Zapobieganie zakaŝeniom i chorobom zakaźnym w zakładach kosmetycznych

Transkrypt

1 Zapobieganie zakaŝeniom i chorobom zakaźnym w zakładach kosmetycznych W zakładach kosmetycznych często wykonywane są czynności, w trakcie których dochodzi do naruszenia ciągłości tkanek ludzkich. Podczas niehigienicznego wykonywania tych zabiegów moŝe dojść do zakaŝenia. Trzeba pamiętać, Ŝe kaŝdy klient korzystający z usług gabinetów kosmetycznych moŝe być nosicielem chorób wywoływanych przez: wirusy (HBV, HCV, HIV i inne), bakterie (chlamydie, gronkowce, paciorkowce), grzyby lub pasoŝyty zewnętrzne. Ze względu na bardzo małe rozmiary mikroorganizmów nie da się ich identyfikować zmysłami człowieka. Dlatego kaŝdego klienta powinno się traktować jako osobę potencjalnie zakaŝoną. Na ryzyko zakaŝenia naraŝeni są nie tylko pracownicy mający kontakt z zakaŝonym klientem, ale takŝe istnieje moŝliwość przeniesienia drobnoustrojów na innych klientów np. poprzez dłonie pracowników zakładów kosmetycznych lub źle przygotowane narzędzia. Ze względu na wagę problemu osoby wykonujące zawód kosmetyczki lub fryzjerki są zobowiązane pod groźbą sankcji karnych do przestrzegania przepisów wydanych w celu ograniczenia moŝliwości rozprzestrzeniania się chorób zakaźnych i zakaŝeń tego typu zakładach. Podstawowym aktem prawnym wydanym w tym zakresie jest Ustawa z dnia 5 grudnia 2008 r. o zapobieganiu oraz zwalczaniu zakaŝeń i chorób zakaźnych u ludzi. (Dz. U. Nr 234 poz. 1570). Z ustawy tej i wydanej na jej podstawie innych przepisach wykonawczych wynikają obowiązki dotyczące zarówno warunków w których prowadzona jest działalność tj. zakład kosmetyczny i fryzjerski jak i sposobu wykonywania usług tak aby wykluczyć lub zminimalizować ryzyko rozprzestrzeniania się chorób. 1. Warunki jakie musi spełniać zakład kosmetyczny i fryzjerski określone są w Rozporządzeniu Ministra Zdrowia z dnia 17 lutego 2004 r. w sprawie szczegółowych wymagań sanitarnych, jakim powinny odpowiadać zakłady fryzjerskie, kosmetyczne i odnowy biologicznej (Dz. U. Nr 31 poz. 273). MoŜna w nim znaleźć wymagania techniczne dotyczące zakładu i jego wyposaŝenia a mianowicie: w zakładzie kosmetycznym naleŝy wydzielić pomieszczenia, w których są świadczone usługi; szatnię; poczekalnię; pomieszczenie sanitarno-higieniczne, miejsca/pomieszczenie do przechowywania sprzętu do utrzymania czystości; miejsca do przechowywania preparatów kosmetycznych; miejsca do przechowywania czystej i brudnej bielizny (w szafach naleŝy oddzielnie przechowywać odzieŝ prywatną i roboczą) oraz miejsca/pomieszczenia do przechowywania pojemników.

2 2. osoby przeprowadzające zbiegi w gabinetach kosmetycznych powinny być zdrowe dlatego zobowiązane są do poddawania się okresowym badaniom lekarskim co wynika z Rozporządzeniu Ministra Zdrowia z dnia 10 lipca 2006 r. w sprawie wykazu prac, przy wykonywaniu których istnieje moŝliwość przeniesienia zakaŝenia na inne osoby (Dz. U. Nr 133 poz. 939), 3. osoby, które wykonują czynności, w których dochodzi do naruszenia ciągłości tkanek ludzkich (taką czynnością jest np. prosty zabieg manicure) powinny znać i stosować procedury zapewniające ochronę przed zakaŝeniami oraz chorobami zakaźnymi. Procedury te powinny być dostosowane do kaŝdego zakładu i w prosty i zrozumiały dla wszystkich sposób opisywać wszystkie czynności jakie naleŝy wykonać przed, po i w trakcie zabiegu. Ustawa o zwalczaniu chorób zakaźnych nakazuje aby kaŝdy zakład opracował sobie i stosował własne procedury które określają: - sposób postępowania przy wykonywaniu czynności, w trakcie których dochodzi do naruszenia ciągłości tkanek ludzkich, - zasady stosowania sprzętu poddawanego sterylizacji, - sposób przeprowadzania dezynfekcji skóry i błon śluzowych, - sposoby dekontaminacji pomieszczeń i urządzeń. Podstawowe zasady które minimalizują ryzyko przenoszenia chorób w zakładach dotyczą zachowania: higieny w miejscu pracy higieny osobistej personelu prawidłowych zasad postępowania ze sprzętem i wyposaŝeniem W zakładach kosmetycznych ręce stanowią najwaŝniejszą drogę przenoszenia szkodliwych czynników biologicznych. Higiena rąk odgrywa podstawową rolę w zapobieganiu zakaŝeniom. Stanowisko do mycia rąk powinno być wyposaŝone w dozownik mydła w płynie, dozownik ze środkiem dezynfekcyjnym oraz zasobnik z ręcznikami jednorazowego uŝytku. Pracownicy zakładu powinni mieć dłonie (zwłaszcza paznokcie) zadbane, które nie stanowią zagroŝenia dla zdrowia klienta tzn. paznokcie są krótkie i zaokrąglone wszelkie skaleczenia, zadrapania, pęknięcia skóry są zabezpieczane plastrem opatrunkowym przed przystąpieniem do pracy

3 pracownicy z sączącymi się zmianami nie dającymi się właściwie zabezpieczyć, nie mają kontaktu z klientami do czasu wyleczenia w przypadku zranienia w czasie pracy wykonywana usługa jest przerywana, zraniona okolica myta i zdezynfekowana podczas zabiegów związanych z naruszeniem ciągłości tkanek i w trakcie których moŝe dojść do krwawienia zakładane są sterylne rękawice jednorazowego uŝytku między kolejnymi czynnościami przeprowadza się higieniczną dezynfekcję rąk ZakaŜenie czynnikami biologicznymi moŝe nastąpić takŝe podczas uŝywania zainfekowanych, niesterylnych narzędzi i materiałów, dlatego : przy wykonywaniu czynności mogących powodować naruszenie ciągłości tkanek naleŝy stosować się sterylny sprzęt (jednorazowy lub wielokrotnego uŝytku) oraz sterylne jednorazowe materiały (tampony, rękawice, waciki). Narzędzia oraz materiały powinny być przechowywane w warunkach zabezpieczających je przed zanieczyszczeniem lub uszkodzeniem. Sprzęt jednorazowy(np. igły) oraz materiały (tampony, rękawice, waciki) po zakończonej czynności (tj. jednorazowym zastosowaniu) naleŝy umieścić w pojemnikach przeznaczonych do tego celu, Sprzęt wielokrotnego uŝytku( np. narzędzia do makijaŝu permanentnego, cąŝki, pęsety, pilniki i.t.p.) po uŝyciu naleŝy poddać procesowi sterylizacji. W przypadku braku moŝliwości sterylizacji narzędzi ( co powinno być sprawdzone i udokumentowane) dopuszcza się wysoki poziom dezynfekcji (np. widełki, w których osadza się kolczyk podczas przekłuwania uszu) za pomocą preparatów o szerokim spektrum działania. Właściwe postępowanie ze sprzętem wielokrotnego uŝytku powinno przebiegać następująco: 1. bezpośrednio po zabiegu narzędzia naleŝy dezynfekować w roztworach preparatów o szerokim spektrum działania 2. sprzęt powinien być myty przy zachowaniu środków ochrony osobistej a następnie suszony 3. narzędzia naleŝy odpowiednio zapakować oraz właściwie ułoŝyć w komorze sterylizatora

4 4. podczas procesu sterylizacji naleŝy przestrzegać parametrów procesu, (parametry procesu powinny być sprawdzane odpowiednimi testami, dowody ze sprawdzeń naleŝy przechowywać), 5. po wyładunku z komory przechowywać w miejscu chroniącym przed zanieczyszczeniem, 6. otwierać bezpośrednio przed zabiegiem zachowując aseptyczne warunki. Sterylizatory kulkowe nie mogą być traktowane jako prawidłowy proces sterylizacji. Narzędzia wielokrotnego uŝytku stosowanie których nie stwarza moŝliwości naruszenia ciągłości tkanek po uŝyciu czyści się, myje, suszy a następnie dezynfekuje. Powierzchnie są rezerwuarem drobnoustrojów, z którego mogą zostać przeniesione na inne powierzchnie, sprzęty lub osoby. Prawidłowe czyszczenie i dezynfekcja powierzchni ogranicza ilość drobnoustrojów występujących na powierzchniach. Z tego względu: Ściany, podłogi, meble powinny być poddawane czyszczeniu i myciu Powierzchnie wyposaŝenia i aparatury która była uŝywana podczas zabiegu, ze względu na to Ŝe moŝe mogą być zanieczyszczona drobnoustrojami chorobotwórczymi, powinny być myte i dezynfekowane po kaŝdym kliencie Powierzchnie specjalne (pojemniki, tace, blaty, na których przechowywane są narzędzia, umywalki, zagłówki foteli) powinny być dezynfekowane środkami o szerokim spektrum działania Preparaty do dezynfekcji powierzchni powinny wykazywać skuteczne działanie w moŝliwie krótkim czasie (nie dłuŝszym niŝ 15 minut) Ścierki oraz pojemniki do dezynfekcji powierzchni powinny być oznakowane w zaleŝności od rodzaju stopnia zagroŝenia Nie naleŝy stosować preparatów zawierających formaldehyd. Preparaty zawierające glioksal, aldehyd glutarowy lub inne draŝniące substancje naleŝy stosować gdy w zakładzie nie ma klientów lub w obecności ludzi dezynfekować tylko małe powierzchnie Powierzchnie zanieczyszczone wydzielinami, krwią naleŝy przed czyszczeniem zdezynfekować środkami o szerokim zakresie działania

5 Nie naleŝy rutynowo stosować środków dezynfekcyjnych o pełnym spektrum działania Przy stosowaniu promieni UV naleŝy kontrolować czas uŝywania lamp a promienniki czyścić okresowo, bowiem zanieczyszczenia pochłaniają promieniowanie Aby preparaty dezynfekcyjne spełniały swoje zadania : Powinny być przechowywane w zamkniętych oryginalnych opakowaniach, warunkach określonych w karcie charakterystyki, w miejscach niedostępnych dla niepowołanych osób. Roztwory uŝytkowe naleŝy przygotowywać w miejscach do tego przeznaczonych, stosując odpowiednie środki ochrony osobistej, najlepiej bezpośrednio przed wykonaniem dezynfekcji. Roztwory te naleŝy co najmniej codziennie wymieniać (chyba Ŝe moŝna kontrolować w nich stęŝenie substancji aktywnych) Roztworów uŝytkowych z których uwalnia się aktywny chlor, jod lub tlen nie moŝna przechowywać, trzeba je wymieniać po uŝyciu Preparatów dezynfekcyjnych nie moŝna łączyć ze sobą Naczynia zawierające roztwory uŝytkowe powinny być odpowiednio oznakowane, czyli zawierać: nazwę preparatu, stęŝenie, datę, imię i nazwisko osoby przygotowującej roztwór. Powinny być zarejestrowane i dopuszczone do stosowania NaraŜenie na czynniki biologiczne moŝe nastąpić równieŝ podczas kontaktu z bielizną. w przypadku zanieczyszczenia krwią bielizny wielorazowego uŝytku naleŝy ją zdezynfekować (np. stosując środki piorąco - dezynfekujące) oraz wysoką temperaturę prania. Bieliznę jednorazowego uŝytku zanieczyszczoną wydzielinami naleŝy traktować jak odpady niebezpieczne. ZagroŜenie stanowią równieŝ źle zabezpieczone odpady. Większość odpadów pochodzących z zakładów kosmetycznych moŝna uznać jako odpady komunalne. Niektóre jednak ( np. zuŝyty sprzęt i materiały jednorazowe) mają charakter niebezpieczny. W kaŝdym zakładzie naleŝy przeanalizować rodzaje wytwarzanych odpadów i zgodnie z rozporządzeniem Ministra Zdrowia z dnia 17 lutego 2004 r. w sprawie szczegółowych wymagań sanitarnych, jakim powinny

6 odpowiadać zakłady fryzjerskie, kosmetyczne i odnowy biologicznej (Dz. U. Nr 31 poz. 273) opracować odpowiednią instrukcję postępowania z odpadami. Przy opracowaniu instrukcji naleŝy pamiętać o podstawowych zasadach bezpieczeństwa a mianowicie: Odpady powinny być zbierane miejscu ich powstawania Odpady o ostrych końcach i krawędziach naleŝy zbierać do sztywnych pojemników Materiały zanieczyszczone wydzielinami lub krwią naleŝy traktować jako odpady niebezpieczne, czyli gromadzić w specjalnych pojemnikach lub workach foliowych Do momentu odbioru odpady powinny być przechowywane w wydzielonym do tego celu miejscu, odizolowanym od części, w której są świadczone usługi Autor dokumentu: opracował i sporządził Zatwierdził merytorycznie: Zatwierdził do uŝytkowania: