OCENA ZRÓWNOWAŻENIA PRODUKCJI ROLNICZEJ W GOSPODARSTWACH UCZESTNICZĄCYCH W PROGRAMIE ROLNOŚRODOWISKOWYM ZA POMOCĄ MODELU RISE 1
|
|
- Amelia Osińska
- 6 lat temu
- Przeglądów:
Transkrypt
1 Ocena zrównoważenia STOWARZYSZENIE produkcji rolniczej EKONOMISTÓW w gospodarstwach ROLNICTWA uczestniczących I AGROBIZNESU w programie... Roczniki Naukowe tom XVII zeszyt 2 45 Beata Feledyn-Szewczyk, Jerzy Kopiński Instytut Uprawy Nawożenia i Gleboznawstwa Państwowy Instytut Badawczy w Puławach OCENA ZRÓWNOWAŻENIA PRODUKCJI ROLNICZEJ W GOSPODARSTWACH UCZESTNICZĄCYCH W PROGRAMIE ROLNOŚRODOWISKOWYM ZA POMOCĄ MODELU RISE 1 THE EVALUATION OF THE SUSTAINABILITY OF AGRICULTURAL PRODUCTION OF FARMS PARTICIPATING IN AGRI-ENVIRONMENT PROGRAM USING RISE MODEL Słowa kluczowe: ocena zrównoważenia, model RISE, program rolnośrodowiskowy, gospodarstwa rolnicze Key words: sustainability assessment, RISE model, agri-environment program, farms Abstrakt. Przedstawiono ocenę stopnia zrównoważenia produkcji rolniczej trzech wybranych gospodarstw uczestniczących w programie rolnośrodowiskowym z wykorzystaniem modelu RISE (Response- -Inducing Sustainability Evaluation). Model RISE jest narzędziem (programem komputerowym) umożliwiającym dokonanie prostej, a zarazem całościowej oceny stopnia zrównoważenia produkcji rolnej na poziomie gospodarstwa w aspekcie ekologicznym, ekonomicznym i społecznym. Z przeprowadzonej analizy wynika, że tylko jedno z badanych gospodarstw realizujące pakiet Rolnictwo ekologiczne osiągało pozytywne wartości wszystkich 12 wskaźników i zgodnie z metodyką RISE można je było uznać za zrównoważone. Dwa pozostałe gospodarstwa uzyskiwały niekorzystną ocenę pod względem wskaźnika bioróżnorodności. Najlepsze wyniki ekonomiczne osiągało gospodarstwo o profilu produkcji roślinnej realizujące pakiet Rolnictwo zrównoważone, natomiast gospodarstwo prowadzące produkcję ekologiczną miało najwyższe wartości wskaźników środowiskowych. Dokonana ocena wskazała także na kierunki pożądanych działań naprawczych w badanych gospodarstwach. Wstęp Zrównoważone gospodarowanie w rolnictwie to uzyskiwanie stabilnej, a zarazem opłacalnej ekonomicznie produkcji w sposób niezagrażający środowisku przyrodniczemu. Oznacza to równoczesną realizację w gospodarstwie celów produkcyjnych, ekonomicznych, ekologicznych i społecznych [Harasim 2012]. Z przeglądu literatury wynika, że istnieją różne metody oceny stopnia zrównoważenia produkcji rolnej na poziomie globalnym, w skali krajów i regionów [Environmental indicators 2000, Galusin, Ivanović 2009]. Natomiast niewiele jest metod umożliwiających ocenę zrównoważonego rozwoju na poziomie gospodarstwa [Kopiński 2002, Wrzaszcz 2012, Harasim 2014]. Wyniki badań prowadzonych w różnych krajach, w tym także w Polsce, wskazują, że użytecznym narzędziem do oceny stopnia zrównoważenia na poziomie gospodarstwa może być model RISE (Response-Inducing Sustainability Evaluation) [Häni i in. 2003, Boller i in. 2004, Feledyn-Szewczyk, Kopiński 2010]. Pozwala on na oszacowanie stopnia zrównoważenia gospodarstwa w aspekcie ekologicznym, ekonomicznym i społecznym, a dodatkową jego zaletą jest czytelna wizualizacja wyników badań w postaci tzw. wielokąta zrównoważenia. Celem badań była ocena stopnia zrównoważenia produkcji rolniczej w trzech wybranych gospodarstwach realizujących różne pakiety programu rolnośrodowiskowego w ramach PROW z zastosowaniem modelu RISE. 1 Opracowanie wykonano w ramach tematu statutowego nr 4.04 IUNG-PIB ( ) oraz zadania 2.4 programu wieloletniego IUNG-PIB ( ). Autorzy dziękują zespołowi RISE ze Swiss College of Agriculture w Zollikofen (Szwajcaria) za udostępnienie modelu RISE.
2 46 Beata Feledyn-Szewczyk, Jerzy Kopiński Materiał i metodyka badań Model RISE jest narzędziem (programem komputerowym) do prostej, a jednocześnie całościowej oceny stopnia zrównoważenia produkcji rolnej w gospodarstwie i optymalizacji działań agrotechnicznych. Model RISE szczegółowo omówiony przez Häniego i współpracowników [2003], powstał w oparciu o metodologię PSR (Pressure-State-Response presja-stan-działanie), opracowaną przez OECD dla wskaźników środowiskowych [Environmental indicators 2000]. Podstawą oceny stopnia zrównoważenia według metodyki RISE są dane uzyskiwane na podstawie wywiadu (ankiety) z rolnikiem. Model RISE obejmuje 12 wskaźników obliczanych lub szacowanych na podstawie ponad 60 parametrów [Feledyn-Szewczyk 2007]. Dotyczą one gospodarowania energią, wodą, glebą oraz bioróżnorodności, gospodarki nawozowej, ochrony roślin, gospodarki odpadami, efektywności i stabilności ekonomicznej gospodarstwa, a także warunków socjalnych. Każdy wskaźnik obejmuje parametry, które opisują obecny stan gospodarstwa (S state) oraz określają presję (oddziaływanie) na gospodarstwo (D driving force, pressure). Stopień zrównoważenia wskaźnika (DS) jest różnicą między wartością S i D (DS = S - D) i mieści się w zakresie od -100 do Pojedyncze wskaźniki są uważane za zrównoważone, jeśli ich wartość jest powyżej +10, a całe gospodarstwo uważa się za zrównoważone, jeśli żaden ze wskaźników nie przyjmuje wartości poniżej -10 [Häni i in. 2003]. W badaniach porównywano trzy gospodarstwa współpracujące z Instytutem Uprawy Nawożenia i Gleboznawstwa PIB w Puławach (IUNG-PIB), reprezentujące różne profile produkcji (roślinny, mleczny, wielokierunkowy) i realizujące różne (wybrane) pakiety programu rolnośrodowiskowego w ramach PROW [Przewodnik po programie 2009]. Ocenę porównawczą gospodarstw prowadzono na podstawie zebranych danych za rok Wyniki badań i dyskusja W tabeli 1 przedstawiono ogólną charakterystykę analizowanych gospodarstw. Najbardziej intensywną organizację produkcji prezentowało gospodarstwo nr 1. Powierzchnię gospodarstwa w większości stanowiły grunty orne, w strukturze zasiewów dominowały zboża i rzepak (74% gruntów ornych). Gospodarstwo stosowało intensywną chemiczną ochronę roślin (2,9 kg s.a./ha). Gospodarstwo nr 3 ekologiczne z założenia nie stosowało przemysłowych środków produkcji (syntetycznych nawozów mineralnych i chemicznych środków ochrony roślin). Cechowało się największym udziałem trwałych użytków zielonych w strukturze użytków rolnych. W gospodarstwie nr 2 organizacja produkcji roślinnej była podporządkowana produkcji mleka. Problemem w tym gospodarstwie była niewłaściwa gospodarka nawozowa (duże saldo azotu i fosforu 140 kg/ha), co wynikało ze znacznej obsady zwierząt (1,6 DJP/ha), przekraczającej bezpieczną normę według Kodeksu dobrej praktyki rolniczej oraz stosowania dodatkowo nawozów mineralnych [Duer i in. 2002]. Poziom intensywności produkcji wpływał w znacznym stopniu na wyniki produkcyjne i ekonomiczne gospodarstw oraz decydował o ich sile ekonomicznej. Poziom zatrudnienia w badanych gospodarstwach był zbliżony (tab. 1). Przeprowadzona za pomocą modelu RISE ocena stopnia zrównoważenia gospodarstwa nr 1 wykazała, że z 12 wskaźników uwzględnianych w analizie ujemne miana wystąpiły tylko w przypadku wskaźnika bioróżnorodność (-73 pkt) (rys. 1). Stosowany w gospodarstwie system produkcji nie sprzyjał zachowaniu bioróżnorodności, a w ochronie roślin nie były wykorzystywane żadne inne, przyjazne dla środowiska, niechemiczne metody ochrony roślin, które mogłyby obniżyć ilość zużywanej substancji aktywnej. Pakiet Rolnictwa zrównoważonego, z którego korzystało gospodarstwo, nie określał specjalnych wymagań dotyczących ochrony bioróżnorodności [Przewodnik po programie 2009]. Dlatego w świetle wymagań tego pakietu gospodarstwo to można było uznać za zrównoważone, ale nie według metodyki RISE. Nawożenie mineralne w tym gospodarstwie było stosowane zgodnie z planem nawożenia. Aby zoptymalizować wykorzystanie składników pokarmowych przez rośliny, stosowano dawki dzielone. Jednak stwierdzone nadwyżki bilansowe N i P wpłynęły na stosunkowo niską wartość (25 pkt) wskaźnika potencjał emisyjny azotu i fosforu. Wyniki ekonomiczne tego gospodarstwa należy ocenić jako bardzo dobre, gdyż wskaźnik stabilności ekonomicznej osiągnął 78 pkt, a efektywności ekonomicznej 100 pkt.
3 Ocena zrównoważenia produkcji rolniczej w gospodarstwach uczestniczących w programie Tabela 1. Podstawowe cechy i wskaźniki charakteryzujące badane gospodarstwa Table 1. Basic characteristic and indices of analysed farms Wyszczególnienie/Specification Gospodarstwo/Farm Dominujący profil produkcji/dominated profile of production Pakiety programu rolnośrodowiskowego/ Agri-environment program packages roślinny/plant production Rolnictwo zrównoważone, ekstensywne trwałe użytki zielone / Sustainable agriculture, extensive grasslands produkcja mleka/milk production Ochrona gleb i wód / Soil and water protection mieszany/mixed Rolnictwo ekologiczne, ekstensywne trwałe użytki zielone / Organic agriculture, extensive grasslands Użytki rolne (UR)/Agricultural lands (AL) [ha] 64,2 47,9 27,0 Grunty orne/arable lands [ha] 62,5 (97%) 27,4 (57%) 10,4 (39%) Trwałe użytki zielone/grasslands [ha] 1,7 (3%) 20,5 (43%) 15,6 (58%) Plantacje trwałe/permanent crops [ha] - - 1,0 (3%) Struktura zasiewów/cropping patern [%]: zboża/cereals 48,3 19,0 46,2 rzepak/rape 25,9 - - mieszanki zbożowo-strączkowe/mixture of cereals and legumes 25,4 12,8 29,8 kukurydza na kiszonkę/maize for silage - 64,2 - mieszanki motylkowato-trawiaste/ mixture of legumes and grass - 2,9 15,4 pozostałe/remaining crops 0,4 1,1 8,6 Poplony [pokrycie GO w %]/Catchcrops [% of arable lands] Obsada zwierząt [DJP/ha UR]/Livestock load [LU/ha AL] 0,002 1,6 0,3 Saldo bilansu N [kg/ha UR]/N balance [kg/ha AL] Saldo bilansu P [kg/ha UR]/ P balance [kg/ha AL] Środki ochrony roślin/plant protection products [kg/ha] 2,91 0,29 0 Zatrudnienie [osób pełnozatrudnionych wg metodyki RISE na 1 ha]/employment [full-employment person due to RISE method per ha] 0,03 0,05 0,05 Nadwyżka bezpośrednia [tys. zł]/gross margin [thous. PLN] Zysk netto gospodarstwa [tys. zł]/ Net profit of farm [thous. PLN] Udział dopłat bezpośrednich i rolnośrodowiskowych w nadwyżce bezpośredniej/ The share of direct and agri-environment payments in gross margin [%] 271,9 151,6 96,7 170,6 48,3 44,
4 48 Beata Feledyn-Szewczyk, Jerzy Kopiński Opieka socjalna/ Social Security security Warunki pracy/ Working Condition Gospodarka lokalna/ Local economy Economy Efektywność ekonomiczna/ Economic efficiency Efficiency Stabilność Economic ekonomiczna/ Stability Economic stability Energia/ Energy Odpady Waste i śmieci/ Waste Woda/ Water Gleba/ Soil Bioróżnorodność/ Potencjał emisyjny N i P/ N&P emission Emission potential Potential Ochrona roślin/ Plant Plant Protection protection Rysunek 1. Ocena stopnia zrównoważenia gospodarstwa nr 1 Figure 1. The evaluation of the sustainability of farm no. 1 Stan/State Presja/Pressure Stopień zrównoważenia/ Degree of sustainability Opieka socjalna/ Social security Security Warunki pracy/ Working Condition Gospodarka lokalna/ Local economy Economy Efektywność ekonomiczna/ Economic efficiency Efficiency Stabilność Economic ekonomiczna/ Stability Economic stability Energia/ Energy Woda/ Water Odpady Waste i śmieci/ Waste Gleba/ Soil Bioróżnorodność/ Potencjał emisyjny N i P/ N&P emission Emission potential Potential Ochrona roślin/ Plant Protection protection Rysunek 2. Ocena stopnia zrównoważenia gospodarstwa nr 2 Figure 2. The evaluation of the sustainability of farm no. 2 Stan/State Presja/Pressure Stopień zrównoważenia/ Degree of sustainability W ocenie stopnia zrównoważenia gospodarstwa nr 2 wartości wskaźników na wielokącie zrównoważenia są przesunięte w lewą stronę, co może świadczyć bardziej o realizacji celów ekonomicznych niż ekologicznych (rys. 2). Także w tym gospodarstwie ujemną wartość, wskazującą na brak zrównoważenia, przyjmował jedynie wskaźnik bioróżnorodność (-42 pkt), na który rzutowały stosowane intensywne metody produkcji rolnej. W gospodarstwie tym nie występowały miedze ani inne cenne użytki przyrodnicze, mogące stanowić ostoje bioróżnorodności flory i fauny. Także inne gospodarstwa z intensywną produkcją rolną w krajach, w których prowadzono podobne badania [Häni i in. 2007], miały również problem z uzyskaniem pozytywnej oceny wskaźnika bioróżnorodności. Gospodarstwo nr 2 miało lekko ujemny wskaźnik potencjału emisyjnego N i P (-3 pkt) wynikający z dużego dopływu azotu i fosforu z nawozów naturalnych i mineralnych. Wielkość dopływu składników nawozowych dwukrotnie przekraczała pobranie ich przez rośliny. W tej sytuacji w pełni uzasadniony był wysiew poplonów i utrzymywanie okrywy roślinnej w okresie jesienno-zimowym, a więc działania podjęte w ramach pakietu Ochrona gleb i wód. Jednocześnie należałoby ograniczyć stosowanie nawożenia mineralnego. Niska wartość wskaźnika energia (17 pkt) wynikała z dużego zużycia energii ogółem, uwarukowanego pracą maszyn i urządzeń niezbędnych do prowadzenia produkcji zwierzęcej przy niskim zatrudnieniu w gospodarstwie. Wskaźniki ekonomiczne tego gospodarstwa należy ocenić jako dobre, choć były gorsze niż w przypadku gospodarstwa nr 1. Głównym źródłem przychodów była sprzedaż mleka i żywca wołowego. Wysokie koszty produkcji (240 tys. zł) rzutowały
5 Ocena zrównoważenia produkcji rolniczej w gospodarstwach uczestniczących w programie na poziom efektywności ekonomicznej. Zadłużenie gospodarstwa (1,2 mln zł na budowę obory) w stosunku do kapitału gospodarstwa wpłynęło na niską chociaż dodatnią ocenę wskaźnika stabilności ekonomicznej (36 pkt). Trzecie z badanych gospodarstw prowadziło produkcję rolniczą w systemie ekologicznym, korzystając ze środków w ramach realizowanego pakietu Rolnictwo ekologiczne (tab. 1). Oprócz zróżnicowanej produkcji roślinnej gospodarstwo prowadziło chów bydła mlecznego, opasowego, a także hodowlę ryb śródlądowych. Produkcja towarowa obejmowała sprzedaż ryb, zboża, owoców, mięsa, ziemniaków. Jednak premię cenową z tytułu jakości ekologicznej produktów rolnik uzyskiwał tylko do sprzedaży ryb i ziemniaków. Ocenę stopnia zrównoważenia tego gospodarstwa za pomocą metodyki RISE przedstawiono na rysunku 3. Wszystkie wskaźniki składające się na ocenę stopnia zrównoważenia tego gospodarstwa przyjmowały wartości dodatnie, wobec czego gospodarstwo jako jedyne z analizowanych można uznać zgodnie z metodyką RISE za zrównoważone. Gospodarstwo przywiązywało dużą wagę do ochrony bioróżnorodności przez utrzymywanie licznych użytków przyrodniczych i ostoi bioróżnorodności. Korzystny wpływ ekologicznego systemu gospodarowania na bioróżnorodność był przedstawiony także w pracach innych autorów, m.in. Marshalla i współautorów [2003] oraz Bengtssona i współautorów [2005]. Pozytywnie oceniono w gospodarstwie nr 3 także mechaniczny sposób regulacji zachwaszczenia i brak stosowania preparatów chemicznych. Natomiast na ocenę bioróżnorodności negatywnie wpływało intensywne użytkowanie gruntów rolnych i stosowanie orki zamiast konserwującej uprawy gleby. Pozytywnie, ze środowiskowego punktu widzenia należy ocenić bilans azotu i fosforu. Gospodarstwo nr 3 nie stwarzało zagrożeń zanieczyszczeniem wód i gleb. Stwierdzone niedobory salda azotu i fosforu były nieduże i możliwe do wyrównania. Jednak zbyt niska obsada zwierząt w gospodarstwie (0,3 DJP/ha) powodowała, że ilość nawozów naturalnych była niewystarczająca do pokrycia potrzeb pokarmowych uprawianych roślin. Dodatkowo gospodarstwo sprzedawało słomę uprawianych gatunków. Według modelu RISE, pozytywnie należy ocenić gospodarowanie energią, wodą i odpadami. Wysoką wielkość miał wskaźnik ochrona roślin (78 pkt), co było związane głównie z niestosowaniem chemicznych środków ochrony roślin. Bardzo wysoko oceniono efektywność ekonomiczną (95 pkt), na poziomie porównywalnym do gospodarstw nr 1 i 2. W przychodach i nadwyżce bezpośredniej gospodarstwa znaczny udział miały dopłaty bezpośrednie i rolnośrodowiskowe (łącznie 52 tys. zł) oraz agroturystyka (23 tys. zł). Koszty bezpośrednie tego gospodarstwa były małe (26 tys. zł), a obliczony zysk netto wyniósł 44 tys. zł. Na niższe wskaźniki stabilności ekonomicznej (44 pkt) i gospodarki lokalnej (13 pkt) rzutowała niska produktywność tego gospodarstwa, niepodejmowanie nowych inwestycji oraz relatywnie niskie dochody osoby pełnozatrudnionej Opieka socjalna/ Social security Security Warunki pracy/ Working Condition Gospodarka lokalna/ Local economy Economy Efektywność ekonomiczna/ Economic efficiency Efficiency Energia/ Energy Woda/ Water Gleba/ Soil Bioróżnorodność/ Potencjał emisyjny N i P/ N&P emission Emission potential Potential Rysunek 3. Ocena stopnia zrównoważenia gospodarstwa nr 3 Figure 3. The evaluation of the sustainability of farm no. 3 Stan/State Presja/Pressure Stopień zrównoważenia/ Degree of sustainability Stabilność ekonomiczna/ Economic stability Stability Ochrona roślin/ Plant Plant Protection protection Odpady Waste i śmieci/ Waste
6 50 Beata Feledyn-Szewczyk, Jerzy Kopiński w gospodarstwie w odniesieniu do średnich dochodów w regionie osiąganych w innych działach gospodarki. Wyniki badań innych autorów potwierdziły, że gospodarstwa ekologiczne cechują się na ogół gorszymi wynikami ekonomicznymi niż gospodarstwa o intensywnej produkcji rolnej, ale wykazują większą dbałość o bioróżnorodność i prowadzą racjonalną gospodarkę składnikami pokarmowymi [Kopiński, Stalenga 2007]. Podsumowanie i wnioski Z przeprowadzonej analizy wynika, że spośród trzech badanych gospodarstw tylko jedno, realizujące pakiet Rolnictwo ekologiczne, osiągało pozytywne wartości wszystkich 12 wskaźników i zgodnie z metodyką RISE można je było uznać za zrównoważone. Pozostałe gospodarstwa miały ujemny wskaźnik dotyczący bioróżnorodności, wskazujący na małą dbałość o jej utrzymanie w gospodarstwie. Gospodarstwo o profilu roślinnym realizujące pakiet Rolnictwo zrównoważone osiągało najlepsze wyniki ekonomiczne, a gospodarstwo ekologiczne najwyższe wskazania wskaźników środowiskowych. Prowadzone badania potwierdziły użyteczność modelu RISE do prowadzenia oceny realizacji podejmowanych działań w kontekście zrównoważenia produkcji rolniczej. Literatura Bengtsson J., Ahnström J., Weibull A.C. 2005: The effects of organic agriculture on biodiversity and abundance: a meta-analysis, J. Appl. Ecol., nr 42, Boller E.F., Häni F., Poeshling H.M. 2004: RISE: a tool to evaluate the sustainability performance of farms, [w:] Infrastructures: Ideabook on functional biodiversity at the farm level, IOBC, LBL Lindbau, Duer I., Fotyma M., Madej A. 2002: Kodeks Dobrej Praktyki Rolniczej, FAPA, Warszawa, 96. Environmental indicators for agriculture. Methods and results. Executive Summary. 2000: OECD, Publication Service, Paris, 53. Feledyn-Szewczyk B. 2007: Opis modelu RISE do oceny stopnia zrównoważenia gospodarstw, Studia i Raporty IUNG-PIB, z. 5, Feledyn-Szewczyk B., Kopiński J. 2010: Ocena stopnia zrównoważenia wybranych gospodarstw za pomocą modelu RISE, Fragm. Agronom., t. 27, z. 4, Galusin M., Munitlak Ivanović O. 2009: Definition, characteristics and state of the indicators of sustainable development in countries of Southeastern Europe, Agric. Ecosys. Environ., nr 130, Häni F., Braga F., Stämpfli A., Keller T., Fischer M., Porsche H. 2003: RISE, a tool for holistic sustainability assessment at the farm level, IAMA International Food and Agribusiness Management Review, nr 6(4), Häni F., Stämpfli A., Gerber T., Porsche H., Thalmann C., Studer C. 2007: RISE: A Tool for Improving Sustainability in Agriculture. A case study with tea farms in southern India, [w:] Sustainable Agriculture From Common Principles to Common Practice, IISD, Harasim A. 2012: Ocena produkcji roślinnej na gruntach ornych w gospodarstwie rolniczym w ujęciu długookresowy, Monografie i Rozprawy Naukowe, IUNG-PIB, Puławy, 63. Harasim A. 2014: Przewodnik do oceny zrównoważenia rolnictwa na różnych poziomach zarządzania,iung- -PIB, Puławy, s. 91. Kopiński J. 2002: Porównanie wskaźników rozwoju zrównoważonego gospodarstw o różnej intensywności produkcji rolnej, Rocz. Nauk Roln., Warszawa, seria G, t. 89, z. 2, Kopiński J., Stalenga J. 2007: Ocena ekonomiczno-organizacyjna grup gospodarstw ekologicznych i konwencjonalnych, Studia i Raporty IUNG-PIB, Puławy, z. 7, Marshall E.J.P., Brown V.K., Boatman N.D., Lutman P.J.W., Squire G.R., Ward L.K. 2003: The role of weeds in supporting biological diversity within crop fields, Weed Res., t. 43, z. 2, Przewodnik po programie rolnośrodowiskowym : MRiRW, Warszawa, 32. Wrzaszcz W. 2012: Poziom zrównoważenia indywidualnych gospodarstw rolnych w Polsce (na podstawie danych FADN), Studia i Monografie IERiGŻ-PIB, Warszawa, nr 155, 252.
7 Ocena zrównoważenia produkcji rolniczej w gospodarstwach uczestniczących w programie Summary The results of the evaluation the sustainability of agricultural production using RISE model, in 3 selected farms, implementing the agri-environmental programme , were presented in the paper. The RISE model (Response-Inducing Sustainability Evaluation) is a tool (computer program) for easy and holistic assessment of agricultural production sustainability at a farm level in ecological, economic, and social aspects and enables the initiation of measures to improve the sustainability. The analysis showed that only one of 3 tested farms, implementing Organic Farming package, reached the positive values of all 12 indices and could be defined as sustainable according to the RISE methods. Other farms obtained the negative value of the biodiversity indicator. The best economic results achieved the farm of plant production profile, implementing Sustainable Agriculture package whereas the highest values of environmental indicators characterized organic farm. The evaluation indicated the possible directions of improvement the agricultural production in tested farms. Adres do korespondencji dr hab. Beata Feledyn-Szewczyk Instytut Uprawy Nawożenia i Gleboznawstwa Państwowy Instytut Badawczy w Puławach Zakład Systemów i Ekonomiki Produkcji Roślinnej ul. Czartoryskich 8, Puławy tel. (81) , w bszewczyk@iung.pulawy.pl
OCENA STOPNIA ZRÓWNOWAŻENIA WYBRANYCH GOSPODARSTW ZA POMOCĄ MODELU RISE
FRAGM. AGRON. 27(4) 2010, 25 33 OCENA STOPNIA ZRÓWNOWAŻENIA WYBRANYCH GOSPODARSTW ZA POMOCĄ MODELU RISE BEATA FELEDYN-SZEWCZYK, JERZY KOPIŃSKI Instytut Uprawy Nawożenia i Gleboznawstwa - Państwowy Instytut
Ocena stopnia zrównoważenia gospodarstw w województwie lubelskim za pomocą modelu RISE
Ocena stopnia zrównoważenia gospodarstw w województwie lubelskim za pomocą modelu RISE Adam K. Berbeć Zakład Systemów i Ekonomiki Produkcji Roślinnej IUNG-PIB Rolnictwo a zmiany klimatu Rolnictwo odczuwa
ZRÓWNOWAŻENIE PRODUKCJI ROLNICZEJ W ASPEKCIE ZASOBÓW UŻYTKÓW ZIELONYCH ORAZ OBSADY INWENTARZA ŻYWEGO
Inżynieria Rolnicza 6(115)/2009 ZRÓWNOWAŻENIE PRODUKCJI ROLNICZEJ W ASPEKCIE ZASOBÓW UŻYTKÓW ZIELONYCH ORAZ OBSADY INWENTARZA ŻYWEGO Agnieszka Prusak, Sylwester Tabor, Ján Murgaš Katedra Inżynierii Rolniczej
WPŁYW TECHNICZNEGO UZBROJENIA PROCESU PRACY NA NADWYŻKĘ BEZPOŚREDNIĄ W GOSPODARSTWACH RODZINNYCH
Inżynieria Rolnicza 4(102)/2008 WPŁYW TECHNICZNEGO UZBROJENIA PROCESU PRACY NA NADWYŻKĘ BEZPOŚREDNIĄ W GOSPODARSTWACH RODZINNYCH Sławomir Kocira Katedra Eksploatacji Maszyn i Zarządzania w Inżynierii Rolniczej,
WPŁYW NAKŁADÓW MATERIAŁOWO- -ENERGETYCZNYCH NA EFEKT EKOLOGICZNY GOSPODAROWANIA W ROLNICTWIE
Inżynieria Rolnicza 8(96)/2007 WPŁYW NAKŁADÓW MATERIAŁOWO- -ENERGETYCZNYCH NA EFEKT EKOLOGICZNY GOSPODAROWANIA W ROLNICTWIE Józef Sawa, Stanisław Parafiniuk Katedra Eksploatacji Maszyn i Zarządzania w
Materiał i metodyka badań
328 Anna Szeląg-Sikora, Stowarzyszenie Sylwester Tabor, Ekonomistów Michał CupiałRolnictwa i Agrobiznesu Roczniki Naukowe tom XV zeszyt 3 Anna Szeląg-Sikora, Sylwester Tabor, Michał Cupiał Uniwersytet
Regionalne uwarunkowania produkcji rolniczej w Polsce. Stanisław Krasowicz Jan Kuś Warszawa, Puławy, 2015
Regionalne uwarunkowania produkcji rolniczej w Polsce Stanisław Krasowicz Jan Kuś Warszawa, Puławy, 2015 Hipoteza 1. Zasoby czynników produkcji (ziemi, pracy, kapitału) wyznaczają potencjał produkcyjny
POTENCJAŁ EKONOMICZNY DOLNOŚLĄSKICH GOSPODARSTW ROLNYCH UCZESTNICZĄCYCH W REALIZACJI PROGRAMU ROLNOŚRODOWISKOWEGO
Potencjał STOWARZYSZENIE ekonomiczny dolnośląskich EKONOMISTÓW gospodarstw ROLNICTWA rolnych uczestniczących I AGROBIZNESU w realizacji... Roczniki Naukowe tom XVI zeszyt 6 281 Michał Kruszyński, Maria
TECHNICZNE ŚRODKI PRACY W GOSPODARSTWACH O RÓŻNYM POZIOMIE DOSTOSOWANIA DO WYMOGÓW ROLNOŚRODOWISKOWYCH
Inżynieria Rolnicza 13/2006 Sławomir Kocira Katedra Eksploatacji Maszyn i Zarządzania w Inżynierii Rolniczej Akademia Rolnicza w Lublinie TECHNICZNE ŚRODKI PRACY W GOSPODARSTWACH O RÓŻNYM POZIOMIE DOSTOSOWANIA
ZMIANY ORGANIZACYJNE W POLSKIM ROLNICTWIE I ICH SKUTKI ŚRODOWISKOWE. Jan Kuś Mariusz Matyka
ZMIANY ORGANIZACYJNE W POLSKIM ROLNICTWIE I ICH SKUTKI ŚRODOWISKOWE Jan Kuś Mariusz Matyka Warszawa, kwiecień, 2014 Plan prezentacji 1. Specjalizacja w produkcji rolniczej i jej konsekwencje środowiskowe:
OCENA WYKORZYSTANIA CIĄGNIKÓW ROLNICZYCH W GOSPODARSTWACH RODZINNYCH
Inżynieria Rolnicza 9(134)/2011 OCENA WYKORZYSTANIA CIĄGNIKÓW ROLNICZYCH W GOSPODARSTWACH RODZINNYCH Krzysztof Kapela, Szymon Czarnocki Katedra Ogólnej Uprawy Roli, Roślin i Inżynierii Rolniczej, Uniwersytet
TYP ROLNICZY GOSPODARSTW A ZASOBY PRACY I WYPOSAŻENIE W ŚRODKI TECHNICZNE
Inżynieria Rolnicza 5(123)/2010 TYP ROLNICZY GOSPODARSTW A ZASOBY PRACY I WYPOSAŻENIE W ŚRODKI TECHNICZNE Anna Kocira, Sławomir Kocira Instytut Nauk Rolniczych, Państwowa Wyższa Szkoła Zawodowa w Chełmie
OCENA ZRÓWNOWAŻENIA RÓŻNYCH TYPÓW GOSPODARSTW NA GLEBACH LEKKICH 1. Wstęp
STOWARZYSZENIE Ocena zrównoważenia EKONOMISTÓW różnych ROLNICTWA typów gospodarstw I AGROBIZNESU na glebach lekkich Roczniki Naukowe tom XVIII zeszyt 2 109 Adam Harasim *, Bogusław Włodarczyk ** * Instytut
Instytut Uprawy Nawożenia i Gleboznawstwa - Państwowy Instytut Badawczy. Stanisław Krasowicz. Puławy, 2008
Instytut Uprawy Nawożenia i Gleboznawstwa - Państwowy Instytut Badawczy GŁÓWNE UWARUNKOWANIA KONKURENCYJNOŚCI POLSKIEGO ROLNICTWA Stanisław Krasowicz Puławy, 2008 Polska to kraj: o stosunkowo dużym potencjale
Journal of Agribusiness and Rural Development
ISSN 1899-5772 Journal of Agribusiness and Rural Development www.jard.edu.pl 3(13) 2009, 99-104 INTENSYWNOŚĆ ORGANIZACJI PRODUKCJI A WIELKOŚĆ EKONOMICZNA I TYP ROLNICZY GOSPODARSTW Sławomir Kocira Uniwersytet
KOSZTY UŻYTKOWANIA MASZYN W STRUKTURZE KOSZTÓW PRODUKCJI ROŚLINNEJ W WYBRANYM PRZEDSIĘBIORSTWIE ROLNICZYM
Inżynieria Rolnicza 13/2006 Zenon Grześ, Ireneusz Kowalik Instytut Inżynierii Rolniczej Akademia Rolnicza w Poznaniu KOSZTY UŻYTKOWANIA MASZYN W STRUKTURZE KOSZTÓW PRODUKCJI ROŚLINNEJ W WYBRANYM PRZEDSIĘBIORSTWIE
Wpływ wykształcenia osoby prowadzącej gospodarstwo rolne na poziom jego zrównoważenia
174 Roczniki Andrzej Naukowe Madej Stowarzyszenia Ekonomistów Rolnictwa i Agrobiznesu 2017 tom XIX zeszyt 3 doi: 10.5604/01.3001.0010.3369 wpłynęło: 02.06.2017 akceptacja: 14.06.2017 Andrzej Madej Instytut
STOWARZYSZENIE EKONOMISTÓW ROLNICTWA I AGROBIZNESU Roczniki Naukowe tom XIII zeszyt 4. Jolanta Bojarszczuk
18 Jolanta Bojarszczuk STOWARZYSZENIE EKONOMISTÓW ROLNICTWA I AGROBIZNESU Roczniki Naukowe tom XIII zeszyt 4 Jolanta Bojarszczuk Instytut Uprawy Nawożenia i Gleboznawstwa Państwowy Instytut Badawczy w
PROBLEMY ROLNICTWA ŚWIATOWEGO
Zeszyty Naukowe Szkoły Głównej Gospodarstwa Wiejskiego w Warszawie Scientific Journal Warsaw University of Life Sciences SGGW PROBLEMY ROLNICTWA ŚWIATOWEGO PROBLEMS OF WORLD AGRICULTURE ISSN 2081-6960
NAKŁADY MATERIAŁOWO-ENERGETYCZNE JAKO CZYNNIK ZRÓWNOWAŻENIA PROCESU PRODUKCJI ROLNICZEJ
Inżynieria Rolnicza 5(103)/2008 NAKŁADY MATERIAŁOWO-ENERGETYCZNE JAKO CZYNNIK ZRÓWNOWAŻENIA PROCESU PRODUKCJI ROLNICZEJ Józef Sawa Katedra Eksploatacji Maszyn i Zarządzania w Inżynierii Rolniczej, Uniwersytet
Gospodarcze i ekonomiczne skutki suszy w Polsce
Instytut Ekonomiki Rolnictwa i Gospodarki Żywnościowej Państwowy Instytut Badawczy Gospodarcze i ekonomiczne skutki suszy w Polsce Marek Zieliński Zakład Ekonomiki Gospodarstw Rolnych 20.02.2019 r. Wstęp
ANALIZA USŁUG MECHANIZACYJNYCH W GOSPODARSTWACH EKOLOGICZNYCH
Inżynieria Rolnicza 5(123)/21 ANALIZA USŁUG MECHANIZACYJNYCH W GOSPODARSTWACH EKOLOGICZNYCH Kazimierz Sławiński Katedra Agroinżynierii, Politechnika Koszalińska Streszczenie. Stwierdzono, że co piąte gospodarstwo
Rolnictwo ekologiczne z korzyścią dla środowiska i człowieka. Realizacja PROW - korzyści i bariery. Anna Kuczuk, OODR Łosiów
Anna Kuczuk, OODR Łosiów Rolnictwo stanowi jedną z najważniejszych gałęzi gospodarki niemal każdego kraju, pełniąc istotne funkcje natury ekonomicznej, społecznej i środowiskowej. Gleba, woda, powietrze
EFEKTYWNOŚĆ EKONOMICZNO-PRODUKCYJNA GOSPODARSTW MLECZNYCH Z WOJEWÓDZTW LUBELSKIEGO I PODLASKIEGO W ASPEKCIE ZRÓWNOWAŻONEGO ROZWOJU 1
Efektywność STOWARZYSZENIE ekonomiczno-produkcyjna EKONOMISTÓW gospodarstw ROLNICTWA mlecznych z województw I AGROBIZNESU lubelskiego... Roczniki Naukowe tom XVI zeszyt 5 15 Jolanta Bojarszczuk Instytut
Zrównoważenie produkcji rolniczej w wybranych SUSTAINABILITY OF PRODUCTION IN SELECTED AGRICULTURAL HOLDINGS IN THE MALOPOLSKA PROVINCE
134 Józef Kania, Stowarzyszenie Agnieszka Kapłon Ekonomistów Rolnictwa i Agrobiznesu Roczniki Naukowe tom XVI zeszyt 4 Józef Kania, Agnieszka Kapłon Uniwersytet Rolniczy im. Hugona Kołłątaja w Krakowie
Instytut Ekonomiki Rolnictwa i Gospodarki Żywnościowej Państwowy Instytut Badawczy
Instytut Ekonomiki Rolnictwa i Gospodarki Żywnościowej Państwowy Instytut Badawczy Ocena funkcjonowania gospodarstw z dodatnim saldem sekwestracji CO 2 w glebie na tle gospodarstw pozostałych (na przykładzie
Wyniki ekonomiczne uzyskane przez gospodarstwa rolne uczestniczące w systemie Polski FADN w 2009 roku w woj. dolnośląskim.
Wyniki ekonomiczne uzyskane przez gospodarstwa rolne uczestniczące w systemie Polski FADN w 2009 roku w woj. dolnośląskim. Przedstawione wyniki, obliczone na podstawie danych FADN zgromadzonych w komputerowej
Jadwiga Dębska Próchniak Lubelski Ośrodek Doradztwa Rolniczego w Końskowoli
Plan rolno-środowiskowy. Jadwiga Dębska Próchniak Lubelski Ośrodek Doradztwa Rolniczego w Końskowoli Plan rolno-środowiskowy Rozporządzenie Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 6 sierpnia 2004 roku,
Gospodarstwa rolne z obszarów o szczególnie dużej cenności przyrodniczej na tle gospodarstw pozostałych
Instytut Ekonomiki Rolnictwa i Gospodarki Żywnościowej Państwowy Instytut Badawczy Gospodarstwa rolne z obszarów o szczególnie dużej cenności przyrodniczej na tle gospodarstw pozostałych Marek Zieliński
ANALIZA PORÓWNAWCZA WYNIKÓW EKONOMICZNYCH KUKURYDZY UPRAWIANEJ NA ZIARNO SUCHE I MOKRE
26 ROCZNIKI Magdalena NAUKOWE Czułowska STOWARZYSZENIA EKONOMISTÓW ROLNICTWA I AGROBIZNESU 2017 tom XIX zeszyt 1 doi: 10.5604/01.3001.0009.8335 wpłynęło: 21.03.2017 akceptacja: 31.03.2017 Magdalena Czułowska
Economic and technological effectiveness of crop production
P A M I Ę T N I K P U Ł A W S K I ZESZYT 142 2006 ZOFIA KOŁOSZKO-CHOMENTOWSKA Wydział Zarządzania Politechnika Białostocka EFEKTYWNOŚĆ EKONOMICZNO-TECHNOLOGICZNA PRODUKCJI ROŚLINNEJ * Economic and technological
Jarosław Stalenga Zakład Systemów i Ekonomiki Produkcji Roślinnej IUNG-PIB, Puławy
Rolnictwo ekologiczne przyjazne środowisku naturalnemu Jarosław Stalenga Zakład Systemów i Ekonomiki Produkcji Roślinnej IUNG-PIB, Puławy 1. Rolnictwo ekologiczne w realizacji celów KPR 2. Status rolnictwa
EFEKTYWNOŚĆ ROLNICZEJ PRODUKCJI EKOLOGICZNEJ W ZALEŻNOŚCI OD KIERUNKU PRODUKCJI GOSPODARSTWA ROLNEGO *
I N Ż YNIERIA R OLNICZA A GRICULTURAL E NGINEERING 2012: Z. 4(139) T.1 S. 421-429 ISSN 1429-7264 Polskie Towarzystwo Inżynierii Rolniczej http://www.ptir.org EFEKTYWNOŚĆ ROLNICZEJ PRODUKCJI EKOLOGICZNEJ
Wielkość ekonomiczna a efekty gospodarowania i możliwe zagrożenia gospodarstw polowych w Polsce
Wielkość ekonomiczna a efekty gospodarowania i możliwe zagrożenia gospodarstw polowych w Polsce Konferencja Międzynarodowa pt. Gospodarstwa industrialne versus drobnotowarowe konkurenci czy partnerzy IERiGŻ-PIB,
KOSZTY ŚRODKÓW PRACY I POZIOM ZRÓWNOWAŻENIA PROCESU PRODUKCJI W GOSPODARSTWACH ROLNYCH
Inżynieria Rolnicza 8(117)/2009 KOSZTY ŚRODKÓW PRACY I POZIOM ZRÓWNOWAŻENIA PROCESU PRODUKCJI W GOSPODARSTWACH ROLNYCH Józef Sawa Katedra Eksploatacji Maszyn i Zarządzania w Inżynierii Rolniczej,Uniwersytet
Tendencje i możliwości rozwoju przedsiębiorstw rolniczych o różnych kierunkach produkcji. Wstęp. Wojciech Ziętara
Stowarzyszenie Ekonomistów Rolnictwa i Agrobiznesu Roczniki Naukowe tom XIII zeszyt 5 87 Wojciech Ziętara Szkoła Główna Gospodarstwa Wiejskiego w Warszawie Tendencje i możliwości rozwoju przedsiębiorstw
Stan i przewidywanie wykorzystania potencjału produkcyjnego TUZ w kraju dr hab. Jerzy Barszczewski, prof. nadzw.
Stan i przewidywanie wykorzystania potencjału produkcyjnego TUZ w kraju dr hab. Jerzy Barszczewski, prof. nadzw. 6. Konferencja Naukowa "WODA-ŚRODOWISKO-OBSZARY WIEJSKIE" Falenty, 27 28 listopada 2013
Wyniki uzyskane przez gospodarstwa rolne uczestniczące w systemie Polski FADN wg typów rolniczych w woj. dolnośląskim w latach 2015 i 2016
Wyniki uzyskane przez gospodarstwa rolne uczestniczące w systemie Polski FADN wg typów rolniczych w woj. dolnośląskim w latach i Typ rolniczy gospodarstwa rolnego jest określany na podstawie udziału poszczególnych
S T U D I A I R A P O R T Y IUNG - PIB. Jan Jadczyszyn, Piotr Koza. Instytut Uprawy Nawożenia i Gleboznawstwa - Państwowy Instytut Badawczy w Puławach
S T U D I A I R A P O R T Y IUNG - PIB ZESZYT 27(1) 2011 9 Instytut Uprawy Nawożenia i Gleboznawstwa - Państwowy Instytut Badawczy w Puławach PROGRAM ROLNOŚRODOWISKOWY I ZALESIENIA NA OBSZARACH PROBLEMOWYCH
TECHNICZNE UZBROJENIE PROCESU PRACY W RÓŻNYCH TYPACH GOSPODARSTW ROLNICZYCH
Inżynieria Rolnicza 2(100)/2008 TECHNICZNE UZBROJENIE PROCESU PRACY W RÓŻNYCH TYPACH GOSPODARSTW ROLNICZYCH Sławomir Kocira, Józef Sawa Katedra Eksploatacji Maszyn i Zarządzania w Inżynierii Rolniczej,
POZIOM I STRUKTURA NAKŁADÓW BEZPOŚREDNICH W ZALEŻNOŚCI OD UPROSZCZENIA PRODUKCJI ROŚLINNEJ
Problemy Inżynierii Rolniczej nr 3/2009 Urszula Malaga-Toboła Katedra Inżynierii Rolniczej i Informatyki Uniwersytet Rolniczy w Krakowie POZIOM I STRUKTURA NAKŁADÓW BEZPOŚREDNICH W ZALEŻNOŚCI OD UPROSZCZENIA
EVALUATION OF THE ECONOMIC AND ENVIRONMENTAL EFFECTS OF CONVERSION FROM CONVENTIONAL INTO ORGANIC FARMING SYSTEM
Krzysztof JOŃCZYK, Jerzy KOPIŃSKI Instytut Uprawy Nawożenia i Gleboznawstwa - Państwowy Instytut Badawczy Zakład Systemów i Ekonomiki Produkcji Roślinj, Puławy e-mail: kjonczyk@iung.pulawy.pl EVALUATION
CHARAKTERYSTYKA I ROZMIESZCZENIE GOSPODARSTW EKOLOGICZNYCH W POLSCE
Problemy Inżynierii Rolniczej nr 2/2008 Jan Kuś, Krzysztof Jończyk Instytut Uprawy Nawożenia i Gleboznawstwa - Państwowy Instytut Badawczy w Puławach CHARAKTERYSTYKA I ROZMIESZCZENIE GOSPODARSTW EKOLOGICZNYCH
DOBRE PRAKTYKI ROLNICZE NA OBSZARACH SZCZEGÓLNIE NARAŻONYCH NA AZOTANY POCHODZENIA ROLNICZEGO, TZW. OSN
DOBRE PRAKTYKI ROLNICZE NA OBSZARACH SZCZEGÓLNIE NARAŻONYCH NA AZOTANY POCHODZENIA ROLNICZEGO, TZW. OSN Zasady możliwości ubiegania się o płatności w ramach niektórych działań PROW 2007-2013 i PROW 2014-2020
Journal of Agribusiness and Rural Development
ISSN 1899-5772 Journal of Agribusiness and Rural Development www.jard.edu.pl 2(12) 2009, 93-99 ROLA OCENY EKONOMICZNEJ W BADANIACH ROLNICZYCH Stanisław Krasowicz Instytut Uprawy Nawożenia i Gleboznawstwa
Możliwości uzyskania wsparcia finansowego na dostosowanie gospodarstw rolnych do wymogów obowiązujących na OSN
Możliwości uzyskania wsparcia finansowego na dostosowanie gospodarstw rolnych do wymogów obowiązujących na OSN Krzysztof Pałkowski Zastępca Dyrektora Pomorskiego Ośrodka Doradztwa Rolniczego w Gdańsku
Kodeks Dobrej Praktyki Rolniczej - 2002 -
Ministerstwo Rolnictwa i Rozwoju Wsi Ministerstwo Środowiska Kodeks Dobrej Praktyki Rolniczej - 2002 - Zespół redakcyjny: Instytut Uprawy Nawożenia i Gleboznawstwa 1. Doc. dr hab. Irena Duer 2. Prof.
Piotr Ponichtera, Rafał Nitkiewicz Agroekologiczna ocena zrównoważenia wybranych gospodarstw Gminy Zambrów
Piotr Ponichtera, Rafał Nitkiewicz Agroekologiczna ocena zrównoważenia wybranych gospodarstw Gminy Zambrów Zeszyty Naukowe Ostrołęckiego Towarzystwa Naukowego 29, 51-63 2015 Piotr Ponichtera *, Rafał Nitkiewicz
Gospodarstwa ekologiczne w Polsce w świetle danych liczbowych GUS
Dorota Komorowska 1 Katedra Ekonomiki Rolnictwa Międzynarodowych Stosunków Gospodarczych SGGW Warszawa Gospodarstwa ekologiczne w Polsce w świetle danych liczbowych GUS Ecological farms in Poland in the
Ocena ekonomiczna indywidualnych gospodarstwa rolnych Economic valuation of individual agricultural farms
Zeszyty Naukowe UNIWERSYTETU PRZYRODNICZO-HUMANISTYCZNEGO w SIEDLCACH Seria: Administracja i Zarządzanie Nr 114 2017 dr inż. Marek Niewęgłowski 1 Uniwersytet Przyrodniczo-Humanistyczny w Siedlcach, Wydział
WPŁYW WPR NA ORGANIZACJĘ I EFEKTY EKONOMICZNE GOSPODARSTW O RÓŻNYCH KIERUNKACH PRODUKCJI
STOWARZYSZENIE EKONOMISTÓW ROLNICTWA I AGROBIZNESU Roczniki Naukowe tom XIV zeszyt 3 197 Jerzy Kopiński Instytut Uprawy Nawożenia i Gleboznawstwa PIB w Puławach WPŁYW WPR NA ORGANIZACJĘ I EFEKTY EKONOMICZNE
66 Adam Harasim STOWARZYSZENIE EKONOMISTÓW ROLNICTWA I AGROBIZNESU
66 Adam Harasim STOWARZYSZENIE EKONOMISTÓW ROLNICTWA I AGROBIZNESU Roczniki Naukowe tom XVII zeszyt 1 Adam Harasim Instytut Uprawy Nawożenia i Gleboznawstwa PIB w Puławach UŻYTKOWANIE POWIERZCHNI ZIEMI
PROGRAM ROLNOŚRODOWISKOWY RODOWISKOWY. Czym jest program rolnośrodowiskowy? Cel działania. Beneficjent
DZIAŁAIE AIE 214 PROGRAM ROLOŚRODOWISKOWY RODOWISKOWY Stefania Czekaj Ekonomia; III rok SGGW 26.11.2009 r. Czym jest program rolnośrodowiskowy? Program stanowi finansowe wsparcie dla rolników gospodarujących
WPŁYW UPRAWY MIĘDZYPLONU ŚCIERNISKOWEGO NA OPŁACALNOŚĆ PRODUKCJI JĘCZMIENIA JAREGO
Inżynieria Rolnicza 8(133)/2011 WPŁYW UPRAWY MIĘDZYPLONU ŚCIERNISKOWEGO NA OPŁACALNOŚĆ PRODUKCJI JĘCZMIENIA JAREGO Karol Garbiak, Marek Rynkiewicz Katedra Budowy i Użytkowania Urządzeń Technicznych Zachodniopomorski
Dochody w rolnictwie polskim i unijnym. Z. Floriańczyk, P. Czarnota Zakład Rachunkowości Rolnej IERiGŻ-PIB
Dochody w rolnictwie polskim i unijnym Z. Floriańczyk, P. Czarnota Zakład Rachunkowości Rolnej IERiGŻ-PIB Rachunki Ekonomiczne dla Rolnictwa i FADN - elementy systemu informacji rolniczej Podstawowa działalność:
Wpływ rolnictwa konwencjonalnego na środowisko, w tym na Morze Bałtyckie
Wpływ rolnictwa konwencjonalnego na środowisko, w tym na Morze Bałtyckie Józef Tyburski Uniwersytet Warmińsko-Mazurski w Olsztynie Warszawa, 3-4 listopada 2010 r. Wpływ rolnictwa na środowisko zależy od
ECONOMIC AND ENVIRONMENTAL VALUATION OF THE ORGANIC FARMS IN OPOLSKIE VOIVODSHIP
Anna KUCZUK Politechnika Opolska, Katedra Techniki Rolniczej i Leśnej 45-271 Opole, ul. Mikołajczyka 5, e-mail: a.kuczuk@po.opole.pl ECONOMIC AND ENVIRONMENTAL VALUATION OF THE ORGANIC FARMS IN OPOLSKIE
PRODUKCJA MLEKA W GOSPODARSTWACH EKOLOGICZNYCH. Marcin Żekało, IERIGŻ-PIB, Warszawa 11.07.2014 r.
PRODUKCJA MLEKA W GOSPODARSTWACH EKOLOGICZNYCH Marcin Żekało, IERIGŻ-PIB, Warszawa 11.07.2014 r. Plan prezentacji 1. Wprowadzenie. 2. Wybrane zagadnienia utrzymywania krów mlecznych w gospodarstwach ekologicznych.
Zachodniopomorskie rolnictwo w latach
Arkadiusz Malkowski Wydział Ekonomiczny Zachodniopomorski Uniwersytet Technologiczny w Szczecinie Zachodniopomorskie rolnictwo w latach 2007-2017 16.10.2017 ROLNICTWO W WOJEWÓDZTWIE ZACHODNIOPOMORSKIM
Opłacalność uprawy zbóż w latach na podstawie badań w systemie Agrokoszty
Opłacalność uprawy zbóż w latach 2004-2018 na podstawie badań w systemie Agrokoszty Marcin Żekało Zakład Rachunkowości Rolnej, IERiGŻ-PIB, Warszawa Plan prezentacji 1. Cel i metodyka badań 2. Wyniki produkcyjno-ekonomiczne
Czy ekologiczny chów bydła mięsnego jest opłacalny?
.pl https://www..pl Czy ekologiczny chów bydła mięsnego jest opłacalny? Autor: Elżbieta Sulima Data: 3 stycznia 2016 Ekologiczny chów bydła mięsnego korzystnie wpływa nie tylko na środowisko, ale też chroni
WIELKOŚĆ PRODUKCJI ROŚLINNEJ A NAKŁADY PRACY W GOSPODARSTWACH EKOLOGICZNYCH
WIELKOŚĆ PRODUKCJI ROŚLINNEJ A NAKŁADY PRACY W GOSPODARSTWACH EKOLOGICZNYCH Dariusz Kwaśniewski Instytut Inżynierii Rolniczej i Informatyki Uniwersytet Rolniczy w Krakowie XX Konferencja Naukowa POSTĘP
FORMULARZ OCENY GOSPODARSTWA W KATEGORII Ekologia i środowisko* Ekologiczne gospodarstwo towarowe
Załącznik nr 3 do Regulaminu VIII edycji Konkursu na Najlepsze Gospodarstwo Ekologiczne 2015 r. FORMULARZ OCENY GOSPODARSTWA W KATEGORII Ekologia i środowisko* Ekologiczne gospodarstwo towarowe Imię....
Ograniczanie emisji gazów cieplarnianych jako wyznacznik nowych kierunków badań rolniczych i współpracy naukowej
Ograniczanie emisji gazów cieplarnianych jako wyznacznik nowych kierunków badań rolniczych i współpracy naukowej Stanisław Krasowicz Wiesław Oleszek Wykonano w ramach zad. 2.6 PW IUNG-PIB Puławy, 2017
ANALIZA WYPOSAŻENIA WYBRANYCH GOSPODARSTW EKOLOGICZNYCH W CIĄGNIKI ROLNICZE
Inżynieria Rolnicza 9(107)/2008 ANALIZA WYPOSAŻENIA WYBRANYCH GOSPODARSTW EKOLOGICZNYCH W CIĄGNIKI ROLNICZE Kazimierz Sławiński Katedra Agroinżynierii, Politechnika Koszalińska Streszczenie. Przedstawiono
Rolnictwo ekologiczne w Polsce
Dorota Komorowska Katedra Ekonomiki Rolnictwa i Międzynarodowych Stosunków Gospodarczych Szkoła Główna Gospodarstwa Wiejskiego w Warszawie Rolnictwo ekologiczne w Polsce Wstęp Postęp technologiczny w rolnictwie,
Zrównoważony rozwój rolnictwa w aspekcie nowych wyzwań dla przemysłu nawozowego w Polsce. Janusz Igras Instytut Nawozów Sztucznych, Puławy
Zrównoważony rozwój rolnictwa w aspekcie nowych wyzwań dla przemysłu nawozowego w Polsce Janusz Igras Instytut Nawozów Sztucznych, Puławy Strategia rozwoju UE Uwarunkowania WPR Środowiskowe aspekty nawożenia
Szczegółowy program szkolenia realizowanego w ramach operacji
1. Znak sprawy (wypełnia FAPA): Szczegółowy program szkolenia realizowanego w ramach operacji 2. Blok tematyczny: DOBRE PRAKTYKI ROLNICZE NA OBSZARACH SZCZEGÓLNIE NARAŻONYCH NA AZOTANY POCHODZENIA ROLNICZEGO,
Biomasa uboczna z produkcji rolniczej
Biomasa uboczna z produkcji rolniczej dr Zuzanna Jarosz Warsztaty Systemy informacji o wpływie zmian klimatu i zasobach biomasy Puławy, 01 grudnia 2015 r. Głównym postulatem Unii Europejskiej, a także
Wpływ dopłat na efektywność ekonomiczną produkcji
Wpływ dopłat na Stowarzyszenie efektywność ekonomiczną Ekonomistów produkcji ekologicznego Rolnictwa mleka i Agrobiznesu w gospodarstwach... Roczniki Naukowe tom XVI zeszyt 4 293 Anna Szumiec, Anna Borecka,
Hipoteza. Autor prezentacj
Regionalne uwarunkowania produkcji rolniczej w Polsce Stanisław Krasowicz Puławy, 2016 Hipoteza 1. Zasoby czynników produkcji (ziemi, pracy, kapitału) wyznaczają potencjał produkcyjny polskiego rolnictwa.
NAKŁADY ENERGETYCZNO-MATERIAŁOWE W ASPEKCIE ZRÓWNOWAŻONEJ PRODUKCJI ROLNICZEJ
Inżynieria Rolnicza 13/2006 Józef Sawa *, Bruno Huyghebaert **, Philippe Burny ** * Katedra Eksploatacji Maszyn i Zarządzania w Inżynierii Rolniczej Akademia Rolnicza w Lublinie ** Agricultural Engineering
WYNIKI FINANSOWE GOSPODARSTW ROLNICZYCH A OBCIĄŻENIE PODATKIEM ROLNYM 1
STOWARZYSZENIE Wyniki finansowe EKONOMISTÓW gospodarstw rolniczych ROLNICTWA a obciążenie I AGROBIZNESU podatkiem rolnym Roczniki Naukowe tom XVII zeszyt 1 49 Marzena Ganc, Magdalena Mądra-Sawicka Szkoła
Gospodarstwa rolne beneficjenci programu rolnośrodowiskowego w latach Grażyna Niewęgłowska
Gospodarstwa rolne beneficjenci programu rolnośrodowiskowego w latach 2005-2007 Grażyna Niewęgłowska nieweglowska@ierigz.waw.pl 1 Cel programu rolnośrodowiskowego Celem programu rolnośrodowiskowego jest
Journal of Agribusiness and Rural Development
ISSN 1899-5772 Journal of Agribusiness and Rural Development www.jard.edu.pl 2(12) 2009, 19-25 OPŁACALNOŚĆ PRODUKCJI ZBÓŻ W WYBRANYCH GOSPODARSTWACH NA DOLNYM ŚLĄSKU Tomasz Berbeka Uniwersytet Przyrodniczy
NAKŁADY INWESTYCYJNE W ROZWOJOWYCH GOSPODARSTWACH RODZINNYCH
Problemy Inżynierii Rolniczej nr 4/2011 Zdzisław Wójcicki, Jolanta Kurek Instytut Technologiczno-Przyrodniczy w Falentach Oddział w Warszawie NAKŁADY INWESTYCYJNE W ROZWOJOWYCH GOSPODARSTWACH RODZINNYCH
WYKORZYSTANIE POTENCJALNYCH ZDOLNOŚCI PRODUKCYJNYCH PARKU MASZYNOWEGO W GOSPODARSTWACH EKOLOGICZNYCH
Inżynieria Rolnicza 9(97)/2007 WYKORZYSTANIE POTENCJALNYCH ZDOLNOŚCI PRODUKCYJNYCH PARKU MASZYNOWEGO W GOSPODARSTWACH EKOLOGICZNYCH Sylwester Tabor, Wioletta Kmita Katedra Inżynierii Rolniczej i Informatyki,
Roczniki Naukowe tom XV zeszyt 3. Mariusz Matyka. Instytut Uprawy Nawożenia i Gleboznawstwa PIB w Puławach
Tendencje Stowarzyszenie w zużyciu nawozów Ekonomistów mineralnych w Rolnictwa Polsce na tle krajów i Agrobiznesu Unii Europejskiej Roczniki Naukowe tom XV zeszyt 3 237 Mariusz Matyka Instytut Uprawy Nawożenia
Systemy rolnicze i wpływ na środowisko produkcji żywności
Systemy rolnicze i wpływ na środowisko produkcji żywności Jakie będzie rolnictwo przyszłości? dr inż. Jerzy Próchnicki Bayer CropScience Polska oraz Polskie Stowarzyszenie Rolnictwa Zrównoważonego ASAP
Uwarunkowania rozwoju małych ekonomicznie gospodarstw rolnych (wybrane zagadnienia)
Uwarunkowania rozwoju małych ekonomicznie gospodarstw rolnych (wybrane zagadnienia) Warszawa, 30 września 2011 r. mgr inż. Irena Augustyńska-Grzymek Irena.Augustynska@ierigz.waw.pl 1 Plan prezentacji 1.
Zróżnicowanie sposobów gospodarowania w ekologicznym systemie produkcji w regionie pomorskim
Zróżnicowanie sposobów gospodarowania w ekologicznym systemie produkcji w regionie pomorskim Mirosław Grabowski AGRO-EKO.PL Piła Jerzy Barszczewski ITP Falenty Mieczysław Grzelak UP Poznań Wstęp i cel
PRÓBA OCENY ZRÓWNOWAŻENIA PROCESÓW PRODUKCJI ROLNICZEJ
Inżynieria Rolnicza 2(100)/2008 PRÓBA OCENY ZRÓWNOWAŻENIA PROCESÓW PRODUKCJI ROLNICZEJ Józef Sawa Katedra Eksploatacji Maszyn i Zarządzania w Inżynierii Rolniczej, Uniwersytet Przyrodniczy w Lublinie Streszczenie.
1. Udział dochodów z działalności rolniczej w dochodach gospodarstw domowych z użytkownikiem gospodarstwa rolnego w 2002 r.
1 UWAGI ANALITYCZNE 1. Udział dochodów z działalności rolniczej w dochodach gospodarstw domowych z użytkownikiem gospodarstwa rolnego w 2002 r. W maju 2002 r. w województwie łódzkim było 209,4 tys. gospodarstw
Rolnictwo integrowane - zarys systemu. Produkcja zielarska. Integrowana produkcja ziół
Rolnictwo integrowane - zarys systemu. Produkcja zielarska. Integrowana produkcja ziół aspekt ekonomiczny i społeczny, wykorzystanie środków produkcji, ujęcie przyrodnicze Wnioski. Fot. 1. Rośliny arniki
Ubezpieczenia rolne a zrównoważenie ekonomiczne i finansowe gospodarstw rolnych
Ubezpieczenia rolne a zrównoważenie ekonomiczne i finansowe gospodarstw rolnych Joanna Pawłowska-Tyszko Michał Soliwoda Jelenia Góra, 24-26.04.2017 r. Cel pracy Próba identyfikacji oddziaływania ubezpieczeo
ANALIZA WYPOSAŻENIA W CIĄGNIKI ROLNICZE WYBRANYCH GOSPODARSTW SPECJALIZUJĄCYCH SIĘ W CHOWIE BYDŁA MLECZNEGO
Inżynieria Rolnicza 1(119)/2010 ANALIZA WYPOSAŻENIA W CIĄGNIKI ROLNICZE WYBRANYCH GOSPODARSTW SPECJALIZUJĄCYCH SIĘ W CHOWIE BYDŁA MLECZNEGO Krzysztof Kapela Katedra Ogólnej Uprawy Roli, Roślin i Inżynierii
Urząd Marszałkowski Województwa Wielkopolskiego w Poznaniu Departament Rolnictwa i Rozwoju Wsi. Rolnictwo i obszary wiejskie w Wielkopolsce
Urząd Marszałkowski Województwa Wielkopolskiego w Poznaniu Rolnictwo i obszary wiejskie w Wielkopolsce WIELKOPOLSKA w Europie WIELKOPOLSKA w Polsce Podział Administracyjny Województwa Wielkopolskiego Liczba
Problemy Inżynierii Rolniczej Nr 4/2005
Problemy Inżynierii Rolniczej Nr 4/2005 Jan Pawlak Instytut Budownictwa, Mechanizacji i Elektryfikacji Rolnictwa w Warszawie Katedra Elektrotechniki i Energetyki Uniwersytet Warmińsko-Mazurski w Olsztynie
STAN I KIERUNKI ZMIAN PRODUKCJI ROLNICZEJ W WOJEWÓDZTWIE PODLASKIM
Mariusz Brzeziński *, Mariola Grzybowska-Brzezińska ** STAN I KIERUNKI ZMIAN PRODUKCJI ROLNICZEJ W WOJEWÓDZTWIE PODLASKIM THE CONDITION AND THE DIRECTIONS OF CHANGES IN AGRICULTURAL PRODUCTION IN PODLASKIE
wykorzystanie produkcji rolniczej; współczynnik wykorzystania miejsc noclegowych; udział poszczególnych gospodarstw w badanym rynku; punktową ocenę
Temat: Agroturystyka jako forma przedsiębiorczości w gospodarstwach rolnych położonych w gminach należących do Białowieskiego Parku Narodowego i Biebrzańskiego Parku Narodowego Streszczenie Celem pracy
FORMULARZ OCENY GOSPODARSTWA W KATEGORII Ochrona środowiska i ekologia* Ekologiczna produkcja towarowa
Załącznik nr do Regulaminu FORMULARZ OCENY GOSPODARSTWA W KATEGORII Ochrona środowiska i ekologia* Ekologiczna produkcja towarowa Imię.... Nazwisko... Nazwa gospodarstwa... Numer ewidencyjny gospodarstwa
Skutki zmian klimatycznych dla rolnictwa w Polsce sposoby adaptacji
Zmiany klimatyczne a rolnictwo w Polsce ocena zagrożeń i sposoby adaptacji Warszawa, 30.09.2009 r. Skutki zmian klimatycznych dla rolnictwa w Polsce sposoby adaptacji Katarzyna Mizak Instytut Uprawy Nawożenia
Ocena potencjału biomasy stałej z rolnictwa
Ocena potencjału biomasy stałej z rolnictwa dr Zuzanna Jarosz Inżynieria rolnicza w ochronie i kształtowaniu środowiska Lublin, 23-24 września 2015 Głównym postulatem Unii Europejskiej, a także Polski,
Raport porównawczy gospodarstwa rolnego z roku 2009
Kryterium podobieństwa: 1. 2. Oraz 3. 4. 5. Kryterium dobroci: Raport porównawczy gospodarstwa rolnego z roku 2009 NIG: xxxxxxxx warunek dla KP: Informacje Ogólne TW -> Region = Mazowsze i Podlasie Informacje
WYKORZYSTANIE ŚRODKÓW POMOCOWYCH UE DO MODERNIZACJI GOSPODARSTW ROLNYCH
Inżynieria Rolnicza 5(103)/2008 WYKORZYSTANIE ŚRODKÓW POMOCOWYCH UE DO MODERNIZACJI GOSPODARSTW ROLNYCH Stanisław Kowalski Katedra Inżynierii Rolniczej i Informatyki, Uniwersytet Rolniczy w Krakowie Streszczenie.
DOCHODY MODERNIZOWANYCH GOSPODARSTW RODZINNYCH
Problemy Inżynierii Rolniczej nr /2009 Zdzisław Wójcicki Instytut Budownictwa, Mechanizacji i Elektryfikacji Rolnictwa w Warszawie DOCHODY MODERNIZOWANYCH GOSPODARSTW RODZINNYCH Streszczenie Testując nowe
Rolnictwo w Polsce na tle rolnictwa wybranych krajów UE w latach
Rolnictwo w Polsce na tle rolnictwa wybranych krajów UE w latach 24-218 Zbigniew Floriańczyk Polski FADN, IERiGŻ-PIB Konferencja: Dochodowość gospodarstw rolnych na podstawie rachunkowości PL FADN w latach
Journal of Agribusiness and Rural Development
ISSN 1899-5772 Journal of Agribusiness and Rural Development www.jard.edu.pl 3(13) 2009, 147-153 OBSZAR JAKO CZYNNIK RÓŻNICUJĄCY POZIOM I STRUKTURĘ POZAROLNICZYCH DOCHODÓW GOSPODARSTW Agata Marcysiak,
S T U D I A I R A P O R T Y IUNG - PIB. Krystyna Filipiak, Jan Jadczyszyn, Stanisław Wilkos
S T U D I A I R A P O R T Y IUNG - PIB ZESZYT 20 2010 31 Instytut Uprawy Nawożenia i Gleboznawstwa - Państwowy Instytut Badawczy w Puławach WYKORZYSTANIE NIEKTÓRYCH DZIAŁAŃ Z OSI 2 PROW NA OBSZARACH PROBLEMOWYCH
WPŁYW TYPU ROLNICZEGO GOSPODARSTWA ROLNEGO NA DOCHODY GOSPODARSTW EKOLOGICZNYCH. Dorota Komorowska
56 DOROTA KOMOROWSKA ROCZNIKI NAUK ROLNICZYCH, SERIA G, T. 98, z. 4, 2011 WPŁYW TYPU ROLNICZEGO GOSPODARSTWA ROLNEGO NA DOCHODY GOSPODARSTW EKOLOGICZNYCH Dorota Komorowska Katedra Ekonomiki Rolnictwa i