Z przyjemnością informuję Państwa, że Przedsiębiorstwo Farmaceutyczne LEK-AM Sp. z 0.0. wprowadziło na polski rynek preparat o nazwie: Melatonina

Transkrypt

1 lekam ~~ Przedsiębiorstwo Farmaceutyczne LEK-AM Sp. z.0.0., Biuro Handlowe ul. Podwale 23, Warszawa tel./fax: (022) tel. kom.: Szanowna Szanowny Pani Magister, Panie Magistrze, Z przyjemnością informuję Państwa, że Przedsiębiorstwo Farmaceutyczne LEK-AM Sp. z 0.0. wprowadziło na polski rynek preparat o nazwie: Melatonina Wskazania do stosowania preparatu "MELATONINA" przedstawiają się następująco: Środek pomocniczy w zaburzeniach snu, również w zaburzeniach związanych ze zmianą stref czasowych oraz jako środek regulujący cykl dobowy snu i czuwania u pacjentów niewidomych. Ponadto "MELATONINA" jako środek uzupełniający niedobory naturalnego hormonu poprawia jakość życia, jest silnym naturalnym zmiataczem wolnych rodników oraz naturalnym środkiem wzmacniającym układ odpornościowy organizmu. Substancją czynną preparatu jest melatonina - syntetyczny odpowiednik naturalnego hormonu występującego w organizmie człowieka. Wydzielanie melatoniny u osób po roku życia jest niewystarczające, co skutkuje wieloma dolegliwościami, m. in. zaburzeniami zasypiania i snu. Najbardziej naturalna metoda leczenia tych pacjentów polega na uzupełnieniu niedoborów melatoniny. Substancja czynna preparatu "MELATONINA" jest substancją doskonale przebadaną i dlatego szeroko stosowaną w wymienionych wskazaniach na całym świecie, również w USA. Obecnie "MELATONINA" jest zarejestrowana w Polsce. Możecie Państwo polecać ją pacjentom zgłaszającym się do Państwa apteki i pytającym o skuteczny lek nasenny. Ponadto "MELATONI- NA" ma wiele innych korzystnych działań szczegółowo omówionych w załączonym artykule Pana prof. dr hab. med. Michała Karaska. Pacjenci mogą zakupić nasz preparat w aptece bez recepty (status OTC, świadectwo rejestracji nr 8317). Na 1 opakowanie preparatu "MELATONINA" składa się 30 tabletek podzielnych, z których każda zawiera 5 mg melatoniny. Zwykle podaje się 1 tabletkę na około 1 godzinę przed snem- wszelkie szczegółowe informacje są zawarte w ulotce dołączonej do opakowania, na stronie jak również są dostępne w siedzibie naszego Przedsiębiorstwa na Państwa życzenie. Gorąco zachęcam Państwa do zapoznania się z załączonym artykułem "Melatonina - terapeutyczne zastosowanie" autorstwa Pana prof. dr hab. med. Michała Karaska, tak aby mogli Państwo skutecznie pomóc pacjentom pytającym o skuteczny lek nasenny w Państwa aptece. U większości pacjentów efekt działania "MELATONINY" występuje już po kilku dniach stosowania, choć u niektórych okres ten może ulec wydłużeniu. ~ndrze~~. Kierownik ~tingu i Sprzedaży

2 PROF. DR HAB. MED. MICHAŁ KARASEK AkademiaMedycznaw Łodzi Instytut "Centrum Zdrowia MatkiPolki"w Łodzi MELATONINA - TERAPEUTYCZNE ZASTOSOWANIE Melatonina (N-acytylo-5-metoksytryptamina) jest hormonem wydzielanym przez szyszynkę. Hormon ten wykazuje bardzo charakterystyczny dobowy rytm wydzielania. W ciągu dnia jego stężenia w surowicy krwi są niskie ( pg/ml), natomiast wyraźnie wzrastają w nocy, osiągając szczyt ( pg/ml) między godziną 24 a 3. Od kilkunastu lat melatonina jest używana w USA jako środek poprawiający sen lłagodzący objawy jet-iag (zaburzenia związane z szybką zmianą stref czasowych w czasie podróży międzykontynentalnych). Próbowano także stosować melatoninę w chorobach układu krążenia oraz w chorobie Alzheimera. Ponadto miał to być środek opóźniający proces starzenia się, wzmacniający układ odpornościowy organizmu, czy pomocny w leczeniu choroby nowotworowej. Prowadzone intensywne badania nad melatoniną doprowadziły do wprowadzenia tego hormonu do terapii. MELATONINA W ZABURZENIACH SNU Bodźcem do prób zastosowania melatoniny w zaburzeniach snu było stwierdzenie wyraźnie niższych stężeń tego hormonu lub jego metabolitu u osób z tymi zaburzeniami niż u osób w tym samym wieku bez zaburzeń snu. W dość licznych obecnie badaniach przeprowadzonych z zastosowaniem podwójnie ślepej próby udowodniono bezspornie skuteczność melatoniny w niektórych zaburzeniach snu, zwłaszcza przebiegających z zaburzeniami rytmów dobowych. Wykazano, że melatonina ułatwia zasypianie, zmniejsza liczbę przebudzeń w nocy bądź powoduje w tych przypadkach wcześniejsze ponowne zasypianie i poprawia samopoczucie w ciągu dnia. Szczególną skuteczność melatoniny wykazano w zespole opóźnionej fazy snu, czyli w takich przypadkach, kiedy przesunięte są fazy sen - czuwanie. Podanie melatoniny przyspiesza u osób dotkniętych tą dolegliwością zasypianie o około 2-3 godziny, nie wpływając na długość snu. Wyraźną poprawę jakości snu uzyskaliśmy także w badaniach naszego zespołu przeprowadzonych u kobiet w wieku lat. Wykazano także, że podawanie melatoniny u osób przyjmujących przez długi okres czasu benzodiazepiny pozwoliło na znaczne zredukowanie dawki tych uzależniających leków. Dawka melatoniny powodująca poprawę jakości snu waha się u poszczególnych osób i wynosi przeciętnie od 1 do 3 mg (max do 5 mg). Z doświadczeń własnych wynika, że dawka ta winna być dobrana indywidualnie. Zwykle można zacząć od dawki 2,5-3 mg i w przypadku skutecznego działania można ją ewentualnie zmniejszać do 2 mg, a nawet 1 mg. Melatonina jest także skuteczna w leczeniu zaburzeń snu u osób niewidomych, które mają swobodnie biegnący rytm dobowego wydzielania tego hormonu, inny niż rytm 24-godzinny. Podawanie melatoniny w dawce 3 mg powoduje normalizację cyklu sen - czuwanie u tych osób. W~A-2001

3 Stosowanie melatoniny może być także pomocne u osób wykonujących pracę zmianową. Praca w nocy wymaga bowiem przestawienia naszego rytmu biologicznego, a jej efektem jest niemożność zasypiania po zakończeniu pracy, czyliw godzinach rannych. Melatonina podana w dawce od l mg do 3 mg, o odpowiedniej porze (po zakończeniu pracy nocnej) może poprawiać sen u osób pracujących w nocy i sypiających w ciągu dnia. Istotny wydaje się fakt, że sen wywołany przez me1atoninę uderzająco przypomina sen naturalny, podczas gdy sen wywołany przez większość środków nasennych zaburza fazy snu. Ponadto, wieczorne przyjmowanie melatoniny nie wywołuje upośledzenia sprawności następnego dnia po jej spożyciu, które to zjawisko często występuje po innych środkach nasennych. Od wielu już lat melatonina znajduje zastosowanie w łagodzeniu zaburzeń wynikających z szybkiej zmiany stref czasowych (jet-lag). Złe samopoczucie, zaburzenia snu, nadmierna drażliwość, ból głowy, dezorientacja, zmęczenie i brak koncentracji występują u wielu przemieszczających się osób. Po prostu w czasie, gdy my przemieściliśmy się szybko o 6-8 godzin (do przodu lub do tyłu) nasz wewnętrzny zegar biologiczny pozostał na miejscu. Objawy związane z jet-lag są zwykle silniej nasilone w przypadku podróży z zachodu na wschód (wyprzedzenie zegara biologicznego) niż odwrotnie (opóźnienie zegara biologicznego). Odpowiednie przyjmowanie melatoniny może znacznie złagodzić, a nawet zniwelować całkowicie te przykre objawy. Opracowano schemat przyjmowania melatoniny w przypadku lotów międzykontynentalnych, różny w zależności od kierunku przemieszczania się. Przy lotach ze wschodu na zachód wystarczy jeśli przyjmować będziemy melatoninę w dawce 5 mg około l godzinę przed planowanym udaniem się na spoczynek przez 4 dni po przylocie. Natomiast przy lotach z zachodu na wschód zaleca się przyjmowanie melatoniny 2 dni przed planowanym lotem, tyle godzin wcześniej ile mijamy stref czasowych (np. przy zmianie 6 stref i planowanym udaniem się na spoczynek po przylocie o godzinie 23 czasu miejscowego należy przyjąć melatoninę między 16 a 17). Iprzed podróżą i po podróży przyjmujemy tę samą dawkę - 5 mg. Rytm dobowy melatoniny wykształca się około 6 miesiąca życia, szczyt wydzielania nocnego występuje między 4 a 10 rokiem życia, po czym następuje spadek, najwyraźniejszy w okresie pokwitania i postępujący powoli do roku życia. Od tego czasu spadek jest już coraz wyraźniejszy, co sprawia, że w wieku podeszłym poziom melatoniny jest bardzo niski. Jest to niekiedy nazywane "melatoninopauzą", w analogii do menopauzy czy andropauzy. Wiek podeszły niesie z sobą szereg różnych dolegliwości wyraźnie zmniejszających komfort życia. Jednakże uznanie jakie zyskała melatonina jako czynnik zapobiegający starzeniu się organizmu budzi sporo kontrowersji, mimo, że powstała nawet teoria, iż "starzenie jest wynikiem niewydolności szyszynki". Nie ma jednak znaczących dowodów naukowych świadczących, że melatonina może spowolnić starzenie się człowieka. Należy podkreślić, że większość badań nad udziałem melatoniny w procesie starzenia się pochodzi z badań doświadczalnych na zwierzętach. Jednak z uwagi na stwierdzaną często poprawę samopoczucia, a przede wszystkim poprawę jakości snu istnieją racjonalne przesłanki do uzupełniania niedoborów melatoniny w podeszłym wieku. Stosowane dawki winne być dobrane indywidualnie (przeciętnie od l mg do 3 mg dziennie).

4 MELATONINA TAKO ZMIATACZ WOLNYCH RODNIKÓW Jednym z ostatnio podkreślanych działań melatoniny jest jej zdolność do zmiatania wolnych rodników. Wolne rodniki są związkami chemicznymi posiadającymi na swej zewnętrznej orbicie niesparowany elektron, powstającymi jako niepożądane produkty przejściowe metabolizmu. Największe zainteresowanie wzbudzają wolne rodniki będące reaktywnymi formami tlenu, mogące powodować uszkodzenie DNA,białek i lipidów i będące w efekcie istotnym czynnikiem w patogenezie wielu chorób, jak np. nowotworów, chorób degeneracyjnych układu nerwowego (choroba Alzheimera, choroba Parkinsona), miażdżycy, zaćmy, itp. Podkreśla się także ich znaczenie w procesie starzenia się. Wykazano ostatnio, że melatonina wywiera silne działanie antyoksydacyjne. Jest ona zmiataczem zarówno rodników wodorotlenkowych, będących najbardziej reaktywnymi pośród rodników, jak i rodników nad tlenkowych. Melatonina rozpuszcza się zarówno w tłuszczach, jak i w wodzie, co powoduje, że może ona pełnić rolę przeciwutleniacza tak hydrofilowego jak i hydrofobowego. Wykazano, że melatonina zmiata rodniki nadtlenkowe dwukrotnie skuteczniej niż witamina E, uznawana dotąd za główny przeciwutleniacz hydrofobowy i jest pięciokrotnie skuteczniejsza w zmiataniu rodników wodorotlenkowych niż główny przeciwulteniacz hydrofilowy - glutation. Melatoninę charakteryzuje ogromna łatwość penetracji komórki, a jej stężenie wewnątrzkomórkowe jest często większe niż stężenie w płynach ustrojowych. Sprawia to, że melatonina, mimo występowania w organizmie w znacznie niższym stężeniu niż np. glutation, jest łatwo dostępna w komórce i może być uznana za jeden z istotniejszych przeciwutleniaczy. EWENTUALNE INNE ZASTOSOWANIE MELATONINY Istnieją pojedyncze doniesienia wskazujące na pomocną rolę melatoniny w chorobach układu krążenia. Wykazano bowiem, że może ona obniżać ciśnienie krwi i powodować spadek stężell cholesterolu. Jednak potrzebne są dalsze badania kliniczne w tym kierunku. Wykazano także w nielicznych badaniach, że melatonina może być pomocna w leczeniu choroby Alzheimera. Jednak podobnie jak w poprzednim przypadku potrzebne są dalsze badania kliniczne. Wreszcie, melatoninę próbowano stosować w chorobie nowotworowej. Wykazano bowiem, że w przypadkach niektórych nowotworów doświadczalnych u zwierząt melatonina hamowała ich rozwój. Ponadto, w niektórych typach nowotworów stwierdzono obniżenie stężeń tego hormonu w surowicy krwi. Jednak dotychczasowe wyniki badań nie są jednoznaczne i w żadnym przypadku nie można uznać melatoniny za lek pomocny w leczeniu choroby nowotworowej. Wydaje się jedynie, że w niektórych przypadkach może ona poprawić komfort życia pacjentów z bardzo zaawansowaną chorobą nowotworową podlegających wyłącznie leczeniu paliatywnemu. TOKSYCZNOŚĆ MELATONINY W przeprowadzonych dotychczas badaniach nie wykazano niepożądanych działań niekorzystnych melatoniny. Sporadycznie opisywano jedynie występowanie senności, bólów brzucha i koszmarów nocnych. Nawet tak wysoka dawka jak 6,6 g podawana przez 35 dni u 11 osób nie wywołała istotnych działań ubocznych; stwierdzono jedynie występowanie senności i biegunki. Nie wykazano także braku wyraźnych skutków ubocznych w grupie 1400 kobiet, którym podawano melatoninę w wysokiej dawce (75 mg) przez 4 lata. Nie udało się także uzyskać DL50 dla melatoniny, gdyż najwyższa z możliwych technicznie

5 do podania dawek (SOO mg/kg masy ciała) nie spowodowała śmierci zwierząt. W opublikowanych ostatnio badaniach nie stwierdzono niekorzystnego działania miesięcznego podawania melatoniny na morfologię krwi i 27 różnych parametrów biochemicznych. Także z badań własnych naszego zespołu wynika brak występowania niekorzystnego działania ubocznego melatoniny. Należy jednak wspomnieć, że brak jest dokładnych danych dotyczących ewentualnych niepożądanych działań niekorzystnych długotrwałego stosowania melatoniny. ZALECANA DAWKA I SPOSÓB STOSOWANIA Dawka stosowanej melatoniny zależy od przyczyny jej przyjmowania i winna być dobierana indywidualnie. Niezmiernie istotny jest czas podawania. Nie powinno się przyjmować tego hormonu w ciągu dnia, z jednym wyjątkiem dotyczącym pracy zmianowej. Także długość kuracji winna być dobrana indywidualnie w zależności od potrzeb. Dawki stosowane w zaburzeniach snu wahają się od 0,3 mg do 3 mg na około 1 godzinę przed snem, w przekraczaniu stref czasowych zwykle 5 mg, przy pracy zmianowej od 1 do 3 mg przed snem. Jako suplementację niedoboru w wieku podeszłym w celu poprawienia jakości życia można stosować dawkę od 1 mg do 3 mg przed snem. Nie opracowano dotychczas jednoznacznie przeciwwskazań do stosowania melatoniny. Jednakże, z uwagi na brak badań w tym kierunku i możliwość teoretycznego wystąpienia działań niepożądanych nie powinno się stosować melatoniny w okresie ciąży i karmienia, u zdrowych dzieci w każdym wieku i u osób z nowotworami układu odpornościowego (białaczka i chłoniak). Ponadto wydaje się, że melatoniny nie powinny przyjmować osoby ze schorzeniami autoimmunologicznymi i alergicznymi (melatonina może pobudzać układ immunologiczny i potęgować reakcję), osoby przyjmujące leki steroidowe (melatonina może działać antagonistycznie do tych leków) i osoby z poważnymi chorobami psychicznymi (może wystąpić zaostrzenie objawów). Melatonina zastała w Polsce wprowadzona do leczenia bardzo niedawno. Istnieją dwa podstawowe wskazania do używania tego hormonu w terapii. Są to zaburzenia snu, zwłaszcza u osób w wieku podeszłym oraz zaburzenia wynikające z szybkiej zmiany stref czasowych (jet-iag). Istnieją także racjonalne przesłanki do stosowanie melatoniny u osób w podeszłym wieku w celu uzupełnienia niedoborów tego hormonu oraz poprawienia jakości życia. Inne wskazania wymagają dalszych badań klinicznych. Arendt J: Melatonin and the Mammalian Pineal Gland. Chapman and Hall, London, Karasek M: Szyszynka i Melatonina. Wyd. Nauk. PWN, Warszawa, Karasek M:Melatonin in humans: where we are 40 years after its discovery. Neuroendocrinology Letters, 1999,20:179. Reiter RJ, Robinson J: Melatonina. Amber, Warszawa, 1997.