Stan przemysłu przetwórstwa tworzyw, elastomerów i gumy oraz powłok ochronnych w Polsce

Transkrypt

1 IX Konferencja Szanse i możliwości branży chemicznej w UE Stan przemysłu przetwórstwa tworzyw, elastomerów i gumy oraz powłok ochronnych w Polsce Stefan KUBICA Instytut Inżynierii Materiałów Polimerowych i Barwników w Toruniu Prosimy cytować jako: CHEMIK 2013, 67, 3, Wprowadzenie przetwórstwa tworzyw, elastomerów i gumy oraz powłok ochronnych jest znaczącą częścią, jak również ogólnie przemysłu krajowego. Analiza kondycji tego przemysłu oraz występujących tendencji, przedstawiona zostanie w oparciu o informacje dotyczące: stanu podmiotów produkcji wybranych wyrobów, jej zyskowności i rentowności poziomu zatrudnienia średnich płac minimalnych brutto poniesionych nakładów inwestycyjnych handlu zagranicznego i notowań giełdowych wybranych spółek tendencji w krajowej produkcji wodorozpuszczalnych i wodorozcieńczalnych wyrobów lakierowych zmian zachodzących na publikowanych przez dziennik Rzeczpospolita na: Liście 2000 największych przedsiębiorstw w kraju, która określa ich kolejność na podstawie wielkości przychodów ze sprzedaży Liście 500, która obejmuje 19 krajów Europy Środkowo- Wschodniej (bez Rosji), gdzie podstawowym kryterium lokaty w rankingu jest wielkość uzyskanych przychodów, przeliczonych z poszczególnych walut krajowych na euro. Sytuacja wybranych dziedzin przedstawiana będzie na tle przemysłu krajowego. Zainteresowanie Instytutu Inżynierii Materiałów Polimerowych i Barwników w Toruniu, przemysłem przetwórstwa tworzyw, elastomerów i gumy oraz powłok ochronnych wynika z tego, że Instytut zgodnie z zapisami statutowymi, stara się być naturalnym zapleczem naukowo badawczym dla tej dziedziny przemysłu. Stan podmiotów W oparciu o dane Ministerstwa Gospodarki, dotyczące podmiotów o zatrudnieniu powyżej 9 osób, w latach od 2008 do 2011 (Tab. 1), wybrane działy/grupy w odniesieniu do przemysłu przetwórczego krajowego stanowiły ok. 9% ogółu podmiotów działających w krajowym przemyśle przetwórczym i w tym czasie proporcja ta ulega tylko nieznacznym wahaniom. Liczba podmiotów działająca w latach: Tablica 1 przetwórczy krajowy ogółem, w tym sztucznych i gumy Razem grupy Udział grup w ogółem 9,11% 9,21% 9,17% 9,26% W tym czasie generalnie spada liczba działających w krajowym przemyśle przetwórczym podmiotów (analogicznie w przemyśle przetwórstwa tworzyw, elastomerów i gumy oraz powłok ochronnych), o ok. 50%. W podanym okresie (Tab. 2), ilość działających w przemyśle przetwórstwa tworzyw, elastomerów i gumy oraz powłok ochronnych podmiotów rentownych, wynosiła ponad 9% w odniesieniu do krajowego przemysłu przetwórczego. Ilość podmiotów rentownych, podobnie jak w przypadku podmiotów ogółem w okresie od 2008 do I połowy 2012 roku, spada o ok. 50% i stanowi ok. 74% podmiotów ogółem. Tablica 2 Liczba podmiotów rentownych w latach: przetwórczy krajowy ogółem sztucznych i gumy Razem grupy Udział grup w ogółem 9,34% 9,59% 9,57% 9,35% W oparciu o dane Ministerstwa Gospodarki, zatrudnienie w przemyśle przetwórstwa tworzyw, elastomerów i gumy oraz powłok ochronnych (Tab. 3), w odniesieniu do zatrudnienia w krajowym przemyśle przetwórczym rośnie od 7 do ok. 8% w odniesieniu do zatrudnienia w krajowym przemyśle przetwórczym ogółem. Zatrudnienie w tys. osób w latach: Tablica 3 przetwórczy krajowy ogółem 1 938, , ,3 1581,5 5,4 4,8 6,6 5,6 sztucznych i gumy 130,2 124,7 127,5 118,2 33,2 29,9 29,4 29,7 96,8 94,8 98,1 88,5 Razem grupy 135,5 129,5 134,1 123,8 Udział grup w ogółem 6,99% 7,21% 7,75% 7,83% Według danych GUS, zatrudnienie i płace w przemyśle wyrobów z tworzyw i gumy na tle przemysłu krajowego w latach 2008 do I półrocza roku 2012 kształtowało się jak przedstawiono w Tablicach 4 i nr 3/2013 tom 67

2 Tablica 4 Zatrudnienie, tys. osób w latach: Krajowy Wyroby z tworzyw i gumy Udział wyrobów z tworzyw i gumy w zatrudnieniu krajowym 5,6% 5,7% 5,9% 6,1% 6,2% Tablica 5 Średnia płaca minimalna brutto za rok: Krajowy Wyroby z tworzyw i gumy Udział wyrobów z tworzyw i gumy w średniej płacy minimalnej brutto przemysłu krajowego 84,2% 80,8% 89,5% 88,4% 89,6% W oparciu o dane Ministerstwa Gospodarki, średni udział przemysłu przetwórstwa tworzyw, elastomerów i gumy oraz powłok ochronnych w sprzedaży na eksport (Tab. 6), w odniesieniu do krajowego przemysłu przetwórczego, w latach jest średnio niższy o ok. 17% z tendencja malejącą. O słabym wyniku branży stanowi głównie przemysł farb i lakierów, natomiast przemysł wyrobów z tworzyw i gumy, wykazuje wyższy udział w sprzedaży na eksport w porównaniu do krajowego przemysłu przetwórczego. Tablica 6 Udział w sprzedaży na eksport,% w latach przetwórczy krajowy ogółem sztucznych i gumy Średni udział grup 28,5 30, Średni udział grup w odniesieniu do ogółem 81,4% 84,7% 84,2% 82,9% Nakłady inwestycyjne przemysłu krajowego, w tym przemysłu tworzyw i gumy w latach , według danych GUS, dotyczących podmiotów o zatrudnieniu ponad 49 osób (Tab. 8). Nakłady inwestycyjne (mln zł) w latach: Tablica Krajowy 43501, , , , , ,5 Wyroby z tworzyw i gumy 2 915, , ,3 1923,4 2544,7 1232,9 6,70% 5,34% 3,42% 3,53% 4,30% 5,02% Produkcja sprzedana, w tym wyrobów z tworzyw i gumy, dotyczy podmiotów o zatrudnieniu ponad 9 osób, według danych GUS w latach 2005 do I półrocza roku 2012, kształtowała się jak przedstawiono w Tablicy 9. Tablica 9 Produkcja sprzedana w tym wyrobów z tworzyw i gumy (mld zł) w latach: krajowy 663,2 749, ,9 854,9 945, ,7 566,9 Wyroby z tworzyw i gumy Udział wyrobów z TWS i gumy w produkcji przemysłu chemicznego ogółem 31 35,9 41,4 41,8 43, ,5 31,1 4,67% 4,79% 4,96% 4,86% 5,04% 5,29% 5,53% 5,49% Z powyższych danych wynika, że produkcja sprzedana wyrobów z tworzyw i gumy wykazuje tendencje zwyżkowe do roku 2011, w porównaniu do produkcji sprzedanej ogółem. Natomiast produkcja wybranych wyrobów w tych samych latach kształtowała się jak przedstawiono w Tablicy 10. Produkt sztuczne Wielkość produkcji (tys. t) w latach: Tablica IX Konferencja Szanse i możliwości branży chemicznej w UE Udział nakładów inwestycyjnych przemysłu przetwórstwa tworzyw, elastomerów i gumy oraz powłok ochronnych (Tab. 7), w nakładach inwestycyjnych krajowego przemysłu przetwórczego, stanowi od 6,7-8,1%. Udział wybranych grup jest zbliżony do udziału zatrudnienia. Generalnie poziom inwestowania jest wysoce niezadowalający. Inwestycje mln zł w latach: Tablica 7 przetwórczy krajowy ogółem 46724, , , , ,1 34 sztucznych i gumy 3 379, , , ,0 872,6 566,3 584, , ,3 1836,9 800 Łącznie grupy 3 501, , , ,0 Udział grup w odniesieniu do ogółem 7,5% 6,7% 7,6% 8,1% Polietylen bd bd bd Polipropylen bd bd bd Polistyren bd bd bd ,7 PCW bd bd bd syntetyczne bd bd 125,7 122,6 133, Farby i lakiery , Wyroby z gumy 557,1 625,1 634,2 625,7 560, ,5 407 Wykładziny z tworzyw sztucznych tys. t bd bd bd bd bd 32 37,3 15 Razem 3625,1 4205,1 4404,9 5058,2 4784,7 5175,6 5566,8 2719,7 Opony (tys. szt.) Wykładziny z tworzyw sztucznych tys. m 2 bd bd bd bd bd bd-brak danych Powyższe dane wykazują, że łączna wielkość produkcji większości wyszczególnionych asortymentów ma tendencje zwyżkowe. nr 3/2013 tom

3 IX Konferencja Szanse i możliwości branży chemicznej w UE Zysk i rentowność przemysłu wyrobów z tworzyw i gumy Dane dotyczące zysku i rentowności uzyskanej przez podmioty o zatrudnieniu ponad 49 osób, na podstawie danych GUS , przedstawiono w Tablicach 11 i 12. Zysk netto (mln zł) w latach: Tablica Ogółem krajowy , , , ,6 Wyroby z tworzyw i gumy 1 618, ,4 2589,6 2832,8 1647,4 Udział przemysłu tworzyw sztucznych i gumy w zysku krajowego przemysłu ogółem 3,41% 4,19% 4,09% 3,52% 4,14% Rentowność obrotu netto,% Tablica Ogółem krajowy 4,7 5,1 3,5 4,8 5,5 6,1 5,7 Wyroby z tworzyw i gumy Udział przemysłu TWS i G w rentowności krajowego przemysłu ogółem 4,4 5,5 2,3 5,3 5,1 4,6 5,3 93,6% 107,8% 65,7% 110,4% 92,7% 75,4% 92,9% Zysk netto przemysłu wyrobów z tworzyw i gumy na przestrzeni lat od 2008 do I półrocza roku 2012 sukcesywnie się zwiększa, podobnie jak zysk krajowy ogółem. Udział przemysłu wyrobów z tworzyw i gumy w zysku krajowym ogółem stanowi od 3,4 do 4,2%. Rentowność obrotu przemysłu wyrobów z tworzyw i gumy, w porównaniu do rentowności obrotu przemysłu krajowego, jest niższa i wynosi średnio ok. 91%. Podobnie przedstawia się sytuacja w zakresie wartości rynkowej wybranych podmiotów gospodarczych (Tab. 14). Wyjątek w tym przypadku stanowią ZPG Stomil Sanok SA., gdzie wartość rynkowa spółki wzrosła na przestrzeni lat Spółka Wartość rynkowa spółki (mln zł) na dzień Tablica Boryszew SA 763, , ,0 Dębica SA 906,2 744,7 750,9 ERG 56,7 19,9 16,9 Plast Box 142,3 99,4 99,6 Stomil Sanok SA ,7 470,7 Fabryka Farb Śnieżka 585,2 315,9 436,3 Handel zagraniczny chemikaliami Dla wybranej grupy wyrobów (Tab ), podano obroty w zakresie eksportu, importu i salda tych obrotów. Grupa wyrobów Eksport (mln EUR) Tablica Obroty kraju , , , ,2 Farby, barwniki, garbniki ,2 461,0 409,2 474,7 582,1 302, , ,2 2084,2 2734,5 3649,6 1810,8 Notowania akcji wybranych spółek branży tworzyw i gumy na GPW W oparciu o wybrane dane GUS, zamieszczone w Tablicy 13 stwierdzić można, że od 2006 r. do 2011 r. występuje stała tendencja spadku kursu akcji dla wybranych podmiotów gospodarczych. Spółka Kurs akcji (zł) na dzień Tablica Grupa wyrobów , ,0 3871,4 4881,8 5914,2 2992,5 Tablica 16 Import (mln EUR) Boryszew SA 22,7 11,92 2,1 6,53 1,98 0,63 Obroty kraju , , ,3 Dębica SA ,2 37,9 66, ERG 12,95 8,85 0,37 1,55 1,02 0,46 Plast Box 22,55 16,4 12,4 18,6 15,88 11,3 Stomil Sanok SA ,25 10,3 14,4 12 Farby, barwniki, garbniki 1015, ,5 1205,8 1012, ,7 1262,9 636,9 1663, , ,4 1689, ,6 2984, ,1 Fabryka Farb Śnieżka 38, ,74 39, ,3 5821, , ,2 5883, ,7 8634, ,4 210 nr 3/2013 tom 67

4 Grupa wyrobów Obroty kraju Farby, barwniki, garbniki Saldo (mln EUR) Tablica , ,5-9309, , ,1-666,3-700,3-372, ,8-334,1 223,9 222, ,7 516,9 665,2 334,7-2279,2-2575,5-1309,7-1690,1-2448,9-2719, ,9 Z przedstawionych danych wynika, że w obrotach eksportowo importowych kraju oraz wybranej grupy wyrobów łącznie saldo tych obrotów jest ujemne. Jedynie w przypadku kauczuków i wyrobów kauczukowych saldo jest dodatnie. Firmy przemysłów gumowego i tworzyw sztucznych na Liście 2000 Na Liście 2000 dziennika Rzeczpospolita na stałe, rozpoczynając od roku 2007, zadomowiło się 17 przedsiębiorstw przedstawionych w Tablicy 18. Nazwa przedsiębiorstwa Tablica 18 lokata na liście 2000 w latach Michelin Polska SA Olsztyn TC Dębica SA Dębica Bridgestone Poznań sp. z o.o Tablica 19 lokata na liście 2000 w latach Nazwa przedsiębiorstwa Veriplast Poland sp. z o.o. Skierniewice bd Termo Organika sp. z o.o. Kraków bd 1408 Plast Team sp. z o.o. Słupsk bd Vibracoustic sp. z o.o. Środa Śl bd Gruplast Gruba s.j. Kołbiel bd bd Ergis SA Warszawa GK bd 506 bd bd Vita Polimers sp. z o.o. Brzeg Dolny bd 1036 bd bd Rhodia Polyamide Gorzów Wlk. bd 1101 bd bd Rosti Polska sp. z o.o. Białystok bd 1226 bd bd Jelenia Plast sp. z o.o. Jelenia Góra bd 1541 bd bd Poli-Eco sp. z o.o. Szprotawa bd 1746 bd bd Fabryka Styropianu Arbet Koszalin bd 1873 bd bd Gates sp. z o.o., Legnica bd bd CF Gomma sp. z o.o., Częstochowa bd bd GTX Hanex Plastic sp. z o.o., Dąbrowa Górnicza bd Constantia Teich Poland sp.z o.o., Kleszczów bd bd Hanplast sp. z o.o., Bydgoszcz bd bd Multilayer Pipe Company sp. z o.o., Strzelin bd bd Huhtamaki sp. z o.o.,siemianowice Śląskie bd bd 680 bd Rettig-Heating sp. z o.o., Rybnik bd bd Aluplast sp. z o.o., Poznań bd bd Przedsiębiorstwo Barbara Kaczmarek s.j., Gostyń bd bd Sarantis SA, Piaseczno bd bd FAIU Famet SA, Kędzierzyn-Koźle bd bd Vox Industrie SA Profile, Czewonak bd bd IX Konferencja Szanse i możliwości branży chemicznej w UE Hutchinson sp. z o.o. Żywiec Wavin Metalplast-Buk sp. z o.o. Buk Stomil Sanok SA GK Sempertrans SA Bełchatów GK Decora SA Środa Wlk. GK Drutex SA Bytów Veka sp. z o.o. Skierniewice MZCh Organika SA Malbork bd TRI Poland sp. z o.o. Wolbrom Lentex SA Lubliniec GK ZTS Gamrat Jasło FTT Stomil Wolbrom SA Greiner Packaging sp. z o.o. Teresin Barre Thomas sp. z o.o. Częstochowa bd-brak danych Pozostałe 46 przedsiębiorstw (Tab. 19), zajmowało odpowiednie lokaty w latach wcześniejszych, a następnie znikały z Listy 2000, niektóre zaś do tej listy były wprowadzane. Supravis Group SA GK, Bydgoszcz bd bd 1135 bd Bridgestone Stargard, Stargard Szczeciński bd bd 1284 bd Marflex-M.J. Maillis Poland, Karczew bd bd 1402 bd Betts Poland sp. z o.o., Konstancin-Jeziorna bd bd Brügmann sp. z o.o., Włocławek bd bd Auto Gum s.j., Kraków bd bd 1941 bd Viva Manufacturing Poland sp. z o.o., Teresin bd bd 1988 bd CeDo Kąty Wrocławskie sp. z o.o. bd bd Eurofoamsp. z o.o. Zgierz bd bd Sarantis Polska SA Piaseczno bd bd Plastica sp. z o.o. Kowalewo Pomorskie bd bd Pipelife SA Krotoszyn bd bd 992 Rosti Polska sp. z o.o. Białystok bd bd Nordenia sp. z o.o. Dopiewo bd bd _ 1316 Deceuninck sp. z o.o. Swarzędz bd bd _ 1475 Polynt sp. z o.o. Niepołomice bd bd _ 1546 Okna Rąbień sp. z o.o. Rąbień bd bd _ 1674 Stella Pack SA Lubartów bd bd Curver sp. z o.o. Słupsk bd bd _ 1792 York sp. z o.o. Bolechowo bd bd _ 1838 Supravis SA Bydgoszcz bd bd bd-brak danych nr 3/2013 tom

5 IX Konferencja Szanse i możliwości branży chemicznej w UE Firmy przemysłu gumowego i tworzyw sztucznych na Liście 500 Rzeczpospolitej Z list przedsiębiorstw branży chemicznej i paliwowej na Listach 500 Rzeczpospolitej największych firm Europy Środkowo-Wschodniej, wybrano firmy przemysłu gumowego działające w Polsce (Tab. 20). Nazwa przedsiębiorstwa Pozycja w roku Tablica Firma Oponiarska Dębica SA, Michelin Polska SA, Olsztyn bd bd Bridgestone Poznań sp. z o.o., Poznań Hutchinson Poland sp. z o.o., Żywiec Wavin Metalplast-Buk sp. z o.o., Buk bd bd bd SZPG Stomil Sanok SA GK, Sanok bd bd bd CeDo sp. z o.o., Kąty Wrocławskie bd bd bd Rehau sp. z o.o.,baranowo bd bd bd bd bd 449 Gates sp. z o.o, Legnica bd bd bd bd bd 457 Na Liście 500 dominują przedsiębiorstwa z branż surowcowo energetyczno paliwowych. Udział firm chemicznych, a w szczególności firm przemysłu gumowego i tworzyw sztucznych, jest znacznie skromniejszy. Firmy branży wyrobów gumowych i tworzywowych na Liście 500 Polityki W tygodniku Polityka zamieszczane są również Listy 500 największych polskich przedsiębiorstw. Jest to ranking polskich firm z sektora przemysłu, handlu i usług. Z list tych wybrano firmy przemysłu gumowego działające w Polsce (Tab ). Nazwa firmy Tablica 21 Miejsce na Liście 500 w latach Omówienie tendencji w krajowej produkcji wyrobów lakierowych, przedstawione zostało na Rysunkach 4 8, w oparciu o dane i podział wyrobów lakierowych, publikowane w czasopiśmie Materiały Budowlane. Dane dotyczące tendencji w krajowej produkcji rur, przewodów i węży sztywnych z polimerów chlorku winylu, wykładzin podłogowych, ściennych lub sufitowych z tworzyw sztucznych, wykładzin podłogowych z polimerów chlorku winylu oraz drzwi, okien i ich ościeżnic oraz progów, z tworzyw sztucznych, przedstawiono na Rysunkach 1-9. Na rysunkach krzywe ciągłe pokazują dane rzeczywiste, zaś linie trendu zaznaczone są krzywymi przerywanymi. Rys. 1 Rys. 2 Firma Oponiarska Dębica SA Hutchinson Poland sp. z o.o. Żywiec Bridgestone Sp. z o.o.,poznań ZPG Stomil Sanok SA Aluplast sp. z o.o., Poznań CeDo Sp. z o.o., Kąty Wrocławskie Grupa Organika SA, Malbork _ 449 Sempertrans Sp. z o.o., Bełchatów _ Rys. 3 Rhodia Polyamide Polska Sp. z o.o., Gorzów Wielkopolski _ 479 Gates Polska Sp. z o.o., Legnica Tendencje w krajowej produkcji wodorozpuszczalnych i wodorozcieńczalnych wyrobów lakierowych W różnych publikacjach prezentujących dane statystyczne dotyczące krajowej produkcji poszczególnych asortymentów farb i lakierów, można zauważyć spore rozbieżności. Wynikają one z nieutrwalonego jeszcze posługiwania się nową klasyfikacją w statystyce. Rys nr 3/2013 tom 67

6 Rys. 5 Rys. 6 Rys. 7 Rys. 8 Rys. 9 Przedstawione na rysunkach 1 9 krzywe tendencji w zakresie krajowej produkcji wyrobów lakierowych, rur, przewodów i węży sztywnych z polimerów chlorku winylu, wykładzin podłogowych, ściennych lub sufitowych z tworzyw sztucznych, wykładzin podłogowych z polimerów chlorku winylu, za lata od 2007 do I półrocza 2012 oraz drzwi, okien i ich ościeżnic oraz progów z tworzyw sztucznych, za lata od 2009 do I półrocza 2012 wykazują, że sytuacja we wszystkich tych dziedzinach w zakresie produkcji, wskazuje na ostre hamowanie bądź powrót do poziomu produkcji przed rokiem Wnioski i diagnoza W oparciu o przedstawione dane stwierdzić można, że: 1. Od roku 2008 do 2011 spadła o ok. 50% liczba działających w krajowym przemyśle przetwórczym podmiotów, w tym także w przemyśle przetwórstwa tworzyw, elastomerów i gumy oraz powłok ochronnych. Ilość podmiotów rentownych stanowiących ok. 74% podmiotów ogółem w tym czasie, także spadła o ok. 50%. 2. W przemyśle przetwórstwa tworzyw, elastomerów i gumy oraz powłok ochronnych, w odniesieniu do przemysłu krajowego rośnie zatrudnienie od 7 do ok. 8%. 3. Sprzedaż na eksport przemysłu przetwórstwa tworzyw, elastomerów i gumy oraz powłok ochronnych w odniesieniu do krajowego przemysłu przetwórczego, w latach jest średnio niższy o ok. 17%, głównie ze względu na wyniki przemysłu farb i lakierów, natomiast przemysł wyrobów z tworzyw i gumy wykazuje wyższy udział w sprzedaży na eksport w porównaniu do krajowego przemysłu przetwórczego. 4. Produkcja sprzedana wyrobów z tworzyw i gumy wykazuje do 2011 r. tendencje zwyżkowe, w porównaniu do produkcji sprzedanej ogółem. 5. Zysk netto przemysłu wyrobów z tworzyw i gumy na przestrzeni lat od 2008 do I półrocza roku 2012 sukcesywnie się zwiększa podobnie jak zysk krajowy ogółem. Rentowność obrotu przemysłu wyrobów z tworzyw i gumy, w porównaniu do rentowności obrotu przemysłu krajowego jest niższa i wynosi średnio ok. 91%. 6. Od 2006 do 2011 roku występuje stała tendencja spadku kursu akcji dla wybranych podmiotów gospodarczych; wyjątek stanowią ZPG Stomil Sanok SA. 7. W obrotach eksportowo importowych kraju oraz wybranej grupy wyrobów, łącznie saldo tych obrotów jest ujemne. Tylko w przypadku kauczuków i wyrobów kauczukowych saldo jest dodatnie. 8. Krajowa produkcja wyrobów lakierowych i tworzyw sztucznych, w latach od 2007 do I półrocza 2012 odnotowuje ostre hamowanie, bądź powrót do poziomu produkcji przed 2009 r. Wszystko to wskazuje, że kryzys na stałe zadomowił się w zarówno w przemyśle wyrobów z tworzyw i gumy, jak i w przemyśle krajowym. Dane źródłowe wykorzystane w opracowaniu: 1. Roczniki statystyczne GUS Dane Giełdy Papierów Wartościowych, Dane Ministerstwa Gospodarki. 4. CHEMIK nauka technika rynek roczniki: 2007 nr 10, 12; 2008 nr 2, 4, 5; 2009 nr 2, 5, 6, 7, 8, 10, 12; 2010 nr 2, 5, 7, 8, 9, 12; 2011 nr 3, 4, 5, 7, 9, 12; 2012 nr 1, 2, 3, 4, 5, 8, Materiały Budowlane roczniki: 2008 nr 2; 2009 nr 2, 11, 12; 2010 nr 1, 2, 11, 12; 2011 nr 2, 11, 12; 2012 nr 2, Elastomery roczniki: 2008 nr 1-6; 2009 nr 1-6; 2010 nr 1-6; 2011 nr 1-4; 2012 nr Rzeczpospolita Ekonomia & Rynek. 8. Polityka. IX Konferencja Szanse i możliwości branży chemicznej w UE nr 3/2013 tom