Wymagania prawne dotyczące sterylizacji wyrobów medycznych oraz ocena ich realizacji w polskich zakładach opieki zdrowotnej

Transkrypt

1 Wymagania prawne dotyczące sterylizacji wyrobów medycznych oraz ocena ich realizacji w polskich zakładach opieki zdrowotnej BoŜenna Jakimiak Zakład Zwalczania SkaŜeń Biologicznych Narodowy Instytut Zdrowia Publicznego- Państwowy Zakład Higieny

2 Profilaktyka zakaŝeń szpitalnych znajomość dobór przestrzeganie kontrola zasad higieny w zakresie: aseptyki dezynfekcji sterylizacji

3 DYREKTYWY przepisy techniczne ukierunkowane na podstawowe wymagania dotyczące bezpieczeństwa powstały w celu: zharmonizowania rynku europejskiego zapewnienia odpowiedniego poziomu wytwarzanych produktów ochrony obywateli Unii Europejskiej

4 DYREKTYWY są obowiązujące w krajach Unii Europejskiej sformułowano w nich podstawowe, zasadnicze wymagania, które muszą być spełnione

5 Dyrektywy Produkt wytwarzany w kaŝdym kraju europejskim moŝe być sprzedawany w innym kraju Unii, bez potrzeby kontroli zgodności tego produktu z krajowymi normami

6 Dyrektywa o wyrobach medycznych Parlament Europejski i Rada UE przyjęły dyrektywę, dotyczącą wyrobów medycznych (MDD). Dyrektywa o Wyrobach Medycznych 93/42/EEC W 2007r nowelizacja dyrektywy opublikowana w Dzienniku Urzędowym UE z dnia

7 Dyrektywa o Wyrobach Medycznych 93/42/EEC Dyrektywa Unii Europejskiej dotycząca Wyrobów Medycznych jest ogólnoeuropejskim prawem została wdroŝona jako obowiązujące prawo w krajach UE nie zawiera szczegółowych wskazówek.

8 Polska Pierwsza wersja ustawy Następnie zmiany do tej ustawy Ustawa o wyrobach medycznych z dnia 20 kwietnia 2004r DZ.U. Nr 93 pozycja 896 Aktualnie trwają prace nad projektem znowelizowanej ustawy o wyrobach medycznych

9 Rozporządzenia związane z ustawą o wyrobach medycznych Rozporządzenie MZ z dnia 13 listopada 2003 r. w sprawie podmiotów uprawnionych do wydawania dokumentów stanowiących podstawę do wprowadzania wyrobu medycznego do obrotu i uŝywania oraz wzorów oznakowania znakiem zgodności CE (Dz.U ,2007) Rozporządzenie MZ z dnia 10 grudnia 2002 r. w sprawie wymagań zasadniczych dla wyrobów medycznych, ich wyposaŝenia oraz sposobu oceny zgodności wyrobów medycznych z tymi wymaganiami (Dz.U ,45) Rozporządzenie MZ z dnia 3 listopada 2004 r. w sprawie wymagań zasadniczych dla wyrobów medycznych do róŝnego przeznaczenia ( Dz.U ) Rozporządzenie MZ z dnia 26 września 2005 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie wymagań zasadniczych dla wyrobów medycznych do róŝnego przeznaczenia (Dz.U ,1658) Rozporządzenie Ministra Zdrowia w sprawie klasyfikacji wyrobów medycznych do róŝnego przeznaczenia z dnia 30 kwietnia 2004r. (Dz.U ,1027) Rozporządzenie MZ z dnia 22 listopada 2002 r. w sprawie określenia szczegółowych zasad i trybu wstrzymywania i wycofywania z obrotu produktów leczniczych i wyrobów medycznych. Rozporządzenie MZ z dnia 13 grudnia 2002 r. w sprawie szczegółowego zakresu danych zawartych w Rejestrze Wytwórców i Wyrobów Medycznych oraz w Rejestrze Incydentów Medycznych (DZ.U ,1935)

10 CEN Z mandatu Europejskiej Komisji i Europejskiego Stowarzyszenia Wolnego Handlu (EFTA) działa Europejski Komitet Normalizacyjny (CEN), w którym opracowywane są normy europejskie

11 CEN Normy europejskie: są zgodne z zasadniczymi wymaganiami Dyrektyw Europejskich (EC) regulują wytwarzanie, instalację i działanie sterylizatorów oraz walidację procesów sterylizacji zalecenia sformułowane w normach pomagają w zapewnieniu odpowiedniej jakości sterylizacji wyrobów medycznych

12 CEN W CEN pracują dwa Komitety Techniczne (TC) zajmujące się zagadnieniami sterylizacji: TC Sterylizatory do celów medycznych TC 204 Sterylizacja wyrobów medycznych

13 TC grupy robocze 1 - Terminologia 2 - Testowanie 3 - Wymagania 4 - Materiały opakowaniowe 5 - Małe sterylizatory 6 - Gazowe sterylizatory 7 - Wskaźniki biologiczne i chemiczne 8 - Wymagania i testowanie myjni dezynfektorów

14 TC grupy robocze 1 - Sterylizacja tlenkiem etylenu 2 - Sterylizacja metodą napromieniowania 3 - Sterylizacja parowa 4 - Koordynacja 5 - Zanieczyszczenie mikrobiologiczne 6 - Mikrobiologiczna jakość wyrobów medycznych poddawanych procesowi 7 - Traktowanie wyrobów medycznych roztworami chemicznymi 8 - Postępowanie aseptyczne z wyrobami medycznymi 9 - Wymagania ogólne dotyczące sterylizacji 10 -Informacje dotyczące poddawania wyrobów powtórzonemu procesowi sterylizacji

15 Dziedzina sterylizacji jest aktualnie bardzo dobrze znormalizowana Bardzo duŝo norm obejmujących wszystkie zagadnienia związane ze sterylizacją

16 Aktualnie tendencja do ujednolicania norm europejskich (EN) i międzynarodowych (ISO) Powstają normy EN ISO

17 Przykłady norm ujednoliconych Walidacja sterylizacji - normy PN-EN 554: 1999 Sterylizacja wyrobów medycznych Walidacja i rutynowa kontrola sterylizacji parą wodną norma zastąpiona przez EN PN ISO :2007 PN-EN ISO :2007 Sterylizacja produktów stosowanych w ochronie zdrowia- Ciepło wilgotne- Część 1: Wymagania dotyczące opracowywania, walidacji i rutynowej kontroli procesu sterylizacji wyrobów medycznych

18 W Polsce działalność normalizacyjna prowadzona jest przez Polski Komitet Normalizacyjny- PKN Od dnia 1 stycznia 2004 roku Polski Komitet Normalizacyjny został członkiem CEN.

19 Polska- Polski Komitet Normalizacyjny- PKN Normalizacyjna Komisja Problemowa nr 295 ds. Sterylizacji Normalizacyjna Komisja Problemowa nr 296 ds. Dezynfekcji i Antyseptyki

20 PKN- normalizacja KT tworzą specjaliści, z zakresu tematycznego przyporządkowanego danemu KT, delegowani przez organy administracji rządowej, organizacje: gospodarcze, pracodawców, konsumenckie, zawodowe i naukowotechniczne, szkół wyŝszych i nauki

21 Prace w PKN Opracowane EN tłumaczone dokładnie na j. polski- PN-EN Z chwilą przyjęcia PKN do CEN Komitety Techniczne mogą aktywnie uczestniczyć w tworzeniu norm- wnoszenie uwag do projektów, moŝliwość uczestniczenia w obradach w WG w CEN Co pięć lat normy weryfikowane i w miarę potrzeby zmieniane w CEN i następnie w krajach członkowskich

22 Stan prawny w UE Dyrektywa o wyrobach medycznych jest obligatoryjnamusi być spełniona Normy nie są obligatoryjne Normy są przepisami technicznymi, dzięki którym moŝna spełnić wymogi dyrektywy- szczególnie dotyczy to norm zharmonizowanych z dyrektywą. Zharmonizowane normy europejskie pozwalają producentowi wykazać zgodność z wymogami zasadniczymi dyrektywy.

23 Produkty powinny być projektowane i wytwarzane według norm zharmonizowanych zgodnie z dyrektywami nowego podejścia.

24 Sytuacja prawna dot. sterylizacji w Polsce Organizacja technologii sterylizacji Rozporządzenie MZiOS z 1992 r. w sprawie wymagań, jakim powinny odpowiadać pod względem fachowym i sanitarnym pomieszczenia i urządzenia zakładu opieki zdrowotnej Rozporządzenie określa wymagania ogólnoprzestrzenne, ogólnobudowlane, dotyczące instalacji, oświetlenia oraz wymagania dla niektórych pomieszczeń i urządzeń. Nowelizacja rozporządzenia z 1992r w 2005, aktualnie z 2006r.-

25 Organizacja technologii sterylizacji- Rozporządzenie MZiOS - Wymóg organizacji centralnej sterylizatorni z podziałem na strefy: brudną, czystą i sterylną ze śluzami międzystrefowymi oraz windami brudną i czystą- połączonymi z blokiem operacyjnym - Oprócz CS moŝliwość istnienia podręcznych sterylizatorni- w blokach operacyjnych, aptece, laboratorium, kuchenkach oddziałów zakaźnych

26 Rozporządzenie MZ z 2006r W zakładzie opieki zdrowotnej naleŝy zapewnić stałe zaopatrzenie w materiały sterylne, W zaleŝności od przyjętych rozwiązań lokalnych materiały sterylne mogą być dostarczane : ze sterylizatorni zlokalizowanej poza zaopatrywanym obiektem posiadającej system zarządzania jakością (ISO lub GMP) i gwarantującej wykonanie wyrobu sterylnego lub z centralnej sterylizatorni zorganizowanej w ramach zaopatrywanego zakładu,

27 Rozporządzenie Ministra Zdrowia Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 9 marca 2000 roku (Dziennik Ustaw Nr 20) w sprawie wymagań, jakim powinny odpowiadać pomieszczenia, urządzenia i sprzęt medyczny, słuŝące wykonywaniu indywidualnej praktyki lekarskiej, indywidualnej specjalistycznej praktyki lekarskiej i grupowej praktyki lekarskiej

28 Rozporządzenie Ministra Zdrowia 2.1 Ustala wymagania ogólne fachowe i sanitarne, jakim powinny odpowiadać pomieszczenia, w których lekarz, lekarz stomatolog moŝe wykonywać praktykę, oraz urządzenia, za pomocą których mogą być wykonywane czynności w ramach praktyki

29 Rozporządzenie Ministra Zdrowia 2.1 pkt 14 : pomieszczenie, w którym przewiduje się wykonywanie świadczeń zdrowotnych przy uŝyciu narzędzi i sprzętu medycznego wielokrotnego uŝytku, powinno być wyposaŝone w umywalkę i zlewozmywak z wodą bieŝącą ciepłą i zimną oraz w autoklaw i w zaleŝności od potrzeb w sterylizator niskotemperaturowy

30 Rozporządzenie Ministra Zdrowia 2.1 pkt 23: urządzenie pomieszczenia, o którym mowa w pkt 14, powinno zapewniać właściwe przygotowanie narzędzi i sprzętu medycznego do sterylizacji, jego kompletowanie, pakietowanie oraz przechowywanie

31 Rozporządzenie Ministra Zdrowia 2.1 pkt 23: aparatura, narzędzia i sprzęt medyczny oraz inne urządzenia, za pomocą których mogą być wykonywane czynności w ramach praktyki, powinny być dopasowane do zakresu i rodzaju udzielanych świadczeń zdrowotnych

32 Rozporządzenie Ministra Zdrowia 2.1 pkt 23: aparatura i sprzęt medyczny powinny posiadać certyfikaty, uzyskane na zasadach i w trybie określonym w odrębnych przepisach

33 Rozporządzenie Ministra Zdrowia PowyŜszych przepisów w zakresie wyposaŝenia w urządzenia do sterylizacji, nie stosuje się w przypadku, gdy lekarz, lekarz stomatolog mający zamiar wykonywać indywidualną praktykę lekarską... zawarli umowę z podmiotem świadczącym usługi w zakresie sterylizacji i mającym moŝliwości zapewnienia właściwego rodzaju sterylizacji

34 Sytuacja prawna dot. sterylizacji w Polsce kontrola procesów sterylizacji Dotychczas brak szczegółowych rozwiązań prawnych dot. kontroli procesów sterylizacji Placówki postępują od lat zgodnie z zaleceniami Państwowego Zakładu Higieny Wzmianki szczątkowe np. w Ustawie o chorobach zakaźnych (z 2008r) w Ustawie o zawodzie lekarza i lekarza dentysty (1996 i nowelizacji z 2005r) naleŝy postępować zgodnie z aktualną wiedzą

35 Sytuacja prawna dot. sterylizacji w Polsce Organizacja technologii sterylizacji i kontrola procesów dekontaminacji Przygotowywany projekt nowego rozporządzenia Ministra Zdrowia dot. sterylizacji wyrobów medycznych przez grupę ekspertów ze Stowarzyszeń SKCSiD i SHL oraz Narodowego Instytutu Zdrowia Publicznego- PZH

36 WYMAGANIA PRZESTRZENNE I FUNKCJONALNE POMIESZCZEŃ W KTÓRYCH WYKONYWANA JEST STERYLIZACJA Dopuszcza się następujące rozwiązania przestrzenne i funkcjonalne dekontaminacji i sterylizacji materiałów medycznych na potrzeby wykonywania świadczeń zdrowotnych z wyłączeniem sterylizacji przemysłowej i farmaceutycznej Centralna sterylizatornia powyŝej 100 jednostek wsadu w ciągu doby. Lokalna sterylizatornia jednostek wsadu w ciągu doby Punkt sterylizacji dla 2-6 gabinetów diagnostyczno-zabiegowych w otwartym ZOZ (przychodni) zapotrzebowanie na materiał sterylizowany nie przekracza 30 jednostek wsadu w ciągu doby. Stanowisko sterylizacji gabinetowej

37 Urząd Rejestracji Produktów Leczniczych, Wyrobów Medycznych i Produktów Biobójczych Aktualnie wyroby związane ze sterylizacją i dezynfekcją podlegają rejestracji w Urzędzie Rejestracji Produktów Leczniczych, Wyrobów Medycznych i Produktów Biobójczych Wyrób medyczny zarejestrowany w innym kraju UE nie wymaga rejestracji w Polsce Produkty biobójcze wszystkie muszą być rejestrowane w Polsce

38 Rola stowarzyszeń zajmujących się zagadnieniami higieny szpitalnej Stowarzyszenie Kierowników Szpitalnej Sterylizacji i Dezynfekcji aktualnie zmiana nazwy Polskie Stowarzyszenie Rozwoju Sterylizacji i Dezynfekcji Medyczne stowarzyszenie nie tylko dla kierowników CS

39 Stowarzyszenie Kierowników Szpitalnej Sterylizacji i Dezynfekcji Organizacja zjazdów 2 razy do roku Wydawanie biuletynu Opracowanie programów kursów i ich organizacja w wielu ośrodkach w kraju: -1 stopień: dla pracowników zajmujących się sterylizacją wyrobów medycznych wielokrotnego uŝytku -2 stopień: dla kierowników Centralnych Sterylizatorni Bardzo duŝy wkład w krzewienie wiedzy dotyczącej dezynfekcji i sterylizacji.

40 Koordynacja zagadnień higieny w szpitalach W 2001 roku zostaje wydana ustawa o chorobach zakaźnych i zakaŝeniach, nakładająca obowiązek utworzenia w kaŝdym szpitalu zespołu kontroli zakaŝeń szpitalnych w skład którego ma wchodzić jedna pielęgniarka na 250 łóŝek, od 2008r zmiana- jedna pielęgniarka na 200 łóŝek ustawa o zapobieganiu oraz zwalczaniu zakaŝeń i chorób zakaźnych u ludzi w większości szpitali jest to pielęgniarka epidemiologiczna, ale bywają to takŝe na przykład: asystent ds. higieny, pielęgniarka koordynująca, starsza pielęgniarka ds. epidemiologii.

41 W skład zespołu kontroli zakaŝeń zakładowych powinien wchodzić (ustawa z 2008r.): lekarz jako przewodniczący zespołu pielęgniarki lub połoŝne jako specjaliści do spraw epidemiologii lub higieny i epidemiologii, co najmniej 1 na 200 łóŝek szpitalnych diagnosta laboratoryjny jako specjalista do spraw mikrobiologii, jeŝeli lekarz nie posiada specjalizacji z dziedziny mikrobiologii lekarskiej.

42 Koordynacją zagadnień higieny w szpitalach zajmują się: W niektórych szpitalach zatrudniony jest lekarz epidemiolog Ponadto zagadnieniami higieny w róŝnych placówkach zajmuje się: Samodzielna sekcja higieny szpitalnej Inspektor ds. sanitarno-higienicznych Kierownicy Centralnych Sterylizatorni

43 Ocena procesów sterylizacji w Polsce Badania ankietowe: dane z WSSE (49 województw) /2000 dane z 16 szpitali zebrane w ramach projektu badawczego nr SPR pt. Ocena ryzyka związanego z wybranymi zagroŝeniami biologicznymi na stanowiskach pracy i skuteczności dotychczasowych działań zapobiegawczych w celu optymalizacji profilaktyki dane z 21 szpitali warszawskich dane z 114 szpitali z terenu całej Polski ocena sterylizacji w gabinetach stomatologicznych ocena sterylizacji w szpitalach w kraju

44 Procedury Prawie wszystkie szpitale posiadają procedury i instrukcje dotyczące postępowania ze sprzętem po uŝyciu: 2004r mycia 94% dezynfekcji 95% sterylizacji 91% 2010r Jeszcze nie we wszystkich szpitalach są opracowane wszystkie procedury, chociaŝ w większości są Gabinety stomatologiczne- procedury są opracowywane

45 WyposaŜenie sterylizatory 1993r Autoklawy- ok W tym 60%-autoklawy grawitacyjne Sterylizatory na suche gorące powietrze- ok W tym 70%- aparaty bez wymuszonego obiegu powietrza TE ok. 780 GST-21 ok. 750 ok. 96% Inne ok. 30 ok. 4% Sterylizatory formaldehydowe ok. 15

46 Miejs ce przeprowadzania dezynfekcji ws tępnej po zabiegu 2005r 15,90% 11,60% 72,50% w mie js c u uŝyc ia w CS w CS /punkc ie c s i w mie js c u uŝyc ia

47 % 43% 15% tylko ręczne tylko automatyczne ręczne i automatyczne

48 Miejs ce przeprowadzania s terylizacji w s zpitalach 2005r 10% 12% 29% 49% Ce ntralna s te rylizato rnia (3 s tre fy) Ce ntralna s te rylizato rnia Punkt s te rylizac yjny Ste rylizac ja w róŝnyc h mie js c ac h s zpitala

49 WyposaŜenie w sprzęt sterylizacyjny 2005 r 100% 90% 80% 70% 60% 100% 50% 40% 30% 20% 10% 0% 18,80% 23,20% 26,10% 18,80% metody sterylizacji 1 8,70% 1,06% autoklawy steryl.gst-21 steryl. FORM system STERIS steryl.suche gorace powietrze steryl.te-inne steryl. plazmowe

50 Wypos aŝenie - s terylizatory parowe 2005r 7,20% 8,70% 84,10% tylko g rawitac yjne g rawitac yjne i próŝnio we tylko próŝnio we

51 Organizacja sterylizacji w Polsce 2010r (50 szpitali) 60,0 Miejsce przeprowadzania procesu sterylizacji 50,0 56,5% 40,0 30,0 29,4% 20,0 10,0 14,1% 15,3% 0,0 w centralnej sterylizatorni szpitalnej w punkcie centralnego sterylizowania sterylizacja odbywa się w róŝnych miejscach szpitala sterylizacja odbywa się w placówce zewnętrznej

52 Autoklawy 2010r (50 szpitali) WyposaŜenie - sterylizatory parowe r. 5% 7% 88% tylko grawitacyjne tylko próŝniowe grawitacyjne i próŝniowe

53 Autoklawy 2010r (50 szpitali) nowe-poniŝej 10 lat stare- powyŝej 10 lat WyposaŜenie - sterylizatory parowe r. 38% 28% 34% tylko nowe tylko stare nowe i stare

54 Po wiązanie pro ces u s terylizacji z ko nkretnym pacjentem 2005r 30% 70% tak nie

55 Przecho wywanie s przętu s terylneg o - mag azyn 2005r 26,10% 10,10% 36,20% 27,60% mag azyn s te rylny s pe łniajac y ws zys tkie kryte ria mag azyn s te rylny s pe łniając y c zęść kryte rió w wydzie lo ne po mie s zc ze nie brak mag azynu s te rylne g o

56 Trans port materiału s terylnego2005r 5,80% 29,00% 65,20% brak o prac o wane g o s ys te mu trans po rtu do bry s ys te m trans po rtu tylko do datko we o pako wania trans po rto we

57 Projekt badawczy nr SPR Ocena przygotowania wyrobów medycznych do s terylizacji i proces ów s terylizacji włączając wypos aŝenie w s terylizatory i ko ntro lę sterylizacji Bie la wa Lublin S a ndomierz Sie dlce Warsza wa Mie jsce steryliza cji Przygotowanie Ste rylizatory Kontrola

58 ZaleŜność pomiędzy przygotowaniem i sterylizacją a odsetkiem zakaŝonych HBV i HCV Odsetek zakaŝonych Suma punktów Zamosc Sandomierz Siedlce Kolobrzeg Warszawa Gizycko Pila Bielawa Lublin HBV/HCV+ Przygotowanie i sterylizacja Liniowy (Przygotowanie i sterylizacja)

59 Projekt badawczy nr SPR Wykazano zaleŝność pomiędzy częstością zakaŝeń HBV i/lub HCV oraz zastosowanymi w danym szpitalu rozwiązaniami dotyczącymi postępowania z narzędziami i sprzętem medycznym po uŝyciu i sterylizacją tego sprzętu Jest to praktyczne potwierdzenie konieczności organizacji Centralnych Sterylizatorni

60 Procesy dezynfekcji i sterylizacji w gabinetach stomatologicznych na podstawie analizy ankiet (100)

61 Dezynfekcja narzędzi w praktyce stomatologicznej Gdzie jest przeprowadzana wstępna dezynfekcja narzędzi po zabiegu? 25% 75% w gabinecie stomatologicznym w oddzielnym pomieszczeniu

62 Dezynfekcja narzędzi w praktyce stomatologicznej Narzędzia po uŝyciu poddawane są procesom mycia i dezynfekcji: 9% 55% 36% w myjniach-dezynfektorach w myjniach ultradźwiękowych ręczna dezynfekcja i mycie

63 Dezynfekcja narzędzi w praktyce stomatologicznej Czy roztwory do dezynfekcji narzędzi są uŝywane: 32% 68% jednorazowo wielokrotnie

64 Dezynfekcja narzędzi w praktyce stomatologicznej Czy przed upływem czasu dezynfekcji jednej partii narzędzi dokładane są następne narzędzia: 27% 73% tak nie

65 Sterylizacja przeprowadzana jest: 4% 3% 27% 66% na miejscu w gabinecie brak odpowiedzi na miejscu w przychodni w placówce zewnętrznej

66 Placówka zewnętrzna, w której wykonywana jest sterylizacja to: 33% 67% centralna sterylizatornia szpitalna inny gabinet stomatologiczny

67 Rodzaje sterylizacji: 1% 99% nasyconą parą wodną (w autoklawie) nasycona para + suche gorące powietrze

68 Cykle dostępne w małych sterylizatorach (poniŝej 60l): 40% 35% 30% 25% 20% 15% 10% 5% 0% 39% 33% 19% 6% 2% 1% N S B N i S N i B brak odpowiedzi

69 Podsumowanie Dyrektywa Unii Europejskiej dotycząca Wyrobów Medycznych została wdroŝona jako obowiązujące prawo w krajach UE Normy są przepisami technicznymi, dzięki którym moŝliwe jest spełnienie wymogów dyrektywy

70 Podsumowanie NaleŜy dąŝyć do centralizacji procesów sterylizacji, gdyŝ umoŝliwia to prawidłowe zorganizowanie i przeprowadzenie poszczególnych etapów procesu, zatrudnienie fachowego personelu, właściwy nadzór, zainstalowanie i całkowite wykorzystanie odpowiednich urządzeń. Centralne sterylizatornie powinny spełniać odpowiednie wymagania, być prawidłowo zaprojektowane i wyposaŝone- powinno to znaleźć odbicie w aktach prawnych

71 Podsumowanie W placówkach słuŝby zdrowia powinny być instalowane i uŝytkowane tylko urządzenia (sterylizatory, myjnie dezynfektory), odpowiadające normom i utrzymywane w stanie zapewniającym uzyskanie procesu o odpowiedniej jakości, w których będzie moŝliwe przeprowadzanie walidacji procesów sterylizacji

72 Sytuacja w zakładach opieki zdrowotnej w dziedzinie dezynfekcji i sterylizacji wymaga w dalszym ciągu poprawy Centralizacja Automatyzacja procesów mycia i dezynfekcji Unowocześnienie parku maszynowego Poprawa przechowywania i transportu materiału sterylnego

73 Podsumowanie NaleŜy ustawicznie szkolić pracowników zajmujących się sterylizacją, zarówno personelu zarządzającego jak i wykonującego poszczególne zadania

74 Dziękuję za uwagę