Nowe preparaty biobójcze o dużej skuteczności wobec bakterii z rodzaju Leuconostoc jako alternatywa dla coraz bardziej kontrowersyjnej formaliny.

Transkrypt

1 Nowe preparaty biobójcze o dużej skuteczności wobec bakterii z rodzaju Leuconostoc jako alternatywa dla coraz bardziej kontrowersyjnej formaliny. Formaldehyd (formalina jest ok. 40% r-rem formaldehydu) zgodnie z Dyrektywą UE 98/8 WE Parlamentu Europejskiego i Rady jest dopuszczona do stosowania w grupach 1, 2, 3, 4, 5, 6, 9, 11, 12, 13, 20, 22, 23 Załącznik II Rozporządzenia Komisji WE nr 1451/2007 dotyczący wprowadzenia do obrotu produktów biobójczych. Z tą dyrektywą unijną skonsolidowana jest Ustawa z O produktach biobójczych (tekst jednolity). Jest ona dopuszczona do stosowania do 10 maja 2010 r. Formaldehyd zalicza się do kategorii 3 (substancje podejrzane o działanie rakotwórcze) zgodnie z Wykazem substancji niebezpiecznych wraz z ich klasyfikacją i oznakowaniem (zał. do Dz. U. Nr 201 poz z dnia 14 października 2005 r.). Jednak już w czerwcu 2004 r. JARC (Międzynarodowa Agencja Badań nad Rakiem Instytut naukowy należący do Światowej Organizacji Zdrowia) opublikował informację prasową, w której wskazano, że formaldehyd powinien zostać przeklasyfikowany na związek rakotwórczy dla ludzi kategoria I (substancja rakotwórcza dla człowieka). Po decyzji JARC Unia Europejska wszczęła procedurę urzędową przeklasyfikowania formaliny z kategorii 3 do kategorii 1 z określeniem ryzyka R49 Może powodować raka przez wdychanie. Procedura została wszczęta przez Francję. Propozycja Francji jest dyskutowana w grupie ekspertów. Jeśli zostanie przyjęta, opracowana, zostanie poparta przez Komitet Sterujący i po głosowaniu przez państwa członkowskie UE jeśli zostanie przyjęta będzie opublikowana w Dzienniku Urzędowym WE a wtedy będzie obowiązująca dla wszystkich Członków UE. Francja zarządzeniem Arrete z 13 lipca 2006r już traktuje formalinę jakby była w kategorii I i w związku z tym istnieje konieczność zastosowania szczególnych procedur: - ocena oraz pomiar narażenia na oddziaływanie - ocena ryzyka dla zdrowia - ograniczenie narażenia na oddziaływanie oraz gdzie to możliwe, obowiązkowe zastąpienie inną substancją / lub procesem stwarzającym miejsce zagrożenia - stosowanie związku zaliczanego do kategorii I wymaga monitoringu stężenia w powietrzu, systematycznych badań pracowników, specjalnych środków ochrony osobistej, itp. W/w obostrzenia i ograniczenia sprawiły, że wielu producentów we Francji stosujących w swoim procesie produkcji formalinę zastąpiło ją biocydami. Alternatywą dla formaliny mogą być Antykam pp-cid oraz Antykam CID-LEUCO 20 i Antykam CID LEUCO 5. Skuteczność działania nowych preparatów w porównaniu do formaliny przedstawiono poniżej. Poza dużą skutecznością działania preparaty te zaliczają się do preparatów bezpiecznych w porównaniu do jeszcze powszechnie stosowanej formaliny. Leuconostoc mesenteroides ten gram(+) ziarniak należy do rodzaju Lactobacillus (produkujących kwas mlekowy w wyniku przemian metabolicznych). Leuconostoc jest bakterią względnie beztlenową, która nie wykorzystuje tlenu w procesie oddychania; potrzebną energię uzyskuje z utleniania glukozy do kwasu mlekowego, CO 2 i etanolu, proces ten nosi nazwę fermentacji heterolaktozowej. Leuconostoc mesenteroides odpowiedzialny jest za fermentację owoców, wykorzystywany jest do kiszenia kapusty, ale najwięcej proble- 1

2 mów dostarcza w cukrownictwie powodując śluzowacenie cukru. Śluz, który produkuje to dekstran polimer glukozy. Na pewno nie wykazuje zdolności redukcji azotanów do azotynów. Badania przeprowadzone na Wydziale Technologii Chemicznej na Uniwersytecie Technologii w Helsinkach w roku 1998 pokazały, że z powierzchni buraków cukrowych można wyizolować 600 gatunków mikroorganizmów, z tego 170 produkuje exopolisacharydy (śluz). Leuconostoc mesenteroides nie jest zatem jedynym szczepem odpowiedzialnym za śluzowacenie cukru, ale stanowi dobry reprezentacyjny materiał do badań. Wśród bakterii redukujących azotany do azotynów na podstawie wyników badań przeprowadzonych w naszym Laboratorium można zaliczyć: Pseudomonas aeruginosa, Staphylococcus aureus, Escherichia coli. Leuconostoc mesenteroides na pewno nie wykazuje zdolności redukcji azotanów do azotynów. Stosowanie testów kolorymetrycznych (paskowych) do oznaczania stężenia jonów azotynowych celem oznaczania stopnia skażenia mikrobiologicznego w procesie technologicznym zwłaszcza bakteriami z rodzaju Leuconostoc nie jest przydatne. Wykonano badania skuteczności bakteriobójczej dwóch preparatów: Antykam CID-LEUCO 20 i Antykam CID-LEUCO 5 w porównaniu do formaliny i preparatu zawierającego dimetyliditiokarbaminianu sodu (DMDTCNa) w stężeniach wymaganych do rejestracji preparatu jako biobójczego zgodnie z normą PN EN 1276:2001 Ilościowa zawiesinowa metoda określania działania bakteriobójczego chemicznych środków dezynfekcyjnych i antyseptycznych stosowanych w sektorze żywnościowym, warunkach przemysłowych i domowych oraz zakładach użyteczności publicznej (faza 2, etap 1). Norma wymaga stężenia szczepu bakteryjnego na poziomie 1,5 5,5 x 10 8 jtk/ml i poziomu redukcji bakterii minimum 10 5 (99,999%). Jednocześnie wykonano badania skuteczności bakteriobójczej preparatów Antykam CID-LEUCO 20 i Antykam CID-LEUCO 5 wobec stężeń bakteryjnych odpowiadających średniemu skażeniu bakteryjnemu występującemu podczas procesów technologicznych w cukrowniach, które jest kilka rzędów niższe, niż wymagane do rejestracji w przedmiotowej normie Badanie te wykonano w celu określenia praktycznych dawek technologicznych preparatów dezynfekcyjnych. 2

3 Wyniki badań Miano bakteryjne wysokie Tabela 1. Szczep bakteryjny Leuconostoc mesenteroides, miano rzędu 10 8 jtk/ml Preparat dezynfekcyjny Dawka preparatu Czas dezynfekcji Stopień redukcji Skuteczność Antykam CID-LEUCO ppm 5 minut 10 7 tak Antykam CID-LEUCO 5 500ppm 5 minut 10 7 tak formalina 10000ppm 5 minut <<10 5 nie DMDTCNa 10000ppm 5 minut <<10 5 nie Antykam CID-LEUCO ppm 60 minut 10 7 tak Antykam CID-LEUCO 5 250ppm 60 minut 10 7 tak formalina 10000ppm 60 minut <<10 5 nie DMDTCNa 10000ppm 60 minut <<10 5 nie Rys.1. Szczep bakteryjny Leuconostoc mesenteroides, miano rzędu 10 8 jtk/ml, czas dezynfekcji 5 minut Stopień redukcji dla preparatu dezynfekcyjnego wobec Leuconostoc mesenteroides 1,E+07 Antykam CID-LEUCO 20, 250ppm Redukcja Antykam CID-LEUCO 5, 500ppm formalina, 10000ppm (1%) DMDTCNa, 10000ppm (1%) 0,E+00 Preparat dezynfekcyjny, dawka Rys. 2. Szczep bakteryjny Leuconostoc mesenteroides, miano rzędu 10 8 jtk/ml, czas dezynfekcji 60 minut Stopień redukcji dla preparatu dezynfekcyjnego wobec Leuconostoc mesenteroides 1,E+07 Antykam CID-LEUCO 20, 100ppm Redukcja Antykam CID-LEUCO 5, 250ppm formalina, 10000ppm (1%) DMDTCNa, 10000ppm (1%) 0,E+00 Preparat dezynfekcyjny, dawka 3

4 Wnioski: Wobec bardzo wysokich stężeń bakteryjnych (wymaganych do rejestracji) jedynie preparaty Antykam CID- LEUCO 20 i Antykam CID-LEUCO 5 wykazują wymagany stopień redukcji (> 1,E+05 tj. > 99,999%) dla dawek technologicznie i ekonomicznie uzasadnionych. Skuteczna dawka preparatu Antykam CID-LEUCO 20 jest około 2 2,5 raza niższa niż preparatu Antykam CID-LEUCO 5. Miano bakteryjne niskie średnie skażenie występujące w procesie technologicznym Tabela 2. Szczep bakteryjny Leuconostoc mesenteroides, miano rzędu 250jtk/ml Preparat dezynfekcyjny Dawka preparatu Czas dezynfekcji Redukcja Skuteczność Antykam CID-LEUCO 20 10ppm 60 minut całkowita tak Antykam CID-LEUCO 5 50ppm 60 minut całkowita tak formalina 5000ppm 60 minut całkowita tak DMDTCNa 5000ppm 60 minut niecałkowita działanie bakteriostatyczne Rys.3. Szczep bakteryjny Leuconostoc mesenteroides, miano około 250jtk/ml, czas dezynfekcji 60 minut Skuteczność preparatów dezynfekcyjnych wobec Leuconostoc mesenteroides jtk/ml Czas h DMDTCNa, 5000ppm formalina, 5000ppm Antykam CID-LEUCO 20, 10ppm Antykam CID-LEUCO 5, 50ppm Wnioski: Wobec średnich skażeń bakteryjnych występujących w cukrowniach wszystkie badane preparaty wykazują działanie bakteriobójcze lub przynajmniej bakteriostatyczne (DMDTCNa). Preparaty Antykam CID-LEUCO 20 i Antykam CID-LEUCO 5 wykazują skuteczność biobójczą w bardzo niskich dawkach. Pozostałe preparaty (formalina i DMDTCNa) wykazują skuteczność przy dawkach, których stosowanie w procesach technologicznych nie jest wskazane zarówno ze względów ekonomicznych, jak i możliwości wystąpienia pozostałości w cukrze. W niższych dawkach wykazują one jedynie działanie bakteriostatyczne. 4

5 Badania preparatów Antykam CID-LEUCO 20 i Antykam CID-LEUCO 5 wobec pozostałych wymaganych do rejestracji szczepów bakteryjnych tj. Pseudomonas aeruginosa, Staphylococcus aureus, Escherichia coli i Enterococcus hirae wykazały skuteczność działania preparatów dla następujących stężeń i czasów dezynfekcji: Tabela 3. Szczepy bakteryjne: Pseudomonas aeruginosa, Staphylococcus aureus, Escherichia coli i Enterococcus hirae, miano rzędu 10 8 jtk/ml Preparat dezynfekcyjny Czas dezynfekcji Stężenie skuteczne Antykam CID-LEUCO 20 5 minut 250ppm 60 minut 100ppm Antykam CID-LEUCO 5 5 minut 500ppm 60 minut 250ppm Podsumowanie: 1. Wykonane badania porównawcze nowych preparatów Antykam CID-LEUCO 20 i Antykam CID- LEUCO 5 wykazały dużą skuteczność biobójczą wobec szczepu bakteryjnego Leuconostoc mesenteroides. Zastosowana w tych samych warunkach formalina i DMDTCNa mają jedynie działanie bakteriostatyczne. Działanie biobójcze preparatu Antykam CID-LEUCO 20 występuje przy dawce 10ppm, preparatu Antykam CID-LEUCO 5 przy dawce 50ppm, a dla formaliny i DMDTCNa przy dawce 5000ppm (tabela 2 i rys. 3). W/w dawki dotyczą średnich stężeń (zakażeń) bakteryjnych występujących najczęściej w procesie technologicznym produkcji cukru. 2. Przy średnim stężeniu (zakażeniu) bakteryjnym formalina i DMDTCNa wykazują porównywalną skuteczność biobójczą do preparatów Antykam CID-LEUCO 20 i Antykam CID-LEUCO 5 przy dawkach około 100-krotnie wyższych od nowych preparatów Antykam CID-LEUCO 20 i Antykam CID-LEUCO Antykam CID-LEUCO 20 i Antykam CID-LEUCO 5 są również bardzo skuteczne wobec szczepów bakteryjnych typu: Pseudomonas aeruginosa, Staphylococcus aureus, Escherichia coli i Enterococcus hirae (tabela 3). 4. Wykonane badania dla różnych stężeń bakteryjnych tj. rzędu 10 8 jtk/ml wymaganych w procesie rejestracji preparatu jako biobójczego i rzędu 10 2 jtk/ml (czyli razy niższego) odpowiadającemu realnemu poziomowi skażenia bakteryjnego w procesie technologicznym produkcji cukru pozwalają na dobranie optymalnej dawki nowych preparatów biobójczych Antykam CID-LEUCO 20 i Antykam CID-LEUCO 5. 5