Wzbogacenie procesu transferu technologii. Luk Palmen - MenedŜer projektu SEKT

Transkrypt

1 Wzbogacenie procesu transferu technologii Luk Palmen - MenedŜer projektu SEKT

2 SEKT projekt pilotaŝowy Sieć Efektywnej Komercjalizacji Technologii SEKT pierwszy tego rodzaju projekt w Polsce ZaangaŜowanie 40 przedstawicieli instytucji sektora badań i rozwoju, jednostek samorządu terytorialnego, inkubatorów i parków technologicznych oraz instytucji wsparcia biznesu Konsorcjum u - Miasto Gliwice (lider projektu) - Powiat Gliwice - Politechnika Śląska - Główny Instytut Górnictwa

3 SEKT projekt pilotaŝowy Komercjalizacja technologii - definicja (1) W szerszym rozumieniu, komercjalizacja technologii przez instytucje sektora B+R, to sposób na zapewnienie nowych przychodów poprzez udostępnienie osobom/instytucjom trzecim (w tym na pierwszym miejscu przedsiębiorstwom) wiedzy, infrastruktury i wyników badań. Proces komercjalizacji technologii obejmuje transfer technologii, wdroŝenie wyników badań na rynku oraz wzmacnianie pozycji konkurencyjności istniejących przedsiębiorstw (innowacja) i tworzenie nowych przedsiębiorstw (endogenicznie kreowanie wartości).

4 SEKT projekt pilotaŝowy Komercjalizacja technologii - definicja (2) W tym zakresie polityka komercjalizacji technologii w instytucjach sektora B+R powinna uwzględniać konkretne wizje i działania na rzecz: Transferu technologii do istniejących przedsiębiorstw: Badania kontraktowe i wspólne prace badawcze: Wynajęcie laboratorium i zespołu badawczego Doradztwo i ekspertyzy Przygotowanie studiów wykonalności i prototypów Współpraca długookresowa w ramach programów badawczych Licencje: Patenty Baza danych, software Materiały Tworzenie nowych przedsiębiorstw innowacyjnych. Klastery i platformy technologiczne Fundusze zaląŝkowe Inkubatory i parki technologiczne

5 SEKT projekt pilotaŝowy Komercjalizacja technologii - definicja (3) W gospodarce opartej na wiedzy, instytucje sektora B+R oraz przedsiębiorstwa współdziałają w pełnym cyklu rozwojowym technologii. Badania Dochody finansowe Produkt na rynku Rozwój i wdroŝenie Przemysł Badania rozwojowe Ekspertyza Wyniki Wiedza publiczna Własność Intelektualna Sektor badawczorozwojowy

6 Główne czynniki sukcesu modelu komercjalizacji technologii (1) 1. Centrum wiedzy Ukierunkowanie polityki badawczej na zdobycie rynku światowego. 2. Aktywna polityka wobec własności intelektualnej 3. Świadomość naukowców o korzyściach z komercjalizacji technologii 4. Dostęp do kapitału ludzkiego i finansowego praca w sieciach współpracy 5. Sprawne ramy prawne na poziomie uczelni wyŝszej, jak i kraju

7 Główne czynniki sukcesu modelu komercjalizacji technologii (2) 1. Centrum wiedzy Ukierunkowanie polityki badawczej na zdobycie rynku światowego Centrum wiedzy to skupisko instytucji sektora badawczo-rozwojowego usytuowane w konkretnym obszarze geograficznym, cechujące się: Osiągnięciami badawczymi na skalę światową; Obecnością kilku tysięcy naukowców i studentów, z kraju i z zagranicy; Szerokim zakresem współpracy z innymi instytucjami sektora B+R w świecie; Własnością znacznej ilości patentów na skalę regionu / kraju.

8 Główne czynniki sukcesu modelu komercjalizacji technologii (3) 1. Centrum wiedzy Ukierunkowanie polityki badawczej na zdobycie rynku światowego W których obszarach naukowych chcemy i moŝemy osiągnąć uznanie w skali krajowej i międzynarodowej? W których obszarach naukowych dysponujemy wystarczającą masą krytyczną, aby móc dąŝyć do czołówki w Unii Europejskiej? W których obszarach naukowych dysponujemy unikatową infrastrukturą badawczą, która stanowi atut w procesach współpracy z przemysłem? W których obszarach naukowych nasze rozwiązania zostały z sukcesem wdroŝone w przemyśle? W których obszarach naukowych praca w zespołach jest docenianym atutem?

9 Główne czynniki sukcesu modelu komercjalizacji technologii (4) 2. Aktywna polityka wobec własności intelektualnej Dywersyfikacja w polityce zarządzania własnością intelektualną pozwala danej instytucji na ustalenie czy w niektórych obszarach woli raczej kłaść nacisk na rozszerzenie współpracy z przemysłem czy na generowanie nowych dochodów z przemysłu. Istotnym elementem aktywnej polityki własności intelektualnej jest umiejętne zarządzanie przychodami z komercjalizacji. Oprócz wynagrodzenia naukowców za ich osiągnięcia, część pieniędzy powinna być lokowana w tzw. funduszach patentowych. UmoŜliwi to finansowanie procedur patentowania w skali międzynarodowej nowych perspektywicznych pod kątem rynkowym rozwiązań.

10 Główne czynniki sukcesu modelu komercjalizacji technologii (5) 3. Świadomość naukowców o korzyściach z komercjalizacji technologii KaŜda instytucja sektora B+R powinna opracować system motywacji personelu naukowego, nagradzając tych, którzy realizują wdroŝenia w przemyśle. Instytucje sektora B+R powinny zwracać uwagę na rozwijanie kultury innowacyjnej, otwartą strukturę organizacyjną i otwartą mentalność naukowców. Wzorce warte do naśladowania naleŝy wykorzystywać w kampaniach promocyjnych i w działaniach mających na celu zwiększenie świadomości wśród naukowców, studentów jak i wśród przedsiębiorców.

11 Główne czynniki sukcesu modelu komercjalizacji technologii (6) 4. Dostęp do kapitału ludzkiego i finansowego - praca w sieciach współpracy ( Community thinking, myślenie wspólnotowe) NajwaŜniejsze składniki procesu komercjalizacji technologii to: odbiorcy, środki na inwestycje oraz utalentowane osoby. KaŜda instytucja powinna przeprowadzić analizę swojego otoczenia i gromadzić wokół siebie w ramach sieci współpracy najlepszych naukowców, przedsiębiorców i menedŝerów rozwoju. Partnerzy w procesie komercjalizacji technologii: strategiczne przedsiębiorstwa (odbiorcy), instytucje finansowe, centra doskonałości na świecie oraz inkubatory i parki technologiczne.

12 Otwarty model innowacji odzyskać uśpione wartości rynkowe (7) Przychód 0 Koszty Przychody z własnego rynku Wewnętrzne koszty prac B+R Tradycyjny model kiedyś Skrócony cykl Ŝycia produktów Przychody z własnego rynku Wewnętrzne koszty prac B+R Tradycyjny model teraz * SprzedaŜy WI Nowe firmy innow. Licencje Przychody z własnego rynku Wewnętrzne i zewnętrzne koszty prac B+R Otwarte platformy Nowe przychody Oszczędzanie czasu i kosztów poprzez skrócenie procesu uczenia się Źródło: na bazie rysunku Chesbrough, H. (2006)

13 Model Biznesu (8) + Dochody - Firma jako otwarta platforma integrująca otoczenie we wczesnej fazie rozwoju i wprowadzenia produktu / usługi na rynek Koszty na badania i rozwój Koszty na badania i rozwój Rola uczelni wyŝszych Komunikacja z otoczeniem ZaangaŜowanie otoczenia w procesie optymalizacji produktu / usługi Czas Źródło: Egils Milbergs, prezentacja multimedialna, marzec 2006

14 Główne czynniki sukcesu modelu komercjalizacji technologii (9) 4. Dostęp do kapitału ludzkiego i finansowego praca w sieciach współpracy ( Community thinking, myślenie wspólnotowe) Młode przedsiębiorstwa innowacyjne i inne firmy innowacyjne działające w tzw. międzynarodowych platformach technologicznych - działają one często w niszach na skalę światową. Obecność małych firm innowacyjnych w pobliŝu instytucji sektora B+R, sprawia, iŝ wysoka dynamika rozwoju w niszach rynkowych staje się atrakcyjną wartością dodaną dla firm międzynarodowych. Interakcje między duŝymi i małymi firmami wpływają pozytywnie na ilość zleceń z przemysłu dla instytucji sektora B+R (klastery technologiczne).

15 Główne czynniki sukcesu modelu komercjalizacji technologii (10) 5. Sprawne ramy prawne na poziomie uczelni wyŝszej (jak i kraju) Polityka motywacji naukowców (istotna jest przewidywalność i utrzymywania systemu w dłuŝszym okresie czasu); Polityka własności intelektualnej; Polityka tworzenia nowych firm innowacyjnych na bazie technologii opracowanych w instytucji; Polityka struktur organizacyjnych ułatwiających profesjonalne postępowanie w procesie komercjalizacji wiedzy.

16 Ocena sytuacji (1) BERD: nakłady przemysłu na B+R Źródło: Innovation Strengths and Weaknesses / Policy, Indicators and Targets: Measuring the Impacts of Innovation Policies; Anthony Arundel & Hugo Hollanders; MERIT; December 19th, 2005

17 Ocena sytuacji (2) Uczelnie wyŝsze w województwie śląskim dysponują róŝnymi jednostkami, które bezpośrednio lub pośrednio są zaangaŝowane w proces komercjalizacji wiedzy. Są to m.in.: Dział do Spraw Współpracy Zagranicznej; Biuro Karier; Dział Badań i Transferu Technologii; Park technologiczny lub inkubator technologiczny; Centrum doskonałości z komórką transferu technologii; Jednostka ds. transferu technologii w ramach centrów zaawansowanych technologii, platformy technologiczne lub inne konsorcja. W większości przypadków brakuje komunikacji między ww. jednostkami oraz brak teŝ wspólnej wizji i strategii.

18 Ocena sytuacji (3) Brak systemu motywacyjnego dla naukowców; Kariera naukowa stoi na przeszkodzie w procesach komercjalizacji technologii, gdyŝ naukowcy muszą publikować swoje wyniki badań; Młodzi naukowcy nie mają wiedzy o moŝliwościach współpracy z przemysłem a starsi naukowcy nie udostępniają im sieci kontaktów; Brak osób do kontaktu, z którymi moŝna profesjonalnie rozmawiać na temat komercjalizacji technologii, analiz rynkowych, nawiązywania kontaktów z przemysłem; Kadra zajmująca się własnością intelektualną nie jest nastawiona na aktywną weryfikację potencjału wyników badań. Praca ogranicza się do inicjowania i monitorowania procedur administracyjnych związanych z opatentowaniem wyników badań; Naukowcy muszą we własnym zakresie szukać sponsorów. Źródło: informacja zgromadzona podczas wywiadów indywidualnych oraz spotkań grupowych z przedstawicielami instytucji sektora B+R w województwie śląskim

19 Rozwiązania organizacyjne (1) UCZELNIANE CENTRUM WIEDZY MenedŜer / dyrektor Administracja Obsługa umów Zarządzanie przepływów pienięŝnych Centrum Obsługi Biznesu Punkt kontaktowy dla biznesu w zakresie: StaŜy studentów Zleconych prac magist. i dokt. Zleconych prac B+R Nowych modułów kształcenia Baz danych ekspertów, laboratoriów Punkt kontaktowy dla naukowców w zakresie: Dostępnych funduszy publicznych na badania Informacji o trendach rynkowych Działania promocyjne Biuro Karier Planowanie ścieŝek kariery dla studentów Zarządzanie staŝami studentów Baza danych absolwentów Działania promocyjne dla absolwentów (budowa stałych relacji z uczelnią) Monitoring rynku pracy Zdefiniowanie nowych modułów kształcenia Jednostka ds. Komercjalizacji Technologii Technology watch (analiza trendów technologicznych) Obsługa systemu informacyjnego z grupami badawczymi Zarządzanie zasobami intelektualnymi Prowadzenie negocjacji z przemysłem (licencje, zlecone prace badawcze) Działania promocyjne i szkoleniowe Fundusz patentowy Jednostka ds. Przedsiębiorczości Pomoc przy przygotowaniu biznesplanów pod nowe firmy innowacyjne Pomoc przy tworzeniu firm innowacyjnych Monitorowanie młodych firm innowacyjnych Budowa sieci współpracy wokół młodych firm innowacyjnych START program promocji przedsiębiorczości

20 Rozwiązania organizacyjne (2) UCZELNIANE CENTRUM WIEDZY MenedŜer / dyrektor Administracja Obsługa umów Zarządzanie przepływów pienięŝnych Centrum Obsługi Biznesu Punkt kontaktowy dla biznesu w zakresie: StaŜy studentów Zleconych prac magist. i dokt. Zleconych prac B+R Nowych modułów kształcenia Baz danych ekspertów, laboratoriów Punkt kontaktowy dla naukowców w zakresie: Dostępnych funduszy publicznych na badania Informacji o trendach rynkowych Działania promocyjne Biuro Karier Planowanie ścieŝek kariery dla studentów Zarządzanie staŝami studentów Baza danych absolwentów Działania promocyjne dla absolwentów (budowa stałych relacji z uczelnią) Monitoring rynku pracy Zdefiniowanie nowych modułów kształcenia START program promocji przedsiębiorczości Jednostka ds. Zarządzania Zasobami Intelektualnymi Technology watch (analiza trendów technologicznych) Obsługa systemu informacyjnego z grupami badawczymi Zarządzanie zasobami intelektualnymi Prowadzenie negocjacji z przemysłem w zakresie zleconych prac badawczych Działania promocyjne i szkoleniowe Fundusz patentowy Centrum TT, Park lub Inkubator Technolog. (uczelnia jest współwłaścicielem) Pomoc przy komercjalizacji technologii (licencje, negocjacje) Pomoc przy przygotowaniu biznesplanów pod nowe firmy innowacyjne Pomoc przy tworzeniu firm innowacyjnych Monitorowanie młodych firm innowacyjnych Budowa sieci współpracy wokół młodych firm innowacyjnych

21 Rozwiązania organizacyjne (3) UCZELNIANE CENTRUM WIEDZY MenedŜer / dyrektor Administracja Obsługa umów Zarządzanie przepływów pienięŝnych Centrum Obsługi Biznesu Punkt kontaktowy dla biznesu w zakresie: StaŜy studentów Zleconych prac magisterskich i doktoranckich Zleconych prac badawczych Nowych modułów kształcenia Baz danych ekspertów, laboratoriów Zarządzania zasobami intelektualnymi Prowadzenia negocjacji z przemysłem Punkt kontaktowy dla naukowców w zakresie: Dostępnych funduszy publicznych na badania Informacji o trendach rynkowych Działań promocyjnych Zespół ds. Zarządzania Zasobami Intelektualnymi Obsługa systemu informacyjnego z grupami badawczymi Zarządzanie zasobami intelektualnymi w porozumieniu z jednostką zewnętrzną Biuro Karier Planowanie ścieŝek kariery dla studentów Zarządzanie staŝami studentów Baza danych absolwentów Działania promocyjne dla absolwentów (budowa stałych relacji z uczelnią) Monitoring rynku pracy Zdefiniowanie nowych modułów kształcenia START program promocji przedsiębiorczości Centrum Transferu Technologii, Park lub Inkubator Technologiczny Zarządzanie zasobami intelektualnymi Prowadzenie negocjacji z przemysłem (licencje, zlecone prace badawcze) Pomoc przy komercjalizacji technologii (licencje, negocjacje) Pomoc przy przygotowaniu biznesplanów pod nowe firmy innowacyjne Pomoc przy tworzeniu firm innowacyjnych Monitorowanie młodych firm innowacyjnych Budowa sieci współpracy wokół młodych firm innowacyjnych

22 Usprawnienie procesów komercjalizacji technologii (1) Doradztwo prawne Wiedza ekspercka w zakresie własnow asności intelektualnej Umiejętno tność negocjacji Wstępna inwentaryzacja potencjału Szczegółowa analiza potencjału Analiza rynku Szczegółowa analiza czystości ci patentowej Analiza finansowa Ocena zespołu Benchmarking technologiczny Trendy rynkowe Analiza niszy rynkowych Zabezpieczenie Strategia komercjalizacji Zasoby ludzkie

23 Usprawnienie procesów komercjalizacji technologii (2) - źródła finansowania Prace badawczorozwojowe Nowa firma innowacyjna Faza wstępnego rozwoju Faza przyspieszonego rozwoju Faza równowaŝonego rozwoju Faza dojrzałości Finansowanie prac badawczych, prototypów, testowania Kapitał zaląŝkowy Pierwsza runda finansowania rozwoju Druga runda finansowania rozwoju Kapitał rozwojowy Kapitał na zastąpienie kapitału wysokiego ryzyka Fundusze publiczne ZałoŜyciele, rodzina, znajomi Przemysł Anioły Biznesu Fundusze korporacyjne Kapitał wysokiego ryzyka Nowi właściciele Giełda

24 Usprawnienie procesów komercjalizacji technologii (3) uczelniane klastry wiedzy Skrócony cykl Ŝycia produktów i technologii powoduje, iŝ przemysł szuka kompleksowych rozwiązań dla swoich problemów. W uczelniach wyŝszych umiejętności i wiedza w poszczególnych obszarach naukowych są nieraz rozproszone wśród kilku czasem kilkunastu grup badawczych. NaleŜy promować interakcje oraz nowe formy współpracy między grupami badawczymi. Pomocne mogą okazać się działania takie jak: Zapewnienie stałych platform wymiany informacji (intranet, seminaria, warsztaty tematyczne podczas których wyniki róŝnych badań związanych z danym zakresem tematycznym są omawiane) Identyfikowanie osób, które wędrują między wydziałami i szkolenie ich w zakresie identyfikacji pól współpracy; System informacji zawierający między innymi raporty z wyników badań oraz publikacje; Stworzenie wirtualnej jednostki współpracy wokół konkretnych tematów wdroŝeniowych.

25 Usprawnienie procesów komercjalizacji technologii (4) klastry technologiczne Martin Hinoul, menedŝer rozwoju we Flandrii (Belgia) zdefiniował klastry technologiczne jako skupisko przedsiębiorstw innowacyjnych i wzajemnie zaleŝnych od siebie (w tym samym czasie występuje tu współpraca i konkurencja), działających w tym samym obszarze gospodarczym, zlokalizowanych w konkretnym obszarze geograficznym, usytuowanych w pobliŝu centrum badawczo-rozwojowego. Analiza obecności komponentów klastra technologicznego Analiza obecności głównych graczy Opracowanie planu projektowego Jednostka ds. zarządzania klasterem technologicznym Źródło: Materiał szkoleniowy, prezentacja multimedialna Pana Martina Hinoul, 2005

26 Usprawnienie procesów komercjalizacji technologii (5) klastry technologiczne 1. Opracowanie wizji i misji 2. Przygotowanie plan rozwoju klastra 3. WdraŜanie planu 4. Monitoring Specjalizacja Wysoka wartość dodana Komplementarność Lokalizacja geograficzna Zabezpieczenie praw własności intelektualnej Infrastruktura Transfer technologii Rozwój organiczny Wyrazistość Finansowanie Zarządzanie Zachęty system motywacji

27 Podsumowanie - wyzwania (1) Kreowanie wiedzy z większą wartością dodaną: AngaŜowanie firm podczas identyfikowania priorytetowych obszarów badawczych; Komunikacja, benchmarking, technology watch, monitoring; Szczególne wsparcie dla grupy naukowców, którzy odróŝniają się od pozostałych nie tylko dorobkiem naukowym, ale i poziomem wdroŝeń w gospodarce; Uwzględnianie moŝliwości wynajęcia pomieszczeń laboratoryjnych przez firmy zewnętrzne, w szczególności przez młode innowacyjne spin-offs. Zabezpieczenie własności intelektualnej w skali międzynarodowej: Wizja wobec komercjalizacji technologii na poziomie kierownictwa instytucji; Zwiększanie świadomości wśród naukowców o moŝliwościach, które pojawiają się przy aktywnym podejściu do komercjalizacji technologii; Usprawnienie systemu zabezpieczenia własności intelektualnej, dzięki tworzeniu jednostki do spraw komercjalizacji technologii; Budowanie multidyscyplinarnego zespołu specjalistów ds. kom. technologii.

28 Podsumowanie - wyzwania (2) WdroŜenie nowych rozwiązań innowacyjnych: Udział naukowców w przyszłych dochodach związanych z komercjalizacją technologii; Stworzenie moŝliwości przechodzenia, na czas określony, personelu instytucji sektora B+R do firm prywatnych; Akceptacja płatnych zewnętrznych usług konsultingowych świadczonych przez personel instytucji sektora B+R; Akceptacja zaangaŝowania się personelu instytucji sektora B+R w tworzenie nowych firm innowacyjnych; Zapewnienie nowych form finansowania: fundusz patentowy, fundusz zaląŝkowy; Integrowanie zespołów badawczych w sieciach współpracy z firmami (klastery).

29 Podsumowanie - wyzwania (3) Łańcuch wartości procesu komercjalizacji technologii jest łańcuchem róŝnorodnych a zarazem wielo-obszarowych działań realizowanych przez róŝne instytucje. W procesie tym, istotne jest zrozumienie, Ŝe naukowiec nie musi być specjalistą we wszystkich obszarach, musi przede wszystkim znać się na swojej technologii. Jednocześnie powinien on otrzymać wsparcie od profesjonalistów w zakresie spraw prawnych, finansowych i rynkowych oraz prowadzenia negocjacji i zarządzania sieciami współpracy. It is to be emphasized that university based business services have to be seen as complex managing task and should therefore not be part of the administration - Joachim Wilke, i.con. innovation GmbH

30 Kontakt Lider projektu: Urząd Miasta Gliwice Koordynator projektu: Jan Kaźmierczak MenedŜer projektu: Luk Palmen Sieciowy Punkt Kontaktowy: Bartłomiej Świderek tel: fax: