Centrum Onkologii Ziemi Lubelskiej. Mi dzynarodowa Klasyfikacja Chorób i Problemów Zdrowotnych -X rewizja - skrót - WOJEWÓDZKI REJESTR

Transkrypt

1 Centrum Onkologii Ziemi Lubelskiej WOJEWÓDZKI REJESTR C00-C75: Nowotwory z o liwe o okre lonym umiejscowieniu uznane lub podejrzane jako pierwotne, za wyj tkiem NOWOTWORÓW nowotworów tkanki limfatycznej, krwiotwórczej i tkanek C43-C44 Zachorowania Skóry i zgony z powodu nowotworów z o liwych w Regionie Lubelskim w 2006 roku pod redakcj Beaty Ko cia skiej C02.* Nowotwór z o liwy innych i nieokre lonych cz ci j zyka C03.* Nowotwór z o liwy dzi s a C04.* Nowotwór z o liwy dna jamy ustnej C05.* Nowotwór z o liwy podniebienia C06.* Nowotwór z o liwy innych i nieokre lonych cz ci jamy ustnej C07 Nowotwór z o liwy linianki przyusznej C08.* Nowotwór z o liwy innych i nieokre lonych du ych gruczo ów linowych nowotwory z o liwe LUBLIN linianki przyusznej 2008 (C07) C09.* Nowotwory z o liwe migda ka 113

2 ISSN : X ISSN number: X Zachorowania i zgony na nowotwory z o liwe w regionie C00-C75: lubelskim Nowotwory w roku z o liwe 2006 o okre lonym umiejscowieniu uznane lub podejrzane jako Cancer C15-C26 incidence Narz dów and trawiennych mortality in 2006 in Lublin Region Wydawca: Centrum C64-C68 Onkologii Uk adu moczowego Ziemi Lubelskiej Wojewódzki C69-C72 Oka, Rejestr mózgu Nowotworów i innych cz ci centralnego systemu nerwowego Adres: C73-C75 ul.dr Tarczycy K.Jaczewskiego i innych gruczo ów 7, wydzielania Lublin wewn trznego C81 -C96: Published Nowotwory by: z o liwe uznane lub podejrzane jako pierwotne tkanki limfatycznej, Center krwiotwórczej of Oncology i tkanek of Lublin pokrewnych. Region C97: Regional Nowotwory Cancer z o liwe Register niezale nych (pierwotnych) mnogich umiejscowie. D10-D36Adress: Nowotwory str.dr K.Jaczewskiego niez o liwe. 7, Lublin, Poland Sk ad zespo u redakcyjnego: Nowotwory Beata z o liwe Ko cia ska, o okre lonym Micha Nowakowski, umiejscowieniu Ma gorzata (C00-C75) Bieniaszkiewicz, Gra yna Radomska, Justyna Odrzywolska, Monika Malec, Nowotwory Tadeusz z o liwe Rogalewski, wargi, jamy ustnej Tomasz i gard a Kwiatosz, (C00-C14) Przemys aw Deneka C00.* C01 C02.* C03.* C04.* C05.* C06.* C07 C08.* C09.* Nowotwory z o liwe wargi Nowotwór Editors: z o liwy nasady j zyka Nowotwór z o liwy innych i nieokre lonych cz ci j zyka Nowotwór z o liwy dzi s a Beata Ko cia ska, Micha Nowakowski, Ma gorzata Bieniaszkiewicz Gra yna Radomska, Justyna Odrzywolska, Monika Malec; Tadeusz Rogalewski, Tomasz Kwiatosz, Przemys aw Deneka Nak ad: 60 egzemplarzy Nowotwór z o liwy dna jamy ustnej Nowotwór Issue: 60 z o liwy copies podniebienia Nowotwór z o liwy innych i nieokre lonych cz ci jamy ustnej Nowotwór z o liwy linianki przyusznej Nowotwór z o liwy innych i nieokre lonych du ych gruczo ów linowych Nie Rok obejmuje: wydania nowotwory 2008 z o liwe ma ych gruczo ów linowych, które s klasyfikowane Year zgodnie of z publication ich umiejscowieniem 2008 anatomicznym Nowotwory z o liwe migda ka 113

3 Mi dzynarodowa Klasyfikacja S OWO Chorób WST PNE i Problemów Zdrowotnych -X rewizja Lubelski Rejestr Nowotworów, zorganizowany przy Centrum Onkologii Ziemi ROZDZIA Lubelskiej, istnieje II - Nowotwory od 1974r. (COO-D48) i gromadzi dane o przypadkach zachorowa i zgonów Rozdzia z powodu ten obejmuje nowotworów nast puj ce z o liwych szerokie grupy z terenu nowotworów. województwa lubelskiego, obj tego C00-C75: opiek specjalistyczn Nowotwory tutejszego z o liwe o Centrum. okre lonym umiejscowieniu uznane lub podejrzane jako Dane te publikowane s w corocznym biuletynie oraz dost pne na stronie internetowej C00-C14 Rejestru: Wargi, jamy ustnej i gard a Stanowi one cenn informacj na temat stanu C15-C26 zdrowotno ci Narz dów ludno ci trawiennych naszego województwa. Mog by podstaw do ogólnych C30-C39 i szczegó owych Uk adu oddechowego analiz epidemiologicznych i narz dów klatki piersiowej oraz by wykorzystane do kszta towania C40-C41 polityki Ko ci zdrowotnej, i chrz stki stawowej o wiaty, dzia a profilaktycznych i propagowania zachowa C43-C44 prozdrowotnych Skóry w regionie. C45-C49 Adresujemy ten Mi dzyb onka biuletyn do (mesotelialne) Samorz du i tkanek Województwa, mi kkich Organów Administracji Pa stwowej, lekarzy, organizacji pozarz dowych, mediów do wszystkich, którzy swoim C60-C63 dzia aniem M skich mog narz dów przyczyni p ciowych si do poprawy stanu zdrowia populacji województwa lubelskiego. Wydanie niniejszego biuletynu zosta o sfinansowane ze rodków przekazanych przez Ministerstwo Zdrowia na realizacj zadania Poprawa rejestracji Nowotwory Nowotworów z o liwe Z o liwych o okre lonym w Polsce umiejscowieniu w ramach (C00-C75) Narodowego Programu Zwalczania Chorób Nowotworowych. C02.* C03.* C04.* C05.* C06.* C07 C08.* C09.* Nowotwór z o liwy innych i nieokre lonych cz ci j zyka Nowotwór z o liwy dzi s a Nowotwór z o liwy dna jamy ustnej Nowotwór z o liwy podniebienia Nowotwór z o liwy innych i nieokre lonych cz ci jamy ustnej Nowotwór z o liwy linianki przyusznej Nowotwór z o liwy innych i nieokre lonych du ych gruczo ów linowych Nowotwory z o liwe migda ka 113

4 Mi dzynarodowa Klasyfikacja Chorób SPIS TRE CI i Problemów Zdrowotnych -X rewizja Rozdzia Streszczenie ten obejmuje nast puj ce... szerokie grupy nowotworów. 5 C00-C75: 1. Wst p Nowotwory z o liwe o okre lonym umiejscowieniu uznane lub podejrzane jako Materia C15-C26 i metoda Narz dów trawiennych 2.1. Materia i dokumenty ród owe C43-C44 Podstawa prawna Skóry Klasyfikacja C60-C63 Charakterystyka M skich Regionu narz dów p ciowych C64-C68 Metody analizy Uk adu danych moczowego C76-C80: Jako i kompletno Nowotwory z o liwe danych o niedok adnie okre lonym, wtórnym i nieokre lonym C81 Zachorowania -C96: Nowotwory na nowotwory z o liwe uznane z o liwe lub w podejrzane województwie jako lubelskim pierwotne tkanki. limfatycznej, C97: Trendy czasowe Nowotwory zachorowa z o liwe niezale nych (pierwotnych) mnogich umiejscowie. 15 D37-D48 6. Zgony na Nowotwory nowotwory o niepewnym z o liwe w lub województwie nieznanym charakterze. lubelskim 18 Nowotwory 7. Wykaz niez o liwe tabel i wykresów (D10-D36) oraz o niepewnym lub nieznanym (D37-D48) charakterze 21 nie 8. WIEDZA O NOWOTWORACH I PROFILAKTYCE PREZENTACJA WYNIKÓW BADA W WOJEWÓDZTWIE LUBELSKIM Micha Nowakowski 23 C00.* Wersja Nowotwory angielska z o liwe / English wargi version Tabele.. Mapy Tylna.. jedna trzecia cz j zyka C02.* Nowotwór z o liwy innych i nieokre lonych cz ci j zyka C03.* Za cznik Nowotwór nr 1 z o liwy dzi s a C04.* Za cznik Nowotwór nr 2 z o liwy dna jamy ustnej C05.* Nowotwór z o liwy podniebienia C06.* Nowotwór z o liwy innych i nieokre lonych cz ci jamy ustnej C07 Nowotwór z o liwy linianki przyusznej C08.* Nowotwór z o liwy innych i nieokre lonych du ych gruczo ów linowych C09.* Nowotwory z o liwe migda ka 113 4

5 STRESZCZENIE Mi dzynarodowa Nowotwory z o liwe Klasyfikacja stanowi Chorób drug i Problemów przyczyn Zdrowotnych zgonów w -X Polsce rewizja po chorobach uk adu kr enia, a ich udzia w odsetkach zgonów systematycznie ROZDZIA wzrasta. II - Nowotwory (COO-D48) C00-C75: Rysunek Nowotwory 1: Zgony wed ug z o liwe o przyczyn okre lonym w wybranych umiejscowieniu latach uznane 1990, lub 1995, podejrzane 2005 jako pierwotne, za wyj tkiem nowotworów i tkanki limfatycznej, krwiotwórczej i tkanek Nowotwory z o liwe s w Polsce g ówn przyczyn przedwczesnej umieralno ci przed 65-tym rokiem ycia, co negatywnie wyró nia nas w ród innych Nowotwory krajów europejskich niez o liwe (D10-D36). oraz o niepewnym lub nieznanym (D37-D48) charakterze nie podlegaj W województwie rejestracji. lubelskim rocznie rejestruje si ponad 7,5 tys. nowych zachorowa na nowotwory z o liwe. W porównaniu z ubieg dekad liczba ta wzros a o ponad 2 tys. przypadków. Stanowi to niemal 30-procentowy wzrost liczby Nowotwory zarejestrowanych z o liwe zachorowa. wargi, jamy ustnej i gard a (C00-C14) C00.* Obliczone Nowotwory wspó czynniki z o liwe wargi zachorowalno ci dla naszego województwa znacznie przekraczaj Nie obejmuje 300 skóry nowych wargi (C43.0, zachorowa C44.0) rocznie w przeliczeniu na 100 tys. C01 mieszka ców, Nowotwór podczas z o liwy gdy nasady w latach j zyka 90-tych wynosi y oko o 260 przypadków na 100 tys. mieszka ców. W ród Tylna jedna m czyzn trzecia cz w j zyka województwie lubelskim dominuj nowotwory p uc, C02.* Nowotwór z o liwy innych i nieokre lonych cz ci j zyka przewodu pokarmowego i uk adu moczowego. C03.* Nowotwór z o liwy dzi s a Nowotwory Obejmuje: p uc b onas luzowa najcz stszym brzegu z bodo u, nowotworem dzi s o z o liwym u m czyzn, stanowi c ponad Nie 24% obejmuje: zachorowa nowotwory i z o liwe 32% z bopochodne zgonów na (C41.0-C41.1) nowotwory z o liwe. Pozytywnym C04.* zjawiskiem Nowotwór jest z o liwy to, e dna w jamy porównaniu ustnej z ubieg dekad zahamowaniu uleg C05.* dynamiczny Nowotwór wzrost z o liwy zachorowalno ci podniebienia na ten nowotwór. C06.* Nowotwór z o liwy innych i nieokre lonych cz ci jamy ustnej Kolejne miejsca, co do cz stotliwo ci zachorowa i zgonów zajmuj nowotwory C07 Nowotwór z o liwy linianki przyusznej C08.* gruczo u Nowotwór krokowego, z o liwy jelita innych grubego i nieokre lonych i p cherza du ych moczowego, gruczo ów od linowych lat zajmuj ce wysok pozycj Nie na obejmuje: li cie nowotwory najcz stszych z o liwe nowotworów ma ych gruczo ów z o liwych. linowych, które Jednak s klasyfikowane najwi kszy 1 Podstawowe informacje nowotwory o rozwoju z o liwe demograficznym ma ych gruczo ów Polski do linowych 2007 roku BNO dost pne (C06.9) na stronie internetowej G ównego Urz du nowotwory Statystycznego). z o liwe linianki przyusznej (C07) C09.* Nowotwory Nowotwory z o liwe z o liwe w Polsce migda ka w 2003 roku U.Wojciechowska, J.Didkowska, W.Tarkowski, W.Zato ski Nie obejmuje: Centrum Onkologii migda ek j zykowy Instytut im. (C02.4) Marii Sk odowskiej-curie, Warszawa

6 Za cznik dynamizm 2. wzrostu wykazuj nowotwory jelita grubego. Jedynym nowotworem wykazuj cym sta tendencj spadkow zachorowa i zgonów jest rak o dka. Mi dzynarodowa W wi kszo ci wymienionych Klasyfikacja nowotworów Chorób i Problemów jednym z najwa niejszych Zdrowotnych -X czynników rewizja etiologicznych jest palenie tytoniu. ROZDZIA W ród kobiet II - Nowotwory w województwie (COO-D48) lubelskim dominuj nowotwory gruczo u piersiowego, przewodu pokarmowego, narz du rodnego i p uc. C00-C75: Nowotwory Nowotwory piersi stanowi ce z o liwe o okre lonym oko o 20% umiejscowieniu zachorowa uznane na nowotwory lub podejrzane z o liwe jako u kobiet s pierwotne, tak e pierwsz za wyj tkiem okre lon nowotworów przyczyn tkanki zgonów. limfatycznej, Jednak e krwiotwórczej dynamiczny i tkanek wzrost zachorowa obserwowany w poprzednich dekadach uleg znacznemu spowolnieniu C00-C14 w obecnym Wargi, jamy dziesi cioleciu. ustnej i gard a Podobnie C15-C26 jak w ród Narz dów m czyzn, trawiennych najwi kszym dynamizmem wzrostu zachorowa charakteryzuj si nowotwory jelita grubego, zajmuj ce trzecie miejsce w ród okre lonych umiejscowie nowotworów b d cych przyczyn zgonów. Negatywnym C45-C49 zjawiskiem, Mi dzyb onka podobnie (mesotelialne) jak i tkanek w innych mi kkich cz ciach Polski, jest sta y wzrost zachorowalno ci i umieralno ci na nowotwory p uc w ród kobiet. Wi e si to z faktem, C51-C58 e w wiek e skich zwi kszonego narz dów p ciowych ryzyka rozwoju choroby nowotworowej wchodzi pokolenie C60-C63 kobiet urodzonych M skich narz dów w latach p ciowych , w ród których obserwuje si najwi ksz C64-C68 ekspozycj Uk adu moczowego na podstawowy czynnik ryzyka, jakim jest palenie papierosów 3. W roku 2006 nowotwory te wysun y si na drugie miejsce w ród okre lonych C76-C80: umiejscowie Nowotwory z o liwe nowotworów o niedok adnie b d cych okre lonym, przyczyn wtórnym zgonów i w ród nieokre lonym kobiet, zrównuj c si niemal z nowotworami piersi pod wzgl dem wielko ci wspó czynników umieralno ci. Stanowi ce krwiotwórczej w poprzednich i tkanek dekadach pokrewnych. znaczny problem onkologiczny nowotwory szyjki C97: macicy Nowotwory nadal zachowuj z o liwe niezale nych wysok pozycj (pierwotnych) w ród mnogich 10 najcz stszych umiejscowie. nowotworów z o liwych D00-D09 w ród Nowotwory kobiet. in situ. C02.* Nowotwór z o liwy innych i nieokre lonych cz ci j zyka C03.* Nowotwór z o liwy dzi s a C04.* Nowotwór z o liwy dna jamy ustnej C05.* Nowotwór z o liwy podniebienia C06.* Nowotwór z o liwy innych i nieokre lonych cz ci jamy ustnej C07 Nowotwór z o liwy linianki przyusznej C08.* Nowotwór z o liwy innych i nieokre lonych du ych gruczo ów linowych 3 C09.* Nowotwory Nowotwory z o liwe z o liwe w Polsce migda ka w 2003 roku U.Wojciechowska, J.Didkowska, W.Tarkowski, W.Zato ski Nie obejmuje: Centrum Onkologii migda ek j zykowy Instytut im. (C02.4) Marii Sk odowskiej-curie, Warszawa

7 1. WST P. Poni sze opracowanie zawiera dane epidemiologiczne dotycz ce zachorowalno ci Mi dzynarodowa na Klasyfikacja nowotwory z o liwe Chorób w i Problemów roku 2006 w Zdrowotnych województwie -X lubelskim. rewizja Przedstawione one zosta y w podziale administracyjnym wg powiatów i w uk adzie ROZDZIA topograficznym II - Nowotwory wg umiejscowienia (COO-D48) nowotworu. Pokrótce przedstawiono ponadto trendy czasowe zachorowa. C00-C75: Dodatkowo Nowotwory zamieszczono z o liwe o okre lonym dane demograficzne umiejscowieniu z uznane obszaru lub podejrzane województwa jako lubelskiego wg p ci i miejsca zamieszkania. 2. MATERIA C00-C14 I METODA Wargi, jamy ustnej i gard a C30-C39 Wojewódzki Rejestr Uk adu oddechowego Nowotworów i narz dów w Lublinie klatki funkcjonuje piersiowej w strukturach Dzia u Statystyki C40-C41 Centrum Ko ci Onkologii i chrz stki Ziemi stawowej Lubelskiej, które jest samodzieln publiczn jednostk C43-C44 specjalistyczn Skóry s u by zdrowia obejmuj c opiek onkologiczn teren województwa C45-C49 lubelskiego. Mi dzyb onka (mesotelialne) i tkanek mi kkich Rejestr nasz gromadzi dane o zachorowaniach i zgonach na nowotwory z o liwe od 1974 roku. Przed zmian podzia u administracyjnego kraju w 1999 roku obejmowa C64-C68 swym dzia aniem Uk adu moczowego 5 województw: bialskopodlaskie, che mskie, lubelskie i zamojskie C69-C72 oraz województwo Oka, mózgu i przemyskie. innych cz ci centralnego systemu nerwowego Obecnie C73-C75 obszarem Tarczycy i innych gromadzenia gruczo ów wydzielania danych wewn trznego jest województwo lubelskie. Odpowiada C76-C80: Nowotwory ono obszarowi z o liwe o dawnych niedok adnie 4 okre lonym, województw: wtórnym bialskopodlaskiego, i nieokre lonym che mskiego, lubelskiego i zamojskiego, powi kszonemu o cz powiatu kra nickiego i z wy czeniem powiatu osickiego (obecnie w granicach administracyjnych województwa mazowieckiego). D10-D Materia Nowotwory i dokumenty niez o liwe. ród owe Dokumentem ród owym gromadzonych danych s Karty Zg oszenia Nowotwory Nowotworu niez o liwe Z o liwego, (D10-D36) które oraz powinny o niepewnym by wype niane lub nieznanym przez (D37-D48) lekarzy charakterze wszystkich nie podlegaj jednostek rejestracji. s u by zdrowia w przypadkach rozpoznania nowego przypadku, b d zgonu z powodu nowotworu z o liwego, a tak e jako karty kontrolne w przypadkach Nowotwory kontaktu ze s u b z o liwe zdrowia o okre lonym pacjentów umiejscowieniu z wywiadem nowotworowym. (C00-C75) Karty nadsy ane Nowotwory s w odst pach z o liwe wargi, miesi cznych, jamy ustnej do i gard a 15-go (C00-C14) dnia ka dego miesi ca za miesi c C00.* poprzedni. Nowotwory z o liwe wargi Obowi zkowi Nie obejmuje skóry zg aszania wargi (C43.0, podlegaj C44.0) wszystkie nowotwory z o liwe, opisane C01 zakresem Nowotwór kodów z o liwy 10 Rewizji nasady Mi dzynarodowej j zyka Statystycznej Klasyfikacji Chorób i Problemów Zdrowotnych od C00 do D09. W Za czniku Tylna jedna trzecia nr 1 cz przedstawiono j zyka wzór Karty Zg oszenia Nowotworu Z o liwego C02.* wraz z Nowotwór instrukcj. z o liwy innych i nieokre lonych cz ci j zyka C03.* Nowotwór z o liwy dzi s a 2.2. Nie Podstawa obejmuje: prawna nowotwory z o liwe z bopochodne (C41.0-C41.1) C04.* Nowotwór z o liwy dna jamy ustnej Podstaw prawn do gromadzenia wspomnianych danych stanowi Ustawa C05.* Nowotwór z o liwy podniebienia C06.* o statystyce Nowotwór publicznej z o liwy z innych dnia i nieokre lonych r. (Dz.U. cz ci Nr jamy 88, ustnej poz. 439, z pó n. zm.) oraz C07 wzór Karty Nowotwór Zg oszenia z o liwy Nowotworu linianki przyusznej Z o liwego MZN/1-a opisany w Programie bada C08.* statystycznych Nowotwór z o liwy statystyki innych publicznej, i nieokre lonych stanowi cym du ych gruczo ów Za cznik linowych do corocznego Rozporz dzenia Nie obejmuje: Rady nowotwory Ministrów z o liwe (aktualnie ma ych z gruczo ów dn r. linowych, w które sprawie s klasyfikowane programu bada statystycznych statystyki publicznej na rok 2008). C09.* W Nowotwory swej z o liwe dzia alno ci, migda kaco do zasad gromadzenia, przechowywania i udost pniania Nie obejmuje: danych, migda ek Rejestr j zykowy (C02.4) opiera si ponadto na przepisach zawartych 113 7

8 Za cznik w Ustawie 2. o ochronie danych osobowych - z dnia r. (Dz. U. z dn r., z pó n. zm.) Klasyfikacja Otrzymywane dane kodowane s zgodnie z X Rewizj Mi dzynarodowej Statystycznej Klasyfikacji Chorób i Problemów zdrowotnych (WHO 1992), C00-C75: Nowotwory z o liwe o okre lonym umiejscowieniu uznane lub podejrzane jako obowi zuj c pierwotne, w Polsce za od wyj tkiem 1997 roku. nowotworów tkanki limfatycznej, krwiotwórczej i tkanek Podstaw do kodowania morfologii nowotworów jest II rozdzia tej klasyfikacji. Za cznik nr 2 zawiera skrót klasyfikacji topograficznej X Rewizji MSKChiPZ C40-C41 Charakterystyka Ko ci i Regionu. chrz stki stawowej C45-C49 Województwo Mi dzyb onka Lubelskie, (mesotelialne) po o one w i tkanek po udniowo-wschodniej mi kkich cz ci Polski, obejmuje w obecnym uk adzie administracyjnym teren by ych 4 województw: bialskopodlaskiego, C51-C58 e skich che mskiego, narz dów lubelskiego p ciowych i zamojskiego. Geograficznie zajmuje niemal C60-C63 w ca o ci obszar M skich Wy yny narz dów Lubelskiej. p ciowych Powierzchnia województwa wynosi km 2. Jest to obszar s abo zaludniony C73-C75 - na 1 km Tarczycy kw. przypada i innych gruczo ów 88 osób wydzielania (w kraju wewn trznego - 122,1).Najmniej zaludnionym powiatem C76-C80: jest Nowotwory powiat w odawski z o liwe o (34 niedok adnie osoby/km okre lonym, kw.), najg ciej wtórnym - powiat i nieokre lonym widnicki (157 osób/km kw.). Region lubelski jest te s abo zurbanizowany. Tylko 46,8% ludno ci C81 -C96: mieszka Nowotwory w miastach, z o liwe przy uznane redniej lub podejrzane krajowej wynosz cej jako pierwotne 61,9%. tkanki 4 limfatycznej, Jest to krwiotwórczej region wybitnie i tkanek pokrewnych. rolniczy z o rodkami przemys u spo ywczego, chemicznego, maszyn i urz dze w wi kszych miastach oraz o rodkiem górnictwa w gla kamiennego w okolicach cznej. D37-D48Ludno Nowotwory regionu o niepewnym liczy a w lub 2006 nieznanym roku charakterze mieszka ców (stan na 31.XII.2006r.), w tym: Nowotwory niez o liwe 094 m czyzn, (D10-D36) oraz o niepewnym lub nieznanym (D37-D48) charakterze nie podlegaj rejestracji. 554 kobiet. Przewa a a ludno wiejska. Liczba mieszka ców miast wynosi a w dniu Nowotwory 30.VI.2006r. z o liwe , o okre lonym a liczba ludno ci umiejscowieniu wiejskiej wynosi a (C00-C75) Obserwuje Nowotwory si powolny z o liwe spadek wargi, liczby jamy ludno ci ustnej i na gard a wsi na (C00-C14) korzy liczby ludno ci miejskiej 5. C00.* Nowotwory Tabela 1 z o liwe przedstawia wargi struktur ludno ci województwa w podziale wg C01 powiatów, Nowotwór p ci i miejsca z o liwy zamieszkania. nasady j zyka Województwo lubelskie nale y do regionów o powolnym spadku liczby C02.* ludno ci. Nowotwór Zmiany z o liwy w liczbie innych ludno ci i nieokre lonych województwa cz ci j zyka lubelskiego w porównaniu do C03.* poszczególnych Nowotwór z o liwy regionów dzi s a kraju w latach przedstawia poni sza tabela. Dane Obejmuje: dla wszystkich b ona luzowa lat stanowi brzegu z bodo u, bilans dzi s o wyprowadzony na podstawie wyników spisu ludno ci Nie obejmuje: z 2002 nowotwory roku 6. z o liwe z bopochodne (C41.0-C41.1) C04.* Nowotwór z o liwy dna jamy ustnej C05.* Nowotwór z o liwy podniebienia C06.* Nowotwór z o liwy innych i nieokre lonych cz ci jamy ustnej C07 Nowotwór z o liwy linianki przyusznej C08.* Nowotwór z o liwy innych i nieokre lonych du ych gruczo ów linowych 4 Podstawowe informacje o rozwoju demograficznym Polski do 2004 roku dost pne na stronie internetowej G ównego Urz du nowotwory Statystycznego). z o liwe ma ych gruczo ów linowych BNO (C06.9) 5 G ówny Urz d Statystyczny nowotwory dane z o liwe dost pne linianki na stronie przyusznej internetowej (C07) GUS. 6 C09.* Podstawowe Nowotwory informacje z o liwe o rozwoju migda ka demograficznym Polski do 2004 roku dost pne na stronie internetowej Nie obejmuje: G ównego Urz du migda ek Statystycznego) j zykowy (C02.4) 113 8

9 Za cznik Tabela 2. I: Tempo przyrostu ludno ci w poszczególnych regionach kraju. Ludno w tysi cach Mi dzynarodowa Województwa Klasyfikacja stan Chorób w dniu 31. i Problemów 12 Zdrowotnych (ubytku) ludno ci -X rewizja w % Rozdzia Dolno l skie ten obejmuje nast puj ce 2912,2 szerokie 2888,2 grupy nowotworów. 2882,3 2878,9-0,17-0,17-0,20-0,12 C00-C75: Kujawsko-pomorskie Nowotwory z o liwe 2067,8 o 2068,3 okre lonym 2066,4 umiejscowieniu 2065,4 uznane -0,05-0,00 lub podejrzane -0,09 jako 0,05 Lubelskie 2206,2 2179,6 2172,8 2167,2-0,13-0,25-0,31-0,26 Lubuskie C00-C14 Wargi, 1008,5 jamy ustnej 1009,2 i gard a 1008,5 1008,5 +0,05 +0,00 +0,07-0,00 ódzkie C15-C26 Narz dów 2627,8 trawiennych 2577,5 2566,2 2558,5-0,36-0,40-0,44-0,30 Ma opolskie C30-C39 Uk adu 3222,4 oddechowego 3266,2i narz dów 3271,2klatki 3276,8 piersiowej +0,35 +0,18 +0,15 +0,17 Mazowieckie C40-C41 Ko ci 5115,0 i chrz stki 5157,7 stawowej 5171,7 5184,1 +0,05 +0,23 +0,27 +0,24 Opolskie 1070,6 1047,4 1041,9 1038,0-0,34-0,39-0,52-0,38 Podkarpackie 2101,4 2098,3 2097,6 2097,3 +0,12 +0,01-0,03-0,01 Podlaskie C51-C58 e skich 1210,7 narz dów 1199,7 p ciowych 1196,1 1193,6-0,13-0,23-0,30-0,21 Pomorskie C60-C63 M skich 2172,3 narz dów 2199,0 p ciowych 2203,6 2208,6 +0,28 +0,23 +0,21 +0,23 l skie C64-C68 Uk adu 4768,7 moczowego 4685,8 4669,1 4658,5-0,37-0,32-0,36-0,23 wi tokrzyskie C69-C72 Oka, 1302,7 mózgu i innych 1285,0 cz ci 1279,8 centralnego 1276,3 systemu +0,01 nerwowego -0,29-0,40-0,28 Warmi sko-mazurskie 1427,5 1428,6 1426,9 1425,9 +0,19-0,01 +0,12-0,07 Wielkopolskie 3345,3 3372,4 3378,5 3384,8 +0,17 +0,21 +0,18 +0,19 C81 Zachodniopomorskie -C96: Nowotwory z o liwe 1697,9 uznane 1694,2 lub 1692,8 podejrzane 1692,3 jako pierwotne +0,06-0,04 tkanki limfatycznej, -0,08-0,03 Kolejnym czynnikiem zwracaj cym uwag w strukturze demograficznej regionu lubelskiego, odpowiedzialnym mi dzy innymi za wzrost zachorowalno ci na D37-D48 nowotwory z o liwe, Nowotwory jest o starzenie niepewnym si lub nieznanym populacji charakterze. województwa. Nowotwory Rysunek niez o liwe 2: Zmiany (D10-D36) w strukturze oraz o niepewnym populacji lub m czyzn nieznanym (D37-D48) wg przedzia ów charakterze nie wiekowych w województwie lubelskim w latach rednioroczne tempo przyrostu Polska 38254, , , ,7-0,02-0,04-0,08-0,03 Liczba ludno ci C Nowotwór z o liwy nasady j zyka C02.* Nowotwór z o liwy innych i nieokre lonych cz ci j zyka C03.* Nowotwór z o liwy dzi s a C04.* Nowotwór z o liwy dna jamy ustnej C05.* Nowotwór z o liwy podniebienia C06.* Nowotwór z o liwy innych i nieokre lonych cz ci jamy ustnej C07 Nowotwór z o liwy linianki przyusznej C08.* Nowotwór z o liwy innych i nieokre lonych du ych gruczo ów linowych zgodnie 0 z ich umiejscowieniem anatomicznym C09.* Nowotwory z o liwe migda ka Przedzia wiekowy

10 Za cznik Rysunek 3: 2. Zmiany w strukturze populacji kobiet wg przedzia ów wiekowych w województwie lubelskim w latach ROZDZIA Liczba ludno ci II - Nowotwory (COO-D48) Rozdzia ten obejmuje nast puj ce szerokie grupy nowotworów. C00-C75: Nowotwory z o liwe o okre lonym umiejscowieniu uznane lub podejrzane jako C15-C Narz dów trawiennych C40-C Ko ci i chrz stki stawowej C60-C M skich narz dów p ciowych C69-C72 0 Oka, mózgu i innych cz ci centralnego systemu nerwowego Przedzia wiekowy C97: 2.5. Metody Nowotwory analizy z o liwe danych. niezale nych (pierwotnych) mnogich umiejscowie. D10-D36Zarejestrowane Nowotwory niez o liwe. przypadki zachorowa i zgonów z powodu nowotworów D37-D48 z o liwych analizowano Nowotwory o w niepewnym przedziale lub rocznym. nieznanym Dla charakterze. okresu tego obliczono: Nowotwory a) Liczby bezwzgl dne niez o liwe (D10-D36) zarejestrowanych oraz o niepewnym zachorowa, lub nieznanym (D37-D48) charakterze nie b) Wspó czynniki zachorowalno ci na 100 tys. mieszka ców dla poszczególnych lokalizacji narz dowych: surowe i standaryzowane Surowy wspó czynnik zachorowalno ci (incidence rate) okre la liczb Nowotwory zg aszanych z o liwe po wargi, raz jamy pierwszy ustnej i gard a w danym (C00-C14) roku kalendarzowym przypadków zachorowa Nie obejmuje na skóry nowotwory wargi (C43.0, z o liwe C44.0) w przeliczeniu na 100 tys. mieszka ców. Obliczany jest on wg wzoru: LZa Tylna jedna trzecia IR cz = j zyka x C02.* Nowotwór z o liwy innych i nieokre lonych LP cz ci j zyka C03.* Nowotwór z o liwy dzi s a Obejmuje: Gdzie: IR b ona- wspó czynnik luzowa brzegu z bodo u, zachorowalno ci; dzi s o Nie obejmuje: LZa nowotwory - liczba z o liwe nowych z bopochodne zachorowa, (C41.0-C41.1) zg oszonych w danym roku C04.* Nowotwór kalendarzowym; z o liwy dna jamy ustnej C05.* Nowotwór LP z o liwy - liczebno podniebienia badanej populacji w danym roku kalendarzowym. C06.* Nowotwór z o liwy innych i nieokre lonych cz ci jamy ustnej C07 Nowotwór Wysoko z o liwy wspó czynnika linianki przyusznej zachorowalno ci zale y od wszystkich czynników C08.* etiologicznych Nowotwór wyst puj cych z o liwy innych i nieokre lonych w danej populacji du ych gruczo ów (genetycznych, linowych kulturowych, rodowiskowych Nie obejmuje: itp.), nowotwory a ponadto z o liwe od struktury ma ych ludno ci gruczo ów pod linowych, wzgl dem które wieku s klasyfikowane i p ci. Podobnie jak liczby bezwzgl dne zarejestrowanych zachorowa, surowy wspó czynnik zachorowalno ci nowotwory z o liwe jest linianki szczególnie przyusznej przydatny (C07) dla w adz lokalnych i C09.* lokalnej Nowotwory S u by z o liwe Zdrowia migda ka okre laj c skal zjawiska i pozwalaj c na planowanie potrzeb Nie w obejmuje: zakresie opieki migda ek onkologicznej j zykowy (C02.4) w badanym rejonie

11 Standaryzowane (wg wieku) wspó czynniki zachorowalno ci okre laj ile zachorowa wyst pi oby w danej populacji (w przeliczeniu na 100 tys. mieszka ców), gdyby struktura wieku tej populacji by a taka sama jak struktura ROZDZIA wieku populacji II - Nowotwory przyj tej (COO-D48) za standard. Jako populacj standardow przyj to Rozdzia standardow ten obejmuje populacj nast puj ce szerokie wiata, grupy a nowotworów. dane o jej strukturze zaczerpni to z C00-C75: corocznego Nowotwory biuletynu z o liwe informacyjnego o okre lonym Nowotwory umiejscowieniu z o liwe uznane w Polsce lub podejrzane pod redakcj jako Witolda Zato skiego, pierwotne, za wyj tkiem wydawanego nowotworów przez tkanki Zak ad limfatycznej, Epidemiologii krwiotwórczej i Prewencji i tkanek Nowotworów - Krajowy Rejestr Nowotworów. Wspó czynniki C15-C26 standaryzowane Narz dów trawiennych obliczono wg wzoru: x 1* y 1 +x 2* y x n* y n C45-C49 Mi dzyb onka SR = (mesotelialne) i tkanek mi kkich y 1 +y y n Gdzie: C64-C68 SR - wspó czynnik Uk adu moczowego standaryzowany zachorowalno ci; C69-C72 x 1...n - wspó czynniki Oka, mózgu surowe i innych dla cz ci poszczególnych centralnego systemu 5-letnich nerwowego grup wieku; C73-C75 y Tarczycy i innych gruczo ów wydzielania wewn trznego 1...n - liczebno standardowej populacji w tych samych grupach wiekowych. Jak wspomniano wy ej, warto surowych wspó czynników zachorowalno ci zale y, C81 -C96: mi dzy Nowotwory innymi, od z o liwe struktury uznane wiekowej lub podejrzane badanej jako populacji. pierwotne Zachorowalno tkanki limfatycznej, na nowotwory z o liwe krwiotwórczej wzrasta i tkanek z wiekiem, pokrewnych. wi c im starsza populacja, tym wy sze b d w niej surowe wspó czynniki zachorowalno ci. Analizuj c takie wspó czynniki D10-D36 mo emy doj Nowotwory do b dnego niez o liwe. wniosku, e w badanej populacji A (starszej) wyst puje D37-D48 wi ksze nara enie Nowotwory na o niepewnym czynniki lub nieznanym rakotwórcze charakterze. i wynikaj ca st d wi ksza zachorowalno na nowotwory z o liwe ni w innej populacji B (m odszej). Nowotwory W rzeczywisto ci niez o liwe jednak (D10-D36) taka oraz ró nica o niepewnym zachorowa lub nieznanym mo e wynika (D37-D48) tylko charakterze z ró nicy nie podlegaj wieku pomi dzy rejestracji. badanymi populacjami. St d wynika konieczno przeliczania (standaryzacji) wspó czynników na takie, jakie by yby obserwowane, gdyby obie Nowotwory populacje (A z o liwe i B) mia y o okre lonym jednakow struktur umiejscowieniu wieku. Chc c (C00-C75) porówna skal zjawiska Nowotwory (zachorowalno ci) z o liwe wargi, w ró nych jamy ustnej regionach i gard a kraju (C00-C14) lub wiata powinni my pos ugiwa si C00.* wy cznie Nowotwory wspó czynnikami z o liwe wargi standaryzowanymi. 3. JAKO Powierzchnia I KOMPLETNO grzbietowa DANYCH. j zyka Kompletno danych ocenia si na podstawie wspó czynnika C02.* zachorowania/zgony Nowotwór z o liwy (Z/Z), innych b d cego i nieokre lonych ilorazem cz ci liczby j zyka zarejestrowanych zachorowa C03.* i liczby Nowotwór zarejestrowanych z o liwy dzi s a zgonów. Otrzymany wspó czynnik porównuje si ze wspó czynnikami Obejmuje: b ona osi ganymi luzowa brzegu przez z bodo u, rejestry dzi s oo znanej wysokiej kompletno ci rejestracji. C04.* Nowotwór Za standard, z o liwy na dna podstawie, jamy ustnej którego oblicza si kompletno rejestracji w C05.* Nowotwór z o liwy podniebienia C06.* Polsce, Nowotwór uznano z o liwy wyniki innych rejestracji i nieokre lonych nowotworów cz ci w rejestrach, jamy ustnej które mia y najlepszy C07 wska nik Nowotwór zachorowania/zgony z o liwy linianki w przyusznej latach Wynosi on dla Polski 1,51, w tym C08.* 1,38 dla Nowotwór m czyzn z o liwy i innych 1,7 i dla nieokre lonych kobiet. Wska nik du ych gruczo ów ten dla linowych dobrych rejestrów nowotworowych Nie obejmuje: w nowotwory Polsce wynosi z o liwe w ma ych roku gruczo ów 2005 odpowiednio: linowych, które 1,7 s w klasyfikowane Rejestrze wi tokrzyskim i w Rejestrze Podkarpackim oraz 1,5 w Rejestrze Ma opolskim i Rejestrze Wielkopolskim nowotwory 7. z o liwe linianki przyusznej (C07) C09.* Nowotwory z o liwe migda ka 7 - za Nowotwory Nie obejmuje: z o liwe migda ek w Polsce j zykowy w 2005 (C02.4) roku Joanna Didkowska, Urszula Wojciechowska, 113

12 Tabela II: Wspó czynniki zachorowania/zgony i kompletno rejestracji Mi dzynarodowa obliczone Klasyfikacja dla województwa Chorób i lubelskiego Problemów w Zdrowotnych 2005 roku 8. -X rewizja Wska nik zachorowania/zgony Ogó em M czy ni Kobiety Rozdzia Województwo ten obejmuje lubelskie nast puj ce szerokie 1,8 grupy nowotworów. 1,7 2,1 C00-C75: Polska Nowotwory z o liwe o 1,4 okre lonym umiejscowieniu 1,3 uznane lub podejrzane 1,6 jako pierwotne, za wyj tkiem nowotworów Kompletno tkanki limfatycznej, rejestracji krwiotwórczej i tkanek Województwo lubelskie 100% 100% 100% Polska 92% 91% 92% C40-C41 W regionie naszym Ko ci i chrz stki kompletno stawowej rejestracji, do dobra do roku 1996, spad a znacznie C43-C44 w kolejnych Skóry 3 latach. Spowodowane to by o strajkami lekarskimi polegaj cymi C45-C49 na nieprzestrzeganiu Mi dzyb onka (mesotelialne) obowi zku i tkanek wype niania mi kkich druków statystycznych, wej ciem w ycie w 1997r. X Rewizji Mi dzynarodowej Klasyfikacji Chorób i Problemów Zdrowotnych, wprowadzeniem w 1999r. nowego uk adu administracyjnego kraju oraz wprowadzeniem zmian w ustawodawstwie dotycz cym statystyki C69-C72 pa stwowej. Oka, mózgu Wszystko i innych to cz ci cznie centralnego spowodowa o systemu nerwowego za amanie rejestracji nowotworów C73-C75 w Polsce Tarczycy na okres i innych 2 lat. gruczo ów wydzielania wewn trznego C76-C80: Od roku Nowotwory 2000 kompletno z o liwe o niedok adnie rejestracji okre lonym, ulega a systematycznej wtórnym i nieokre lonym poprawie. Jednak e od roku 2003 ponownie obserwowali my spadek liczby zg aszanych przypadków C81 -C96: Nowotwory nowotworów z o liwe z o liwych. uznane lub Wskazuje podejrzane jako to pierwotne na sta tkanki konieczno limfatycznej, przypominania jednostkom s u by zdrowia o obowi zkach zg aszania wybranych schorze, D00-D09 b d Nowotwory na konieczno in situ. poszukiwania innych aktywnych metod gromadzenia D10-D36 danych. Nowotwory niez o liwe. D37-D48W roku Nowotwory 2005 nast pi o niepewnym gwa towny lub nieznanym wyrost charakterze. liczby zg aszanych przypadków. Wska nik zachorowania/zgony dla województwa lubelskiego wyniós w 2005 roku Nowotwory 1,8. Jest to niez o liwe wynikiem (D10-D36) rozpocz cia oraz o aktywnego niepewnym lub zbierania nieznanym danych (D37-D48) we wspó pracy charakterze nie ze podlegaj Szpitalami rejestracji. województwa lubelskiego. Tak znaczny przyrost zg osze powsta jednak wskutek zg aszania przypadków z lat poprzednich wraz z zachorowaniami z roku To nadrejestrowanie wymaga dalszej weryfikacji w latach nast pnych. Nowotwory Obliczony z o liwe dla wargi, 2006 jamy ustnej roku i wspó czynnik gard a (C00-C14) zachorowania/zgony wynosi dla C00.* naszego Nowotwory regionu z o liwe ogó em wargi 1,6 i by nieco wy szy od redniej krajowej wynosz cej w 2005 roku Nie obejmuje 1,4 9. skóry wargi (C43.0, C44.0) C01 Nowotwór Jako nadsy anych z o liwy nasady zg osze j zyka pozostawia nadal wiele do yczenia. Du y odsetek zg osze bez podania dok adnego umiejscowienia nowotworu (numery statystyczne Tylna jedna C76-C80), trzecia cz j zyka stanowi cy dotychczas ok. 5,75% wszystkich C02.* zarejestrowanych Nowotwór z o liwy przypadków, innych i nieokre lonych uleg w cz ci 2006r. j zyka dalszemu zmniejszeniu. W C03.* prezentowanym Nowotwór z o liwy biuletynie dzi s a przypadki takie stanowi 4,06% nades anych zg osze dla m czyzn Obejmuje: oraz 4,54% b ona luzowa zg osze brzegu dla z bodo u, kobiet. dzi s o Poprawa ta nast pi a dzi ki uzupe nianiu danych o zachorowaniach zg oszeniami z ró nych róde, w tym o dane C04.* Nowotwór z o liwy dna jamy ustnej C05.* bezpo rednie Nowotwór z niektórych z o liwy podniebienia pracowni diagnostyki patologicznej. C06.* Nowotwór z o liwy innych i nieokre lonych cz ci jamy ustnej C07 Wojciech Nowotwór Tarkowski, z o liwy Witold Zato ski linianki - przyusznej Centrum Onkologii Instytut im. Marii Sk odowskiej-curie, C08.* Warszawa Nowotwór z o liwy innych i nieokre lonych du ych gruczo ów linowych 8 - za Nowotwory Nie obejmuje: z o liwe nowotwory w Polsce z o liwe w 2005 roku ma ych Joanna gruczo ów Didkowska, linowych, Urszula które Wojciechowska, s klasyfikowane Wojciech zgodnie Tarkowski, z ich Witold umiejscowieniem Zato ski - Centrum anatomicznym Onkologii Instytut im. Marii Sk odowskiej-curie, Warszawa za Nowotwory z o liwe nowotwory w Polsce z o liwe w 2005 linianki roku Joanna przyusznej Didkowska, (C07) Urszula Wojciechowska, C09.* Wojciech Nowotwory Tarkowski, z o liwe Witold Zato ski migda ka - Centrum Onkologii Instytut im. Marii Sk odowskiej-curie, Warszawa Nie obejmuje: migda ek j zykowy (C02.4)

13 Za cznik W ród 2. zgonów nowotwory z o liwe bez podania ich pierwotnego umiejscowienia stanowi jeszcze wi kszy odsetek wynosz cy od 7 do 14%. Mi dzynarodowa Z naszych obserwacji Klasyfikacja wynika Chorób równie, i Problemów e przerzuty Zdrowotnych nowotworowe -X wielokrotnie rewizja zg aszane bywaj jako lokalizacja pierwotna. St d, na przyk ad, du a liczba zg oszonych nowotworów mózgu i w troby, chocia w rzeczywisto ci wyst puj one ROZDZIA rzadko w tych II pierwotnych - Nowotwory umiejscowieniach. (COO-D48) Rozdzia Drugim ten obejmuje miernikiem nast puj ce jako ci szerokie danych grupy nowotworów. jest odsetek zg osze bez potwierdzenia C00-C75: histologicznego Nowotwory rozpoznania z o liwe nowotworu. o okre lonym W latach umiejscowieniu poprzednich uznane stanowi y lub podejrzane one ponad jako 50% nades anych zg osze. W roku 2006 odsetek potwierdze histologicznych w otrzymanym C00-C14 materiale Wargi, wzrós jamy do ustnej 64%. i gard a Jednak w ród zgonów z powodu nowotworów z o liwych w 2006 roku zaledwie 51-53% posiada potwierdzenie histologiczne. 4. ZACHOROWANIA C40-C41 NA Ko ci NOWOTWORY i chrz stki stawowej Z O LIWE W WOJEWÓDZTWIE LUBELSKIM. C45-C49 W województwie Mi dzyb onka lubelskim (mesotelialne) zarejestrowano i tkanek mi kkich w 2006 roku 7697 nowych zachorowa na nowotwory z o liwe, w tym 3988 przypadków w ród m czyzn i 3709 w ród C51-C58 kobiet. Wspó czynnik e skich narz dów zachorowalno ci p ciowych ogó em kszta tuje si, wi c na poziomie oko o C60-C63 354,6 przypadków M skich narz dów 100 p ciowych tys. mieszka ców (wspó czynnik surowy). Zanotowano C64-C68 wy sz Uk adu zachorowalno moczowego w ród m czyzn ni w ród kobiet. Wspó czynniki surowe i standaryzowane wynosi y odpowiednio 378,4 i 260,8 na 100 tys. C76-C80: m czyzn Nowotwory oraz 331,5z o liwe i 195,2 o na niedok adnie 100 tys. kobiet. okre lonym, wtórnym i nieokre lonym C81 Tabela -C96: III: Nowotwory Liczba nowych z o liwe zachorowa uznane lub podejrzane na nowotwory jako pierwotne z o liwe tkanki w 2006 limfatycznej, roku C97: Nowotwory z o liwe Rok 2006 niezale nych (pierwotnych) Ogó em mnogich M czy ni umiejscowie. Kobiety D10-D36Liczba nowych Nowotwory zachorowa niez o liwe Surowe wspó czynniki zachorowalno ci 354,6 378,4 331,5 podlegaj Standaryzowane rejestracji. wspó czynniki zachorowalno ci 260,8 195,2 Tak jak w latach poprzednich dominuj cymi u m czyzn s nowotwory p uca, Nowotwory stanowi ce z o liwe ponad wargi, 24% jamy zachorowa ustnej i gard a (C00-C14) na nowotwory z o liwe (prawie 1000 C00.* przypadków Nowotwory rocznie). z o liwe Nast pnymi wargi pod wzgl dem cz sto ci zachorowa s nowotwory Nie obejmuje gruczo u skóry krokowego wargi (C43.0, (469 C44.0) nowych zachorowa ) oraz okr nicy i odbytnicy C01 (stanowi ce Nowotwór cznie z o liwy ponad nasady 430 j zyka przypadków rocznie).nast pne miejsca zajmuj nowotwory Ustalona p cherza cz j zyka moczowego BNO (ponad 230 nowych zg osze ), skóry (prawie 200 zg osze Tylna rocznie) jedna trzecia oraz cz bia aczki j zyka (151 nowych przypadków) i nowotwory o dka C02.* (prawie Nowotwór 190 zachorowa z o liwy innych rocznie). i nieokre lonych cz ci j zyka C03.* Nowotwór Uwag zwraca z o liwy dzi s a szczególnie wysoka w omawianym roku zg aszalno nowotworów Obejmuje: gruczo u b ona luzowa krokowego. brzegu Oceniamy z bodo u, dzi s o to jako nadrejestrowanie wynikaj ce z C04.* nieprawid owego Nowotwór z o liwy zg aszania dna jamy tak e ustnej zmian agodnych tego gruczo u, bowiem w grupie C05.* tej obserwujemy Nowotwór z o liwy szczególnie podniebienia wysoki odsetek zg osze nie popartych rozpoznaniem C06.* histologicznym. Nowotwór Dane z o liwy te innych b d weryfikowane i nieokre lonych w cz ci latach jamy nast pnych. ustnej C07 Nowotwór z o liwy linianki przyusznej C08.* Nowotwór Tabela 2A z o liwy oraz innych wykres i nieokre lonych przedstawiaj du ych gruczo ów najcz stsze linowych umiejscowienia nowotworów Nie obejmuje: z o liwych nowotwory u m czyzn z o liwe w ma ych województwie gruczo ówlubelskim linowych, w które 2006 s roku. klasyfikowane Tabela 3A zawiera nowotwory liczby z o liwe nowych ma ych gruczo ów zarejestrowanych linowych BNO zachorowa, (C06.9) wska niki struktury procentowej nowotwory oraz surowe z o liwei linianki standaryzowane przyusznej (C07) wspó czynniki zachorowalno ci na C09.* 100 Nowotwory tys. mieszka ców z o liwe migda ka dla najcz stszych lokalizacji narz dowych u m czyzn

14 Za cznik W ród 2. kobiet dominuj cym nowotworem jest rak gruczo u piersiowego. W roku 2006 zg oszono ponad 720 nowych zachorowa. Na kolejne miejsca wysun y si Mi dzynarodowa nowotwory jelita Klasyfikacja grubego (okr nicy Chorób i Problemów i odbytnicy) Zdrowotnych z ponad 350 -X rewizja nowymi przypadkami rocznie, nowotwory skóry - (ponad skrót nowych zg osze ), p uca (prawie 250 nowych zg osze ), trzonu macicy (ponad 250 zachorowa ), jajnika (prawie 200 ROZDZIA nowych zachorowa ) II - Nowotwory i szyjki (COO-D48) macicy (165 przypadków). C00-C75: Tabela Nowotwory 2B oraz z o liwe wykres o okre lonym przedstawiaj umiejscowieniu najcz stsze uznane lub umiejscowienia podejrzane jako nowotworów z o liwych pierwotne, za u kobiet wyj tkiem w województwie nowotworów tkanki lubelskim limfatycznej, w 2006 krwiotwórczej roku. i tkanek Tabela 3B zawiera liczby nowych zarejestrowanych zachorowa, wska niki struktury C15-C26 procentowej Narz dów oraz surowe trawiennych i standaryzowane wspó czynniki zachorowalno ci na 100 C30-C39 tys. mieszka ców Uk adu dla oddechowego najcz stszych i narz dów lokalizacji klatki piersiowej narz dowych u kobiet. Zachorowalno na nowotwory z o liwe jest wybitnie zwi zana z wiekiem. Niska w pierwszych trzech dekadach, ro nie gwa townie po 45-tym roku ycia u m czyzn i po 40-tym roku ycia u kobiet. Szczyt zachorowa obserwuje si w 7-ej i 8-ej dekadzie C51-C58 ycia. e skich narz dów p ciowych Rysunek C64-C68 4: Surowe Uk adu wspó czynniki moczowego zachorowalno ci w 5-letnich przedzia ach wiekowych C69-C72 u kobiet Oka, mózgu i m czyzn i innych cz ci w województwie centralnego systemu lubelskim nerwowego w 2006 roku C97: Nowotwory z o liwe M czy ni 2500 niezale nych (pierwotnych) mnogich umiejscowie. D00-D09 Nowotwory in Kobiety situ. D37-D Nowotwory o niepewnym lub nieznanym charakterze Surowy wsp. zachorowalno ci na 100 tys. mieszka ców Nowotwory 1000 z o liwe o okre lonym umiejscowieniu (C00-C75) C00.* Nowotwory 500 z o liwe wargi 0 C02.* Nowotwór z o liwy innych i nieokre lonych cz ci j zyka Przedzia wiekowy C03.* Nowotwór z o liwy dzi s a C04.* Na Nowotwór uwag zas uguje z o liwy dna fakt, jamy e ustnej pomi dzy 20 a 55 rokiem ycia zachorowalno z C05.* powodu Nowotwór nowotworów z o liwy z o liwych podniebienia jest wy sza u kobiet ni u m czyzn. C06.* Nowotwór z o liwy innych i nieokre lonych cz ci jamy ustnej C07 Nowotwór Tabele 4A z o liwy i 4B linianki zawieraj przyusznej liczby nowych zarejestrowanych zachorowa na C08.* nowotwory Nowotwór z o liwe z o liwy w naszym innych i nieokre lonych regionie w 5-letnich du ych gruczo ów przedzia ach linowych wiekowych. Dane uszeregowano Nie obejmuje: wg kolejno ci nowotwory kodów z o liwe X ma ych Rewizji gruczo ów Mi dzynarodowej linowych, które Klasyfikacji s klasyfikowane Chorób, Urazów zgodnie i Problemów z ich umiejscowieniem Zdrowotnych anatomicznym wiatowej Organizacji Zdrowia. Tabele 5A i nowotwory 5B zawieraj z o liwe surowe linianki wspó czynniki przyusznej (C07) zachorowa na nowotwory z o liwe C09.* Nowotwory w naszym z o liwe regionie migda ka w 5-letnich przedzia ach wiekowych. Dane Ogó em

15 Za cznik uszeregowano 2. wg kolejno ci kodów X Rewizji Mi dzynarodowej Klasyfikacji Chorób, Urazów i Problemów Zdrowotnych wiatowej Organizacji Zdrowia. Obserwuje si pewne ró nice w zachorowalno ci w poszczególnych gminach województwa lubelskiego. Jednak e w znacznym stopniu ró nice te mog wynika ROZDZIA z niekompletno ci II - Nowotwory rejestracji (COO-D48) w poszczególnych gminach. Rozdzia Mapy ten obejmuje 1-2 przedstawiaj nast puj ce szerokie rozk ad grupy geograficzny nowotworów. zachorowalno ci na nowotwory C00-C75: z o liwe w poszczególnych Nowotwory z o liwe powiatach o okre lonym województwa umiejscowieniu lubelskiego. uznane lub podejrzane jako Tabela 6 przedstawia liczby zachorowa na nowotwory z o liwe dla gmin województwa C00-C14 lubelskiego. Wargi, jamy ustnej i gard a C30-C39 Tabela 7 przedstawia Uk adu oddechowego surowe wspó czynniki i narz dów klatki piersiowej zachorowalno ci na nowotwory z o liwe C40-C41 dla gmin województwa Ko ci i chrz stki lubelskiego. stawowej Tabele 8A i 8B przedstawiaj liczby zachorowa na nowotwory z o liwe dla poszczególnych powiatów województwa lubelskiego w 5-letnich przedzia ach wiekowych. 5. TRENDY CZASOWE ZACHOROWA. C73-C75 Opieraj c si Tarczycy na danych i innych z lat gruczo ów o najlepszej wydzielania kompletno ci wewn trznego rejestracji w obecnej i C76-C80: poprzedniej Nowotwory dekadzie, mo na z o liwe zaobserwowa o niedok adnie w województwie okre lonym, wtórnym lubelskim i nieokre lonym sta y wzrost zachorowa na nowotwory z o liwe. W województwie krwiotwórczej lubelskim i tkanek pokrewnych. liczba rejestrowanych rocznie nowych zachorowa na C97: nowotwory Nowotwory z o liwe z o liwe ogó em niezale nych w omawianym (pierwotnych) okresie mnogich zwi kszy a umiejscowie. si z oko o 5,5 tys. na D00-D09 pocz tku lat Nowotwory 90-tych in do situ. ponad 7 tys. na pocz tku obecnej dekady. Stanowi o to D10-D36 blisko 22-procentowy Nowotwory wzrost niez o liwe. liczby zachorowa. D37-D48W roku Nowotwory 2006 zarejestrowano o niepewnym lub nieznanym prawie 8 charakterze. tys. nowych przypadków. Pomijaj c nadrejestrowanie stwierdzone w 2005 roku, obserwowany trend wzrostowy zachorowalno ci jest zgodny z trendami z lat poprzednich 10. Poni sza tabela przedstawia zestawienie liczby zarejestrowanych nowych zachorowa w latach obj tych analiz. Nowotwory Tabela IV: z o liwe Liczba wargi, zarejestrowanych jamy ustnej i gard a zachorowa (C00-C14) na nowotwory z o liwe C00.* Nowotwory z o liwe w województwie wargi lubelskim w latach Liczba zachorowa Ogó em Ustalona cz j zyka 5859 BNO M czy ni Tylna jedna trzecia 3294 cz j zyka Kobiety C02.* Nowotwór z o liwy 2565 innych i nieokre lonych cz ci j zyka C03.* Nowotwór z o liwy dzi s a Obliczone wspó czynniki zachorowalno ci analogicznie uleg y zwi kszeniu C04.* z oko o Nowotwór 270 przypadków z o liwy dna do jamy ok. 320 ustnej nowych zachorowa w 2001 roku i 354 nowych C05.* zg osze Nowotwór rocznie z o liwy w przeliczeniu podniebienia na 100 tys. mieszka ców w roku Na wielko C06.* wspó czynników Nowotwór z o liwy wp ywa innych tak e i opisane nieokre lonych wy ej cz ci starzenie jamy ustnej si populacji województwa C07 lubelskiego. Nowotwór St d z o liwy najlepszymi linianki wska nikami przyusznej porównawczymi s standaryzowane wg C08.* Nowotwór z o liwy innych i nieokre lonych du ych gruczo ów linowych wieku wspó czynniki zachorowalno ci, które uwzgl dniaj struktur wiekow analizowanej zgodnie populacji. z ich umiejscowieniem anatomicznym 10 C09.* - Zachorowania Nowotwory i z o liwe zgony na migda ka nowotwory z o liwe w województwie lubelskim w 2005r. Beata Ko cia ska Nie obejmuje: Centrum Onkologii migda ek Ziemi j zykowy Lubelskiej, (C02.4) Lublin

16 Za cznik Tabela 2. V i rysunek 5 przedstawiaj zestawienie surowych i standaryzowanych wspó czynników zachorowalno ci na 100 tys. mieszka ców w latach obj tych analiz. Tabela V: Surowe i standaryzowane wspó czynniki zachorowalno ci na ROZDZIA nowotwory II - Nowotwory z o liwe w (COO-D48) województwie lubelskim w latach w Rozdzia ten obejmuje nast puj ce przeliczeniu szerokie na grupy 100 nowotworów. tys. mieszka ców. C00-C75: Nowotwory z o liwe o okre lonym umiejscowieniu uznane lub podejrzane jako C00-C14 Wsp. Wsp. Wargi, jamy Wsp. ustnej Wsp. i gard awsp. Wsp. Wsp. Wsp. Wsp. Wsp. C15-C26 surowy stand. Narz dów surowy trawiennych stand. surowy stand. surowy stand. surowy stand. Ogó em C30-C39 284,5 234,7 Uk adu oddechowego 263,4 215,8i narz dów 288,7 243,4* klatki piersiowej 320,5 267,2* 354,6 281,8* M czy ni C40-C41 327,9 297,3 Ko ci i chrz stki 302,8 273,8 stawowej 312,2 238,3 370,3 280,6 378,4 260,8 Kobiety 243,2 175,1 225,8 160,5 262,2 169,0 283,7 178,2 331,5 195,2 * - s danymi C45-C49 szacunkowymi Mi dzyb onka (mesotelialne) i tkanek mi kkich Rysunek C60-C63 5: Surowe M skich i standaryzowane narz dów p ciowychwspó czynniki zachorowalno ci na nowotwory C64-C68 z o liwe Uk adu moczowego w województwie lubelskim w latach w C69-C72 Oka, przeliczeniu mózgu i innych na cz ci 100 centralnego tys. mieszka ców. systemu nerwowego Wsp. surowy ogó em 250 Wsp. stand. ogó em Wsp. surowy - M czy ni 200 Nowotwory niez o liwe (D10-D36) oraz o niepewnym lub nieznanym (D37-D48) Wsp. stand. charakterze - M czy ni nie Wsp. surowy - Kobiety Wsp. stand. - Kobiety Nowotwory 50 z o liwe wargi, jamy ustnej i gard a (C00-C14) Nie 0 obejmuje skóry wargi (C43.0, C44.0) C01 Nowotwór 1990 z o liwy 1991 nasady j zyka C02.* Nowotwór Roczne wahania z o liwy wspó czynników innych i nieokre lonych zachorowalno ci cz ci j zyka wynikaj przede wszystkim C03.* z niedorejestrowania. Nowotwór z o liwy W dzi s a tak niewielkiej populacji nawet kilka zg oszonych lub pomini tych Obejmuje: przypadków b ona luzowa znacz co brzegu z bodo u, zmienia dzi s o warto ci wspó czynników. Nie mniej jednak, Nie zaobserwowany obejmuje: nowotwory w przeci gu z o liwe z bopochodne ostatnich (C41.0-C41.1) 15 lat blisko 30-procentowy wzrost C04.* Nowotwór z o liwy dna jamy ustnej surowych wspó czynników zachorowalno ci, po standaryzacji wg wieku nie jest ju C05.* Nowotwór z o liwy podniebienia C06.* tak dramatyczny. Nowotwór z o liwy Zestawienie innych przedstawione i nieokre lonych powy ej cz ci jamy pokazuje ustnej utrzymywanie si na C07 zbli onym Nowotwór poziomie z o liwy wielko ci linianki przyusznej wspó czynników w ród m czyzn przy ponad 20- C08.* procentowym Nowotwór wzro cie z o liwy wielko ci innych i nieokre lonych wspó czynników du ych w ród gruczo ów kobiet. linowych Nie Je eli obejmuje: we miemy nowotwory pod uwag, z o liwe ma ych i wybrany gruczo ów do analizy linowych, okres które porównawczy, s klasyfikowane tj. lata by okresem najlepszej kompletno ci rejestracji (niedorejestrowanie obliczone na podstawie nowotwory wspó czynnika z o liwe linianki zachorowania/zgony przyusznej (C07) wynosi o wówczas oko o 8%), C09.* to Nowotwory w 2006 roku z o liwe kompletno migda ka rejestracji zachorowa na nowotwory z o liwe w województwie Nie obejmuje: lubelskim migda ek zbli y a j zykowy si do (C02.4) poziomu z tamtego okresu

17 Za cznik Struktura 2. zachorowa na nowotwory z o liwe w województwie lubelskim jest pod wzgl dem lokalizacji schorze zbli ona do ogólnopolskiej. W ród m czyzn w województwie lubelskim dominuj nowotwory p uc, przewodu pokarmowego i uk adu moczowego. ROZDZIA Najcz stszym II - Nowotwory nowotworem (COO-D48) od lat pozostaje rak p uca, a liczba nowych zachorowa si ga 1000 przypadków rocznie. Wspó czynnik zachorowalno ci w ci gu C00-C75: ostatnich 15 lat Nowotwory wykazuje z o liwe niewielk o okre lonym tendencj umiejscowieniu spadkow, co uznane przy obserwowanym lub podejrzane jako w tym okresie pierwotne, w Polsce za spadku wyj tkiem spo ycia nowotworów tytoniu tkanki w ród limfatycznej, m czyzn krwiotwórczej i stabilizacj i tkanek zachorowalno ci, nie jest wska nikiem zadowalaj cym. C00-C14 Kolejn grup Wargi, najcz stszych jamy ustnej i gard a nowotworów z o liwych s nowotwory jelita grubego C15-C26 i odbytnicy, Narz dów w ród których trawiennych w omawianym okresie nast pi a 2-krotny wzrost liczby zg aszanych przypadków. Jest to odzwierciedleniem ogólnej tendencji wzrostowej w tej grupie nowotworów obserwowanej w krajach wysoko rozwini tych, lecz opisywany C45-C49 tutaj Mi dzyb onka wzrost jest wyj tkowo (mesotelialne) gwa towny. i tkanek mi kkich Wysoki, bo 50-procentowy wzrost nast pi tak e w ród nowotworów uk adu moczowego. C51-C58Dotyczy e skich on przede narz dów wszystkim p ciowych nowotworów gruczo u krokowego, raka p cherza C60-C63 moczowego M skich i raka narz dów nerki. p ciowych O ile tak znaczny wzrost zachorowa na raka prostaty C64-C68 mo e by po Uk adu cz ci moczowego t umaczony procesami starzenia si spo ecze stwa, to w dwóch pozosta ych lokalizacjach wzrost redniej wieku nie jest wystarczaj cym wyt umaczeniem. Jedynymi nowotworami, w ród których zaobserwowano powoln tendencj spadkow C81 -C96: zachorowalno ci, Nowotwory z o liwe uznane s nowotwory lub podejrzane o dka jako pierwotne (wyst powa a tkanki limfatycznej, ona ju w poprzedniej krwiotwórczej dekadzie) i tkanek nowotwory pokrewnych. skóry. D00-D09W ród Nowotwory kobiet in w situ. województwie lubelskim dominuj nowotwory gruczo u D10-D36 piersiowego, przewodu Nowotwory niez o liwe. pokarmowego, narz du rodnego i p uc. D37-D48Najcz stszym Nowotwory nowotworem o niepewnym od lub nieznanym lat pozostaje charakterze. piersi, a roczna liczba nowych zarejestrowanych zachorowa w ci gu ostatniej dekady wzros a o ponad 50%. Nowotwory Wspó czynnik niez o liwe standaryzowany (D10-D36) oraz zachorowalno ci o niepewnym lub wzrós nieznanym z 34 (D37-D48) do 41 przypadków charakterze nie na 100 tys. kobiet, co przybli a nasz region do obszarów Polski o wysokiej zachorowalno ci na ten nowotwór. Kolejn grup najcz stszych nowotworów z o liwych s nowotwory jelita Nowotwory grubego i odbytnicy, z o liwe wargi, w ród jamy których ustnej i w gard a omawianym (C00-C14) okresie nast pi a 30-procentowy C00.* wzrost Nowotwory liczby zg aszanych z o liwe wargi przypadków. Jest to, tak jak i w ród m czyzn, odzwierciedleniem Nie obejmuje skóry ogólnej wargi tendencji (C43.0, C44.0) wzrostowej w tej grupie nowotworów. Sta y, cho niezbyt gwa towny wzrost obserwuje si tak e w ród nowotworów narz du Ustalona rodnego. cz Dotyczy j zyka BNO on przede wszystkim nowotworów jajnika i trzonu macicy. Natomiast Tylna obserwowana jedna trzecia cz od j zyka lat stabilizacja liczby zachorowa na raka szyjki macicy C02.* jest wska nikiem Nowotwór z o liwy wysoce innych niezadowalaj cym. i nieokre lonych cz ci Zarówno j zyka w Europie, jak i w innych C03.* regionach Nowotwór Polski z o liwy odnotowuje dzi s a si tendencj spadkow zachorowalno ci na ten nowotwór, co przy obecnych szerokich mo liwo ciach diagnostycznych wiadczy C04.* niew tpliwie Nowotwór o z o liwy zbyt ma ych dna jamy nak adach ustnej i wykorzystaniu bada przesiewowych i C05.* profilaktycznych. Nowotwór z o liwy podniebienia C06.* Nowotwór Niepokoj cym z o liwy zjawiskiem innych i nieokre lonych jest tak e sta y cz ci wzrost jamy ustnej zachorowa na raka p uca C07 w ród Nowotwór kobiet. Obserwowany z o liwy linianki wcze niej przyusznej jedynie w du ych aglomeracjach miejskich, C08.* Nowotwór z o liwy innych i nieokre lonych du ych gruczo ów linowych staje si obecnie powszechny i towarzyszy mu, w odró nieniu od m czyzn, sta y wzrost zgodnie konsumpcji z ich umiejscowieniem tytoniu, co anatomicznym skutkowa b dzie w kolejnych latach dalszym wzrostem zachorowalno ci. Jedynymi nowotworami, nowotwory z o liwe w ród linianki których przyusznej zaobserwowano (C07) powoln tendencj spadkow C09.* Nowotwory zachorowalno ci z o liwe migda ka to nowotwory o dka (wyst powa a ona ju

18 Za cznik w poprzedniej 2. dekadzie) i nowotwory skóry. 6. Mi dzynarodowa ZGONY NA NOWOTWORY Klasyfikacja Z O LIWE Chorób W WOJEWÓDZTWIE i Problemów LUBELSKIM Zdrowotnych -X rewizja Rejestry Nowotworów nie dysponuj kompletnymi danymi o zgonach z powodu ROZDZIA nowotworów II z o liwych - Nowotwory w regionie (COO-D48) swojego dzia ania. Wynika to z niewype niania przez jednostki s u by zdrowia kart Zg oszenia Nowotworu Z o liwego w wi kszo ci C00-C75: przypadków zgonów Nowotwory z tego z o liwe powodu. o okre lonym Kolejny powód umiejscowieniu to ograniczony uznane lub dost p podejrzane Rejestrów jako do Kart Zgonu. W celu oceny umieralno ci na nowotwory z o liwe na danym terenie Rejestry pos uguj C00-C14 si przetworzonymi Wargi, jamy ustnej i danymi gard a G ównego Urz du Statystycznego publikowanymi C15-C26 przez Narz dów Krajowy trawiennych Rejestr Nowotworów. Dane te s jednak cz sto opó nione w stosunku do danych opracowywanych przez Rejestry. Dane GUS obarczone s ponadto powa nym b dem merytorycznym, co do pierwotnej C45-C49 przyczyny Mi dzyb onka zgonu. W (mesotelialne) wielu przypadkach i tkanek mi kkich jako przyczyna zgonu, w miejsce pierwotnego umiejscowienia nowotworu, podawane jest umiejscowienie zmian przerzutowych C51-C58 (wtórnych e skich - narz dów wg MSKChiPZ p ciowych zakres kodów od C77 do C79) lub nieokre lone C60-C63 umiejscowienie M skich narz dów rozsiewu p ciowych i progresji nowotworu (wg MSKChiPZ zakres kodów C64-C68 od C76 i C80). Uk adu moczowego Cz stokro jako przyczyna zgonu wymieniane s te powik ania kr eniowo-oddechowe choroby nowotworowej, powoduj c utrat danych, C76-C80: co do Nowotwory przyczyny z o liwe pierwotnej. o niedok adnie okre lonym, wtórnym i nieokre lonym Opisana wy ej sytuacja sprawia, e dane o umieralno ci w cz ci tylko koresponduj C81 -C96: Nowotwory z danymi z o liwe o zachorowaniach. uznane lub podejrzane Stawia to jako Polsk pierwotne w gronie tkanki krajów limfatycznej, o z ej praktyce kodowania krwiotwórczej zgonów i tkanek i pokrewnych. niskiej jako ci danych o zgonach, mimo 100% kompletno ci C97: Nowotwory rejestracjiz o liwe 11. niezale nych (pierwotnych) mnogich umiejscowie. D37-D48 Rysunek Nowotwory 6: Dynamika o niepewnym wzrostu lub nieznanym liczby zgonów charakterze. na nowotwory z o liwe w województwie lubelskim w latach Nie obejmuje 2000 skóry wargi (C43.0, C44.0) 1500 C02.* Nowotwór 1000 z o liwy innych i nieokre lonych cz ci j zyka C03.* Nowotwór z o liwy dzi s a K Nie obejmuje: 500 nowotwory z o liwe z bopochodne (C41.0-C41.1) M C04.* Nowotwór z o liwy dna jamy ustnej C05.* Nowotwór z o liwy podniebienia 0 C06.* Nowotwór z o liwy innych i nieokre lonych cz ci jamy ustnej C07 Nowotwór z o liwy linianki przyusznej C08.* Nowotwór z o liwy innych i nieokre lonych du ych gruczo ów linowych 11 - Nowotwory z o liwe nowotwory w Polsce w z o liwe 2005 roku linianki Joanna przyusznej Didkowska, (C07) Urszula Wojciechowska, Wojciech C09.* Nowotwory Tarkowski, z o liwe Witold Zato ski migda ka - Centrum Onkologii Instytut im. Marii Sk odowskiej-curie, Warszawa Nie obejmuje: migda ek j zykowy (C02.4)

19 Za cznik W województwie 2. lubelskim w 2006 roku zg oszono ponad 2605 zgonów z powodu nowotworów z o liwych u m czyzn i prawie 1800 zgonów w ród kobiet. Stanowi to prawie Mi dzynarodowa 15-procentowy Klasyfikacja wzrost w stosunku Chorób do i Problemów poprzedniej dekady Zdrowotnych u m czyzn -X rewizja i ponad 20-procentowy wzrost u kobiet. ROZDZIA Tabele 9A II - i Nowotwory 9B zawieraj (COO-D48) liczby zarejestrowanych zgonów na nowotwory z o liwe w województwie lubelskim w podziale na rozpoznania i 5-letnie przedzia y wiekowe u m czyzn i kobiet w 2006 roku. C00-C75: Nowotwory z o liwe o okre lonym umiejscowieniu uznane lub podejrzane jako Surowe wspó czynniki pierwotne, za wyj tkiem umieralno ci nowotworów w przeliczeniu tkanki limfatycznej, na 100 krwiotwórczej tys. mieszka ców i tkanek wynosz w województwie lubelskim 245,9 dla m czyzn i 160,0 dla kobiet. Po standaryzacji C15-C26 wynosz Narz dów one trawiennych odpowiednio 166,6 zgonów na 100 tys. m czyzn i 80,5 na C30-C tys. kobiet. Uk adu Stawia oddechowego to nasze i narz dów województwo klatki piersiowej na jednym z ostatnich miejsc w Polsce C40-C41 pod wzgl dem Ko ci i chrz stki wielko ci stawowej wspó czynników umieralno ci z powodu nowotworów C43-C44 z o liwych. Skóry Tabela VI: Wspó czynniki standaryzowane dla zgonów w podziale na województwa Polska 2006r. C69-C72 Oka, kod mózgu Województwo i innych cz ci centralnego M czy ni systemu Kobiety nerwowego C73-C75 Tarczycy 02 DOLNO L SKIE i innych gruczo ów wydzielania 208,0 wewn trznego 112,0 C76-C80: Nowotwory 04 z o liwe KUJAWSKO-POMORSKIE o niedok adnie okre lonym, 216,5 118,9 wtórnym i nieokre lonym 06 LUBELSKIE 166,6 80,5 C81 -C96: Nowotwory 08 z o liwe LUBUSKIE uznane lub podejrzane 184,9 jako pierwotne 105,4 tkanki limfatycznej, krwiotwórczej 10 ÓDZKIE i tkanek pokrewnych. 198,7 106,2 C97: Nowotwory 12 z o liwe MA OPOLSKIE niezale nych (pierwotnych) 188,5 mnogich 96,1 umiejscowie. D00-D09 Nowotwory 14 in MAZOWIECKIE situ. 185,4 106,4 D10-D36 Nowotwory 16 niez o liwe. OPOLSKIE 192,8 102,9 D37-D48 Nowotwory 18 o niepewnym PODKARPACKIE lub nieznanym charakterze. 173,6 87,2 20 PODLASKIE 184,8 92,1 Nowotwory niez o liwe (D10-D36) 22 POMORSKIE oraz o niepewnym lub nieznanym 225,5 118,1 (D37-D48) charakterze nie 24 L SKIE 195,2 110,2 26 WI TOKRZYSKIE 178,7 91,2 Nowotwory z o liwe 28o okre lonym WARMI SKO-MAZURSKIE umiejscowieniu 219,1 (C00-C75) 109,9 30 WIELKOPOLSKIE 211,6 118,2 Nowotwory z o liwe wargi, 32 jamy ZACHODNIOPOMORSKIE ustnej i gard a (C00-C14) 207,5 110,5 C00.* Nowotwory z o liwe Polska wargi 195,7 105,4 C01 Umieralno Nowotwór z o liwy z powodu nasady nowotworów j zyka z o liwych wzrasta z wiekiem, a szczególny jej wzrost Ustalona obserwuje cz j zyka si po BNO 45-tym roku ycia u obu p ci. Na uwag zas uguje fakt, e pomi dzy Tylna 35 jedna a 45 trzecia rokiem cz j zyka ycia umieralno z powodu nowotworów jest wy sza C02.* u kobiet Nowotwór ni u m czyzn. z o liwy innych i nieokre lonych cz ci j zyka C03.* Nowotwór z o liwy dzi s a Tabele Obejmuje: 10A ib ona 10B luzowa przedstawiaj brzegu z bodo u, wspó czynniki dzi s o surowe dla zgonów w podziale na rozpoznania Nie obejmuje: i 5-letnie nowotwory grupy wiekowe z o liwe z bopochodne w ród kobiet (C41.0-C41.1) i m czyzn w 2006r. C04.* Nowotwór z o liwy dna jamy ustnej C05.* Struktura Nowotwór zgonów z o liwy z podniebienia powodu nowotworów z o liwych w województwie lubelskim C06.* jest zbli ona Nowotwór do z o liwy ogólnopolskiej. innych i nieokre lonych Negatywnym cz ci zjawiskiem, jamy ustnej z punktu widzenia jako ci C07 danych, Nowotwór jest wysoki z o liwy u obu linianki p ci przyusznej odsetek zg osze zgonów z powodu wtórnego lub C08.* nieokre lonego Nowotwór umiejscowienia z o liwy innych i nieokre lonych nowotworu (C76-C80). du ych gruczo ów Wynosi linowych on 8,06 u m czyzn i a 14,75 u kobiet. C09.* Nowotwory z o liwe migda ka

20 Za cznik Rysunek 2. 7: Wspó czynniki surowe umieralno ci w przedzia ach wiekowych - woj. lubelskie 2006r. ROZDZIA 1800,0 II - Nowotwory (COO-D48) Rozdzia ten obejmuje nast puj ce M czy ni szerokie grupy nowotworów. 1600,0 C00-C75: Nowotwory z o liwe Kobiety o okre lonym umiejscowieniu uznane lub podejrzane jako 1400,0 1200,0 C15-C ,0 Narz dów trawiennych C40-C41 800,0 Ko ci i chrz stki stawowej 600,0 400,0 200,0 C64-C68 0,0 Uk adu moczowego W ród m czyzn najcz stsz przyczyn zgonów z powodu nowotworu z o liwego C97: s Nowotwory nowotwory z o liwe p uc niezale nych stanowi ce (pierwotnych) 32,5% zgonów. mnogich Kolejne umiejscowie. miejsca zajmuj nowotwory D00-D09 gruczo u Nowotwory krokowego in situ. (9,37%), nowotwory jelita grubego (8,02%), o dka D10-D36 (5,53%) i p cherza Nowotwory moczowego niez o liwe. (4,53%). Tabela 11A oraz wykres przedstawiaj 15 najcz stszych umiejscowie Nowotwory nowotworów niez o liwe z o liwych (D10-D36) b d cych oraz o przyczyn niepewnym lub zgonów nieznanym w województwie (D37-D48) charakterze lubelskim nie podlegaj u m czyzn rejestracji. w 2006 roku. W ród kobiet najcz stsz okre lon przyczyn zgonów z powodu nowotworu z o liwego s nowotwory gruczo u piersiowego stanowi ce 12,08% zgonów. Kolejne Nowotwory miejsca zajmuj z o liwe nowotwory wargi, jamy p uc ustnej (11,41%), i gard a (C00-C14) jelita grubego (9,69%), jajnika (6,79%) C00.* i trzustki Nowotwory (5,29%). z o liwe wargi C01 Tabele Nowotwór 11B z o liwy oraz nasady wykres j zyka przedstawiaj 15 najcz stszych umiejscowie nowotworów Powierzchnia z o liwych grzbietowa b d cych j zyka przyczyn zgonów w województwie lubelskim u kobiet Ustalona w 2006 roku. cz j zyka BNO C02.* Tabele Nowotwór 12A i z o liwy 12B przedstawiaj innych i nieokre lonych liczb, wspó czynniki cz ci j zyka surowe i standaryzowane C03.* oraz wska niki Nowotwór struktury z o liwy dzi s a zgonów w podziale na rozpoznania dla m czyzn i kobiet w województwie Obejmuje: b ona lubelskim luzowa w brzegu 2006r. z bodo u, dzi s o C04.* Nowotwór z o liwy dna jamy ustnej C05.* Nowotwór z o liwy podniebienia C06.* Nowotwór z o liwy innych i nieokre lonych cz ci jamy ustnej C07 Nowotwór z o liwy linianki przyusznej C08.* Nowotwór z o liwy innych i nieokre lonych du ych gruczo ów linowych C09.* 2000,0 Ogó em Nowotwory z o liwe migda ka