Wp yw czasu wygrzewania na w a ciwo ci cieplne polikryszta u azotku glinu

Wielkość: px
Rozpocząć pokaz od strony:

Download "Wp yw czasu wygrzewania na w a ciwo ci cieplne polikryszta u azotku glinu"

Transkrypt

1 MATERIA Y CERAMICZNE /CERAMIC MATERIALS/, 65, 2, (2013), Wp yw czasu wygrzewania na w a ciwo ci cieplne polikryszta u azotku glinu PAWE RUTKOWSKI, DARIUSZ KATA AGH Akademia Górniczo-Hutnicza, Wydzia In ynierii Materia owej i Ceramiki, KCiMO, al. A. Mickiewicza 30, Kraków * Pawel.Rutkowski@agh.edu.pl Streszczenie W pracy przedstawiono wyniki bada nad wp ywem warunków procesu otrzymywania polikryszta ów azotku glinu na jego przewodnictwo cieplne. Przygotowane, przy u yciu komercyjnego proszku, zestawy azotku glinu z ró n zawarto ci dodatku tlenku itru zosta y zhomogenizowane w m ynku obrotowym, a nast pnie wst pnie sprasowane jednoosiowo i doprasowane izostatycznie. Tak przygotowane wypraski spiekano swobodnie w piecu gra towym w przep ywie azotu. Przygotowane zestawy proszków poddano równie procesowi prasowania na gor co. W przypadku obu metod otrzymane polikryszta y wygrzewano ponownie w temperaturze ko ca spiekania. Na otrzymanych spiekach przeprowadzono kontrol zag szczenia. Na wypolerowanych i wytrawionych powierzchniach spieków przeprowadzono obserwacje mikrostrukturalne przy pomocy skaningowego mikroskopu elektronowego oraz wykonano analiz rozk adu pierwiastków EDS. Wykonano równie pomiary przewodnictwa cieplnego polikryszta ów impulsow metod laserow LFA. Otrzymane wyniki bada cieplnych porównano z analiz mikrostrukturaln oraz warunkami otrzymywania polikryszta ów ceramicznych. S owa kluczowe:, spiekanie swobodne, prasowanie na gor co, przewodnictwo cieplne, mikrostruktura THE INFLUENCE OF ANNEALING TIME ON THERMAL PROPERTIES OF POLYCRYSTALLINE ALUMINIUM NITRIDE The presented work concerns the study on the in uence of manufacturing process conditions on thermal conductivity of polycrystalline aluminum nitride. Commercial powder was applied to prepare polycrystals, differing in the amount of yttria added, by using a rotary mill to homogenize batches of component powders. The resultant powder mixtures were preliminary uniaxially pressed, and then cold isostatic pressing was applied. The green compacts were pressureless sintered, and powders hot-pressed in nitrogen ow. In both cases the sinters were also additionally annealed at the sintering temperature. Densi cation of the obtained polycrystals was measured. Scanning electron microscopy observations of the microstructure were made using the polished and mechanically etched surfaces of the sintered bodies. The elemental distribution analysis was carried out by EDS. Thermal conductivity of the sinters was measured by the LFA method. The results of thermal and microstructural examinations were compared in the context of sintering conditions applied to manufacture the polycrystals. Keywords:, Pressureless sintering, Hot-pressing, Thermal conductivity, Microstructure 1. Wst p W ród materia ów ceramicznych najwy szym przewodnictwem cieplnym charakteryzuje si azotek glinu, dla którego w przypadku monokryszta u wynosi ono 319 W/(m K) [1]. Ze wzgl du na zanieczyszczenie tlenem struktury, obni aj cym w a ciwo ci cieplne materia u, [2] oraz na pokrycie jego ziaren tlenkiem glinu, blokuj cym zag szczanie uk adu podczas spiekania, azotek glinu musi by spiekany z dodatkiem tlenków takich jak Y 2 O 3, CaO, La 2 O 3 czy CeO 2 [3]. W przypadku tlenku itru w wyniku reakcji z tlenkiem glinu powstaj zwi zki typu YAP (YAlO 3 ), YAG ( Y 3 Al 5 O 12 ) oraz YAM (Y 4 Al 2 O 9 ) [4]. Powstawanie tych faz z jednej strony prowadzi do oczyszczenia struktury z zanieczyszcze tlenowych, a z drugiej strony do powstawania podczas spiekania fazy ciek ej w temperaturach C, intensy kuj cej zag szczanie otrzymywanego materia u. Przewodnictwo cieplne swobodnie spiekanego azotku glinu wzrasta wraz z rosn cym st eniem wprowadzanego tlenku itru oraz z czasem wygrzewania materia u w danej temperaturze [5] i osi ga maksymaln warto oko o 220 W/(m K). Inne ród a podaj, e przy za o eniu sta ego st enia dodatku aktywatora spiekania warto przewodnictwa znacz co wzrasta wraz z podniesieniem temperatury spiekania i czasu wygrzewania, co zwi zane jest z rozrostem ziaren [6] czyli spadkiem udzia u granic mi dzyziarnowych. W niniejszej pracy przedstawiono badania nad wp ywem ilo ci dodatku tlenku itru na warto przewodnictwa cieplnego, co uzale niono od metody otrzymywania oraz etapu ponownego wygrzewania otrzymanych spieków. Badania prowadzono na sk adach o skrajnych warto ciach w a ciwo ci cieplnych dla danej metody wytwarzania polikryszta ów. 209

2 P. RUTKOWSKI, D. KATA 2. Preparatyka i metodyka badawcza Do wytworzenia spieków azotku glinu u yto komercyjnie dost pnego proszku rmy Starck GmbH oraz tlenku itru produkcji tej samej rmy. Substraty zestawiono stechiometrycznie, tak aby udzia tlenku itru w mieszaninie mie ci si w przedziale od 0% do 10% obj. Polikryszta y otrzymano dwoma metodami, obejmuj cymi swobodne spiekanie i prasowanie na gor co. Oba procesy przeprowadzono w przep ywie azotu. W przypadku prasowania na gor co, stechiometrycznie zestawione mieszaniny proszków zhomogenizowano na mokro w alkoholu izopropylowym przy u yciu mielników z azotku krzemu przez okres 24 godzin. W przypadku spiekania swobodnego przygotowane w ten sam sposób proszki zgranulowano, przecieraj c je przez sito, a nast pnie po wst pnym zaprasowywaniu w prasie jednoosiowej otrzymano pastylki, które poddano doprasowaniu izostatycznemu pod ci nieniem 250 MPa. Warunki spiekania dla obydwu metod w przypadku próbek o skrajnych warto ciach przewodnictwa cieplnego przedstawiono w Tabeli 1. Pomiary ciep a w a ciwego wykonano za pomoc analizatora termicznego Netzsch STA 449 F3, bior c do oblicze sygna y DSC badanego materia u oraz sza ru. Dyfuzyjno ciepln zmierzono impulsow metod laserow na urz dzeniu LFA 427 rmy Netzsch. Przewodnictwo cieplne wyliczono z równania: (T) = a(t) c p (T) (T), gdzie: a(t) dyfuzyjno cieplna [mm 2 /s], c p (T) ciep o w a ciwe [J/gK], (T) g sto materia u [g/cm 3 ]. Obrazy mikrostruktury polikryszta ów uzyskano przy u yciu skaningowej mikroskopii elektronowej na urz dzeniu Nova NanoSEM 200 rmy FEI. Próbki do obserwacji mikroskopowych najpierw wst pnie zg adzono na tarczach polerskich do uzyskania zadowalaj cej powierzchni. Nast pnie przeprowadzono proces ich mechanicznego trawienia. Rys. 1. prasowany na gor co. Fig. 1. Hot-pressed. 3. Wyniki i dyskusja Wykonane metod elektronowej mikroskopii skaningowej obrazy mikrostruktur mechanicznie trawionych spieków przedstawiono na Rys Mikrofotogra e dotycz próbek spiekanych swobodnie i prasowanych na gor co, jak równie tych samych próbek ponownie wygrzewanych prze 8 godzin. Rys. 2. prasowany na gor co po wygrzewaniu. Fig. 2. Hot-pressed after annealing. Na uzyskanych obrazach mikrostruktur polikryszta ów azotku glinu w przypadku czystego, prasowanego na gor co obserwuje si zniekszta cone ziarna oraz bardzo du e Tabela 1. Warunki spiekania i ponownego wygrzewania polikryszta ów. Table 1. Conditions of sintering and second annealing of polycrystals. Materia Material Metoda spiekania Sintering method Krok temperaturowy Sintering rate [ C/min] Temperatura spiekania Sintering temperature [ C] Czas wygrzewania Annealing time [min] Ci nienie Pressure [MPa] Gaz Gas Ponowne wygrzewanie Second annealing [min] Prasowanie na gor co +10% wag. Y 2 O 3 +1% wag. Y 2 O 3 Spiekanie swobodne +5% wag. Y 2 O N MATERIA Y CERAMICZNE /CERAMIC MATERIALS/, 65, 2, (2013)

3 WP YW CZASU WYGRZEWANIA NA W A CIWO CI CIEPLNE POLIKRYSZTA U AZOTKU GLINU Rys % wag. Y 2 O 3 prasowany na gor co. Fig. 3. Hot-pressed + 10 wt. % Y 2 O 3. Rys % wag. Y 2 O 3 spiekany swobodnie po wygrzewaniu. Fig. 6. Pressureless sintered + 1 wt. % Y 2 O 3 after annealing. Rys % wag. Y 2 O 3 prasowany na gor co po wygrzewaniu. Fig. 4. Hot-pressed + 10 wt. % Y 2 O 3 after annealing. Rys % wag. Y 2 O 3 spiekany swobodnie. Fig. 7. Pressureless sintered + 5 wt. % Y 2 O 3. Rys % wag. Y 2 O 3 spiekany swobodnie. Fig. 5. Pressureless sintered + 1 wt. % Y 2 O 3. Rys % wag. Y 2 O 3 spiekany swobodnie po wygrzewaniu. Fig. 8. Pressureless sintered + 5 wt. % Y 2 O 3 after annealing. MATERIA Y CERAMICZNE /CERAMIC MATERIALS/, 65, 2, (2013) 211

4 P. RUTKOWSKI, D. KATA a) Rys. 10. Dyfuzyjno cieplna prasowanego na gor co azotku glinu. Fig. 10. Thermal diffusivity of hot-pressed aluminum nitride. b) Rys. 9. Liniowa analiza EDS na przyk adzie polikryszta u + 5% wag. Y 2 O 3 : a) miejsce pomiaru, b) sk ad pierwiastkowy. Fig. 9. The EDS linear analysis on the example of + 5 wt. % Y 2 O 3 polycrystal: a) place of measurement, b) elemental composition. Rys. 11. Przewodnictwo cieplne prasowanego na gor co azotku glinu. Fig. 11. Thermal conductivity of hot-pressed aluminum nitride. Rys. 12. Dyfuzyjno cieplna swobodnie spiekanego azotku glinu. Fig. 12. Thermal diffusivity of pressureless sintered aluminum nitride. st enie granic mi dzyziarnowych (Rys. 1). Po ponownym wygrzewaniu ilo granic maleje i widoczny jest niewielki rozrost ziaren (Rys. 2). W przypadku dodatnia dziesi ciu procent fazy Y 2 O 3 ziarna prasowanego na gor co materia u rozrastaj si do wielko ci 10 m, powstawanie fazy ciek ej powoduje owalizacj ziaren oraz maleje ilo granic mi dzyziarnowych (Rys. 3), co ma du y wp yw na kszta towanie si warto ci przewodnictwa cieplnego (Rys. 11). Zmiana metodyki otrzymywania polikryszta ów azotku glinu na spiekanie swobodne powoduje uzyskanie gruboziarnistej mikrostruktury o ziarnach przekraczaj cych 20 m (Rys. 5 i 7), gdzie widoczne jest dobre zwil anie oraz reaktywno powsta ej fazy ciek ej (warto przewodnictwa temperaturowego wzrasta). Przeprowadzenie etapu o miogodzinnego ponownego wygrzewania tych samych spieków z dodatkiem wprowadzonego tlenku itru nie wp ywa na rozrost ziaren, natomiast powoduje pogorszenie jako ci otrzymanej wyj- ciowo mikrostruktury (Rys. 6 i 8) oraz zanikni cie fazy bogatej w itr (jasna faza na zdj ciu). Ma to swoje negatywne odzwierciedlenie w prezentowanych badaniach w a ciwo ci cieplnych (Rys. 12 i 13). Rys. 9 przedstawia przyk adow analiz rozk adu pierwiastków EDS wykonan wzd u linii dla próbki swobodnie spiekanej z dodatkiem 5% wagowych tlenku itru. Po ponownym wygrzewaniu faza zawieraj ca itr zanika. Wykorzystuj c otrzymane spieki azotku glinu wykonano pomiary dyfuzyjno ci cieplnej oraz przewodnictwa cieplnego impulsow metod laserow. Wyniki dla polikryszta ów wytworzonych metod prasowania na gor co pokazuj Rys. 9 i 10, natomiast dla tworzyw azotku glinu spiekanego swobodnie - Rys. 11 i 12. Prezentowane wykresy przedstawiaj pomiary cieplne równie w przypadku próbek ponownie wygrzewanych przez 8 godzin w temperaturze 1900 C. Uzyskane wyniki pomiarów cieplnych wykaza y, e tylko w przypadku czystego polikryszta u azotku glinu prasowanego na gor co operacja dodatkowego wygrzewania dwukrotnie poprawia przewodnictwo cieplne. W przypadku azotku 212 MATERIA Y CERAMICZNE /CERAMIC MATERIALS/, 65, 2, (2013)

5 WP YW CZASU WYGRZEWANIA NA W A CIWO CI CIEPLNE POLIKRYSZTA U AZOTKU GLINU Podzi kowania Badania zosta y wykonane w ramach projektu Nowe materia y konstrukcyjne o podwy szonej przewodno ci cieplnej nr POIG / Pomiary przewodnictwa cieplnego wykonano we wspó pracy z Wydzia owym Laboratorium Bada W a ciwo ci Termo zycznych Wydzia u In ynierii Materia owej i Ceramiki na Akademii Górniczo- -Hutniczej im. Stanis awa Staszica w Krakowie. Literatura Rys. 13. Przewodnictwo cieplne swobodnie spiekanego azotku glinu. Fig. 13. Thermal conductivity of pressureless sintered. glinu spiekanego lub prasowanego na gor co z udzia em tlenku itru etap ponownego wypalania tych samych próbek prowadzi do obni enia w a ciwo ci cieplnych nawet o 30%, co jest bezpo rednio zwi zane z prezentowanymi zmianami fazowymi i mikrostrukturalnymi. Uzyskanie dla polikryszta u przewodnictwa cieplnego na poziomie 250 W/(m K) mo liwe jest tylko poprzez prowadzenie procesu spiekania swobodnego. 4. Wnioski Spiekanie swobodne pozwala na otrzymanie polikryszta- ów azotku glinu o przewodnictwie cieplnym si gaj cym 250 W/(m K). Azotek glinu prasowany na gor co charakteryzuje si du o ni szym przewodnictwem cieplnym ni w przypadku spiekania bezci nieniowego. Ponowne wygrzewanie nie powoduje zauwa alnego rozrostu ziaren oraz wp ywa na obni enie zag szczenia spieków. W ponownie wygrzewanych spiekach brak jest fazy ciek ej nie zawieraj cej itru. Na obrazach mikrostruktury widoczne s iglaste ziarna azotku glinu. Zaistnia e po drugim wygrzewaniu zmiany mikrostrukturalne i fazowe prowadz do znacznego obni enia przewodnictwa cieplnego polikryszta ów azotku glinu spiekanych z dodatkiem tlenku itru. [1] Slack, G. A.: Nonmetallic crystals with high thermal conductivity, J. Phys. Chem. Solids, 23, 2, (1973), [2] Komeya, K., Tatami, J.: Liquid Phase Sintering of Aluminum Nitride, Mater. Sci. Forum, 554, (2007), [3] Jackson T.B., Virkar A.V.: High-thermal-conductivity Aluminum Nitride Ceramics: The effect of thermodynamics, kinetics and microstructural factors, J. Am. Ceram. Soc., 80, 6, (1997), [4] Medraj, M., Hammond, R., Parvez, M.A., Drew, R.A.L., Thompson, W.T.: High temperature neutron diffraction study of the Al 2 O 3 -Y 2 O 3 system, J. Eur. Ceram. Soc., 26, (2006), [5] Sakuma, K., Okada, A., Kawamoto, H.: Effects of cation impurities on thermal conductivity of yttria-doped aluminum nitride, J. Mater. Synth. Process., 6, 5, (1998), [6] Bellosi, A., Esposito, L., Scafe, E., Fabbri, L.: The in uence of microstructure on the thermal conductivity of aluminum nitride, J. Mater. Sci., 29, (1994), Otrzymano 17 grudnia 2012, zaakceptowano 24 stycznia 2013 MATERIA Y CERAMICZNE /CERAMIC MATERIALS/, 65, 2, (2013) 213

Przewodnictwo cieplne polikryszta ów AlN

Przewodnictwo cieplne polikryszta ów AlN MATERIA Y CERAMICZNE /CERAMIC MATERIALS/, 64, 4, (2012), 572-573 www.ptcer.pl/mccm Przewodnictwo cieplne polikryszta ów AlN PAWE RUTKOWSKI*, DARIUSZ KATA, JERZY LIS AGH Akademia Górniczo-Hutnicza, Wydzia

Bardziej szczegółowo

Otrzymywanie polikryszta ów azotku glinu z dodatkiem tlenku itru

Otrzymywanie polikryszta ów azotku glinu z dodatkiem tlenku itru MATERIA Y CERAMICZNE /CERAMIC MATERIALS/, 64, 2, (2012), 214-218 www.ptcer.pl/mccm Otrzymywanie polikryszta ów azotku glinu z dodatkiem tlenku itru KAMIL JANKOWSKI*, DARIUSZ KATA, JERZY LIS AGH Akademia

Bardziej szczegółowo

Spiekanie tworzyw w glika boru zawieraj cych dodatek heksagonalnego azotku boru

Spiekanie tworzyw w glika boru zawieraj cych dodatek heksagonalnego azotku boru MATERIA Y CERAMICZNE /CERAMIC MATERIALS/, 65, 3, (2013), 366-373 www.ptcer.pl/mccm Spiekanie tworzyw w glika boru zawieraj cych dodatek heksagonalnego azotku boru PAWE RUTKOWSKI AGH Akademia Górniczo-Hutnicza,

Bardziej szczegółowo

Techniczne nauki М.М.Zheplinska, A.S.Bessarab Narodowy uniwersytet spożywczych technologii, Кijow STOSOWANIE PARY WODNEJ SKRAPLANIA KAWITACJI

Techniczne nauki М.М.Zheplinska, A.S.Bessarab Narodowy uniwersytet spożywczych technologii, Кijow STOSOWANIE PARY WODNEJ SKRAPLANIA KAWITACJI Techniczne nauki М.М.Zheplinska, A.S.Bessarab Narodowy uniwersytet spożywczych technologii, Кijow STOSOWANIE PARY WODNEJ SKRAPLANIA KAWITACJI SKLAROWANEGO SOKU JABŁKOWEGO Skutecznym sposobem leczenia soku

Bardziej szczegółowo

PL B1. AKADEMIA GÓRNICZO-HUTNICZA IM. STANIS AWA STASZICA, Kraków, PL BUP 26/07

PL B1. AKADEMIA GÓRNICZO-HUTNICZA IM. STANIS AWA STASZICA, Kraków, PL BUP 26/07 RZECZPOSPOLITA POLSKA (12) OPIS PATENTOWY (19) PL (11) 212580 (13) B1 Urz d Patentowy Rzeczypospolitej Polskiej (21) Numer zg oszenia: 379909 (22) Data zg oszenia: 12.06.2006 (51) Int.Cl. C04B 35/03 (2006.01)

Bardziej szczegółowo

W a ciwo ci spr yste anizotropowych materia ów kompozytowych Al 2 O 3 hbn

W a ciwo ci spr yste anizotropowych materia ów kompozytowych Al 2 O 3 hbn MATERIA Y CERAMICZNE /CERAMIC MATERIALS/, 65,, (013), 149 www.ptcer.pl/mccm W a ciwo ci spr yste anizotropowych materia ów kompozytowych Al O 3 hbn WOJCIECH PIEKARCZYK, GABRIELA GÓRNY, PAWE RUTKOWSKI,

Bardziej szczegółowo

Spiekanie tworzyw B 4 C z dodatkami TiB 2, TiC lub TiN

Spiekanie tworzyw B 4 C z dodatkami TiB 2, TiC lub TiN MATERIA Y CERAMICZNE /CERAMIC MATERIALS/, 66, 2, (2014), 156-164 www.ptcer.pl/mccm Spiekanie tworzyw B 4 C z dodatkami TiB 2, TiC lub TiN PAWE RUTKOWSKI*, GABRIELA GÓRNY, SZYMON GÓRA AGH Akademia Górniczo-Hutnicza,

Bardziej szczegółowo

Wp yw dodatku fosforanu glinu na w a ciwo ci niskocementowych betonów korundowych

Wp yw dodatku fosforanu glinu na w a ciwo ci niskocementowych betonów korundowych MATERIA Y CERAMICZNE /CERAMIC MATERIALS/, 64, 3, (2012), 304-308 www.ptcer.pl/mccm Wp yw dodatku fosforanu glinu na w a ciwo ci niskocementowych betonów korundowych LUCJANA MANDECKA-KAMIE *, ALICJA RAPACZ-KMITA,

Bardziej szczegółowo

Wytwarzanie przezroczystej ceramiki Y 2 O 3 metod spiekania pod ci nieniem

Wytwarzanie przezroczystej ceramiki Y 2 O 3 metod spiekania pod ci nieniem MATERIA Y CERAMICZNE /CERAMIC MATERIALS/, 64, 1, (2012), 108-114 www.ptcer.pl/mccm Wytwarzanie przezroczystej ceramiki Y 2 O 3 metod spiekania pod ci nieniem ANNA WAJLER*, HELENA W GLARZ, HENRYK TOMASZEWSKI,

Bardziej szczegółowo

Spiekanie proszków roztworów sta ych Ti(N,C) o zmiennej zawarto ci w gla i azotu

Spiekanie proszków roztworów sta ych Ti(N,C) o zmiennej zawarto ci w gla i azotu MATERIA Y CERAMICZNE /CERAMIC MATERIALS/, 60, 4, (2008), 281-285 Spiekanie proszków roztworów sta ych Ti(N,C) o zmiennej zawarto ci w gla i azotu MARTA ZIEMNICKA 1, BOGUS AW BA 2, LUDOS AW STOBIERSKI 1,

Bardziej szczegółowo

Tytuł pracy w języku angielskim: Microstructural characterization of Ag/X/Ag (X = Sn, In) joints obtained as the effect of diffusion soledering.

Tytuł pracy w języku angielskim: Microstructural characterization of Ag/X/Ag (X = Sn, In) joints obtained as the effect of diffusion soledering. Dr inż. Przemysław Skrzyniarz Kierownik pracy: Prof. dr hab. inż. Paweł Zięba Tytuł pracy w języku polskim: Charakterystyka mikrostruktury spoin Ag/X/Ag (X = Sn, In) uzyskanych w wyniku niskotemperaturowego

Bardziej szczegółowo

Spieki NiAl i Ni 3 Al wytwarzane w reakcji SHS metod PPS

Spieki NiAl i Ni 3 Al wytwarzane w reakcji SHS metod PPS MATERIA Y CERAMICZNE /CERAMIC MATERIALS/, 66, 1, (2014), 4-9 www.ptcer.pl/mccm Spieki NiAl i Ni 3 Al wytwarzane w reakcji SHS metod PPS KONRAD CYMERMAN*, ANDRZEJ MICHALSKI Politechnika Warszawska, Wydzia

Bardziej szczegółowo

Stopy żelaza. Stale Staliwa Żeliwa

Stopy żelaza. Stale Staliwa Żeliwa Stopy żelaza Stale Staliwa Żeliwa 1. Stale są to stopy żelaza z węglem i innymi pierwiastkami, zawierające do 2% C, które w procesie wytwarzania podlegają przeróbce plastycznej, np.: walcowaniu, ciągnieniu,

Bardziej szczegółowo

Specyfikacja techniczna wykonania i odbioru hydroizolacji z wykorzystaniem środka PENETRON PLUS

Specyfikacja techniczna wykonania i odbioru hydroizolacji z wykorzystaniem środka PENETRON PLUS Specyfikacja techniczna wykonania i odbioru hydroizolacji z wykorzystaniem środka przy realizacji projektu:..................................................................................................

Bardziej szczegółowo

MATERIA Y CERAMICZNE /CERAMIC MATERIALS/, 63, 4, (2011),

MATERIA Y CERAMICZNE /CERAMIC MATERIALS/, 63, 4, (2011), MATERIA Y CERAMICZNE /CERAMIC MATERIALS/, 63, 4, (2011), 707714 www.ptcer.pl/mccm Wp yw pochodzenia i w a ciwo ci proszków wyj ciowych na mikrostruktur i w a ciwo ci g stych tworzyw z dwutlenku cyrkonu

Bardziej szczegółowo

SCENARIUSZ ZAJĘĆ SZKOLNEGO KOŁA NAUKOWEGO Z PRZEDMIOTU CHEMIA PROWADZONEGO W RAMACH PROJEKTU AKADEMIA UCZNIOWSKA

SCENARIUSZ ZAJĘĆ SZKOLNEGO KOŁA NAUKOWEGO Z PRZEDMIOTU CHEMIA PROWADZONEGO W RAMACH PROJEKTU AKADEMIA UCZNIOWSKA SCENARIUSZ ZAJĘĆ SZKOLNEGO KOŁA NAUKOWEGO Z PRZEDMIOTU CHEMIA PROWADZONEGO W RAMACH PROJEKTU AKADEMIA UCZNIOWSKA Temat lekcji Jak dowieść, że woda ma wzór H 2 O? Na podstawie pracy uczniów pod opieką Tomasza

Bardziej szczegółowo

Tadeusz Opasiak* BADANIA PODSTAWOWYCH PARAMETRÓW SPRZĘGIEŁ PODATNYCH 1. WSTĘP

Tadeusz Opasiak* BADANIA PODSTAWOWYCH PARAMETRÓW SPRZĘGIEŁ PODATNYCH 1. WSTĘP Tadeusz Opasiak* BADANIA PODSTAWOWYCH PARAMETRÓW SPRZĘGIEŁ PODATNYCH Streszczenie. W artykule przedstawiono wyniki badań podstawowych parametrów charakteryzujących sprzęgła podatne. Badania ograniczyły

Bardziej szczegółowo

Ćwiczenie: "Ruch harmoniczny i fale"

Ćwiczenie: Ruch harmoniczny i fale Ćwiczenie: "Ruch harmoniczny i fale" Opracowane w ramach projektu: "Wirtualne Laboratoria Fizyczne nowoczesną metodą nauczania realizowanego przez Warszawską Wyższą Szkołę Informatyki. Zakres ćwiczenia:

Bardziej szczegółowo

Lekcja 173, 174. Temat: Silniki indukcyjne i pierścieniowe.

Lekcja 173, 174. Temat: Silniki indukcyjne i pierścieniowe. Lekcja 173, 174 Temat: Silniki indukcyjne i pierścieniowe. Silnik elektryczny asynchroniczny jest maszyną elektryczną zmieniającą energię elektryczną w energię mechaniczną, w której wirnik obraca się z

Bardziej szczegółowo

Mikrostruktura i w a ciwo ci kompozytów Al 2 O 3 -Si 3 N 4 otrzymywanych na drodze heterokrystalizacji metod zol- el

Mikrostruktura i w a ciwo ci kompozytów Al 2 O 3 -Si 3 N 4 otrzymywanych na drodze heterokrystalizacji metod zol- el MATERIA Y CERAMICZNE /CERAMIC MATERIALS/, 61, 2, (9), 87-91 Mikrostruktura i w a ciwo ci kompozytów Al 2 O 3 -Si 3 N 4 otrzymywanych na drodze heterokrystalizacji metod zol- el ANETA ZAWADA*, ANTONI KUNICKI**,

Bardziej szczegółowo

Badanie mo liwo ci syntezy mullitu za pomoc mikrofal

Badanie mo liwo ci syntezy mullitu za pomoc mikrofal MATERIA Y CERAMICZNE /CERAMIC MATERIALS/, 68, 2, (2016), 98-104 www.ptcer.pl/mccm Badanie mo liwo ci syntezy mullitu za pomoc mikrofal PIOTR TA BIERSKI,* CECYLIA DZIUBAK, PAULINA TYMOWICZ-GRZYB Instytut

Bardziej szczegółowo

PROTOKÓŁ. Kontrolę przeprowadzono w dniach : 24, 25, 31.05. 2005 roku oraz 10. 06. 2005 roku,

PROTOKÓŁ. Kontrolę przeprowadzono w dniach : 24, 25, 31.05. 2005 roku oraz 10. 06. 2005 roku, PROTOKÓŁ z kontroli w Warsztatach Terapii Zajęciowej Polskiego Stowarzyszenia na Rzecz Osób z Upośledzeniem Umysłowym Koło w Słupsku przeprowadzonej przez Głównego Specjalistę Wydziału Audytu i Kontroli

Bardziej szczegółowo

REGULAMIN przeprowadzania okresowych ocen pracowniczych w Urzędzie Miasta Mława ROZDZIAŁ I

REGULAMIN przeprowadzania okresowych ocen pracowniczych w Urzędzie Miasta Mława ROZDZIAŁ I Załącznik Nr 1 do zarządzenia Nr169/2011 Burmistrza Miasta Mława z dnia 2 listopada 2011 r. REGULAMIN przeprowadzania okresowych ocen pracowniczych w Urzędzie Miasta Mława Ilekroć w niniejszym regulaminie

Bardziej szczegółowo

LABORATORIUM NAUKI O MATERIAŁACH

LABORATORIUM NAUKI O MATERIAŁACH Politechnika Łódzka Wydział Mechaniczny Instytut Inżynierii Materiałowej LABORATORIUM NAUKI O MATERIAŁACH Ćwiczenie nr 4 Temat: Kształtowanie właściwości metodami technologicznymi. Łódź 2010 Cel ćwiczenia

Bardziej szczegółowo

PARAMETRY PROCESU WDMUCHIWANIA ŻELAZOSTOPÓW DO CIEKŁYCH STOPÓW ŻELAZA

PARAMETRY PROCESU WDMUCHIWANIA ŻELAZOSTOPÓW DO CIEKŁYCH STOPÓW ŻELAZA 13/39 Solidification of Metals and Alloys, Year 1999, Volume 1, Book No. 39 Krzepnięcie Metali i Stopów, Rok 1999, Rocznik 1, Nr 39 PAN Katowice PL ISSN 0208-9386 PARAMETRY PROCESU WDMUCHIWANIA ŻELAZOSTOPÓW

Bardziej szczegółowo

Wp yw spiekania izostatycznego na wybrane w a ciwo ci mikrostrukturalne i mechaniczne ceramiki Al 2 O 3 i SiC

Wp yw spiekania izostatycznego na wybrane w a ciwo ci mikrostrukturalne i mechaniczne ceramiki Al 2 O 3 i SiC MATERIA Y CERAMICZNE /CERAMIC MATERIALS/, 65, 2, (2013), 204-208 www.ptcer.pl/mccm Wp yw spiekania izostatycznego na wybrane w a ciwo ci mikrostrukturalne i mechaniczne ceramiki i A. OZI B O 1 *, P. CHABERA

Bardziej szczegółowo

Konsolidacja proszków tlenku glinu z wykorzystaniem reakcji hydrolizy azotku glinu

Konsolidacja proszków tlenku glinu z wykorzystaniem reakcji hydrolizy azotku glinu MATERIA Y CERAMICZNE /CERAMIC MATERIALS/, 67, 4, (2015), 400-406 www.ptcer.pl/mccm Konsolidacja proszków tlenku glinu z wykorzystaniem reakcji hydrolizy azotku glinu K W, R L, M M. B * AGH Akademia Górniczo-Hutnicza,

Bardziej szczegółowo

LABORATORIUM PRZYRZĄDÓW PÓŁPRZEWODNIKOWYCH

LABORATORIUM PRZYRZĄDÓW PÓŁPRZEWODNIKOWYCH Wydział Elektroniki Mikrosystemów i Fotoniki Politechniki Wrocławskiej STUDA DZENNE e LAORATORUM PRZYRZĄDÓW PÓŁPRZEWODNKOWYH LPP 2 Ćwiczenie nr 10 1. el ćwiczenia Przełączanie tranzystora bipolarnego elem

Bardziej szczegółowo

WPŁYW DODATKU WĘGLIKA WC I PARAMETRÓW WYTWARZANIA NA STRUKTURĘ I WŁASNOŚCI WĘGLIKOSTALI NA OSNOWIE STALI SZYBKOTNĄCEJ

WPŁYW DODATKU WĘGLIKA WC I PARAMETRÓW WYTWARZANIA NA STRUKTURĘ I WŁASNOŚCI WĘGLIKOSTALI NA OSNOWIE STALI SZYBKOTNĄCEJ KOPOZYTY (COPOSITES) 3(23)7 Jarosław Indra 1, Jan Leżański 2 Akademia Górniczo-Hutnicza, Wydział etalurgii i Inżynierii ateriałowej, al. ickiewicza 3, 3-9 Kraków WPŁYW DODATKU WĘGLIKA WC I PARAETRÓW WYTWARZANIA

Bardziej szczegółowo

Mikroporowate ogniotrwa e tworzywo z proszku ZrO 2

Mikroporowate ogniotrwa e tworzywo z proszku ZrO 2 MATERIA Y CERAMICZNE /CERAMIC MATERIALS/, 61, 4, (2009), 238-243 www.ptcer.pl/mccm Mikroporowate ogniotrwa e tworzywo z proszku ZrO 2 S. SERKOWSKI 1, J. KOROL 2 1 Politechnika l ska, Wydzia In ynierii

Bardziej szczegółowo

Klasyfikacja i oznakowanie substancji chemicznych i ich mieszanin. Dominika Sowa

Klasyfikacja i oznakowanie substancji chemicznych i ich mieszanin. Dominika Sowa Klasyfikacja i oznakowanie substancji chemicznych i ich mieszanin Dominika Sowa Szczecin, 8 maj 2014 Program prezentacji: 1. Definicja substancji i mieszanin chemicznych wg Ustawy o substancjach chemicznych

Bardziej szczegółowo

Badania skuteczności działania filtrów piaskowych o przepływie pionowym z dodatkiem węgla aktywowanego w przydomowych oczyszczalniach ścieków

Badania skuteczności działania filtrów piaskowych o przepływie pionowym z dodatkiem węgla aktywowanego w przydomowych oczyszczalniach ścieków Uniwersytet Rolniczy im. Hugona Kołł łłątaja w Krakowie, Wydział Inżynierii Środowiska i Geodezji Katedra Inżynierii Sanitarnej i Gospodarki Wodnej K r z y s z t o f C h m i e l o w s k i Badania skuteczności

Bardziej szczegółowo

WYMAGANIA EDUKACYJNE Z PRZEDMIOTÓW ZAWODOWYCH ODBYWAJĄCYCH SIĘ W SZKOLNYM LABORATORIUM CHEMICZNYM

WYMAGANIA EDUKACYJNE Z PRZEDMIOTÓW ZAWODOWYCH ODBYWAJĄCYCH SIĘ W SZKOLNYM LABORATORIUM CHEMICZNYM WYMAGANIA EDUKACYJNE Z PRZEDMIOTÓW ZAWODOWYCH ODBYWAJĄCYCH SIĘ W SZKOLNYM LABORATORIUM CHEMICZNYM PSO jest uzupełnieniem Wewnątrzszkolnego Systemu Oceniania obowiązującego w GCE. Precyzuje zagadnienia

Bardziej szczegółowo

13/42 OBRÓBKA CIEPLNA BRĄZU ALUMINIOWEGO KRZEPNĄCEGO POD CIŚNIENIEM

13/42 OBRÓBKA CIEPLNA BRĄZU ALUMINIOWEGO KRZEPNĄCEGO POD CIŚNIENIEM 13/42 Solidification of Metais and Ałloys, Year 2000, Volume 2, Book No 42 Krzepnięcie Metali i Stopów, Rok 2000, Rocznik 2, Nr 42 P AN-Katowice, PL ISSN 0208-9386 OBRÓBKA CIEPLNA BRĄZU ALUMINIOWEGO KRZEPNĄCEGO

Bardziej szczegółowo

Opracowanie technologii wytwarzania rdzeni łopatek turbin gazowych i turbosprężarek metodą wtrysku wysokociśnieniowego

Opracowanie technologii wytwarzania rdzeni łopatek turbin gazowych i turbosprężarek metodą wtrysku wysokociśnieniowego Opracowanie technologii wytwarzania rdzeni łopatek turbin gazowych i turbosprężarek metodą wtrysku wysokociśnieniowego Magdalena Gromada, Agata Sokołowska Instytut Energetyki, Oddział Ceramiki CEREL, ul.

Bardziej szczegółowo

USTAWA. z dnia 26 stycznia 1982 r. Karta Nauczyciela. (tekst jednolity) Rozdział 3a. Awans zawodowy nauczycieli

USTAWA. z dnia 26 stycznia 1982 r. Karta Nauczyciela. (tekst jednolity) Rozdział 3a. Awans zawodowy nauczycieli USTAWA z dnia 26 stycznia 1982 r. Karta Nauczyciela (tekst jednolity) Rozdział 3a Awans zawodowy nauczycieli Art. 9a. 1. Ustala się stopnie awansu zawodowego nauczycieli: 1) nauczyciel stażysta; 2) nauczyciel

Bardziej szczegółowo

ROZPORZÑDZENIE MINISTRA ÂRODOWISKA 1) z dnia 19 listopada 2008 r.

ROZPORZÑDZENIE MINISTRA ÂRODOWISKA 1) z dnia 19 listopada 2008 r. Dziennik Ustaw Nr 215 11878 Poz. 1366 1366 ROZPORZÑDZENIE MINISTRA ÂRODOWISKA 1) z dnia 19 listopada 2008 r. w sprawie rodzajów wyników pomiarów prowadzonych w zwiàzku z eksploatacjà instalacji lub urzàdzenia

Bardziej szczegółowo

Akademia Górniczo-Hutnicza. im.stanisława Staszica w Krakowie. Katedra Mechaniki i Wibroakustyki

Akademia Górniczo-Hutnicza. im.stanisława Staszica w Krakowie. Katedra Mechaniki i Wibroakustyki Akademia Górniczo-Hutnicza im.stanisława Staszica w Krakowie Wydział InŜynierii Mechanicznej i Robotyki Katedra Mechaniki i Wibroakustyki 30-059 KRAKÓW, Al.Mickiewicza 30, tel. (012) 617 30 64, fax (012)

Bardziej szczegółowo

Badania nad spiekaniem bezci nieniowym w glika niobu i w glika tantalu Cz. I. Spiekanie politermiczne

Badania nad spiekaniem bezci nieniowym w glika niobu i w glika tantalu Cz. I. Spiekanie politermiczne MATERIA Y CERAMICZNE /CERAMIC MATERIALS/, 65, 1, (2013), 31-39 www.ptcer.pl/mccm Badania nad spiekaniem bezci nieniowym w glika niobu i w glika tantalu Cz. I. Spiekanie politermiczne AGNIESZKA GUBERNAT

Bardziej szczegółowo

Stopy tytanu. Stopy tytanu i niklu 1

Stopy tytanu. Stopy tytanu i niklu 1 Stopy tytanu Stopy tytanu i niklu 1 Tytan i jego stopy Al Ti Cu Ni liczba at. 13 22 29 28 struktura kryst. A1 αa3/βa2 A1 A1 ρ, kg m -3 2700 4500 8930 8900 T t, C 660 1668 1085 1453 α, 10-6 K -1 18 8,4

Bardziej szczegółowo

Skaningowy mikroskop elektronowy

Skaningowy mikroskop elektronowy Skaningowy mikroskop elektronowy SH-5000M / SH-4000 / SH-3500 / detektor EDS Mikroskop elektronowy skaningowy z serii Hirox SH to najwyższej klasy system nastołowy, umożliwiającym szybkie obrazowanie w

Bardziej szczegółowo

Otrzymywanie g stych spieków w glikowych i azotowych dla wspó czesnej analityki

Otrzymywanie g stych spieków w glikowych i azotowych dla wspó czesnej analityki MATERIA Y CERAMICZNE /CERAMIC MATERIALS/, 61, 2, (2009), 125-129 Otrzymywanie g stych spieków w glikowych i azotowych dla wspó czesnej analityki MARTA ZIEMNICKA*, BOGUS AW BA **, LUDOS AW STOBIERSKI*,

Bardziej szczegółowo

Zaproszenie do projektu. Warszawa Lokalnie

Zaproszenie do projektu. Warszawa Lokalnie Zaproszenie do projektu Warszawa Lokalnie CO WYDARZY SI W SZKOŁACH? 2 Lekcje wychowawcze Na temat możliwo ci, jakie stoją przed mieszańcami a dotyczą podejmowania oddolnych, lokalnych, sąsiedzkich działań.

Bardziej szczegółowo

(12) TŁUMACZENIE PATENTU EUROPEJSKIEGO (19) PL (11) PL/EP 2559562. (96) Data i numer zgłoszenia patentu europejskiego: 16.08.2011 11461532.

(12) TŁUMACZENIE PATENTU EUROPEJSKIEGO (19) PL (11) PL/EP 2559562. (96) Data i numer zgłoszenia patentu europejskiego: 16.08.2011 11461532. RZECZPOSPOLITA POLSKA (12) TŁUMACZENIE PATENTU EUROPEJSKIEGO (19) PL (11) PL/EP 2962 (96) Data i numer zgłoszenia patentu europejskiego: 16.08.11 1146132.1 (13) (1) T3 Int.Cl. B42D 1/ (06.01) Urząd Patentowy

Bardziej szczegółowo

Pomiar mocy pobieranej przez napędy pamięci zewnętrznych komputera. Piotr Jacoń K-2 I PRACOWNIA FIZYCZNA 25. 01. 2010

Pomiar mocy pobieranej przez napędy pamięci zewnętrznych komputera. Piotr Jacoń K-2 I PRACOWNIA FIZYCZNA 25. 01. 2010 Pomiar mocy pobieranej przez napędy pamięci zewnętrznych komputera. Piotr Jacoń K-2 I PRACOWNIA FIZYCZNA 25. 01. 2010 I. Cel ćwiczenia: Poznanie poprzez samodzielny pomiar, parametrów elektrycznych zasilania

Bardziej szczegółowo

Badanie wpływu dodatku modyfikatorów na właściwości mechaniczne i termiczne wysokoglinowego tworzywa odpornego na szoki termiczne

Badanie wpływu dodatku modyfikatorów na właściwości mechaniczne i termiczne wysokoglinowego tworzywa odpornego na szoki termiczne MATERIA Y CERAMICZNE /CERAMIC MATERIALS/, 69, 1, (2017), 40-45 www.ptcer.pl/mccm Badanie wpływu dodatku modyfikatorów na właściwości mechaniczne i termiczne wysokoglinowego tworzywa odpornego na szoki

Bardziej szczegółowo

SZCZEGÓŁOWA SPECYFIKACJA TECHNICZNA D.02 PODBUDOWA Z KRUSZYWA ŁAMANEGO STABILIZOWANEGO MECHANICZNIE

SZCZEGÓŁOWA SPECYFIKACJA TECHNICZNA D.02 PODBUDOWA Z KRUSZYWA ŁAMANEGO STABILIZOWANEGO MECHANICZNIE SZCZEGÓŁOWA SPECYFIKACJA TECHNICZNA D.02 PODBUDOWA Z KRUSZYWA ŁAMANEGO STABILIZOWANEGO MECHANICZNIE SPIS TREŚCI 1. WSTĘP... 1 2. MATERIAŁY... 1 3. SPRZĘT... 3 4. TRANSPORT... 3 5. WYKONANIE ROBÓT... 3

Bardziej szczegółowo

ANALOGOWE UKŁADY SCALONE

ANALOGOWE UKŁADY SCALONE ANALOGOWE UKŁADY SCALONE Ćwiczenie to ma na celu zapoznanie z przedstawicielami najważniejszych typów analogowych układów scalonych. Będą to: wzmacniacz operacyjny µa 741, obecnie chyba najbardziej rozpowszechniony

Bardziej szczegółowo

3. BADA IE WYDAJ OŚCI SPRĘŻARKI TŁOKOWEJ

3. BADA IE WYDAJ OŚCI SPRĘŻARKI TŁOKOWEJ 1.Wprowadzenie 3. BADA IE WYDAJ OŚCI SPRĘŻARKI TŁOKOWEJ Sprężarka jest podstawowym przykładem otwartego układu termodynamicznego. Jej zadaniem jest między innymi podwyższenie ciśnienia gazu w celu: uzyskanie

Bardziej szczegółowo

POSTANOWIENIA DODATKOWE DO OGÓLNYCH WARUNKÓW GRUPOWEGO UBEZPIECZENIA NA ŻYCIE KREDYTOBIORCÓW Kod warunków: KBGP30 Kod zmiany: DPM0004 Wprowadza się następujące zmiany w ogólnych warunkach grupowego ubezpieczenia

Bardziej szczegółowo

MATERIAŁY NA BAZIE FAZ MIĘDZYMETALICZNYCH OTRZYMYWANE METODĄ SPIEKANIA W PODWYŻSZONEJ TEMPERATURZE Z UDZIAŁEM FAZY CIEKŁEJ

MATERIAŁY NA BAZIE FAZ MIĘDZYMETALICZNYCH OTRZYMYWANE METODĄ SPIEKANIA W PODWYŻSZONEJ TEMPERATURZE Z UDZIAŁEM FAZY CIEKŁEJ 57/2 Archives of Foundry, Year 2001, Volume 1, 1 (2/2) Archiwum Odlewnictwa, Rok 2001, Rocznik 1, Nr 1 (2/2) PAN Katowice PL ISSN 1642-5308 MATERIAŁY NA BAZIE FAZ MIĘDZYMETALICZNYCH OTRZYMYWANE METODĄ

Bardziej szczegółowo

ODBUDOWA NAWIERZCHNI JEZDNI ULICE OSIEDLE RYBNO GMINA KISZKOWO D

ODBUDOWA NAWIERZCHNI JEZDNI ULICE OSIEDLE RYBNO GMINA KISZKOWO D ODBUDOWA NAWIERZCHNI JEZDNI ULICE OSIEDLE RYBNO GMINA KISZKOWO D - 06.03.01 CINANIE I UZUPE NIANIE POBOCZY SPIS TRE CI 1. WST P... 2 2. MATERIA Y... 2 3. SPRZ T... 3 4. TRANSPORT... 3 5. WYKONANIE ROBÓT...

Bardziej szczegółowo

Projekt Studenckiego Koła Naukowego CREO BUDOWA GENERATORA WODORU

Projekt Studenckiego Koła Naukowego CREO BUDOWA GENERATORA WODORU Projekt Studenckiego Koła Naukowego CREO BUDOWA GENERATORA WODORU Stanowisko testowe Opracował Tomasz Piaścik Wprowadzenie Malejące zasoby naturalne, wpływ na środowisko naturalne i ciągle rosnące potrzeby

Bardziej szczegółowo

Synteza i spiekanie dwuborku tantalu metod SPS

Synteza i spiekanie dwuborku tantalu metod SPS MATERIA Y CERAMICZNE /CERAMIC MATERIALS/, 66, 4, (2014), 440-445 www.ptcer.pl/mccm Synteza i spiekanie dwuborku tantalu metod SPS JOLANTA LASZKIEWICZ- UKASIK*, PIOTR PUTYRA, LUCYNA JAWORSKA, MARCIN PODSIAD

Bardziej szczegółowo

PODSTAWY OBLICZEŃ CHEMICZNYCH DLA MECHANIKÓW

PODSTAWY OBLICZEŃ CHEMICZNYCH DLA MECHANIKÓW PODSTAWY OBLICZEŃ CHEMICZNYCH DLA MECHANIKÓW Opracowanie: dr inż. Krystyna Moskwa, dr Wojciech Solarski 1. Termochemia. Każda reakcja chemiczna związana jest z wydzieleniem lub pochłonięciem energii, najczęściej

Bardziej szczegółowo

WYZNACZANIE PRZYSPIESZENIA ZIEMSKIEGO ZA POMOCĄ WAHADŁA REWERSYJNEGO I MATEMATYCZNEGO

WYZNACZANIE PRZYSPIESZENIA ZIEMSKIEGO ZA POMOCĄ WAHADŁA REWERSYJNEGO I MATEMATYCZNEGO Nr ćwiczenia: 101 Prowadzący: Data 21.10.2009 Sprawozdanie z laboratorium Imię i nazwisko: Wydział: Joanna Skotarczyk Informatyki i Zarządzania Semestr: III Grupa: I5.1 Nr lab.: 1 Przygotowanie: Wykonanie:

Bardziej szczegółowo

Klasyfikacja stali i przykłady oznaczeń

Klasyfikacja stali i przykłady oznaczeń Klasyfikacja stali i przykłady oznaczeń Definicja stali Stal jest to plastycznie (i ewentualnie cieplnie) obrobiony stop żelaza z węglem i innymi pierwiastkami, otrzymywanym w procesach stalowniczych ze

Bardziej szczegółowo

Dr hab. inż. Jacek Dach, mgr inż. Andrzej Lewicki, dr inż. Krzysztof Pilarski

Dr hab. inż. Jacek Dach, mgr inż. Andrzej Lewicki, dr inż. Krzysztof Pilarski ANALIZA UZYSKU BIOGAZU I METANU Z ŻYTA MIESZAŃCOWEGO (GPS I ŚRUTA ZIARNA), KISZONKI KUKURYDZY ORAZ RÓŻNYCH MIESZANIN TYCH SUBSTRATÓW Dr hab. inż. Jacek Dach, mgr inż. Andrzej Lewicki, dr inż. Krzysztof

Bardziej szczegółowo

2.Prawo zachowania masy

2.Prawo zachowania masy 2.Prawo zachowania masy Zdefiniujmy najpierw pewne podstawowe pojęcia: Układ - obszar przestrzeni o określonych granicach Ośrodek ciągły - obszar przestrzeni którego rozmiary charakterystyczne są wystarczająco

Bardziej szczegółowo

Karta charakterystyki Zgodnie z 1907/2006/WE, Artykuł 31 Data druku: 29.08.2008 Data aktualizacji: 29.08.2008. Smarowanie. jak wyżej.

Karta charakterystyki Zgodnie z 1907/2006/WE, Artykuł 31 Data druku: 29.08.2008 Data aktualizacji: 29.08.2008. Smarowanie. jak wyżej. 1. Identyfikacja preparatu i nazwa firmy Informacje o produkcie: Nazwa handlowa: Zastosowanie preparatu: Dostawca: Infolinia: Informacja o nagłych przypadkach: Smar litowy uniwersalny 7022 Smarowanie Siebert

Bardziej szczegółowo

Ć W I C Z E N I E N R O-10

Ć W I C Z E N I E N R O-10 INSTYTUT FIZYKI WYDZIAŁ INŻYNIERII PRODUKCJI I TECHNOLOGII MATERIAŁÓW POLITECHNIKA CZĘSTOCHOWSKA PRACOWNIA OPTYKI Ć W I C Z E N I E N R O-10 POMIAR PRĘDKOŚCI ŚWIATŁA I. Zagadnienia do opracowania 1. Metody

Bardziej szczegółowo

INSTRUKCJA OBSŁUGI WD2250A. WATOMIERZ 0.3W-2250W firmy MCP

INSTRUKCJA OBSŁUGI WD2250A. WATOMIERZ 0.3W-2250W firmy MCP INSTRUKCJA OBSŁUGI WD2250A WATOMIERZ 0.3W-2250W firmy MCP 1. CHARAKTERYSTYKA TECHNICZNA Zakresy prądowe: 0,1A, 0,5A, 1A, 5A. Zakresy napięciowe: 3V, 15V, 30V, 240V, 450V. Pomiar mocy: nominalnie od 0.3

Bardziej szczegółowo

KLAUZULE ARBITRAŻOWE

KLAUZULE ARBITRAŻOWE KLAUZULE ARBITRAŻOWE KLAUZULE arbitrażowe ICC Zalecane jest, aby strony chcące w swych kontraktach zawrzeć odniesienie do arbitrażu ICC, skorzystały ze standardowych klauzul, wskazanych poniżej. Standardowa

Bardziej szczegółowo

Warszawska Giełda Towarowa S.A.

Warszawska Giełda Towarowa S.A. KONTRAKT FUTURES Poprzez kontrakt futures rozumiemy umowę zawartą pomiędzy dwoma stronami transakcji. Jedna z nich zobowiązuje się do kupna, a przeciwna do sprzedaży, w ściśle określonym terminie w przyszłości

Bardziej szczegółowo

KONKURS PRZEDMIOTOWY Z FIZYKI dla uczniów gimnazjów województwa lubuskiego 23 marca 2012 r. zawody III stopnia (finałowe)

KONKURS PRZEDMIOTOWY Z FIZYKI dla uczniów gimnazjów województwa lubuskiego 23 marca 2012 r. zawody III stopnia (finałowe) Pieczęć KONKURS PRZEDMIOTOWY Z FIZYKI dla uczniów gimnazjów województwa lubuskiego 23 marca 2012 r. zawody III stopnia (finałowe) Witamy Cię na trzecim etapie Konkursu Przedmiotowego z Fizyki i życzymy

Bardziej szczegółowo

19 ROZSZERZALNOŚĆ TERMICZNA. PRZEMIANY FAZOWE

19 ROZSZERZALNOŚĆ TERMICZNA. PRZEMIANY FAZOWE Włodzimierz Wolczyński 19 ROZSZERZALNOŚĆ TERMICZNA. PRZEMIANY FAZOWE Rozszerzalność termiczna objętościowa i liniowa = (1 + ) = (1 + ) V o, l o odpowiednio objętość początkowa i długość początkowa V, l

Bardziej szczegółowo

SPRAWOZDANIE Z REALIZACJI XXXII BADAŃ BIEGŁOŚCI I BADAŃ PORÓWNAWCZYCH HAŁASU W ŚRODOWISKU Warszawa 17 18 kwiecień 2012r.

SPRAWOZDANIE Z REALIZACJI XXXII BADAŃ BIEGŁOŚCI I BADAŃ PORÓWNAWCZYCH HAŁASU W ŚRODOWISKU Warszawa 17 18 kwiecień 2012r. SPRAWOZDANIE Z REALIZACJI XXXII BADAŃ BIEGŁOŚCI I BADAŃ PORÓWNAWCZYCH HAŁASU W ŚRODOWISKU Warszawa 17 18 kwiecień 2012r. 1. CEL I ZAKRES BADAŃ Organizatorem badań biegłości i badań porównawczych przeprowadzonych

Bardziej szczegółowo

Wyroby na bazie w glika krzemu formowane technik odlewania

Wyroby na bazie w glika krzemu formowane technik odlewania MATERIA Y CERAMICZNE /CERAMIC MATERIALS/, 66, 3, (2014), 259-265 www.ptcer.pl/mccm Wyroby na bazie w glika krzemu formowane technik odlewania WIKTORIA WIERZBA, AGNIESZKA GUBERNAT, UKASZ ZYCH AGH Akademia

Bardziej szczegółowo

WPŁYW PARAMETRÓW OBRÓBKI CIEPLNEJ TAŚM ZE STALI X6CR17 NA ICH WŁAŚCIWOŚCI MECHANICZNE I STRUKTURĘ

WPŁYW PARAMETRÓW OBRÓBKI CIEPLNEJ TAŚM ZE STALI X6CR17 NA ICH WŁAŚCIWOŚCI MECHANICZNE I STRUKTURĘ 2 Prace IMŻ 2 (2012) Krzysztof RADWAŃSKI, Jerzy WIEDERMANN Instytut Metalurgii Żelaza Andrzej ADAMIEC Przeróbka Plastyczna na Zimno Baildon Sp. z o.o. Jarosław GAZDOWICZ Instytut Metalurgii Żelaza WPŁYW

Bardziej szczegółowo

Zakład Certyfikacji 03-042 Warszawa, ul. Kupiecka 4 Sekcja Ceramiki i Szkła ul. Postępu 9 02-676 Warszawa PROGRAM CERTYFIKACJI

Zakład Certyfikacji 03-042 Warszawa, ul. Kupiecka 4 Sekcja Ceramiki i Szkła ul. Postępu 9 02-676 Warszawa PROGRAM CERTYFIKACJI Zakład Certyfikacji 03-042 Warszawa, ul. Kupiecka 4 Sekcja Ceramiki i Szkła ul. Postępu 9 02-676 Warszawa PC-05 PROGRAM Certyfikacja zgodności z Kryteriami Grupowymi certyfikacja dobrowolna Warszawa, PROGRAM

Bardziej szczegółowo

Politechnika Białostocka

Politechnika Białostocka Politechnika Białostocka Wydział Elektryczny Katedra Elektroenergetyki Instrukcja do zajęć laboratoryjnych Temat ćwiczenia: BADANIE SPADKÓW NAPIĘĆ W INSTALACJACH ELEKTRYCZNYCH Ćwiczenie nr: 1 Laboratorium

Bardziej szczegółowo

PL 217812 B1. AKADEMIA GÓRNICZO-HUTNICZA IM. STANISŁAWA STASZICA W KRAKOWIE, Kraków, PL 04.06.2012 BUP 12/12

PL 217812 B1. AKADEMIA GÓRNICZO-HUTNICZA IM. STANISŁAWA STASZICA W KRAKOWIE, Kraków, PL 04.06.2012 BUP 12/12 PL 217812 B1 RZECZPOSPOLITA POLSKA (12) OPIS PATENTOWY (19) PL (11) 217812 (13) B1 (21) Numer zgłoszenia: 393051 (51) Int.Cl. F16C 17/03 (2006.01) F16C 17/06 (2006.01) Urząd Patentowy Rzeczypospolitej

Bardziej szczegółowo

Od redakcji. Symbolem oznaczono zadania wykraczające poza zakres materiału omówionego w podręczniku Fizyka z plusem cz. 2.

Od redakcji. Symbolem oznaczono zadania wykraczające poza zakres materiału omówionego w podręczniku Fizyka z plusem cz. 2. Od redakcji Niniejszy zbiór zadań powstał z myślą o tych wszystkich, dla których rozwiązanie zadania z fizyki nie polega wyłącznie na mechanicznym przekształceniu wzorów i podstawieniu do nich danych.

Bardziej szczegółowo

Rodzaje i metody kalkulacji

Rodzaje i metody kalkulacji Opracowały: mgr Lilla Nawrocka - nauczycielka przedmiotów ekonomicznych w Zespole Szkół Rolniczych Centrum Kształcenia Praktycznego w Miętnem mgr Maria Rybacka - nauczycielka przedmiotów ekonomicznych

Bardziej szczegółowo

Kompozyty ze spieków w glika wolframu umacniane cz stkami regularnego azotku boru (cbn/wc-co)

Kompozyty ze spieków w glika wolframu umacniane cz stkami regularnego azotku boru (cbn/wc-co) MATERIA Y CERAMICZNE /CERAMIC MATERIALS/, 64, 3, (2012), 324-328 www.ptcer.pl/mccm Kompozyty ze spieków w glika wolframu umacniane cz stkami regularnego azotku boru (cbn/wc-co) MARCIN ROSI SKI*, AGATA

Bardziej szczegółowo

USTAWA. z dnia 26 czerwca 1974 r. Kodeks pracy. 1) (tekst jednolity)

USTAWA. z dnia 26 czerwca 1974 r. Kodeks pracy. 1) (tekst jednolity) Dz.U.98.21.94 1998.09.01 zm. Dz.U.98.113.717 art. 5 1999.01.01 zm. Dz.U.98.106.668 art. 31 2000.01.01 zm. Dz.U.99.99.1152 art. 1 2000.04.06 zm. Dz.U.00.19.239 art. 2 2001.01.01 zm. Dz.U.00.43.489 art.

Bardziej szczegółowo

Podstawa prawna: Ustawa z dnia 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych (t. j. Dz. U. z 2000r. Nr 54, poz. 654 ze zm.

Podstawa prawna: Ustawa z dnia 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych (t. j. Dz. U. z 2000r. Nr 54, poz. 654 ze zm. Rozliczenie podatników podatku dochodowego od osób prawnych uzyskujących przychody ze źródeł, z których dochód jest wolny od podatku oraz z innych źródeł Podstawa prawna: Ustawa z dnia 15 lutego 1992 r.

Bardziej szczegółowo

Koszty obciążenia społeczeństwa. Ewa Oćwieja Marta Ryczko Koło Naukowe Ekonomiki Zdrowia IZP UJ CM 2012

Koszty obciążenia społeczeństwa. Ewa Oćwieja Marta Ryczko Koło Naukowe Ekonomiki Zdrowia IZP UJ CM 2012 Koszty obciążenia społeczeństwa chorobami układu krążenia. Ewa Oćwieja Marta Ryczko Koło Naukowe Ekonomiki Zdrowia IZP UJ CM 2012 Badania kosztów chorób (COI Costof illnessstudies) Ekonomiczny ciężar choroby;

Bardziej szczegółowo

MATERIAŁY NA OSNOWIE FAZY MIĘDZYMETALICZNEJ FeAl Z DODATKIEM 2 I 10% OBJ. Al2O3

MATERIAŁY NA OSNOWIE FAZY MIĘDZYMETALICZNEJ FeAl Z DODATKIEM 2 I 10% OBJ. Al2O3 KOMPOZYTY (COMPOSITES) 3(2003)8 Stefan Szczepanik 1 Akademia Górniczo-Hutnicza, Wydział Metalurgii i Inżynierii Materiałowej, al. Mickiewicza 30, 30-059 Kraków Elżbieta Godlewska 2 Akademia Górniczo-Hutnicza,

Bardziej szczegółowo

Projekt MES. Wykonali: Lidia Orkowska Mateusz Wróbel Adam Wysocki WBMIZ, MIBM, IMe

Projekt MES. Wykonali: Lidia Orkowska Mateusz Wróbel Adam Wysocki WBMIZ, MIBM, IMe Projekt MES Wykonali: Lidia Orkowska Mateusz Wróbel Adam Wysocki WBMIZ, MIBM, IMe 1. Ugięcie wieszaka pod wpływem przyłożonego obciążenia 1.1. Wstęp Analizie poddane zostało ugięcie wieszaka na ubrania

Bardziej szczegółowo

ĆWICZENIE Nr 9. Laboratorium Inżynierii Materiałowej. Akceptował: Kierownik Katedry prof. dr hab. inż. A. Weroński

ĆWICZENIE Nr 9. Laboratorium Inżynierii Materiałowej. Akceptował: Kierownik Katedry prof. dr hab. inż. A. Weroński POLITECHNIKA LUBELSKA WYDZIAŁ MECHANICZNY KATEDRA INŻYNIERII MATERIAŁOWEJ Akceptował: Kierownik Katedry prof. dr hab. inż. A. Weroński Laboratorium Inżynierii Materiałowej ĆWICZENIE Nr 9 Opracował: dr

Bardziej szczegółowo

SEKCJA I: ZAMAWIAJĄCY SEKCJA II: PRZEDMIOT ZAMÓWIENIA. Zamieszczanie ogłoszenia: obowiązkowe. Ogłoszenie dotyczy: zamówienia publicznego.

SEKCJA I: ZAMAWIAJĄCY SEKCJA II: PRZEDMIOT ZAMÓWIENIA. Zamieszczanie ogłoszenia: obowiązkowe. Ogłoszenie dotyczy: zamówienia publicznego. Adres strony internetowej, na której Zamawiający udostępnia Specyfikację Istotnych Warunków Zamówienia: www.infish.com.pl/przetargi Olsztyn-Kortowo: Dostawa i montaż pompy ciepła wraz z wyposażeniem i

Bardziej szczegółowo

1.5. Program szkolenia wstępnego. Lp. Temat szkolenia Liczba godzin

1.5. Program szkolenia wstępnego. Lp. Temat szkolenia Liczba godzin Załącznik Nr 7 do Zarządzenia Nr 101/2014 Burmistrza Ornety z dnia 26.08.2014 r. PROGRAM SZKOLENIA WSTĘPNEGO I INSTRUKTAśU STANOWISKOWEGO dla pracowników Urzędu Miejskiego w Ornecie opracowany na podstawie

Bardziej szczegółowo

POLITECHNIKA GDAŃSKA Wydział Mechaniczny Katedra Inżynierii Materiałowej Laboratorium Materiałów Inżynierskich

POLITECHNIKA GDAŃSKA Wydział Mechaniczny Katedra Inżynierii Materiałowej Laboratorium Materiałów Inżynierskich POLITECHNIKA GDAŃSKA Wydział Mechaniczny Katedra Inżynierii Materiałowej Laboratorium Materiałów Inżynierskich TWORZYWA SZTUCZNE LABORATORIUM PRZETWÓRSTWA TWORZYW SZTUCZNYCH Ćwiczenie nr 3A Imię i Nazwisko

Bardziej szczegółowo

SPORZĄDZANIE ROZTWORÓW

SPORZĄDZANIE ROZTWORÓW 1. SPORZĄDZANIE ROZTWORÓW 1. Sporządzanie roztworu CuSO 4 o stęŝeniu procentowym StęŜeniem roztworu określa się ilość substancji (wyraŝoną w jednostkach masy lub objętości) zawartą w określonej jednostce

Bardziej szczegółowo

Dr inż. Andrzej Tatarek. Siłownie cieplne

Dr inż. Andrzej Tatarek. Siłownie cieplne Dr inż. Andrzej Tatarek Siłownie cieplne 1 Wykład 3 Sposoby podwyższania sprawności elektrowni 2 Zwiększenie sprawności Metody zwiększenia sprawności elektrowni: 1. podnoszenie temperatury i ciśnienia

Bardziej szczegółowo

R E G U L A M I N FINANSOWANIA PRAC REMONTOWYCH REALIZOWANYCH W POSZCZEGÓLNYCH NIERUCHOMOŚCIACH / BUDYNKACH/ ŚRODKAMI WSPÓLNYMI SPÓŁDZIELNI

R E G U L A M I N FINANSOWANIA PRAC REMONTOWYCH REALIZOWANYCH W POSZCZEGÓLNYCH NIERUCHOMOŚCIACH / BUDYNKACH/ ŚRODKAMI WSPÓLNYMI SPÓŁDZIELNI R E G U L A M I N FINANSOWANIA PRAC REMONTOWYCH REALIZOWANYCH W POSZCZEGÓLNYCH NIERUCHOMOŚCIACH / BUDYNKACH/ ŚRODKAMI WSPÓLNYMI SPÓŁDZIELNI PODSTAWA PRAWNA 1. 1. Ustawa z dnia 23 kwietnia 1964 r.kodeks

Bardziej szczegółowo

tel/fax 018 443 82 13 lub 018 443 74 19 NIP 7343246017 Regon 120493751

tel/fax 018 443 82 13 lub 018 443 74 19 NIP 7343246017 Regon 120493751 Zespół Placówek Kształcenia Zawodowego 33-300 Nowy Sącz ul. Zamenhoffa 1 tel/fax 018 443 82 13 lub 018 443 74 19 http://zpkz.nowysacz.pl e-mail biuro@ckp-ns.edu.pl NIP 7343246017 Regon 120493751 Wskazówki

Bardziej szczegółowo

TYTUŁ IPS P przyrząd do badania imisji wg nowej metody pomiaru

TYTUŁ IPS P przyrząd do badania imisji wg nowej metody pomiaru KAMIKA Instruments PUBLIKACJE TYTUŁ IPS P przyrząd do badania imisji wg nowej metody pomiaru AUTORZY Dorota Kamińska, Stanisław Kamiński, KAMIKA Instruments DZIEDZINA Ochrona atmosfery, ochrona środowiska

Bardziej szczegółowo

1.3 Budowa. Najwa niejsze cz ci sk adowe elektrozaworu to:

1.3 Budowa. Najwa niejsze cz ci sk adowe elektrozaworu to: .3 Budowa Elektrozawory to elementy kontroluj ce medium pod ci nieniem. Ich zadanie polega na otwieraniu lub zamykaniu urz dzenia odcinaj cego, bezpo rednio lub po rednio, w stanie wzbudzonym cewki. Najwa

Bardziej szczegółowo

SPIS TREŚCI. Przedmowa... 11. 1. Wybrane zagadnienia z fizyki i chemii gazów... 13

SPIS TREŚCI. Przedmowa... 11. 1. Wybrane zagadnienia z fizyki i chemii gazów... 13 SPIS TREŚCI Spis treści Przedmowa... 11 1. Wybrane zagadnienia z fizyki i chemii gazów... 13 1.1. Charakterystyka termodynamiczna gazów... 13 1.1.1. Stany skupienia materii... 13 1.1.2. Charakterystyka

Bardziej szczegółowo

TABELA ZGODNOŚCI. W aktualnym stanie prawnym pracodawca, który przez okres 36 miesięcy zatrudni osoby. l. Pornoc na rekompensatę dodatkowych

TABELA ZGODNOŚCI. W aktualnym stanie prawnym pracodawca, który przez okres 36 miesięcy zatrudni osoby. l. Pornoc na rekompensatę dodatkowych -...~.. TABELA ZGODNOŚCI Rozporządzenie Komisji (UE) nr 651/2014 z dnia 17 czerwca 2014 r. uznające niektóre rodzaje pomocy za zgodne z rynkiem wewnętrznym w zastosowaniu art. 107 i 108 Traktatu (Dz. Urz.

Bardziej szczegółowo

2. Charakterystyka gazów atmosferycznych stosowanych w spawalnictwie

2. Charakterystyka gazów atmosferycznych stosowanych w spawalnictwie Przedmowa 1. Wybrane zagadnienia z fizyki i chemii gazów 1.1. Charakterystyka termodynamiczna gazów 1.1.1. Stany skupienia materii 1.1.2. Charakterystyka gazów 1.1.3. Charakterystyka plazmy 1.1.4. Stan

Bardziej szczegółowo

Modelowanie złożonej wymiany ciepła w procesie wytwarzania spieku 90W-7Ni-3Fe

Modelowanie złożonej wymiany ciepła w procesie wytwarzania spieku 90W-7Ni-3Fe Bi u l e t y n WAT Vo l. LX, Nr 2, 2011 Modelowanie złożonej wymiany ciepła w procesie wytwarzania spieku 90W-7Ni-3Fe Jerzy Sypek, Tomasz Majewski 1, Andrzej Jarosław Panas Wojskowa Akademia Techniczna,

Bardziej szczegółowo

REGULAMIN PROGRAMU STYPENDIALNEGO DLA STUDENTÓW I STUDENTEK KIERUNKU ZAMAWIANEGO INŻYNIERIA CHEMICZNA I PROCESOWA. Rozdział I Postanowienia ogólne

REGULAMIN PROGRAMU STYPENDIALNEGO DLA STUDENTÓW I STUDENTEK KIERUNKU ZAMAWIANEGO INŻYNIERIA CHEMICZNA I PROCESOWA. Rozdział I Postanowienia ogólne REGULAMIN PROGRAMU STYPENDIALNEGO DLA STUDENTÓW I STUDENTEK KIERUNKU ZAMAWIANEGO INŻYNIERIA CHEMICZNA I PROCESOWA Rozdział I Postanowienia ogólne 1 Regulamin Programu Stypendialnego określa zasady, warunki

Bardziej szczegółowo

Rozdział 1 Postanowienia ogólne

Rozdział 1 Postanowienia ogólne Załącznik do zarządzenia Rektora nr 59 z dnia 20 lipca 2015 r. REGULAMIN PRZYZNAWANIA ZWIĘKSZENIA STYPENDIUM DOKTORANCKIEGO Z DOTACJI PROJAKOŚCIOWEJ ORAZ ZASADY PRZYZNAWANIA STYPENDIUM DOKTORANCKIEGO W

Bardziej szczegółowo

Temat: Czy świetlówki energooszczędne są oszczędne i sprzyjają ochronie środowiska? Imię i nazwisko

Temat: Czy świetlówki energooszczędne są oszczędne i sprzyjają ochronie środowiska? Imię i nazwisko Temat: Czy świetlówki energooszczędne są oszczędne i sprzyjają ochronie środowiska? Karta pracy III.. Imię i nazwisko klasa Celem nauki jest stawianie hipotez, a następnie ich weryfikacja, która w efekcie

Bardziej szczegółowo

Przykłady oszczędności energii w aplikacjach napędowych

Przykłady oszczędności energii w aplikacjach napędowych Przykłady oszczędności energii w aplikacjach napędowych Doradca Techniczny: Roman Dziaduch Rev 5058-CO900C Oszczędności energetyczne dla pomp i wentylatorów z użyciem przemienników PowerFlex Rev 5058-CO900C

Bardziej szczegółowo

Co zrobić, jeśli uważasz, że decyzja w sprawie zasiłku mieszkaniowego lub zasiłku na podatek lokalny jest niewłaściwa

Co zrobić, jeśli uważasz, że decyzja w sprawie zasiłku mieszkaniowego lub zasiłku na podatek lokalny jest niewłaściwa Polish Co zrobić, jeśli uważasz, że decyzja w sprawie zasiłku mieszkaniowego lub zasiłku na podatek lokalny jest niewłaściwa (What to do if you think the decision about your Housing Benefit or Council

Bardziej szczegółowo