawczość/statystyka monetarna i finansowa/podaż pieniądza M3 i czynniki jego kreacji, w pliku Metodyka statystyki transakcji.pdf Biuletyn Informacyjny 11/

15 Udział Rozdział 2 Wykres 2.3. Średnie oprocentowanie nowych umów kredytowych (w złotych) % XI XII I II III IV V VI VII VIII IX X XI XII I II III IV V VI 2015 VII VIII IX X XI Kredyty dla gospodarstw domowych na cele konsumpcyjne Kredyty dla gospodarstw domowych na cele mieszkaniowe Kredyty dla przedsiębiorstw niefinansowych Wykres 2.4. Udział pieniądza gotówkowego w obiegu i zobowiązań bieżących sektorów krajowych w pieniądzu M3 na tle dynamiki pieniądza M1 i agregatu M3-M1 (analogiczny okres poprzedniego roku = 100) 120 % 60 Dynamika XI XII I II III IV V VI VII VIII IX X XI XII I II III IV V VI 2015 VII VIII IX X XI 52 M1 M3 M1 Udział gotówki i zobowiązań bieżących w M3 W listopadzie 2015 r. wartość pieniądza gotówkowego w obiegu wzrosła o 0,8 mld zł (0,6%) do 147,0 mld zł. Jego roczne tempo zmian było niższe o 0,4 pkt proc. w porównaniu z poprzednim miesiącem i wyniosło 15,7%. Wskaźnik płynności pieniądza M3, mierzony udziałem pieniądza M1, tj. gotówki w obiegu oraz depozytów i innych zobowiązań bieżących, w pieniądzu M3 zwiększył się o 1,2 pkt proc. do poziomu 59,9%. Wskaźnik płynności pieniądza M1, mierzony udziałem gotówki w obiegu poza kasami monetarnych instytucjach finansowych (MIF) w pieniądzu M1, spadł o 0,5 pkt proc. do poziomu 21,7%. 14 Narodowy Bank Polski

16 Przegląd monetarny Wykres 2.5. Udział pieniądza gotówkowego w obiegu w pieniądzu M1 % 22,5 22,0 21,5 21,0 20,5 XI XII I II III IV V VI VII VIII IX X XI XII I II III IV V VI VII VIII IX X XI Wykres 2.6. Zobowiązania MIF wobec gospodarstw domowych i przedsiębiorstw zaliczane do pieniądza M3 (analogiczny okres poprzedniego roku = 100) XI XII I II III IV V VI VII VIII IX X XI XII I II III IV V VI VII VIII IX X XI Przedsiębiorstwa niefinansowe Gospodarstwa domowe Depozyty i inne zobowiązania zaliczane do pieniądza M3 wzrosły w listopadzie 2015 r. o 10,1 mld zł (1,1%) do 971,2 mld zł. Tempo ich zmian zwiększyło się o 0,6 pkt proc. do 9,1% r/r. Wzrosły depozyty gospodarstw domowych (o 5,4 mld zł, 0,9%), przedsiębiorstw niefinansowych (o 5,4 mld zł, 2,3%), instytucji niekomercyjnych działających na rzecz gospodarstw domowych (o 0,2 mld zł, 0,9%) i funduszy ubezpieczeń społecznych (o 0,2 mld zł, 5,6%). Spadły natomiast depozyty niemonetarnych instytucji finansowych (o 0,9 mld zł, 1,8%) oraz instytucji samorządowych (o 0,1 mld zł, 0,4%). Czynnikami zwiększającymi podaż pieniądza w listopadzie 2015 r. były przyrosty aktywów zagranicznych netto (o 15,8 mld zł, 8,4%) oraz należności MIF od sektorów krajowych 7 (o 2,2 mld zł, 0,2%). Ujemny wpływ na stan podaży pieniądza miał wzrost długoterminowych 7 Zadłużenie w monetarnych instytucjach finansowych (MIF) z tytułu kredytów, pożyczek, skupionych wierzytelności i zrealizowanych gwarancji i poręczeń. Kategoria ta nie obejmuje odsetek zapadłych i należności z tytułu papierów wartościowych. Do sektorów krajowych zaliczono niemonetarne instytucje finansowe, przedsiębiorstwa niefinansowe, gospodarstwa domowe, instytucje niekomercyjne działające na rzecz gospodarstw domowych, instytucje samorządowe oraz fundusze ubezpieczeń społecznych. Biuletyn Informacyjny 11/

17 Rozdział 2 Wykres 2.7. Należności MIF od gospodarstw domowych i przedsiębiorstw (analogiczny okres poprzedniego roku = 100) XI XII I II III IV V VI VII VIII IX X XI XII I II III IV V VI 2015 VII VIII IX X XI Przedsiębiorstwa niefinansowe Gospodarstwa domowe Wykres 2.8. Należności MIF od gospodarstw domowych z tytułu kredytów i pożyczek (analogiczny okres poprzedniego roku = 100) XI XII I II III IV V VI VII VIII IX X XI XII I II III IV V VI 2015 VII VIII IX X XI Ogółem Mieszkaniowe Konsumpcyjne Wykres 2.9. Należności MIF od przedsiębiorstw z tytułu kredytów i pożyczek (analogiczny okres poprzedniego roku = 100) XI XII I II III IV V VI VII VIII IX X XI XII I II III IV V VI 2015 VII VIII IX X XI Ogółem Powyżej 1 roku do 5 lat włącznie Do 1 roku (włącznie z rachunkami bieżącymi) Powyżej 5 lat 16 Narodowy Bank Polski

18 Przegląd monetarny Wykres Relacja agregatów monetarnych oraz zadłużenia sektorów krajowych do PKB 3,0 % 2,5 2,0 1,5 1,0 XI XII I II III IV V VI VII VIII IX X XI XII I II III IV V VI VII 2015 VIII IX X XI Przedsiębiorstwa Gospodarstwa domowe zobowiązań finansowych 8 (o 5,0 mld zł, 1,4%), wynikający głównie z przyrostu kategorii kapitał i rezerwy, oraz spadek zadłużenia netto instytucji rządowych szczebla centralnego (o 2,3 mld zł, 1,3%). Należności MIF 9 od przedsiębiorstw niefinansowych zwiększyły się w listopadzie 2015 r. o 1,7 mld zł (0,6%) do 303,2 mld zł. Wartość miesięcznej zmiany transakcyjnej tej kategorii wyniosła 1,3 mld zł. Roczne tempo zmian należności od przedsiębiorstw spadło o 0,5 pkt proc. do poziomu 7,5%. Przyrosły kredyty do 1 roku włącznie wraz z zadłużeniem w rachunku bieżącym o 7,4% r/r, kredyty od 1 roku do 5 lat włącznie o 6,7% r/r oraz kredyty powyżej 5 lat o 8,1% r/r. Należności MIF od gospodarstw domowych wzrosły w listopadzie 2015 r. o 1,5 mld zł (0,2%) do 631,4 mld zł. Wartość miesięcznej zmiany transakcyjnej wyniosła 2,2 mld zł. Roczne tempo zmian należności od gospodarstw domowych utrzymało się na poziomie 6,4%. Kredyty na cele mieszkaniowe wzrosły o 6,8% r/r. Tempo zmian kredytów konsumpcyjnych wyniosło 5,4% r/r. Według danych dostępnych za III kwartał br. wzrósł stopień monetyzacji gospodarki krajowej. Relacja zasobów pieniądza M1 i M3 do PKB w ujęciu procentowym zwiększyła się w okresie kwartału odpowiednio o 0,7 pkt proc. do 37,2% oraz o 1,1 pkt proc. do 62,8%. W tym okresie stosunek zadłużenia sektorów krajowych do PKB wzrósł o 0,4 pkt proc. do 58,1%. W listopadzie 2015 r. złoty 10 stracił 4,0% w stosunku do dolara amerykańskiego i 1,8% do funta brytyjskiego. Zyskał natomiast 0,03% do euro oraz 0,4% do franka szwajcarskiego. 8 Długoterminowe zobowiązania finansowe obejmują depozyty i inne zobowiązania powyżej 2 lat, emisję dłużnych papierów wartościowych MIF z terminem pierwotnym powyżej 2 lat oraz kapitał i rezerwy. 9 Z wyłączeniem zadłużenia z tytułu wyemitowanych papierów wartościowych. 10 Zmiany kursowe liczone w okresie pomiędzy końcem października i końcem listopada 2015 r. w oparciu o bieżące kursy średnie NBP. Biuletyn Informacyjny 11/

19

20 Rozdział 3 Bilans płatniczy Polski w listopadzie 2015 r.

21 Rozdział 3 Bilans płatniczy Polski w listopadzie 2015 r. Miesięczny bilans płatniczy został oszacowany przy wykorzystaniu danych z miesięcznych i kwartalnych sprawozdań polskich podmiotów uczestniczących w obrotach z zagranicą, z badań statystyki publicznej oraz z administracyjnych źródeł danych. Prezentowana wersja bilansu płatniczego ma charakter informacji wstępnej i może ulec zmianie Rachunek bieżący i kapitałowy W listopadzie 2015 r. saldo rachunku bieżącego było dodatnie i wyniosło 2,6 mld PLN. Na jego wartość złożyły się dodatnie salda obrotów towarowych (3,2 mld PLN), usług (3,4 mld PLN) i dochodów wtórnych (0,3 mld PLN) oraz ujemne saldo dochodów pierwotnych (4,3 mld PLN). W analogicznym miesiącu 2014 r. saldo rachunku bieżącego było również dodatnie i wyniosło 0,5 mld PLN. Łączne saldo rachunku bieżącego i kapitałowego, w analizowanym miesiącu, było dodatnie i wyniosło 5,3 mld PLN. Oszacowana wartość eksportu towarów w listopadzie 2015 r. wyniosła 65,9 mld PLN, a importu 62,7 mld PLN. Eksport towarów wzrósł o 7,9 mld PLN, tj. o 13,7%, natomiast import towarów zwiększył się o 3,7 mld PLN, tj. o 6,3%. O wzroście eksportu zadecydowała sprzedaż za granicę wyrobów przemysłu elektronicznego, motoryzacyjnego i odzieży, głównie do krajów Unii Europejskiej. Wyższa dynamika eksportu niż importu towarów spowodowała znaczącą poprawę salda obrotów towarowych. Saldo to było dodatnie i wyniosło 3,2 mld PLN, w analizowanym miesiącu 2014 r. było ono ujemne i wyniosło 1,0 mld PLN. Przychody z tytułu eksportu usług wyniosły 15,0 mld PLN i w porównaniu do listopada 2014 r. wzrosły o 0,9 mld PLN, tj. o 6,0%. Wartość rozchodów wyniosła 11,6 mld PLN i wzrosła o 0,8 mld PLN, tj. o 7,8%. Na dodatnie saldo usług, w wysokości 3,4 mld PLN, złożyły się dodatnie salda usług transportowych (1,7 mld PLN), podróży zagranicznych (0,9 mld PLN) oraz pozostałych usług (0,8 mld PLN). Ujemne saldo dochodów pierwotnych w listopadzie 2015 r. wyniosło 4,3 mld PLN. W analogicznym miesiącu 2014 r. saldo to również było ujemne i wyniosło 3,0 mld PLN. Na ujemne saldo dochodów pierwotnych w listopadzie 2015 r. złożyły się: ujemne saldo dochodów z inwestycji (4,3 mld PLN), ujemne saldo pozostałych dochodów pierwotnych (0,1 mld PLN) oraz dodatnie saldo wynagrodzeń pracowników (0,1 mld PLN). O wysokości ujemnego salda dochodów pierwotnych z tytułu inwestycji zadecydowały, w głównej mierze, dochody zagranicznych inwestorów bezpośrednich z tytułu ich zaangażowania kapitałowego w polskich podmiotach w wysokości 3,5 mld PLN. Na pozycję tę złożyły się: dodatnie reinwestowane zyski (2,2 mld PLN), dywidendy (0,6 mld PLN) oraz naliczone odsetki od instrumentów dłużnych (0,7 mld PLN). Na wysokość ujemnego salda dochodów od inwestycji wpłynęły również dochody nierezydentów z inwestycji portfelowych (1,4 mld PLN) oraz naliczone odsetki od pozostałych instrumentów dłużnych wykazywanych w pozostałych inwestycjach (0,6 mld PLN), w przeważającej części od otrzymanych przez polskie podmioty kredytów. 20 Narodowy Bank Polski

22 Bilans płatniczy Polski w listopadzie 2015 r. Bilans płatniczy (w mln PLN) Dane skumulowane b XI X a a XII 2013 XI XI 2014 XII 2014 XI 2015 a Rachunek bieżący Saldo obrotów towarowych Eksport Import Saldo usług Przychody Rozchody Saldo dochodów pierwotnych Przychody Rozchody Saldo dochodów wtórnych Przychody Rozchody Rachunek kapitałowy Przychody Rozchody Rachunek finansowy Inwestycje bezpośrednie aktywa Akcje i inne formy udziałów kapitałowych Instrumenty dłużne Inwestycje bezpośrednie pasywa Akcje i inne formy udziałów kapitałowych Instrumenty dłużne Inwestycje portfelowe aktywa Udziałowe papiery wartościowe Dłużne papiery wartościowe Inwestycje portfelowe pasywa Udziałowe papiery wartościowe s Dłużne papiery wartościowe Pozostałe inwestycje aktywa NBP Sektor rządowy Monetarne instytucje finansowe (z wyłączeniem NBP) Pozostałe sektory Pozostałe inwestycje pasywa NBP Sektor rządowy Monetarne instytucje finansowe (z wyłączeniem NBP) Pozostałe sektory Pochodne instrumenty finansowe Oficjalne aktywa rezerwowe Saldo błędów i opuszczeń a Dane wstępne. b Dane skumulowane są prezentowane krocząco w ujęciu 12 miesięcy. Biuletyn Informacyjny 11/

23 Rozdział 3 Napływ środków z Unii Europejskiej ujęty w rachunku kapitałowym wyniósł 2,8 mld PLN. Po uwzględnieniu zapłaconej składki w listopadzie 2015 r. saldo transferów z Unią Europejską było dodatnie i wyniosło 2,0 mld PLN Rachunek finansowy (aktywa netto) Saldo rachunku finansowego (inwestycje polskich podmiotów za granicą pomniejszone o inwestycje nierezydentów w Polsce) w listopadzie 2015 r. było dodatnie i wyniosło 2,7 mld PLN, co oznacza odpływ kapitału z Polski. Napływ kapitału netto z tytułu inwestycji rezydentów za granicą (spadek aktywów) w analizowanym miesiącu wyniósł 1,7 mld PLN. W tym samym czasie nierezydenci zmniejszyli swoje zaangażowanie w Polsce (spadek pasywów odpływ kapitału) o 4,4 mld PLN Inwestycje nierezydentów w Polsce (pasywa) W listopadzie 2015 r. inwestycje nierezydentów zmniejszyły się o 4,4 mld PLN. Spadek ten wynikał głównie z odpływu kapitału z tytułu pozostałych inwestycji. Zobowiązania rezydentów z tytułu inwestycji bezpośrednich zwiększyły się o 0,3 mld PLN. Na wysokość tego salda wpłynęły przede wszystkim dodatnie reinwestycje zysków w wysokości 2,2 mld PLN oraz odpływ kapitału zmniejszający zobowiązania rezydentów z tytułu instrumentów dłużnych o 2,0 mld PLN. W listopadzie 2015 r. dodatnie saldo inwestycji portfelowych wyniosło 4,3 mld PLN. W zdecydowanej części był to napływ kapitału netto z tytułu inwestycji nierezydentów w dłużne papiery wartościowe w wysokości 4,4 mld PLN. Wynikał on głównie z zakupu przez inwestorów zagranicznych skarbowych papierów wartościowych wyemitowanych na rynek krajowy (3,7 mld PLN) oraz na rynki zagraniczne (0,7 mld PLN). Saldo pozostałych inwestycji nierezydentów w Polsce było ujemne i wyniosło 9,0 mld PLN. O wysokości tego salda zadecydował spadek zobowiązań sektora bankowego o 10,1 mld PLN (głównie z tytułu rachunków bieżących i depozytów) oraz NBP o 0,8 mld PLN (w zdecydowanej części z tytułu transakcji repo). Zarejestrowany spadek nie został zrekompensowany napływem kapitału do sektora rządowego w wysokości 1,8 mld PLN (kredyt otrzymany z EBI) oraz niewielkim napływem do sektora przedsiębiorstw 0,1 mld PLN (przede wszystkim z tytułu otrzymanych kredytów handlowych) Inwestycje polskich podmiotów za granicą (aktywa) Ujemne saldo inwestycji rezydentów za granicą (spadek aktywów) w listopadzie 2015 r. wyniosło 1,7 mld PLN. Saldo inwestycji bezpośrednich było ujemne i wyniosło 0,6 mld PLN. Rezydenci zwiększyli swoje aktywa zagraniczne z tytułu akcji i innych form udziałów kapitałowych o 1,8 mld PLN. Spadek aktywów z tytułu inwestycji rezydentów w instrumenty dłużne wyniósł 2,4 mld PLN. 22 Narodowy Bank Polski

24 Bilans płatniczy Polski w listopadzie 2015 r. Polskie podmioty zmniejszyły wartość swoich aktywów w postaci inwestycji portfelowych o 0,2 mld PLN. Rezydenci wycofywali się z inwestycji w dłużne papiery wartościowe. Spadek aktywów z tego tytułu wyniósł o 0,5 mld PLN. W tym samym czasie aktywa rezydentów z tytułu udziałowych papierów wartościowych wzrosły o 0,3 mld PLN. Saldo pozostałych inwestycji było dodatnie (wzrost aktywów) i wyniosło 1,8 mld PLN. O wysokości tej pozycji zadecydował sektor bankowy, który zwiększył swoje aktywa zagraniczne o 1,8 mld PLN, głównie z tytułu rachunków bieżących i lokat w bankach zagranicznych. Transakcje zrealizowane na rzecz klientów NBP oraz transakcje własne NBP spowodowały spadek wartości aktywów rezerwowych o 3,0 mld PLN. Stan oficjalnych aktywów rezerwowych na koniec listopada 2015 r. wyniósł 395,2 mld PLN. Biuletyn Informacyjny 11/

25

26 Rozdział 4 Najważniejsze decyzje Rady Polityki Pieniężnej

27 Rozdział 4 Najważniejsze decyzje Rady Polityki Pieniężnej Uchwała nr 1/DRF/2015 Rady Polityki Pieniężnej z dnia 7 lipca 2015 r. w sprawie wyboru biegłego rewidenta badającego roczne sprawozdanie finansowe Narodowego Banku Polskiego za rok obrotowy 2015 i Narodowy Bank Polski

28 Rozdział 5 Aneks statystyczny

29 Rozdział Tabele Tabela Podstawowe dane statystyczne w cenach bieżących Produkcja sprzedana przemysłu w cenach stałych ten sam miesiąc poprzedniego roku = 100 poprzedni miesiąc = 100 w cenach bieżących Sprzedaż produkcji budowlano-montażowej w cenach stałych ten sam miesiąc poprzedniego roku = 100 poprzedni miesiąc = 100 ten sam miesiąc poprzedniego roku = 100 Wskaźniki cen towarów i usług konsumpcyjnych poprzedni miesiąc = 100 grudzień poprzedniego roku = 100 Wskaźniki cen produkcji sprzedanej przemysłu ten sam miesiąc poprzedniego roku = 100 poprzedni miesiąc = 100 mln PLN % % mln PLN % % % % % % % XII ,7 107,7 96, ,6 114,3 140,5 104,6 100,4 104,6 108,2 100,4 I ,4 108,5 95, ,7 131,9 35,5 104,1 100,7 100,7 107,9 100,1 II ,2 104,6 99, ,4 111,9 94,5 104,3 100,4 101,1 106,0 99,5 III ,1 100,9 110, ,1 103,2 131,5 103,9 100,5 101,7 104,4 100,1 IV ,3 102,6 92, ,1 107,8 114,4 104,0 100,6 102,2 104,4 100,7 V ,3 104,2 104, ,1 105,6 123,3 103,6 100,2 102,4 105,2 100,4 VI ,5 101,0 98, ,3 94,8 105,7 104,3 100,2 102,6 104,4 99,5 VII ,4 105,2 98, ,7 91,3 92,9 104,0 99,5 102,1 103,6 99,6 VIII ,2 100,2 99, ,5 94,9 105,7 103,8 99,7 101,8 103,0 100,0 IX ,3 95,2 105, ,2 82,1 102,2 103,8 100,1 101,9 101,8 100,5 X ,3 104,7 107, ,1 96,4 112,4 103,4 100,4 102,3 101,0 99,3 XI ,0 99,5 95, ,3 94,6 90,9 102,8 100,1 102,3 99,9 99,8 XII ,8 90,4 87, ,6 75,1 111,5 102,4 100,1 102,4 98,9 99,4 I ,1 100,4 105, ,5 83,9 39,7 101,7 100,1 100,1 98,8 100,0 II ,5 97,9 97, ,2 88,6 99,7 101,3 100,0 100,0 99,7 100,3 III ,2 97,1 109, ,4 81,5 120,9 101,0 100,2 100,2 99,3 99,7 IV ,7 102,8 97, ,7 76,9 107,9 100,8 100,4 100,6 97,9 99,3 V ,0 98,2 99, ,1 72,5 116,3 100,5 99,9 100,5 97,5 100,1 VI ,8 102,8 102, ,1 81,7 119,1 100,2 100,0 100,5 98,7 100,7 VII ,8 106,3 101, ,7 94,8 107,8 101,1 100,3 100,8 99,2 100,2 VIII ,3 102,2 95, ,6 88,9 99,2 101,1 99,7 100,5 98,9 99,7 IX ,5 106,3 109, ,5 95,2 109,4 101,0 100,1 100,5 98,6 100,1 X ,2 104,6 106, ,9 96,8 114,3 100,8 100,2 100,7 98,6 99,3 XI ,4 102,9 93, ,5 97,1 91,1 100,6 99,8 100,5 98,5 99,7 XII ,7 106,7 90, ,6 105,8 121,5 100,7 100,1 100,7 99,0 99,9 I ,9 104,2 103, ,2 96,1 36,0 100,5 100,1 100,1 99,0 100,0 II ,4 105,3 98, ,0 114,4 118,7 100,7 100,1 100,2 98,6 99,9 III ,7 105,5 109, ,6 117,4 124,2 100,7 100,1 100,3 98,7 99,8 IV ,3 105,5 97, ,7 112,2 103,2 100,3 100,0 100,2 99,3 99,8 V ,7 104,4 98, ,1 110,0 114,0 100,2 99,9 100,1 99,0 99,8 VI ,4 101,8 100, ,8 108,0 116,8 100,3 100,0 100,1 98,2 99,9 VII ,8 102,4 102, ,7 101,1 100,9 99,8 99,8 99,9 97,9 99,9 VIII ,6 98,1 91, ,9 96,4 94,6 99,7 99,6 99,5 98,5 100,3 IX ,1 104,2 116, ,4 105,6 119,8 99,7 100,0 99,4 98,4 100,0 X ,1 101,7 103, ,4 99,0 107,2 99,4 100,0 99,5 98,7 99,6 XI ,1 100,3 92, ,8 98,4 90,6 99,4 99,8 99,2 98,4 99,5 XII ,2 108,1 97, ,3 105,0 129,6 99,0 99,7 99,0 97,3 98,8 I ,3 101,6 96, ,5 101,3 34,8 98,6 99,8 99,8 97,2 99,9 II ,1 105,0 101, ,3 99,7 116,7 98,4 99,9 99,6 97,2 99,9 III ,8 108,8 113, ,1 102,9 128,2 98,5 100,2 99,8 97,5 100,1 IV ,5 102,4 92, ,0 108,5 108,7 98,9 100,4 100,3 97,3 99,6 V ,0 102,8 98, ,3 101,3 106,4 99,1 100,0 100,3 97,9 100,4 VI ,2 107,4 104, ,4 97,5 112,5 99,2 100,0 100,3 98,6 100,6 VII ,2 103,8 98, ,8 99,9 103,4 99,3 99,9 100,2 98,2 99,6 VIII ,1 105,3 92, ,0 104,8 99,2 99,4 99,6 99,9 97,3 99,3 IX ,0 104,0 115, ,1 97,5 111,6 99,2 99,7 99,6 97,2 99,9 X ,3 102,4 101, ,4 94,8 104,2 99,3 100,1 99,7 97,7 100,1 XI ,0 107,8 97, ,4 101,2 96,6 99,4 99,9 99,6 98,2 100,0 28 Narodowy Bank Polski

30 Aneks statystyczny. Tabele Tabela Podstawowe dane statystyczne (cd.) Wskaźniki cen produkcji budowlano-montażowej ten sam miesiąc poprzedniego roku = 100 poprzedni miesiąc = 100 Pracujący w sektorze przedsiębiorstw ogółem Przeciętne zatrudnienie w sektorze przedsiębiorstw ogółem Liczba bezrobotnych Stopa bezrobocia Przeciętne wynagrodzenia miesięczne brutto w sektorze przedsiębiorstw dochody budżetu państwa Wyniki finansowe budżetu państwa wydatki budżetu państwa wynik budżetu państwa i saldo kredytów zagranicznych % % tys. osób tys. osób tys. osób % zł mln PLN mln PLN mln PLN XII ,8 100, ,7 12, , , , ,3 I ,5 99, ,5 13, , , , ,8 II 101,4 99, ,2 13, , , , ,3 III 101,3 100, ,9 13, , , , ,4 IV 101,1 100, ,6 12, , , , ,1 V 100,9 99, ,9 12, , , , ,1 VI 100,5 99, ,4 12, , , , ,5 VII 100,1 99, ,2 12, , , , ,8 VIII 99,7 99, ,7 12, , , , ,4 IX 99,3 99, ,0 12, , , , ,3 X 99,1 99, ,9 12, , , , ,3 XI 98,9 99, ,1 12, , , , ,6 XII 98,7 99, ,8 13, , , , ,5 I ,6 99, ,7 14, , , , ,0 II 98,4 99, ,7 14, , , , ,5 III 98,2 99, ,5 14, , , , ,9 IV 98,1 99, ,7 14, , , , ,7 V 98,0 99, ,3 13, , , , ,9 VI 98,0 99, ,1 13, , , , ,5 VII 98,1 99, ,1 13, , , , ,8 VIII 98,1 99, ,2 13, , , , ,6 IX 98,2 99, ,1 13, , , , ,6 X 98,2 99, ,2 13, , , , ,1 XI 98,3 99, ,0 13, , , , ,2 XII 98,3 99, ,9 13, , , , ,4 I ,3 99, ,7 13, , , , ,5 II 98,4 99, ,9 13, , , , ,3 III 98,5 99, ,2 13, , , , ,0 IV 98,5 99, ,0 13, , , , ,1 V 98,6 100, ,7 12, , , , ,9 VI 98,7 100, ,5 12, , , , ,4 VII 98,8 100, ,5 11, , , , ,7 VIII 99,1 100, ,2 11, , , , ,1 IX 99,2 100, ,9 11, , , , ,8 X 99,3 100, ,8 11, , , , ,6 XI 99,4 99, ,8 11, , , , ,4 XII 99,2 99, ,2 11, , , , ,6 I ,5 99, ,6 11, , , , ,7 II 99,6 99, ,7 11, , , , ,0 III 99,7 100, ,6 11, , , , ,1 IV 99,7 100, ,2 11, , , , ,9 V 99,7 99, ,1 10, , , , ,4 VI 99,6 100, ,3 10, , , , ,1 VII 99,6 99, ,7 10, , , , ,3 VIII 99,4 99, ,5 9, , , , ,1 IX 99,4 99, ,4 9, , , , ,7 X 99,3 99, ,9 9, , , , ,7 XI 99,3 99, ,6 9, , , , ,0 Biuletyn Informacyjny 11/

31 Rozdział 5 Tabela Podstawowe dane statystyczne (cd.) Wyniki finansowe przedsiębiorstw przychody koszty uzyskania przychodów wynik obciążenia wynik wskaźnik należności zobowiązania finansowy wyniku finansowy poziomu wskaźnik wskaźnik aktywa i roszczenia krótkoterminowe w tym w tym koszt brutto finansowego netto kosztów rentowności płynności obrotowe z tytułu ogółem przychody ogółem własny (saldo) brutto (saldo) z całokształtu obrotu netto II stopnia ogółem dostaw z tytułu ze sprzedaży sprzedanych działalności i usług dostaw i usług produktów produktów mln PLN mln PLN mln PLN mln PLN mln PLN mln PLN mln PLN % % % mln PLN mln PLN mln PLN XII , , , , , , ,3 94,6 4,5 102, , , ,7 I II III , , , , , , ,7 95,0 4,1 100, , , ,7 IV V VI , , , , , , ,5 95,2 4,0 97, , , ,9 VII VIII IX , , , , , , ,6 95,4 3,8 97, , , ,2 X XI XII , , , , , , ,9 95,8 3,4 97, , , ,3 I II III , , , , , , ,8 96,0 3,2 98, , , ,2 IV V VI , , , , , , ,0 95,3 4,0 98, , , ,3 VII VIII IX , , , , , , ,5 95,3 4,0 98, , , ,0 X XI XII , , , , , , ,4 95,5 3,8 96, , , ,8 I II III , , , , , , ,9 95,5 3,8 100, , , ,1 IV V VI , , , , , , ,0 95,3 3,9 100, , , ,5 VII VIII IX , , , , , , ,0 95,2 4,2 102, , , ,0 X XI XII , , , , , , ,6 95,7 3,7 102, , , ,8 I II III , , , , , , ,8 95,2 3,9 104, , , ,2 IV V VI , , , , , , ,6 94,7 4,5 101, , , ,6 VII VIII IX , , , , , , ,2 95,4 3,9 103, , , ,4 X XI Narodowy Bank Polski

32 Aneks statystyczny. Tabele Tabela Rynek finansowy podstawowe informacje stopa referencyjna stopa lombardowa Stopy procentowe NBP stopa depozytowa stopa redyskonta weksli stopa dyskonta weksli stopa rezerwy od wkładów złotowych płatnych na każde żądanie terminowych stopa rezerwy od wkładów w walutach obcych (równowartość w złotych) płatnych na każde żądanie Rezerwy obowiązkowe banków terminowych stopa rezerwy od uzyskanych z tytułu sprzedaży papierów wartościowych z udzielonym przyrzeczeniem odkupu (repo) oprocentowanie środków rezerwy obowiązkowej wielkość rezerwy obowiązkowej % % % % % % % % % % % mln PLN XII ,50 6,00 3,00 4,75. 3,5 3,5 3,5 3,5 0,0 0,9 a ,8 I ,50 6,00 3,00 4,75. 3,5 3,5 3,5 3,5 0,0 0,9 a ,1 II 4,50 6,00 3,00 4,75. 3,5 3,5 3,5 3,5 0,0 0,9 a ,5 III 4,50 6,00 3,00 4,75. 3,5 3,5 3,5 3,5 0,0 0,9 a ,5 IV 4,50 6,00 3,00 4,75. 3,5 3,5 3,5 3,5 0,0 0,9 a ,6 V 4,75 6,25 3,25 5,00. 3,5 3,5 3,5 3,5 0,0 0,9 a ,9 VI 4,75 6,25 3,25 5,00. 3,5 3,5 3,5 3,5 0,0 0,9 a ,9 VII 4,75 6,25 3,25 5,00. 3,5 3,5 3,5 3,5 0,0 0,9 a ,5 VIII 4,75 6,25 3,25 5,00. 3,5 3,5 3,5 3,5 0,0 0,9 a ,0 IX 4,75 6,25 3,25 5,00. 3,5 3,5 3,5 3,5 0,0 0,9 a ,0 X 4,75 6,25 3,25 5,00. 3,5 3,5 3,5 3,5 0,0 0,9 a ,4 XI 4,50 6,00 3,00 4,75. 3,5 3,5 3,5 3,5 0,0 0,9 a ,6 XII 4,25 5,75 2,75 4,50. 3,5 3,5 3,5 3,5 0,0 0,9 a ,5 I ,00 5,50 2,50 4,25. 3,5 3,5 3,5 3,5 0,0 0,9 a ,3 II 3,75 5,25 2,25 4,00. 3,5 3,5 3,5 3,5 0,0 0,9 a ,1 III 3,25 4,75 1,75 3,50. 3,5 3,5 3,5 3,5 0,0 0,9 a ,1 IV 3,25 4,75 1,75 3,50. 3,5 3,5 3,5 3,5 0,0 0,9 a ,3 V 3,00 4,50 1,50 3,25. 3,5 3,5 3,5 3,5 0,0 0,9 a ,2 VI 2,75 4,25 1,25 3,00. 3,5 3,5 3,5 3,5 0,0 0,9 a ,2 VII 2,50 4,00 1,00 2,75. 3,5 3,5 3,5 3,5 0,0 0,9 a ,1 VIII 2,50 4,00 1,00 2,75. 3,5 3,5 3,5 3,5 0,0 0,9 a ,1 IX 2,50 4,00 1,00 2,75. 3,5 3,5 3,5 3,5 0,0 0,9 a ,9 X 2,50 4,00 1,00 2,75. 3,5 3,5 3,5 3,5 0,0 0,9 a ,7 XI 2,50 4,00 1,00 2,75. 3,5 3,5 3,5 3,5 0,0 0,9 a ,7 XII 2,50 4,00 1,00 2,75. 3,5 3,5 3,5 3,5 0,0 0,9 a ,7 I ,50 4,00 1,00 2,75. 3,5 3,5 3,5 3,5 0,0 0,9 a ,4 II 2,50 4,00 1,00 2,75. 3,5 3,5 3,5 3,5 0,0 0,9 a ,3 III 2,50 4,00 1,00 2,75. 3,5 3,5 3,5 3,5 0,0 0,9 a ,8 IV 2,50 4,00 1,00 2,75. 3,5 3,5 3,5 3,5 0,0 0,9 a ,9 V 2,50 4,00 1,00 2,75. 3,5 3,5 3,5 3,5 0,0 0,9 a ,9 VI 2,50 4,00 1,00 2,75. 3,5 3,5 3,5 3,5 0,0 0,9 a ,1 VII 2,50 4,00 1,00 2,75. 3,5 3,5 3,5 3,5 0,0 0,9 a ,6 VIII 2,50 4,00 1,00 2,75. 3,5 3,5 3,5 3,5 0,0 0,9 a ,6 IX 2,50 4,00 1,00 2,75. 3,5 3,5 3,5 3,5 0,0 0,9 a ,1 X 2,00 3,00 1,00 2,25. 3,5 3,5 3,5 3,5 0,0 0,9 a ,0 XI 2,00 3,00 1,00 2,25. 3,5 3,5 3,5 3,5 0,0 0,9 a ,0 XII 2,00 3,00 1,00 2,25. 3,5 3,5 3,5 3,5 0,0 0,9 a ,7 I ,00 3,00 1,00 2,25. 3,5 3,5 3,5 3,5 0,0 0,9 a ,7 II 2,00 3,00 1,00 2,25. 3,5 3,5 3,5 3,5 0,0 0,9 a ,9 III 1,50 2,50 0,50 1,75. 3,5 3,5 3,5 3,5 0,0 0,9 a ,8 IV 1,50 2,50 0,50 1,75. 3,5 3,5 3,5 3,5 0,0 0,9 a ,8 V 1,50 2,50 0,50 1,75. 3,5 3,5 3,5 3,5 0,0 0,9 a ,8 VI 1,50 2,50 0,50 1,75. 3,5 3,5 3,5 3,5 0,0 0,9 a ,0 VII 1,50 2,50 0,50 1,75. 3,5 3,5 3,5 3,5 0,0 0,9 a ,5 VIII 1,50 2,50 0,50 1,75. 3,5 3,5 3,5 3,5 0,0 0,9 a ,9 IX 1,50 2,50 0,50 1,75. 3,5 3,5 3,5 3,5 0,0 0,9 a ,6 X 1,50 2,50 0,50 1,75. 3,5 3,5 3,5 3,5 0,0 0,9 a ,6 XI 1,50 2,50 0,50 1,75. 3,5 3,5 3,5 3,5 0,0 0,9 a ,3 a Stopy redyskonta weksli; od 9 października 2014 r. stopy referencyjnej NBP. Biuletyn Informacyjny 11/

33 Rozdział 5 Tabela Rynek finansowy podstawowe informacje (cd.) Przetargi na bony skarbowe liczba przetargów w ciągu miesiąca wartość bonów zaoferowanych do sprzedaży (w cenach nominalnych) popyt zgłoszony przez oferentów (w cenach nominalnych) sprzedaż bonów (w cenach nominalnych) średni ważony zysk z kupionych bonów stan na koniec miesiąca bonów pochodzących z przetagów i będących w obiegu (wg kosztów zakupu) mln PLN mln PLN mln PLN % mln PLN XII ,00 0,00 0,00 0, ,20 I , , ,32 4, ,31 II , , ,87 4, ,75 III , , ,92 4, ,46 IV , , ,11 4, ,46 V 0 0,00 0,00 0,00 0, ,79 VI 0 0,00 0,00 0,00 0, ,79 VII 0 0,00 0,00 0,00 0, ,79 VIII 0 0,00 0,00 0,00 0, ,85 IX 0 0,00 0,00 0,00 0, ,85 X 0 0,00 0,00 0,00 0, ,85 XI 0 0,00 0,00 0,00 0, ,85 XII 0 0,00 0,00 0,00 0, ,74 I , , ,53 3, ,42 II , , ,84 3, ,43 III , , ,50 3, ,08 IV 0 0,00 0,00 0,00 0, ,08 V 0 0,00 0,00 0,00 0, ,75 VI 0 0,00 0,00 0,00 0, ,13 VII 0 0,00 0,00 0,00 0, ,13 VIII 0 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 IX 0 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 X 0 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 XI 0 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 XII 0 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 I ,00 0,00 0,00 0,00 0,00 II 0 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 III 0 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 IV 0 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 V 0 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 VI 0 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 VII 0 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 VIII 0 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 IX 0 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 X 0 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 XI 0 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 XII 0 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 I ,00 0,00 0,00 0,00 0,00 II 0 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 III 0 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 IV 0 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 V 0 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 VI 0 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 VII 0 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 VIII 0 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 IX 0 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 X 0 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 XI 0 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 32 Narodowy Bank Polski

34 Aneks statystyczny. Tabele Tabela Rynek finansowy podstawowe informacje (cd.) Przetargi na bony pieniężne NBP liczba przetargów w ciągu miesiąca wartość bonów zaoferowanych do sprzedaży (w cenach nominalnych) popyt zgłoszony przez oferentów (w cenach nominalnych) sprzedaż bonów (w cenach nominalnych) średni ważony zysk z kupionych bonów stan na koniec miesiąca bonów pochodzących z przetagów i będących w obiegu (wg kosztów zakupu) mln PLN mln PLN mln PLN % mln PLN XII , , ,09 4, ,94 I , , ,48 4, ,18 II , , ,95 4, ,99 III , , ,18 4, ,73 IV , , ,15 4, ,85 V , , ,39 4, ,56 VI , , ,23 4, ,09 VII , , ,14 4, ,72 VIII , , ,92 4, ,62 IX , , ,52 4, ,42 X , , ,16 4, ,47 XI , , ,00 4, ,81 XII , , ,92 4, ,34 I , , ,49 4, ,84 II , , ,61 3, ,06 III , , ,59 3, ,39 IV , , ,51 3, ,18 V , , ,77 3, ,21 VI , , ,97 2, ,65 VII , , ,42 2, ,59 VIII , , ,67 2, ,02 IX , , ,96 2, ,43 X , , ,57 2, ,76 XI , , ,47 2, ,58 XII , , ,90 2, ,77 I , , ,08 2, ,15 II , , ,86 2, ,52 III , , ,23 2, ,09 IV , , ,09 2, ,11 V , , ,93 2, ,22 VI , , ,79 2, ,85 VII , , ,34 2, ,35 VIII , , ,19 2, ,07 IX , , ,34 2, ,51 X , , ,65 2, ,91 XI , , ,04 2, ,96 XII , , ,46 2, ,65 I , , ,38 2, ,79 II , , ,14 2, ,38 III , , ,04 1, ,16 IV , , ,70 1, ,31 V , , ,03 1, ,94 VI , , ,73 1, ,12 VII , , ,11 1, ,93 VIII , , ,64 1, ,38 IX , , ,53 1, ,66 X , , ,65 1, ,49 XI , , ,13 1, ,79 Biuletyn Informacyjny 11/

35 Rozdział 5 Tabela Rynek finansowy podstawowe informacje (cd.) Informacje o wynikach sesji na Giełdzie Papierów Wartościowych SA w Warszawie liczba spółek na koniec miesiąca kapitalizacja na koniec miesiąca wskaźnik C/Z na koniec miesiąca WIG20 na koniec miesiąca WIG20 średni w miesiącu mwig40 na koniec miesiąca mwig40 średni w miesiącu swig80 na koniec miesiąca swig80 średni w miesiącu obroty w miesiącu wskaźnik obrotu mln PLN mln PLN % XII ,2 9, , , , , , , ,5 41,0 I ,5 10, , , , , , , ,9 47,7 II ,2 9, , , , , , , ,0 44,1 III ,4 9, , , , , , , ,4 45,4 IV ,1 9, , , , , , , ,3 35,0 V ,8 8, , , , , , , ,2 37,9 VI ,4 9, , , , , , , ,9 43,1 VII ,0 9, , , , , , , ,3 40,2 VIII ,5 10, , , , , , , ,7 36,4 IX ,1 11, , , , , , , ,4 40,6 X ,5 10, , , , , , , ,6 37,2 XI ,0 11, , , , , , , ,4 37,8 XII ,2 12, , , , , , , ,0 42,6 I ,0 12, , , , , , , ,8 45,5 II ,0 13, , , , , , , ,1 39,2 III ,3 15, , , , , , , ,7 46,1 IV ,5 15, , , , , , , ,0 43,9 V ,1 17, , , , , , , ,8 40,3 VI ,5 16, , , , , , , ,2 54,3 VII ,8 17, , , , , , , ,9 34,1 VIII ,4 17, , , , , , , ,0 37,9 IX ,3 16, , , , , , , ,7 44,9 X ,6 17, , , , , , , ,2 40,6 XI ,7 18, , , , , , , ,0 36,3 XII ,5 17, , , , , , , ,3 39,8 I ,0 17, , , , , , , ,0 41,4 II ,1 19, , , , , , , ,2 37,6 III ,1 17, , , , , , , ,2 46,6 IV ,2 16, , , , , , , ,1 30,6 V ,8 17, , , , , , , ,3 33,4 VI ,0 17, , , , , , , ,3 34,4 VII ,2 19, , , , , , , ,5 29,0 VIII ,3 20, , , , , , , ,0 35,8 IX ,1 21, , , , , , , ,3 37,6 X ,2 21, , , , , , , ,9 34,4 XI ,7 20, , , , , , , ,1 31,0 XII ,9 19, , , , , , , ,4 36,3 I ,6 20, , , , , , , ,1 40,1 II ,9 21, , , , , , , ,3 33,3 III ,9 22, , , , , , , ,1 37,8 IV ,6 22, , , , , , , ,3 34,1 V ,5 21, , , , , , , ,1 34,4 VI ,1 20, , , , , , , ,1 32,9 VII ,1 16, , , , , , , ,7 33,7 VIII ,5 15, , , , , , , ,5 38,1 IX ,8 19, , , , , , , ,3 35,7 X ,2 19, , , , , , , ,0 37,7 XI ,1 18, , , , , , , ,7 35,3 34 Narodowy Bank Polski

36 Aneks statystyczny. Tabele Tabela Kursy dzienne PLN do USD i EUR Dni sierpień 2015 r. wrzesień 2015 r. październik 2015 r. listopad 2015 r. kurs średni NBP relacja kurs średni NBP relacja kurs średni NBP relacja kurs średni NBP PLN/1 USD PLN/1 EUR USD/EUR PLN/1 USD PLN/1 EUR USD/EUR PLN/1 USD PLN/1 EUR USD/EUR PLN/1 USD PLN/1 EUR relacja USD/EUR 1 3,7929 4,1488 1,0938 3,7503 4,2297 1,1278 3,8005 4,2437 1,1166 3,8748 4,2652 1, ,7929 4,1488 1,0938 3,7626 4,2440 1,1279 3,8028 4,2451 1,1163 3,8590 4,2490 1, ,7705 4,1360 1,0969 3,7645 4,2314 1,1240 3,8028 4,2451 1,1163 3,8678 4,2495 1, ,7792 4,1463 1,0971 3,7952 4,2290 1,1143 3,8028 4,2451 1,1163 3,8876 4,2455 1, ,8359 4,1655 1,0859 3,7952 4,2290 1,1143 3,7730 4,2475 1,1258 3,8925 4,2306 1, ,8385 4,1798 1,0889 3,7952 4,2290 1,1143 3,7890 4,2453 1,1204 3,9075 4,2458 1, ,8326 4,1868 1,0924 3,7928 4,2335 1,1162 3,7604 4,2272 1,1241 3,9075 4,2458 1, ,8326 4,1868 1,0924 3,7878 4,2360 1,1183 3,7543 4,2405 1,1295 3,9075 4,2458 1, ,8326 4,1868 1,0924 3,7634 4,2129 1,1194 3,7242 4,2170 1,1323 3,9605 4,2651 1, ,8246 4,1933 1,0964 3,7648 4,2153 1,1197 3,7242 4,2170 1,1323 3,9570 4,2485 1, ,8087 4,2035 1,1037 3,7264 4,2080 1,1292 3,7242 4,2170 1,1323 3,9570 4,2485 1, ,7805 4,2093 1,1134 3,7264 4,2080 1,1292 3,7148 4,2273 1,1380 3,9434 4,2245 1, ,7625 4,1822 1,1115 3,7264 4,2080 1,1292 3,7199 4,2336 1,1381 3,9388 4,2362 1, ,7557 4,1849 1,1143 3,7124 4,2090 1,1338 3,7129 4,2365 1,1410 3,9388 4,2362 1, ,7557 4,1849 1,1143 3,7238 4,2094 1,1304 3,6948 4,2295 1,1447 3,9388 4,2362 1, ,7557 4,1849 1,1143 3,7315 4,1994 1,1254 3,7243 4,2315 1,1362 3,9581 4,2472 1, ,7613 4,1775 1,1107 3,7129 4,2065 1,1329 3,7243 4,2315 1,1362 3,9775 4,2433 1, ,7578 4,1616 1,1075 3,6738 4,2059 1,1448 3,7243 4,2315 1,1362 3,9802 4,2509 1, ,7718 4,1690 1,1053 3,6738 4,2059 1,1448 3,7265 4,2342 1,1362 3,9754 4,2477 1, ,7659 4,1946 1,1138 3,6738 4,2059 1,1448 3,7385 4,2472 1,1361 3,9706 4,2441 1, ,7308 4,2014 1,1261 3,7080 4,1896 1,1299 3,7627 4,2745 1,1360 3,9706 4,2441 1, ,7308 4,2014 1,1261 3,7438 4,1924 1,1198 3,7806 4,2769 1,1313 3,9706 4,2441 1, ,7308 4,2014 1,1261 3,7801 4,2007 1,1113 3,8200 4,2520 1,1131 3,9880 4,2395 1, ,6971 4,2390 1,1466 3,7687 4,2200 1,1197 3,8200 4,2520 1,1131 4,0021 4,2609 1, ,6613 4,2309 1,1556 3,7818 4,2115 1,1136 3,8200 4,2520 1,1131 4,0215 4,2680 1, ,6937 4,2381 1,1474 3,7818 4,2115 1,1136 3,8645 4,2605 1,1025 4,0298 4,2763 1, ,7450 4,2255 1,1283 3,7818 4,2115 1,1136 3,8669 4,2709 1,1045 4,0333 4,2692 1, ,7493 4,2325 1,1289 3,7861 4,2334 1,1181 3,8826 4,2902 1,1050 4,0333 4,2692 1, ,7493 4,2325 1,1289 3,7799 4,2434 1,1226 3,8974 4,2732 1,0964 4,0333 4,2692 1, ,7493 4,2325 1,1289 3,7754 4,2386 1,1227 3,8748 4,2652 1,1008 4,0304 4,2639 1, ,7780 4,2344 1, ,8748 4,2652 1, przeciętny w ciągu miesiąca 3,7685 4,1936 X 3,7513 4,2169 X 3,7807 4,2460 X 3,9571 4,2503 X Biuletyn Informacyjny 11/

37 Rozdział 5 Tabela Średnie oprocentowanie stanów umów złotowych Depozyty i inne zobowiązania w PLN Kredyty i inne należności w PLN Sektor Kategoria Termin nr gospodarstwa domowe i instytucje niekomercyjne działające na rzecz gospodarstw domowych Przedsiębiorstwa niefinansowe gospodarstw domowych i instytucji niekomercyjnych działających na rzecz gospodarstw domowych Przedsiębiorstwa niefinansowe Depozyty z terminem pierwotnym Depozyty z terminem pierwotnym XI XII I II III IV V VI VII VIII IX X XI bieżące 1 1,0 0,8 0,8 0,7 0,7 0,6 0,6 0,6 0,5 0,5 0,5 0,5 0,5 do 2 lat włącznie 2 2,4 2,4 2,3 2,3 2,2 2,1 2,0 1,9 1,9 1,8 1,8 1,8 1,7 powyżej 2 lat 3 2,5 2,2 2,5 2,4 2,4 2,3 2,3 2,3 2,2 2,2 2,3 2,3 2,3 ogółem 4 2,5 2,4 2,3 2,3 2,2 2,1 2,0 2,0 1,9 1,8 1,8 1,8 1,8 ogółem wraz z bieżącymi 5 1,6 1,6 1,5 1,5 1,4 1,3 1,3 1,2 1,2 1,1 1,1 1,1 1,1 bieżące 6 0,9 0,8 0,8 0,8 0,7 0,7 0,6 0,7 0,7 0,7 0,7 0,7 0,7 do 2 lat włącznie 7 2,2 2,1 2,1 2,0 1,9 1,8 1,7 1,7 1,7 1,7 1,7 1,8 1,7 powyżej 2 lat 8 2,1 2,1 2,0 2,0 2,0 1,8 1,8 1,8 1,8 1,8 1,8 1,8 1,8 ogółem 9 2,2 2,1 2,1 2,0 1,9 1,8 1,7 1,7 1,7 1,7 1,7 1,8 1,7 ogółem wraz z bieżącymi 10 1,5 1,4 1,4 1,4 1,3 1,2 1,2 1,2 1,1 1,2 1,1 1,1 1,1 terminowe ogółem 11 2,4 2,3 2,3 2,2 2,1 2,0 2,0 1,9 1,9 1,8 1,8 1,8 1,7 ogółem wraz z bieżącymi 12 1,6 1,6 1,5 1,5 1,4 1,3 1,2 1,2 1,2 1,1 1,1 1,1 1,1 Kredyty na cele konsumpcyjne (bez kredytów o charakterze bieżącym) Kredyty na nieruchomości mieszkaniowe Pozostałe kredyty i inne należności Kredyty z terminem pierwotnym Kredyty odnawialne i w rachunku bieżącym 13 9,4 9,2 9,1 9,0 8,5 8,2 8,1 8,1 8,1 8,1 8,1 8,1 8,1 Kredyty z tytułu kart kredytowych 14 9,7 9,8 9,7 9,5 8,5 8,1 8,0 8,0 8,0 8,1 8,1 8,1 8,3 do 1 roku włącznie 15 6,7 6,5 6,2 6,2 5,3 5,1 5,0 5,0 5,0 5,1 5,1 5,2 5,3 powyżej 1 roku do 5 lat włącznie 16 10,8 10,6 10,4 10,7 9,2 8,9 8,8 8,8 8,7 8,7 8,7 8,6 8,6 powyżej 5 lat 17 10,7 10,8 10,6 10,9 9,5 9,2 8,9 9,0 8,8 8,7 8,8 8,6 8,7 ogółem 18 10,6 10,6 10,4 10,7 9,2 9,0 8,8 8,8 8,7 8,6 8,7 8,5 8,6 do 1 roku włącznie 19 np. np. np. np. np. np. np. np. np. np. np. np. np. do 5 lat włącznie 20 6,9 6,7 6,6 6,5 6,4 6,3 6,2 6,0 6,0 5,8 5,8 5,7 5,7 powyżej 5 lat 21 4,2 4,1 4,0 4,0 3,8 3,7 3,6 3,6 3,6 3,6 3,6 3,6 3,6 ogółem 22 4,2 4,1 4,0 4,1 3,9 3,7 3,6 3,6 3,6 3,6 3,6 3,6 3,6 do 1 roku włącznie 23 5,3 4,6 4,8 4,3 4,6 4,3 4,0 4,0 4,7 4,1 4,4 4,6 3,9 powyżej 1 roku do 5 lat włącznie 24 6,5 5,8 5,7 5,7 5,5 5,4 5,2 5,2 5,3 5,2 5,3 5,3 5,2 powyżej 5 lat 25 5,1 4,6 4,3 4,3 4,2 3,9 3,9 3,7 3,8 3,7 3,9 3,7 3,7 ogółem 26 5,3 4,8 4,6 4,5 4,4 4,2 4,1 4,0 4,1 4,0 4,2 4,0 3,9 ogółem wraz z bieżącymi 27 6,4 6,3 6,1 6,2 5,7 5,5 5,4 5,4 5,3 5,3 5,4 5,3 5,3 Kredyty odnawialne i w rachunku bieżącym 28 4,0 4,0 4,0 4,0 3,8 3,6 3,6 3,6 3,5 3,5 3,5 3,5 3,5 Kredyty z tytułu kart kredytowych 29 8,3 8,4 8,6 8,1 7,8 7,9 8,4 8,2 8,0 8,4 8,4 8,0 7,8 do 1 roku włącznie 30 3,9 3,8 3,6 3,6 3,4 3,2 3,2 3,2 3,1 3,1 3,1 3,0 3,1 powyżej 1 roku do 5 lat włącznie 31 4,3 4,3 4,2 4,2 4,0 3,7 3,7 3,7 3,8 3,7 3,7 3,7 3,7 powyżej 5 lat 32 4,2 4,2 4,1 4,1 3,9 3,7 3,7 3,7 3,8 3,7 3,7 3,6 3,6 ogółem 33 4,2 4,2 4,1 4,1 3,9 3,7 3,6 3,7 3,7 3,6 3,6 3,6 3,6 ogółem wraz z bieżącymi 34 4,1 4,1 4,1 4,0 3,9 3,7 3,6 3,6 3,7 3,6 3,6 3,6 3,6 ogółem wraz z bieżącymi 35 5,6 5,6 5,5 5,5 5,1 4,9 4,8 4,8 4,8 4,7 4,8 4,7 4,7 np. kategoria niepublikowana ze względu na wymogi poufności sprawozdawczej. UWAGA: Od grudnia 2014 stosowana jest nowa metodyka wyliczania średniej ważonej w oparciu o podział sprawozdawców na jednorodne grupy. 36 Narodowy Bank Polski

38 Aneks statystyczny. Tabele Tabela Średnie oprocentowanie nowych i rengocjowanych umów złotowych Depozyty i inne zobowiązania w PLN Kredyty i inne należności w PLN Sektor Kategoria Termin nr Gospodarstwa domowe i instytucje niekomercyjne działające na rzecz gospodarstw domowych Przedsiębiorstwa niefinansowe Gospodarstwa domowe i instytucje niekomercyjne działające na rzecz gospodarstw domowych Przedsiębiorstwa niefinansowe Depozyty z terminem pierwotnym Depozyty z terminem pierwotnym Kredyty na cele konsumpcyjne (bez kredytów o charakterze bieżącym) Kredyty na nieruchomości mieszkaniowe Kredyty dla przedsiębiorców indywidualnych Pozostałe kredyty i inne należności bez przedsiębiorców indywidualnych Kredyty o wysokości do 1 miliona zł włącznie Kredyty o wysokości od 1 do 4 milionów zł włącznie Kredyty o wysokości powyżej 4 milionów zł XI XII I II III IV V VI VII VIII IX X XI do 1 miesiąca włącznie 1 1,8 2,2 2,1 2,1 1,8 1,7 1,5 1,5 1,5 1,5 1,5 1,5 1,6 pow. 1 miesiąca do 3 miesięcy wł. 2 2,6 2,5 2,4 2,5 2,3 2,3 2,1 2,0 2,0 2,0 1,9 2,0 2,0 pow. 3 miesięcy do 6 miesięcy wł. 3 2,4 2,4 2,2 2,2 2,1 1,8 1,8 1,6 1,7 1,7 1,8 1,8 1,9 pow. 6 miesięcy do 1 roku wł. 4 2,1 2,0 2,3 2,4 2,1 1,9 1,8 2,0 2,0 1,9 1,7 1,9 1,9 powyżej 1 roku 5 2,0 2,3 2,2 2,3 2,3 1,7 1,8 1,7 1,7 1,7 1,8 1,8 1,7 ogółem 6 2,2 2,3 2,3 2,3 2,1 1,9 1,8 1,7 1,8 1,8 1,7 1,8 1,8 do 1 miesiąca włącznie 7 1,8 1,9 1,7 1,8 1,5 1,4 1,4 1,5 1,4 1,4 1,5 1,4 1,4 pow. 1 miesiąca do 3 miesięcy wł. 8 2,1 2,1 2,1 2,1 1,8 1,7 1,7 1,7 1,7 1,8 1,8 1,8 1,8 pow. 3 miesięcy do 6 miesięcy wł. 9 2,1 2,3 2,2 2,2 1,9 1,9 1,8 2,0 2,0 2,0 1,9 2,0 2,0 pow. 6 miesięcy do 1 roku wł. 10 2,3 2,3 2,0 2,1 1,8 1,6 1,7 1,9 1,8 1,9 1,9 2,0 2,1 11 1,6 1,8 1,7 1,7 1,7 1,5 1,5 1,7 1,3 1,4 1,2 1,2 1,3 ogółem 12 1,9 1,9 1,8 1,8 1,6 1,5 1,5 1,5 1,5 1,5 1,5 1,5 1,5 ogółem 13 2,0 2,0 1,9 2,0 1,7 1,6 1,6 1,6 1,6 1,6 1,6 1,6 1,6 stopa zmienna i stała do 3 miesięcy wł ,0 10,7 10,8 10,4 9,3 9,1 9,1 9,0 9,2 9,1 8,8 8,9 8,8 stopa stała od 3 miesięcy do 1 roku wł. 15 5,3 4,2 4,7 4,8 4,3 4,3 4,3 4,4 4,4 4,4 4,4 4,4 4,0 stopa stała od 1 roku do 5 lat wł. 16 9,6 8,5 8,7 9,3 8,1 8,4 8,1 8,2 8,1 7,8 7,7 7,8 7,7 stopa stała powyżej 5 lat 17 10,6 10,2 9,8 9,6 8,6 8,6 7,9 8,4 8,4 7,8 7,3 7,9 8,0 ogółem 18 10,1 9,5 9,7 9,7 8,6 8,6 8,4 8,5 8,6 8,3 8,1 8,3 8,2 rzeczywista stopa procentowa 19 17,6 16,8 16,6 16,5 15,6 15,6 15,4 15,4 15,9 15,7 15,2 15,3 15,0 stopa zmienna i stała do 3 mies. wł. 20 4,9 4,8 4,8 4,7 4,5 4,4 4,4 4,4 4,4 4,4 4,5 4,5 4,5 stopa stała od 3 mies. do 1 roku wł. 21 4,3 np. np. np. np. np. np. np. np. np. np. np. np. stopa stała powyżej 1 roku 22 np. np. np. np. np. np. np. np. np. np. np. np. np. ogółem 23 4,7 4,7 4,7 4,6 4,4 4,2 4,3 4,3 4,4 4,4 4,4 4,4 4,4 rzeczywista stopa procentowa 24 5,0 5,0 5,0 4,8 4,7 4,5 4,5 4,6 4,6 4,6 4,6 4,6 4,6 stopa zmienna i stała do 3 mies. wł. 25 5,8 6,0 6,2 6,2 5,7 5,5 5,5 5,2 5,4 5,2 5,4 5,5 5,5 stopa stała od 3 mies. do 1 roku wł. 26 6,3 np. np. np. np. np. np. np. np. np. np. np. np. stopa stała powyżej 1 roku 27 np. np. np. np. np. np. np. np. np. np. np. np. np. ogółem 28 5,9 6,1 6,3 6,2 5,8 5,5 5,5 5,2 5,4 5,3 5,5 5,5 5,5 stopa zmienna i stała do 3 mies. wł. 29 6,4 6,0 6,1 6,1 5,7 6,1 6,0 5,8 5,5 5,6 5,1 5,3 5,4 stopa stała od 3 mies. do 1 roku wł. 30 np. 5,7 np. np. np. np. 4,0 np. np. np. np. np. np. stopa stała powyżej 1 roku 31 - np. np. - - np np ogółem 32 6,2 6,0 6,2 6,1 5,8 6,0 5,7 5,7 5,4 5,5 5,1 5,3 5,4 ogółem 33 7,6 7,4 7,6 7,5 6,7 6,6 6,6 6,5 6,6 6,5 6,5 6,4 6,4 stopa zmienna i stała do 3 mies. wł. 34 3,7 3,7 3,8 3,6 3,5 3,3 3,2 3,4 3,4 3,2 3,4 3,4 3,3 stopa stała od 3 mies. do 1 roku wł. 35 3,5 3,7 3,8 3,7 3,6 3,5 3,1 3,4 3,4 3,3 3,6 3,6 3,4 stopa stała powyżej 1 roku 36 5,8 4,3 np. np. np. np. np. 8,3 5,7 6,0 7,9 np. np. ogółem 37 3,7 3,7 3,8 3,6 3,5 3,3 3,2 3,4 3,4 3,2 3,4 3,4 3,4 stopa zmienna i stała do 1 roku o terminie pierwotnym powyżej 1 roku ,8 4,2 4,4 4,0 4,4 3,6 3,5 3,8 3,7 3,4 3,9 3,9 3,8 stopa zmienna i stała do 3 mies. wł. 39 3,7 3,9 3,8 3,9 3,4 3,7 3,4 3,5 3,9 3,7 3,4 3,6 3,6 stopa stała od 3 mies. do 1 roku wł. 40 3,7 4,0 np. 4,2 3,9 np. 2,8 3,5 np. 3,6 np. 3,3 3,7 stopa stała powyżej 1 roku 41 - np. np. np. np. np. np. np. np. np. np. np. 3,8 ogółem 42 3,7 3,9 3,8 3,9 3,4 3,7 3,4 3,5 3,9 3,7 3,4 3,6 3,6 stopa zmienna i stała do 1 roku o terminie pierwotnym powyżej 1 roku ,2 4,2 4,8 4,3 3,9 3,9 3,8 3,5 4,1 3,8 3,7 3,9 3,9 stopa zmienna i stała do 3 mies. wł. 44 3,8 3,2 3,5 3,6 3,0 3,7 3,6 3,6 3,5 3,5 3,6 3,7 3,6 stopa stała od 3 mies. do 1 roku wł. 45 3,6 4,6 np. np. np. np. 4,2 4,0 np. 3,8 np. np. 3,7 stopa stała powyżej 1 roku 46 np. np. np. np. np. np. np. np. np. np. 4,1 np. np. ogółem 47 3,7 3,4 3,6 3,6 3,1 3,7 3,6 3,7 3,4 3,6 3,6 3,8 3,6 stopa zmienna i stała do 1 roku o terminie pierwotnym powyżej 1 roku ,0 3,5 3,6 3,7 3,5 3,8 3,9 3,8 3,6 3,8 3,6 3,8 3,6 1 ogółem 49 3,7 3,5 3,7 3,7 3,3 3,6 3,5 3,6 3,5 3,5 3,5 3,6 3,5 ogółem 50 5,8 5,3 5,7 5,8 5,1 5,3 5,2 5,2 5,1 5,2 4,8 5,1 5,0 np. kategoria niepublikowana ze względu na wymogi poufności sprawozdawczej. UWAGA: Od grudnia 2014 stosowana jest nowa metodyka wyliczania średniej ważonej w oparciu o podział sprawozdawców na jednorodne grupy. Biuletyn Informacyjny 11/

39 Rozdział 5 Tabela Średnie oprocentowanie nowych i rengocjowanych umów denominowanych w EUR Sektor Kategoria Termin nr XI XII I II III IV V VI VII VIII IX X XI bieżące a 1 0,1 0,1 0,1 0,1 0,1 0,1 0,1 0,1 0,1 0,1 0,1 0,1 0,1 gospodarstwa domowe i nstytucje niekomercyjne działające na rzecz gospodarstw domowych z terminem pierwotnym do 1 miesiąca włącznie 2 0,3 0,5 0,5 0,6 0,5 0,5 0,4 0,4 0,4 0,4 0,4 0,4 0,4 pow. 1 miesiąca do 3 miesięcy wł. 3 0,7 0,6 0,6 0,6 0,5 0,5 0,4 0,5 0,5 0,6 0,6 0,6 0,6 pow. 3 miesięcy do 6 miesięcy wł. 4 0,6 0,7 0,6 0,6 0,5 0,3 0,6 0,5 0,5 0,5 0,5 0,6 0,5 pow. 6 miesięcy do 1 roku wł. 5 0,7 0,7 0,6 0,6 0,6 0,6 0,5 0,6 0,5 0,5 0,6 0,6 0,6 powyżej 1 roku 6 0,6 0,6 0,9 0,6 0,4 0,4 0,3 0,4 np. 0,4 0,1 0,4 0,2 Depozyty i inne zobowiązania w EUR ogółem 7 0,6 0,6 0,6 0,6 0,5 0,5 0,5 0,5 0,5 0,5 0,4 0,5 0,5 bieżące a 8 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 do 1 miesiąca włącznie 9 0,2 0,2 np. 0,2 0,1 0,1 0,1 0,1 0,1 0,1 np. np. np. Przedsiębiorstwa niefinansowe z terminem pierwotnym pow. 1 miesiąca do 3 miesięcy wł. 10 0,2 0,3 0,3 0,2 0,3 0,2 0,2 0,2 0,2 0,3 0,2 0,2 0,2 pow. 3 miesięcy do 6 miesięcy wł. 11 0,3 0,2 0,4 0,4 0,3 0,2 0,2 np. 0,3 0,2 0,3 0,3 np. pow. 6 miesięcy do 1 roku wł. 12 np. 0,7 0,4 np. 0,4 0,2 np. 0,3 0,3 0,4 np. 0,1 0,3 powyżej 1 roku 13 0,3 np. np. np. np. np. 0,3 0,2 0,2 np. np. 0,1 0,3 ogółem 14 0,2 0,2 0,2 0,2 0,2 0,1 0,1 0,2 0,1 0,1 np. np. 0,1 ogółem bez bieżących 15 0,2 0,2 0,2 0,2 0,2 0,2 0,2 0,2 0,2 0,2 0,2 0,2 0,2 Kredyty odnawialne i w rachunku bieżącym a 16 2,0 1,9 1,9 1,9 2,0 2,0 2,1 2,4 2,0 2,1 2,1 2,0 2,0 gospodarstwa domowe i instytucje niekomercyjne działające na rzecz gospodarstw domowych Kredyty na cele konsumpcyjne (bez kredytów o charakterze bieżącym) Kredyty na cele mieszkaniowe ogółem 17 np. np. np. np. 4,7 - np. - np. np. np. np. np. rzeczywista stopa procentowa 18 np. np. np. np. 4,7 - np. - np. np. np. np. np. ogółem 19 np. np. np. np. 3,4 3,3 np. 3,2 3,0 3,5 3,8 3,6 np. rzeczywista stopa procentowa 20 np. np. np. np. 3,5 3,4 np. 3,3 3,1 3,6 4,0 3,8 np. Kredyty i inne należności w EUR Pozostałe kredyty i inne należności 21 2,5 2,4 2,1 1,7 1,8 2,0 1,8 1,9 1,9 1,8 2,3 1,9 1,9 ogółem (bez kredytów o charakterze bieżącym) 22 2,5 2,4 2,3 2,4 2,4 2,2 2,1 2,1 2,2 2,2 2,6 2,2 2,2 Kredyty odnawialne i w rachunku bieżącym a 23 1,5 1,5 1,4 1,4 1,8 1,9 1,5 1,5 1,5 1,5 1,4 1,4 1,4 Przedsiębiorstwa niefinansowe umowy o wartości do 1 mln EUR włącznie 24 1,7 1,6 1,6 1,6 1,5 1,6 1,7 1,5 1,6 1,5 1,4 1,4 1,4 powyżej 1 mln EUR 25 2,4 2,7 2,0 2,3 2,3 np. 2,4 2,1 2,2 1,4 2,0 2,3 1,6 ogółem (bez kredytów o charakterze bieżącym) 26 2,3 2,6 1,9 2,2 2,2 np. 2,3 2,0 2,2 1,4 1,9 2,2 1,6 ogółem (bez kredytów o charakterze bieżącym) 27 2,3 2,6 1,9 2,2 2,2 np. 2,3 2,0 2,2 1,4 1,9 2,2 1,6 a Kategoria, której oprocentowanie zostało uzyskane wg metodyki stosowanej dla stanów wszystkich umów. Nie jest ona uwzględniana w kategoriach ogółem. np. kategoria niepublikowana ze względu na wymogi poufności sprawozdawczej UWAGA: Od grudnia 2014 stosowana jest nowa metodyka wyliczania średniej ważonej w oparciu o podział sprawozdawców na jednorodne grupy. 38 Narodowy Bank Polski

40 Aneks statystyczny. Tabele Tabela Liczba rachunków prowadzonych przez banki komercyjne na dzień r. Rodzaj rachunku 30 września 2015 rezydent nierezydent suma Osoby prywatne Depozyty złotowe Depozyty bieżące w tym depozyty bieżące rozliczeniowe w tym z dostępem przez Internet/PC Depozyty terminowe Depozyty zablokowane Depozyty z terminem wypowiedzenia Depozyty walutowe Depozyty bieżące w tym depozyty bieżące rozliczeniowe w tym z dostępem przez Internet/PC Depozyty terminowe Depozyty zablokowane Depozyty z terminem wypowiedzenia Rolnicy, przedsiębiorcy indywidualni Depozyty złotowe Depozyty bieżące w tym depozyty bieżące rozliczeniowe w tym z dostępem przez Internet/PC Depozyty terminowe Depozyty zablokowane Depozyty z terminem wypowiedzenia Depozyty walutowe Depozyty bieżące w tym depozyty bieżące rozliczeniowe w tym z dostępem przez Internet/PC Depozyty terminowe Depozyty zablokowane Depozyty z terminem wypowiedzenia Przedsiębiorstwa, niemonetarne instytucje finansowe, instytucje niekomercyjne działające na rzecz gospodarstw domowych Depozyty złotowe Depozyty bieżące w tym depozyty bieżące rozliczeniowe w tym z dostępem przez Internet/PC Depozyty terminowe Depozyty zablokowane Depozyty z terminem wypowiedzenia Depozyty walutowe Depozyty bieżące w tym depozyty bieżące rozliczeniowe w tym z dostępem przez Internet/PC Depozyty terminowe Depozyty zablokowane Depozyty z terminem wypowiedzenia Instytucje rządowe i samorządowe Depozyty złotowe Depozyty bieżące w tym depozyty bieżące rozliczeniowe w tym z dostępem przez Internet/PC Depozyty terminowe Depozyty zablokowane Depozyty z terminem wypowiedzenia Depozyty walutowe Depozyty bieżące w tym depozyty bieżące rozliczeniowe w tym z dostępem przez Internet/PC Depozyty terminowe Depozyty zablokowane Depozyty z terminem wypowiedzenia Dane zostały skorygowane w dniu r. Biuletyn Informacyjny 11/

41 Rozdział 5 Tabela Bilans NBP (stan w mln PLN) Aktywa Kredyty, pożyczki i inne należności od podmiotów krajowych pozostałe monetarne instytucje finansowe sektor instytucji rządowych i samorządowych pozostałe sektory krajowe 1 Dłużne papiery wartoś ciowe wyemitowane przez podmioty krajowe pozostałe monetarne instytucje finansowe sektor instytucji rządowych i samorzą dowych Papiery wartościowe z prawem do kapitału i udziały wyemitowane przez podmioty krajowe pozostałe monetarne instytucje finansowe pozostałe sektory krajowe 1 Aktywa zagraniczne XII ,7 356,4 0,0 26,3 0,0 0,0 0,0 53,8 0,0 53, , ,9 898, ,9 I ,9 356,4 0,0 25,5 0,0 0,0 0,0 53,8 0,0 53, , ,1 489, ,9 II 381,3 356,4 0,0 24,9 0,0 0,0 0,0 53,8 0,0 53, , ,5 586, ,0 III 292,2 267,3 0,0 24,9 0,0 0,0 0,0 53,8 0,0 53, , ,8 718, ,0 IV 293,0 267,3 0,0 25,7 0,0 0,0 0,0 53,8 0,0 53, , ,7 687, ,0 V 293,7 267,3 0,0 26,4 0,0 0,0 0,0 53,8 0,0 53, , ,7 518, ,4 VI 204,7 178,2 0,0 26,5 0,0 0,0 0,0 53,8 0,0 53, , ,0 780, ,2 VII 204,4 178,2 0,0 26,2 0,0 0,0 0,0 53,8 0,0 53, , ,2 656, ,4 VIII 204,2 178,2 0,0 26,0 0,0 0,0 0,0 53,8 0,0 53, , ,1 597, ,9 IX 114,6 89,1 0,0 25,5 0,0 0,0 0,0 53,8 0,0 53, , ,9 684, ,6 X 114,2 89,1 0,0 25,1 0,0 0,0 0,0 53,8 0,0 53, , ,7 653, ,3 XI 113,8 89,1 0,0 24,7 0,0 0,0 0,0 53,8 0,0 53, , ,0 858, ,6 XII 24,4 0,0 0,0 24,4 0,0 0,0 0,0 53,8 0,0 53, , ,9 242, ,2 I ,0 0,0 0,0 24,0 0,0 0,0 0,0 53,8 0,0 53, , ,4 867, ,0 II 23,9 0,0 0,0 23,9 0,0 0,0 0,0 53,8 0,0 53, , ,0 316, ,9 III 24,1 0,0 0,0 24,1 0,0 0,0 0,0 53,8 0,0 53, , ,8 445, ,7 IV 24,1 0,0 0,0 24,1 0,0 0,0 0,0 53,8 0,0 53, , ,8 266, ,9 V 24,3 0,0 0,0 24,3 0,0 0,0 0,0 53,8 0,0 53, , ,2 686, ,7 VI 24,8 0,0 0,0 24,8 0,0 0,0 0,0 53,8 0,0 53, , , , ,2 VII 24,9 0,0 0,0 24,9 0,0 0,0 0,0 53,8 0,0 53, , , , ,0 VIII 24,6 0,0 0,0 24,6 0,0 0,0 0,0 53,8 0,0 53, , , , ,4 IX 24,7 0,0 0,0 24,7 0,0 0,0 0,0 53,8 0,0 53, , , , ,7 X 24,7 0,0 0,0 24,7 0,0 0,0 0,0 53,8 0,0 53, , , , ,7 XI 24,3 0,0 0,0 24,3 0,0 0,0 0,0 53,8 0,0 53, , , , ,1 XII 24,0 0,0 0,0 24,0 0,0 0,0 0,0 53,8 0,0 53, , ,1 216, ,4 I ,7 0,0 0,0 23,7 0,0 0,0 0,0 53,8 0,0 53, , ,5 325, ,9 II 23,6 0,0 0,0 23,6 0,0 0,0 0,0 53,8 0,0 53, , ,8 304, ,3 III 23,4 0,0 0,0 23,4 0,0 0,0 0,0 53,8 0,0 53, , ,6 307, ,3 IV 24,0 0,0 0,0 24,0 0,0 0,0 0,0 53,8 0,0 53, , ,6 247, ,3 V 23,9 0,0 0,0 23,9 0,0 0,0 0,0 53,8 0,0 53, , ,6 462, ,7 VI 23,9 0,0 0,0 23,9 0,0 0,0 0,0 53,8 0,0 53, , ,0 378, ,2 VII 24,1 0,0 0,0 24,1 0,0 0,0 0,0 53,8 0,0 53, , ,9 309, ,3 VIII 24,2 0,0 0,0 24,2 0,0 0,0 0,0 53,8 0,0 53, , ,1 263, ,8 IX 23,8 0,0 0,0 23,8 0,0 0,0 0,0 53,8 0,0 53, , ,8 941, ,2 X 23,6 0,0 0,0 23,6 0,0 0,0 0,0 53,8 0,0 53, , ,3 295, ,7 XI 22,9 0,0 0,0 22,9 0,0 0,0 0,0 53,8 0,0 53, , , , ,7 XII 22,5 0,0 0,0 22,5 0,0 0,0 0,0 53,8 0,0 53, , ,6 241, ,5 I ,0 0,0 0,0 22,0 0,0 0,0 0,0 53,8 0,0 53, , ,1 408, ,6 II 21,9 0,0 0,0 21,9 0,0 0,0 0,0 53,8 0,0 53, , ,7 854, ,0 III 21,8 0,0 0,0 21,8 0,0 0,0 0,0 53,8 0,0 53, , , , ,9 IV 21,8 0,0 0,0 21,8 0,0 0,0 0,0 53,8 0,0 53, , , , ,1 V 21,8 0,0 0,0 21,8 0,0 0,0 0,0 53,8 0,0 53, , , , ,0 VI 21,8 0,0 0,0 21,8 0,0 0,0 0,0 53,8 0,0 53, , , , ,6 VII 22,0 0,0 0,0 22,0 0,0 0,0 0,0 128,8 0,0 128, , , , ,7 VIII 271,6 250,0 0,0 21,6 0,0 0,0 0,0 128,8 0,0 128, , , , ,8 IX 471,5 450,0 0,0 21,5 0,0 0,0 0,0 128,8 0,0 128, , , , ,9 X 471,0 450,0 0,0 21,0 0,0 0,0 0,0 128,8 0,0 128, , , , ,9 XI 394,1 373,2 0,0 20,9 0,0 0,0 0,0 128,8 0,0 128, , , , ,6 1 Niemonetarne instytucje finansowe oraz sektor niefinansowy. 2 Z wyłączeniem aktywów trwałych finansowych ujętych w kolumnie 8. Aktywa trwałe 2 Pozostałe aktywa Aktywa ogółem 40 Narodowy Bank Polski

42 Aneks statystyczny. Tabele Tabela Bilans NBP (stan w mln PLN) (cd.) Pasywa Pieniądz gotówkowy w obiegu Depozyty podmiotów krajowych pozostałe monetarne instytucje finansowe instytucje rządowe szczebla centralnego pozostałe sektory krajowe 1 Emisja dłużnych papierów wartościowych Kapitał i rezerwy fundusze podstawowe rezerwy Pasywa zagraniczne Pozostałe pasywa Pasywa ogółem XII , , , ,4 846, , , , , , , ,9 I , , , ,5 707, , , , , ,9 583, ,9 II , , , ,6 551, , , , , ,4 687, ,0 III , , , ,2 466, , , , , ,8 689, ,0 IV , , , ,4 682, , , , , ,4 737, ,0 V , , , ,8 493, , , , , ,9 685, ,4 VI , , , ,3 527, , , , , ,1 902, ,2 VII , , , ,0 707, , , , , ,5 559, ,4 VIII , , , ,5 572, , , , , ,1 537, ,9 IX , , , ,6 579, , , , , ,6 745, ,6 X , , , ,5 760, , , , , ,5 611, ,3 XI , , , ,3 642, , , , , ,2 592, ,6 XII , , , , , , , , , , , ,2 I , , , ,4 751, , , , , ,1 586, ,0 II , , , ,0 830, , , , , ,0 600, ,9 III , , , ,1 636, , , , , ,9 885, ,7 IV , , , ,5 883, , , , , ,6 603, ,9 V , , , ,3 677, , , , , ,0 546, ,7 VI , , , ,1 780, , , , , ,6 724, ,2 VII , , , ,2 817, , , , , ,3 635, ,0 VIII , , , ,0 755, , , , , ,6 646, ,4 IX , , , ,8 781, , , , , ,1 598, ,7 X , , , ,9 931, , , , , ,4 562, ,7 XI , , , ,2 903, , , , , ,6 739, ,1 XII , , , , , , , , , ,0 701, ,4 I , , , ,5 946, , , , , ,1 598, ,9 II , , , ,6 907, , , , , ,0 611, ,3 III , , , ,9 785, , , , , ,1 681, ,3 IV , , , ,9 930, , , , , ,4 659, ,3 V , , , ,8 812, , , , , ,9 703, ,7 VI , , , ,6 868, , , , , ,3 650, ,2 VII , , , ,1 900, , , , , ,2 589, ,3 VIII , , , ,9 829, , , , , ,2 692, ,8 IX , , , ,9 893, , , , , , , ,2 X , , , , , , , , , ,5 613, ,7 XI , , , ,8 941, , , , , ,0 903, ,7 XII , , , , , , , , , , , ,5 I , , , ,3 807, , , , , ,5 827, ,6 II , , , ,3 783, , , , , , , ,0 III , , , ,7 684, , , , , ,1 822, ,9 IV , , , ,3 785, , , , , ,0 874, ,1 V , , , ,0 637, , , , , ,9 782, ,0 VI , , , ,6 610, , , , , ,7 731, ,6 VII , , , ,6 725, , , , , ,9 884, ,7 VIII , , , ,0 623, , , , , ,8 563, ,8 IX , , , ,2 658, , , , , , , ,9 X , , , ,8 843, , , , , ,8 915, ,9 XI , , , ,7 763, , , , , ,4 774, ,6 1 Niemonetarne instytucje finansowe, instytucje samorządowe, fundusze ubezpieczeń społecznych oraz sektor niefinansowy. Biuletyn Informacyjny 11/

43 Rozdział 5 Tabela Bilans zagregowany pozostałych monetarnych instytucji finansowych (stan w mln PLN) Aktywa Kredyty, pożyczki i inne należności od podmiotów krajowych monetarne instytucje finansowe sektor instytucji rządowych i samorządowych pozostałe sektory krajowe 1 Dłużne papiery wartościowe wyemitowane przez podmioty krajowe monetarne instytucje finansowe sektor instytucji rządowych i samorządowych pozostałe sektory krajowe XII , , , , , , , ,4 I , , , , , , , ,8 II , , , , , , , ,0 III , , , , , , , ,7 IV , , , , , , , ,9 V , , , , , , , ,0 VI , , , , , , , ,9 VII , , , , , , , ,1 VIII , , , , , , , ,1 IX , , , , , , , ,6 X , , , , , , , ,8 XI , , , , , , , ,5 XII , , , , , , , ,9 I , , , , , , , ,0 II , , , , , , , ,0 III , , , , , , , ,7 IV , , , , , , , ,2 V , , , , , , , ,3 VI , , , , , , , ,1 VII , , , , , , , ,5 VIII , , , , , , , ,3 IX , , , , , , , ,5 X , , , , , , , ,5 XI , , , , , , , ,4 XII , , , , , , , ,6 I , , , , , , , ,8 II , , , , , , , ,4 III , , , , , , , ,2 IV , , , , , , , ,2 V , , , , , , , ,9 VI , , , , , , , ,2 VII , , , , , , , ,8 VIII , , , , , , , ,0 IX , , , , , , , ,5 X , , , , , , , ,2 XI , , , , , , , ,9 XII , , , , , , , ,9 I , , , , , , , ,6 II , , , , , , , ,2 III , , , , , , , ,2 IV , , , , , , , ,7 V , , , , , , , ,4 VI , , , , , , , ,8 VII , , , , , , , ,9 VIII , , , , , , , ,7 IX , , , , , , , ,7 X , , , , , , , ,3 XI , , , , , , , ,7 1 Niemonetarne instytucje finansowe oraz sektor niefinansowy. 42 Narodowy Bank Polski

44 Aneks statystyczny. Tabele Tabela Bilans zagregowany pozostałych monetarnych instytucji finansowych (stan w mln PLN) (cd.) Aktywa Jednostki uczestnictwa funduszy rynku pieniężnego Papiery wartościowe z prawem do kapitału i udziały wyemitowane przez podmioty krajowe monetarne instytucje finansowe pozostałe sektory krajowe 1 Aktywa zagraniczne Aktywa trwałe 2 Pozostałe aktywa Aktywa ogółem XII , , , , , , , ,5 I , , , , , , , ,5 II 0, , , , , , , ,8 III 0, , , , , , , ,7 IV 0, , , , , , , ,0 V 0, , , , , , , ,2 VI 0, , , , , , , ,5 VII 0, , , , , , , ,3 VIII 0, , , , , , , ,0 IX 0, , , , , , , ,9 X 0, , , , , , , ,8 XI 0, , , , , , , ,7 XII 0, , , , , , , ,3 I , , , , , , , ,6 II 0, , , , , , , ,3 III 0, , , , , , , ,0 IV 0, , , , , , , ,4 V 0, , , , , , , ,3 VI 0, , , , , , , ,2 VII 0, , , , , , , ,1 VIII 0, , , , , , , ,8 IX 0, , , , , , , ,4 X 0, , , , , , , ,0 XI 0, , , , , , , ,0 XII 0, , , , , , , ,2 I , , , , , , , ,6 II 0, , , , , , , ,8 III 0, , , , , , , ,0 IV 0, , , , , , , ,0 V 0, , , , , , , ,3 VI 0, , , , , , , ,3 VII 0, , , , , , , ,5 VIII 0, , , , , , , ,5 IX 0, , , , , , , ,8 X 0, , , , , , , ,0 XI 0, , , , , , , ,5 XII 0, , , , , , , ,5 I , , , , , , , ,4 II 0, , , , , , , ,7 III 0, , , , , , , ,8 IV 0, , , , , , , ,2 V 0, , , , , , , ,7 VI 0, , , , , , , ,3 VII 0, , , , , , , ,2 VIII 0, , , , , , , ,7 IX 0, , , , , , , ,0 X 0, , , , , , , ,3 XI 0, , , , , , , ,5 1 Niemonetarne instytucje finansowe oraz sektor niefinansowy. 2 Z wyłączeniem aktywów trwałych finansowych ujętych w kolumnie 10. Biuletyn Informacyjny 11/

45 Rozdział 5 Tabela Bilans zagregowany pozostałych monetarnych instytucji finansowych (stan w mln PLN) (cd.) Pasywa Depozyty i inne zobowiązania wobec podmiotów krajowych monetarne instytucje finansowe instytucje rządowe szczebla centralnego pozostałe sektory krajowe 1 bieżące terminowe z terminem wypowiedzenia operacje z przyrzeczeniem odkupu XII , , , , , ,1 102, ,7 I , , , , , ,9 105, ,7 II , , , , , ,6 107, ,0 III , , , , , ,5 108, ,1 IV , , , , , ,5 108, ,7 V , , , , , ,4 109, ,7 VI , , , , , ,8 108, ,6 VII , , , , , ,4 109, ,8 VIII , , , , , ,1 109, ,5 IX , , , , , ,1 110, ,0 X , , , , , ,0 110, ,2 XI , , , , , ,9 111, ,3 XII , , , , , ,5 114, ,2 I , , , , , ,0 140, ,3 II , , , , , ,0 13, ,7 III , , , , , ,7 12, ,3 IV , , , , , ,2 12, ,3 V , , , , , ,1 12, ,0 VI , , , , , ,4 12, ,0 VII , , , , , ,4 2, ,9 VIII , , , , , ,9 2, ,9 IX , , , , , ,3 2, ,0 X , , , , , ,8 2, ,7 XI , , , , , ,4 2, ,6 XII , , , , , ,0 2, ,5 I , , , , , ,8 2, ,6 II , , , , , ,3 2, ,2 III , , , , , ,8 2, ,2 IV , , , , , ,7 2, ,1 V , , , , , ,1 2, ,4 VI , , , , , ,6 2, ,6 VII , , , , , ,9 2, ,0 VIII , , , , , ,9 1, ,0 IX , , , , , ,3 1, ,4 X , , , , , ,1 1, ,5 XI , , , , , ,7 2, ,6 XII , , , , , ,6 1, ,3 I , , , , , ,0 1, ,6 II , , , , , ,8 1, ,3 III , , , , , ,4 1, ,2 IV , , , , , ,7 1, ,0 V , , , , , ,8 1, ,2 VI , , , , , ,5 1, ,9 VII , , , , , ,1 1, ,9 VIII , , , , , ,5 1, ,1 IX , , , , , ,3 1, ,8 X , , , , , ,7 1, ,7 XI , , , , , ,6 1, ,8 1 Niemonetarne instytucje finansowe, instytucje samorządowe, fundusze ubezpieczeń społecznych oraz sektor niefinansowy. 44 Narodowy Bank Polski

46 Aneks statystyczny. Tabele Tabela Bilans zagregowany pozostałych monetarnych instytucji finansowych (stan w mln PLN) (cd.) Pasywa Jednostki uczestnictwa funduszy rynku pieniężnego Emisja dłużnych papierów wartościowych Kapitał i rezerwy fundusze podstawowe fundusze uzupełniające rezerwy Pasywa zagraniczne Pozostałe pasywa Pasywa ogółem XII , , , , , , , , ,5 I , , , , , , , , ,5 II 0, , , , , , , , ,8 III 0, , , , , , , , ,7 IV 0, , , , , , , , ,0 V 0, , , , , , , , ,2 VI 0, , , , , , , , ,5 VII 0, , , , , , , , ,3 VIII 0, , , , , , , , ,0 IX 0, , , , , , , , ,9 X 0, , , , , , , , ,8 XI 0, , , , , , , , ,7 XII 0, , , , , , , , ,3 I , , , , , , , , ,6 II 0, , , , , , , , ,3 III 0, , , , , , , , ,0 IV 0, , , , , , , , ,4 V 0, , , , , , , , ,3 VI 0, , , , , , , , ,2 VII 0, , , , , , , , ,1 VIII 0, , , , , , , , ,8 IX 0, , , , , , , , ,4 X 0, , , , , , , , ,0 XI 0, , , , , , , , ,0 XII 0, , , , , , , , ,2 I , , , , , , , , ,6 II 0, , , , , , , , ,8 III 0, , , , , , , , ,0 IV 0, , , , , , , , ,0 V 0, , , , , , , , ,3 VI 0, , , , , , , , ,3 VII 0, , , , , , , , ,5 VIII 0, , , , , , , , ,5 IX 0, , , , , , , , ,8 X 0, , , , , , , , ,0 XI 0, , , , , , , , ,5 XII 0, , , , , , , , ,5 I , , , , , , , , ,4 II 0, , , , , , , , ,7 III 0, , , , , , , , ,8 IV 0, , , , , , , , ,2 V 0, , , , , , , , ,7 VI 0, , , , , , , , ,3 VII 0, , , , , , , , ,2 VIII 0, , , , , , , , ,7 IX 0, , , , , , , , ,0 X 0, , , , , , , , ,3 XI 0, , , , , , , , ,5 Biuletyn Informacyjny 11/

47 Rozdział 5 Tabela Kredyty, pożyczki i inne należności gospodarstwa domowe i przedsiębiorstwa (stan w mln PLN) ogółem Gospodarstwa domowe Przedsiębiorstwa kredyty i pożyczki inne należności kredyty i pożyczki inne należności ogółem złotowe osoby walutowe osoby złotowe osoby walutowe osoby złotowe walutowe złotowe walutowe prywatne prywatne prywatne prywatne XII , , , , , ,6 163,1 221,3 3, , , , , ,8 I , , , , , ,5 161,4 223,6 3, , , , , ,9 II , , , , , ,3 161,9 240,7 3, , , , , ,6 III , , , , , ,4 164,0 245,2 3, , , , , ,4 IV , , , , , ,6 165,3 264,8 3, , , , , ,2 V , , , , , ,2 168,1 278,7 3, , , , , ,7 VI , , , , , ,1 166,1 284,9 3, , , , , ,7 VII , , , , , ,2 168,2 287,7 3, , , , , ,8 VIII , , , , , ,3 172,0 304,7 3, , , , , ,1 IX , , , , , ,6 174, ,2 3, , , , , ,2 X , , , , , ,1 472, ,8 3, , , , , ,2 XI , , , , , ,4 470, ,8 3, , , , , ,8 XII , , , , , ,6 473, ,8 3, , , , , ,9 I , , , , , ,0 466, ,7 3, , , , , ,1 II , , , , , ,7 576, ,3 3, , , , , ,0 III , , , , , ,9 570, ,2 4, , , , , ,2 IV , , , , , ,5 671, ,1 3, , , , , ,3 V , , , , , ,0 662, ,3 3, , , , , ,3 VI , , , , , ,4 769, ,0 3, , , , , ,6 VII , , , , , ,0 758,5 410,5 2, , , , , ,9 VIII , , , , , ,5 759, ,9 2, , , , , ,7 IX , , , , , ,8 907, ,5 3, , , , , ,8 X , , , , , ,0 906, ,9 3, , , , , ,9 XI , , , , , ,8 901, ,0 3, , , , , ,7 Tabela Depozyty i inne zobowiązania gospodarstwa domowe i przedsiębiorstwa (stan w mln PLN) ogółem Gospodarstwa domowe Przedsiębiorstwa depozyty inne zobowiązania depozyty inne zobowiązania ogółem złotowe osoby walutowe osoby złotowe osoby walutowe osoby złotowe walutowe złotowe walutowe prywatne prywatne prywatne prywatne XII , , , , , ,7 970,0 128,5 100, , , , , ,3 I , , , , , ,5 968,4 135,7 103, , , , , ,8 II , , , , , ,0 979,7 133,7 103, , , , , ,8 III , , , , , ,2 963,9 130,2 97, , , , , ,9 IV , , , , , ,0 952,4 132,0 99, , , , ,8 948,5 V , , , , , ,2 949,3 131,6 99, , , , ,5 786,0 VI , , , , , ,4 926,9 132,6 103, , , , ,7 784,3 VII , , , , , ,1 909,2 140,6 107, , , , ,9 753,0 VIII , , , , , ,2 926,8 134,0 101, , , , ,4 851,7 IX , , , , , ,7 919,8 137,3 103, , , , ,4 905,2 X , , , , , ,3 902,7 140,2 106, , , , ,8 878,8 XI , , , , , ,2 923,1 155,8 125, , , , , ,8 XII , , , , , ,5 940,4 139,7 112, , , , ,5 903,6 I , , , , , ,2 922,0 130,2 110, , , , ,0 902,9 II , , , , , ,6 922,7 126,7 109, , , , ,7 866,4 III , , , , , ,5 913,1 126,6 107, , , , ,8 998,1 IV , , , , , ,8 921,0 157,1 135, , , , ,8 781,5 V , , , , , ,6 954,0 148,2 128, , , , ,5 841,2 VI , , , , , ,4 938,0 155,1 135, , , , , ,3 VII , , , , , ,7 938,0 159,1 140, , , , , ,5 VIII , , , , , ,6 947,0 148,7 132, , , , , ,2 IX , , , , , ,1 920,1 149,7 133, , , , , ,7 X , , , , , ,4 924,0 144,5 131, , , , ,6 869,9 XI , , , , , ,9 967,6 146,6 128, , , , ,8 821,4 46 Narodowy Bank Polski

48 Aneks statystyczny. Tabele Tabela Bilans skonsolidowany monetarnych instytucji finansowych (stan w mln PLN) Aktywa Kredyty, pożyczki i inne należności od podmiotów krajowych sektor instytucji rządowych i samorządowych pozostałe sektory krajowe 1 Dłużne papiery wartościowe wyemitowane przez podmioty krajowe sektor instytucji rządowych i samorządowych Papiery wartościowe z prawem do kapitału i udziały 2 wy emitowane przez po - zostałe sektory krajowe 1 Aktywa zagraniczne XII , , , , , , , , , , ,0 I , , , , , , , , , , ,8 II , , , , , , , , , , ,7 III , , , , , , , , , , ,3 IV , , , , , , , , , , ,5 V , , , , , , , , , , ,0 VI , , , , , , , , , , ,7 VII , , , , , , , , , , ,0 VIII , , , , , , , , , , ,8 IX , , , , , , , , , , ,2 X , , , , , , , , , , ,7 XI , , , , , , , , , , ,3 XII , , , , , , , , , , ,2 I , , , , , , , , , , ,9 II , , , , , , , , , , ,1 III , , , , , , , , , , ,7 IV , , , , , , , , , , ,0 V , , , , , , , , , , ,6 VI , , , , , , , , , , ,9 VII , , , , , , , , , , ,6 VIII , , , , , , , , , , ,6 IX , , , , , , , , , , ,6 X , , , , , , , , , , ,8 XI , , , , , , , , , , ,6 XII , , , , , , , , , , ,4 I , , , , , , , , , , ,3 II , , , , , , , , , , ,8 III , , , , , , , , , , ,4 IV , , , , , , , , , , ,1 V , , , , , , , , , , ,9 VI , , , , , , , , , , ,4 VII , , , , , , , , , , ,4 VIII , , , , , , , , , , ,2 IX , , , , , , , , , , ,3 X , , , , , , , , , , ,6 XI , , , , , , , , , , ,1 XII , , , , , , , , , , ,3 I , , , , , , , , , , ,3 II , , , , , , , , , , ,6 III , , , , , , , , , , ,0 IV , , , , , , , , , , ,7 V , , , , , , , , , , ,1 VI , , , , , , , , , , ,7 VII , , , , , , , , , , ,7 VIII , , , , , , , , , , ,0 IX , , , , , , , , , , ,9 X , , , , , , , , , , ,7 XI , , , , , , , , , , ,7 pozostałe sektory krajowe 1 1 Niemonetarne instytucje finansowe oraz sektor niefinansowy. 2 Łącznie z prawami poboru (do XII 2003 r.), z jednostkami uczestnictwa w funduszach inwestycyjnych oraz aktywami trwałymi finansowymi. 3 Z wyłączeniem finansowych aktywów trwałych ujętych w kolumnie 7. 4 Łącznie z prawami poboru (od I 2004 r.). Aktywa trwałe 3 Pozostałe aktywa 4 Aktywa ogółem Biuletyn Informacyjny 11/

49 Rozdział 5 Tabela Bilans skonsolidowany monetarnych instytucji finansowych (stan w mln PLN) (cd.) Pasywa Pieniądz gotówkowy w obiegu Depozyty i inne zobowiązania wobec instytucji rządowych szczebla centralnego Depozyty i inne zobowiązania wobec pozos tałych sektorów krajowych 1 bieżące terminowe z terminem wypowiedzenia operacje z przyrzeczeniem odkupu Jednostki uczestnictwa w funduszach rynku pieniężnego Emisja dłużnych papierów wartościowych Kapitał i rezerwy Pasywa zagraniczne Pozostałe pasywa Saldo operacji wzajemnych monetarnych instytucji finansowych XII , , , , ,1 102, ,7 324, , , , ,6-810, ,0 I , , , , ,9 105, ,7 0, , , , ,8 479, ,8 II , , , , ,6 107, ,0 0, , , , ,3 175, ,7 III , , , , ,5 108, ,1 0, , , , ,3 217, ,3 IV , , , , ,7 108, ,7 0, , , , ,7 705, ,5 V , , , , ,4 109, ,7 0, , , , ,1 767, ,0 VI , , , , ,8 108, ,6 0, , , , ,0 240, ,7 VII , , , , ,4 109, ,8 0, , , , , , ,0 VIII , , , , ,3 109, ,5 0, , , , ,0 152, ,8 IX , , , , ,1 110, ,0 0, , , , ,9 529, ,2 X , , , , ,0 110, ,2 0, , , , ,2 383, ,7 XI , , , , ,9 111, ,3 0, , , , ,8 789, ,3 XII , , , , ,0 114, ,2 0, , , , ,5 653, ,2 I , , , , ,0 140, ,3 0, , , , ,6 471, ,9 II , , , , ,0 13, ,7 0, , , , ,9-482, ,1 III , , , , ,7 12, ,3 0, , , , ,5 842, ,7 IV , , , , ,4 12, ,3 0, , , , ,7-59, ,0 V , , , , ,1 12, ,0 0, , , , ,1 542, ,6 VI , , , , ,8 12, ,0 0, , , , ,0-278, ,9 VII , , , , ,4 2, ,9 0, , , , ,0 104, ,6 VIII , , , , ,9 2, ,9 0, , , , ,4 643, ,6 IX , , , , ,3 2, ,0 0, , , , ,3-473, ,6 X , , , , ,8 2, ,7 0, , , , ,9 644, ,8 XI , , , , ,4 2, ,6 0, , , , ,3 476, ,6 XII , , , , ,0 2, ,5 0, , , , ,3 233, ,4 I , , , , ,8 2, ,6 0, , , , ,2 556, ,3 II , , , , ,6 2, ,2 0, , , , , , ,8 III , , , , ,8 2, ,2 0, , , , , , ,4 IV , , , , ,7 2, ,1 0, , , , , , ,1 V , , , , ,1 2, ,4 0, , , , ,0 568, ,9 VI , , , , ,5 2, ,6 0, , , , ,5 386, ,4 VII , , , , ,9 2, ,0 0, , , , ,3 291, ,4 VIII , , , , ,2 1, ,0 0, , , , , , ,2 IX , , , , ,3 1, ,4 0, , , , , , ,3 X , , , , ,1 1, ,5 0, , , , , , ,6 XI , , , , ,7 2, ,6 0, , , , , , ,1 XII , , , , ,6 1, ,3 0, , , , ,8 449, ,3 I , , , , ,0 1, ,6 0, , , , , , ,3 II , , , , ,8 1, ,3 0, , , , ,4 425, ,6 III , , , , ,4 1, ,2 0, , , , , , ,0 IV , , , , ,7 1, ,0 0, , , , , , ,7 V , , , , ,8 1, ,2 0, , , , ,9 680, ,1 VI , , , , ,5 1, ,9 0, , , , ,6 48, ,7 VII , , , , ,1 1, ,9 0, , , , ,2-134, ,7 VIII , , , , ,5 1, ,1 0, , , , , , ,0 IX , , , , ,3 1, ,8 0, , , , , , ,9 X , , , , ,7 1, ,7 0, , , , ,1 780, ,7 XI , , , , ,6 1, ,8 0, , , , ,8-223, ,7 1 Niemonetarne instytucje finansowe instytucje samorządowe, fundusze ubezpieczeń społecznych oraz sektor niefinansowy. Pasywa ogółem 48 Narodowy Bank Polski

50 Aneks statystyczny. Tabele Tabela Podaż pieniądza M3 i czynniki jego kreacji (stan w mln PLN) Pieniądz gotówkowy w obiegu (poza kasami banków) pieniądz gotówkowy w obiegu (z kasami banków) gotówka w kasach banków Depozyty i inne zobowiązania bieżące gospodarstwa domowe niemonetarne instytucje finansoweu przedsiębiorstwa instytucje niekomercyjne działające na rzecz gospodarstw domowych instytucje samorządowe fundusze ubezpieczeń społecznych XII , , , , , , , , ,0 907, ,6 I , , , , , , , , , , ,2 II , , , , , , , , , , ,2 III , , , , , , , , , , ,0 IV , , , , , , , , ,4 698, ,6 V , , , , , , , , , , ,3 VI , , , , , , , , ,2 916, ,2 VII , , , , , , , , , , ,4 VIII , , , , , , , , , , ,8 IX , , , , , , , , ,3 666, ,7 X , , , , , , , , , , ,9 XI , , , , , , , , ,8 744, ,8 XII , , , , , , , , , , ,0 I , , , , , , , , , , ,0 II , , , , , , , , , , ,7 III , , , , , , , , , , ,1 IV , , , , , , , , ,3 805, ,3 V , , , , , , , , ,4 891, ,4 VI , , , , , , , , ,2 838, ,8 VII , , , , , , , , , , ,7 VIII , , , , , , , , ,4 747, ,1 IX , , , , , , , , , , ,3 X , , , , , , , , ,4 974, ,5 XI , , , , , , , , , , ,8 XII , , , , , , , , , , ,3 I , , , , , , , , , , ,3 II , , , , , , , , , , ,8 III , , , , , , , , , , ,9 IV , , , , , , , , , , ,7 V , , , , , , , , , , ,2 VI , , , , , , , , , , ,8 VII , , , , , , , , , , ,6 VIII , , , , , , , , , , ,4 IX , , , , , , , , , , ,4 X , , , , , , , , , , ,8 XI , , , , , , , , , , ,7 XII , , , , , , , , , , ,7 I , , , , , , , , , , ,8 II , , , , , , , , , , ,9 III , , , , , , , , , , ,1 IV , , , , , , , , , , ,5 V , , , , , , , , , , ,8 VI , , , , , , , , , , ,6 VII , , , , , , , , , , ,6 VIII , , , , , , , , , , ,7 IX , , , , , , , , , , ,8 X , , , , , , , , , , ,7 XI , , , , , , , , , , ,1 Pieniądz M1 Biuletyn Informacyjny 11/

51 Rozdział 5 Tabela Podaż pieniądza M3 i czynniki jego kreacji (stan w mln PLN) (cd.) Depozyty i inne zobowiązania z terminem pierwotnym do 2 lat (włącznie) i zablokowane gospodarstwa domowe niemonetarne instytucje finansowe przedsiębiorstwa instytucje niekomercyjne działające na rzecz gospodarstw domowych instytucje samo rządowe fundusze ubez pieczeń społecznych Depozyty z terminem wypowiedzenia do 3 miesięcy (włącznie) Pieniądz M2 Operacje z przyrzeczeniem odkupu Dłużne papiery wartościowe z terminem pierwotnym do 2 lat (włącznie) Jednostki uczestnictwa w funduszach rynku pie niężnego XII , , , , , , ,2 13, , , ,4 324,7 I , , , , , ,5 346,2 13, , , ,0 0,0 II , , , , , ,2 443,5 13, , , ,4 0,0 III , , , , , , ,9 12, , , ,8 0,0 IV , , , , , , ,0 13, , , ,7 0,0 V , , , , , ,1 645,2 12, , , ,0 0,0 VI , , , , , , ,6 12, , , ,4 0,0 VII , , , , , , ,0 13, , , ,0 0,0 VIII , , , , , ,9 955,5 12, , , ,9 0,0 IX , , , , , , ,9 12, , , ,8 0,0 X , , , , , , ,0 11, , , ,2 0,0 XI , , , , , ,2 936,8 11, , , ,5 0,0 XII , , , , , ,1 602,3 11, , , ,6 0,0 I , , , , , ,0 732,3 13, , , ,3 0,0 II , , , , , ,6 472,3 13, , , ,3 0,0 III , , , , , , ,2 12, , , ,9 0,0 IV , , , , , , ,3 12, , , ,4 0,0 V , , , , , ,1 832,6 12, , , ,9 0,0 VI , , , , , , ,3 12, , , ,9 0,0 VII , , , , , ,6 417,1 2, , , ,4 0,0 VIII , , , , , , ,9 2, , , ,9 0,0 IX , , , , , ,3 475,8 2, , , ,8 0,0 X , , , , , ,4 845,4 2, , , ,7 0,0 XI , , , , , ,8 433,0 2, , , ,4 0,0 XII , , , , , , ,7 2, , , ,8 0,0 I , , , , , , ,1 2, , , ,7 0,0 II , , , , , ,6 498,3 2, , , ,0 0,0 III , , , , , , ,0 2, , , ,3 0,0 IV , , , , , , ,5 2, , , ,5 0,0 V , , , , , , ,0 2, , , ,7 0,0 VI , , , , , , ,0 2, , , ,1 0,0 VII , , , , , , ,2 1, , , ,1 0,0 VIII , , , , , , ,9 1, , , ,8 0,0 IX , , , , , ,5 726,8 1, , , ,4 0,0 X , , , , , , ,5 1, , , ,2 0,0 XI , , , , , , ,9 1, , , ,3 0,0 XII , , , , , , ,4 1, , , ,0 0,0 I , , , , , ,7 824,0 1, , , ,3 0,0 II , , , , , ,1 717,9 1, , , ,3 0,0 III , , , , , ,4 683,8 1, , , ,1 0,0 IV , , , , , ,4 702,7 1, , , ,6 0,0 V , , , , , ,6 968,8 1, , , ,6 0,0 VI , , , , , , ,4 1, , , ,3 0,0 VII , , , , , , ,9 1, , , ,5 0,0 VIII , , , , , ,5 775,8 1, , , ,1 0,0 IX , , , , , , ,4 1, , , ,3 0,0 X , , , , , , ,5 1, , , ,4 0,0 XI , , , , , , ,5 1, , , ,5 0,0 50 Narodowy Bank Polski

52 Aneks statystyczny. Tabele Tabela Podaż pieniądza M3 i czynniki jego kreacji (stan w mln PLN) (cd.) Pieniądz M3 Aktywa zagraniczne netto aktywa zagraniczne pasywa zagraniczne Należności Kredyty, pożyczki i inne należności gospodarstwa domowe niemonetarne instytucje finansowe przedsię biorstwa instytucje niekomercyjne działające na rzecz gos podarstw domowych XII , , , , , , , , , ,3 I , , , , , , , , , ,6 II , , , , , , , , , ,8 III , , , , , , , , , ,7 IV , , , , , , , , , ,0 V , , , , , , , , , ,6 VI , , , , , , , , , ,1 VII , , , , , , , , , ,3 VIII , , , , , , , , , ,3 IX , , , , , , , , , ,3 X , , , , , , , , , ,6 XI , , , , , , , , , ,2 XII , , , , , , , , , ,9 I , , , , , , , , , ,8 II , , , , , , , , , ,0 III , , , , , , , , , ,5 IV , , , , , , , , , ,6 V , , , , , , , , , ,3 VI , , , , , , , , , ,5 VII , , , , , , , , , ,5 VIII , , , , , , , , , ,7 IX , , , , , , , , , ,2 X , , , , , , , , , ,1 XI , , , , , , , , , ,7 XII , , , , , , , , , ,5 I , , , , , , , , , ,2 II , , , , , , , , , ,9 III , , , , , , , , , ,6 IV , , , , , , , , , ,0 V , , , , , , , , , ,6 VI , , , , , , , , , ,0 VII , , , , , , , , , ,8 VIII , , , , , , , , , ,9 IX , , , , , , , , , ,9 X , , , , , , , , , ,4 XI , , , , , , , , , ,4 XII , , , , , , , , , ,8 I , , , , , , , , , ,5 II , , , , , , , , , ,0 III , , , , , , , , , ,1 IV , , , , , , , , , ,2 V , , , , , , , , , ,8 VI , , , , , , , , , ,3 VII , , , , , , , , , ,3 VIII , , , , , , , , , ,8 IX , , , , , , , , , ,3 X , , , , , , , , , ,3 XI , , , , , , , , , ,9 Biuletyn Informacyjny 11/

53 Rozdział 5 Tabela Podaż pieniądza M3 i czynniki jego kreacji (stan w mln PLN) (cd.) instytucje samorządowe fundusze ubezpieczeń społecznych Dłużne papiery wartościowe niemonetarne instytucje finansowe w tym: przedsiębiorstwa instytucje samorządowe Papiery wartościowe z prawem do kapitału i udziały niemonetarne instytucje finansowe w tym: przedsiębiorstwa XII ,6 843, ,0 694, , , , , ,6 I ,1 425, ,4 591, , , , , ,9 II ,8 0, ,3 510, , , , , ,7 III ,8 0, ,7 676, , , , , ,4 IV ,0 0, , , , , , , ,4 V ,4 0, , , , , , , ,5 VI ,5 0, , , , , , , ,1 VII ,7 0, , , , , , , ,1 VIII ,3 0, , , , , , , ,2 IX ,1 170, , , , , , , ,8 X ,0 0, , , , , , , ,0 XI ,5 664, ,7 932, , , , , ,4 XII ,0 840, , , , , , , ,2 I ,3 0, , , , , , , ,0 II ,9 0, , , , , , , ,0 III ,3 0, , , , , , , ,1 IV ,1 0, , , , , , , ,9 V ,5 0, , , , , , , ,9 VI ,7 0, ,4 987, , , , , ,3 VII ,6 0, ,2 796, , , , , ,4 VIII ,0 0, ,6 759, , , , , ,0 IX ,8 0, ,5 721, , , , , ,0 X ,6 0, ,5 727, , , , , ,2 XI ,6 0, ,8 758, , , , , ,3 XII ,5 0, ,0 761, , , , , ,9 I ,4 0, ,5 769, , , , , ,8 II ,5 0, ,3 859, , , , , ,7 III ,9 0, ,0 902, , , , , ,8 IV ,1 0, ,8 693, , , , , ,6 V ,9 0, ,5 745, , , , , ,0 VI ,1 0, ,8 818, , , , , ,9 VII ,9 0, , , , , , , ,2 VIII ,4 0, , , , , , , ,8 IX ,2 0, , , , , , , ,2 X ,1 0, , , , , , , ,2 XI ,2 0, , , , , , , ,8 XII ,3 0, , , , , , , ,8 I ,4 0, , , , , , , ,1 II ,4 0, , , , , , , ,9 III ,7 0, , , , , , , ,9 IV ,1 0, , , , , , , ,8 V ,8 0, , , , , , , ,0 VI ,5 0, , , , , , , ,5 VII ,3 0, , , , , , , ,0 VIII ,0 0, , , , , , , ,5 IX ,5 0, , , , , , , ,2 X ,9 0, , , , , , , ,6 XI ,7 0, , , , , , , ,9 52 Narodowy Bank Polski

54 Aneks statystyczny. Tabele Tabela Podaż pieniądza M3 i czynniki jego kreacji (stan w mln PLN) (cd.) Zadłużenie netto instytucji rządowych szczebla centralnego Należności od instytucji rządowych szczebla centralnego kredyty w tym: papiery dłużne Zobowiązania wobec instytucji rządowych szczebla centralnego Długoterminowe zobowiązania finansowe Depozyty z terminem pierwotnym powyżej 2 lat oraz z terminem wypowiedzenia powyżej 3 miesięcy gospodarstwa domowe XII , ,4 964, , , , , ,0 I , , , , , , , ,8 II , , , , , , , ,7 III , , , , , , , ,6 IV , , , , , , , ,5 V , , , , , , , ,0 VI , , , , , , , ,4 VII , , , , , , , ,5 VIII , ,8 928, , , , , ,0 IX , ,6 639, , , , , ,0 X , ,8 671, , , , , ,6 XI , ,3 697, , , , , ,4 XII , ,4 809, , , , , ,5 I , ,6 923, , , , , ,4 II , ,3 913, , , , , ,5 III , ,6 921, , , , , ,6 IV , ,3 920, , , , , ,3 V , ,4 859, , , , , ,4 VI , ,8 876, , , , , ,3 VII , ,6 947, , , , , ,9 VIII , , , , , , , ,3 IX , , , , , , , ,1 X , ,6 858, , , , , ,0 XI , ,4 819, , , , , ,2 XII , ,4 780, , , , , ,8 I , ,6 862, , , , , ,9 II , ,8 819, , , , , ,6 III , ,8 851, , , , , ,3 IV , ,8 724, , , , , ,3 V , ,4 686, , , , , ,1 VI , ,3 728, , , , , ,2 VII , ,2 715, , , , , ,9 VIII , ,7 721, , , , , ,6 IX , ,9 769, , , , , ,0 X , ,6 635, , , , , ,4 XI , ,9 636, , , , , ,0 XII , ,6 701, , , , , ,4 I , ,6 728, , , , , ,4 II , ,7 696, , , , , ,3 III , ,1 703, , , , , ,4 IV , ,4 695, , , , , ,3 V , ,5 647, , , , , ,7 VI , ,5 705, , , , , ,9 VII , ,3 689, , , , , ,6 VIII , ,4 680, , , , , ,5 IX , ,7 726, , , , , ,4 X , ,2 677, , , , , ,8 XI , ,1 985, , , , , ,3 Biuletyn Informacyjny 11/

55 Rozdział 5 Tabela Podaż pieniądza M3 i czynniki jego kreacji (stan w mln PLN) (cd.) niemonetarne instytucje finansowe przedsiębiorstwa instytucje niekomercyjne działające na rzecz gospodarstw domowych instytucje samorządowe fundusze ubezpieczeń społecznych Dłużne papiery wartościowe z terminem pierwotnym powyżej 2 lat Kapitał i rezerwy Aktywa trwałe (bez aktywów finansowych) Saldo pozostałych pozycji netto XII , ,9 123,0 8,0 2, , , , ,8 I , ,5 121,6 7,8 2, , , , ,3 II 3 081, ,2 109,9 8,5 2, , , , ,6 III 3 202, ,6 107,0 8,1 0, , , , ,3 IV 3 369, ,5 104,8 7,7 0, , , , ,9 V 3 469, ,1 108,0 7,7 0, , , , ,2 VI 3 600, ,2 98,9 7,8 0, , , , ,7 VII 3 735, ,9 109,9 8,1 0, , , , ,2 VIII 3 900, ,4 108,4 8,2 0, , , , ,3 IX 3 949, ,5 105,2 7,8 0, , , , ,6 X 3 850, ,5 101,8 8,2 0, , , , ,7 XI 3 977, ,6 97,4 18,3 0, , , , ,9 XII 4 103, ,1 95,5 18,2 0, , , , ,9 I , ,3 82,6 26,6 0, , , , ,1 II 4 147, ,1 80,8 26,4 0, , , , ,1 III 4 239, ,9 80,5 26,4 0, , , , ,4 IV 4 335, ,5 77,0 26,5 0, , , , ,9 V 4 414, ,5 70,6 26,5 0, , , , ,4 VI 4 509, ,5 69,9 26,8 0, , , , ,0 VII 4 534, ,4 88,4 31,1 0, , , , ,1 VIII 4 624, ,4 86,5 30,5 0, , , , ,4 IX 4 759, ,9 83,3 35,1 0, , , , ,0 X 4 814, ,3 76,0 30,4 0, , , , ,8 XI 4 921, ,6 80,0 35,9 0, , , , ,8 XII 5 485, ,3 78,8 30,4 0, , , , ,8 I , ,2 78,8 35,6 0, , , , ,3 II 5 080, ,6 73,6 25,6 0, , , , ,5 III 5 059, ,3 76,4 25,6 0, , , , ,0 IV 5 048, ,8 68,8 25,5 0, , , , ,6 V 5 028,4 884,4 56,1 25,5 0, , , , ,6 VI 5 099,6 838,4 54,2 25,4 0, , , , ,1 VII 5 130,4 828,9 71,6 24,4 0, , , , ,5 VIII 5 287,1 824,0 69,5 24,8 0, , , , ,5 IX 5 336,2 824,3 67,4 25,2 0, , , , ,4 X 5 324,8 836,0 64,8 25,2 0, , , , ,6 XI 5 299,9 823,0 66,0 25,5 0, , , , ,0 XII 5 851,1 812,9 64,4 27,3 0, , , , ,3 I ,7 825,9 55,8 23,0 0, , , , ,7 II 5 066,3 776,8 51,3 22,7 0, , , , ,2 III 5 006,9 746,3 47,3 22,9 0, , , , ,7 IV 4 970,4 694,6 44,7 22,9 0, , , , ,4 V 4 908,2 715,1 44,1 22,8 0, , , , ,5 VI 4 789,7 738,0 54,8 23,6 0, , , , ,9 VII 4 746,4 742,6 70,2 23,5 0, , , , ,8 VIII 4 721,5 754,7 69,0 23,9 0, , , , ,7 IX 4 708,9 742,1 73,5 23,9 0, , , , ,2 X 4 665,9 754,1 81,8 24,0 0, , , , ,9 XI 4 662,8 745,7 65,0 24,7 0, , , , ,7 54 Narodowy Bank Polski

56 Aneks statystyczny. Tabele Tabela Pieniądz rezerwowy i czynniki jego kreacji (stan w mln PLN) Aktywa zagraniczne netto Oficjalne aktywa rezerwowe Kredyt refinansowy kredyt redyskontowy kredyt lombardowy kredyt na realizację programów postępowania naprawczego kredyt na inwestycje centralne kredyt inny kredyty niespłacone w terminie XII , ,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 I , ,7 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 II , ,3 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 III , ,1 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 IV , ,5 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 V , ,5 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 VI , ,2 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 VII , ,8 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 VIII , ,2 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 IX , ,9 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 X , ,4 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 XI , ,6 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 XII , ,9 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 I , ,9 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 II , ,8 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 III , ,8 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 IV , ,7 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 V , ,9 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 VI , ,8 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 VII , ,8 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 VIII , ,5 250,0 0,0 0,0 0,0 0,0 250,0 0,0 IX , ,8 450,0 0,0 0,0 0,0 0,0 450,0 0,0 X , ,4 450,0 0,0 0,0 0,0 0,0 450,0 0,0 XI , ,6 373,2 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 373,2 Operacje otwartego rynku (netto) kredyt aukcyjny lokaty aukcyjne bony pieniężne NBP Zadłużenie netto instytucji rządowych szczebla centralnego Saldo pozostałych pozycji (netto) Pieniądz rezerwowy banku centralnego pieniądz gotówkowy w obiegu (z kasami banków) rachunki bieżące banków rachunki rezerw obowiązkowych XII ,8 0,0 0, , , , , , ,8 238,0 I ,8 0,0 0, , , , , , ,4 246,6 II ,1 0,0 0, , , , , , ,6 225,9 III ,2 0,0 0, , , , , , ,0 760,9 IV ,5 0,0 0, , , , , , ,9 753,0 V ,5 0,0 0, , , , , , ,2 787,0 VI ,8 0,0 0, , , , , , ,1 791,9 VII ,2 0,0 0, , , , , , ,7 817,6 VIII ,7 0,0 0, , , , , , ,8 739,4 IX ,0 0,0 0, , , , , , ,9 652,5 X ,0 0,0 0, , , , , , ,4 698,1 XI ,4 0,0 0, , , , , , ,9 652,0 XII ,4 0,0 0, , , , , , ,0 660,5 I ,0 0,0 0, , , , , , ,4 649,5 II ,8 0,0 0, , , , , , ,2 789,1 III ,0 0,0 0, , , , , , ,1 801,2 IV ,1 0,0 0, , , , , , ,4 669,5 V ,0 0,0 0, , , , , , ,6 709,7 VI ,4 0,0 0, , , , , , ,5 823,6 VII ,6 0,0 0, , , , , , ,3 948,5 VIII ,6 0,0 0, , , , , , ,6 729,4 IX ,5 0,0 0, , , , , , ,3 556,8 X ,5 0,0 0, , , , , , ,4 557,5 XI ,7 0,0 0, , , , , , ,6 698,5 Biuletyn Informacyjny 11/

57 Rozdział 5 Tabela Zbiorcze zestawienie bilansu płatniczego 1 (w milionach PLN) Rachunek bieżący Rachunek finansowy inwestycje bezpośrednie inwestycje portfelowe pozostałe inwestycje ogółem towary usługi dochody pierwotne dochody wtórne Rachunek kapitałowy ogółem aktywa pasywa aktywa pasywa aktywa pasywa pochodne instrumenty finansowe oficjalne aktywa rezerwowe Błędy i opuszczenia I kwartał II kwartał III kwartał IV kwartał I kwartał II kwartał III kwartał IV kwartał I II III IV V VI VII VIII IX X XI XII I kwartał II kwartał III kwartał IV kwartał I II III IV V VI VII VIII IX X XI XII I kwartał II kwartał III kwartał I II III IV V VI VII VIII IX X XI Dane wstecz bilansu płatniczego zostały zweryfikowane zgodnie z nową metodologią BPM6, dane za rok 2014 i 2015 mają charakter informacji wstępnej i ulegną weryfikacji. 56 Narodowy Bank Polski

58 Aneks statystyczny. Tabele Tabela Bilans płatniczy: rachunek bieżący i kapitałowy 1 (w milionach PLN: transakcje) Saldo rachunku bieżącego i kapitałowego ogółem Rachunek bieżący towary usługi saldo eksport import saldo przychody rozchody I kwartał II kwartał III kwartał IV kwartał I kwartał II kwartał III kwartał IV kwartał I II III IV V VI VII VIII IX X XI XII I kwartał II kwartał III kwartał IV kwartał I II III IV V VI VII VIII IX X XI XII I kwartał II kwartał III kwartał I II III IV V VI VII VIII IX X XI Dane wstecz bilansu płatniczego zostały zweryfikowane zgodnie z nową metodologią BPM6, dane za rok 2014 i 2015 mają charakter informacji wstępnej i ulegną weryfikacji. Biuletyn Informacyjny 11/

59 Rozdział 5 Tabela Bilans płatniczy: rachunek bieżący i kapitałowy 1 (w milionach PLN: transakcje) (cd.) Dochody pierwotne Dochody wtórne Rachunek kapitałowy saldo przychody rozchody saldo przychody rozchody saldo przychody rozchody I kwartał II kwartał III kwartał IV kwartał I kwartał II kwartał III kwartał IV kwartał I II III IV V VI VII VIII IX X XI XII I kwartał II kwartał III kwartał IV kwartał I II III IV V VI VII VIII IX X XI XII I kwartał II kwartał III kwartał I II III IV V VI VII VIII IX X XI Dane wstecz bilansu płatniczego zostały zweryfikowane zgodnie z nową metodologią BPM6, dane za rok 2014 i 2015 mają charakter informacji wstępnej i ulegną weryfikacji. 58 Narodowy Bank Polski

60 Aneks statystyczny. Tabele Tabela Bilans płatniczy: rachunek bieżący usługi 1 (w milionach PLN: transakcje) saldo przychody rozchody saldo Usługi transport podróże zagraniczne saldo przychody rozchody przychody rozchody I kwartał II kwartał III kwartał IV kwartał I kwartał II kwartał III kwartał IV kwartał I kwartał II kwartał III kwartał IV kwartał I kwartał II kwartał III kwartał saldo Usługi uszlachetnianie naprawy pozostałe usługi saldo przychody rozchody saldo przychody rozchody przychody rozchody I kwartał II kwartał III kwartał IV kwartał I kwartał II kwartał III kwartał IV kwartał I kwartał II kwartał III kwartał IV kwartał I kwartał II kwartał III kwartał Dane wstecz bilansu płatniczego zostały zweryfikowane zgodnie z nową metodologią BPM6, dane za rok 2014 i 2015 mają charakter informacji wstępnej i ulegną weryfikacji. Biuletyn Informacyjny 11/

61 Rozdział 5 Tabela Bilans płatniczy: rachunek bieżący dochody pierwotne 1 (w milionach PLN: transakcje) saldo przychody rozchody wynagrodzenia pracowników Dochody pierwotne saldo przychody rozchody dochody z inwestycji dochody z inwestycji bezpośrednich saldo przychody rozchody saldo przychody rozchody I kwartał II kwartał III kwartał IV kwartał I kwartał II kwartał III kwartał IV kwartał I kwartał II kwartał III kwartał IV kwartał I kwartał II kwartał III kwartał Dochody pierwotne dochody z inwestycji dochody z inwestycji portfelowych dochody z pozostałych inwestycji pozostałe dochody pierwotne saldo przychody rozchody saldo przychody rozchody saldo przychody rozchody I kwartał II kwartał III kwartał IV kwartał I kwartał II kwartał III kwartał IV kwartał I kwartał II kwartał III kwartał IV kwartał I kwartał II kwartał III kwartał Dane wstecz bilansu płatniczego zostały zweryfikowane zgodnie z nową metodologią BPM6, dane za rok 2014 i 2015 mają charakter informacji wstępnej i ulegną weryfikacji. 60 Narodowy Bank Polski

62 Aneks statystyczny. Tabele Tabela Bilans płatniczy: rachunek bieżący dochody wtórne 1 (w milionach PLN: transakcje) Dochody wtórne sektor rządowy pozostałe sektory saldo przychody rozchody saldo przychody rozchody saldo przychody rozchody I kwartał II kwartał III kwartał IV kwartał I kwartał II kwartał III kwartał IV kwartał I kwartał II kwartał III kwartał IV kwartał I kwartał II kwartał III kwartał Tabela Bilans płatniczy: rachunek finansowy inwestycje bezpośrednie 1 (w milionach PLN: transakcje netto) ogółem razem inwestycje bezpośrednie aktywa akcje i inne formy udziałów kapitałowych razem akcje i inne formy udziałów kapitałowych z wyłączeniem reinwestycji zysków reinwestycje zysków Inwestycje bezpośrednie instrumenty dłużne razem Inwestycje bezpośrednie pasywa akcje i inne formy udziałów kapitałowych razem akcje i inne formy udziałów kapitałowych z wyłączeniem reinwestycji zysków reinwestycje zysków instrumenty dłużne I kwartał II kwartał III kwartał IV kwartał I kwartał II kwartał III kwartał IV kwartał I kwartał II kwartał III kwartał IV kwartał I kwartał II kwartał III kwartał Dane wstecz bilansu płatniczego zostały zweryfikowane, zgodnie z nową metodologią BPM6, dane za rok 2014 i 2015 mają charakter informacji wstępnej i ulegną weryfikacji. Biuletyn Informacyjny 11/

63 Rozdział 5 Tabela Bilans płatniczy: rachunek finansowy inwestycje portfelowe według instrumentów 1 (w milionach PLN: transakcje netto) Inwestycje portfelowe / Portfolio investment inwestycje portfelowe - aktywa inwestycje portfelowe - pasywa Ogółem ogółem udziałowe papiery wartościowe ogółem dłużne papiery wartościowe długoterminowe papiery dłużne instrumenty rynku pieniężnego ogółem odziałowe papiery wartościowe ogółem dłużne papiery wartościowe długoterminowe papiery dłużne instrumenty rynku pieniężnego I kwartał II kwartał III kwartał IV kwartał I kwartał II kwartał III kwartał IV kwartał I II III IV V VI VII VIII IX X XI XII I kwartał II kwartał III kwartał IV kwartał I II III IV V VI VII VIII IX X XI XII I kwartał II kwartał III kwartał I II III IV V VI VII VIII IX X XI Dane wstecz bilansu płatniczego zostały zweryfikowane zgodnie z nową metodologią BPM6, dane za rok 2014 i 2015 mają charakter informacji wstępnej i ulegną weryfikacji. 62 Narodowy Bank Polski

64 Aneks statystyczny. Tabele Tabela Bilans płatniczy: rachunek finansowy pozostałe inwestycje aktywa według sektorów 1 (w milionach PLN: transakcje netto) ogółem Narodowy Bank Polski monetarne instytucje finansowe Pozostałe inwestycje aktywa sektor rządowy ogółem pozostałe podmioty finansowe pozostałe sektory pozostałe podmioty niefinansowe I kwartał II kwartał III kwartał IV kwartał I kwartał II kwartał III kwartał IV kwartał I II III IV V VI VII VIII IX X XI XII I kwartał II kwartał III kwartał IV kwartał I II III IV V VI VII VIII IX X XI XII I kwartał II kwartał III kwartał I II III IV V VI VII VIII IX X XI Dane wstecz bilansu płatniczego zostały zweryfikowane zgodnie z nową metodologią BPM6, dane za rok 2014 i 2015 mają charakter informacji wstępnej i ulegną weryfikacji. Biuletyn Informacyjny 11/

65 Rozdział 5 Tabela Bilans płatniczy: rachunek finansowy pozostałe inwestycje pasywa według sektorów 1 (w milionach PLN: transakcje netto) ogółem Narodowy Bank Polski monetarne instytucje finansowe Pozostałe inwestycje pasywa sektor rządowy ogółem pozostałe podmioty finansowe pozostałe sektory pozostałe podmioty niefinansowe I kwartał II kwartał III kwartał IV kwartał I kwartał II kwartał III kwartał IV kwartał I II III IV V VI VII VIII IX X XI XII I kwartał II kwartał III kwartał IV kwartał I II III IV V VI VII VIII IX X XI XII I kwartał II kwartał III kwartał I II III IV V VI VII VIII IX X XI Dane wstecz bilansu płatniczego zostały zweryfikowane zgodnie z nową metodologią BPM6, dane za rok 2014 i 2015 mają charakter informacji wstępnej i ulegną weryfikacji. 64 Narodowy Bank Polski

66 Aneks statystyczny. Tabele Tabela Międzynarodowa pozycja inwestycyjna 1 (w milionach PLN: stany na koniec okresu sprawozdawczego) aktywa ogółem razem inwestycje bezpośrednie akcje i inne formy udziałów kapitałowych Międzynarodowa pozycja inwestycyjna aktywa instrumenty dłużne razem udziałowe papiery wartościowe inwestycje portfelowe aktywa razem dłużne papiery wartościowe długoterminowe papiery dłużne instrumenty rynku pieniężnego I kwartał II kwartał III kwartał IV kwartał I kwartał II kwartał III kwartał IV kwartał I kwartał II kwartał III kwartał IV kwartał I kwartał II kwartał III kwartał IV kwartał I kwartał II kwartał III kwartał IV kwartał I kwartał II kwartał III kwartał Dane wstecz dotyczące międzynarodowej pozycji inwestycyjnej zostały zweryfikowane zgodnie z nową metodologią BPM6, dane za rok 2014 i 2015 mają charakter informacji wstępnej i ulegną weryfikacji. Biuletyn Informacyjny 11/

67 Rozdział 5 Tabela Międzynarodowa pozycja inwestycyjna 1 (w milionach PLN: stany na koniec okresu sprawozdawczego) (cd.) pochodne instrumenty finansowe razem pozostałe udziały kapitałowe Międzynarodowa pozycja inwestycyjna aktywa udzielone kredyty handlowe pozostałe inwestycje aktywa pozostałe kredyty gotówka, rachunki i pożyczkiudzielone bieżące i lokaty pozostałe aktywa zagraniczne rezerwy technicznobezpieczeniowe oficjalne aktywa rezerwowe I kwartał II kwartał III kwartał IV kwartał I kwartał II kwartał III kwartał IV kwartał I kwartał II kwartał III kwartał IV kwartał I kwartał II kwartał III kwartał IV kwartał I kwartał II kwartał III kwartał IV kwartał I kwartał II kwartał III kwartał Dane wstecz dotyczące międzynarodowej pozycji inwestycyjnej zostały zweryfikowane zgodnie z nową metodologią BPM6, dane za rok 2014 i 2015 mają charakter informacji wstępnej i ulegną weryfikacji. 66 Narodowy Bank Polski

68 Aneks statystyczny. Tabele Tabela Międzynarodowa pozycja inwestycyjna 1 (w milionach PLN: stany na koniec okresu sprawozdawczego) (cd.) pasywa ogółem razem inwestycje bezpośrednie akcje i inne formy udziałów kapitałowych Międzynarodowa pozycja inwestycyjna pasywa instrumenty dłużne razem udziałowe papiery wartościowe Inwestycje portfelowe pasywa razem dłużne papiery wartościowe długoterminowe papiery dłużne instrumenty rynku pieniężnego I kwartał II kwartał III kwartał IV kwartał I kwartał II kwartał III kwartał IV kwartał I kwartał II kwartał III kwartał IV kwartał I kwartał II kwartał III kwartał IV kwartał I kwartał II kwartał III kwartał IV kwartał I kwartał II kwartał III kwartał Dane wstecz dotyczące międzynarodowej pozycji inwestycyjnej zostały zweryfikowane zgodnie z nową metodologią BPM6, dane za rok 2014 i 2015 mają charakter informacji wstępnej i ulegną weryfikacji. Biuletyn Informacyjny 11/

69 Rozdział 5 Tabela Międzynarodowa pozycja inwestycyjna 1 (w milionach PLN: stany na koniec okresu sprawozdawczego) (cd.) pochodne instrumenty finansowe razem pozostałe udziały kapitałowe Międzynarodowa pozycja inwestycyjna pasywa alokacja SDR pozostałe inwestycje - pasywa otrzymane kredyty handlowe pozostałe kredyty i pożyczki otrzymane rachunki bieżące i depozyty pozostałe pasywa zagraniczne rezerwy technicznoubezpieczeniowe Aktywa netto I kwartał II kwartał III kwartał IV kwartał I kwartał II kwartał III kwartał IV kwartał I kwartał II kwartał III kwartał IV kwartał I kwartał II kwartał III kwartał IV kwartał I kwartał II kwartał III kwartał IV kwartał I kwartał II kwartał III kwartał Dane wstecz dotyczące międzynarodowej pozycji inwestycyjnej zostały zweryfikowane zgodnie z nową metodologią BPM6, dane za rok 2014 i 2015 mają charakter informacji wstępnej i ulegną weryfikacji. 68 Narodowy Bank Polski

70 Aneks statystyczny. Tabele Tabela Oficjalne aktywa rezerwowe (w milionach PLN: stany na koniec miesiąca) ogółem złoto monetarne w milionach uncji specjalne prawa ciągnienia (SDR) pozycja rezerwowa w MFW Aktywa rezerwowe ogółem należności w walutach wymienialnych rachunki bieżace i depozyty papiery wartościowe pochodne I , II , III , IV , V , VI , VII , VIII , IX , X , XI , XII , I , II , III , IV , V , VI , VII , VIII , IX , X , XI , XII , I , II , III , IV , V , VI , VII , VIII , IX , X , XI , XII , I , II , III , IV , V , VI , VII , VIII , IX , X , XI , XII , I , II , III , IV , V , VI , VII , VIII , IX , X , XI , pozostałe należności Biuletyn Informacyjny 11/

71 Rozdział 5 Tabela Zadłużenie zagraniczne Polski w podziale na długo- i krótkoterminowe 1 (w milionach PLN: stany) Zadłużenie zagraniczne Polski 2010 ogółem długo terminowe krótkoterminowe Zadłużenie zagraniczne Polski Narodowy Bank Polski sektor rządowy ogółem długo terminowe krótkoterminowe ogółem długo terminowe krótkoterminowe I kwartał II kwartał III kwartał IV kwartał I kwartał II kwartał III kwartał IV kwartał I kwartał II kwartał III kwartał IV kwartał I kwartał II kwartał III kwartał IV kwartał I kwartał II kwartał III kwartał IV kwartał I kwartał II kwartał III kwartał Dane wstecz dotyczące zadłużenia zagranicznego Polski zostały zweryfikowane zgodnie z nową metodologią BPM6, dane za rok 2014 i 2015 mają charakter informacji wstępnej i ulegną weryfikacji. 70 Narodowy Bank Polski

72 Aneks statystyczny. Tabele Tabela Zadłużenie zagraniczne Polski w podziale na długo- i krótkoterminowe 1 (w milionach PLN: stany) (cd.) Zadłużenie zagraniczne Polski MIF z wyłączeniem NBP pozostałe sektory inwestycje bezpośrenie: instrumenty dłużne ogółem długo terminowe krótkoterminowe ogółem długo terminowe krótkoterminowe ogółem długo terminowe krótkoterminowe I kwartał II kwartał III kwartał IV kwartał I kwartał II kwartał III kwartał IV kwartał I kwartał II kwartał III kwartał IV kwartał I kwartał II kwartał III kwartał IV kwartał I kwartał II kwartał III kwartał IV kwartał I kwartał II kwartał III kwartał Dane wstecz dotyczące zadłużenia zagranicznego Polski zostały zweryfikowane zgodnie z nową metodologią BPM6, dane za rok 2014 i 2015 mają charakter informacji wstępnej i ulegną weryfikacji. Biuletyn Informacyjny 11/

73 Rozdział 5 Tabela Zadłużenie zagraniczne Polski w podziale na sektory i instrumenty 1 (w milionach PLN: stany) razem alokacja SDR Narodowy Bank Polski rachunki bieżące i depozyty pozostałe kredyty i pożyczki otrzymane pozostałe pasywa zagraniczne Zadłużenie zagraniczne Polski razem alokacja SDR rachunki bieżące i depozyty sektor rządowy dłużne papiery wartościowe pozostałe kredyty i pożyczki otrzymane otrzymane kredyty handlowe pozostałe pasywa zagraniczne I kwartał II kwartał III kwartał IV kwartał I kwartał II kwartał III kwartał IV kwartał I kwartał II kwartał III kwartał IV kwartał I kwartał II kwartał III kwartał IV kwartał I kwartał II kwartał III kwartał IV kwartał I kwartał II kwartał III kwartał Dane wstecz dotyczące zadłużenia zagranicznego Polski zostały zweryfikowane zgodnie z nową metodologią BPM6, dane za rok 2014 i 2015 mają charakter informacji wstępnej i ulegną weryfikacji. 72 Narodowy Bank Polski

74 Aneks statystyczny. Tabele Tabela Zadłużenie zagraniczne Polski w podziale na sektory i instrumenty 1 (w milionach PLN: stany) (cd.) Zadłużenie zagraniczne Polski. cd. MIF z wyłączeniem NBP Lata razem rachunki bieżące i depozyty dłużne papiery wartościowe pozostałe kredyty i pożyczki otrzymane otrzymane kredyty handlowe pozostałe pasywa zagraniczne I kwartał II kwartał III kwartał IV kwartał I kwartał II kwartał III kwartał IV kwartał I kwartał II kwartał III kwartał IV kwartał I kwartał II kwartał III kwartał IV kwartał I kwartał II kwartał III kwartał IV kwartał I kwartał II kwartał III kwartał Dane wstecz dotyczące zadłużenia zagranicznego Polski zostały zweryfikowane zgodnie z nową metodologią BPM6, dane za rok 2014 i 2015 mają charakter informacji wstępnej i ulegną weryfikacji. Biuletyn Informacyjny 11/

75 Rozdział 5 Tabela Zadłużenie zagraniczne Polski w podziale na sektory i instrumenty (w milionach PLN: stany) (cd.) razem rachunki bieżące i depozyty dłużne papiery wartościowe pozostałe sektory pozostałe kredyty i pożyczki otrzymane Zadłużenie zagraniczne Polski, cd. otrzymane kredyty handlowe rezerwy tech- niczno- -ubezpieczeniowe pozostałe pasywa zagraniczne inwestycje bezpośrenie: instrumenty dłużne inwestor podmioty bezpośredniego bezpośredni między innymi razem w podmiotach inwestowania podmiotami bezpośredniego w inwestorach w grupie inwestowania bezpośrednich I kwartał II kwartał III kwartał IV kwartał I kwartał II kwartał III kwartał IV kwartał I kwartał II kwartał III kwartał IV kwartał I kwartał II kwartał III kwartał IV kwartał I kwartał II kwartał III kwartał IV kwartał I kwartał II kwartał III kwartał Dane wstecz dotyczące zadłużenia zagranicznego Polski zostały zweryfikowane zgodnie z nową metodologią BPM6, dane za rok 2014 i 2015 mają charakter informacji wstępnej i ulegną weryfikacji. ogółem 74 Narodowy Bank Polski

76 Obroty Aneks statystyczny. Wykresy 5.2. Wykresy Wykres Wskaźnik wzrostu cen towarów i usług konsumpcyjnych w okresie styczeń 2011 listopad 2015 (ten sam okres ub.r. = 100) % I III V VII IX XI I III V VII IX XI I III V VII IX XI I III V VII IX XI I III V VII IX XI Wykres Realna dynamika produkcji sprzedanej przemysłu w okresie styczeń 2011 listopad 2015 (ten sam okres ub.r. = 100) % I III V VII IX XI I III V VII IX XI I III V VII IX XI I III V VII IX XI I III V VII IX XI Wykres Giełda Papierów Wartościowych S.A. w Warszawie rynek podstawowy w okresie listopad 2014 listopad 2015 WIG tys. pkt XI XII 2014 I II III IV V VI 2015 VII VIII IX X mld PLN 30 XI WIG średni miesięczny Obroty miesięczne ogółem Biuletyn Informacyjny 11/

77 Rozdział 5 Wykres Operacje otwartego rynku w okresie listopad 2014 listopad mld PLN XI XII 2014 I II III IV V VI 2015 VII VIII IX X XI Saldo środków zaabsorbowanych z systemu na ostatni dzień miesiąca lewa oś Wartość środków przyjętych w miesiącu prawa oś Wykres Kształtowanie się stóp oprocentowania stanów depozytów i kredytów złotowych na tle stopy lombardowej NBP w okresie listopad 2012 listopad % w skali rocznej XI I III V VII IX XI I III V VII IX XI I III V VII IX XI Depozyty terminowe gospodarstw domowych Kredyty dla gospodarstw domowych ogółem Depozyty terminowe przedsiębiorstw Kredyty dla przedsiębiorstw ogółem NBP lombard Wykres Stopy procentowe T/N w okresie listopad 2014 listopad 2015 % 3,0 2,5 2,0 1,5 1,0 XI XII I II III IV V VI WIBID VII VIII IX X XI WIBOR 76 Narodowy Bank Polski

78 Aneks statystyczny. Wykresy Wykres Kształtowanie się miesięcznych przyrostów procentowych agregatów pieniężnych na tle inflacji w okresie listopad 2014 listopad % XI XII I II III IV V VI VII VIII IX X XI M1 M3 Inflacja Wykres Kształtowanie się rocznych przyrostów procentowych agregatów pieniężnych na tle inflacji w okresie listopad 2014 listopad 2015 % XI XII I II III IV V VI VII VIII IX X XI M1 M3 Inflacja Wykres Kurs PLN do USD w okresie listopad 2014 listopad 2015 PLN 4,1 4,0 3,9 3,8 3,7 3,6 3,5 3,4 3,3 XI XII I II III IV V VI VII VIII IX X XI Biuletyn Informacyjny 11/

79 Rozdział 5 Wykres Kurs PLN do EUR w okresie listopad 2014 listopad 2015 PLN 4,35 4,30 4,25 4,20 4,15 4,10 4,05 4,00 3,95 XI XII I II III IV V VI VII VIII IX X XI Wykres Składniki salda rachunku bieżącego w mln PLN I III V VII IX XI I III V VII IX XI I III V VII IX XI I III V VII IX XI Saldo obrotów towarowych Usługi saldo Dochody pierwotne saldo Dochody wtórne saldo Rachunek bieżący saldo Wykres Obroty towarowe mln PLN I III V VII IX XI I III V VII IX XI I III V VII IX XI I III V VII IX XI Eksport f.o.b. Import f.o.b. 78 Narodowy Bank Polski

80 Aneks statystyczny. Wykresy Wykres Obroty usługowe mln PLN I III V VII IX XI I III V VII IX XI I III V VII IX XI I III V VII IX XI Usługi przychody Usługi rozchody Wykres Inwestycje nierezydentów w Polsce mln PLN I III V VII IX XI I III V VII IX XI I III V VII IX XI I III V VII IX XI Inwestycje bezpośrednie pasywa Pozostałe inwestycje pasywa Inwestycje portfelowe pasywa Zagraniczne inwestycje w Polsce Wykres Inwestycje polskich podmiotów za granicą mln PLN I III V VII IX XI I III V VII IX XI I III V VII IX XI I III V VII IX XI Inwestycje bezpośrednie aktywa Pozostałe inwestycje aktywa Inwestycje portfelowe aktywa Polskie inwestycje za granicą Biuletyn Informacyjny 11/

81 Rozdział Szeregi czasowe pozbawione wahań sezonowych Tabela Pieniądz gotówkowy w obiegu (poza kasami monetarnych instytucji finansowych) Dane Dane surowe skorygowane Wskaźnik stan na koniec okresu sezonowy w mln PLN XII , ,3 100,8 I , ,6 98,0 II , ,0 98,2 III , ,8 99,0 IV , ,5 100,4 V , ,0 100,4 VI , ,3 101,3 VII , ,7 101,1 VIII , ,7 100,8 IX , ,6 100,3 X , ,4 100,4 XI , ,4 99,5 XII , ,0 100,6 I , ,1 98,0 II , ,9 98,2 III , ,7 99,0 IV , ,7 100,3 V , ,2 100,4 VI , ,4 101,3 VII , ,1 101,2 VIII , ,1 101,0 IX , ,9 100,3 X , ,0 100,3 XI , ,8 99,5 XII , ,1 100,4 Dane Dane surowe skorygowane Wskaźnik stan na koniec okresu sezonowy w mln PLN I , ,7 98,0 II , ,1 98,2 III , ,5 99,1 IV , ,5 100,2 V , ,9 100,4 VI , ,7 101,3 VII , ,2 101,2 VIII , ,8 101,3 IX , ,7 100,3 X , ,7 100,2 XI , ,2 99,4 XII , ,2 100,2 I , ,0 98,0 II , ,1 98,3 III , ,8 99,2 IV , ,6 100,1 V , ,8 100,5 VI , ,9 101,3 VII , ,8 101,3 VIII , ,5 101,5 IX , ,9 100,4 X , ,7 100,2 XI , ,4 99,5 XII , ,4 100,0 Dane Dane surowe skorygowane Wskaźnik stan na koniec okresu sezonowy w mln PLN I , ,9 98,0 II , ,9 98,3 III , ,6 99,2 IV , ,3 100,0 V , ,2 100,6 VI , ,2 101,2 VII , ,4 101,3 VIII , ,7 101,6 IX , ,9 100,3 X , ,5 100,1 XI , ,7 99,5 XII , ,7 99,9 I , ,5 98,0 II , ,1 98,3 III , ,8 99,3 IV , ,2 100,0 V , ,8 100,7 VI , ,0 101,2 VII , ,2 101,2 VIII , ,9 101,6 IX , ,0 100,2 X , ,5 100,0 XI , ,0 99,4 Wykres Pieniądz gotówkowy w obiegu (poza kasami monetarnych instytucji finansowych) dane surowe i skorygowane sezonowo mln PLN Dane surowe Dane skorygowane Wykres Pieniądz gotówkowy w obiegu (poza kasami monetarnych instytucji finansowych) wskaźnik sezonowy 102,5 102,0 101,5 101,0 100,5 100,0 99,5 99,0 98,5 98,0 97, Narodowy Bank Polski

82 Aneks statystyczny. Szeregi czasowe Tabela Pieniądz M1 Dane Dane surowe skorygowane Wskaźnik stan na koniec okresu sezonowy w mln PLN XII , ,5 102,0 I , ,7 99,3 II , ,4 99,5 III , ,2 100,5 IV , ,1 98,2 V , ,9 100,3 VI , ,6 101,6 VII , ,6 100,4 VIII , ,2 100,4 IX , ,7 99,8 X , ,0 98,5 XI , ,6 99,3 XII , ,8 102,2 I , ,7 99,3 II , ,9 99,5 III , ,6 100,5 IV , ,7 98,3 V , ,5 100,3 VI , ,6 101,6 VII , ,8 100,4 VIII , ,3 100,4 IX , ,8 99,7 X , ,7 98,5 XI , ,4 99,2 XII , ,9 102,3 Dane Dane surowe skorygowane Wskaźnik stan na koniec okresu sezonowy w mln PLN I , ,6 99,3 II , ,3 99,6 III , ,8 100,5 IV , ,5 98,5 V , ,9 100,1 VI , ,5 101,4 VII , ,4 100,5 VIII , ,1 100,3 IX , ,5 99,7 X , ,4 98,4 XI , ,7 99,1 XII , ,3 102,4 I , ,0 99,5 II , ,2 99,6 III , ,8 100,6 IV , ,0 98,5 V , ,2 99,9 VI , ,3 101,3 VII , ,5 100,7 VIII , ,0 100,3 IX , ,1 99,9 X , ,5 98,4 XI , ,9 99,1 XII , ,7 102,3 Dane Dane surowe skorygowane Wskaźnik stan na koniec okresu sezonowy w mln PLN I , ,9 99,5 II , ,6 99,5 III , ,1 100,6 IV , ,3 98,5 V , ,3 99,7 VI , ,9 101,3 VII , ,5 100,7 VIII , ,6 100,4 IX , ,1 100,0 X , ,0 98,5 XI , ,5 99,1 XII , ,6 102,2 I , ,0 99,5 II , ,1 99,5 III , ,0 100,6 IV , ,4 98,5 V , ,1 99,7 VI , ,7 101,3 VII , ,6 100,7 VIII , ,8 100,3 IX , ,6 100,1 X , ,9 98,5 XI , ,0 99,0 Wykres Pieniądz M1 dane surowe i skorygowane sezonowo mln PLN Dane surowe Dane skorygowane Wykres Pieniądz M1 wskaźnik sezonowy 102,5 102,0 101,5 101,0 100,5 100,0 99,5 99,0 98,5 98, Biuletyn Informacyjny 11/

83 Rozdział 5 Tabela Pieniądz M3 Dane Dane surowe skorygowane Wskaźnik stan na koniec okresu sezonowy w mln PLN XII , ,3 101,4 I , ,1 100,1 II , ,3 100,4 III , ,5 100,3 IV , ,0 99,7 V , ,7 100,1 VI , ,9 99,8 VII , ,5 99,4 VIII , ,5 99,9 IX , ,9 99,4 X , ,3 99,7 XI , ,0 99,7 XII , ,0 101,7 I , ,5 100,0 II , ,2 100,2 III , ,8 100,3 IV , ,5 99,6 V , ,8 100,1 VI , ,4 99,8 VII , ,6 99,4 VIII , ,9 99,9 IX , ,8 99,5 X , ,9 99,8 XI , ,7 99,7 XII , ,6 101,8 Dane Dane surowe skorygowane Wskaźnik stan na koniec okresu sezonowy w mln PLN I , ,4 99,9 II , ,4 100,1 III , ,3 100,3 IV , ,6 99,6 V , ,3 100,0 VI , ,0 99,8 VII , ,0 99,4 VIII , ,8 99,9 IX , ,8 99,6 X , ,5 99,8 XI , ,1 99,7 XII , ,2 101,8 I , ,9 99,9 II , ,8 99,9 III , ,3 100,3 IV , ,1 99,6 V , ,4 100,0 VI , ,2 99,9 VII , ,3 99,6 VIII , ,4 100,0 IX , ,8 99,7 X , ,1 100,0 XI , ,6 99,8 XII , ,7 101,7 Dane Dane surowe skorygowane Wskaźnik stan na koniec okresu sezonowy w mln PLN I , ,3 99,7 II , ,8 99,8 III , ,7 100,3 IV , ,3 99,6 V , ,3 99,9 VI , ,6 99,9 VII , ,4 99,7 VIII , ,4 100,0 IX , ,2 99,7 X , ,5 100,0 XI , ,9 99,7 XII , ,8 101,6 I , ,5 99,7 II , ,8 99,8 III , ,3 100,3 IV , ,8 99,6 V , ,1 99,9 VI , ,5 99,9 VII , ,8 99,7 VIII , ,1 100,0 IX , ,0 99,7 X , ,5 100,0 XI , ,4 99,7 Wykres Pieniądz M3 dane surowe i skorygowane sezonowo mln PLN Dane surowe Dane skorygowane Wykres Pieniądz M3 wskaźnik sezonowy 102,0 101,5 101,0 100,5 100,0 99,5 99, Narodowy Bank Polski

84 Aneks statystyczny. Szeregi czasowe Tabela Depozyty sektorów krajowych w monetarnych instytucjach finansowych Dane Dane surowe skorygowane Wskaźnik stan na koniec okresu sezonowy w mln PLN XII , ,2 101,5 I , ,4 100,5 II , ,6 101,0 III , ,7 100,5 IV , ,6 99,6 V , ,4 100,0 VI , ,9 99,8 VII , ,3 99,0 VIII , ,3 99,3 IX , ,6 99,3 X , ,4 99,8 XI , ,8 99,6 XII , ,0 101,8 I , ,0 100,5 II , ,3 100,8 III , ,6 100,5 IV , ,1 99,5 V , ,1 100,0 VI , ,8 99,8 VII , ,4 99,0 VIII , ,8 99,3 IX , ,8 99,4 X , ,9 99,7 XI , ,5 99,7 XII , ,4 101,9 Dane Dane surowe skorygowane Wskaźnik stan na koniec okresu sezonowy w mln PLN I , ,8 100,3 II , ,5 100,7 III , ,1 100,5 IV , ,1 99,5 V , ,9 99,9 VI , ,9 99,8 VII , ,6 99,1 VIII , ,2 99,3 IX , ,6 99,5 X , ,7 99,7 XI , ,6 99,7 XII , ,9 102,0 I , ,2 100,3 II , ,3 100,5 III , ,5 100,5 IV , ,4 99,6 V , ,7 99,9 VI , ,7 99,8 VII , ,5 99,2 VIII , ,1 99,4 IX , ,2 99,6 X , ,2 99,8 XI , ,4 99,8 XII , ,7 101,9 Dane Dane surowe skorygowane Wskaźnik stan na koniec okresu sezonowy w mln PLN I , ,7 100,2 II , ,4 100,3 III , ,7 100,5 IV , ,8 99,6 V , ,0 99,8 VI , ,6 99,8 VII , ,8 99,3 VIII , ,9 99,5 IX , ,7 99,6 X , ,4 99,8 XI , ,6 99,7 XII , ,0 101,9 I , ,7 100,2 II , ,8 100,3 III , ,8 100,5 IV , ,5 99,6 V , ,3 99,7 VI , ,1 99,8 VII , ,5 99,4 VIII , ,8 99,5 IX , ,6 99,6 X , ,2 99,8 XI , ,1 99,6 Wykres Depozyty sektorów krajowych w monetarnych instytucjach finansowych dane surowe i skorygowane sezonowo mln PLN Dane surowe Dane skorygowane Wykres Depozyty sektorów krajowych w monetarnych instytucjach finansowych wskaźnik sezonowy 102,5 102,0 101,5 101,0 100,5 100,0 99,5 99, Biuletyn Informacyjny 11/

85 Rozdział 5 Tabela Depozyty gospodarstw domowych w monetarnych instytucjach finansowych Dane Dane surowe skorygowane Wskaźnik stan na koniec okresu sezonowy w mln PLN XII , ,8 100,7 I , ,4 101,3 II , ,2 102,0 III , ,0 101,6 IV , ,5 100,5 V , ,7 99,8 VI , ,8 99,8 VII , ,9 99,4 VIII , ,6 99,2 IX , ,3 98,8 X , ,3 98,5 XI , ,0 98,6 XII , ,5 100,8 I , ,9 101,3 II , ,7 101,8 III , ,0 101,5 IV , ,2 100,5 V , ,2 99,8 VI , ,0 99,8 VII , ,6 99,5 VIII , ,1 99,3 IX , ,9 98,9 X , ,1 98,6 XI , ,5 98,8 XII , ,7 100,7 Dane Dane surowe skorygowane Wskaźnik stan na koniec okresu sezonowy w mln PLN I , ,5 101,2 II , ,9 101,6 III , ,1 101,3 IV , ,6 100,5 V , ,0 99,8 VI , ,4 99,8 VII , ,0 99,5 VIII , ,2 99,3 IX , ,4 98,9 X , ,3 98,7 XI , ,4 98,9 XII , ,0 100,7 I , ,1 101,1 II , ,8 101,5 III , ,2 101,2 IV , ,1 100,5 V , ,6 99,8 VI , ,2 99,8 VII , ,1 99,5 VIII , ,6 99,4 IX , ,0 99,0 X , ,7 98,9 XI , ,9 99,0 XII , ,8 100,5 Dane Dane surowe skorygowane Wskaźnik stan na koniec okresu sezonowy w mln PLN I , ,2 101,0 II , ,5 101,4 III , ,6 101,2 IV , ,9 100,4 V , ,9 99,8 VI , ,1 99,8 VII , ,8 99,6 VIII , ,2 99,5 IX , ,5 99,0 X , ,0 98,9 XI , ,2 99,0 XII , ,4 100,5 I , ,7 100,9 II , ,6 101,3 III , ,1 101,2 IV , ,6 100,4 V , ,6 99,8 VI , ,6 99,9 VII , ,3 99,6 VIII , ,0 99,5 IX , ,2 98,9 X , ,2 98,9 XI , ,1 98,9 Wykres Depozyty gospodarstw domowych w monetarnych instytucjach finansowych dane surowe i skorygowane sezonowo mln PLN Dane surowe Dane skorygowane Wykres Depozyty gospodarstw domowych w monetarnych instytucjach finansowych wskaźnik sezonowy 102,0 101,5 101,0 100,5 100,0 99,5 99,0 98, Narodowy Bank Polski

86 Aneks statystyczny. Szeregi czasowe Tabela Depozyty przedsiębiorstw w monetarnych instytucjach finansowych Dane Dane surowe skorygowane Wskaźnik stan na koniec okresu sezonowy w mln PLN XII , ,0 106,3 I , ,1 100,3 II , ,4 99,0 III , ,4 98,8 IV , ,9 97,5 V , ,3 99,4 VI , ,3 100,2 VII , ,9 98,8 VIII , ,5 98,5 IX , ,3 99,4 X , ,7 99,9 XI , ,1 102,0 XII , ,6 106,8 I , ,0 99,9 II , ,2 98,7 III , ,2 98,8 IV , ,0 97,3 V , ,8 99,6 VI , ,4 100,3 VII , ,2 98,7 VIII , ,0 98,7 IX , ,7 99,4 X , ,1 100,0 XI , ,2 101,9 XII , ,1 107,0 Dane Dane surowe skorygowane Wskaźnik stan na koniec okresu sezonowy w mln PLN I , ,5 99,6 II , ,0 98,4 III , ,8 98,9 IV , ,3 97,2 V , ,1 99,7 VI , ,7 100,3 VII , ,4 98,7 VIII , ,5 99,0 IX , ,6 99,5 X , ,4 100,1 XI , ,3 101,7 XII , ,3 107,0 I , ,9 99,4 II , ,2 98,3 III , ,1 99,0 IV , ,1 97,2 V , ,8 99,7 VI , ,2 100,2 VII , ,4 98,8 VIII , ,0 99,4 IX , ,0 99,6 X , ,2 100,4 XI , ,6 101,6 XII , ,8 106,8 Dane Dane surowe skorygowane Wskaźnik stan na koniec okresu sezonowy w mln PLN I , ,8 99,2 II , ,9 98,1 III , ,7 99,0 IV , ,3 97,1 V , ,0 99,6 VI , ,5 100,2 VII , ,3 99,0 VIII , ,5 99,5 IX , ,1 99,8 X , ,3 100,5 XI , ,2 101,4 XII , ,2 106,6 I , ,5 99,1 II , ,0 98,1 III , ,1 99,1 IV , ,5 97,1 V , ,9 99,5 VI , ,0 100,2 VII , ,9 99,1 VIII , ,2 99,5 IX , ,7 99,9 X , ,5 100,5 XI , ,7 101,3 Wykres Depozyty przedsiębiorstw w monetarnych instytucjach finansowych dane surowe i skorygowane sezonowo mln PLN Dane surowe Dane skorygowane Wykres Depozyty przedsiębiorstw w monetarnych instytucjach finansowych wskaźnik sezonowy Biuletyn Informacyjny 11/

87 Rozdział 5 Tabela Należności monetarnych instytucji finansowych od sektorów krajowych Dane Dane surowe skorygowane Wskaźnik stan na koniec okresu sezonowy w mln PLN XII , ,4 100,9 I , ,2 100,5 II , ,0 100,0 III , ,6 99,9 IV , ,7 98,9 V , ,1 99,6 VI , ,4 100,3 VII , ,3 98,9 VIII , ,8 100,0 IX , ,2 100,2 X , ,6 100,2 XI , ,8 101,0 XII , ,9 100,8 I , ,6 100,3 II , ,0 99,8 III , ,8 99,7 IV , ,3 98,9 V , ,5 99,7 VI , ,0 100,4 VII , ,1 99,2 VIII , ,1 100,2 IX , ,6 100,4 X , ,5 100,2 XI , ,1 100,8 XII , ,3 100,5 Dane Dane surowe skorygowane Wskaźnik stan na koniec okresu sezonowy w mln PLN I , ,8 100,1 II , ,2 99,6 III , ,6 99,6 IV , ,1 99,0 V , ,3 99,8 VI , ,6 100,5 VII , ,2 99,5 VIII , ,5 100,3 IX , ,5 100,6 X , ,2 100,1 XI , ,9 100,6 XII , ,1 100,2 I , ,5 100,1 II , ,6 99,5 III , ,0 99,6 IV , ,0 99,2 V , ,6 99,9 VI , ,0 100,6 VII , ,6 99,8 VIII , ,7 100,5 IX , ,7 100,6 X , ,2 100,1 XI , ,0 100,4 XII , ,3 99,8 Dane Dane surowe skorygowane Wskaźnik stan na koniec okresu sezonowy w mln PLN I , ,6 100,0 II , ,2 99,4 III , ,0 99,7 IV , ,3 99,3 V , ,5 99,9 VI , ,8 100,6 VII , ,5 99,9 VIII , ,9 100,5 IX , ,2 100,6 X , ,5 100,1 XI , ,3 100,2 XII , ,6 99,6 I , ,6 100,1 II , ,3 99,4 III , ,0 99,8 IV , ,4 99,4 V , ,8 99,9 VI , ,2 100,6 VII , ,7 99,9 VIII , ,7 100,4 IX , ,8 100,5 X , ,7 100,1 XI , ,5 100,1 Wykres Należności monetarnych instytucji finansowych od sektorów krajowych dane surowe i skorygowane sezonowo mln PLN Dane surowe Dane skorygowane Wykres Należności monetarnych instytucji finansowych od sektorów krajowych wskaźnik sezonowy 101,0 100,5 100,0 99,5 99,0 98, Narodowy Bank Polski

88 Aneks statystyczny. Szeregi czasowe Tabela Należności monetarnych instytucji finansowych od gospodarstw domowych Dane Dane surowe skorygowane Wskaźnik stan na koniec okresu sezonowy w mln PLN XII , ,4 100,9 I , ,6 100,4 II , ,1 99,6 III , ,7 99,7 IV , ,0 98,8 V , ,7 99,8 VI , ,8 100,3 VII , ,4 99,1 VIII , ,4 100,5 IX , ,3 100,3 X , ,3 100,1 XI , ,9 100,8 XII , ,8 100,8 I , ,6 100,2 II , ,3 99,5 III , ,9 99,5 IV , ,6 98,8 V , ,6 99,9 VI , ,1 100,4 VII , ,5 99,3 VIII , ,3 100,6 IX , ,0 100,5 X , ,5 100,2 XI , ,5 100,7 XII , ,3 100,5 Dane Dane surowe skorygowane Wskaźnik stan na koniec okresu sezonowy w mln PLN I , ,3 99,9 II , ,5 99,4 III , ,0 99,4 IV , ,2 98,9 V , ,5 100,0 VI , ,3 100,4 VII , ,9 99,6 VIII , ,2 100,6 IX , ,6 100,6 X , ,0 100,2 XI , ,0 100,5 XII , ,8 100,3 I , ,3 99,8 II , ,3 99,5 III , ,5 99,4 IV , ,2 99,1 V , ,3 100,1 VI , ,2 100,4 VII , ,6 99,9 VIII , ,6 100,6 IX , ,3 100,6 X , ,3 100,3 XI , ,0 100,4 XII , ,0 99,9 Dane Dane surowe skorygowane Wskaźnik stan na koniec okresu sezonowy w mln PLN I , ,0 99,7 II , ,0 99,5 III , ,0 99,5 IV , ,2 99,2 V , ,4 100,2 VI , ,1 100,4 VII , ,6 100,0 VIII , ,6 100,5 IX , ,2 100,5 X , ,1 100,3 XI , ,3 100,3 XII , ,3 99,7 I , ,3 99,7 II , ,8 99,5 III , ,5 99,5 IV , ,0 99,3 V , ,2 100,2 VI , ,7 100,4 VII , ,5 100,0 VIII , ,2 100,4 IX , ,3 100,4 X , ,8 100,3 XI , ,4 100,2 Wykres Należności monetarnych instytucji finansowych od gospodarstw domowych dane surowe i skorygowane sezonowo mln PLN Dane surowe Dane skorygowane Wykres Należności monetarnych instytucji finansowych od gospodarstw domowych wskaźnik sezonowy 101,0 100,5 100,0 99,5 99,0 98, Biuletyn Informacyjny 11/

89 Rozdział 5 Tabela Należności monetarnych instytucji finansowych od przedsiębiorstw Dane Dane surowe skorygowane Wskaźnik stan na koniec okresu sezonowy w mln PLN XII , ,2 99,2 I , ,1 99,7 II , ,3 99,8 III , ,3 99,8 IV , ,8 99,5 V , ,7 100,0 VI , ,7 100,4 VII , ,8 99,6 VIII , ,5 99,9 IX , ,7 100,6 X , ,4 100,7 XI , ,5 101,1 XII , ,1 99,2 I , ,0 99,6 II , ,9 99,6 III , ,5 99,6 IV , ,2 99,4 V , ,9 100,0 VI , ,9 100,5 VII , ,3 99,8 VIII , ,7 100,2 IX , ,4 100,8 X , ,9 100,6 XI , ,4 101,1 XII , ,6 99,1 Dane Dane surowe skorygowane Wskaźnik stan na koniec okresu sezonowy w mln PLN I , ,9 99,3 II , ,5 99,3 III , ,3 99,4 IV , ,2 99,3 V , ,5 100,0 VI , ,8 100,7 VII , ,4 100,0 VIII , ,5 100,4 IX , ,2 100,9 X , ,6 100,5 XI , ,4 101,0 XII , ,3 99,0 I , ,4 99,2 II , ,8 99,2 III , ,6 99,4 IV , ,9 99,3 V , ,0 100,1 VI , ,1 100,9 VII , ,3 100,2 VIII , ,5 100,7 IX , ,8 101,1 X , ,1 100,4 XI , ,5 100,9 XII , ,1 98,8 Dane Dane surowe skorygowane Wskaźnik stan na koniec okresu sezonowy w mln PLN I , ,1 99,0 II , ,2 99,0 III , ,7 99,5 IV , ,6 99,3 V , ,3 100,1 VI , ,7 101,0 VII , ,8 100,2 VIII , ,9 100,9 IX , ,7 101,2 X , ,3 100,4 XI , ,6 100,7 XII , ,2 98,7 I , ,7 99,0 II , ,6 99,0 III , ,8 99,5 IV , ,7 99,3 V , ,2 100,1 VI , ,8 101,1 VII , ,6 100,2 VIII , ,4 100,9 IX , ,6 101,1 X , ,9 100,3 XI , ,7 100,5 Wykres Należności monetarnych instytucji finansowych od przedsiębiorstw dane surowe i skorygowane sezonowo mln PLN Dane surowe Dane skorygowane Wykres Należności monetarnych instytucji finansowych od przedsiębiorstw wskaźnik sezonowy 101,5 101,0 100,5 100,0 99,5 99,0 98, Narodowy Bank Polski

90 Aneks statystyczny. Uwagi metodyczne 5.4. Uwagi metodyczne Tabela Podstawowe dane statystyczne Informacje zawarte w tabeli podane są za Biuletynem Statystycznym Głównego Urzędu Statystycznego (GUS). Definicje odnoszące się do kategorii zamieszczonych w tej tabeli zawarte są w publikacjach GUS. 1. Dane w pkt 1, 2, 6, 7, 10 i 12 obejmują podmioty gospodarki narodowej, bez względu na charakter własności. 2. Sektor przedsiębiorstw obejmuje podmioty prowadzące działalność gospodarczą w zakresie: leśnictwa i pozyskiwania drewna; rybołówstwa w wodach morskich; górnictwa i wydobywania; przetwórstwa przemysłowego; wytwarzania i zaopatrywania w energię elektryczną, gaz, parę wodną, gorącą wodę i powietrze do układów klimatyzacyjnych; dostawy wody; gospodarowania ściekami i odpadami oraz działalności związanej z rekultywacją; budownictwa; handlu hurtowego i detalicznego; naprawy pojazdów samochodowych, włączając motocykle; transportu i gospodarki magazynowej; działalności związanej z zakwaterowaniem i usługami gastronomicznymi; informacji i komunikacji; działalności związanej z obsługą rynku nieruchomości; działalności prawniczej, rachunkowo-księgowej i doradztwa podatkowego, działalności firm centralnych (head offices); doradztwa związanego z zarządzaniem; działalności w zakresie architektury i inżynierii; badań i analiz technicznych; reklamy, badania rynku i opinii publicznej; pozostałej działalności profesjonalnej, naukowej i technicznej; działalności w zakresie usług administrowania i działalności wspierającej; działalności związanej z kulturą, rozrywką i rekreacją; naprawy i konserwacji komputerów i artykułów użytku osobistego i domowego; pozostałej indywidualnej działalności usługowej. 3. Pojęcie przemysł dotyczy sekcji według Polskiej Klasyfikacji Działalności (PKD 2007): Górnictwo i wydobywanie, Przetwórstwo przemysłowe oraz Wytwarzanie i zaopatrywanie w energię elektryczną, gaz, parę wodną, gorącą wodę i powietrze do układów klimatyzacyjnych oraz Dostawa wody; gospodarowanie ściekami i odpadami oraz działalność związana z rekultywacją. 4. Dane o produkcji sprzedanej przemysłu (pkt 1), sprzedaży produkcji budowlano-montażowej (pkt 2) dotyczą podmiotów gospodarczych, w których liczba pracujących przekracza 9 osób. 5. Dane o wartości produkcji sprzedanej przemysłu (pkt 1) oraz sprzedaży produkcji budowlano-montażowej (pkt 2) prezentuje się bez VAT i podatku akcyzowego, natomiast łącznie z wartością dotacji przedmiotowych, tj. dotacji do wyrobów i usług w tzw. cenach bazowych. 6. Dane o sprzedaży produkcji budowlano-montażowej (pkt 2) dotyczą robót zrealizowanych na terenie kraju, wykonanych siłami własnymi, tj. bez podwykonawców, systemem zleceniowym (tj. na rzecz obcych zleceniodawców) przez podmioty budowlane zaliczane zgodnie z PKD 2007 do sekcji Budownictwo. Biuletyn Informacyjny 11/

91 Rozdział 5 7. Informacje o produkcji sprzedanej przemysłu (pkt 1) i sprzedaży produkcji budowlano- -montażowej (pkt 2) podane są bez wyrównań sezonowych. 8. Dane o pracujących obejmują osoby pełnozatrudnione i niepełnozatrudnione w głównym miejscu pracy. Do pracujących zaliczono osoby zatrudnione na podstawie stosunku pracy, właścicieli i współwłaścicieli jednostek prowadzących działalność gospodarczą łącznie z pomagającymi członkami ich rodzin, osoby wykonujące pracę nakładczą, agentów oraz osoby zatrudnione przez agentów, członków rolniczych spółdzielni produkcyjnych. Prezentowane w Biuletynie dane nie obejmują pracujących w gospodarstwach indywidualnych w rolnictwie oraz w jednostkach budżetowych prowadzących działalność w zakresie obrony narodowej i bezpieczeństwa publicznego. 9. Stopa bezrobocia (pkt 9) obliczana jest jako procentowy udział bezrobotnych w liczbie ludności aktywnej zawodowo w wieku 15 lat i więcej. 10. Dochody z prywatyzacji nie stanowią bieżących dochodów budżetu państwa, a są źródłem finansowania deficytu budżetowego (pkt 11). 11. Dane dotyczące wyników finansowych przedsiębiorstw (pkt 12) dotyczą podmiotów gospodarczych prowadzących księgi rachunkowe (z wyjątkiem jednostek prowadzących działalność gospodarczą zaliczoną według PKD 2007 do sekcji,,rolnictwo, leśnictwo, łowiectwo i rybactwo oraz,,działalność finansowa i ubezpieczeniowa ), w których liczba pracujących przekracza 49 osób. Tabela Rynek finansowy podstawowe informacje Źródłem informacji w tabeli jest Narodowy Bank Polski (z wyjątkiem danych w pkt 5, udostępnianych przez Giełdę Papierów Wartościowych w Warszawie S.A.). 1. Stopy oprocentowania, zamieszczone w tabeli 5.1.2, podane są w stosunku rocznym w wysokości, która obowiązywała w ostatnim dniu miesiąca, jedynie w przypadku średniego ważonego zysku z kupionych bonów skarbowych bądź bonów pieniężnych NBP podane jest średnie oprocentowanie w ciągu miesiąca. 2. Z dniem 1 stycznia 2011 r. NBP odstąpił od ustalania stopy dyskonta weksli banku centralnego (pkt 1, kol. 5). 3. Rezerwa obowiązkowa ogółem (pkt 2, kol. 12) dotyczy wielkości deklarowanych przez banki i obowiązujących w ostatnim dniu miesiąca. Od dnia 28 lutego 2002 r. rezerwa obowiązkowa utrzymywana jest wyłącznie na rachunkach prowadzonych w NBP. 4. Informacje o przetargach na bony skarbowe (pkt 3, z wyjątkiem stanu bonów w obiegu na koniec miesiąca kol. 18) obejmują dane z przetargów przeprowadzonych w ciągu miesiąca. Średnie zyski z kupionych bonów są ważone udziałem sprzedaży bonów o poszczególnych terminach wykupu w ogólnej wartości zakupionych bonów. Stan bonów w obiegu na koniec miesiąca obliczony został z uwzględnieniem terminu wykupu, liczonego od następnego dnia po przetargu, w wyniku którego nastąpiła sprzedaż. Powyższy stan nie obejmuje bonów będących w obiegu, niepochodzących z przetargów. 90 Narodowy Bank Polski

92 Aneks statystyczny. Uwagi metodyczne 5. Informacje o przetargach na bony pieniężne NBP (pkt 4, z wyjątkiem stanu bonów w obiegu na koniec miesiąca kol. 24) obejmują dane z przetargów przeprowadzonych w ciągu miesiąca. Średnie zyski z kupionych bonów są ważone udziałem sprzedaży bonów o poszczególnych terminach wykupu w ogólnej wartości zakupionych bonów. 6. Zamieszczony zestaw indeksów Giełdy Papierów Wartościowych w Warszawie S.A. dostarcza precyzyjnej wiedzy odnośnie do sytuacji wśród największych spółek giełdowych, których reprezentantem jest indeks WIG20, średnich (mwig40) oraz małych (swig80). Indeks WIG20 jest obliczany od 16 kwietnia 1994 r. na podstawie wartości portfela akcji 20 największych i najbardziej płynnych spółek z podstawowego rynku akcji. Pierwsza wartość indeksu wynosiła 1000 pkt. WIG20 jest indeksem typu cenowego, co oznacza, że przy jego obliczaniu bierze się pod uwagę jedynie ceny zawartych w nim transakcji, a nie uwzględnia się dochodów z akcji (dywidend, praw poboru). W indeksie WIG20 nie mogą uczestniczyć spółki z indeksów mwig40 i swig80 oraz więcej niż 5 spółek z jednego sektora giełdowego. Indeks mwig40 jest obliczany od 31 grudnia 1997 r. i obejmuje 40 średnich spółek notowanych na Giełdzie. Do dnia 16 marca 2007 r. indeks nosił nazwę MIDWIG. Wartość początkowa indeksu wynosiła 1000 pkt. mwig40 jest indeksem cenowym i przy jego obliczaniu bierze się pod uwagę jedynie kursy jego uczestników. W indeksie mwig40 nie uczestniczą spółki z indeksów WIG20 i swig80 oraz spółki zagraniczne notowane na Giełdzie oraz innych rynkach o wartości rynkowej w dniu rankingu powyżej 1 mld euro. Indeks swig80 jest obliczany od 31 grudnia 1994 r. i obejmuje 80 małych spółek notowanych na Giełdzie. Do dnia 16 marca 2007 r. indeks nosił nazwę WIRR i był indeksem dochodowym, obejmującym 1% spółek giełdowych pod względem wartości rynkowej. Wartość początkowa indeksu wynosiła 1000 pkt. swig80 jest indeksem cenowym i przy jego obliczaniu bierze się pod uwagę jedynie kursy jego uczestników. W indeksie swig80 nie uczestniczą spółki z indeksów WIG20 i mwig40 oraz spółki zagraniczne notowane na Giełdzie oraz innych rynkach o wartości rynkowej w dniu rankingu powyżej 100 mln euro. 7. Wskaźniki obejmują spółki ze wszystkich rynków notowań. 8. Kapitalizacja dotyczy tylko spółek krajowych. 9. Wskaźnik C/Z oznacza relację ceny rynkowej do zysku netto i jest obliczany jako iloraz łącznej wartości rynkowej spółek na koniec miesiąca do ich łącznych zysków i strat w ciągu ostatnich 4 kwartałów, za które dostępne są dane finansowe. 10. Wskaźnik obrotu oznacza stosunek wartości sprzedanych akcji do średniej wartości notowanych akcji w danym miesiącu. 11. Wartość obrotów w miesiącu oraz wskaźnik obrotu obejmuje notowania ciągłe oraz system jednolitego kursu dnia. Biuletyn Informacyjny 11/

93 Rozdział 5 Tabela Kursy dzienne PLN do USD i EUR Źródłem informacji są dane Narodowego Banku Polskiego. 1. Kurs średni NBP jest to urzędowy kurs oficjalny, który służy do celów statystycznych i księgowych. 2. Przeciętny kurs średni złotego do dolara amerykańskiego i euro oraz relacji USD/EUR obliczony został jako średnia arytmetyczna z kursów średnich NBP z poszczególnych dni miesiąca Statystyka monetarna Narodowy Bank Polski publikuje zestawienia dotyczące kategorii pieniężnych na podstawie danych otrzymanych od podmiotów sektora monetarnych instytucji finansowych (MIF) obejmującego banki działające w Polsce oraz rezydujące w naszym kraju oddziały instytucji kredytowych i oddziały banków zagranicznych, spółdzielcze kasy oszczędnościowo-kredytowe (SKOK) oraz fundusze rynku pieniężnego 1. Klasyfikacja sektorowa Sektor finansowy zawiera następujące podsektory: 1. monetarne instytucje finansowe 2 (obejmują bank centralny i pozostałe monetarne instytucje finansowe). W Polsce pojęcie pozostałych monetarnych instytucji finansowych obejmuje banki, spółdzielcze kasy oszczędnościowo-kredytowe oraz fundusze rynku pieniężnego; 2. instytucje ubezpieczeniowe i fundusze emerytalne; 3. pozostałe instytucje pośrednictwa finansowego (obejmują m.in. fundusze inwestycyjne, przedsiębiorstwa leasingu finansowego, przedsiębiorstwa factoringowe, domy maklerskie oraz firmy utworzone w celu sekurytyzacji aktywów); 4. pomocnicze instytucje finansowe (obejmują m.in. kantory, giełdy papierów wartościowych, instytucje sprzedaży ratalnej). Sektor niefinansowy zawiera następujące podsektory: 1. przedsiębiorstwa i spółki państwowe, 2. przedsiębiorstwa i spółki prywatne oraz spółdzielnie, 1 Począwszy od stycznia 2012 r. populacja MIF nie zawiera funduszy rynku pieniężnego, ponieważ żaden z funduszy inwestycyjnych nie spełnia kryteriów definicji tego podsektora. 2 Zgodnie z definicją EBC pod pojęciem monetarnych instytucji finansowych rozumie się instytucje finansowe, których działalność polega na przyjmowaniu depozytów lub bliskich substytutów depozytów od podmiotów innych niż monetarne instytucje finansowe oraz udzielaniu kredytów lub inwestowaniu w papiery wartościowe na własny rachunek. 92 Narodowy Bank Polski

94 Aneks statystyczny. Uwagi metodyczne 3. przedsiębiorców indywidualnych 3, 4. rolników indywidualnych, 5. osoby prywatne, 6. instytucje niekomercyjne działające na rzecz gospodarstw domowych. W publikacjach Narodowego Banku Polskiego należności i zobowiązania banków wobec podmiotów sektora niefinansowego prezentowane są w układzie zgodnym ze standardami Unii Europejskiej, tj. w podziale na trzy sektory: 1. gospodarstwa domowe, obejmujące: a) osoby prywatne, b) rolników indywidualnych, c) przedsiębiorców indywidualnych, 2. przedsiębiorstwa, obejmujące: a) przedsiębiorstwa i spółki państwowe; b) przedsiębiorstwa i spółki prywatne i spółdzielnie (w tym: przedsiębiorcy indywidualni zatrudniający powyżej 9 osób); 3. instytucje niekomercyjne działające na rzecz gospodarstw domowych (instytucje niekomercyjne stanowiące odrębne jednostki prawne działające na rzecz gospodarstw domowych, których podstawowe przychody, pomijając uzyskiwane z okazjonalnej sprzedaży, stanowią dobrowolne wpłaty pieniężne lub wkłady w naturze od gospodarstw domowych, dotacje instytucji rządowych i samorządowych oraz dochody z tytułu własności); Sektor instytucji rządowych i samorządowych zawiera następujące podsektory: 1. instytucje rządowe szczebla centralnego (obejmują m.in. organy władzy publicznej, organy administracji rządowej, organy kontroli państwowej i ochrony prawa, sądy i trybunały, publiczne szkoły wyższe, państwowe instytucje kultury, pomocy społecznej i in.); 2. instytucje samorządowe (obejmują m.in. organy wojewódzkie, powiatowe i gminne, sejmiki samorządowe, publiczne szkoły prowadzone przez jednostki samorządu terytorialnego, samorządowe instytucje kultury, instytucje pomocy społecznej i in.); 3 Osoby fizyczne prowadzące działalność gospodarczą na własny rachunek, zatrudniające do 9 osób włącznie. Biuletyn Informacyjny 11/

95 Rozdział 5 3. fundusze ubezpieczeń społecznych (obejmują Zakład Ubezpieczeń Społecznych i Kasę Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego oraz zarządzane przez nie fundusze, Narodowy Fundusz Zdrowia oraz jego oddziały). Tabela Średnie oprocentowanie stanów umów złotowych Są to dane o średnim oprocentowaniu wszystkich istniejących umów na koniec okresu sprawozdawczego, zarówno tych zawartych przed miesiącem sprawozdawczym i nadal obowiązujących, jak i umów nowo zawartych. Oprocentowanie to wylicza się jako iloraz naliczonych w miesiącu sprawozdawczym odsetek do średnich stanów wartości umów, dla których odsetki te były naliczane. W statystyce tej nie są więc uwzględniane prowizje ani inne koszty pozaodsetkowe. Dane te są wyliczane na podstawie danych z 18 banków, tj.: 1. Powszechna Kasa Oszczędności Bank Polski SA 2. Bank Polska Kasa Opieki SA 3. Bank BPH SA 4. Bank Handlowy w Warszawie SA 5. ING Bank Śląski SA 6. Bank Zachodni WBK SA 7. mbank SA 8. Bank Millennium SA 9. Bank Gospodarki Żywnościowej SA 10. Raiffeisen Bank Polska SA 11. mbank Hipoteczny SA 12. Krakowski Bank Spółdzielczy 13. Bank Spółdzielczy w Brodnicy 14. Bank Gospodarstwa Krajowego 15. Bank Ochrony Środowiska SA 16. BNP Paribas Bank Polska SA 17. Credit Agricole Bank Polska SA 94 Narodowy Bank Polski

96 Aneks statystyczny. Uwagi metodyczne 18. Santander Consumer Bank SA Banki te, w przypadku klientów rezydentów, posiadały na koniec grudnia 2014 r. 74% depozytów oraz 71% należności gospodarstw domowych i przedsiębiorstw. Począwszy od danych za grudzień 2014 r. zmieniono metodykę wyliczania średniego ważonego oprocentowania. Nowa metoda opiera się na użyciu do ważenia oprocentowania informacji o przynależności sprawozdawców do jednorodnych grup (warstw). Szczegóły zostały opisane pod adresem: i bankowa/dwn/instrukcja_mir.pdf Tabela Średnie oprocentowanie nowych umów złotowych Są to dane o oprocentowaniu umów zawartych w danym miesiącu sprawozdawczym. Poprzez nowe umowy rozumie się również renegocjacje już istniejących umów. Oprocentowanie zbierane w statystyce nowych umów ma inny charakter od tego z tabeli Jest to oprocentowanie efektywne, zwane Wąsko Definiowaną Efektywną Stopą Procentową (WDESP), wyliczane dla każdej umowy oddzielnie. Termin ten został stworzony w opozycji do szeroko rozumianej efektywnej stopy procentowej lub Rzeczywistej Stopy Procentowej (RSP). W statystyce nowych umów, poza WDESP, wykazywana jest również RSP dla 2 kategorii oprocentowania: nowych kredytów na cele konsumpcyjne i mieszkaniowe. W przeciwieństwie do WDESP, która uwzględnia tylko czysto odsetkowe koszty kapitału, rzeczywista stopa procentowa obejmuje ponadto wszelkie obowiązkowe opłaty, które musi ponieść kredytobiorca. Są to przede wszystkim prowizje (również dla pośredników banku), ale też składki na obowiązkowe ubezpieczenia spłaty kredytu, np. na wypadek śmierci lub bezrobocia klienta. Dane te są pozyskiwane z tej samej próby banków co w tabeli Wg tej samej metody wyliczana jest również średnia ważona. Tabela Średnie oprocentowanie nowych umów denominowanych w EUR Ogólne zasady wyliczania są takie same, jak w tabeli (wiersze z gwiazdkami) oraz Dane te są pozyskiwane z tej samej próby banków co w tabeli i Uwagi ogólne do tabel Dane dotyczące stanów na koniec poszczególnych miesięcy pochodzą z informacji bilansowych otrzymywanych z banków w systemie Bankowa Informacja Sprawozdawcza (BIS), z bilansu Narodowego Banku Polskiego i spółdzielczych kas oszczędnościowo- -kredytowych oraz funduszy rynku pieniężnego. 2. Informacje zostały zaprezentowane w układzie dostosowanym do standardów obowiązujących w Europejskim Banku Centralnym. 3. Aktywa w tabelach 5.1.8, 5.1.9, i prezentowane są w ujęciu brutto, tzn. bez pomniejszenia należności o utworzone rezerwy, umorzenia i odpisy aktualizujące (wyjątek stanowią papiery wartościowe, które wykazano według wyceny rynkowej). Biuletyn Informacyjny 11/

97 Rozdział 5 4. Wszystkie kategorie oprócz aktywów/pasywów zagranicznych, emisji dłużnych papierów wartościowych oraz części kapitałów i rezerw są odzwierciedleniem operacji z rezydentami. Informacja w sprawie zmiany metodyki wyliczania monetarnej kategorii Kapitał i rezerwy Zmianie uległa definicja kategorii Kapitał i rezerwy w tabelach (kol. 7), (kol. 11), (kol. 10), (kol. 57). W stosunku do dotychczasowej definicji zmiana polega na ujęciu w pozycji Kapitał i rezerwy, dodatkowo następujących elementów bilansów monetarnych instytucji finansowych, wchodzących dotąd w skład kategorii Pozostałe pasywa z tabel: (kol. 11), (kol. 16), (12) oraz Saldo pozostałych pozycji netto z tabeli (kol. 59): wynik finansowy roku bieżącego w bankach, wynik w trakcie zatwierdzania w bankach, wynik finansowy roku bieżącego w NBP, strata z lat ubiegłych w NBP, różnice z wyceny w NBP. Powyższa zmiana ma na celu doprecyzowanie i ujednolicenie definicji statystycznej Kapitał i rezerwy tak, aby była ona w największym możliwym stopniu zbieżna z kategorią Kapitał i rezerwy określoną w Międzynarodowych Standardach Sprawozdawczości Finansowej (MSSF). Opisana reklasyfikacja, polegająca na przesunięciu wyżej wymienionych pozycji z Pozostałych pasywów do kategorii Kapitał i rezerwy, dotyczy wszystkich okresów prezentowanych w niniejszym Biuletynie Informacyjnym. Tabela Bilans Narodowego Banku Polskiego aktywa i pasywa 1. Kategoria Kredyty, pożyczki i inne należności od podmiotów krajowych (aktywa kol. 1) zawiera należności z tytułu udzielonych kredytów m.in. redyskontowych, lombardowych, refinansowych na inwestycje centralne, udzielonych z zagranicznych linii kredytowych, aukcyjnych (operacje otwartego rynku), pozostałych kredytów, a także z tytułu zdeponowanych środków pieniężnych na rachunkach bieżących oraz terminowych. 2. Dłużne papiery wartościowe wyemitowane przez podmioty krajowe (aktywa kol. 5) to papiery będące w posiadaniu Narodowego Banku Polskiego. 3. Papiery wartościowe z prawem do kapitału i udziały wyemitowane przez podmioty krajowe (aktywa kol. 8) aktualnie są to w przypadku NBP tylko aktywa trwałe finansowe (udziały). 96 Narodowy Bank Polski

98 Aneks statystyczny. Uwagi metodyczne 4. Aktywa zagraniczne (aktywa kol. 11) obejmują wszystkie aktywa dotyczące nierezydentów w złotych i w dewizach. 5. Aktywa trwałe (aktywa kol. 12) to całość aktywów trwałych z wyłączeniem aktywów trwałych finansowych. 6. Pozostałe aktywa (aktywa kol. 13) zawierają odsetki niezapadłe i zapadłe od powyższych operacji, koszty przyszłych okresów, rozrachunki międzyoddziałowe, pozostałe aktywa z wyłączeniem aktywów trwałych. 7. Depozyty podmiotów krajowych (pasywa kol. 2) to zobowiązania z tytułu depozytów na rachunkach bieżących i terminowych, rezerwy obowiązkowej, lokat aukcyjnych (operacje otwartego rynku), środków wydzielonych oraz pozostałych depozytów. 8. Emisja dłużnych papierów wartościowych (pasywa kol. 6) to zobowiązania z tytułu emisji własnych dłużnych papierów wartościowych NBP. 9. Kapitał i rezerwy (pasywa kol. 7) w przypadku NBP dzieli się na fundusze własne, tj. fundusz statutowy i fundusz rezerwowy oraz rezerwy, w skład których wchodzą rezerwy celowe, umorzenia i odpisy aktualizujące oraz wynik finansowy roku bieżącego, strata z lat ubiegłych i różnice z wyceny. 10. Pasywa zagraniczne (pasywa kol. 10) obejmują wszystkie pasywa dotyczące nierezydentów w złotych i w dewizach. 11. Pozostałe pasywa (pasywa kol. 11) zawierają odsetki od powyższych kategorii pasywów, przychody przyszłych okresów, rozrachunki międzyoddziałowe i międzybankowe, pozostałe pasywa. Tabela Bilans zagregowany pozostałych monetarnych instytucji finansowych aktywa i pasywa 1. Kategoria Kredyty, pożyczki i inne należności od podmiotów krajowych (aktywa kol. 1) zawiera rachunki bieżące, rezerwy obowiązkowe, operacje otwartego rynku, lokaty, kredyty i pożyczki, skupione wierzytelności, zrealizowane gwarancje i poręczenia, inne należności oraz należności z tytułu zakupionych papierów wartościowych z otrzymanym przyrzeczeniem odkupu. 2. Dłużne papiery wartościowe wyemitowane przez podmioty krajowe (aktywa kol. 5) będące w posiadaniu pozostałych monetarnych instytucji finansowych. 3. Jednostki uczestnictwa funduszy rynku pieniężnego nabyte przez pozostałe monetarne instytucje finansowe (aktywa kol. 9). Począwszy od stycznia 2012 r. lista polskich monetarnych instytucji finansowych (MIF) nie zawiera funduszy rynku pieniężnego, ponieważ żaden z funduszy inwestycyjnych nie spełnia kryteriów definicji tego podsektora określonych w rozporządze- Biuletyn Informacyjny 11/

99 Rozdział 5 niu Europejskiego Banku Centralnego (UE) nr 1071/2013 z dnia 24 września 2013 r. dotyczącym bilansu sektora monetarnych instytucji finansowych (EBC/2013/33). Konsekwencją powyższej zmiany jest zakwalifikowanie jednostek uczestnictwa emitowanych przez fundusze usunięte z listy MIF, będących w posiadaniu banków, do pozycji Papiery z prawem do kapitału i udziały wyemitowane przez podmioty krajowe pozostałe sektory krajowe. 4. Papiery wartościowe z prawem do kapitału i udziały wyemitowane przez podmioty krajowe (aktywa kol. 10) zawierają akcje, jednostki uczestnictwa w funduszach inwestycyjnych i certyfikaty inwestycyjne oraz aktywa trwałe finansowe (akcje i udziały). 5. Aktywa zagraniczne (aktywa kol. 13) obejmują wszystkie aktywa dotyczące nierezydentów w złotych i w dewizach. 6. Aktywa trwałe (aktywa kol. 14) to całość aktywów trwałych z wyłączeniem aktywów trwałych finansowych. 7. Pozostałe aktywa (aktywa kol. 15) obejmują kasę, czyli gotówkę i pozostałe środki w kasach pozostałych monetarnych instytucji finansowych, a także pozostałe należności i odsetki niezapadłe i zapadłe od należności wszystkich sektorów, konta rozliczeniowe, należności od różnych dłużników, koszty i przychody rozliczane w czasie, inne aktywa finansowe, prawa poboru, pozostałe aktywa, inne operacje, korekty wartości, odsetki od zakupionych papierów wartościowych z otrzymanym przyrzeczeniem odkupu. 8. Depozyty i inne zobowiązania wobec podmiotów krajowych (pasywa kol. 1) zawierają depozyty bieżące, terminowe, zablokowane, z terminem wypowiedzenia, kredyty i pożyczki otrzymane, m.in. refinansowe, aukcyjne (operacje otwartego rynku) oraz zobowiązania z tytułu zabezpieczeń pieniężnych (zaliczone do grupy terminowe ), inne zobowiązania oraz zobowiązania z tytułu sprzedanych papierów wartościowych z udzielonym przyrzeczeniem odkupu, zobowiązania podporządkowane z wyłączeniem wyemitowanych w formie papierów wartościowych. 9. Jednostki uczestnictwa funduszy rynku pieniężnego wyemitowane przez FRP (pasywa kol. 9). Konsekwencją zmiany, o której mowa w pkt. 3, jest wartość zero w pozycji Jednostki uczestnictwa w funduszach rynku pieniężnego. 10. Emisja dłużnych papierów wartościowych (pasywa kol. 10) to zobowiązania z tytułu emisji własnych dłużnych papierów wartościowych pozostałych monetarnych instytucji finansowych oraz zobowiązania podporządkowane w formie wyemitowanych papierów wartościowych (nabyte przez rezydentów i nierezydentów). 11. Kapitał i rezerwy (pasywa kol. 11) dzielą się na: a) fundusz podstawowy, na który składają się kapitał podstawowy, należne wpłaty na kapitał podstawowy, akcje własne, fundusz zapasowy, fundusz ogólnego ryzyka, fundusze rezerwowe oraz wynik z lat ubiegłych; b) fundusze uzupełniające, tj. fundusz z aktualizacji wyceny oraz inne fundusze uzupełniające określone ustawą Prawo Bankowe (przypisane zarówno 98 Narodowy Bank Polski

100 Aneks statystyczny. Uwagi metodyczne rezydentom, jak i nierezydentom) oraz inne składniki kapitałów własnych; c) rezerwy zawierające rezerwy celowe, umorzenia i odpisy z tytułu trwałej utraty wartości, rezerwy na zabezpieczenie listów zastawnych (rezydent, nierezydent), rezerwy celowe na zobowiązania pozabilansowe (rezydent, nierezydent), rezerwę na ryzyko ogólne (rezydent, nierezydent). 12. Pasywa zagraniczne (pasywa kol. 15) obejmują wszystkie pasywa dotyczące nierezydentów w złotych i w dewizach, z wyjątkiem rezerw wymienionych w pkt. 11 oraz emisji własnej dłużnych papierów wartościowych i zobowiązań podporządkowanych w formie wyemitowanych papierów wartościowych nabytych przez nierezydentów. 13. Pozostałe pasywa (pasywa kol. 16) zawierają odsetki od powyższych kategorii pasywów, konta rozliczeniowe, zobowiązania wobec wierzycieli różnych, koszty i przychody rozliczane w czasie, przychody zastrzeżone, inne zobowiązania z tytułu instrumentów finansowych, pozostałe pasywa, różnice kursowe z przeliczenia zobowiązań podporządkowanych, inne operacje, odsetki od zobowiązań podporządkowanych, korekty wartości. Tabela Kredyty, pożyczki i inne należności gospodarstwa domowe i przedsiębiorstwa Tabela zawiera szczegółowe przekroje danych odnoszących się do dwóch najistotniejszych podsektorów (gospodarstw domowych z wyróżnieniem osób prywatnych oraz przedsiębiorstw), zgrupowanych w segmencie Pozostałe sektory krajowe ujętych w kol. 4 aktywa (kredyty, pożyczki i inne należności od pozostałych sektorów krajowych) tabeli Bilans zagregowany pozostałych monetarnych instytucji finansowych. Na koniec grudnia 2014 r. podsektory gospodarstwa domowe i przedsiębiorstwa stanowiły 93,7% wartości z kol. 4 aktywów tabeli Tabela Depozyty i inne zobowiązania gospodarstwa domowe i przedsiębiorstwa Tabela zawiera szczegółowe przekroje danych odnoszących się do dwóch najistotniejszych podsektorów (gospodarstw domowych z wyróżnieniem osób prywatnych oraz przedsiębiorstw), zgrupowanych w segmencie Pozostałe sektory krajowe ujętych w kol. 4 pasywa (depozyty i inne zobowiązania wobec pozostałych sektorów krajowych) tabeli Bilans zagregowany pozostałych monetarnych instytucji finansowych. Na koniec grudnia 2014 r. podsektory gospodarstwa domowe i przedsiębiorstwa stanowiły 88,1% wartości z kol. 4 pasywów tabeli Tabela Bilans skonsolidowany monetarnych instytucji finansowych aktywa i pasywa 1. Tabela zawiera skonsolidowany bilans monetarnych instytucji finansowych. 2. W aktywach i pasywach ww. bilansu wysaldowane zostały operacje wzajemne pomiędzy krajowymi monetarnymi instytucjami finansowymi. Biuletyn Informacyjny 11/

101 Rozdział 5 3. Począwszy od stycznia 2012 r. lista polskich monetarnych instytucji finansowych (MIF) nie zawiera funduszy rynku pieniężnego, ponieważ żaden z funduszy inwestycyjnych nie spełnia kryteriów definicji tego podsektora określonych w rozporządzeniu Europejskiego Banku Centralnego (UE) nr 1071/2013 z dnia 24 września 2013 r. dotyczącym bilansu sektora monetarnych instytucji finansowych (EBC/2013/33). Konsekwencją powyższej zmiany jest zakwalifikowanie jednostek uczestnictwa emitowanych przez fundusze usunięte z listy MIF, będących w posiadaniu banków, do pozycji Papiery z prawem do kapitału i udziały wyemitowane przez podmioty krajowe pozostałe sektory krajowe (aktywa kol. 7) oraz wartość zero w pozycji Jednostki uczestnictwa w funduszach rynku pieniężnego (pasywa kol. 8). 4. Pozostałe aktywa (aktywa kol. 10) oraz pieniądz gotówkowy w obiegu (pasywa kol. 1) zostały pomniejszone o wartość gotówki znajdującej się w kasach pozostałych monetarnych instytucji finansowych. Tabela Podaż pieniądza M3 i czynniki jego kreacji Tabela prezentuje wielkość podaży pieniądza M3 i jej komponentów oraz czynników kreacji pieniądza w układzie miesięcznym. Dane dotyczące poszczególnych kategorii prezentowane są w podziale na rodzaje instrumentów (depozyty, kredyty, papiery wartościowe itp.) oraz w podziale na podstawowe sektory gospodarki. Definicje zawartych w zestawieniu kategorii oraz układ prezentacyjny dostosowane są do standardów obowiązujących w UE. Począwszy od marca 2002 r. szeroki pieniądz M3 stał się podstawową kategorią analityczną i publikacyjną dla podaży pieniądza w Polsce. Tabela A. Agregaty pieniężne Depozyty i inne zobowiązania bieżące Depozyty i inne zobowiàzania z terminem pierwotnym do 2 lat (włącznie) i zablokowane Pieniądz gotówkowy w obiegu (poza kasami banków) Gospodarstwa domowe Niemonetarne instytucje finansowe Przedsiębiorstwa Instytucje niekomercyjne działające na rzecz gospodarstw domowych Instytucje samorządowe Fundusze ubezpieczeń społecznych PIENIĄDZ M1 Gospodarstwa domowe Niemonetarne instytucje finansowe Przedsiębiorstwa Instytucje niekomercyjne działające na rzecz gospodarstw domowych Instytucje samorządowe Fundusze ubezpieczeń społecznych Depozyty z terminem wypowiedzenia do 3 miesięcy (włącznie) PIENIĄDZ M2 Operacje z przyrzeczeniem odkupu Dłużne papiery wartościowe z terminem pierwotnym do 2 lat (włącznie) PIENIĄDZ M3 100 Narodowy Bank Polski

102 Aneks statystyczny. Uwagi metodyczne Tabela Pieniądz rezerwowy i czynniki jego kreacji Tabela zawiera dane o wielkości pieniądza rezerwowego banku centralnego oraz czynników jego kreacji (oficjalne aktywa rezerwowe, kredyt refinansowy, operacje otwartego rynku, zadłużenie netto instytucji rządowych szczebla centralnego, saldo pozostałych pozycji) w układzie miesięcznym. Statystyka transakcji Począwszy od publikacji danych za wrzesień 2012 r. Narodowy Bank Polski włączył do pliku Podaż pieniądza M3 i czynniki jego kreacji.xls (prezentowanego na stronie internetowej w dziale Statystyka i sprawozdawczość/statystyka monetarna i finansowa/podaż pieniądza M3 i czynniki jego kreacji) informację, dotyczącą wielkości zmian transakcyjnych głównych pozycji monetarnych. Statystyka transakcji jest uzupełnieniem statystyki stanów o informacje, które umożliwiają analizę zmian wielkości monetarnych wynikających z transakcji finansowych pomiędzy monetarnymi instytucjami finansowymi (MIF) a pozostałymi sektorami gospodarki. Przyjęta przez NBP metoda wyliczania transakcji, spójna z metodą stosowaną przez Europejski Bank Centralny (EBC), pozwala w sposób przybliżony oszacować wartość transakcji w sytuacji, kiedy dane o przeprowadzonych transakcjach nie są przekazywane przez podmioty sprawozdawcze. Na zmianę stanu danej kategorii aktywów i pasywów pomiędzy dwoma okresami sprawozdawczymi mają wpływ zarówno transakcje finansowe, jak również operacje nietransakcyjne. W celu pokazania zmian danego instrumentu tylko z tytułu transakcji finansowych należy, zgodnie z metodyką EBC, ze zmian absolutnych w stanach pomiędzy dwoma okresami sprawozdawczymi wyeliminować zmiany o charakterze nietransakcyjnym. Umożliwia to bardziej poprawne i znaczące analitycznie wyliczenie dynamiki kategorii monetarnych. Informacje o operacjach nietransakcyjnych, tj. korekty, obejmują zmiany stanów z tytułu: 1. zmiany wyceny (revaluations): a) wyceny papierów wartościowych (revaluations of securities), b) spisania kredytu w ciężar rezerw/odpisów (write offs/write-downs); 2. reklasyfikacji (reclassifications) i innych korekt, np. błędów w sprawozdaniach (other statistical factors); 3. zmian kursów walutowych (exchange rate adjustments). Sposób wyliczania miesięcznych zmian transakcyjnych Punktem wyjścia do obliczenia zmian transakcyjnych dla dowolnego okresu, np. zmian kwartalnych, 12-miesięcznych, jest ustalenie wartości miesięcznych zmian transakcyjnych (F t M ), liczonych na bazie miesięcznego przyrostu absolutnego (Lt L t-1 ), gdzie L t oznacza stan zmiennej w okresie badanym, a L t-1 stan zmiennej miesiąc wcześniej, skorygowanego o war- Biuletyn Informacyjny 11/

103 Rozdział 5 tości zmian miesięcznych czynników nietransakcyjnych, tj. zmian wynikających z reklasyfikacji (C t M ), zmiany kursów walutowych (Et M ) oraz zmiany wyceny (Vt M ): F t M = (L t L t-1 ) C t M Et M Vt M Znając wielkość miesięcznych zmian transakcyjnych (F t M ) można następnie wyliczyć wielkość względną miesięcznych zmian transakcyjnych (a t M ) według formuły: 1. Wykonywanie zadań związanych z gromadzeniem, przetwarzaniem i udostępnianiem informacji w zakresie: bilansu płatniczego, bilansu aktywów i pasywów zagra- M a t = F M t L t-1 Aby otrzymać miesięczne tempo zmian transakcyjnych wyrażone w procentach, należy powyższe wyrażenie pomnożyć przez 100. Wzór na miesięczne tempo zmian transakcyjnych różni się od wzoru obecnie liczonego tempa zmian s t M o wartość CEV t M w liczniku odejmowaną od miesięcznego przyrostu absolutnego (L t L t-1 ): a t M = (L t L t-1 ) CEV t M *100 wobec s t M = L t L t-1 * 100 L t-1 L t-1 Szczegółowy opis metodyki wyliczania zmian transakcyjnych został zamieszczony na stronie w dziale Statystyka i sprawozdawczość/statystyka monetarna i finansowa/ Podaż pieniądza M3 i czynniki jego kreacji, w pliku Metodyka statystyki transakcji ( pl/statystyka/pieniezna_i_bankowa/dwn/statystyka-transakcji-metodyka_pl.pdf) Statystyka bilansu płatniczego w Polsce (tabele ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ) Uwarunkowania instytucjonalne Narodowy Bank Polski (NBP) jest instytucją odpowiedzialną za opracowywanie i publikację bilansu płatniczego w Polsce. W NBP opracowywane są również inne statystyki związane z bilansem płatniczym (międzynarodowa pozycja inwestycyjna, zadłużenie zagraniczne, zagraniczne inwestycje bezpośrednie, aktywa rezerwowe). NBP jest bankiem centralnym Rzeczypospolitej Polskiej. Zgodnie z Konstytucją przysługuje mu wyłączne prawo emisji pieniądza, ustalania i realizowania polityki pieniężnej. NBP odpowiada również za wartość polskiego pieniądza. Zgodnie z ustawą o NBP do zadań banku centralnego należy także opracowywanie statystyki pieniężnej i bankowej, bilansu płatniczego oraz międzynarodowej pozycji inwestycyjnej. Opracowywanie statystyki bilansu płatniczego i powiązanych z nim statystyk należy do zadań Departamentu Statystyki NBP. Do zadań Departamentu należą m.in.: 102 Narodowy Bank Polski

104 Aneks statystyczny. Uwagi metodyczne nicznych (międzynarodowej pozycji inwestycyjnej), płynnych aktywów i pasywów w walutach obcych, zadłużenia zagranicznego. 2. Prowadzenie prac analitycznych mających na celu dostosowanie definicji, a także metod sporządzania, prezentacji i analizy poszczególnych zestawień i materiałów statystycznych do obowiązujących standardów międzynarodowych. 3. Doskonalenie metod gromadzenia i przetwarzania danych w ramach funkcjonujących systemów sprawozdawczych. 4. Prowadzenie prac w zakresie bieżącej oceny procesów pieniężnych oraz zjawisk kształtujących bilans płatniczy. 5. Organizowanie i koordynowanie prac w odniesieniu do Komitetu Statystyki Europejskiego Banku Centralnego. 6. Współpraca z instytucjami krajowymi i zagranicznymi w zakresie statystyki bilansu płatniczego. Uwarunkowania prawne Zgodnie z ustawą z dnia 29 sierpnia 1997 r. o Narodowym Banku Polskim (Dz.U. Nr 140, poz. 938) NBP jest zobligowany do opracowywania statystyki bilansu płatniczego oraz międzynarodowej pozycji inwestycyjnej, a także do przedstawiania Sejmowi i Radzie Ministrów informacji o tych statystykach. Obowiązki sprawozdawcze podmiotów krajowych zostały określone w ustawie o NBP oraz w ustawie Prawo dewizowe (Dz.U. z 2002 r. Nr 141, poz.1178), jak również w aktach niższego rzędu takich jak: rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 23 października 2009 r. w sprawie przekazywania Narodowemu Bankowi Polskiemu danych niezbędnych do sporządzania bilansu płatniczego oraz międzynarodowej pozycji inwestycyjnej (Dz.U. Nr 184, poz.1437) oraz uchwała Zarządu NBP nr 78 z dnia 29 października 2009 r. w sprawie trybu i szczegółowych zasad przekazywania przez banki Narodowemu Bankowi Polskiemu danych niezbędnych do sporządzania bilansu płatniczego oraz międzynarodowej pozycji inwestycyjnej (Dz.Urz. NBP Nr 18 z dnia 19 listopada 2009 r.). Niewywiązywanie się z obowiązków sprawozdawczych na potrzeby bilansu płatniczego zagrożone jest, zgodnie z Kodeksem Karnym Skarbowym, karą grzywny. Współpraca z instytucjami zewnętrznymi NBP współpracuje z różnymi instytucjami zarówno krajowymi (przede wszystkim z Głównym Urzędem Statystycznym), jak i zagranicznymi. Dane niezbędne do sporządzania statystyki bilansu płatniczego są dostarczane przez różne instytucje państwowe. GUS przekazuje do NBP dane dotyczące handlu zagranicznego i międzynarodowego handlu usługami, zgodne z wypracowaną wspólnie przez obie instytucje metodologią. Dane doty- Biuletyn Informacyjny 11/

105 Rozdział 5 czące obrotów towarowych i usługowych z zagranicą są wykorzystywane przez GUS do wyliczania rachunku reszty świata w statystyce rachunków narodowych (PKB). Dane dotyczące podróży zagranicznych (Polaków i cudzoziemców) są zbierane i przekazywane do NBP przez GUS. NBP otrzymuje także z GUS dane o statystyce migracyjnej, które są wykorzystywane do szacowania dochodów z pracy Polaków za granicą i cudzoziemców w Polsce oraz informacje z Badania Budżetów Gospodarstw Domowych. NBP pozyskuje z GUS również dane potrzebne do aktualizacji rejestru podmiotów dokonujących operacji ujmowanych w bilansie płatniczym. Ministerstwo Finansów dostarcza do NBP dane o transakcjach zagranicznych sektora rządowego. MF przekazuje także informacje, które są wykorzystywane do kompilacji rachunku bieżącego bilansu płatniczego, tj. dane dotyczące importu używanych samochodów z obszaru UE (dane te nie są rejestrowane przez GUS). Zakład Ubezpieczeń Społecznych przekazuje NBP dane o liczbie cudzoziemców, za których odprowadzane są składki na ubezpieczenie społeczne i zdrowotne oraz dane o rentach i emeryturach wypłacanych za granicę. Ministerstwo Pracy i Polityki Społecznej przekazuje NBP dane o liczbie złożonych oświadczeń o chęci powierzenia cudzoziemcom pracy w Polsce oraz dane o liczbie wydanych zezwoleń na pracę informacje te są wykorzystywane do szacowania dochodów z pracy cudzoziemców w Polsce i przekazów zarobków. Ponadto NBP współpracuje w zakresie metodologii bilansu płatniczego z instytucjami międzynarodowymi, takimi jak: Europejski Bank Centralny (EBC), Eurostat, Międzynarodowy Fundusz Walutowy (MFW), Organizacja Współpracy Gospodarczej i Rozwoju (OECD), Bank Światowy (BŚ), Bank Rozliczeń Międzynarodowych (BIS). Użytkownicy Bilans płatniczy, międzynarodowa pozycja inwestycyjna, zadłużenie zagraniczne, oficjalne aktywa rezerwowe są publikowane na stronie internetowej NBP i w ten sposób dostępne dla użytkowników. Ponadto dane oraz opis bilansu płatniczego są przekazywane do Parlamentu, Rządu, GUS, publicznych i prywatnych ośrodków badawczych, wyższych uczelni, agencji ratingowych itp. Materiał analityczny opisujący bilans płatniczy jest również publikowany na stronach internetowych NBP. Dane bilansu płatniczego, międzynarodowej pozycji inwestycyjnej i zagranicznych inwestycji bezpośrednich są regularnie przekazywane do Eurostatu, EBC, MFW, OECD, BŚ System statystyczny Typ systemu System kompilacji bilansu płatniczego w Polsce jest oparty na sprawozdaniach bezpośrednio przekazywanych przez podmioty sprawozdawcze do NBP. Sprawozdania te dotyczą zagra- 104 Narodowy Bank Polski

106 Aneks statystyczny. Uwagi metodyczne nicznych aktywów i pasywów finansowych i dochodów od nich. Ponadto do zestawiania rachunku bieżącego wykorzystywane są informacje pochodzące z badań statystyki publicznej oraz z administracyjnych źródeł danych. W przypadku danych przekazywanych przez przedsiębiorstwa bezpośrednio do NBP zastosowano progi sprawozdawcze, tak, aby obciążenie podmiotów sprawozdawczych nie było zbyt duże, przy jednoczesnym zachowaniu właściwego poziomu jakości danych. Podział geograficzny dla danych kwartalnego bilansu płatniczego jest dostępny od 2004 r. Dane o transakcjach są weryfikowane przy użyciu danych o stanach. Ponadto do weryfikacji używane są inne źródła takie jak: centralny rejestr bonów skarbowych, dane o prywatyzacji, Internet oraz informacje prasowe. Podmioty sprawozdawcze Zgodnie z określonymi obowiązkami sprawozdawczymi podmioty krajowe zostały zobowiązane do bezpośredniego przekazywania do NBP informacji w zakresie rachunku finansowego bilansu płatniczego i dochodów od nich. Dane o transakcjach zagranicznych Ministerstwa Finansów dostarczają agenci finansowi rządu (Bank Gospodarstwa Krajowego i Narodowy Bank Polski). Znaczna część danych z zakresu rachunku bieżącego zbierana i udostępniana jest przez instytucje zewnętrzne (GUS towary i usługi, Instytut Turystki podróże zagraniczne). Progi Jednostki sektora finansów publicznych, u których łączna kwota określonych aktywów i pasywów zagranicznych wynosi na koniec roku co najmniej 500 mln złotych, są obowiązane przekazywać NBP miesięczne sprawozdania, natomiast jednostki u których łączna kwota określonych aktywów i pasywów na koniec roku jest wyższa niż 26 mln złotych i niższa niż 500 mln złotych, są obowiązane przekazywać NBP kwartalne sprawozdania. Osoby fizyczne posiadające niezwiązane z działalnością gospodarczą określone aktywa lub pasywa w łącznej kwocie wynoszącej na koniec roku, co najmniej 7 mln złotych, są obowiązane przekazywać NBP kwartalne sprawozdania. Pozostali rezydenci (z wyłączeniem jednostek sektora finansów publicznych, osób fizycznych, firm inwestycyjnych prowadzących rachunki papierów wartościowych i podmiotów sektora bankowego), u których łączna kwota określonych aktywów i pasywów wynosi na koniec roku co najmniej 300 mln złotych, są obowiązani przekazywać NBP miesięczne sprawozdania, natomiast rezydenci u których łączna kwota określonych aktywów i pasywów na koniec roku jest wyższa niż 10 mln złotych i niższa niż 300 mln złotych, są obowiązani przekazywać NBP kwartalne sprawozdania. Biuletyn Informacyjny 11/

107 Rozdział 5 Dostępność danych Miesięczne dane o bilansie płatniczym publikowane są 44 dni robocze po zakończeniu danego miesiąca. Dane kwartalne są dostępne po 3 miesiącach od zakończenia danego kwartału. Szczegółowy kalendarz udostępniania danych jest dostępny na stronie internetowej NBP. Podział sektorowy oraz podział na instrumenty w miesięcznym bilansie płatniczym jest mniej szczegółowy. Bardziej szczegółowe informacje dotyczące komponentów bilansu płatniczego dostępne są w kwartalnym bilansie płatniczym. Bilans płatniczy w układzie geograficznym jest dostępny od 2004 r. Dane bilansu płatniczego, międzynarodowej pozycji inwestycyjnej, zadłużenia zagranicznego oraz zagranicznych inwestycji bezpośrednich są prezentowane w trzech walutach: PLN, EUR i USD. Kontrola danych Na poziomie pojedynczych informacji dane kontrolowane są automatycznie podczas przekazywania danych drogą elektroniczną, w momencie wczytywania informacji do bazy danych. Dane kontrolowane są również na poziomie zagregowanym poprzez analizę szeregów czasowych dla poszczególnych komponentów. Dane o przepływach są uzgadniane z danymi o stanach. Ponadto dokonywana jest konfrontacja otrzymywanych danych z innymi źródłami takimi jak, statystyka pieniężna i bankowa, baza danych centralnego rejestru bonów skarbowych, Internet, informacje prasowe, dane o prywatyzacji itp Polityka rewizji Miesięczny bilans płatniczy: pierwsza rewizja dokonywana jest przy publikacji następnego miesiąca; kolejne rewizje są dokonywane przy publikacji lub rewidowaniu odpowiednich danych kwartalnych. Kwartalny bilans płatniczy: pierwsza rewizja dokonywana jest przy publikacji następnego kwartału; kolejne rewizje są dokonywane na koniec marca i koniec września, a potem przy rewidowaniu danych międzynarodowej pozycji inwestycyjnej za odpowiedni rok. 106 Narodowy Bank Polski

108 Aneks statystyczny. Uwagi metodyczne Publikacje Bilans płatniczy, międzynarodowa pozycja inwestycyjna, zadłużenie zagraniczne, oficjalne aktywa rezerwowe są publikowane na stronie internetowej NBP i w ten sposób dostępne dla użytkowników. Na stronie internetowej NBP znajduje się również kalendarz udostępniania tych danych. Bardziej szczegółowe dane dotyczące bilansu płatniczego, międzynarodowej pozycji inwestycyjnej, zadłużenia zagranicznego i ich analiza są dostępne w publikacjach wydawanych przez NBP. Są to: Bilans płatniczy Rzeczypospolitej Polskiej kwartalnik, Zagraniczne inwestycje bezpośrednie rocznik, Międzynarodowa pozycja inwestycyjna Polski rocznik. Ponadto dane bilansu płatniczego stanowią część innych publikacji NBP, takich jak: Biuletyn informacyjny miesięcznik, Raport roczny rocznik Bilans płatniczy 4 Bilans płatniczy jest statystycznym zestawieniem obrotów z zagranicą, które w odniesieniu do określonego czasu, w usystematyzowany sposób prezentuje transakcje gospodarcze zrealizowane przez Polskę z resztą świata (tzn. między rezydentami i nierezydentami). Bilans płatniczy prezentowany jest z wyodrębnieniem następujących pozycji: rachunek bieżący, rachunek kapitałowy i finansowy oraz saldo błędów i opuszczeń Rachunek bieżący Rachunek bieżący obejmuje transakcje w zakresie towarów, usług, dochodów pierwotnych oraz dochodów wtórnych Towary Obroty towarowe bilansu płatniczego obejmują wartość wymiany towarowej z zagranicą, na którą składają się transakcje między rezydentami a nierezydentami, w szczególności: 4 Standardy międzynarodowe zestawiania bilansu płatniczego zostały określone w następujących publikacjach: Balance of Payments and International Investment Position Manual, Sixth edition, 2009, International Monetary Fund, OECD Benchmark Definition of Foreign Direct Investment, 2008, OECD, External Debt Statistics, 2014, International Monetary Fund, International Reserves and Foreign Currency Liquidity, 2014, International Monetary Fund, System of National Accounts, 2008, Inter-Secretariat Working Group on National Accounts, European System of Accounts ESA 2010, Eurostat, Biuletyn Informacyjny 11/

109 Rozdział 5 transakcje, w wyniku, których nastąpiła zmiana własności towarów; są to głównie transakcje zakupu oraz sprzedaży towarów, jednak zmiana własności towarów może nastąpić również w wyniku ich nieodpłatnego przekazania (darowizny, pomoc w naturze), jak również, jako aporty rzeczowe wnoszone przez inwestorów zagranicznych lub jako leasing finansowy towarów (środków transportu oraz maszyn i urządzeń), merchanting, czyli transakcje dotyczące pośrednictwa w międzynarodowym handlu towarami, które nie przekraczają granic Polski. Transakcje te polegają na zakupie towarów przez rezydenta od nierezydenta, a następnie odsprzedaży tych towarów innemu nierezydentowi. Pośrednictwo w handlu międzynarodowym rejestrowane jest zawsze po stronie eksportu (zakup towaru traktowany jest jako ujemny eksport, a sprzedaż jako dodatni eksport), transakcje zakupu lub sprzedaży złota niemonetarnego. Do obrotów towarowych nie są zaliczane transakcje zakupu oraz sprzedaży złota monetarnego dokonywane między bankami centralnymi, a także transakcje dotyczące obrotu uszlachetniającego i napraw. W ramach transakcji uszlachetniania lub napraw towary zostają wyłącznie czasowo powierzone w celu ich przekształcenia bądź przywrócenia stanu pierwotnego. W świetle metodologii bilansu płatniczego nie zachodzi transakcja wymiany towarów rezydent nierezydent, a zatem transakcja ta nie jest klasyfikowana w obrotach towarowych. Sposób zbierania danych Podstawowym źródłem informacji służących do zestawiania obrotów towarowych w polskim bilansie płatniczym są dane handlu zagranicznego (na bazie zgłoszeń INTRASTAT i dokumentów celnych SAD), które publikowane są przez Główny Urząd Statystyczny. Z uwagi na fakt, że obowiązujące międzynarodowe wymagania (standardy) metodologiczne są niemal jednakowe w zakresie zestawiania obrotów towarowych z zagranicą dla potrzeb bilansu płatniczego oraz rachunków narodowych, uzgodnione zostały między NBP i GUS zasady przejścia z danych dotyczących obrotów handlu zagranicznego GUS na dane dotyczące obrotów towarowych bilansu płatniczego. Aby uzyskać odpowiednie dane dokonywane są następujące korekty: zmniejszenia wartości handlu zagranicznego po stronie importu o wielkość kosztów transportu, zawartych w fakturach wystawionych na bazie CIF, zmniejszenie wartości handlu zagranicznego o wartość transakcji dotyczących uszlachetniania lub napraw, reklasyfikacja merchantingu, doszacowania obrotów towarowych. Zmniejszenie wartości handlu zagranicznego o wartość transakcji dotyczących uszlachetniania lub napraw polega na usunięciu z obrotów towarowych całej wartości towarów będącej 108 Narodowy Bank Polski

110 Aneks statystyczny. Uwagi metodyczne przedmiotem wymiany z zagranicą, a podlegającej procesowi uszlachetniania lub napraw. Towary te są identyfikowane na podstawie rodzaju transakcji. Reklasyfikacja merchantingu: Merchanting stanowią transakcje polegające na zakupie towarów przez rezydenta od nierezydenta, a następnie odsprzedaży tych towarów innemu nierezydentowi (towary o których mowa nie przekraczają w czasie tego procesu granic Polski). Dane te zbierane są przez statystykę usług. Przychody z merchantingu podlegają bezpośredniej reklasyfikacji na eksport towarów, a rozchody reklasyfikuje się na eksport towarów z ujemnym znakiem. Doszacowania wartości obrotów towarowych z zagranicą, dokonywane na potrzeby bilansu płatniczego oraz rachunków narodowych, dotyczą obrotów, które nie zostały zarejestrowane w deklaracjach INTRASTAT oraz w dokumentach celnych SAD. Są to trzy grupy towarów: 1) towary przewożone przez podróżnych (w ruchu turystycznym), które zostały zakupione z zamiarem ich odsprzedaży, 2) pozostałe towary, przewożone przez granicę bez wypełnionych deklaracji INTRASTAT lub dokumentów celnych SAD. Są to głównie po stronie eksportu towary wywożone za granicę w większych ilościach, bez dokumentów INTRASTAT i SAD, takie jak: warzywa, owoce, meble, obuwie, odzież, 3) dane dotyczące handlu zagranicznego powiększane są o wartość importu samochodów używanych z Unii Europejskiej, które z racji niskich progów sprawozdawczych dotyczących zgłaszanego importu samochodów nie są ujmowane w systemie INTRASTAT. Dane te są pozyskiwane z Ministerstwa Finansów, które zbiera je w celach podatkowych Usługi Usługi transportowe obejmują usługi związane z transportem towarów, przewozu pasażerów oraz pozostałe usługi związane z ww. usługami transportowymi m.in. takie jak: załadunek i rozładunek kontenerów, składowanie i magazynowanie, pakowanie i przepakowywanie, holowanie i kontrola ruchu, naprawy konserwacyjne i czyszczenie sprzętu oraz operacje ratownicze, a także usługi pocztowe i kurierskie (zgodnie z nowymi standardami przeklasyfikowane z kategorii pozostałe usługi). Obroty usługowe dotyczące podróży zagranicznych dotyczą wydatków cudzoziemców w Polsce oraz Polaków za granicą ponoszonych z tytułu podróży. Obejmują one wydatki związane z zakwaterowaniem, wyżywieniem oraz korzystaniem z usług, jak również towary nabywane przez podróżnych na potrzeby własne (natomiast towary nabywane z zamiarem odsprzedaży są klasyfikowane jako towary). W zależności od celu podróży ww. wydatki podróżnych klasyfikowane są jako podróże służbowe (w tym pracowników sezonowych i przygranicznych oraz pozostałe podróże służbowe) oraz podróże prywatne (zdrowotne, edukacyjne oraz pozostałe). Do usług dodane zostały transakcje dotyczące uszlachetniania oraz napraw dóbr ruchomych. Obie kategorie zostały przeklasyfikowane z obrotów towarowych. Usługi uszlachetniania Biuletyn Informacyjny 11/

111 Rozdział 5 obejmują swym zakresem przetwarzanie, montaż, etykietowanie itp. Czynności te powodują zasadnicze fizyczne zmiany powierzonych (lecz nie zakupionych) materiałów/towarów. Usługi napraw i konserwacji dóbr ruchomych obejmują zarówno niewielkie naprawy i konserwacje towarów, które zapewniają bieżącą eksploatację towaru, jak również remonty kapitalne zwiększające sprawność i wydajność lub wydłużające czas eksploatacji towaru. Dotychczas wg metodologii BPM5 obrót uszlachetniający i naprawy prezentowane były w bilansie płatniczym wg wartości brutto, tj. wartości towarów wysłanych za granicę w celu (lub po zakończeniu procesu w kraju) uszlachetnienia (napraw) po stronie eksportu oraz wartości towarów przysłanych zza granicy w celu (lub po zakończeniu procesu za granicą) uszlachetnienia (napraw) po stronie importu. Obecnie zgodnie z wytycznymi BPM6 dane te będą uwzględniane na bazie netto tylko wartość nabytej lub dostarczonej usługi. Poza usługami transportowymi, podróżami zagranicznymi, uszlachetnianiem oraz naprawami wyodrębnić należy grupę pozostałych usług. Obroty bieżące z tego tytułu obejmują szereg transakcji związanych z usługami: budowlanymi, ubezpieczeniowymi, finansowymi, telekomunikacyjnymi, informacyjnymi i informatycznymi, Usługi obejmują również: opłaty związane z użytkowaniem własności intelektualnej, inne usługi świadczone na rzecz przedsiębiorstw (takie, jak np.: pośrednictwo w handlu międzynarodowym, prowizje związane z tym handlem, usługi badawczo-rozwojowe, leasing operacyjny oraz inne usługi świadczone na rzecz przedsiębiorstw), usługi związane z wymianą kulturalną i rekreacją, usługi świadczone przez administrację publiczną. Po stronie przychodów ujmowana jest wartość usług świadczonych przez rezydentów na rzecz nierezydentów, po stronie rozchodów odwrotnie wartość usług świadczonych na rzecz rezydentów przez nierezydentów. Jednakże, zgodnie ze standardami międzynarodowymi, niektóre rodzaje usług prezentowane są w bilansie płatniczym w sposób szczególny. I tak, usługi budowlane dzieli się na świadczone za granicą (po stronie rozchodów ujmuje się koszty tych usług poniesione przez rezydentów) oraz na świadczone w kraju (po stronie przychodów uwzględnione są koszty tych usług poniesione przez nierezydentów. Usługi ubezpieczeniowe wylicza się, według nowej metodologii bilansu płatniczego (BPM6). Dane na temat składek przypisanych przekształcane są w informacje o składkach zarobionych, zaś odszkodowania wypłacane transformowane są w odszkodowania należne do wypłacenia. Obie procedury służą lepszemu zobrazowaniu czasu realizacji usługi ubezpieczeniowej i pokrycia ryzyka związanego z umowami ubezpieczeniowymi. Dodatkowo do wartości usług ubezpieczenio- 110 Narodowy Bank Polski

112 Aneks statystyczny. Uwagi metodyczne wych dodawany jest dochód pochodzący z rezerw techniczno-ubezpieczeniowych. Z nową metodologią liczenia ubezpieczeń wiążą się również komponenty dotyczące dochodów wtórnych, dochodów pierwotnych, rachunku finansowego oraz ujęty w międzynarodowej pozycji inwestycyjnej stan rezerw techniczno-ubezpieczeniowych. Dodatkowo w usługach finansowych uwzględnione zostały usługi pośrednictwa finansowego mierzone pośrednio (FISIM). Z pozostałych usług usunięte zostały transakcje dotyczące merchantingu, pośrednictwa towarami w handlu międzynarodowym (transakcje te uwzględnione zostały w obrocie towarowym). Sposób zbierania danych Dane o międzynarodowym handlu usługami, w zakresie usług transportowych, uszlachetniania, napraw dóbr ruchomych oraz pozostałych usług zbierane są przez Główny Urząd Statystyczny bezpośrednio od przedsiębiorstw świadczących i nabywających tego typu usługi. Dane te są zbierane z częstotliwością kwartalną oraz roczną w podziale na wymagane typy komponentów i w podziale geograficznym. Ponadto usługi transportu towarowego powiększane są o wartość usług wynikającą z reklasyfikacji określonej części wartości towarów. Dotyczy to konieczności uwzględniania w bilansie płatniczym wartości towarów na bazie fob; w obrotach handlu zagranicznego statystyki rzeczowej jedynie wartość eksportu podawana jest na bazie fob, natomiast wartość importu towarów podawana jest na bazie cif, co wymaga pomniejszenia wartości towarów i przeniesienia zawartych w cenie kosztów transportu i usług ubezpieczenia do odpowiednich kategorii usług. Niektóre wartości są szacowane. Szacunki dotyczą wskaźników: przejścia z bazy cif na bazę fob w zakresie importu towarów statystyki rzeczowej, udziału w wartości eksportu towarów kosztów transportu towarów dokonywanego przez polskich przewoźników, udziału poszczególnych rodzajów kosztów (wg środka transportu) w wyżej wymienionych wartościach szacowanych. Wartość eksportu usług transportu towarowego powiększana jest również o koszty transportu świadczone przez polskich przewoźników, a zawarte w fakturach płatności towarowych. Źródłem danych dla zestawienia podróży zagranicznych w bilansie płatniczym do 2013 r. były dane Instytutu Turystyki, a od 2014 r. są dane zbierane przez GUS. W kalkulacji usług ubezpieczeniowych poza informacjami z badania międzynarodowego handlu usługami prowadzonego przez GUS wykorzystywane są również dane pochodzące z Komisji Nadzoru Finansowego. Biuletyn Informacyjny 11/

113 Rozdział 5 Odstępstwa od standardów międzynarodowych Przy opisanej wyżej procedurze powiększania wartości usług transportowych o korekty obrotów towarowych wynikające z przejścia z bazy cif na fob całość skorygowanych kwot zaliczana jest do usług transportowych, bez wyodrębniania usług ubezpieczeniowych Dochody pierwotne Wynagrodzenia pracowników Wynagrodzenia pracowników obejmują dochody uzyskane z tytułu pracy nierezydentów zatrudnionych w Polsce oraz Polaków zatrudnionych za granicą, przez okres poniżej jednego roku. Metoda szacunku przychodów z tytułu wynagrodzeń pracowników opiera się w głównej mierze na ustaleniu liczby Polaków pracujących za granicą, czasu, przez jaki te osoby pracują poza granicami kraju, poziomu ich zarobków i skłonności do przekazywania środków do kraju. Podstawowymi źródłami danych do oszacowania liczby Polaków pracujących za granicą są dane GUS o wielkości emigracji oraz dane BAEL, a także dane administracyjne z państw, w których Polacy podejmują pracę. Pozostałe, z wyżej wymienionych elementów metody szacunku, pochodzą w głównej mierze z informacji pozyskiwanych z badania sondażowego przeprowadzanego przez NBP od 2007 r. w wybranych krajach europejskich. Metoda szacunku rozchodów jest analogiczna jak po stronie przychodów. Liczba cudzoziemców pracujących w Polsce jest szacowana w oparciu o dane pochodzące z MPiPS o liczbie złożonych oświadczeń o chęci powierzenia wykonywania pracy cudzoziemcowi i liczbie wydanych zezwoleń na pracę oraz danych z ZUS o cudzoziemcach, w imieniu, których odprowadzane są składki z tytułu pracy. Zarówno w przypadku przychodów, jak i rozchodów, te same źródła danych wykorzystywane są do szacowania przekazów zarobków, które w bilansie płatniczym ujmowane są w dochodach wtórnych pozostałych sektorów. Dochody od inwestycji bezpośrednich Źródłem dochodów z tytułu inwestycji bezpośrednich są dochody od akcji i innych form udziałów kapitałowych oraz odsetki od instrumentów dłużnych. Dochody od akcji i innych form udziałów kapitałowych obejmują przypadające na inwestora bezpośredniego i deklarowane w danym roku sprawozdawczym dywidendy (w spółkach kapitałowych), udziały w zyskach (w spółkach osobowych), przekazywane zyski oddziałów oraz reinwestowane zyski (straty przypadające na inwestorów bezpośrednich traktowane są, jako ujemne reinwestowane zyski). Natomiast odsetki od instrumentów dłużnych stanowią saldo naliczonych odsetek od kredytów i innych instrumentów dłużnych udzielonych i otrzymanych przez podmioty połączone relacją inwestycji bezpośrednich. Zyski wyliczane są zgodnie ze standardem COPC (Current Operating Performance Concept) dostosowanym do stosowanych w Polsce standardów rachunkowości. Dane do miesięcznego i kwartalnego bilansu płatniczego są szacowane na podstawie informacji o wyniku finansowym banków oraz z zagregowanych danych o wyniku finansowym przedsiębiorstw udostępnionym przez GUS. Dane z rocznych 112 Narodowy Bank Polski

114 Aneks statystyczny. Uwagi metodyczne sprawozdań od podmiotów zawierające wynik wyliczony zgodnie z COPC są później rozszacowywane na poszczególne kwartały i miesiące. Dane o inwestycjach bezpośrednich pochodzą z miesięcznych i kwartalnych sprawozdań otrzymywanych od podmiotów sprawozdawczych (akcje i inne formy udziałów kapitałowych i instrumenty dłużne) oraz z rocznego badania inwestycji bezpośrednich (tylko akcje i inne formy udziałów kapitałowych). Dane o zagranicznych inwestycjach bezpośrednich w polskich spółkach notowanych na Giełdzie Papierów Wartościowych w Warszawie są obliczane na poziomie pojedynczej serii akcji na podstawie sprawozdań finansowych emitentów oraz miesięcznych sprawozdań banków powierniczych i domów maklerskich. Dane o odsetkach prezentowane są zgodnie z zasadą memoriałową. Dane o dywidendach prezentowane są według daty deklaracji dywidendy dla spółek nienotowanych oraz według daty płatności dywidendy dla spółek notowanych. Reinwestowane zyski oraz nierozdzielone zyski oddziałów są przypisywane do okresu, w którym powstały. Reinwestowane zyski wyliczane są jako zyski w trakcie okresu pomniejszone o dywidendy. Relacja inwestycji bezpośredniej określana jest na podstawie metodologii zgodnej z The framework for direct investment relationship (FDIR). W przypadku papierów wartościowych z kodem ISIN, dane o dochodach są wyliczane na bazie memoriału, metodą papier po papierze. Danymi źródłowymi dla tych wyliczeń są sprawozdania (papier po papierze) zbierane bezpośrednio od polskich posiadaczy papierów wartościowych, emitentów i instytucji finansowych (pośredników w obrocie papierami wartościowymi) oraz dane o charakterystykach papierów wartościowych, pochodzące z bazy danych prowadzonej przez NBP. Baza ta jest zasilana danymi pochodzącymi z KDPW, prowadzonej przez EBC Centralnej Bazy Papierów Wartościowych (Centralised Securities Database) oraz danymi pochodzącymi bezpośrednio od polskich emitentów. W przypadku papierów wartościowych nieposiadających kodu ISIN, dane o dochodach są sprawozdawane bezpośrednio, na bazie memoriału, przez podmioty sprawozdawcze. Dostępny jest podział ze względu na typ papierów wartościowych (papiery udziałowe, papiery dłużne długoterminowe, instrumenty rynku pieniężnego) oraz ze wzglądu na sektor rezydenta wypłacającego bądź otrzymującego dochody (sektor rządowy, banki, pozostałe podmioty). Dane o dochodach nie są zbierane ani szacowane dla dłużnych papierów wartościowych bez kodu ISIN wyemitowanych przez polskie podmioty na rynki zagraniczne. Dochody od inwestycji portfelowych Dane o dochodach z inwestycji portfelowych w bilansie płatniczym są, w przypadku papierów wartościowych z kodem ISIN, wyliczane na bazie memoriału metodą papier po papierze. Danymi źródłowymi dla tych wyliczeń są sprawozdania (papier po papierze) zbierane bezpośrednio od polskich posiadaczy papierów wartościowych, emitentów i instytucji finansowych (pośredników w obrocie papierami wartościowymi) oraz dane o charakterystykach papierów wartościowych, pochodzące z bazy danych prowadzonej przez NBP. Baza ta jest zasilana danymi pochodzącymi z KDPW, prowadzonej przez EBC Centralnej Bazy Papierów Wartościowych (Centralised Securities Database) oraz danymi pochodzącymi bezpośrednio od polskich emitentów. Biuletyn Informacyjny 11/

115 Rozdział 5 W przypadku papierów wartościowych nieposiadających kodu ISIN, dane o dochodach są sprawozdawane bezpośrednio, na bazie memoriału, przez podmioty sprawozdawcze. Dostępny jest podział ze względu na typ papierów wartościowych (papiery udziałowe, papiery dłużne długoterminowe, instrumenty rynku pieniężnego) oraz ze wzglądu na sektor rezydenta wypłacającego bądź otrzymującego dochody (sektor rządowy, banki, pozostałe podmioty). Dane o dochodach nie są zbierane ani szacowane dla dłużnych papierów wartościowych bez kodu ISIN wyemitowanych przez polskie podmioty na rynki zagraniczne. W przypadku zysków z tytułu posiadania papierów udziałowych, w kategorii dochodów są rejestrowane jedynie dywidendy. Wszystkie inne zyski lub straty osiągane z tytułu posiadania udziałowych papierów wartościowych (w tym przede wszystkim zyski lub straty wynikające z różnicy między ceną nabycia i ceną sprzedaży papieru wartościowego) są rejestrowane na rachunku finansowym bilansu płatniczego, w kategorii Inwestycje portfelowe. Dochody od pozostałych inwestycji Dochody od pozostałych inwestycji zagranicznych prezentowane są zgodnie z zasadą memoriału. Obejmują one dochody od pozostałych inwestycji rachunku finansowego oraz dochody od oficjalnych aktywów rezerwowych. Do tej kategorii zaliczane są również dochody przypisane posiadaczom polis ubezpieczeniowych. Dochody od pozostałych inwestycji rachunku finansowego obejmują: odsetki od kredytów udzielonych i otrzymanych, odsetki od lokat i depozytów łącznie z odsetkami od transakcji repo, a także inne płatności z tytułu dochodów od posiadanego majątku. Dochody od oficjalnych aktywów rezerwowych obejmują: dochody od dłużnych papierów wartościowych, odsetki od lokat oraz transakcji reserve repo. Dochody odsetkowe zostały pomniejszone o usługi pośrednictwa finansowego mierzonego pośrednio (FISIM). Do dochodów związanych z polisami ubezpieczeniowymi zaliczane są dochody pochodzące z inwestowania rezerw techniczno-ubezpieczeniowych, których faktycznymi właścicielami są posiadacze polis ubezpieczeniowych. Pozostałe dochody pierwotne Komponent ten zawiera podatki i subsydia do produktów i produkcji oraz renty (opłaty z tytułu dzierżawy). Transakcje w kategorii podatków i subsydiów do produktów i produkcji są związane z przynależnością Polski do Unii Europejskiej. Po stronie przychodów ujmowane są subsydia do produktów i produkcji (Wspólna Polityka Rolna). Po stronie rozchodów ujęta jest część składki płaconej przez Polskę do Unii Europejskiej wynikająca z TOR Tradycyjnych Zasobów Własnych. Renty dotyczą dochodów z tytułu dzierżawy zasobów naturalnych Dochody wtórne Rachunek dochodów wtórnych zawiera transfery bieżące pomiędzy rezydentami a nierezydentami. Transfery bieżące (takie jak darowizny, nieodpłatny eksport oraz import towarów i usług, dokonywany w ramach pomocy międzynarodowej) zostały ujęte w dochodach wtórnych aby wskazać ich rolę w procesie dystrybucji dochodów pomiędzy gospodarkami. Transfery mogą być dokonane na rzecz instytucji rządowych lub na rzecz pozostałych sektorów w postaci pieniężnej, jak i w naturze. 114 Narodowy Bank Polski

116 Aneks statystyczny. Uwagi metodyczne Dochody wtórne sektora rządowego stanowią środki otrzymane oraz przekazane przez polski sektor rządowy, tj. jednostki rządu centralnego oraz samorządu terytorialnego. Otrzymane środki mogą pochodzić od instytucji Unii Europejskiej, z krajów i organizacji międzynarodowych, jak również wypłacone na rzecz tych instytucji i krajów w celu finansowania przez rząd bieżących wydatków takich jak pomoc humanitarna, leki, szkolenia, itp. Są to również składki i opłaty członkowskie na rzecz Unii Europejskiej oraz organizacji międzynarodowych spoza Unii Europejskiej. Do kategorii tej zaliczane są podatki i opłaty zapłacone przez nierezydentów na rzecz polskiego sektora rządowego. Wpływy z tytułu składek na obowiązkowe ubezpieczenia społeczne oraz wypłaty świadczeń rentowych i emerytalnych dokonanych przez ZUS na rzecz nierezydentów, płatności z tytułu odszkodowań wypłaconych przez rząd nierezydentom zaliczane są do pozostałych transferów rządowych. Dochody wtórne pozostałych sektorów W tej grupie transferów wyodrębnia się transfery osobiste oraz pozostałe transfery. Transfery osobiste składają się z wszystkich transferów bieżących w postaci pieniężnej, jak i w naturze otrzymanych lub wykonanych przez gospodarstwa domowe z nieprezydenckimi gospodarstwami domowymi. Najważniejszą pozycją w tej kategorii są przekazy zarobków. Przekazy zarobków obejmują transfery zarobków osób pracujących za granicą i uważanych za rezydentów kraju, na rzecz którego pracują. Zgodnie z zaleceniami Międzynarodowego Funduszu Walutowego osoba pozostająca lub zamierzająca pozostać rok lub dłużej na terytorium danego kraju jest jego rezydentem. W takim przypadku środki przekazywane na rzecz rodziny są ujmowane w transferach bieżących jako przekazy zarobków. Natomiast w przypadku, kiedy pobyt trwa krócej niż rok, osoba taka traktowana jest jako nierezydent i jej zarobki są ujmowane w bilansie płatniczym w Dochodach jako wynagrodzenia za pracę. Pozostałe transfery sektora pozarządowego zawierają wartość obrotów z zagranicą z tytułu transferów bieżących rezydentów osób fizycznych oraz innych jednostek gospodarki narodowej spoza sektora rządowego. Mogą być one dokonywane w naturze (nieodpłatne przekazy towarów oraz świadczenie usług w obrocie z zagranicą), a także w postaci pieniężnej. Do tej grupy transferów bieżących należą następujące transakcje z zagranicą polskich podmiotów sektora pozarządowego: darowizny oraz pomoc otrzymywana z zagranicy, jak również świadczona na rzecz nierezydentów, związana z realizacją celów pozainwestycyjnych (np. pomoc humanitarna, żywność, odzież, leki, szkolenia), podatki i opłaty na rzecz obcych rządów, składki i opłaty członkowskie, renty i emerytury otrzymywane przez rezydentów z zagranicy, spadki, alimenty, Biuletyn Informacyjny 11/

117 Rozdział 5 kary i odszkodowania (np. za niewywiązywanie się z kontraktów, za podrabianie produktów, znaków handlowych, patentów), wygrane na loterii i w konkursach, opłaty za transfery sportowców, premia osiągnięta netto z tytułu ubezpieczeń osobowo-majątkowych, odszkodowania wypłacone z tytułu ubezpieczeń osobowo-majątkowych. Sposób zbierania danych Źródłem danych do zestawienia kategorii transferów rządowych w bilansie płatniczym jest Oddział Okręgowy NBP, który prowadzi rozliczenia rachunków bankowych Ministerstwa Finansów, poprzez które realizowane są transfery rządowe (zarówno związane z Unią Europejską, jak i z innymi organizacjami międzynarodowymi). Dane o pozostałych transferach, takich jak renty i emerytury płacone przez polski sektor rządowy, pozyskiwane są bezpośrednio z ZUS, który odpowiada za tego rodzaju transfery. Źródła wykorzystywane do kompilacji przekazów zarobków zostały opisane w rozdziale omawiającym wynagrodzenia pracowników. Dane o transferach pozostałych sektorów są kompilowane w oparciu o znaczną ilość źródeł danych. Dane dotyczące transferów przedsiębiorstw zbierane są w ramach badania, dotyczącego międzynarodowych obrotów usługowych, przeprowadzanego przez GUS. Pozostałe transfery pozostałych sektorów są, w głównej mierze, oparte po stronie przychodów o dane z Badania Budżetów Gospodarstw Domowych przeprowadzanego przez GUS. Informacje z Ministerstwa Finansów i ZUS wykorzystywane są jako źródła pomocnicze. Zarówno premia osiągnięta netto, jak również odszkodowania wypłacone pochodzą z procesu estymacji dokonywanych na potrzeby usług ubezpieczeniowych Rachunek kapitałowy Podstawowymi komponentami rachunku kapitałowego w bilansie płatniczym są transfery kapitałowe stanowiące transfery własności aktywów rzeczowych, tj. dary i środki z tytułu pomocy bezzwrotnej, dokonane z wyraźnym przeznaczeniem na finansowanie środków trwałych, jak również umorzenie długu przez kredytodawcę oraz transfery środków związanych z nabyciem lub sprzedażą aktywów niefinansowych i nieprodukowanych. Transfery kapitałowe wyliczane są oddzielnie dla sektora rządowego i pozostałych sektorów. Transfery kapitałowe sektora rządowego stanowią wartość środków otrzymanych od instytucji Unii Europejskiej, z krajów oraz organizacji międzynarodowych, jak i przekazanych przez polski rząd na rzecz tych instytucji nieodpłatnie. Otrzymane środki są przeznaczone na finansowanie inwestycji środków trwałych np. na budowę dróg, autostrad, mostów, szkół, szpitali, itp. Do kategorii transferów kapitałowych sektora rządowego zaliczane są umorzenia wierzytelności, tak w postaci kapitału, jak i odsetek. 116 Narodowy Bank Polski

118 Aneks statystyczny. Uwagi metodyczne Transfery kapitałowe pozostałych sektorów obejmują otrzymane z zagranicy i przekazane za granicę dary i środki z tytułu pomocy bezzwrotnej dokonywane z wyraźnym przeznaczeniem na finansowanie środków trwałych przez jednostki spoza sektora rządowego. Nabywanie i zbywanie nieprodukowanych aktywów niefinansowych Do tej kategorii danych bilansu płatniczego zalicza się zakup i sprzedaż patentów, praw autorskich, licencji i znaków towarowych oraz nabycie i zbycie gruntu zagranicznym ambasadom mającym lokalizację na terenie Polski, jak i zakup i sprzedaż gruntu przez polskie ambasady za granicą. Sposób zbierania danych Transfery kapitałowe sektora rządowego zestawiane są w oparciu o dane pochodzące bezpośrednio z rachunków bankowych Ministerstwa Finansów. Transfery kapitałowe pozostałych sektorów są wyliczane na podstawie danych zbieranych w ramach badania dotyczącego międzynarodowego handlu usługami przeprowadzanego przez GUS, który poza danymi o obrotach usługowych zbiera informacje o transferach (bieżących i kapitałowych) Rachunek finansowy Rachunek finansowy zawiera transakcje finansowe z zakresu inwestycji bezpośrednich, portfelowych, pozostałych inwestycji, pochodnych instrumentów finansowych oraz aktywów rezerwowych Inwestycje bezpośrednie Zgodnie z definicją opracowaną przez OECD, inwestycje bezpośrednie są to inwestycje pomiędzy podmiotami połączonymi relacją inwestycji bezpośrednich. Relacja inwestycji bezpośrednich tworzy się gdy jeden podmiot posiada uprawnienia do co najmniej 10% głosów w organie stanowiącym drugiego podmiotu. Inwestycje bezpośrednie obejmują akcje i inne formy udziałów kapitałowych, reinwestycje zysków oraz należności i zobowiązania związane z instrumentami dłużnymi. Mianem reinwestycji zysku określamy przypadającą na inwestora bezpośredniego tę część zysku, która pozostaje w podmiocie bezpośredniego inwestowania i jest przeznaczona na jego rozwój. Sposób zbierania danych Dane o inwestycjach bezpośrednich pochodzą z miesięcznych i kwartalnych sprawozdań otrzymywanych od podmiotów sprawozdawczych (akcje i inne formy udziałów kapitałowych i instrumenty dłużne) oraz z rocznego badania inwestycji bezpośrednich (tylko akcje i inne formy udziałów kapitałowych). Dane o zagranicznych inwestycjach bezpośrednich w pol- Biuletyn Informacyjny 11/

119 Rozdział 5 skich spółkach notowanych na Giełdzie Papierów Wartościowych w Warszawie są obliczane na poziomie pojedynczej serii akcji na podstawie sprawozdań finansowych emitentów oraz miesięcznych sprawozdań banków powierniczych i domów maklerskich. Informacje z dodatkowych źródeł, jak informacje prasowe, sprawozdania finansowe przedsiębiorstw, kontakty bilateralne, itd. są wykorzystywane do weryfikacji oraz aktualizacji rejestru podmiotów sprawozdawczych. Aktywa i zobowiązania funduszy inwestycyjnych nie są zaliczane do inwestycji bezpośrednich. Dla papierów wartościowych źródłem danych są zawierające informacje o stanach oraz transakcjach sprawozdania papier po papierze, zbierane bezpośrednio od polskich inwestorów (dla aktywów) lub emitentów i pośredników finansowych (dla pasywów). W procesie weryfikacji oraz kompilacji danych o papierach wartościowych z kodem ISIN wykorzystywane są zawarte w utrzymywanej przez NBP bazie danych informacje o charakterystykach papierów wartościowych, takich jak ceny, kupon, czy informacje o zdarzeniach korporacyjnych. Baza ta jest zasilana danymi pochodzącymi z Krajowego Depozytu Papierów Wartościowych, prowadzonej przez EBC Centralised Securities Database oraz danymi pochodzącymi bezpośrednio od polskich emitentów. Zmiany wartości z tytułu wyceny oraz zmiany wynikające z różnic kursowych są wyliczane przez NBP. Obliczenia wykonywane są metodą papier po papierze na podstawie bazy danych o papierach wartościowych. Dla papierów wartościowych bez kodu ISIN w procesie kompilacji wykorzystywane są przekazane na sprawozdaniach informacje o wartości rynkowej stanów oraz transakcji. Sprawozdania zawierają także informacje o zmianach wartości z tytułu wyceny, różnicach kursowych oraz pozostałych zmianach. Źródłem danych o papierach wartościowych bez kodu ISIN wyemitowanych przez polskie podmioty na rynki zagraniczne są sprawozdania emitentów. Informacje o narosłych odsetkach nie są zbierane ani szacowane. Wartość wypłaconych odsetek jest szacowana indywidualnie Inwestycje portfelowe Inwestycje portfelowe obejmują transgraniczne transakcje dłużnymi lub udziałowymi papierami wartościowymi, z wyjątkiem transakcji zaliczanych do inwestycji bezpośrednich lub oficjalnych aktywów rezerwowych. Udziałowe papiery wartościowe obejmują wszystkie typy zbywalnych akcji i udziałów, w tym certyfikaty inwestycyjne (akcje) funduszy zbiorowego inwestowania. Obejmują również jednostki uczestnictwa w funduszach zbiorowego inwestowania, certyfikaty inwestycyjne i kwity depozytowe (np. ADR lub GDR). Dłużne papiery wartościowe obejmują wszystkie rodzaje długoterminowych i krótkoterminowych papierów dłużnych, w tym obligacje skarbowe, obligacje korporacyjne, bony skarbowe, krótkoterminowe korporacyjne papiery dłużne, zbywalne certyfikaty depozytowe. Klasyfikacja papierów dłużnych jako papiery długoterminowe bądź instrumenty rynku pie- 118 Narodowy Bank Polski

120 Aneks statystyczny. Uwagi metodyczne niężnego (krótkoterminowe), jest dokonywana na podstawie pierwotnego okresu zapadalności tych papierów. Długoterminowe papiery dłużne mają pierwotny okres zapadalności równy lub dłuższy niż 1 rok. Pozostałe papiery dłużne to instrumenty rynku pieniężnego (krótkoterminowe papiery dłużne). Do kategorii dłużnych papierów wartościowych zaliczane są również papiery dłużne z wbudowanymi pochodnymi instrumentami finansowymi (np. obligacje zamienne lub obligacje z opcją wcześniejszego wykupu). Pozostałe pochodne instrumenty finansowe (tj. takie, które są samodzielnymi instrumentami finansowymi) są wyłączone z kategorii inwestycji portfelowych i rejestrowane w oddzielnej kategorii bilansu płatniczego Pochodne instrumenty finansowe. Transakcje z udzielonym lub otrzymanym przyrzeczeniem odkupu papierów wartościowych (repo, sell-buy back) oraz pożyczki papierów wartościowych są również wyłączone z kategorii inwestycji portfelowych i rejestrowane w kategorii Pozostałe inwestycje. Sposób zbierania danych Źródłem danych o inwestycjach portfelowych w bilansie płatniczym są sprawozdania (papier po papierze) o stanach i transakcjach zbierane bezpośrednio od polskich posiadaczy papierów wartościowych (w przypadku aktywów portfelowych), emitentów i pośredników w obrocie papierami wartościowymi (w przypadku pasywów portfelowych). W przypadku papierów posiadających kod ISIN w procesie weryfikacji i kompilacji danych sprawozdawczych wykorzystywane są informacje o charakterystykach papierów wartościowych, takich jak kupony, ceny, zdarzenia korporacyjne, pochodzące z bazy danych prowadzonej przez NBP. Baza ta jest zasilana danymi pochodzącymi z Krajowego Depozytu Papierów Wartościowych, prowadzonej przez EBC Centralised Securities Database oraz danymi pochodzącymi bezpośrednio od polskich emitentów. W przypadku papierów wartościowych Skarbu Państwa emitowanych na rynek krajowy (obligacji i bonów skarbowych) dane o transakcjach są wyliczane na podstawie danych o stanach pochodzących z KDPW (dla obligacji skarbowych) i własnych danych NBP (dla bonów skarbowych). Dane o transakcjach korygowane są, na poziomie pojedynczej serii obligacji, o wartość transakcji warunkowych. Wartość rynkowa transakcji (uwzględniająca odsetki wypłacone oraz naliczone) jest wyliczana metodą papier po papierze w oparciu o dane zawarte w bazie papierów wartościowych. W przypadku dłużnych papierów wartościowych z kodem ISIN wyemitowanych przez polskie podmioty na rynki zagraniczne stosowane jest podejście rezydualne. Wartość rynkowa transakcji dokonanych przez zagranicznych inwestorów szacowana jest na podstawie zmiany stanów całkowitej wartości emisji, a następnie pomniejszana o wartość transakcji podmiotów polskich. Wyliczenia uwzględniają wartość wypłaconych oraz narosłych odsetek. Obliczenia wykonywane są metodą papier po papierze. W przypadku papierów wartościowych nieposiadających kodu ISIN dane o wartości rynkowej transakcji i stanów są raportowane bezpośrednio przez podmioty sprawozdawcze. Sprawozdania zawierają również informacje o zmianach wynikających z wyceny, różnicach kursowych oraz pozostałych zmianach. Biuletyn Informacyjny 11/

121 Rozdział 5 Źródłem danych o papierach wartościowych bez kodu ISIN wyemitowanych przez polskie podmioty na rynki zagraniczne są sprawozdania emitentów. Dostępny jest podział ze względu na sektor rezydenta-emitenta papierów wartościowych (dla pasywów), sektor rezydenta-posiadacza papierów wartościowych (dla aktywów), jak również podział geograficzny ze względu na kraj emitenta dla aktywów portfelowych Pozostałe inwestycje Pozostałe inwestycje obejmują wszystkie transakcje finansowe, które nie są ujęte w inwestycjach bezpośrednich, inwestycjach portfelowych lub w aktywach rezerwowych. Pozostałe inwestycje zawierają: pozostałe udziały, rachunki bieżące i depozyty, kredyty i pożyczki, rezerwy techniczno-ubezpieczeniowe, kredyty handlowe i zaliczki, pozostałe aktywa i pasywa oraz specjalne prawa ciągnienia. Pozostałe inwestycje (z wyłączeniem kredytów handlowych) prezentowane są zgodnie z zasadą memoriału, tj. wyceniane są z uwzględnieniem wartości naliczonych i niezapłacone odsetek. Pozostałe udziały Pozostałe udziały zawierają udziały nie będące w formie papierów wartościowych, głównie udziały w kapitałach organizacji międzynarodowych. Rachunki bieżące i depozyty Rachunki bieżące i depozyty po stronie aktywów wyliczane są na podstawie stanów należności z tytułu gotówki w postaci zagranicznych znaków pieniężnych (tylko sektor bankowy) rachunków bieżących i depozytów w instytucjach kredytowych oraz w bankach zagranicznych. Kategoria ta obejmuje: rachunki bieżące i depozyty (w tym depozyty jednodniowe), depozyty terminowe, depozyty z terminem wypowiedzenia, depozyty zablokowane oraz transakcje reserve repo. Rachunki bieżące i depozyty po stronie pasywów wyliczane są na podstawie stanów zobowiązań z tytułu przyjętych środków od nierezydentów na rachunki bieżące i w formie depozytów. Kategoria ta obejmuje: rachunki bieżące i depozyty (w tym depozyty jednodniowe), depozyty terminowe, depozyty z terminem wypowiedzenia, depozyty zablokowane oraz transakcje repo. Rachunki bieżące i depozyty obejmują również zobowiązania z tytułu zabezpieczeń pieniężnych z wyłączeniem depozytów początkowych dla pochodnych instrumentów finansowych. Kredyty i pożyczki Kredyty i pożyczki udzielone i otrzymane, oprócz podziału na długo- (z terminem pierwotnym powyżej 1 roku) i krótkoterminowe (z terminem pierwotnym do 1 roku włącznie) rejestrowane są w podziale na sektory gospodarcze. Obroty kredytowe obejmują nie tylko wykorzystanie i spłaty w gotówce, ale również wykorzystanie i spłaty w formie dostaw towarów i usług, rolowane kwoty kredytów i pożyczek, kapitalizację odsetek, konwersje na złote i restrukturyzację kredytów, kredyt w rachunku bieżącym oraz przekroczenie sald na rachunkach posiadanych w instytucjach kredytowych, bankach zagranicznych lub w podmiocie prowadzącym obsługę finansową grupy kapitałowej. 120 Narodowy Bank Polski

122 Aneks statystyczny. Uwagi metodyczne Rezerwy techniczno-ubezpieczeniowe Transakcje związane z rezerwami techniczno-ubezpieczeniowymi wyliczane są w procesie estymacji dokonywanej na potrzeby usług ubezpieczeniowych. Kredyty handlowe i zaliczki Kredyty handlowe i zaliczki wyliczane są na podstawie stanów należności i zobowiązań handlowych z tytułu dostaw towarów i usług w eksporcie i imporcie (odroczonych w czasie płatności) oraz wypłaconych i otrzymanych zaliczek w związku z takimi dostawami. Pozostałe aktywa i pasywa Pozycja pozostałe aktywa finansowe i należności od nierezydentów obejmuje m.in. aktywa, które są wynikiem wystąpienia różnicy w czasie pomiędzy transakcją a odpowiadającą jej płatnością, np. należności z tytułu udziału w zysku lub dywidendy zadeklarowanej, a jeszcze niewypłaconej lub niezamienionej na inny instrument finansowy; środki zdeponowane na rachunkach bieżących w pozostałych instytucjach, tj. innych niż banki zagraniczne i instytucje kredytowe; należności z tytułu zwrotnych depozytów zabezpieczających (depozytów początkowych) dla pochodnych instrumentów finansowych. Natomiast pozycja pozostałe zobowiązania finansowe wobec nierezydentów obejmuje m.in. zobowiązania finansowe powstałe w wyniku transakcji, w których występuje różnica w czasie pomiędzy tą transakcją a odpowiadającą jej płatnością (np. dywidendy zadeklarowane, ale jeszcze niewypłacone lub niezamienione na inne instrumenty finansowe) oraz zobowiązania z tytułu zwrotnych depozytów zabezpieczających (depozytów początkowych) dla pochodnych instrumentów finansowych. Specjalne prawa ciągnienia (SDR) Pozycja ta zwiera transakcje dotyczące alokacji SDR-ów. Sposób zbierania danych Dane dotyczące pozostałych inwestycji zarówno polskich za granicą, jak i zagranicznych w Polsce od 2010 r. są opracowane na podstawie sprawozdań bezpośrednio przesyłanych przez polskie podmioty sprawozdawcze do NBP Pochodne instrumenty finansowe Pochodne instrumenty finansowe stanowią odrębną kategorię bilansu płatniczego. Kategoria Pochodne instrumenty finansowe obejmuje wszystkie instrumenty pochodne o ryzyku symetrycznym takie jak futures, forwardy, swapy, IRS, CIRS, CDS oraz instrumenty o ryzyku niesymetrycznym takie jak opcje. Uwzględnione są zarówno instrumenty pochodne rozliczane przez dostawę instrumentu bazowego jak i instrumenty rozliczane pieniężnie. W tej kategorii są również klasyfikowane wszystkie zyski lub straty z tytułu transakcji dotyczących pochodnych instrumentów finansowych. Biuletyn Informacyjny 11/

123 Rozdział 5 Informacje z zakresu pochodnych instrumentów finansowych dostępne są również w przekrojach geograficznych. Dla określenia geograficznej przynależności stron transakcji jest stosowane kryterium pierwszego znanego kontrahenta. Dostępne są również przekroje ze względu na typ instrumentu bazowego (kursy walutowe, stopy procentowe, towary, papiery udziałowe, derywaty kredytowe, inne) oraz ze względu na pary walutowe (w przypadku walutowych instrumentów pochodnych) bądź uwzględniające walutę rozliczenia (dla pozostałych typów instrumentów pochodnych). Sposób zbierania danych Źródłem danych o pochodnych instrumentach finansowych dla bilansu płatniczego są sprawozdania zbierane bezpośrednio od polskich podmiotów, posiadających pozycje w pochodnych instrumentach finansowych, otwarte w wyniku transakcji z nierezydentami. Pochodne instrumentów finansowych obejmuje wszystkie przepływy finansowe, będące wynikiem rozliczania transakcji związanych z instrumentami pochodnymi, z wyjątkiem zwrotnych depozytów początkowych. W omawianej kategorii są rejestrowane depozyty zabezpieczające i premie opcyjne. Dane są rejestrowane na bazie brutto Aktywa rezerwowe Aktywa rezerwowe obejmują transakcje dokonywane w walutach wymienialnych z nierezydentami w zakresie: złota monetarnego, transzy rezerwowej w MFW oraz pozostałych aktywów rezerwowych. Aktywa rezerwowe zawierają saldo zrealizowanych transakcji dokonywanych przez NBP w zakresie instrumentów wchodzących w skład aktywów rezerwowych (w tym saldo obrotów na rachunkach bieżących i lokat w bankach za granicą, saldo transakcji przeprowadzonych w walutach obcych w kasach NBP, saldo transakcji reserve repo, saldo obrotów zagranicznymi papierami wartościowymi, transakcje dotyczące transzy rezerwowej w MFW oraz zakupu i sprzedaży złota monetarnego). Sposób zbierania danych Źródłem danych o oficjalnych aktywach rezerwowych jest system księgowy Narodowego Banku Polskiego Międzynarodowa pozycja inwestycyjna Międzynarodowa pozycja inwestycyjna jest zestawieniem statystycznym stanów zagranicznych aktywów i pasywów finansowych na koniec danego okresu sprawozdawczego. Saldo międzynarodowej pozycji inwestycyjnej informuje o tym, czy dany kraj jest wierzycielem, czy dłużnikiem netto. Na zmianę stanów należności i zobowiązań wpływ ma wielkość obrotów z zagranicą, a także różnice kursowe, różnice z wyceny aktywów i pasywów oraz pozostałe zmiany. 122 Narodowy Bank Polski

124 Aneks statystyczny. Uwagi metodyczne Sposób zbierania danych Międzynarodowa pozycja inwestycyjna jest opracowywana na podstawie danych pochodzących: z Narodowego Banku Polskiego, z Ministerstwa Finansów, od agentów obsługujących kredyty rządowe (NBP i Bank Gospodarstwa Krajowego), z Krajowego Depozytu Papierów Wartościowych, z polskich banków prowadzących rozliczenia z zagranicą, z polskich przedsiębiorstw uczestniczących w obrotach za granicą. Aktywa i pasywa zagraniczne prezentuje się z uwzględnieniem podziału na rodzaje instrumentów finansowych oraz sektory gospodarki narodowej Inwestycje bezpośrednie Inwestycją bezpośrednią za granicą zgodnie z definicją opracowaną przez OECD określa się inwestycję dokonaną przez rezydenta jednej gospodarki (inwestora bezpośredniego) w celu osiągnięcia długotrwałej korzyści z kapitału zaangażowanego w przedsiębiorstwo rezydenta innej gospodarki (podmiot bezpośredniego inwestowania). Należności zagraniczne z tytułu inwestycji bezpośrednich obejmują przypadającą na rezydentów wartość akcji i udziałów w podmiotach zagranicznych z grupy podmiotów powiązanych kapitałowo. Stan należności zagranicznych z tytułu inwestycji bezpośrednich obejmuje również instrumenty dłużne, są to w przeważającej części kredyty i pożyczki udzielone przez rezydentów zagranicznym podmiotom z grupy podmiotów powiązanych kapitałowo. Do instrumentów dłużnych zalicza się również należności z tytułu dostaw towarów i usług oraz z tytułu wypłaconych inwestorom zagranicznym zaliczek na poczet przyszłych dostaw, a także inne instrumenty dłużne pomiędzy podmiotami z grupy podmiotów powiązanych kapitałowo. Zobowiązania z tytułu zagranicznych inwestycji obejmują wartość akcji i udziałów kapitałowych rezydentów, przypadających na zagraniczne podmioty z grupy podmiotów powiązanych kapitałowo, oraz stany zobowiązań z tytułu instrumentów dłużnych, na który głównie składają się kredyty i pożyczki otrzymane od tych nierezydentów. Instrumenty dłużne obejmują również zobowiązania z tytułu dostaw towarów i usług oraz z tytułu zaliczek otrzymanych od udziałowców na poczet przyszłych dostaw, a także inne instrumenty dłużne pomiędzy podmiotami z grupy podmiotów powiązanych kapitałowo. Biuletyn Informacyjny 11/

125 Rozdział 5 Sposób zbierania danych Wartość zarówno zobowiązań, jak i należności zagranicznych z tytułu inwestycji bezpośrednich wyliczono na podstawie sprawozdań rezydentów będących członkami grup podmiotów powiązanych kapitałowo Inwestycje portfelowe Inwestycje portfelowe inwestycje w papiery wartościowe, które nie są zaliczane do inwestycji bezpośrednich ani do aktywów rezerwowych. Inwestycje portfelowe obejmują udziałowe i dłużne papiery wartościowe. Sposób zbierania danych Źródłem danych są sprawozdania (papier po papierze) o stanach i transakcjach zbierane bezpośrednio od polskich posiadaczy papierów wartościowych, emitentów i pośredników w obrocie papierami wartościowymi. Dla papierów posiadających kod ISIN w procesie weryfikacji i kompilacji danych sprawozdawczych wykorzystywane są dane o charakterystykach papierów wartościowych, np. kuponach, cenach, zdarzeniach korporacyjnych, pochodzące z bazy danych prowadzonej przez NBP. Baza ta jest zasilana danymi pochodzącymi z Krajowego Depozytu Papierów Wartościowych, prowadzonego przez EBC Centralised Securities Database oraz danymi pochodzącymi bezpośrednio od polskich emitentów. W przypadku papierów wartościowych nieposiadających kodu ISIN dane są raportowane bezpośrednio przez podmioty sprawozdawcze. Dane o wartości papierów wartościowych wyemitowanych przez polskich rezydentów na rynku krajowym, znajdujących się w posiadaniu nierezydentów, pochodzą w głównej części z raportów dostarczanych przez instytucje pośredniczące w obrocie tymi papierami na rynku krajowym. Źródłami danych są banki pełniące funkcję depozytariuszy, biura i domy maklerskie oraz instytucje pełniące funkcję centralnych depozytów i izb rozliczeniowych (KDPW). W przypadku papierów wartościowych emitowanych przez Skarb Państwa na rynku krajowym, źródłem danych o wielkości portfela nierezydentów są KDPW (dla obligacji skarbowych) i NBP (dla bonów skarbowych). Dane o papierach wartościowych emitowanych na rynkach zagranicznych przez Skarb Państwa, polskie banki i przedsiębiorstwa pochodzą z indywidualnych raportów przesyłanych przez emitentów tych papierów. W stosunku do danych o papierach wartościowych wyemitowanych przez rezydentów na rynkach zagranicznych stosowane jest tzw. podejście rezydualne. Dane otrzymywane z wyżej wymienionych źródeł są korygowane (pomniejszane) w oparciu o raporty pochodzące od polskich inwestorów posiadających papiery wyemitowane przez rezydentów na rynkach zagranicznych. Dane o aktywach portfelowych polskiego rządu (papierach wartościowych wyemitowanych przez nierezydentów) pochodzą z banku pełniącego funkcję agenta płatniczego rządu. W przypadku aktywów portfelowych będących w posiadaniu innych podmiotów krajowych źródłem danych są raporty przesyłane przez poszczególnych inwestorów. Wycena zarówno aktywów, jak i pasywów portfelowych oparta jest o ceny rynkowe. 124 Narodowy Bank Polski

126 Aneks statystyczny. Uwagi metodyczne Aby odseparować pasywa zagraniczne stanowiące inwestycje bezpośrednie i portfelowe wykonywany jest szacunek wartości papierów udziałowych wyemitowanych przez polskie banki i przedsiębiorstwa, znajdujących się w posiadaniu zagranicznych inwestorów bezpośrednich, zarejestrowanych na rachunkach w polskich bankach, biurach i domach maklerskich. Szacunek ten jest oparty na danych o znaczących inwestorach w polskich spółkach publicznych. Dane te pochodzą z obowiązkowych raportów spółek. Kryterium decydującym o klasyfikacji inwestora jako inwestora bezpośredniego jest posiadanie 10% lub większego udziału w liczbie głosów na walnym zgromadzeniu akcjonariuszy danej spółki. Separacja inwestycji portfelowych i bezpośrednich po stronie zagranicznych aktywów jest dokonywana przez polskich inwestorów posiadających papiery udziałowe wyemitowane przez nierezydentów, sporządzających raporty dla NBP. W formularzach sprawozdawczych wymagane jest określenie typu powiązania kapitałowego z nierezydentem-emitentem danego papieru wartościowego. Dane o stanach i transakcjach międzynarodowej pozycji inwestycyjnej w kategorii inwestycji portfelowych są rozliczane, w przypadku papierów wartościowych z kodami ISIN w odniesieniu do zmian wyceny i różnic kursowych, wyliczanych przez NBP metodą papier po papierze, na podstawie danych zawartych w bazie charakterystyk papierów wartościowych. Dane o pozostałych zmianach pochodzą z raportów podmiotów sprawozdawczych. W przypadku papierów wartościowych nieposiadających kodów ISIN dane o zmianach wyceny, różnicach kursowych i pozostałych zmianach pochodzą z raportów podmiotów sprawozdawczych Pochodne instrumenty finansowe Pochodne instrumenty finansowe to instrumenty finansowe, których wartość jest uzależniona od wartości innych, prostszych instrumentów, nazywanych instrumentami bazowymi, takich jak akcje, obligacje, stopy procentowe, kursy walut, towary czy indeksy. Dzięki instrumentom pochodnym możliwy jest obrót ryzykiem niezależnie od instrumentu bazowego. Przykładami instrumentów pochodnych są: swapy, opcje, futures, warranty. Kategoria Pochodne instrumenty finansowe obejmuje wszystkie instrumenty pochodne o ryzyku symetrycznym takie jak: futures, forwardy, swapy, IRS, CIRS, CDS oraz instrumenty o ryzyku niesymetrycznym takie jak opcje. Uwzględnione są zarówno instrumenty pochodne rozliczane przez dostawę instrumentu bazowego, jak i instrumenty rozliczane pieniężnie. W skład aktywów wchodzą wszystkie instrumenty pochodne o ryzyku niesymetrycznym, które zostały wystawione przez nierezydenta i nabyte przez rezydenta oraz te instrumenty o ryzyku symetrycznym, których wycena rynkowa na koniec danego okresu sprawozdawczego była dodatnia. Natomiast w skład pasywów wchodzą wszystkie instrumenty pochodne o ryzyku niesymetrycznym, które zostały wystawione przez rezydenta i nabyte przez nierezydenta oraz te instrumenty o ryzyku symetrycznym, których wycena rynkowa na koniec danego okresu sprawozdawczego była ujemna. Sposób zbierania danych Dane o stanach i transakcjach międzynarodowej pozycji inwestycyjnej w kategorii pochodnych instrumentów finansowych są rozliczane w odniesieniu do zmian wyceny, różnic kur- Biuletyn Informacyjny 11/

127 Rozdział 5 sowych i pozostałych zmian. Dane o tych wielkościach pochodzą z raportów podmiotów sprawozdawczych. Dostępne są dane w przekrojach geograficznych. Dla określenia geograficznej przynależności stron transakcji jest stosowane kryterium pierwszego znanego kontrahenta. Dostępne są również przekroje ze względu na typ instrumentu bazowego (kursy walutowe, stopy procentowe, towary, papiery udziałowe, derywaty kredytowe, inne) oraz uwzględniające pary walutowe (w przypadku walutowych instrumentów pochodnych) bądź w podziale na walutę rozliczenia (dla pozostałych typów instrumentów pochodnych) Pozostałe inwestycjeso Pozostałe inwestycje obejmują stany pozostałych aktywów i pasywów finansowych, które nie są ujęte w inwestycjach bezpośrednich, inwestycjach portfelowych lub oficjalnych aktywach rezerwowych. Pozostałe inwestycje zawierają: pozostałe udziały kapitałowe, kredyty handlowe i zaliczki, kredyty i pożyczki, rachunki bieżące i depozyty, rezerwy techniczno- -ubezpieczeniowe, SDR (alokacja) oraz pozostałe aktywa i pasywa. Pozostałe udziały kapitałowe obejmują udziały w formie innej niż papiery wartościowe i stąd nie są one zaliczane do inwestycji portfelowych. W pozycji tej ujmowane są głównie udziały w kapitałach organizacji międzynarodowych. Stany należności i zobowiązań z tytułu zagranicznych kredytów handlowych i zaliczek obejmują, tzw. kredyty firmowe, czyli stany należności i zobowiązań z tytułu dostaw towarów i usług oraz z tytułu wypłaconych lub otrzymanych zaliczek na poczet przyszłych dostaw. Informacje o tych kredytach pochodzą ze sprawozdań o stanach należności i zobowiązań zbieranych bezpośrednio od polskich podmiotów zaciągających i udzielających kredyty handlowe. Kategoria Pozostałe kredyty i pożyczki obejmuje stany należności i zobowiązania z tytułu wykorzystanych i niespłaconych kredytów i pożyczek zagranicznych (z wyłączeniem kredytów handlowych oraz kredytów od inwestorów zagranicznych). Ponadto do stanów zobowiązań wliczane są wielkości stanów kredytów w rachunku bieżącym, stany zadłużenia z tytułu przekroczenia sald na rachunkach posiadanych w instytucjach kredytowych, bankach zagranicznych oraz w podmiotach prowadzących obsługę finansową grupy kapitałowej. Kredyty handlowe prezentowane są w odrębnych pozycjach aktywów i pasywów zagranicznych. Kredyty od inwestorów zagranicznych są wykazywane jako element składowy inwestycji bezpośrednich instrumenty dłużne. Dane dotyczące stanu należności i zobowiązań z tytułu kredytów i pożyczek pochodzą: z bilansu NBP; 126 Narodowy Bank Polski

128 Aneks statystyczny. Uwagi metodyczne od agentów obsługujących kredyty rządowe (NBP i Bank Gospodarstwa Krajowego); ze sprawozdań o stanach i transakcjach zbieranych bezpośrednio od polskich podmiotów zaciągających i udzielających kredytów i pożyczek. Kategoria Gotówka, rachunki bieżące, lokaty (depozyty) obejmuje: w zakresie aktywów zagranicznych: a) stan środków na rachunkach bieżących (nostro) i terminowych (lokaty) w instytucjach kredytowych oraz w bankach zagranicznych; b) należności z tytułu operacji zakupu papierów wartościowych z otrzymanym przyrzeczeniem odkupu (reverse repo): c) w przypadku sektora bankowego dodatkowo: pieniądze zagraniczne w kasach banków; należności z tytułu zabezpieczeń pieniężnych; w zakresie pasywów zagranicznych: a) stan środków na rachunkach bieżących (loro) i terminowych (depozyty) instytucji kredytowych oraz banków zagranicznych (nierezydentów); b) stan środków na rachunkach bieżących i terminowych (depozyty) nierezydentów innych niż banki; c) zobowiązania z tytułu sprzedaży papierów wartościowych z udzielonym przyrzeczeniem odkupu (repo); d) stan środków na rachunkach pieniężnych nierezydentów w bankowych biurach maklerskich; e) zobowiązania z tytułu zabezpieczeń pieniężnych (z wyłączeniem depozytów początkowych dla pochodnych instrumentów finansowych). W pozycji Pozostałe aktywa i pasywa zagraniczne wykazywane są m.in. stany należności i zobowiązań, które obejmują: po stronie aktywów: np. należności z tytułu udziału w zysku lub dywidendy zadeklarowanej, a jeszcze niewypłaconej lub niezamienionej na inny instrument finansowy; stany środków zdeponowanych na rachunkach bieżących w pozostałych instytucjach, tj. innych niż banki zagraniczne i instytucje kredy- Biuletyn Informacyjny 11/

129 Rozdział 5 towe; należności z tytułu zwrotnych depozytów zabezpieczających (depozytów początkowych) dla pochodnych instrumentów finansowych, po stronie pasywów: np. dywidendy zadeklarowane a jeszcze niewypłacone lub niezamienione na inne instrumenty finansowe; zobowiązania z tytułu zwrotnych depozytów zabezpieczających (depozytów początkowych) dla pochodnych instrumentów finansowych. Rezerwy techniczno-ubezpieczeniowe. Aktywa finansowe posiadaczy polis lub beneficjentów i zobowiązania ubezpieczycieli, funduszy emerytalno-rentowych lub podmiotów wystawiających standardowe gwarancje. Alokacja SDR-ów. W pozycji tej wykazano alokację SDR-ów, której odpowiada zapis w pozycji SDR w aktywach rezerwowych. Sposób zbierania danych Informacje o stanach należności i zobowiązań z tytułu pozostałych inwestycji pochodzą: ze sprawozdań zbieranych bezpośrednio od polskich podmiotów; z danych księgowych NBP Aktywa rezerwowe Do oficjalnych aktywów rezerwowych zaliczane są łatwo rozporządzalne, płynne aktywa zagraniczne, będące w posiadaniu i w pełni kontrolowane przez Narodowy Bank Polski. Aktywa te mogą być wykorzystane do bezpośredniego finansowania nierównowagi bilansu płatniczego lub do prowadzenia innych działań władzy monetarnej w celu zachowania równowagi bilansu płatniczego. Oficjalne aktywa rezerwowe obejmują: złoto monetarne, wyceniane na dzień bilansowy wg średniej ceny rynkowej; specjalne prawa ciągnienia (SDR); pozycję rezerwową w Międzynarodowym Funduszu Walutowym; inne aktywa rezerwowe (gotówka, rachunki bieżące i lokaty, reserve repo oraz papiery wartościowe emisji zagranicznych w walutach wymienialnych), w tym: rachunki bieżące i terminowe w bankach zagranicznych, wyceniane na dzień bilansowy na bazie memoriału; papiery wartościowe emisji zagranicznych podmiotów, notowane na aktywnym rynku wyceniane na dzień bilansowy wg średniej ceny rynkowej; 128 Narodowy Bank Polski

130 Aneks statystyczny. Uwagi metodyczne pieniądze zagraniczne posiadane przez NBP w kasach walutowych, wyceniane na dzień bilansowy wg wartości nominalnej; należności z tytułu reverse repo (zakup papierów wartościowych z otrzymanym przyrzeczeniem odkupu) wyceniane są na dzień bilansowy w kwocie wymaganej zapłaty. Sposób zbierania danych Źródłem danych o stanach oficjalnych aktywów rezerwowych są dane księgowe Narodowego Banku Polskiego Zadłużenie zagraniczne Polski Narodowy Bank Polski zestawia informację dotyczącą zadłużenia zagranicznego zgodnie z przedstawioną poniżej definicją: Zadłużenie zagraniczne brutto, na koniec danego okresu, jest kwotą nieuregulowanych i rzeczywiście istniejących zobowiązań (nie warunkowych), które wymagają spłaty kapitału i/lub odsetek przez dłużnika w jakimś momencie w przyszłości, a które są należne nierezydentom przez rezydentów. Definicja ta dotyczy zadłużenia brutto, czyli zawiera określone zobowiązania zagraniczne Polski (niepomniejszone o należności zagraniczne). W zadłużeniu zagranicznym są uwzględniane tylko zobowiązania istniejące i nieuregulowane (wierzyciel musi posiadać roszczenia względem dłużnika). Zadłużenie zagraniczne obejmuje całą gamę instrumentów dłużnych, niezależnie od tego, w jaki sposób są one skonstruowane. Zobowiązania dłużne zazwyczaj są realizowane poprzez dostarczenie wartości ekonomicznej, tj. aktywów finansowych lub niefinansowych (w tym towarów) przez dłużnika wierzycielowi zwykle na podstawie umowy, która określa zasady i warunki spłaty. Podział na zadłużenie wewnętrzne i zewnętrzne (zagraniczne) dokonany został na podstawie kryterium rezydenta. Spośród instrumentów dłużnych do pojęcia zadłużenia zagranicznego zaliczono: rachunki bieżące i depozyty nierezydentów w bankach polskich; dłużne papiery wartościowe w posiadaniu zagranicznych inwestorów portfelowych; kredyty handlowe; pozostałe kredyty i pożyczki (w tym leasing finansowy); rezerwy techniczno-ubezpieczeniowe; pozostałe zobowiązania zagraniczne; alokacja SDR-ów. Biuletyn Informacyjny 11/

131 Rozdział 5 Z punktu widzenia pierwotnej zapadalności instrumenty dłużne zostały podzielone na: długoterminowe, tj. z terminem pierwotnym zapadalności powyżej jednego roku, krótkoterminowe, tj. z terminem pierwotnym zapadalności do jednego roku włącznie. Zadłużenie zagraniczne prezentowane jest w podziale na: sektor rządowy i samorządowy; Narodowy Bank Polski; Monetarne instytucje finansowe (MIF); pozostałe sektory (podmioty finansowe i niefinansowe); inwestycje bezpośrednie. Zadłużenie zagraniczne obejmuje: zobowiązania między rezydentami i nierezydentami zarówno w walucie krajowej, jak i zagranicznej; papiery wartościowe emitowane na rynkach zagranicznych i na rynku krajowym, zakupione przez nierezydentów; leasing finansowy z nierezydentami jest traktowany jak kredyt i tam też jest wykazywany. Dane dotyczące zaległości nie są oddzielnie identyfikowane. Zadłużenie zagraniczne nie obejmuje żadnych zobowiązań finansowych wynikających z akcji i innych udziałów kapitałowych (certyfikatów funduszy inwestycyjnych, kapitałów własny i reinwestowanych zysków w ramach inwestycji bezpośrednich, jak i nieruchomości) oraz pochodnych instrumentów finansowych. Sposób zbierania danych Informacje o stanach zobowiązań z tytułu instrumentów dłużnych pochodzą: ze sprawozdań zbieranych bezpośrednio od polskich podmiotów; z danych księgowych NBP. 130 Narodowy Bank Polski

132