Jak pomagać środowisku na co dzień?

Transkrypt

1 Jak pomagać środowisku na co dzień? Każdy z nas może w codziennym swoim funkcjonowaniu trochę ulżyć środowisku. Pamiętajmy też, że takich "nas" w samej Polsce jest blisko i te niewielkie zmiany spowodują wielkie pozytywne konsekwencje! Racjonalne nawyki świąteczne przyczyniają się do zmniejszenia ilości powstających odpadów, oraz do obniżenia emisji dwutlenku węgla, którego wysoki poziom w atmosferze stanowi przyczynę postępujących zmian klimatu. Poniżej przedstawiamy kilka prostych porad, które pomogą nam spędzić nadchodzące Święta w sposób przyjazny środowisku. Podaruj Święta Naturze co zrobić, żeby Święta były bardziej zielone? Zaplanuj swoje zakupy! Zachęcamy do podejmowania racjonalnych decyzji, gdy przyjdzie do kupowania prezentów czy produktów do przygotowania świątecznej kolacji. Przygotowując się do świętowania kupujemy najczęściej bardzo dużo rzeczy - często spontanicznie kupujemy też rzeczy niepotrzebne. Zatem: Po pierwsze zaplanujmy zakupy. A idąc na zakupy świąteczne miejmy przy sobie kilka toreb wielokrotnego użytku i nie przynośmy do domu kolejnych foliowych siatek. Produkty spożywcze na tę okazję kupmy w większych opakowaniach. Lepiej nabyć jedną dwulitrową butelkę napoju niż cztery półlitrowe. Ograniczmy liczbę opakowań, które kupujemy/zużywamy. Nie kupujmy produktów opakowanych wielokrotnie (np. w dodatkowe kartoniki). Różne opakowania po produktach spożywczych można wykorzystać np. jako pojemniki na różnego rodzaju drobiazgi - guziki, śrubki, gumki recepturki. Warto kupować produkty trwałe, wysokiej jakości charakteryzujące się dłuższym okresem używalności. Trwałe rzeczy później stają się odpadami. Nie marnujmy jedzenia! Jedzenie trzeba najpierw wyprodukować wyhodować rośliny i zwierzęta. Wyrzucanie jedzenia to brak szacunku dla nich, ale i brak szacunku dla wszystkich, którzy te pokarmy przygotowywali jak również wobec tych, którzy nie mają co jeść. Marnowanie jedzenia w Święta jest szczególnie smutne. Jednak nawet pomimo naszych szczerych wysiłków nie da się całkowicie uniknąć wytworzenia śmieci. Zwróćmy więc uwagę, aby to, co tylko możliwe trafiło do odpowiednich pojemników na surowce wtórne i dzięki temu zostało poddane recyklingowi. Zamiast tradycyjnej kartki świątecznej skorzystaj z naszego serwisu internetowego i wyślij elektroniczną kartkę świąteczną. W ten sposób oszczędzisz zarówno czas, jak i surowce naturalne potrzebne

2 do wyprodukowania i transportowania konwencjonalnych kartek (a także trochę pieniędzy). Zamiast kupować zwyczajne ozdoby choinkowe, zrób je samodzielnie! Można do tego celu wykorzystać przyjazne środowisku materiały, zamiast najczęściej używanych tworzyw sztucznych. Jest to też świetna okazja by spędzić kilka chwil z rodziną podczas wspólnej produkcji świątecznych ozdób, dając im tym samym dodatkowy prezent swój czas. Nie bądźmy ze sobą w Święta bo musimy - bądźmy, bo chcemy i dajmy to sobie nawzajem odczuć. Pamiętajmy, że ładnie opakowany prezent cieszy oko tylko przez chwilę. Wraz z otwarciem prezentu opakowanie staje się niepotrzebne, staje się odpadem. Dlatego zastanówmy się, czy nie warto w ogóle zrezygnować z opakowania albo użyć go jak najmniej. Można do tego celu wykorzystać gazetę, kolorowe kartki z magazynu, czy też opakowania zachowane z poprzednich lat. Opakowania wykonane przez nas np. z odpadów nie muszą być brzydkie! Można je w prosty sposób przyozdobić, tworząc oryginalne, małe dzieła sztuki. Choinka nie sztuczna lecz prawdziwa! Sztuczna pozostaje z nami przez kilka lat (lecz i tak krócej niż się spodziewamy ze względu na specyficzne wykonanie), nie trzeba sprzątać po niej igieł ani jej podlewać, nie zajmuje też dużo miejsca w piwnicy. Za to wyrzucona, rozkłada się setki lat. Proces recyklingu jest właściwe niemożliwy ze względu na trudność w oddzieleniu jej metalowego szkieletu od wielu metrów zielonego plastiku. Ponadto również jej produkcja nie sprzyja środowisku. Żywa choinka jest naprawdę ekologicznym i lepszym wyborem. W domu unosi się piękny zapach, każde drzewko jest niepowtarzalne i wybór staje się niemalże tradycją w wielu rodzinach. Przed zakupem warto upewnić się, że miejsce jej pochodzenia jest sprawdzone i legalne, co gwarantują nam certyfikaty. Na choinkę zamiast najczęściej używanych zwykłych lampek, kup diodowe lampki typu LED. Technologia diodowa ma szereg zalet: przede wszystkim lampki takie zużywają znacznie mniej energii (nawet do ok. 90%) niż tradycyjne, a także są znacznie trwalsze. Dom przyjaźniejszy dla środowiska Pomagaj Ziemi na co dzień - w domu: 1. Dom "zrób" na miarę. Własny domek czy mieszkanie nie muszą być ciasne. Warto jednak skroić je na miarę autentycznych potrzeb. Ogrzewanie i oświetlanie zbędnej powierzchni to dodatkowe zużycie energii. 2. Inwestuj w ciepło. Zaprojektuj dom energooszczędny: ocieplony, z pompami ciepła, kolektorami słonecznymi lub wiatrakiem. To prawda - kosztuje on o blisko 10 proc. więcej. Szybko zaoszczędzisz jednak do 90 proc. na ogrzewaniu. 3. Otwórz okno na świat. Naprawdę, zwłaszcza w naszym klimacie, można żyć bez klimatyzacji. Jest to zdrowsze, ponieważ grzyby i bakterie znajdujące się w parowniku klimatyzacji szkodzą zdrowiu. Często wystarczy lżej się

3 ubrać. Przez otwarte i czyste okno wpada też więcej światła - a to ważne dla naszego zdrowia. 4. Zgaś zbędną żarówkę, świeć przykładem. Zainstaluj żarówki energooszczędne lub wyłącz 5 żarówek 60-cio watowych w korytarzu, /images/swiec_przykladem.jpgprzedpokoju lub pokojach, kiedy ich nie potrzebujesz, a zmniejszysz emisję CO2 o 270 kg rocznie. Wyliczenie zostało oparte na założeniu, że w ciągu roku wyłączysz pięć żarówek 60-cio watowych na 4 godziny dziennie. Do przeliczenia emisji CO2 wykorzystano współczynnik energetyczny (energia pochodząca z naturalnego gazu z całkowitą emisją gazów cieplarnianych w wysokości 616 g/kwh). 5. Domykaj lodówkę, ustawiaj chłodzenie na taką temperaturę, jakiej rzeczywiście wymagają produkty. 6. Wyłącz stand-by w telewizorach, monitorach, drukarkach, zasilaczach. Urządzenia w stanie czuwania pobierają energię, czasem nawet więcej niż na rzeczywiste działanie. Szacujemy, że tylko "polskie" tryby czuwania zużywają rocznie 1,2 GWh energii i powodują emisję ton CO2! 7. Wasza porada: Cały sprzęt multimedialny, który posiada STAND-BY, czyli TV, radio, wideo, konsola, odtwarzacz, DVD, wieża mam podlaczony poprzez przedlużacz z listwą gniazdkową wyposażoną w wyłącznik. Jednym ruchem wyłączam wszystkie urzadzenia. Proste i sprawdzone. Polecam. Marek 8. Telefon naładowany? - ładowarkę wyjmij z gniazdka! Jeśli tylko odłączysz telefon od ładowarki, to ona dalej będzie pracować - zużywać prąd czyli podwyższać Wasze koszty i powodować niepotrzebną emisję CO2. 9. Jeden stopień w domu mniej - Ziemi lżej. Ociepl okna, zainstaluj w kaloryferach termostaty i obniż temperaturę w domu o 1 C. Ograniczysz emisję CO2 nawet o 300 kg rocznie, zaś zużycie energii o 7,5 proc. Co więcej - zaoszczędzisz, bo ogrzewanie pochłania aż 70 proc. energii zużywanej przez jedno gospodarstwo domowe. Ogrzewanie jest źródłem do 70 proc. emisji gazów cieplarnianych z gospodarstwa domowego (źródło: EU DG Energy and Transport 2002; World Energy Outlook (WEO) 2002; Eurostat, 2003; EEA, 2005; Peck & Fowler, 2006). 10. Precz z wodolejstwem. Woda w naszych domach leje się na okrągło: gotowanie, pranie, sprzątanie, kąpanie, zmywanie. A wystarczy, że zamiast wanny użyjesz prysznica, założysz specjalną końcówkę na prysznic lub zakręcisz kran podczas mycia zębów, aby przyczynić się do zaoszczędzenia aż tys. hektolitrów wody oraz ograniczenia emisji CO2 o blisko 111 mln kg rocznie w skali całego kraju. Wyliczenie zostało oparte na założeniu, że przepływ wody z kranu to 1,5 litra na min. Jeśli myjesz zęby przez 3 min 2 razy dziennie przy odkręconym kurku, zużywasz 9 litrów wody. To o 8 litrów więcej niż przy zakręconym kranie. Aby obliczyć emisję CO2, zakłada się również, że woda jest uzdatniana przy uwzględnieniu współczynnika energetycznego (energia pochodząca z naturalnego gazu z całkowitą emisją gazów cieplarnianych w wysokości 616 g/kwh). 11. Wasza porada: Jeśli masz baterię do wody z oddzielnymi zaworami - pokretłami na ciepłą i zimną wodę, zmień na baterie mieszalnikowe. Większość strat zwązanych z wodolejstwem wynika po prostu z naszego

4 lenistwa lub braku czasu. Np, jeśli ktoś myje zęby to musi nastawić pokrętło ciepłej, potem osobno zimnej wody. Żeby przerwać lanie wody podczas mycia zębow, znowu musi zakręcić jeden i drugi kran osobno. I znowu, kiedy chce zęby wypłukać. A do tego, dochodzi ustawienie odpowiedniej temperatury. Zazwyczaj jak mamy się w to bawić, to poprostu zostawiamy odkręcony kran, a woda ucieka. Przy baterii mieszalnikowej, właściwie temperaturę mamy ustawioną od razu, a zamykamy i otwieramy jednym ruchem ręki. Sprawdza się to także w kuchni - np. zmywając chcemy odstawić garnek, wziąć płynu - a w tym czasie leci bieżąca woda. A tak jednym ruchem ręki zamykamy i otwieramy zawór. POLECAM SPRAWDZONE. 12. Zreperuj cieknące krany. Dzięki temu, również dzięki Tobie, rocznie w skali kraju nie zmarnujemy hektolitrów wody oraz ograniczymy emisję CO2 o ok. 320 mln kg rocznie. Wyliczenie zostało oparte na założeniu, że kropla wody z kranu to 0,2 ml wody, a częstotliwość kapania wynosi 20 kropel na min w 16 mln kranów (średnio dwa krany w gospodarstwie domowym). Cieknąca woda ma w założeniu temperaturę 37 C. Aby obliczyć emisję CO2 zakłada się również, że woda jest uzdatniana i podgrzewana przy uwzględnieniu współczynnika energetycznego (energia pochodząca z naturalnego gazu z całkowitą emisją gazów cieplarnianych w wysokości 616 g/kwh). 13. Gotowanie. Przykrywaj garnek podczas gotowania, a na kawę czy herbatę gotuj tylko tyle wody, ile potrzebujesz, a ograniczysz emisję dwutlenku węgla o ok. 25 kg rocznie. Gdyby wszyscy Europejczycy gotowali tyle wody, ile potrzebują, czyli średnio o 1 litr wody dziennie mniej, zaoszczędzona energia mogłaby zasilić jedną trzecią oświetlenia ulicznego w Europie. Energia potrzebna do podgrzania litra wody o 1 C to 4,18 kj (pojemność cieplna wody to 4,18kJ/1şC). Wyliczenie zostało oparte na założeniu, że unikamy podgrzewania 1 litra zbędnej wody dziennie z 10 C do 100 C przy wykorzystaniu współczynnika energetycznego (energia pochodząca z naturalnego gazu z całkowitą emisją gazów cieplarnianych w wysokości 616 g/kwh). 14. Wszystkie śmieci są nasze - poddawaj je recyklingowi. Odzyskanie 1 kg aluminium to obniżenie emisji CO2 o 9 kg. Pozyskujemy surowiec wtórny do produkcji w hutach, zamiast pozyskiwać i używać boksyty, zaś zebranie i przetworzenie 1 tony makulatury to pozostawienie przy życiu 17 drzew oraz - w procenie produkcyjnym - obniżenie zużycia energii (emisji CO2) o 20 procent i emisji zanieczyszczeń o nawet do 70 procent! Obliczenie oparte jest na danych LCA (Ecoinvent, 2006). 15. Ostrożnie z resztkami. Nie wylewaj do zlewów czy ubikacji substancji niebezpiecznych, tzn. kwasów, olejów przepracowanych czy pozostałości po lekach. 16. Dozuj detergenty. Do mycia naczyń używaj środków biodegradowalnych. Czy wiesz, że jedna kropla detergentu dziennie mniej zużyta w każdym polskim biurze i domu to codziennie około litrów detergentow mniej w naszych ściekach - a w konsekwencji - w naszych rzekach i Bałtyku?

5 17. Oszczędnie dozuj proszki do prania i inne detergenty, a przy okazji obniż temperaturę prania - zmiana temperatury prania z 60 C do 40 C to o jedną trzecią mniejsze zużycie energii. Nowoczesne proszki naprawdę są skuteczne również w niskich temperaturach. Wasze porady: 18. Zorganizuj kiermasz używanych rzeczy np. wśród znajomych. To co Tobie już jest nieprzydatne może przydać się komuś innemu, z przyjaciółmi możecie wymieniać się ubraniami jeśli Wam już się znudziły. A może wzorem norweskim warto zorganizować taki kiermasz w szkole dziecka, a dochód przeznaczyć na dofinansowanie jakiejś ciekawej wycieczki? 19. Oddaj innym niepotrzebne tobie rzeczy na Dzięki temu nie trafią one na wysypisko, a fabryki nie będą musiały ich wyprodukować - mniej gazów cieplarnianych. 20. Zmywając naczynia po posiłkach ciepłą wodę wlewamy do garnka po zupie, miski lub zlewozmywaka z zamkniętym odpływem, dodajemy do niej płyn do zmywania i obmywamy naczynia zaczynając od najczystszych do najbardziej zabrudzonych. Pierwsze płukanie wykonujemy również w wodzie nabranej do pojemnika, a dopiero płukanie właściwe przeprowadzamy pod bieżącą wodą o letniej temperaturze. Polecam - działa na zmniejszenie rachunku za wodę. 21. Jeśli korzystasz ze zmywarki to włączaj ją dopiero, gdy jest zapełniona. Ona i tak zużyje tyle wody, ile ma zaprogramowane, więc lepiej, żeby umyła więcejm naczyń. A zanim uzbierasz tyle naczyń ile trzeba, aby ją napełnić, to przechowuj je w zlewie, zalewając wodą przy okazji każdego odkręcenia kurka, wtedy zabrudzenia na naczyniach nie przyschną i lepiej będą domyte. Biuro przyjaźniejsze dla środowiska. Pomagaj Ziemi na co dzień - w biurze: 1. Biuro nie musi być ciasne. Warto jednak używać go na miarę autentycznych potrzeb. Ogrzewanie i oświetlanie zbędnej powierzchni to dodatkowe zużycie energii. 2. Otwórz okno na świat. Naprawdę, zwłaszcza w naszym klimacie, można żyć bez klimatyzacji. Jest to zdrowsze, ponieważ grzyby i bakterie znajdujące się w parowniku klimatyzacji szkodzą zdrowiu. Często wystarczy lżej się ubrać. 3. Zgaś zbędną żarówkę, świeć przykładem. Namów dyrektora lub współpracowników do wymiany żarówek na energooszczędne lub wyłącz 5 żarówek 60-cio watowych w pomieszczeniach, których nie potrzebujesz, a zmniejszysz emisję CO2 o 270 kg rocznie. Wyliczenie zostało oparte na założeniu, że w ciągu roku wyłączysz pięć żarówek 60-cio watowych na 4 godziny dziennie. Do przeliczenia emisji CO2 wykorzystano współczynnik energetyczny (energia pochodząca z naturalnego gazu z całkowitą emisją gazów cieplarnianych w wysokości 616 g/kwh).

6 4. Stand-by. Wyłącz "tryb czuwania" w monitorach, drukarkach, zasilaczach. Urządzenia w stanie czuwania pobierają energię, czasem nawet więcej niż na rzeczywiste działanie. W przypadku drukarek średnio 93 proc. prądu idzie na czuwanie, a jedynie 7 proc. na drukowanie. W UE daje to rocznie 50 tys. GWh. 5. Telefon naładowany - ładowarkę wyjmij z gniazdka! Jeśli tylko odłączysz telefon od ładowarki, to ona dalej będzie pracować - zużywać prąd czyli podwyższać Wasze koszty i powodować niepotrzebną emisję CO2. 6. Jeden stopień w domu mniej - Ziemi lżej. Ociepl okna, zainstaluj w kaloryferach termostaty i obniż temperaturę w pracy o 1 C. Ograniczysz emisję CO2 nawet o 300 kg rocznie, zaś zużycie energii o 7,5 proc. Co więcej - zaoszczędzisz, bo ogrzewanie pochłania aż 70 proc. energii w budynkach i stanowi źródło do 70 proc. emisji gazów cieplarnianych (źródło: EU DG Energy and Transport 2002; World Energy Outlook (WEO) 2002; Eurostat, 2003; EEA, 2005; Peck & Fowler, 2006). 7. Precz z wodolejstwem. Wystarczy, że myjąc zęby w pracy, zakręcisz kran, aby przyczynić się do zaoszczędzenia aż tys. hektolitrów wody oraz ograniczenia emisji CO2 o blisko 111 mln kg rocznie w skali całego kraju. Wyliczenie zostało oparte na założeniu, że przepływ wody z kranu to 1,5 litra na min. Jeśli myjesz zęby przez 3 min 2 razy dziennie przy odkręconym kurku, zużywasz 9 litrów wody. To o 8 litrów więcej niż przy zakręconym kranie. Aby obliczyć emisję CO2, zakłada się również, że woda jest uzdatniana przy uwzględnieniu współczynnika energetycznego (energia pochodząca z naturalnego gazu z całkowitą emisją gazów cieplarnianych w wysokości 616 g/kwh). 8. Zwróć uwagę na cieknące krany. Dzięki temu, dzięki Twojej interwencji, rocznie w skali kraju nie zmarnujemy hektolitrów wody oraz ograniczymy emisję CO2 o ok. 320 mln kg rocznie. Wyliczenie zostało oparte na założeniu, że kropla wody z kranu to 0,2 ml wody, a częstotliwość kapania wynosi 20 kropel na min. w 16 mln kranów (średnio dwa krany w gospodarstwie domowym). Cieknąca woda ma w założeniu temperaturę 37 C. Aby obliczyć emisję CO2 zakłada się również, że woda jest uzdatniana i podgrzewana przy uwzględnieniu współczynnika energetycznego (energia pochodząca z naturalnego gazu z całkowitą emisją gazów cieplarnianych w wysokości 616 g/kwh). 9. Kawa czy herbata - za pierwszym razem! Podczas parzenia kawy czy herbaty gotuj tylko tyle wody, ile potrzebujesz, a ograniczysz emisję dwutlenku węgla o ok. 25 kg rocznie. Napoje zaprzaj po pierwszym ugotowaniu wody - nie gotuj jej po dwa-trzy razy! Gdyby wszyscy Europejczycy gotowali tyle wody, ile potrzebują, czyli średnio o 1 litr wody dziennie mniej, zaoszczędzona energia mogłaby zasilić jedną trzecią oświetlenia ulicznego w Europie. Energia potrzebna do podgrzania litra wody o 1 C to 4,18 kj (pojemność cieplna wody to 4,18kJ/1şC). Wyliczenie zostało oparte na założeniu, że unikamy podgrzewania 1 litra zbędnej wody dziennie z 10 C do 100 C przy wykorzystaniu współczynnika energetycznego (energia pochodząca z

7 naturalnego gazu z całkowitą emisją gazów cieplarnianych w wysokości 616 g/kwh). 10. Wszystkie śmieci są nasze - poddawaj je recyklingowi. W pracy również możesz segregować odpady. 11. Używaj kartki papieru z obu stron i papier oddawaj do recyklingu. Czy wiesz, ile w Twojej firmie marnuje się papieru? Warto nie drukować bez potrzeby, ale warto też, zwłaszcza na "brudnopisy", wykorzystac papier już z jednej strony zadrukowany. Będzie dwa razy taniej - i dwa razy więcej papieru do używania. A zużyty papier warto oddzielić od innych odpadów i oddać do recyklingu. Użycie 1 tony makulatury to pozostawienie przy życiu 17 drzew, obniżenie zużycia energii o 20 procent i obniżenie emisji zanieczyszczeń nawet do 70 procent! 12. Ostrożnie z resztkami. Nie wylewaj do zlewów czy ubikacji substancji niebezpiecznych, tzn. kwasów, olejów przepracowanych czy pozostałości po lekach. 13. Dozuj detergenty. Do mycia filiżanek po kawie czy herbacie używaj środków biodegradowalnych. Czy wiesz, że jedna kropla detergentu dziennie mniej zużyta w każdym polskim biurze i domu to około litrów detergentow mniej w naszych ściekach - a w konsekwencji - w naszych rzekach i Bałtyku? 14. Edukuj ekologicznie. Podeślij szefowi adres strony lub połóż na jego biurku zestaw naszych rad. Może zdecyduje się na zmiany? Wasze porady: 15. Zrezygnuj z używania długopisów jednorazowych typu plastik. Zastąp długopis np. piórem wiecznym na ssawkę - to bardzo skuteczny sposób na eliminację plastiku w biurze i szkole. 16. Kupuj papier makulaturowy do drukarek i xero, na brudnopisy oraz ręczniki papierowe i papier toaletowy produkowane na bazie makulatury 17. Spróbuj zastąpić zszywki spinaczami, jeśli łączenie dokumentów jest konieczne. Spinaczy można używać wielokrotnie, a zszywki nadają się tylko do wyrzucenia. Ponadto, utrudniają recykling papieru, a gdy chcemy zadrukować drugą stronę zszytego dokumentu i tak trzeba usunąć zszywki przed włożeniem papieru do drukarki. Zakupy przyjazne dla środowiska Pomagaj Ziemi na co dzień - na zakupach: 1. Zrezygnuj z wyjazdu samochodem, kiedy wybierasz się po pudełko zapałek. Czasami warto skorzystać ze środków komunikacji miejskiej lub wybrać się na mały spacer. Mniej spalin dostanie się do atmosfery, mniej zapłacisz za paliwo, a przy okazji wyjdzie Ci to na zdrowie. 2. Idąc na zakupy, zabierz ze sobą torbę wielokrotnego użytku. Dzięki temu Ty indywidualnie ograniczysz ilość smieci i emisję CO2, nawet o 8 kg rocznie. Wyliczenie zostało oparte na założeniu, że zabierasz na zakupy torbę wielokrotnego użytku, rezygnując z 4 reklamówek plastikowych (o wadze 19,5

8 g każda) tygodniowo. Obliczenie ograniczenia emisji CO2 zostało wykonane na podstawie danych LCA (analiza cyklu życia) dot. produkcji folii LPDE (Ecoinvent, 2006). 3. Cokolwiek kupujesz, patrz nie tylko na cenę. Jeśli to możliwe, sprawdź, czy dany produkt jest energooszczędny i czy został wyprodukowany z poszanowaniem środowiska i pracowników. 4. Wybieraj energooszczędne! Kupując nową lodówkę, wybieraj tylko modele europejskiej klasy A energooszczędności (z automatycznym cyklem rozmrażania). Pozwoli to zmniejszyć emisję CO2 o blisko 210 kg rocznie. 5. Mniej sztuk - dobra sztuczka ;) Gdy kupujesz np. wodę mineralną, wybierz butelki 1,5 l, zamiast tej samej ilości w butelkach 0,5 l. W ten sposób obniżysz emisję CO2 o ok. 9 kg rocznie i nie wyprodukujesz niepotrzebnie odpadów. Wyliczenie opiera się na założeniu, że w jednym gospodarstwie domowym spożywa się 3 litry wody mineralnej tygodniowo. Kalkulacja została sporządzona przez porównanie wagi półtoralitrowych, plastikowych butelek z zakrętką 51g z półlitrowymi, plastikowymi butelkami z zakrętką 27g (NAPCOR, 2006) oraz przy użyciu danych LCA (life cycle assessment analiza cyklu życia) do produkcji plastikowego materiału PET (Ecoinvent, 2006). Podczas obliczenia uwzględniono jedynie produkcję plastiku, a pominięto produkcję butelek, ich transport i etykiety. Fakt ten wpływa na zaniżenie estymacji ograniczenia emisji CO2. 6. Sprzęt elektryczny i elektroniczny - zwracaj do sklepu. Kupując sprzęt agd, rtv czy elektroniczny, odtransportuj stare telewizory, lodówki, komputery do sklepu, w którym dokonujesz zakupu. Możesz w nim - w stosunku 1:1 - zostawić zepsute czy zużyte sprzęty. Nie wyrzucaj ich na śmietniki przy domach! To karalne, a przede wszystkim nieekologiczne! 7. Zrezygnuj ze zbędnych opakowań. Czy wszystko, co kupujemy, musi być wielokrotnie opakowane? Opakowania kosztują nas przecież dwukrotnie - kiedy je kupujemy i kiedy płacimy za ich wywóz. Po zużyciu stają się zwykłymi śmieciami. 8. Postaw na jakość. Zamiast przedmiotów "jednorazowego użytku" wybieraj rzeczy trwałe. "Jednorazówki" szybko trafiają na wysypiska. Zadbaj, aby nie trafiły tam również baterie używane w wielu tanich gadżetach - baterie te odpady niebezpieczne. 9. Postaw na recykling. Używaj produktów z surowców z recyklingu, np. wytworzonych z makulatury ręczników papierowych czy papieru toaletowego. 10. Dobre, bo bliskie. Kupuj polskie, a najlepiej lokalne produkty. Dowóz towaru to wyższe koszty transportu (i towaru) oraz wyższa emisja CO2, a im większa odległość, tym więcej gazu trafi do atmosfery. Wasze porady: 11. Jeśli w sklepie jest ustawiony pojemnik np. na zużyte baterie nie zapomnij zabrać z sobą zużytych. Nie wyrzucaj ich z innymi odpadami! Podróżowanie przyjazne dla środowiska Pomagaj Ziemi na co dzień - podróżując:

9 1. Przesiądź się na nogi. Na niewielkich dystansach chodź pieszo luż używaj roweru - to najmądrzejszy sposób transportu, także dla zdrowia. 2. Daj szansę transportowi publicznemu. W mieście korzystaj ze środków komunikacji miejskiej. Mknąc tramwajem, będziesz mógł też obserwować wściekłe miny stojących w korkach kierowców ;). 3. W dalszą podróż wybierz się pociągiem. 4. Wyprodukowanie samochodu to emisja blisko 5 ton CO2, nie mówiąc już o jego wykorzystywaniu. Jeśli jest Ci on jednak niezbędny: wybierz model o najmniejszej emisji i używaj go tylko wtedy, kiedy naprawdę musisz; dbaj o dobry stan silnika i ciśnienie w oponach - możesz zmniejszyć zużycie paliwa o kilkanaście procent; prowadź spokojnie, bez gwałtownych przyspieszeń i hamowania - niewiele dłużej będziesz jechać, a znacznie mniej spalisz paliwa i wyemitujesz CO2; staraj się nie przekraczać prędkości km/h. Jadąc szybciej, zużyjesz znacznie więcej paliwa; tankuj paliwo odsiarczone, z biokomponentami. warto badać jakość spalin z Twojego samochodu - pomoże to uniknąć różnych kłopotów; jeśli Ty i sąsiad jedziecie w jednym kierunku, a masz w samochodzie wolne miejsce - pojedźcie razem, jednym samochodem. Nie trzymaj właczonego silnika podczas porannego odszraniania lub mycia szyb, wyłącz silnik w trakcie przerw w podróży Wasze porady: 5. Jeśli masz w samochodzie klimatyzację, wyłączaj ją, jeśli nie jest Ci potrzebna. Czasem lepiej i milej oworzyć okno! Wakacje też mogą być przyjazne dla środowiska! Pomagaj Ziemi na co dzień - wypoczywając: Nieraz wystarczy pamiętać o najprostszych działaniach. Masz swój pomysł, jak być przyjaznym dla środowiska w różnych sytuacjach wakacyjnych? Napisz do nas! Twoje porady też mogą się tutaj znaleźć. 1. Zamiast kupować bilet lotniczy na drugi koniec świata, spójrzmy na mapę Polski i wybierzmy coś swojskiego. Jak mówi przysłowie: Cudze chwalicie, swojego nie znacie. Warto pamiętać, że jednym z największych źródeł emisji dwutlenku węgla są samoloty. Wybierzmy więc jakiś bezemisyjny środek transportu. Może rower? 2. No dobrze, jeżeli pokonanie kilkudziesięciu kilometrów rowerem jest dla nas zbyt przerażające, pozostaje pociąg, ewentualnie autobus, w najgorszym wypadku samochód. Tu też możemy być eko. Przede wszystkim noga z gazu - spokojna jazda to większe bezpieczeństwo i mniejsze zużycie paliwa, a w konsekwencji mniej zanieczyszczeń w powietrzu i więcej pieniędzy w portfelu. Aby obniżyć zużycie paliwa, trzeba też pamiętać o dobrze

10 napompowanych kołach, płynnej jeździe, zamkniętych oknach, no i zdjęciu zbędnych bagaży z dachu. Jeśli Ty i sąsiad jedziecie w jednym kierunku, a któryś z Was ma w samochodzie wolne miejsce - pojedźcie razem, jednym samochodem. Wyprodukowanie samochodu to emisja blisko 5 ton CO2, nie mówiąc już o jego wykorzystywaniu - ograniczaj korzystanie z tego środka transportu. 3. Dobrze, już zdecydowaliśmy, że tym razem jedziemy na rowerową wyprawę, np. do Doliny Baryczy, a nie fruniemy na Malediwy. Cała wyprawa zajmie nam 10 dni. Warto zatem zrobić kilka rzeczy, dzięki którym puste mieszkanie nie będzie nadaremnie zużywało energii podczas naszej nieobecności. Powyłączajmy wszystkie urządzania, ale także ich tryby czuwania, tzw. stand-by e. Uwaga! Nie zapomnijcie, że lodówka też jest na prąd. To właśnie ona zużywa w domu najwięcej energii spośród innych elektrycznych i elektronicznych urządzeń! (Przypominamy, że przed pozostawieniem jej odłączonej od prądu należy ją rozmrozić.) 4. Mamy zatem plan, mieszkanie zabezpieczone, bilet kolejowy w dwie strony kupiony, rower nasmarowany. Pora ruszyć w drogę. Przydałyby się jeszcze zakupy - odradzamy robienie zakupów na zapas. Po pierwsze, trzeba to wszystko nosić i wozić, po drugie, jedzenie się szybko psuje. W każdej wioseczce znajduje się jakiś mały sklepik - dajmy mu zarobić. 5. Nastawmy się na robienie codziennych zakupów, oczywiście tylko z torbą wielokrotnego użytku. Nie zerwie się i nie zamieni w śmieć po zużyciu. 6. Wybierajmy rzeczy zdrowe, świeże i ekologiczne, pytajmy o lokalne produkty, np. w Dolinie Baryczy zakochacie się w potrawach z karpia. Zakup lokalnych rarytasów dostarczy rozkoszy naszemu podniebieniu, ale i pomoże tym producentom, którzy produkują zdrową, ekologiczną żywność. Poza tym produkt wyprodukowany lokalnie nie powoduje wielkiej emisji CO2 związanej z transportem, np. z dalekich Chin. 7. Robimy zatem eko-zakupy. Generalnie warto stosować zasadę: Kupuj mniej opakowań, będziesz miał mniej śmieci. Prosty przykład, zamiast dwóch małych butelek napoju weź jedną większą. Proste, nie? 8. Po zakupach dobrze byłoby coś upichcić. Przykrywajmy garnek podczas gotowania, a na kawę czy herbatę gotujmy tylko tyle wody, ile potrzebujemy, ograniczymy emisję dwutlenku węgla o blisko 25 kg rocznie. Gdyby wszyscy Europejczycy gotowali tyle wody, ile potrzebują, czyli dziennie średnio o 1 litr wody mniej, zaoszczędzona energia mogłaby zasilić jedną trzecią oświetlenia ulicznego w Europie. 9. Wakacje w tym roku zapowiadają się upalnie. A my, przejeżdżając wiele kilometrów marzymy o klimatyzowanym pomieszczeniu w luksusowym hotelu? Trochę umiaru. Lepiej usiądźmy w cieniu, możemy też śmiało wykąpać się w jeziorze. 10. Kąpiąc się w jeziorach, rzekach czy morzu nie używamy mydła i szamponu! 11. Po wyczerpującej wędrówce po górach, zamiast długiej kąpieli, która wcale nie doda energii, weźmy prysznic - zaoszczędzimy nawet do 100 litrów wody!

11 12. Jeśli się już wymyliśmy po całodziennym pedałowaniu, pora wyprać skarpetki, gatki i podkoszulek. Ostrożnie jednak z detergentami. Używajmy wyłącznie środków biodegradowalnych. Pamiętajmy, jedna kropla detergentu dziennie mniej w każdym polskim biurze i domu to około litrów detergentów mniej w naszych ściekach - a w konsekwencji - w naszych rzekach i Bałtyku! 13. Noclegi. Warto poszukać urokliwego gospodarstwa ekologicznego. Dajmy zarobić naszym eko-rolnikom. 14. Czym byłyby wakacje bez wspomnień, a wspomnienia bez zdjęć. Planujemy kupić aparat fotograficzny, który pomoże utrwalić, jak np. lokalny lekarz wyjmuje z Twojego gardła ość karpia. Wybierajmy urządzenia zasilane za pomocą akumulatorków, które po wyczerpaniu można ponownie naładować - ich stosowanie jest tańsze i do tego zmniejsza ilość trujących odpadów (kadm, rtęć)! 15. Zamiast siedzieć przed komputerem, telewizorem, wyjdź na spacer - w ten sposób zadbasz o swój wzrok i wzmocnisz fizyczną tężyznę, a dodatkowo oszczędzisz energię! 16. Zaplanowaliśmy na wakacje wielkie domowe porządki? Nie wiemy co zrobić z niepotrzebnymi książkami, zabawkami czy ubraniami? Oddajmy je osobie, dla której będą one niezastąpione, a Zrobimy dobry uczynek dla drugiego człowieka, przyczyniając się do ochrony zasobów środowiska naturalnego. Nie zapomnijmy pozostałych śmieci posegregować w odpowiednie pojemniki! 17. Zaprosiliśmy znajomych na wieczornego, wakacyjnego grilla? Grillujmy, ale nie produkujmy zbędnych śmieci unikajmy jednorazowych kubków, sztućców, talerzyków! 18. Polska to tysiące hektarów stawów, rozlewisk i lasów. No właśnie lasy to 29 proc. powierzchni Polski, to nasz skarb. Warto, abyśmy trochę więcej o nie dbali - szczególnie podczas wakacyjnych wypraw. Czy zdajemy sobie sprawę z tego, że las jest naszym przyjacielem i sprzymierzeńcem? Pochłania dwutlenek węgla, pyły i tłumi hałas (nawet ten wewnętrzny), jest naturalnym magazynem wilgoci, reguluje lokalny klimat. Nie mówiąc już o dostarczaniu drewna, owoców i roślin, grzybów i grzybków. Daje nam także tak potrzebny spokój, pozwala się odprężyć. 19. Jak każdy z nas może dbać o las? W najprostszy sposób. Wystarczy nie śmiecić i zwracać uwagę innym śmiecącym - śmiecenie jest wykroczeniem i podlega karze grzywny nawet do 5 tys. zł. Musimy być ostrożni w lesie, szczególnie z ogniem, zatem lepiej zrezygnujmy z rozpalania ognisk, naprawdę łatwo jest spowodować pożar. Żadnego też łamania gałęzi, wyrywania roślin, zakopywania śmieci, ani hałasowania. 20. Jedyne, co możemy pozostawić w lesie - a dotyczy to również morskich plaż, łąk, brzegów jezior i wszystkich innych miejsc - to ślady naszych bosych stóp. Oprócz dobrego wrażenia, oczywiście.

12 Nasz Przyjaciel Las Pomagaj Ziemi na co dzień - spędzając czas w lesie: Czy zdajemy sobie sprawę z tego, że las jest naszym przyjacielem i sprzymierzeńcem? Pochłania dwutlenek węgla, pyły i hałas, jest naturalnym rezerwuarem wilgoci, reguluje lokalny klimat. Nie mówiąc już o dostarczaniu drewna, owoców i roślin, grzybów. Daje nam także tak potrzebny spokój i odprężenie. Dlatego dbajmy o las! Jak każdy z nas może dbać o las? 1. Nie śmiecić w lesie i zwracać uwagę innym śmiecącym nielegalne śmiecenie jest wykroczeniem i podlega karze grzywny do zł! 2. Nie zaprószać ognia i reagować na każde zagrożenie pożarem 3. Nie niszczyć roślin 4. Nie hałasować to płoszy ptaki i zwierzęta. Źródło: