Raport podsumowujący proces harmonizacji na podstawie projektu pilotażowego w gminach

Transkrypt

1 Centrum Informacji o Środowisku UNEP/GRID-Warszawa ul. Sobieszyńska 8, Warszawa Raport podsumowujący proces harmonizacji na podstawie projektu pilotażowego w gminach Realizacja Umowy nr DPM/KF/BDG-VIII V-81/14 z dnia 28 lipca, na prace analityczne, projektowe, wdrożeniowo-implementacyjnych oraz dokumentacyjne związane z harmonizacją zbiorów danych przestrzennych w temacie zagospodarowanie przestrzenne pn. "Opracowanie Strategii harmonizacji na poziomie tematu 'zagospodarowanie przestrzenne' (Land use) na podstawie projektu pilotażowego w gminach w zakresie harmonizacji zbiorów, metadanych i usług danych przestrzennych"

2 Centrum UNEP/GRID-Warszawa Narodowa Fundacja Ochrony Środowiska ul. Sobieszyńska 8, Warszawa Numer telefonu: Numer fax: Informacje o dokumencie: Autor Tytuł Maria Andrzejewska, Jacek Godlewski, Barbara Hejłasz, Izabela Kowoll, Monika Rusztecka, Daniel Starczewski Raport podsumowujący proces harmonizacji na podstawie projektu pilotażowego w gminach. Projekt Opracowanie Strategii harmonizacji na poziomie tematu 'zagospodarowanie przestrzenne' (Land use) na podstawie projektu pilotażowego w gminach w zakresie harmonizacji zbiorów, metadanych i usług danych przestrzennych Wersja 1.02 Liczba stron 76 Data utworzenia Data ost. modyfikacji Odbiorca dokumentu Kontakt do uwag Nazwa pliku: Ministerstwo Infrastruktury i Rozwoju monika@gridw.pl raportpilotaz.pdf Wersja Data Wersji Autor Opis Maria Andrzejewska, Barbara Hejłasz, Monika Rusztecka, Daniel Starczewski Maria Andrzejewska, Jacek Godlewski, Barbara Hejłasz, Izabela Kowoll, Monika Rusztecka, Daniel Starczewski Raport podsumowujący wersja wstępna Raport podsumowujący wersja po zmianach (rejestr mpzp, KOP-HILUCS) 2

3 Spis treści 1. Wprowadzenie Założenia projektu pilotażu harmonizacji w gminach Charakterystyka gmin wybranych do pilotażu Obszar Obszar Obszar Założenia techniczne pilotażu Krajowa klasyfikacja przeznaczenia terenu wraz z regułami mapowania do klasyfikacji HILUCS Schemat prac w ramach pilotażu zastosowane rozwiązania implementacyjne Scenariusz pierwszy: WEKTORYZACJA DOKUMENTÓW PLANISTYCZNYCH Scenariusz drugi: DOSTOSOWANIE ZBIORÓW Struktura danych źródłowych Docelowy schemat aplikacyjny UML zgodny z INSPIRE Przebieg procesu harmonizacji zgodnie z przyjętymi założeniami technicznymi Transformacja danych źródłowych do układu współrzędnych ETRS89 oraz konwersja do formatu GML Mapowanie danych źródłowych w formacie GML do schematu INSPIRE dla tematu zagospodarowanie przestrzenne Zidentyfikowane problemy wraz z niezbędną dokumentacją Problemy zidentyfikowane w procesie wektoryzacji lub przekształcania zbiorów danych przestrzennych Problemy zidentyfikowane w trakcie harmonizacji zbiorów danych przestrzennych Rejestr miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego Zakres informacyjny rejestru miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego (mpzp) Rejestr mpzp w formie bazy danych kluczowe korzyści Rejestr mpzp instrumentem monitoringu polityki przestrzennej Rejestr miejscowych planów, a harmonizacja zbiorów danych przestrzennych Praktyczne wdrożenie rozwiązań projektowo-implementacyjnych

4 1. Wprowadzenie Przedmiotem opracowania jest prezentacja wyników pilotażu przeprowadzonego w gminach w zakresie harmonizacji zbiorów, metadanych i usług danych przestrzennych dotyczących planowania przestrzennego: miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego oraz studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego. Pilotaż został wykonany w ramach umowy DPM/KF/BDG-VIII V-81/14 z dnia 28 lipca 2014 r., dotyczącej prac analitycznych, projektowych, wdrożeniowo-implementacyjnych oraz dokumentacyjnych związanych z harmonizacją zbiorów danych przestrzennych w temacie zagospodarowanie przestrzenne (Land use). Celem pilotażu była identyfikacja, pozyskanie, przetworzenie danych dotyczących przyszłego zagospodarowania przestrzennego do postaci zbiorów danych przestrzennych, a następnie harmonizacja tych zbiorów zgodnie z przepisami implementacyjnymi Dyrektywy INSPIRE ujętymi w specyfikacji danych dla tematu zagospodarowanie przestrzenne. Zapisy specyfikacji stanowiły podstawę merytoryczną oraz techniczną dla przeprowadzenia harmonizacji zbiorów danych przestrzennych, metadanych oraz usług danych przestrzennych. Opracowano również zasady mapowania krajowej klasyfikacji przeznaczenia terenu do klasyfikacji HILUCS. W ramach przedmiotowych prac przygotowano tłumaczenie na język polski specyfikacji danych dla ww. tematu. Pilotaż przeprowadzono w 16 gminach w Polsce pogrupowanych w trzy obszary testowe. Obszar 1 na pograniczu województwa śląskiego oraz opolskiego (7 jednostek), obszar 2 Karkonosze (2 jednostki), oraz obszar 3 obejmujący jednostki zrzeszone w Związku Miast i Gmin Dorzecza Parsęty (7 jednostek). Dla gmin obszaru 1 przeprowadzono ( ) spotkanie konsultacyjne prezentujące wypracowane w ramach projektu rozwiązania implementacyjne dotyczące procesu harmonizacji. Rezultatem przeprowadzonego pilotażu są: reguły mapowania do klasyfikacji HILUCS krajowej klasyfikacji obiektów planistycznych ujętej w Katalogu Obiektów Planistycznych, zbiory danych przestrzennych dla 104 miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego oraz 2 studiów uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego w zakresie planowanego, przyszłego zagospodarowania terenu (ang. Planned Land Use) wraz ze schematami aplikacyjnymi, rejestr miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego, usługi sieciowe zapewniające dostęp do wyników pilotażu, prezentujące dane planistyczne po harmonizacji. W dalszej części opracowania szczegółowo przedstawiono przebieg pilotażu, opis problemów oraz wnioski i rekomendacje związane z procesem harmonizacji dla dokumentów planistycznych w gminach. 4

5 W poniższym dokumencie przyjęto następującą nomenklaturę i skróty: ustawa o PZP Ustawa z dnia 27 marca 2003 r. o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym (t.j. Dz. U. 2012, 647 z późn. zm.); ustawa o IIP Ustawa z dnia 4 marca 2010 r. o infrastrukturze informacji przestrzennej (Dz.U Nr 76 poz. 489 z późn. zm.); rozporządzenie IZUDP Rozporządzenie Komisji (UE) NR 1089/2010 z dnia 23 listopada 2010 r. w sprawie wykonania dyrektywy 2007/2/WE Parlamentu Europejskiego i Rady w zakresie interoperacyjności zbiorów i usług danych przestrzennych (z późn. zm.). dokumenty planistyczne dokumenty z zakresu planowania przestrzennego na szczeblu lokalnym, do których należą: miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego, studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy; MPZP dokument miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego; SUIKZP dokument studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy; część graficzna dokumentu planistycznego jest to integralna część dokumentu planistycznego powstającego na poziomie gminy, stanowiąca załącznik graficzny do tego dokumentu; postać cyfrowa dokumentu, postać cyfrowa załącznika graficznego jest rozumiana jako dokument elektroniczny, czyli zbiór danych uporządkowanych w określonej strukturze wewnętrznej, stanowiący odrębną całość znaczeniową, zapisany na informatycznym nośniku danych (art. 3 ustawy z dnia 17 lutego 2005 r. o informatyzacji działalności podmiotów realizujących zadania publiczne); zbiór danych przestrzennych rozpoznawalny ze względu na wspólne cechy zestaw danych przestrzennych, które odnoszą się bezpośrednio lub pośrednio do określonego położenia lub obszaru geograficznego (art. 3. ust. 11 ustawy o IIP); temat zagospodarowanie przestrzenne temat danych przestrzennych z III załącznika dyrektywy INSPIRE. Pojęcie zagospodarowania przestrzennego w ustawie o IIP definiowane jest jako zagospodarowanie terenu w jego obecnym lub przyszłym wymiarze funkcjonalnym lub przeznaczenie społeczno-gospodarcze terenu, w tym mieszkaniowe, przemysłowe, handlowe, rolnicze, leśne, wypoczynkowe, wynikające z dokumentów planistycznych; specyfikacja danych INSPIRE dokument zawierający zalecenia, modele i zasady definiujące sposób zapisu oraz strukturę danych przestrzennych należących do danego tematu; mapowanie klasyfikacji proces polegający na zidentyfikowaniu i przyporządkowaniu odpowiadających sobie klas pomiędzy różnymi systemami klasyfikacji oraz opisanie reguł tego przyporządkowania. 5

6 2. Założenia projektu pilotażu harmonizacji w gminach Projekt pilotażowy w gminach miał na celu rozpoznanie uwarunkowań organizacyjnych, technicznych oraz merytorycznych dla harmonizacji zbiorów danych przestrzennych, metadanych i usług danych przestrzennych właściwych dla tematu INSPIRE zagospodarowanie przestrzenne w gminach. W ramach realizowanego projektu wskazane zostały możliwe ciągi przekształceń zarówno dla zbiorów danych przestrzennych, jak również dokumentów w innej formie (analogowej lub cyfrowej), prowadzące do uzyskania zbiorów danych przestrzennych, które są zgodne z zapisami specyfikacji danych przestrzennych dla tematu zagospodarowanie przestrzenne. Działania w ramach pilotażu zostały ujęte w dwóch scenariuszach: 1) pierwszy: pozyskanie zbiorów danych przestrzennych na drodze wektoryzacji odpowiednich treści planistycznych i ich przetworzenie w celu harmonizacji, 2) drugi: dostosowanie istniejących zbiorów danych przestrzennych poprzez ich przetworzenie w celu harmonizacji. Przedmiotem pilotażu były następujące typy dokumentów: miejscowe plany zagospodarowania przestrzennego oraz studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego. Ze względu na brak miejscowych planów odbudowy w gminach objętych pilotażem nie przeprowadzono prac mających na celu harmonizację dla tego dokumentu. Przyjęto założenie, że kluczowe znaczenie dla opracowania scenariuszy przekształceń w celu harmonizacji danych przestrzennych mają miejscowe plany zagospodarowania przestrzennego bowiem kompleksowo wpisują się w schemat aplikacyjny Planned Land Use (PLU), czyli dotyczą przede wszystkim przyszłego planowanego zagospodarowania terenu. Zapisy w planach miejscowych są kluczowe z punktu widzenia zarządzania zagospodarowaniem przestrzennym i prowadzeniem spójnej polityki przestrzennej w Polsce oraz harmonizacji zbiorów i usług danych przestrzennych należących do tematu zagospodarowanie przestrzenne. W sumie wektoryzacji poddano 65 dokumentów w postaci graficznej, utworzono schematy aplikacyjne odnoszące się do zakresu informacyjnego i przestrzennego dla 106 zbiorów danych przestrzennych. Całkowita powierzchnia objęta procesem harmonizacji przekracza 4000 ha. 6

7 2.1. Charakterystyka gmin wybranych do pilotażu Zgodnie z wytycznymi Zamawiającego, przyjęto następujące kryteria dla wyboru gmin objętych pilotażem: 1) Spójność przestrzenna jednostek gminy będące przedmiotem pilotażu sąsiadują ze sobą, gminy są położone w różnych województwach (dotyczy obszaru głównego); 2) Zróżnicowanie jednostek pod względem typu gminy: gminy miejskie, gminy wiejskie, gminy miejsko-wiejskie wśród gmin objętych pilotażem znajdują się wszystkie typy gmin; 3) Zróżnicowanie jednostek pod względem gęstości zaludnienia, struktury użytkowania ziemi wśród gmin objętych pilotażem znajdują się obszary wiejskie, obszary miast (aglomeracji) o dużej gęstości zaludnienia, obszary miast o małej gęstości zaludnienia; 4) Przyjęto pokrycie dokumentami planistycznymi powyżej 25% powierzchni obszaru gminy; 5) W pilotażu ujęto zbiory danych reprezentujące miejscowy planu zagospodarowania przestrzennego oraz zmiany miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego, studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego i zmiany studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego. Zostały również przeanalizowane informacje ujęte w ewidencji zbiorów i usług IIP, w tym metadane i usługi danych przestrzennych, 6) Zapewniono zbiór materiałów stanowiących reprezentację dokumentów miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego, które opracowane zostały zarówno na podstawie ustawy z 2003 r., jak również wcześniejszych przepisów. Z punktu widzenia harmonizacji zbiorów danych przestrzennych kluczowe będą dokumenty powstałe na podstawie ustawy z 2003 r, gdyż są to dokumenty nowsze, a zatem występować mogą w formacie cyfrowym, a także w formie zbiorów danych przestrzennych. 7) Dokumenty ujęte w pilotażu opracowano w różnych skalach: 1: 1000, 1:2000, 1:5000, 1:10 000, 1: ) Gminy ujęte w pilotażu reprezentują zróżnicowane założenia organizacyjne prowadzenia dokumentacji planistycznej gminy jako jednostki samodzielnie prowadzące dokumentację planistyczną, gminy będące w strukturze Związku Miast i Gmin prowadzące wspólne działania na rzecz gospodarki przestrzennej na danym terenie; 9) Gminy ujęte w pilotażu odzwierciedlają różne przykłady zróżnicowania treści planistycznych wynikających z uwarunkowań przyrodniczych położenie gmin na terenie/w sąsiedztwie obszarów objętych ochroną (Park Narodowy, Natura 2000); 7

8 Rys.1. Obszary wytypowane do projektu pilotażowego Obszar 1 Gminy: Zawadzkie, Wielowieś, Tworóg, Tarnowskie Góry, Lubliniec, Radzionków, M. Bytom, Jemielnica, Krupski Młyn, Zbrosławice. Obszar położony w południowej części Polski na terenie województw opolskiego i śląskiego. Obszar jest spójny terytorialnie, charakteryzuje go wysoki stopień pokrycia dokumentami mpzp. Na wyznaczonym obszarze obowiązuje 97 dokumentów mpzp o łącznej powierzchni 57 tys. ha. Średnie pokrycie dokumentami na całym obszarze wynosi 73%. Pokrycie dokumentami powstałymi na postawie ustawy z 2003 r. wynosi 49%. Wszystkie, wytypowane w ramach obszaru nr 1, gminy posiadają dokument studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego, jednak 5 z nich jest w trakcie sporządzania zmian tego dokumentu (stan na koniec 2012 r.). Obszar jest zróżnicowany pod względem struktury użytkowania ziemi. Występują tu zarówno gminy typowo rolnicze Tworóg, Wielowieś, jak również miejskie obszary funkcjonalne Tarnowskie Góry, Radzionków lub Bytom. Gminy te są także zróżnicowane pod względem gęstości zaludnienia. Lokalizację wytypowanych JST oraz ich zróżnicowanie pod względem typu gminy i gęstości zaludnienia prezentuje poniższa mapa, opracowana na podstawie danych własnych oraz danych statystycznych pochodzących z Banku Danych Lokalnych GUS za rok

9 Rys.2. Gminy wytypowane do udziału w pilotażu w ramach Obszaru nr 1 oraz ich zróżnicowanie pod względem typu gminy i gęstości zaludnienia. Ostatecznie w pilotażu udział wzięły następujące gminy: Zawadzkie, Wielowieś, Tworóg, Tarnowskie Góry, Lubliniec, Radzionków, M. Bytom Rys.3. Gminy biorące udział w pilotażu w ramach Obszaru nr 1 oraz ich zróżnicowanie pod względem typu gminy. 9

10 Na wytypowanym obszarze występują zbiory i usługi danych przestrzennych, wybrane z nich są ujęte w ewidencji zbiorów i usług IIP. Zgłoszenia do ewidencji zbiorów i usług danych przestrzennych w temacie 'zagospodarowanie przestrzenne' posiadają gminy: Zawadzkie, Tworóg. Do ewidencji zgłoszone są dwa typy zbiorów rejestr mpzp oraz studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego. Gmina Radzionków zgłosiła do ewidencji zbiorów dokumenty planistyczne mpzp i utworzyła dla nich metadane, chociaż źródłowe dokumenty nie są zbiorami danych przestrzennych, a plikami zapisanymi w formacie *.pdf. To dość częsta sytuacja wśród gmin, które tworzą metadane dla plików w formie elektronicznej, nie będących zbiorami danych przestrzennych. Problem ten zauważono również w raporcie wynikowym z badania Land use w gminach za rok 2013, wykonanym przez Instytut Gospodarki Przestrzennej i Mieszkalnictwa. W poniższej tabeli przedstawiono podstawowe charakterystyki dla gmin ujętych w pilotażu w ramach Obszaru nr 1. NAZWA GMINY Typ gminy 1 - miejska, 2 - wiejska, 3 - miejskowiejska Powierz -chnia gminy Liczba ludności ogółem Gęstość zaludnienia [ha] os./ km 2 ogółem Liczba planów w tym na podstawi e ustawy z 2003 r. Powierzchnia ogółe m w tym na podstawi e ustawy z 2003 r. Pokrycie miejscowymi planami zagospodarowania przestrzennego ogółe m [ha] [%] w tym na podstawie ustawy z 2003 r. Wielowieś Tarnowskie Góry Radzionków Tworóg M. Bytom Zawadzkie Lubliniec Tab. 1. Podstawowe charakterystyki dla gmin ujętych w pilotażu w ramach Obszaru nr 1. Zbiorcze zestawienie, dotyczące liczby dokumentów planistycznych oraz danych przestrzennych, metadanych do pilotażu harmonizacji. Gmina Liczba mpzp Dominujący format Liczba zbiorów mpzp Liczba studium Liczba zbiorów studium Liczba metadanych Liczba zbiorów do harmonizacji W tym wektoryzacja Uwagi Zawadzkie 2 raster/dwg brak Wielowieś 37 raster/gis brak 10

11 Lubliniec 25 raster/dwg konwersja DWG Tworóg 11 raster/gis Tarnowskie Góry 5 raster Radzionków 2 raster M. Bytom 24 raster/gis b.d harmonizacja studium harmonizacja studium pełen zakres treści mpzp Tab. 2. Liczba dokumentów planistycznych, danych przestrzennych oraz metadanych w gminach z Obszaru Obszar 2 Gminy: M. Jelenia Góra, Kowary, Piechowice Podgórzyn Obszar położony w południowo-zachodniej części Polski, przy granicy z Republiką Czeską. Średnie pokrycie dokumentami mpzp na całym obszarze wynosi 59%. Pokrycie dokumentami powstałymi na postawie ustawy z 2003 r. wynosi 43%. Łączna liczba dokumentów miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego wynosi 93. Wszystkie cztery gminy posiadają dokument studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego 2 gminy są w trakcie sporządzania zmiany tego dokumentu (stan na koniec 2012r.). Dwie gminy Piechowice oraz Kowary posiadają zgłoszone zbiory danych przestrzennych w ramach IIP (studium i rejestr planów). Obszar reprezentuje zróżniocowane treści dokumentów planistycznych wynikające z uwarunkowań przyrodnicznych. Na terenie wyznaczonego obszaru znajduje się obszar Natura 2000 Karkonosze (PLH020006, PLB020007), dla którego opracowano projekt Planu Zadań Ochronnych. Lokalizację wytypowanych JST oraz ich zróżnicowanie pod względem typu gminy i gęstości zaludnienia prezentuje poniższa mapa, opracowana przez Wykonawcę na podstawie danych własnych oraz danych statystycznych pochodzących z Banku Danych Lokalnych GUS za rok

12 Rys.4. Gminy wytypowane do udziału w pilotażu w ramach Obszaru nr 2 oraz ich zróżnicowanie pod względem typu gminy i gęstości zaludnienia. W poniższej tabeli przedstawiono podstawowe charakterystyki dla każdej z wytypowanych gmin w ramach Obszaru nr 3. NAZWA GMINY Typ gminy 1 - miejska, 2 - wiejska, 3 - miejskowiejska Powierzchnia gminy Liczba ludności ogółem Gęstość zaludnienia [ha] os./ km 2 ogółe m M. Jelenia Góra Kowary Liczba planów w tym na podstawi e ustawy z 2003 r. Powierzchnia ogółem w tym na podstawi e ustawy z 2003 r. Pokrycie miejscowymi planami zagospodarowania przestrzennego ogółe m [ha] [%] w tym na podstawie ustawy z 2003 r Tab. 3. Podstawowe charakterystyki dla gmin ujętych w pilotażu w ramach Obszaru nr 2. 12

13 Rys.5. Gminy biorące udział w pilotażu w ramach Obszaru nr 2 oraz ich zróżnicowanie pod względem typu gminy. Ostatecznie harmonizacji poddano 1 dokument planistyczny miasta Jelenia Góra w otulinie obszaru chronionego: Karkonoskiego Parku Narodowego, oraz 5 zbiorów danych przestrzennych dla miasta Kowary wraz z metadanymi. Gmina Liczba mpzp Dominujący format Liczba zbiorów mpzp Liczba Liczba Liczba Liczba W tym zbiorów zbiorów do studium metadanych wektoryzacja studium harmonizacji Uwagi m. Jelenia Góra (Jagniątków) 60 Raster (PDF) Brak uwag Kowary 24 raster i GIS Brak uwag Tab. 4. Liczba dokumentów planistycznych, danych przestrzennych oraz metadanych w gminach z Obszaru Obszar 3 Gminy: Kołobrzeg - miasto, Kołobrzeg, Ustronie Morskie, Dygowo, Karlino, Białogard miasto, Białogard. Obszar położony w północnej Polsce na terenie województwa zachodniopomorskiego w dorzeczu rzeki Parsęty. Wytypowane gminy zrzeszone są w Związku Miast i Gmin Dorzecza Parsęty. Średnie pokrycie planistyczne w zakresie miejscowych planów zagospodarowania 13

14 przestrzennego na tym obszarze wynosi 35%. Łączna liczba dokumentów mpzp na wytypowanym obszarze wynosi 67, z czego 37 opracowanych zostało na podstawie ustawy z 2003 r. Wszystkie, wytypowane w ramach obszaru nr 4, gminy posiadają dokument studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego jednak 5 gmin jest w trakcie sporządzania zmian tego dokumentu (stan na koniec 2012 r.). Lokalizację wytypowanych JST oraz ich zróżnicowanie pod względem typu gminy i gęstości zaludnienia prezentuje poniższa mapa, opracowana przez Wykonawcę na podstawie danych własnych oraz danych statystycznych pochodzących z Banku Danych Lokalnych GUS za rok Rys.6. Gminy wytypowane do udziału w pilotażu w ramach Obszaru nr 3 oraz ich zróżnicowanie pod względem typu gminy i gęstości zaludnienia. Gminy reprezentują ciekawy przykład gospodarowania przestrzennego zorganizowanego w strukturze Związku Miast i Gmin, który prowadzi wspólne działania na rzecz gospodarki przestrzennej na danym terenie. Dodatkowo jest to teren nadbrzeżny, a zatem możliwe jest w ich sąsiedztwie uchwalenie planu zagospodarowania przestrzennego obszarów morskich. Gminy funkcjonujące w ramach Związku Miast i Gmina Dorzecza Parsęty (ZMiGDP) są przykładem dobrej praktyki w zakresie wspólnego prowadzenia regionalnego Systemu Informacji Przestrzennej. System ten został wdrożony w roku 2014 jako rezultat projektu: Wrota Parsęty II usługi społeczeństwa informacyjnego na terenie Dorzecza Parsęty, dofinansowanego ze środków Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Zachodniopomorskiego na lata Projekt ten był realizowany przez blisko 4 lata i objął 15 gmin zrzeszonych w ZMiGDP. Jednym z kluczowych komponentów systemu jest 14

15 moduł planowanie przestrzenne umożliwiający prowadzenie bazy danych dokumentów planistycznych w spójnym modelu danych. System jest prowadzony w środowisku ESRI. Założenia techniczno-administracyjne Systemu ZMiGDP przewidują stałe wsparcie techniczne oraz operacyjne ze strony zespołu geoinformacyjnego, współpracującego z pracownikami merytorycznymi w jednostkach gminnych i miejskich Związku. Zadania zespołu administracyjnego obejmują aktualizację i udostępnianie danych planistycznych, zapewnienie wydajności oraz stabilności funkcjonowania Systemu oraz jego obsługę informatyczną. Jest to ogromne wsparcie organizacyjno-techniczne dla jednostek samorządu terytorialnego i możliwość prowadzenia zasobu danych przestrzennych gmin w sposób zgodny z obowiązującymi przepisami implementacyjnymi. Wybór gmin z dorzecza z Parsęty podyktowany jest zarówno występowaniem powyższych uwarunkowań, jak również istnieniem zbiorów danych przestrzennych w temacie zagospodarowanie przestrzenne, co zapewni kryterium minimalne związane z liczbą zbiorów danych przestrzennych biorących udział w pilotażu. Wszystkie gminy z tego obszaru posiadają zgłoszenia do ewidencji zbiorów i usług danych przestrzennych w temacie 'zagospodarowanie przestrzenne'. Do ewidencji zgłoszone są różne typy zbiorów rejestr mpzp oraz studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego. W poniższej tabeli przedstawiono podstawowe charakterystyki dla każdej z wytypowanych gmin w ramach Obszaru nr 3. NAZWA GMINY Typ gminy 1 - miejska, 2 - wiejska, 3 - miejskowiejska Powierz -chnia gminy Liczba ludności ogółem Gęstość zaludnienia [ha] os./ km 2 ogółe m Kołobrzeg Dygowo Liczba planów w tym na podstawi e ustawy z 2003 r. Powierzchnia ogółem w tym na podstawi e ustawy z 2003 r. Pokrycie miejscowymi planami zagospodarowania przestrzennego ogółe m [ha] [%] w tym na podstawie ustawy z 2003 r Kołobrzeg Ustronie Morskie Białogard Białogard Karlino Tab. 5. Podstawowe charakterystyki dla gmin ujętych w pilotażu w ramach Obszaru nr 3. 15

16 Liczba dokumentów planistycznych dla obszaru 3 wynosi w sumie 83, z czego 20 zbiorów danych przestrzennych jest w formacie wektorowym, a 41 to rastry z nadaną georeferencją. Całkowita liczba metadanych dla tego obszaru to 61. Są one zgodne z wymogami INSPIRE i udostępnione za pomocą usługi katalogowej CSW. Sumaryczne zestawienie dokumentów poddanych harmonizacji w ramach pilotażu przedstawiono w poniższej tabeli. Liczba Obszar Woj. Powiatów Gmin Dokumentów planistycznych do harmonizacji Metadanych Obszar Obszar Obszar Tab.6. Zestawienie dokumentów poddanych harmonizacji w ramach projektu pilotażowego. 2.2 Założenia techniczne pilotażu Prace nad harmonizacją danych przestrzennych dla pozyskanych dokumentów planistycznych prowadzono przy następujących założeniach technicznych: przetworzenia danych analogowych i/lub w formie cyfrowej do formatu GIS wykonano z zastosowaniem oprogramowania narzędziowego ESRI ArcInfo oraz QGIS; schemat aplikacyjny przetwarzano z zastosowaniem oprogramowania Enterprise Architect; mapowanie atrybutów i walidację zgodności schematu aplikacyjnego pozyskanych danych ze schematem aplikacyjnym dla tematu zagospodarowanie przestrzenne wykonano z wykorzystaniem oprogramowaniu narzędziowego HUMBOLDT Harmonisation Toolkit, a w szczególności HALE (Humboldt Alignment Editor). Narzędzia wykorzystane do przetworzeń to zarówno oprogramowanie komercyjne (ESRI ArcInfo, Enterprise Architect) jak i otwarte (QGIS, HALE). Wykonawca postawił założenie wykorzystania w jak najszerszym zakresie narzędzi open-source, sprawdzonych już w procesie harmonizacji we wdrożeniach w ramach projektów w skali europejskiej. W pilotażu wykorzystano narzędzie HALE (Humboldt Alignment Editor), który jest przykładem wdrożenia do praktyki harmonizacji zbiorów danych przestrzennych programu opracowanego w ramach jednego z projektów europejskich o nazwie HUMBOLDT ( Projekt ten realizowany w latach , a następnie kontynuowany w formie działań społeczności zajmującej się harmonizacją za pomocą 16

17 platformy internetowej użytkowników oprogramowania do harmonizacji: to przykład praktycznego wdrożenia wyników projektów dofinansowanego ze środków UE do działań harmonizacyjnych prowadzonych obecnie w całej Europie. HALE jest rozwijanym i utrzymywanym narzędziem, którego dokumentacja prowadzona jest na ogólnodostępnym serwisie internetowym typu wiki (umożliwiającym współpracę wielu użytkowników Wyniki zastosowania HALE oraz wdrożeń na cele harmonizacji oraz inne bieżące informacje o zmianach w oprogramowaniu oraz przykładowe scenariusze jego zastosowania są dostępne na stronie-blogu technologicznym: Oprogramowanie jest dostępne na zasadach licencji LGPL v3.0 Na chwilę obecną, Wykonawca nie widzi możliwości przeprowadzenia pełnego procesu przetworzeń mających na celu harmonizację zbiorów tylko z zastosowaniem oprogramowania open-source. Brak szerokiego dostępu do narzędzi koniecznych do stosowania przy harmonizacji zbiorów może stanowić obszar ryzyka w przeprowadzeniu tego procesu. Obszary zastosowań oprogramowania narzędziowego GIS w procesie harmonizacji to przede wszystkim konwersja danych analogowych do postaci GIS: nadanie georeferencji rastrom, wektoryzacja danych oraz sprawdzenie poprawności struktury zapisu informacji o atrybutach w ramach klas obiektów. Te podstawowe przetworzenia można wykonywać w oprogramowaniu otwartym. Problemy mogą się pojawiać przy generowaniu pliku GML (wersja lub 3.2.1), który w tych wersjach jest standardem zapisu danych przestrzennych w myśl przepisów implementacyjnych INSPIRE. W oprogramowaniu otwartym QGIS (wersja 2.x), nie było możliwe wygenerowanie pliku GML zgodnie z obowiązującym standardem, czyli łącznie z plikiem *xsd. W tym celu konieczne było wykorzystanie dedykowanych rozszerzeń komercyjnego oprogramowania narzędziowego GIS ESRI ArcInfo o nazwie Data Interoperability lub oprogramowania FME firmy Safe Software. Nie można oczywiście wykluczyć, że z czasem oprogramowanie otwarte będzie umożliwiało pełną obsługę formatu GML. Na chwilę obecną obsługa plików wymiany danych przestrzennych wymaga użycia oprogramowania komercyjnego. Wygenerowanie pliku *.GML i towarzyszącego mu pliku *.xsd jest konieczne do przeprowadzenia procesu mapowania atrybutów dla klas obiektów w oprogramowaniu HALE oraz zapisania wyników harmonizacji ponownie w formacie wymiany danych GML. Zgodnie ze specyfikacją danych, zbiór danych przestrzennych po harmonizacji ma określoną strukturę, zakres atrybutów oraz format zapisu w pliku GML. Proces mapowania jest kluczowym etapem harmonizacji. Należy zwrócić uwagę, że proces harmonizacji wymaga specyficznych przetworzeń struktury zapisu danych w taki sposób, aby były spełnione kryteria zdefiniowane w schemacie aplikacyjnym dla tematu zagospodarowanie przestrzenne. Jest to zatem przede wszystkim proces przetworzeń informatycznych, wymagający dedykowanych narzędzi i specjalistycznej 17

18 wiedzy informatycznej, zarówno w zakresie dotyczącym modelowania danych jak i geoinformacji. W ocenie Wykonawcy poziom skomplikowania - od strony technicznej - procedur przetworzeń danych przestrzennych jest jednym z kluczowych problemów w powszechnej implementacji zapisów specyfikacji danych dla tematu zagospodarowanie przestrzenne. Proces ten jest wieloetapowy i wielonarzędziowy, wymaga iteracji ze strony operatora wykonującego przetworzenia. Na chwilę obecną nie jest możliwe przeprowadzenie tego procesu automatycznie niezbędne są prace kameralne i weryfikacyjne. Należy również zwrócić uwagę, że brak jest infrastruktury, która umożliwiałaby udostępnienie danych po harmonizacji. Wniosek ten jest zgodny z opiniami przedstawionymi w raporcie okresowym stanu wdrożenia INSPIRE w krajach członkowskich Unii Europejskiej (Mid-term evaluation report on INSPIRE implementation, Technical Report No 17/2014, EEA 2014). Wyniki przeprowadzonych z beneficjentami infrastruktury informacji przestrzennej konsultacji wykazują, że jedną z kluczowych barier implementacji INSPIRE jest niezwykle skomplikowany pod względem technicznym charakter prac wdrożeniowych, harmonizacyjnych przy jednoczesnym braku świadomości i wiedzy głównych interesariuszy w tym jednostek administracji publicznej lokalnych i regionalnych szczebli. Główne wyzwania i problemy natury technicznej związane z harmonizacją danych przestrzennych dla tematu zagospodarowanie przestrzenne opisano w 4 części niniejszego raportu. 18

19 3. Krajowa klasyfikacja przeznaczenia terenu wraz z regułami mapowania do klasyfikacji HILUCS W ramach specyfikacji danych dla tematu zagospodarowanie przestrzenne opracowany został hierarchiczny system klasyfikacji zagospodarowania przestrzennego, który nosi nazwę Hierarchical INSPIRE Land Use Classification System, w skrócie HILUCS. System klasyfikacji HILUCS definiuje zagospodarowanie terenu z funkcjonalnego i ekonomicznego punktu widzenia. Klasyfikacja ta bazuje na strukturze wielopoziomowej składającej się z szeregu wydzieleń i podwydzieleń. Dzięki hierarchicznej formie systemu klasyfikacji HILUCS możliwe jest wykonanie semantycznej generalizacji danych oraz zapewnienie ogólnie pojętej elastyczności. Założeniem twórców systemu HILUCS było utworzenie klasyfikacji na tyle uniwersalnej, aby możliwe było zmapowanie (zidentyfikowanie odpowiedników kategorii przeznaczenia terenu między różnymi systemami klasyfikacji) klasyfikacji obowiązującej w danym kraju do klasyfikacji HILUCS na najbardziej odpowiednim poziomie. W celu zapewnienia interoperacyjności zbiorów danych możliwe jest wykorzystanie krajowego systemu klasyfikacji, który przechowywany jest w rejestrze prowadzonym przez poszczególne państwa członkowskie. Co więcej listy kodowe, związane z tymi systemami, nie muszą być tłumaczone na język angielski, należy jednak udokumentować relacje oraz zależności między klasami tych systemów a klasami HILUCS. Jednym z działań w procesie harmonizacji zbiorów danych przestrzennych prezentujących sposób przeznaczenia terenu, jest stworzenie reguł mapowania dla klasyfikacji zagospodarowania terenu ujętych w obowiązujących krajowych aktach prawnych do wydzieleń klasyfikacji HILUCS. Podstawowym wymogiem dla zastosowania klasyfikacji krajowej jest jej poprawne i trwałe zdefiniowanie, a także umocowanie w systemie prawnym. Podstawowa klasyfikacja przeznaczenia terenu oraz odpowiadające jej oznaczenia graficzne i literowe, które należy stosować przy sporządzaniu planu miejscowego, została przedstawiona w Rozporządzeniu Ministra Infrastruktury z dn. 26 sierpnia 2003 r. w sprawie wymaganego zakresu projektu miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego dotyczącym projektu miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego. Jest to klasyfikacja dwupoziomowa, w ramach której, na pierwszym poziomie wyróżniono 7 podstawowych klas przeznaczenia terenu, natomiast na drugim poziomie, bardziej szczegółowym 28 klas. Klasyfikacja zaproponowana w rozporządzeniu dopuszcza możliwość tworzenia tzw. mieszanych klas, a także wprowadzania dodatkowych, uzupełniających wydzieleń. Dlatego też stosowana w praktyce planistycznej klasyfikacja przeznaczenia terenu w poszczególnych jednostkach administracyjnych w znaczny sposób różni się od siebie, zarówno pod względem szczegółowości, stosowanej terminologii, a także oznaczeniami barwnymi i literowymi stosowanymi w załącznikach graficznych dokumentów planistycznych. Sytuacja ta sprawia, że porównanie poszczególnych przeznaczeń terenu jest 19

20 często utrudnione, a w niektórych przypadkach nawet niemożliwe. W chwili obecnej nie ma uzgodnionej i trwale zdefiniowanej klasyfikacji przeznaczenia terenu na poziomie krajowym. W ramach prac nad usystematyzowaniem zapisów załączników graficznych dokumentów planistycznych powstających na szczeblu lokalnym, został opracowany na zlecenie organu wiodącego w temacie zagospodarowanie przestrzenne katalog obiektów planistycznych. Opracowane w ramach tego dokumentu listy kodowe dotyczące przeznaczenia terenu, mogą stanowić punkt wyjścia dla przeprowadzenia próby mapowania stosowanych na rysunkach planistycznych wydzieleń do systemu HILUCS. W katalogu obiektów planistycznych zaproponowane zostały dwie oddzielne listy kodowe dla dokumentu miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego (MPZP) oraz studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy (SUiKZP). Dokument ten podobnie, jak zapisy specyfikacji danych dla tematu zagospodarowanie przestrzenne zakłada, iż każdy wyróżniony obiekt może być opisany za pomocą więcej niż jednej klasy. Dzięki temu w ramach klasyfikacji nie trzeba wyróżniać tzw. klas mieszanych (np. tereny mieszkaniowousługowe), a wystarczy danemu wydzieleniu przypisać dwie odpowiadające temu wydzieleniu klasy (tereny mieszkaniowe oraz tereny usługowe). Warto zaznaczyć, że katalog obiektów planistycznych stanowi obecnie dokument o charakterze koncepcyjnym. Przy opracowywaniu reguł mapowania listy kodowej dla przeznaczenia terenu przyjęto następujące założenia: 1. Do opracowania reguł mapowania wykorzystano listę kodową pt. Lista Przeznaczenie terenu planu (L_PRZEZN_TMP) dedykowaną dla załącznika graficznego dokumentu miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego. 2. Przyporządkowując poszczególne wydzielenia kierowano się definicją każdej z klas, jeśli takowa występowała (wszystkie klasy HILUCS zostały zdefiniowane, a zatem określone zostało co należy rozumieć poprzez dane wydzielenie, natomiast w katalogu obiektów planistycznych nie wszystkie klasy posiadają definicję). 3. Zgodnie z zapisami specyfikacji założono, iż każdy obiekt może być opisany przez więcej niż jedną klasę HILUCS, a zatem możliwe jest zmapowanie jednej klasy z katalogu obiektów planistycznych na kilka klas HILUCS. 4. Klasy z katalogu obiektów planistycznych mapowane były na możliwie najbardziej odpowiedni i szczegółowy poziom klasyfikacji HILUCS. 5. Przy opracowaniu reguł reklasyfikacji wykorzystane zostały przykłady mapowania zaprezentowane w Załączniku D do specyfikacji (Annex D). 6. Opracowanie reguł mapowania wykonane zostało dwuetapowo, w procesie tym uczestniczyli eksperci w zakresie planowania przestrzennego, INSPIRE oraz specyfikacji danych dla tematu zagospodarowanie przestrzenne. W trakcie opracowywania reguł mapowania listy kodowej z katalogu obiektów planistycznych natrafiono na liczne trudności i problemy, wynikające z różnych przyczyn. 20

21 Jedną z nich jest zupełnie inny sposób konstrukcji obu klasyfikacji. Klasyfikacja HILUCS to przede wszystkim definicja użytkowania z ekonomicznego i społecznego punktu widzenia, natomiast klasyfikacja z katalogu obiektów planistycznych, podobnie jak klasyfikacja wynikająca z Rozporządzania z dn. 26 sierpnia 2003 r., definiuje przeznaczenie w sposób mieszany, określając częściowo pokrycie terenu oraz jego funkcje. Przykładem takiej klasy mogą być tereny zieleni lub tereny wód w przypadku takich wydzieleń otrzymujemy przede wszystkim informację na temat pokrycia terenu, natomiast w ramach klasyfikacji HILUCS nie ma odpowiedników dla nich wydzieleń. Klasyfikacja z katalogu obiektów planistycznych oraz system HILUCS różnią się także między sobą liczbą występujących klas, a także liczbą klas głównych i odpowiadającym im podwydzieleniom. System HILUCS posiada w sumie 98 klas na 3 poziomach szczegółowości, natomiast w katalogu obiektów planistycznych występuje 178 klas, w niektórych przypadkach na 5 poziomach. Podstawowe problemy, które zostały zidentyfikowane podczas opracowywania reguł mapowania klasyfikacji z katalogu obiektów planistycznych do systemu HILUCS: 1. Utrudnione mapowanie niektórych klas przeznaczenia terenu, które zdefiniowane są na podstawie pokrycia terenu, a nie pełnionej przez nie funkcji, np. tereny wód, tereny zieleni, tereny zadrzewione i zakrzewione. 2. Występowanie w katalogu obiektów planistycznych bardzo ogólnych klas, które nie posiadają bezpośredniego odpowiednika w klasyfikacji HILUCS (np. tereny zabudowane, zainwestowane, zurbanizowane, czy też tereny wiejskich jednostek osadniczych). 3. Występowanie w katalogu obiektów planistycznych klas, które nie odnoszą się do sposobu użytkowania terenu, czy nawet jego pokrycia, natomiast dotyczą zgodnie z zapisami specyfikacji danych regulacji uzupełniających (SupplementaryRegulation), np. rezerwa terenu dla komunikacji, czy też tereny szczególnego zagrożenia powodzią (tereny zagrożenia powodzią to tereny wyznaczane na podstawie Ustawy Prawo wodne i pokrywają się z terenami rolnymi, leśnymi, wodami oraz w części dotyczą terenów zainwestowanych). 4. Brak definicji dla niektórych klas w katalogu obiektów planistycznych lub przyjęcie błędnego nazewnictwa lub definicji, np. tereny naturalne, intuicyjnie traktowane, jako obszary w niewielkim stopniu przekształcone przez człowieka, zostały zdefiniowane jako tereny o dużym udziale powierzchni biologicznie czynnej, a w podkategoriach dla tego wydzielenia wyróżnione zostały m. in tereny rolnicze. 5. Klasyfikacja w katalogu obiektów planistycznych jest rozbudowana i posiada zbyt wiele wydzieleń, które w większym stopniu są odniesione do obiektów z bazy danych obiektów topograficznych, niż do klasyfikacji przeznaczenia terenu stosowanej na rysunkach planów. 6. Ze względu na to, że w katalogu obiektów planistycznych zastosowane zostały oddzielne listy kodowe dla dokumentu MPZP oraz SUiKZP, nie można zastosować 21

22 opracowanych reguł mapowania w przypadku dokumentu studium niezbędne jest opracowanie nowych reguł dla tego dokumentu. Zaproponowane w katalogu obiektów planistycznych listy kodowe są z założenia rozszerzalne (w uzasadnionych przypadkach możliwe jest wprowadzanie dodatkowych rodzajów obiektów). Jest to założenie, które pozwala wprowadzać nowe wydzielenia, a klasyfikacja może być dostosowywana do zmieniających się uwarunkowań społecznych, gospodarczych i prawnych. Należy jednak pamiętać iż stosując klasyfikację o charakterze otwartym, każdy nowowprowadzany obiekt powinien posiadać zdefiniowane reguły mapowania do klasyfikacji HILUCS. Wykorzystanie krajowej klasyfikacji przeznaczenia terenu, z odpowiednio zdefiniowanymi regułami reklasyfikacji do systemu HILUCS, usprawniłoby harmonizację zbiorów danych, a także przyczyniło się do ujednolicenia danych z zakresu planowania przestrzennego. Dane opisane zgodnie z poprawnie zdefiniowaną i ogólnie obowiązującą klasyfikacją, będą możliwe do wspólnego wykorzystania, na przykład do monitoringu zagospodarowania przestrzennego prowadzonego na szczeblu lokalnym, jak również regionalnym i krajowym. Ze względu na wskazane powyżej problemy, opracowana w ramach katalogu obiektów planistycznych, lista kodowa dla przeznaczenia terenu planu wymaga dalszej pracy. Autorki katalogu obiektów planistycznych w artykule pt. Koncepcja katalogu obiektów planistycznych zagospodarowania przestrzennego także zaznaczyły, iż dalsze prace nad katalogiem obiektów planistycznych wymagają m.in. uzgodnienia list kodowych dotyczących przeznaczenia terenu (standaryzacja krajowa) oraz harmonizacji tych list z listami kodowymi HILUCS (na poziomie europejskim) [ s.94]. Wykonawca rekomenduje, aby lista kodowa zaproponowana w katalogu obiektów planistycznych została poddana weryfikacji w zakresie szczegółowości wydzieleń ich nazewnictwa oraz struktury hierarchicznej. Rozważyć należy skonstruowanie nowej krajowej klasyfikacji form przeznaczenia i użytkowania terenu, która odnosiłaby się do klasyfikacji HILUCS. Docelowa klasyfikacja powinna być skonstruowana zgodnie z ogólnie przyjętą systematyką klasyfikacji terenów wynikającą z Rozporządzenia z dn. 26 sierpnia 2003 r., a także bazować na założeniach klasyfikacji HILUCS. Ważne jest, aby krajowa klasyfikacja posiadała mniejszą liczbę klas oraz miała formę hierarchiczną. Dzięki temu, klasyfikacja będzie łatwiejsza w użytkowaniu, zarówno przez wykonawców planów, jak również społeczeństwo. Możliwe będzie także jej wykorzystanie do sporządzania dokumentu miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego, a także dokumentu studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy. Zgodnie z rekomendacją nr 7 specyfikacji danych INSPIRE dla tematu zagospodarowanie przestrzenne po wprowadzeniu poprawnie zdefiniowanego i trwałego krajowego systemu klasyfikacji przeznaczenia terenu, będącego podstawą do wydzielenia określonej formy 22

23 zagospodarowania terenu, jednostka odpowiedzialna za jego prowadzenie, powinna udokumentować sposób jego mapowania do klasyfikacji HILUCS. Poniżej przedstawiono w formie tabelarycznej wyniki mapowania listy kodowej katalogu obiektów planistycznych dla przeznaczenia terenu planu do klasyfikacji HILUCS. Dla lepszej czytelności i identyfikacji klas zastosowanych w katalogu obiektów planistycznych nadano im numerację zgodnie ze strukturą stosowaną w systemie HILUCS. Lista Przeznaczenie terenu planu, katalog obiektów planistycznych Kod HILUCS 1 Kod HILUCS 2 Kod HILUCS 3 1_tereny zabudowane, zainwestowane, zurbanizowane 1_PrimaryProduction, 2_SecondaryProduction 3_TertiaryProduction 4_TransportNetworksLogistics AndUtilities 5_ResidentialUse 1_1_tereny zabudowy mieszkaniowej 5_ResidentialUse 1_1_1_tereny zabudowy mieszkaniowej jednorodzinnej 5_1_PermanentResidentialUse 1_1_1_1_tereny zabudowy mieszkaniowej jednorodzinnej wolnostojącej 5_1_PermanentResidentialUse 1_1_1_2_tereny zabudowy mieszkaniowej jednorodzinnej intensywnej 5_1_PermanentResidentialUse 1_1_1_3_tereny innej zabudowy mieszkaniowej jednorodzinnej 5_1_PermanentResidentialUse 1_1_2_tereny zabudowy mieszkaniowej wielorodzinnej 5_1_PermanentResidentialUse 1_1_3_tereny zamieszkania zbiorowego 5_1_PermanentResidentialUse 1_1_3_1_tereny zamieszkania zbiorowego turystyka 5_2_ResidentialUseWithOtherCo mpatibleuses 1_1_3_2_tereny zamieszkania zbiorowego opieka socjalna 5_2_ResidentialUseWithOtherCo mpatibleuses 1_1_3_3_tereny zamieszkania zbiorowego schronisko dla nieletnich 5_2_ResidentialUseWithOtherCo mpatibleuses 1_1_3_4_tereny zamieszkania zbiorowego zakład poprawczy 5_2_ResidentialUseWithOtherCo mpatibleuses 1_1_3_5_tereny zamieszkania zbiorowego zakład karny, areszt 5_2_ResidentialUseWithOtherCo mpatibleuses 1_1_3_6_tereny zamieszkania zbiorowego dom dziecka 5_2_ResidentialUseWithOtherCo mpatibleuses 1_1_3_7_tereny zamieszkania zbiorowego dom zakonny 5_2_ResidentialUseWithOtherCo mpatibleuses 1_1_4_tereny zabudowy rekreacji indywidualnej 5_3_OtherResidentialUse 1_1_5_tereny innej zabudowy 5_3_OtherResidentialUse 23

24 mieszkaniowej 1_2_tereny zabudowy zagrodowej 1_1_2_FarmingInfrastructure 1_3_tereny zabudowy usługowej 1_3_1_tereny usług publicznych 1_3_2_tereny usług handlu 1_3_3_tereny rozmieszczenia obiektów handlowych wielkopowierzchniowych 1_3_4_tereny usług administracji 3_TertiaryProduction 3_3_CommunityServices 3_1_1_WholesaleAndRetailTradeA ndrepairofvehiclesandpersonala ndhouseholdgoods 3_1_1_WholesaleAndRetailTradeA ndrepairofvehiclesandpersonala ndhouseholdgoods 3_3_1_PublicAdministrationDefen ceandsocialsecurityservices 1_3_5_tereny usług biurowych 3_1_CommercialServices 3_2_FinancialProfessionalAndI nformationservices 1_3_6_tereny usług kultu religijnego 1_3_7_tereny usług kultury 1_3_8_tereny usług bezpieczeństwa i porządku publicznego 1_3_9_tereny usług zdrowia 1_3_9_1_tereny usług lecznictwa uzdrowiskowego 1_3_9_2_tereny usług zdrowia żłobki 1_3_9_3_tereny usług zdrowia szpitale 1_3_9_4_tereny usług zdrowia opieka społeczna i socjalna 1_3_10_tereny usług oświaty 1_3_10_1_tereny usług oświaty przedszkola 1_3_10_2_tereny usług oświaty szkoły podstawowe 1_3_10_3_tereny usług oświaty gimnazja 1_3_10_4_tereny usług oświaty szkoły średnie 3_3_4_ReligiousServices 3_4_1_CulturalServices 3_3_1_PublicAdministrationDefen ceandsocialsecurityservices 3_3_3_HealthAndSocialServices 3_3_3_HealthAndSocialServices 3_3_3_HealthAndSocialServices 3_3_3_HealthAndSocialServices 3_3_3_HealthAndSocialServices 3_3_2_EducationalServices 3_3_2_EducationalServices 3_3_2_EducationalServices 3_3_2_EducationalServices 3_3_2_EducationalServices 1_3_11_tereny usług nauki 3_3_2_EducationalServices 3_2_2_ProfessionalTechnicalA ndscientificservices 1_3_12_tereny usług sportu i rekreacji 1_3_13_tereny usług rozrywki 1_3_14_tereny usług gastronomii 1_3_15_tereny usług rzemiosła i warsztatów 3_4_3_SportsInfrastructure 3_4_2_EntertainmentServices 3_1_3_AccommodationAndFoodS ervices 3_1_1_WholesaleAndRetailTradeA ndrepairofvehiclesandpersonala ndhouseholdgoods 3_4_4_OpenAirRecreationalAr eas 3_4_5_OtherRecreation alservices 24

25 1_3_16_tereny usług wystawienniczo-targowych 1_3_17_tereny usług łączności 1_3_18_tereny usług opieki nad zwierzętami 1_3_19_tereny usług turystyki 1_3_19_1_tereny usług związanych z obsługą plaży 1_3_20_tereny parku naukowotechnicznego 1_3_21_tereny usług komunikacyjnych 1_3_21_1_tereny usług w zakresie stacji diagnostycznej i naprawy samochodów 1_3_21_2_tereny usług w zakresie stacji paliw płynnych i gazowych 1_3_21_3_tereny obsługi podróżnych 1_3_21_4_tereny obsługi parkingowej 3_1_CommercialServices 3_2_3_InformationAndCommunic ationservices 3_3_3_HealthAndSocialServices 3_4_CulturalEntertainmentAndRe creationalservices 3_4_4_OpenAirRecreationalAreas 3_2_2_ProfessionalTechnicalAndS cientificservices 4_1_TransportNetworks 4_1_TransportNetworks 4_1_TransportNetworks 4_1_TransportNetworks 4_1_1_RoadTransport 1_3_22_tereny usług logistycznych 4_2_LogisticalAndStorageServices 1_3_23_inne tereny usługowe 1_4_tereny obiektów produkcyjnych, składów i magazynów 1_4_1_tereny obiektów produkcyjnych 1_4_2_tereny składów i magazynów 1_4_3_obszary górnicze 1_4_4_tereny górnicze 1_4_5_tereny składowisk odpadów górniczych 1_4_6_inne tereny produkcyjne 1_5_tereny komunikacyjne 1_5_1_tereny drogi publicznej 1_5_1_1_tereny autostrady 1_5_1_2_teren drogi ekspresowej 1_5_1_3_tereny drogi głównej ruchy przyspieszonego 1_5_1_4_tereny dróg głównych 1_5_1_5_tereny dróg zbiorczych 1_5_1_6_tereny dróg lokalnych 1_5_1_7_tereny dróg 3_5_OtherServices 2_SecondaryProduction 2_SecondaryProduction 4_2_LogisticalAndStorageServices 1_3_MiningAndQuarrying 1_3_MiningAndQuarrying 1_3_MiningAndQuarrying 2_5_OtherIndustry 4_1_TransportNetworks 4_1_1_RoadTransport 4_1_1_RoadTransport 4_1_1_RoadTransport 4_1_1_RoadTransport 4_1_1_RoadTransport 4_1_1_RoadTransport 4_1_1_RoadTransport 4_1_1_RoadTransport 3_1_CommercialServices 3_1_CommercialServices 3_1_CommercialServices 3_1_1_WholesaleAndRetailTra deandrepairofvehiclesandper sonalandhouseholdgoods 3_1_1_WholesaleAndRetailTra deandrepairofvehiclesandper sonalandhouseholdgoods 3_1_CommercialServices 3_1_CommercialServices 4_2_LogisticalAndStorageServi ces 25

26 dojazdowych 1_5_2_tereny dróg wewnętrznych 1_5_3_tereny komunikacji pieszej i rowerowej 1_5_3_1_tereny ciągów pieszo - jezdnych 1_5_3_2_tereny ciągów pieszo - rowerowych 1_5_3_3_tereny ciągów pieszych 4_1_1_RoadTransport 4_1_5_OtherTransportNetwork 4_1_5_OtherTransportNetwork 4_1_5_OtherTransportNetwork 4_1_5_OtherTransportNetwork 1_5_3_4_tereny placów 4_1_5_OtherTransportNetwork 3_4_CulturalEntertainmentAnd RecreationalServices 1_5_4_tereny węzłów komunikacyjnych 1_5_5_tereny urządzeń i obsługi komunikacji 1_5_6_tereny parkingów i garaży wielopoziomowych 1_5_7_tereny obsługi komunikacji zbiorowej 1_5_7_1_tereny dworców autobusowych 1_5_7_2_tereny pętli autobusowych 1_5_7_3_tereny pętli tramwajowych 1_5_7_4_tereny zajezdni 1_5_7_4_1_tereny zajezdni autobusowych 1_5_7_4_2_tereny zajezdni tramwajowych 1_5_7_4_3_tereny zajezdni metra 1_5_7_5_tereny obsługi komunikacji kolejowej 1_5_8_tereny komunikacji szynowej 1_5_8_1_tereny linii tramwajowej 1_5_8_2_tereny stacji metra 1_5_8_3_tereny linii szybkiego tramwaju 1_5_9_tereny komunikacji kolejowej 1_5_9_1_tereny kolei wąskotorowej 1_5_9_2_tereny kolei linowej, górskiej 1_5_10_rezerwa terenu dla komunikacji 1_5_10_1_rezerwa terenu dla przebudowy i budowy linii 4_1_TransportNetworks 4_1_TransportNetworks 4_1_TransportNetworks 4_1_TransportNetworks 4_1_1_RoadTransport 4_1_1_RoadTransport 4_1_2_RailwayTransport 4_1_1_RoadTransport 4_1_1_RoadTransport 4_1_2_RailwayTransport 4_1_2_RailwayTransport 4_1_2_RailwayTransport 4_1_2_RailwayTransport 4_1_2_RailwayTransport 4_1_2_RailwayTransport 4_1_2_RailwayTransport 4_1_2_RailwayTransport 4_1_2_RailwayTransport 4_1_2_RailwayTransport 4_1_TransportNetworks 4_1_2_RailwayTransport 26

27 kolejowej 1_5_10_2_rezerwa terenu pod drogę 1_5_11_tereny komunikacji lotniczej 1_5_11_1_tereny obsługi transportu towarowego 1_5_12_tereny komunikacji wodnej 1_5_12_1_tereny portów 1_5_12_1_1_tereny portów śródlądowych 1_5_12_1_2_tereny portów morskich 1_5_12_2_tereny przystani 1_5_12_2_1_tereny przystani śródlądowych 1_5_12_2_2_tereny przystani morskich 1_5_13_inne tereny komunikacji 1_6_tereny infrastruktury technicznej 1_6_1_tereny infrastruktury ciepłowniczej 1_6_2_tereny infrastruktury elektroenergetycznej 1_6_3_tereny infrastruktury gazowej 1_6_4_tereny infrastruktury naftowej 1_6_5_tereny infrastruktury wodociągowej 1_6_6_tereny infrastruktury kanalizacyjnej 1_6_6_1_tereny przepompowni ścieków 1_6_7_tereny telekomunikacji 1_6_8_inne tereny infrastruktury technicznej 1_6_9_tereny gospodarki odpadami 1_6_9_1_tereny gospodarki odpadami innymi niż niebezpieczne 1_6_9_2_tereny gospodarki odpadami niebezpiecznymi 1_6_9_3_tereny regionalnych instalacji do przetwarzania odpadów 4_1_1_RoadTransport 4_1_3_AirTransport 4_1_3_AirTransport 4_1_4_WaterTransport 4_1_4_WaterTransport 4_1_4_WaterTransport 4_1_4_WaterTransport 4_1_4_WaterTransport 4_1_4_WaterTransport 4_1_4_WaterTransport 4_1_5_OtherTransportNetwork 4_TransportNetworksLogisticsAnd Utilities 2_4_EnergyProduction 2_4_EnergyProduction 4_3_1_ElectricityGasAndThermalP owerdistributionservices 4_3_1_ElectricityGasAndThermalP owerdistributionservices 4_3_2_WaterAndSewageInfrastru cture 4_3_2_WaterAndSewageInfrastru cture 4_3_2_WaterAndSewageInfrastru cture 4_3_4_OtherUtilities 4_3_4_OtherUtilities 4_3_3_WasteTreatment 4_3_3_WasteTreatment 4_3_3_WasteTreatment 4_3_3_WasteTreatment 27 4_2_LogisticalAndStorageServi ces 2_4_EnergyProduction 4_3_1_ElectricityGasAndTher malpowerdistributionservices 4_3_1_ElectricityGasAndTher malpowerdistributionservices

28 2_tereny naturalne 2_1_tereny zieleni 2_1_1_tereny zieleni objęte formami ochrony przyrody zgodnie z przepisami odrębnymi 2_1_2_tereny zieleni urządzonej 2_1_2_1_tereny zieleni urządzonej izolacyjnej 2_1_2_2_tereny zieleni urządzonej publicznej 2_1_2_3_tereny zieleni urządzonej zabytkowe fortyfikacje 2_1_2_4_tereny zieleni parki i zieleńce 2_1_2_5_tereny zieleni urządzonej osiedlowej 2_1_2_6_tereny zieleni urządzonej ogólnodostępnej dla potrzeb sportu i rekreacji 2_1_2_7_tereny zieleni rekultywowanej 2_1_2_8_tereny zespołów pałacowo-parkowych 6_3_NaturalAreasNotInOtherEcon omicuse 6_3_NaturalAreasNotInOtherEcon omicuse 6_3_NaturalAreasNotInOtherEcon omicuse 3_4_4_OpenAirRecreationalAreas 4_3_4_OtherUtilities 3_4_4_OpenAirRecreationalAreas 3_4_CulturalEntertainmentAndRe creationalservices 3_4_4_OpenAirRecreationalAreas 3_4_4_OpenAirRecreationalAreas 3_4_4_OpenAirRecreationalAreas 28 3_4_4_OpenAirRecreationalAr eas 3_4_4_OpenAirRecreationalAr eas 6_OtherUses 3_4_4_OpenAirRecreationalAreas 6_OtherUses 1_PrimaryProduction 3_4_CulturalEntertainmentAndRe creationalservices 2_1_2_9_tereny parków gminnych 3_4_4_OpenAirRecreationalAreas 2_1_2_10_tereny ogrodów zoologicznych 2_1_2_11_tereny ogrodów botanicznych 2_1_3_tereny rodzinnych ogrodów działkowych 2_1_4_tereny zieleni towarzyszącej ciągom komunikacyjnym 2_1_5_tereny zieleni nieurządzonej 2_1_6_tereny zieleni nieurządzonej izolacyjnej 2_1_7_tereny cmentarzy 2_1_7_1_tereny cmentarzy czynnych 2_1_7_2_tereny cmentarzy zabytkowych 2_1_7_3_tereny cmentarzy zamkniętych 2_1_8_inne tereny zieleni 3_4_1_CulturalServices 3_4_1_CulturalServices 1_1_3_AgriculturalProductionFor OwnConsumption 3_4_4_OpenAirRecreationalAr eas 4_1_1_RoadTransport 4_3_4_OtherUtilities 6_OtherUses 6_3_NaturalAreasNotInOtherEcon omicuse 6_3_1_LandAreasNotInOtherEcon omicuse 3_3_5_OtherCommunityServices 3_3_5_OtherCommunityServices 3_3_5_OtherCommunityServices 3_3_5_OtherCommunityServices 6_3_1_LandAreasNotInOtherEcon omicuse 3_4_1_CulturalServices

29 2_2_tereny szczególnego zagrożenia powodzią 1_PrimaryProduction, 2_SecondaryProduction 3_TertiaryProduction 4_TransportNetworksLogistics AndUtilities 2_3_tereny wód 1_4_AquacultureAndFishing 6_3_2_WaterAreasNotInOther EconomicUse 2_3_1_tereny wód powierzchniowych morskich 2_3_2_tereny strefy brzegowej morza: plaży i wydm 2_3_3_tereny wód powierzchniowych śródlądowych 2_3_4_inne tereny wód 2_4_tereny gruntów leśnych oraz zadrzewionych i zakrzewionych 2_4_1_tereny lasów 2_4_2_tereny przeznaczone do zalesienia 2_4_3_tereny zadrzewione i zakrzewione 2_4_4_tereny leśny o wysokim znaczeniu dla środowiska przyrodniczego i krajobrazu, przeznaczony na cele gospodarki leśnej 1_4_AquacultureAndFishing 6_3_NaturalAreasNotInOtherEcon omicuse 1_4_AquacultureAndFishing 6_3_2_WaterAreasNotInOtherEco nomicuse 6_3_2_WaterAreasNotInOther EconomicUse 6_3_2_WaterAreasNotInOther EconomicUse 5_ResidentialUse 6_6_NotKnownUse 6_6_NotKnownUse 1_2_Forestry 1_1_Agriculture 6_3_1_LandAreasNotIn OtherEconomicUse 1_2_Forestry 1_2_Forestry 1_1_Agriculture 1_2_Forestry 6_3_1_LandAreasNotInOtherE conomicuse 6_3_1_LandAreasNotInOtherE conomicuse 2_4_5_tereny lasów ochronnych 1_2_Forestry 6_3_1_LandAreasNotInOtherE conomicuse 2_4_6_tereny obsługi produkcji leśnej 2_4_7_inne tereny leśne 2_5_tereny rolnicze 2_5_1_tereny wiejskich jednostek osadniczych 1_2_Forestry 1_2_Forestry 1_1_Agriculture 1_PrimaryProduction 2_5_1_1_tereny obsługi produkcji rolnej, hodowlanej lub rybackiej 2_5_1_2_tereny gruntów rolnych zabudowanych 2_5_2_tereny rolniczej przestrzeni produkcyjnej 2_5_2_1_tereny użytków rolnych 2_5_2_2_tereny gruntów ornych 2_5_2_3_tereny sadów 2_5_2_4_tereny trwałych łąk 1_1_2_FarmingInfrastructure 1_1_2_FarmingInfrastructure 1_1_Agriculture 1_1_1_CommercialAgriculturalPro duction 1_1_1_CommercialAgriculturalPro duction 1_1_1_CommercialAgriculturalPro duction 1_1_1_CommercialAgriculturalPro duction 2_5_2_5_tereny trwałych pastwisk 1_1_1_CommercialAgriculturalPro 1_4_AquacultureAndFishing 29

30 2_5_2_6_tereny gruntów pod stawami 2_5_2_7_tereny gruntów pod rowami 2_5_3_tereny użytków rolnych wymagające wydania decyzji zezwalającej na wyłączenie z produkcji rolnej 2_5_4_tereny nieużytków ekologicznych 2_5_5_tereny pozostałych nieużytków duction 1_1_1_CommercialAgriculturalPro duction 1_1_1_CommercialAgriculturalPro duction 1_1_1_CommercialAgriculturalPro duction 6_3_1_LandAreasNotInOtherEcon omicuse 6_3_NaturalAreasNotInOtherEcon omicuse 2_5_6_inne tereny rolnicze 1_1_Agriculture 6_3_NaturalAreasNotInOtherE conomicuse Tab.7. Wyniki mapowania listy kodowej z katalogu obiektów planistycznych dla przeznaczenia terenu planu do klasyfikacji HILUCS 30

31 4. Schemat prac w ramach pilotażu zastosowane rozwiązania implementacyjne Rozwiązania implementacyjne zastosowane w ramach pilotażu miały na celu uzyskanie zbiorów danych przestrzennych po harmonizacji, zgodnych z zapisami specyfikacji danych przestrzennych dla tematu zagospodarowanie przestrzenne. Prace w ramach pilotażu podzielono na pięć etapów: 1. Identyfikacja zasobów Analiza zasobów dokumentów planistycznych w gminach miała na celu identyfikację liczby zbiorów danych przestrzennych oraz obszarów ich harmonizacji. Pozyskano dokumenty planistyczne funkcjonujące w każdej z jednostek niezależnie od formatu, zidentyfikowano zakres prac mających na celu uzyskanie zbioru danych przestrzennych z pozyskanych dokumentów w formie analogowej lub cyfrowej - nieprzestrzennej (tj. nie posiadającej reprezentacji przestrzennej). 2. Wytypowanie zasobów do pilotażu Pozyskane zasoby poddano analizie pod kątem występujących klas obiektów oraz stosowanych klasyfikacji i występujących zależności między obiektami. Przeanalizowano różnice w zakresie danych georeferencyjnych oraz tematycznych (w tym relacje do innych tematów INSPIRE). Uwzględniono zasoby przechowywane w różnym formacie zapisu (analogowym lub cyfrowym). W przypadku danych występujących w formacie analogowym określono treści dokumentów planistycznych oraz klasy obiektów, do wektoryzacji. Opracowano schemat aplikacyjny dokumentu źródłowego uwzględniający schemat docelowy dla tematu zagospodarowanie przestrzenne. W przypadku danych w formie zbioru danych przestrzennych wykonano również reklasyfikację obiektów zgodnie z katalogiem obiektów planistycznych. 3. Wektoryzacja Dane w formacie analogowym poddano wektoryzacji zgodnie z opracowanym zakresem informacyjnym i strukturą atrybutów w bazie danych. Atrybuty pozyskane w ramach wektoryzacji opisano zgodnie z zakresem specyfikacji oraz katalogiem obiektów planistycznych. 4. Mapowanie klasyfikacji przeznaczenia terenu W kolejnym kroku zastosowano reguły mapowania klas przeznaczenia terenu w pozyskanych mpzp na klasyfikację HILUCS (Hierarchical INSPIRE Land Use Classification System). Przyjęto założenie, że klasy przeznaczenia terenu z dokumentów źródłowych są reklasyfikowane zgodnie z propozycja katalogu obiektów planistycznych, a następnie poddawane mapowaniu zgodnie z klasyfikacją HILUCS. Schemat postępowania przedstawia poniższy diagram. Kod wydzielenia z dokumentu źródłowego (MN/U) jest zapisywany w bazie danych jako atrybut 31

32 złożony reprezentujący różne formy przeznaczenia terenu: zabudowy mieszkaniowej i usługowej, i mapowany na klasyfikację katalogu obiektów planistycznych. W wyniku zastosowania reguł mapowania katalogu obiektów planistycznych na klasy zgodne z HILUCS otrzymujemy zapis w bazie danych przechowujący informacje o dwóch, współwystępujących formach przeznaczenia terenu: klasa 5_przeznaczenie mieszkalne oraz klasa 3_usługi. 5. Harmonizacja danych Proces harmonizacji jest końcowym etapem prac i polega na przetworzeniach informatycznych wygenerowanych plików GML z danymi źródłowymi, wykonywanymi za pomocą oprogramowania HALE, w celu uzyskania plików wynikowych GML oraz *.xsd, zgodnych ze schematem aplikacyjnym dla tematu zagospodarowanie przestrzenne. Mając na uwadze powyżej opisane etapy działania prowadzone w ramach całego procesu podzielono na 2 scenariusze harmonizacji i zastosowano w ramach pilotażu, w zależności od formy danych źródłowych. Scenariusz nr 1 WEKTORYZACJA DOKUMENTÓW PLANISTYCZNYCH, zakłada wektoryzację dokumentów planistycznych i utworzenie następujących odpowiednich klas obiektów: SpatialPlan, ZoningElements oraz OfficialDocumentation. Scenariusz nr 2 DOSTOSOWANIE ZBIORÓW, zakłada dostosowanie istniejących zbiorów danych przestrzennych do specyfikacji danych przestrzennych dla tematu zagospodarowanie przestrzenne. Szczególnym przypadkiem tego scenariusza jest dostosowanie zbiorów w formacie systemów CAD (*.dwg), który polega na transformacji zapisu geometrii do układu współrzędnych geograficznych, bez ingerowania w jej przebieg, a następnie zakodowanie zgodnie z przyjętą strukturą bazy danych dla dokumentów źródłowych informacji atrybutowej. W każdym ze scenariuszy prace harmonizacyjne podzielono na etapy rozumiane jako grupa działań możliwych do opisania w formie procedury do wykonania na rzecz gminy (np. przez wykonawcę planu). Wykonawca rekomenduje, aby proces ten został opisany i ujęty jako wytyczna/wkład dla gmin do potencjalnych dokumentów dotyczących zamówienia publicznego. Opracowanie wkładu merytorycznego do specyfikacji istotnych warunków zamówienia mającego na celu przygotowanie zbiorów dla dokumentów planistycznych zgodnie z krajowym katalogiem obiektów planistycznych oraz zapisami specyfikacji danych dla tematu zagospodarowanie przestrzenne, będzie wsparciem dla gmin w poprawnym formułowaniu zakresu prac związanego z opracowaniem nowych dokumentów planistycznych. 32

33 4.1. Scenariusz pierwszy: WEKTORYZACJA DOKUMENTÓW PLANISTYCZNYCH Rys.7. Scenariusz pierwszy: wektoryzacja dokumentów planistycznych. 33

34 Identyfikacja i pozyskanie dokumentów planistycznych -> lista dokumentów do pilotażu w ramach scenariusza nr 1; 1. Identyfikacja zbiorów danych przestrzennych, identyfikacja klas obiektów dla danego zbioru; 2. Utworzenie schematu aplikacyjnego dla zbiorów danych przestrzennych poddanych wektoryzacji; 3. Wektoryzacja dokumentów do formatu GIS zgodnie z definicją obligatoryjnych klas obiektów: dla schematu aplikacyjnego Planned Land Use klasa SpatialPlan oraz dla schematu Existing Land Use ExistingLandUseDataSet. Tym samym załączniki graficzne dokumentów planistycznych w formacie rastrowym zostaną zarejestrowane w układzie PUWG 2000 lub PUWG 1992 oraz pozyskane zasięgi (granice obowiązywania) dokumentów planistycznych; 4. Wektoryzacja klas obiektów dotyczących przyszłego zagospodarowania terenu zgodnie z utworzonym schematem aplikacyjnym; 5. Zastosowanie reguł mapowania obowiązujących klasyfikacji na klasyfikację HILUCS, z uwzględnieniem klasyfikacji dotyczących przeznaczenia terenu zawartych Katalogu Obiektów Planistycznych; 6. Przetworzenie zbiorów danych przestrzennych do schematu docelowego (Planned Land Use lub Existing Land Use) z uwzględnieniem klasyfikacji HILUCS, w oprogramowaniu do harmonizacji (HALE) weryfikacja niezgodności klasyfikacyjnych; 7. Wygenerowanie plików wynikowych po harmonizacji GML oraz XSD. 8. Przetworzenie metadanych, udostępnienie zbioru za pomocą usługi danych przestrzennych. 34

35 4.2. Scenariusz drugi: DOSTOSOWANIE ZBIORÓW Rys.8. Scenariusz drugi: dostosowanie zbiorów. 35

36 Poniżej przedstawiono kroki przetworzeń mające na celu uzyskanie wynikowego pliku po harmonizacji: 1. Identyfikacja zbiorów danych przestrzennych identyfikacja klas obiektów dla danego zbioru; 2. Analiza metadanych oraz dostępnych usług danych przestrzennych dla zbioru; 3. Utworzenie schematu aplikacyjnego dla zbioru danych przestrzennych; 4. Przetworzenia do właściwych klas obiektów, zgodnie ze schematem aplikacyjnym Planned Land Use klasa SpatialPlan oraz dla schematu Existing Land Use ExistingLandUseDataSet; 5. Opracowanie reguł mapowania obowiązujących klasyfikacji na klasyfikację HILUCS z uwzględnieniem klasyfikacji dotyczących przeznaczenia terenu zawartych w Katalogu Obiektów Planistycznych; 6. Przetworzenie zbiorów danych przestrzennych do schematu docelowego z uwzględnieniem klasyfikacji HILUCS, w oprogramowaniu do harmonizacji (HALE); 7. Wygenerowanie plików wynikowych GML oraz XSD po harmonizacji. 8. Przetworzenie metadanych, udostępnienie zbioru za pomocą usługi danych przestrzennych. W dalszej części przedstawiono techniczne aspekty realizacji poszczególnych kroków harmonizacji Struktura danych źródłowych Wytypowane do pilotażu istniejące zbiory danych przestrzennych (w postaci wektorowej) posiadają zróżnicowaną strukturę zapisu danych. Wynika to z faktu, że dane opracowywane były przez różnych autorów, pochodzą z różnych obszarów oraz tworzone były w różnym czasie. Z tego też względu zbiory danych przestrzennych nie są zapisane w jednakowy sposób lecz różnią się między sobą poszczególnymi elementami i atrybutami. W większości dokumentów wyróżnić można jednak takie elementy zbiorów danych przestrzennych, jak granice opracowania, przeznaczenia terenów oraz inne informacje na temat planowanego zagospodarowania terenu. Jako przykład sposobu zapisu danych źródłowych przedstawiona została poniżej struktura zbioru dla jednego z planów gminy Białogard. Plan ustanowiony uchwałą Nr IV/24/11 Rady Gminy Białogard z dnia 28 stycznia 2011 r. w sprawie miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego pod lokalizację farm elektrowni wiatrowych w Gminie Białogard. 36

37 Rys.9. Przykładowa struktura danych źródłowych z gminy Białogard. Mimo występujących różnic w sposobie zapisu informacji, w wielu zbiorach danych przestrzennych część informacji zdefiniowana jest w podobny, analogiczny sposób. Informacje takie jak numer uchwały czy data uchwały dla zasięgu dokumentu planistycznego pojawiają się w większości zbiorów danych przestrzennych, różniąc się co najwyżej nazwą atrybutu, pod którą są przechowywane. Podobna sytuacja ma miejsce w przypadku informacji dotyczących formy zagospodarowania terenu w poszczególnych wydzieleniach planu. Informacja ta występuje we wszystkich zbiorach danych przestrzennych lecz nie zawsze pod postacią atrybutu o takiej samej nazwie. Na przykładzie poniżej zilustrowano różnice w sposobie zapisu informacji o formie zagospodarowania terenu w wybranych zbiorach danych przestrzennych. 37

38 Rys.10. Różnice w sposobie zapisu informacji o formie zagospodarowania terenu (na przykładzie danych z gminy Lubliniec oraz Białogard). Opisane powyżej różnice w strukturze zapisu istniejących zbiorów danych przestrzennych uniemożliwiły zastosowanie tych samych reguł mapowania dla wszystkich danych źródłowych. Konieczne było utworzenie dedykowanych reguł dla każdego typu zbioru danych przestrzennych w zależności od sposobu zapisu poszczególnych informacji w tych zbiorach Docelowy schemat aplikacyjny UML zgodny z INSPIRE W projekcie pilotażowym uwzględniono dokumenty planistyczne powstające na szczeblu lokalnym odnoszące się do przyszłego zagospodarowania terenu, takie jak miejscowe plany zagospodarowania przestrzennego oraz studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego. Dla danych obejmujących planowane zagospodarowanie przestrzenne (Planned Land Use) w specyfikacji danych dla tematu zagospodarowanie przestrzenne, przedstawiono schemat aplikacyjny o skróconej nazwie PLU, zgodnie z którym powinny być one zapisywane. Schemat ten obejmuje cztery klasy obiektów: SpatialPlan, ZoningElement, SupplementaryRegulation oraz OfficialDocumentation, między którymi zdefiniowane zostały odpowiednie relacje (rys.11). Głównym elementem schematu PLU jest klasa SpatialPlan. Określa ona granice dokumentu planistycznego, w którym określone zostało planowane zagospodarowanie przestrzenne. Klasa ta musi posiadać dokładnie jeden element jeden obiekt w tabeli atrybutów opisujący granice dokumentu planistycznego. Klasa ta pozostaje w relacji ze wszystkimi pozostałymi klasami obiektów wyróżnionymi w schemacie PLU. Klasą, która musi zostać zdefiniowana jest klasa OfficialDocumentacion (liczność od 1 do wielu). Natomiast w przypadku pozostałych klas obiektów, klasa SpatialPlan może zawierać od 0 do wielu obiektów klasy ZoningElement oraz klasy SupplementaryRegulation (w przypadku nie występowania informacji tego typu w postaci przestrzennych danych wektorowych w planie dopuszcza się brak obiektów dla obu tych klas). 38

39 Rys.11. Schemat aplikacyjny dla danych obejmujących planowane zagospodarowanie przestrzenne (PlannedLandUse). Źródło: Data specification on Land use v3.0, s.38 Klasa OfficialDocumentation reprezentuje wszelkie regulacje prawne, dokumentacje opisowe dokumentu planistycznego, a także (dzięki uwzględnieniu formatu danych rastrowych w geometrii klasy SpatialPlan) załączniki do dokumentu, w tym także rastrowe załączniki graficzne. Uwzględnienie załączników w postaci rastrowej w schemacie aplikacyjnym wiąże się z dwoma aspektami: w niektórych krajach członkowskich tylko taka wersja planu jest oficjalnym, obowiązującym dokumentem planistycznym; w przypadku wielu dokumentów planistycznych nie istnieją dane w postaci wektorowej, więc obowiązujące dokumenty nie mogłyby zostać włączone do europejskiej infrastruktury informacji przestrzennej. 39

40 Format rastrowy załączników graficznych jest najpowszechniej stosowanym formatem danych dla dokumentów planistycznych w Polsce. Po pozyskaniu informacji na temat zasięgu dokumentu planistycznego w formie zbioru danych przestrzennych opisanego zgodnie z klasą SpatialPlan, rastrowe wersje dokumentów planistycznych mogą zostać włączone do tematu zagospodarowanie przestrzenne poprzez klasę OfficialDocumentation. Klasa obiektów ZoningElement jest reprezentowana geometrycznie przez wieloboki (poligony). Klasa ta odnosi się do planowanego zagospodarowania terenu i opisana m.in. za pomocą atrybutu określającego kategorię przeznaczenia terenu wg. klasyfikacji HILUCS oraz fakultatywnie wg. klasyfikacji krajowej/lokalnej. Dla poszczególnych obiektów klasy ZoningElement możliwe jest zdefiniowanie więcej niż jednej kategorii zagospodarowania terenu wg. klasyfikacji HILUCS (oraz fakultatywnie wg. klasyfikacji krajowej/lokalnej). W przypadku obiektów o zróżnicowanym zagospodarowaniu terenu w strukturze schematu aplikacyjnego umieszczone zostały odpowiednie elementy umożliwiające zdefiniowanie kilku kategorii przeznaczenia terenu wraz z ich procentowym udziałem w powierzchni całego wydzielenia. Schemat aplikacyjny PLU uwzględnia sytuację, w której nie wystąpi żaden lub wystąpi wiele obiektów opisujących przeznaczenie terenu za pomocą klasy ZoningElement. Klasa obiektów SupplementaryRegulation obejmuje pozostałe informacje na temat ograniczeń i dodatkowych regulacji co do przeznaczenia i użytkowania terenu. Obiekty te, mogą być reprezentowane geometrycznie zarówno obiektami powierzchniowymi (wielobokami), jak również obiektami liniowymi i punktowymi. Przykładami obiektów, będących treścią planistyczną miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego, które mogą być reprezentowane przez klasę SupplementaryRegulation są m.in. nieprzekraczalna linia zabudowy, strefa sanitarna wokół cmentarza, czy strefa ochrony konserwatorskiej. Schemat aplikacyjny PLU uwzględnia sytuację, w której nie wystąpi żaden lub wystąpi wiele obiektów określonych, jako tzw. regulacje uzupełniające (SupplementaryRegulation). Zasięg klasy SpatialPlan definiowany jest przez wszystkie obiekty klas ZoningElement oraz SupplementaryRegulation, jako suma geometryczna obiektów tych klas. Zależność geometryczną pomiędzy klasami: SpatialPlan, prezentującą zasięg opracowania planistycznego (granica obszaru oznaczona czarną przerywaną linią), ZoningElement (granice wydzieleń oznaczone czerwoną linią) oraz SupplementaryRegulation (obiekty liniowe oraz granice obiektów powierzchniowych oznaczone niebieską linią) prezentuje poniższa rycina. 40

41 Rys.12. Relacje geometryczne klas schematu PlanedLandUse: przerywana linia określa zasięg instancji typu SpatialPlan, w której na niebiesko zaznaczone są instancje typu SupplementaryRegulation a czerwonym instancje typu ZoningElement. Poniższe tabele przedstawiają charakterystykę poszczególnych atrybutów klas SpatialPlan, ZoningElement, SupplementaryRegulation oraz OfficialDocumentation. atrybuty obligatoryjne SpatialPlan plan zagospodarowania przestrzennego inspireid (identyfikator) extent (zasięg) officialtitle (oficjalny tytuł) levelofspatialplan (poziom planu) plantypename (nazwa typu planu) Zewnętrzny identyfikator planu zagospodarowania przestrzennego. Składa się z 3 elementów: identifierlocalid lokalny identyfikator dokumentu planistycznego (np. numer uchwały) identifiernamespace - identyfikator uzyskany z GUGiK po zgłoszeniu zbioru danych przestrzennych do ewidencji identifierversionid identyfikator wersji dokumentu (fakultatywnie) Atrybut przechowujący geometrię obszaru objętego dokumentem planistycznym; zasięg planu jest sumą geometryczną obiektów ZoningElement i SupplementaryRegulation. Oficjalny tytuł planu zagospodarowania przestrzennego. Poziom jednostki podziału administracyjnego objętego dokumentem, określony zgodnie z obowiązującą lista kodową: krajowy, ponadregionalny, regionalny, subregionalny, ponadlokalny, lokalny, sublokalny, inny Nazwa typu planu, który państwo członkowskie nadało temu planowi. Dopuszczalne wartości dla tego atrybutu opracowywane są na poziomie państw członkowskich w formie listy kodowej. atrybuty nieobligatoryjne (fakultatywne) 41

42 beginlifespanversion (początek istnienia wersji) endlifespanversion (koniec istnienia wersji) validfrom (obowiązujący od) validto (obowiązujący do) alternativetitle (tytuł alternatywny) processstepgeneral (stan prac) backgroundmap (podkład mapowy) ordinance (akt prawny) officialdocument Data i godzina, w której ta wersja obiektu przestrzennego została wprowadzona do zbioru danych przestrzennych lub zmieniona w tym zbiorze. Data i godzina, w której ta wersja obiektu przestrzennego została zastąpiona w zbiorze danych przestrzennych lub wycofana z tego zbioru. Data, od której plan zagospodarowania przestrzennego rozpoczął obowiązywać. Data, od której plan zagospodarowania przestrzennego przestał obowiązywać. Alternatywny (nieoficjalny) tytuł dokumentu planistycznego Etap procesu planowania, w którego trakcie jest ten plan, określony zgodnie z obowiązującą lista kodową. Identyfikacja mapy podkładowej, wykorzystanej do opracowania tego planu. Odniesienie do aktu prawnego (ustawy, rozporządzenia) regulującego sposób tworzenia dokumentu planistycznego Odnośnik do oficjalnych dokumentów związanych z planem zagospodarowania przestrzennego. Tab.8. Charakterystyka atrybutów klasy SpatialPlan. atrybuty obligatoryjne inspireid (identyfikator) geometry (geometria) hilucslanduse (kod HILUCS) regulationnature (charakter prawny) atrybuty nieobligatoryjne (fakultatywne) ZoningElement obiekt przeznaczenia terenu Zewnętrzny identyfikator obiektu przestrzennego. Składa się z 3 elementów: identifierlocalid lokalny identyfikator obiektu przestrzennego, konstruowany jako zestawienie identyfikatora dokumentu planistycznego oraz unikalnego identyfikatora danego obiektu (NumerUchwały_ID). identifiernamespace - identyfikator uzyskany z GUGiK po zgłoszeniu zbioru danych przestrzennych do ewidencji identifierversionid identyfikator wersji dokumentu (fakultatywnie). Geometria obiektu. Klasa HILUCS zagospodarowania przestrzennego, która jest dominująca w tym obiekcie zagospodarowania przestrzennego. Charakter prawny wskazania zagospodarowania przestrzennego, wskazujący czy wydzielenia są prawnie wiążące. beginlifespanversion (początek istnienia wersji) endlifespanversion (koniec istnienia wersji) validfrom (obowiązujący od) validto (obowiązujący do) hilucspresence (mieszany kod HILUCS) Data i godzina, w której ta wersja obiektu przestrzennego została wprowadzona do zbioru danych przestrzennych lub zmieniona w tym zbiorze. Data i godzina, w której ta wersja obiektu przestrzennego została zastąpiona w zbiorze danych przestrzennych lub wycofana z tego zbioru. Początek obowiązywania obiektu zagospodarowania terenu. Koniec obowiązywania obiektu zagospodarowania terenu. Zagospodarowanie terenu definiowane w oparciu o więcej niż jedną kategorię klasyfikacji HILUCS przy określeniu ich procentowych udziałów lub stopnia dominacji (jeśli nie jest znany udział procentowy, kategorie przeznaczenia 42

43 specificlanduse (kod krajowy/lokalny) specificpresence (mieszany kod krajowa/lokalna) processstepgeneral (stan prac) backgroundmap (podkład mapowy) dimensioningindication (wskaźnik urbanizacji) officialdocument terenu uporządkowuje się według ważności). Suma wprowadzonych udziałów procentowych może być niższa lub wyższa niż 100%, (np. w przypadku występowania obszarów mieszanych, dla których określona jest więcej niż jedna funkcja terenu). Kategoria zagospodarowania przestrzennego zgodnie z klasyfikacją krajową. Zagospodarowanie terenu definiowane w oparciu o więcej niż jedną kategorię klasyfikacji krajowej przy określeniu ich procentowych udziałów lub stopnia dominacji (jeśli nie jest znany udział procentowy, kategorie przeznaczenia terenu uporządkowuje się według ważności). Suma wprowadzonych udziałów procentowych może być niższa lub wyższa niż 100%, (np. w przypadku występowania obszarów mieszanych, dla których określona jest więcej niż jedna funkcja terenu). Ogólne wskazanie etapu procesu planowania, w którego trakcie jest ten obiekt przeznaczenia terenu, określony zgodnie z obowiązującą lista kodową. Identyfikacja mapy podkładowej, wykorzystanej do opracowania tego obiektu przeznaczenia terenu, np. mapa zasadnicza. Informacja dotycząca stopnia rozwoju obszarów miejskich. Odnośnik do oficjalnych dokumentów związanych z planem zagospodarowania przestrzennego. Tab.9. Charakterystyka atrybutów klasy ZoningElement. atrybuty obligatoryjne SupplementaryRegulation regulacje uzupełniające inspireid (identyfikator) geometry (geometria) regulationnature (charakter prawny) supplementaryregulation (kod HSRCL) Zewnętrzny identyfikator obiektu reprezentującego regulację uzupełniającą (ograniczenie lub dopuszczenie). Składa się z 3 elementów: identifierlocalid, identifiernamespace, identifierversionid (fakultatywnie). Geometria obiektu. Charakter prawny obiektu. Kod regulacji uzupełniających z hierarchicznej listy kodowej regulacji uzupełniających uzgodnionej na poziomie europejskim (HSRCL - Hierarchical Supplementary Regulation Code List). atrybuty nieobligatoryjne (fakultatywne) beginlifespanversion (początek istnienia wersji) endlifespanversion (koniec istnienia wersji) validfrom (obowiązujący od) validto (obowiązujący do) specificsupplementaryregul ation (krajowe/lokalne regulacje uzupełniające) processstepgeneral Data i godzina, w której ta wersja regulacji uzupełniającej została wprowadzona do zbioru danych przestrzennych lub zmieniona w tym zbiorze. Data i godzina, w której ta wersja regulacji uzupełniającej została zastąpiona w zbiorze danych przestrzennych lub wycofana z tego zbioru. Pierwsza data, od której regulacje uzupełniające obowiązują. Moment, od którego regulacje uzupełniające przestają obowiązywać. Odniesienie do kategorii regulacji uzupełniających podanej w specyficznej, dostarczonej przez dostawcę danych nomenklaturze. Ogólne wskazanie etapu procesu planowania, w którego trakcie są te regulacje 43

44 (stan prac) backgroundmap (podkład mapowy) dimensioningindication (wskaźnik urbanizacji) inheritedfromotherplans (odziedziczony z innego planu) specificregulationnature (krajowy charakter prawny) name (nazwa) uzupełniające, określone zgodnie z obowiązującą lista kodową. Identyfikacja mapy podkładowej, wykorzystanej do opracowania regulacji uzupełniających. informacja dotycząca stopnia rozwoju obszarów miejskich pochodząca z obiektów klasy ZoningElement, których powierzchnia częściowo pokrywa się z geometrią obiektu regulacji uzupełniającej. Wskazanie czy regulacje uzupełniające są dziedziczone z innego planu zagospodarowania przestrzennego. Charakter prawny regulacji uzupełniających z perspektywy krajowej. Oficjalna nazwa regulacji uzupełniającej Tab.10. Charakterystyka atrybutów klasy SupplementaryRegulation. atrybuty obligatoryjne OfficialDocumentation oficjalna dokumentacja inspireid (identyfikator) Zewnętrzny identyfikator obiektu reprezentującego oficjalną dokumentację. Składa się z 3 elementów: identifierlocalid, identifiernamespace, identifierversionid (fakultatywnie). atrybuty nieobligatoryjne (fakultatywne) legislationcitation (prawodawstwo) regulationtext (tekst regulacji) plandocument (dokumenty planu) Odniesienie do dokumentu zawierającego treść regulacji prawnych, dokumentacji opisowych dokumentu planistycznego, a także załączników do dokumentu. Tekst regulacji prawnych. Odniesienie do zeskanowanych dokumentów, załączników graficznych dokumentu planistycznego, które mogą lecz nie muszą posiadać georeferencji, np. obrazów rastrowych, rysunków wektorowych lub zeskanowanych tekstów. Tab.11. Charakterystyka atrybutów klasy OfficialDocumentation. Niektóre opisane powyżej atrybuty wymagają stworzenia krajowych list kodowych dla tematu zagospodarowanie przestrzenne. Są to na przykład atrybut plantypename oraz specificlanduse. Atrybut plantypename informuje o oficjalnej nazwie typu dokumentu planistycznego (np. miejscowy plan zagospodarowanie przestrzennego). Na chwilę obecną nie występuje obowiązująca krajowa lista wartości dla tego elementu, która umożliwiałaby odwołanie się do oficjalnej wartości. Trwałe i poprawnie zdefiniowane wartości występujące w ramach listy kodowej powinny mieć swój odnośnik w postaci linku, podobnie jak to jest w przypadku list kodowych INSPIRE, np. W ramach projektu pilotażowego zaproponowano utworzenie listy kodowej, której wartości umieszczone zostałyby na stronie organu wiodącego dla tego tematu. Proponowany link: W ramach listy kodowej należy wyróżnić dokumenty planistyczne, które mogą zawierać dane dotyczące planowanego zagospodarowania terenu. W liście kodowej wyróżniono: 44

45 mpzp miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego mpo miejscowy plan odbudowy suikzp studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego pzpw plan zagospodarowania przestrzennego województwa Analogicznie należałoby stworzyć także listę kodową dla atrybutu specificlanduse. Jako że obecnie nie funkcjonuje oficjalna krajowa klasyfikacja form zagospodarowania terenu, dla tego atrybutu nie stworzono sugerowanych odnośników. Ważną kwestią w procesie harmonizacji danych planistycznych jest możliwość uwzględnienia w zharmonizowanych danych (danych docelowych) elementów lokalnych, przechowujących informacje istotne z punktu widzenia poszczególnych państw członkowskich. Mogą być to między innymi informacje niezbędne dla prowadzenia monitoringu budowy IIP w tym temacie oraz monitoringu zagospodarowania przestrzennego. Możliwość taką przewiduje poniższy zapis ze Specyfikacji danych dla tematu Zagospodarowanie przestrzenne (Land Use) (D2.8.III.4 Aneks A). ( )dostawcy danych nie mają obowiązku rozbicia oryginalnej struktury danych źródłowych podczas dostarczania ich w ramach INSPIRE. Oznacza to, iż zgodny zbiór danych może zawierać więcej typów obiektów/ danych przestrzennych, niż określono w Rozporządzeniu Komisji Nr 1089/2010 w zakresie interoperacyjności zbiorów i usług danych przestrzennych. Zbiór danych zawierający więcej typów obiektów/ danych przestrzennych może być traktowany jako zgodny, jeżeli: wszystkie typy obiektów / danych przestrzennych, które mają swoje odpowiedniki w zbiorach danych źródłowych spełniają, po niezbędnych przekształceniach, wymagania ustalone w Rozporządzeniu IZUDP oraz wszystkie dodatkowe elementy modelu źródłowego (typy obiektów przestrzennych, typy danych, atrybuty, ograniczenia, listy kodowe i wyliczenia wraz z ich wartościami) nie stoją w sprzeczności z jakąkolwiek zasadą zdefiniowaną w specyfikacji dotyczącej interoperacyjności dla dowolnego tematu w INSPIRE. Jako zagadnienie do dyskusji (nr 2) wskazano w Załączniku A specyfikacji danych dla tematu zagospodarowanie przestrzenne iż Rozporządzenie Komisji Nr 1089/2010 w zakresie interoperacyjności zbiorów i usług danych przestrzennych nie zawiera wymagań co do sposobu zapisu danych o rozszerzonej strukturze. W specyfikacji nie uwzględniono zatem konkretnych testów abstrakcyjnych do sprawdzania zgodności rozszerzonych schematów aplikacyjnych. Testy takie należałoby zatem przeprowadzić dla polskich danych planistycznych. W Załączniku F Ogólnego Modelu Pojęciowego (D2.5) przedstawiony został przykład rozszerzenia schematów aplikacyjnych INSPIRE. Poniżej znajduje się przykład składni zapisu schematu xml dla tematu Cadastral Parcels (Działki katastralne) rozszerzonego o dodatkowe elementy. 45

46 Rys.13. Przykład rozszerzenia schematu aplikacyjnego INSPIRE (w formacie xml) o informacje lokalne. Źródło: Generic Conceptual Model (D2.5) Powyższy zapis ze specyfikacji danych może być pomocny bowiem ukazuje jak można uwzględnić w danych docelowych szereg informacji lokalnych np. informacji o numerze TERYT czy numerze z Dziennika Urzędowego Województwa. Dlatego też w ramach pilotażu utworzono z zastosowaniem powyższych wytycznych rozszerzony schemat zapisu danych dla tematu zagospodarowanie przestrzenne. Jeżeli organ wiodący zdecyduje się na wprowadzenie dodatkowych elementów do schematu aplikacyjnego, docelowy schemat powinien zostać opublikowany i udostępniony do pobrania dla dostawców danych, na przykład pod adresem: Poniższe tabele przedstawiają charakterystykę sugerowanych dodatkowych atrybutów dla klas SpatialPlan oraz ZoningElement o charakterze lokalnym. Załącznik nr. 1 zawiera przykładowy zestaw wartości dla powyższych atrybutów. Lokalne atrybuty dla klasy SpatialPlan Nazwa atrybutu teryt nruchwaly datauchwaly Opis atrybutu Numer teryt jednostki administracyjnej, do której odnosi się dokument. Numer uchwały, na podstawie której dokument zaczął obowiązywać. Data uchwały. 46

47 dzurzwoj jednostkaplanistyczna skala powha rasternazwa autorplanu uwagi backgroundmapscale Pozycja w dzienniku urzędowym województwa (w przypadku mpzp). Nazwa jednostki planistycznej (np. miasta, dzielnicy, osiedla, części wsi). Skala opracowania (mianownik skali). Powierzchnia (w hektarach), na której obowiązuje plan. Sugeruje się aby informacja ta była wpisywana na podstawie danych z uchwały, jednak w przypadku braku tej informacji, powierzchnia powinna zostać obliczona na podstawie geometrii obiektu klasy SpatialPlan. Nazwa pliku z załącznikiem graficznym (z nadaną georeferencją). Autor planu (imię i nazwisko). uwagi dotyczące dokumentu planistycznego lub zbioru, np. informacje o uchwaleniu planu zmieniającego dany dokument Informacja o skali (mianownik) podkładu mapowego wykorzystanego przy sporządzaniu dokumentu planistycznego. Tab.12. Charakterystyka sugerowanych dodatkowych atrybutów dla klasy SpatialPlan. Lokalne atrybuty dla klasy ZoningElement Nazwa atrybutu kod kodszczegolowy kodopis kodzmiana wskaznik rodzajwskaznika idplanu specificlandusekop problemkop specificlanduserozp backgroundmapscale Opis atrybutu Kod przeznaczenia terenu z rysunku planu, np. MN. Kod szczegółowy przeznaczenia terenu, np. MN-12. Informacja opisowa na temat przeznaczenia terenu, np. tereny mieszkaniowe. Wpływ ustaleń na zmianę dotychczasowego zagospodarowania terenu: przeznaczenie terenu pozostaje bez zmian, ustalenie zasad zagospodarowania, zmiana podstawowego przeznaczenia terenu. Informacja (tak/nie) o występowaniu wskaźników. Informacja skrótowa o rodzaju występujących wskaźników wypisanych po przecinku. Identyfikator dokumentu planistycznego. Kod przeznaczenia terenu wg. klasyfikacji z katalogu obiektów planistycznych. Informacja (tak/nie) o wątpliwościach przy mapowaniu przeznaczenia terenu na kod KOP. Kod przeznaczenia terenu wg. klasyfikacji z Rozporządzenia w sprawie wymaganego zakresu projektu miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego. Informacja o skali (mianownik) podkładu mapowego wykorzystanego przy określaniu kategorii planowanego zagospodarowania terenu. Tab.13. Charakterystyka sugerowanych dodatkowych atrybutów dla klasy ZoningElement. 47

48 4.5. Przebieg procesu harmonizacji zgodnie z przyjętymi założeniami technicznymi Ze względu na złożoność prac, proces harmonizacji zbiorów danych przestrzennych podzielony został na 2 zasadnicze etapy: Etap I transformacja danych źródłowych do układu współrzędnych ETRS89 oraz konwersja do formatu GML; Etap II mapowanie danych źródłowych w formacie GML do schematu INSPIRE dla tematu zagospodarowanie przestrzenne Transformacja danych źródłowych do układu współrzędnych ETRS89 oraz konwersja do formatu GML W pierwszym etapie prac wykonana została transformacja danych źródłowych do układu odniesienia ETRS89. Układ współrzędnych geograficznych ETRS89 jest oficjalnym wymaganym przez Przepisy Implementacyjne INSPIRE układem odniesienia. Transformacja wykonana została w oprogramowaniu ESRI ArcGIS. Kolejnym krokiem w ramach I etapu prac była konwersja danych źródłowych (z formatu źródłowego: najczęściej geobaza ESRI lub AutoCAD DWG) do formatu GML. Konwersja wykonywana została przy użyciu oprogramowania FME, które specjalizuje się w transformacji danych między różnymi formatami zapisu. Poniżej zilustrowany został ogólny schemat postępowania przy konwersji danych. Rys.14. Schemat postępowania przy konwersji danych do formatu GML. Wynikiem I etapu prac były źródłowe zbiory danych przestrzennych przetransformowane do układu odniesienia ETRS89 oraz zapisane w formacie GML. 48

49 Mapowanie danych źródłowych w formacie GML do schematu INSPIRE dla tematu zagospodarowanie przestrzenne W drugim etapie prac wykonany został zasadniczy element procesu harmonizacji tj. transformacja danych ze struktury źródłowej do struktury docelowej INSPIRE. Prace te wykonane zostały przy użyciu oprogramowania HUMBOLDT Alignment Editor (HALE), które jest oprogramowaniem typu open source, umożliwiającym mapowanie danych do pożądanej struktury docelowej. Harmonizacja danych przy użyciu oprogramowania HALE polega w ogólnym skrócie na zdefiniowaniu schematu zapisu (struktury) danych źródłowych, schematu zapisu (struktury) danych docelowych oraz określeniu reguł mapowania poszczególnych elementów danych ze struktury źródłowej do struktury docelowej. Rys.15. Struktura danych źródłowych zasięg wybranego dokumentu planistycznego z miasta Bytomia (po lewej) oraz struktura danych docelowych schemat INSPIRE dla tematu zagospodarowanie przestrzenne w zakresie planowanego zagospodarowania przestrzennego (po prawej). 49

50 Na rysunku nr 15 przedstawiony został widok struktury danych źródłowych (zasięg wybranego dokumentu planistycznego z miasta Bytomia) i struktury danych docelowych (schemat INSPIRE dla tematu zagospodarowanie przestrzenne planowane zagospodarowanie przestrzenne). Reguły mapowania pomiędzy tymi strukturami przedstawione zostały na rysunku nr 16. Oprogramowanie HALE umożliwia również podczytanie i wykorzystanie w procesie mapowania list kodowych z uprzednio zdefiniowanymi wartościami dla wybranych elementów. W procesie mapowania wykorzystane zostały oficjalne listy kodowe z rejestru INSPIRE ( m.in. z wartościami dla elementu levelofspatialplan (poziom planu zagospodarowania przestrzennego). Rys.16. Reguły mapowania pomiędzy tymi strukturą danych źródłowych a strukturą danych docelowych. Efektem mapowania struktury danych źródłowych do struktury docelowej jest zbiór danych przestrzennych zapisany w strukturze zgodnej z INSPIRE. Na rysunku nr 17 przedstawiony został efekt mapowania zasięgu dokumentu planistycznego z miasta Bytomia (w widoku geometrii oraz w widoku atrybutów). 50

51 Rys.17. Efekt mapowania zasięgu dokumentu planistycznego z miasta Bytomia (w widoku geometrii). Rys.18. Efekt mapowania zasięgu dokumentu planistycznego z miasta Bytomia (w widoku atrybutów). 51

52 Ostatnim krokiem w ramach II etapu prac było zapisanie efektu mapowania tj. danych docelowych do pliku w formacie GML. Jednocześnie podczas zapisywania pliku przeprowadzona została również walidacja pliku w celu sprawdzenia zgodności danych docelowych ze schematem aplikacyjnym INSPIRE. W przypadku kiedy walidacja zakończyła się wynikiem pozytywnym pliki zostały zapisane w formacie GML. Poniżej zaprezentowane zostały przykładowe pliki GML z danymi docelowymi (w strukturze zgodnej z INSPIRE). Rys.19. Przykładowe plik GML z danymi docelowymi, w strukturze zgodnej z INSPIRE (w widoku atrybutów). Rys.20. Przykładowe plik GML z danymi docelowymi, w strukturze zgodnej z INSPIRE (w widoku geometrii). 52

53 4.6 Zidentyfikowane problemy wraz z niezbędną dokumentacją W poniższym rozdziale omówione zostaną główne problemy, które zidentyfikowane zostały w procesie wektoryzacji zbiorów danych przestrzennych oraz harmonizacji zbiorów, metadanych i usług danych przestrzennych dotyczących planowania przestrzennego. Poniższe uwagi odnoszą się do dokumentów powstających na szczeblu lokalnym: miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego oraz studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego. Zidentyfikowane problemy podzielone zostały na dwie grupy: problemy związane z wektoryzacją lub przekształceniem zbiorów danych przestrzennych, problemy związane z harmonizacją przestrzennych. zbiorów, metadanych i usług danych Warto zaznaczyć iż nie są to jednak jedyne problemy związane z budową infrastruktury informacji przestrzennej dla tematu zagospodarowanie przestrzenne. Kluczowym problemem jest brak podstaw prawnych służących sporządzaniu dokumentów planistycznych w postaci elektronicznej w formie zbiorów danych przestrzennych określających zakres, standardy techniczne oraz sposób ich publikacji. Z punktu widzenia tworzenia i rozwoju krajowej infrastruktury informacji przestrzennej dla tematu zagospodarowanie przestrzenne zasadnym jest wskazanie możliwości, a w przyszłości być może obowiązku, tworzenia zbiorów danych przestrzennych dla nowopowstających dokumentów planistycznych. Drugim istotnym problemem zidentyfikowanym w trakcie realizacji projektu pilotażowego są przede wszystkim częściowe zmiany dokumentów planistycznych. Schemat aplikacyjny dla planowanego zagospodarowania przestrzennego (PLU) proponowany w specyfikacji danych dla tematu zagospodarowanie przestrzenne zakłada, iż klasa SpatialPlan obejmuje jeden dokument planistyczny. Dokument w postaci zmiany dokumentu planistycznego np. zmiana miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego, powinien funkcjonować jako odrębny zbiór danych przestrzennych w temacie zagospodarowanie przestrzenne. Zgodnie z ustawą o PZP, art. 34. wejście w życie planu miejscowego powoduje utratę mocy obowiązującej innych planów zagospodarowania przestrzennego lub ich części odnoszących się do objętego nim terenu. A zatem w chwili uchwalenia zmiany dokumentu planistycznego, następuje częściowe lub całkowite uchylenie poprzedniego dokumentu. Sytuację te prezentuje poniższa grafika. PLAN A Plan B 53

54 Zgodnie z ustawą z dnia 20 lipca 2000 r. o ogłaszaniu aktów normatywnych i niektórych innych aktów prawnych (z późn. zm.) po wprowadzeniu zmiany w aktach normatywnych (a zatem także w aktach prawa miejscowego) powinien zostać sporządzony jednolity dokument. Tekst jednolity ogłasza się nie rzadziej niż raz na 12 miesięcy (art. 16). Jako że załącznik graficzny stanowi integralną część uchwały, jednolitą formą objęta powinna zostać zarówno część tekstowa, jak również rysunek planu, a co za tym idzie także zbiory danych przestrzennych. W wielu gminach nie jest prowadzona taka praktyka, gdyż nie ma konsekwencji prawnych wynikających z niewywiązania się z tego zapisu. Jeżeli w jednostkach samorządu terytorialnego nie są sporządzane dokumenty jednolite, po wprowadzeniu zmiany dokumentu, dokument, który uległ zmianie powinien podlegać aktualizacji, ze względu na zasięg przestrzenny jego obowiązywania. Część planu, która została zastąpiona innym dokumentem nie jest przedmiotem sprawozdawczości INSPIRE, jest jednak istotna z punktu widzenia działań prowadzonych przez gminę. Uchylona cześć dokumentu, nie powinna być trwale usuwana i powinna być przechowywana w rejestrze jako archiwalny fragment planu. Plan który został częściowo zmieniony i nie opracowana została jednolita treść dokumentu planistycznego powinien zostać zaktualizowany o informację, w której części plan jest aktualnie wiążący, a w której plan jest nieaktualny. Dotychczasowy zasięg obowiązywania dokumentu powinien zostać przecięty z zasięgiem obowiązywania zmiany tegoż dokumentu. W ten sposób zostaną utworzone dwa zbiory danych przestrzennych: zbiór obowiązujący oraz zbiór nieaktualny. Poniżej zaprezentowana została opisana powyżej propozycja schematu postępowania w przypadku gdy nie opracowana została jednolita treść dokumentu planistycznego. 1. Stan wyjściowy: plan mpzp A, został zmieniony częściowo przez plan mpzp B. Plan A częściowo nadal obowiązuje, natomiast na obszarze objętym zmianą mpzp B, przestaje obowiązywać. PLAN A Plan B PLAN A obow. Plan A nieobow. Plan B 2. Określony zostaje aktualny zasięg obowiązywania mpzp A, poprzez usunięcie obszaru objętego planem B. PLAN A P1- nieobow Plan B 54

55 3. Określony zostaje zasięg w którym plan mpzp A nie obowiązuje mpzp A PLAN A A - nieobow. Plan B Harmonizacji podlegać powinny aktualnie obowiązujące dokumenty planistyczne, czyli w tym przypadku: plan mpzp A oraz plan mpzp B. Dokument mpzp A stanowi treść archiwalną, dlatego powinien zostać włączony do rejestru mpzp prowadzonego w gminie. Trzeci istotny problemem zidentyfikowanym w trakcie realizacji projektu pilotażowego dotyczy studiów uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego które zostały częściowo zmienione i posiadają ujednoliconą formę. Problemem jest różny sposób ujednolicania dokumentu, zarówno dotyczy to części tekstowej jak i graficznej. Zapis 8. ust.3 z rozporządzenia w sprawie zakresu projektu SUiKZP gminy Ujednolicona forma projektu studium, o której mowa w ust. 2, stanowi załącznik do uchwały, o której mowa w art. 12 ust. 1 ustawy. mówi tylko o formie natomiast nie określa sposobi i zakresu. W związku z czym trudno jest określić które części tego dokumentu są wiążące dla zmiany a które dla całego dokumentu Kolejnym problemem są zastosowane skale opracowania od 1:5000 do 1:25000 zgodne z 5. pkt 1. w/w rozporządzenia, co skutkuje stosowaniem różnych określeń dla przeznaczeń lub użytkowania terenów. Skutkiem takiej praktyki są tereny, które skupiają w sobie kilka przeznaczeń dając nieograniczoną możliwość lokalizacji przeznaczeń w planach miejscowych przykładem takim są tereny zabudowane, zainwestowane, zurbanizowane czy tereny wiejskich jednostek osadniczych. Kolejnym problemem jest stosowanie skali opracowania 1: czy 1: skutkującym brakiem możliwości precyzyjnego rozgraniczenia terenów. W opracowaniach wielkoskalowych często stosowane są ustalenia strefowe, które stanowią oznaczenia nieprecyzyjne i z jednej strony nie stanowią wyznaczonych terenów w rozumieniu 7 pkt 1 lit e) w/w rozporządzenia, z drugiej strony stanowią kierunki zmian w strukturze przestrzennej gminy oraz w przeznaczeniu terenów w rozumieniu Art. 10. ust 2 pkt. 1 ustawy o p. i z.p. i są wiążące dla sporządzanych planów miejscowych, przykładem takim jest strefa mieszkaniowa. 55

56 Problemy zidentyfikowane w procesie wektoryzacji lub przekształcania zbiorów danych przestrzennych 1. Brak spójności granic W przypadku wielu gmin zaistniał problem braku spójności przebiegu granic opracowań planistycznych z granicami działek ewidencyjnych oraz granicami z Państwowego Rejestru Granic (PRG). Po nadaniu georeferencji załącznikom w postaci rastrowej okazywało się, iż plan mimo że teoretycznie został opracowany do granicy gminy, występują pewne obszary, które nie zostały objęte rysunkiem planu, lub plan ten nachodzi na sąsiednią gminę. Poniższa rycina prezentuje przykład niespójności przebiegu granic na przykładzie planu miejscowego dla gminy Tworóg. Przerywaną zieloną linią zaznaczona granica planu, czerwoną linią zaznaczone są granice działek ewidencyjnych, natomiast przerywaną szarą linią zaznaczone zostały granice gminy (PRG). Rys.21. Przykład niespójności przebiegu granic planu (rozbieżne linie granic). Niespójność między granicami dokumentów planistycznych oraz granicami gminy zaistniała nie tylko w przypadku danych powstających w procesie georeferencji załączników graficznych dokumentów i wektoryzacji zbiorów, ale także w przypadku istniejących zbiorów danych przestrzennych (na przykład w mieście Bytom). 2. Błędna georeferencja Niektóre gminy przekazały posiadane przez siebie pliki rastrowe planów z nadaną georeferencją. W kilku przypadkach konieczne było powtórzenie procesu rektyfikacji rastrów, gdyż nadana wcześniej georeferencja nie była wystarczająco dokładna. Sytuacja ta mogła zaistnieć z dwóch przyczyn. Po pierwsze wykonana wcześniej georeferencja mogła opierać się na dawnym zasobie ewidencji gruntów i budynków. Dodatkowo znaczne błędy przy georeferencji mogły zostać spowodowane licznymi 56

57 przetworzeniami rysunków. Załączniki które były wielokrotnie kopiowane i skanowane zostały zdeformowane, w związku z tym utracona została ich pierwotna geometria. 3. Występowanie obszarów pustych między planami na skutek błędnej georeferencji Na skutek błędów związanych z niespójnością granic i problemów związanych z nadaniem georeferencji, zdarzały się przypadki, w których sąsiadujące ze sobą dokumenty, nie posiadały wspólnej granicy. Poniższa rycina prezentuje przykład niespójności granic sąsiadujących ze sobą planów miejscowych. Na czerwono zaznaczona luka pomiędzy planami dla gminy Tworóg. Rys.22. Przykład niespójności przebiegu granic planu (występowanie obszarów pustych między planami na skutek błędnej georeferencji). W takich przypadkach, w ramach realizacji pilotażu, prowadzone były konsultacje z gminą w celu odpowiedniego przeprowadzenia granicy wspólnej między planami. 4. Błędne wyznaczenie obszaru objętego planem przez wykonawcę W gminie Tworóg oraz gminie Wielowieś zaobserwowano problemy z błędnym określeniem przez wykonawcę planu granic opracowania. Zaistniały tutaj następujące sytuacje: nachodzenie na siebie planów, które względem siebie nie są zmianami, zmiana planu, która obejmowała dwa plany, mimo iż w uchwale zaznaczone było iż zmiana dotyczy tylko jednego z tych planów. Poniższa rycina prezentuje trzy plany z gminy Tworóg. Plan zaznaczony na pomarańczowo zgodnie z treścią uchwały nie posiada części wspólnej z planami, które znajdują się w górnej części rysunku, jednak po wykonaniu wektoryzacji na podstawie rastrów z nadaną georeferencją okazało się, iż występuje część wspólna dla tych planów. 57

58 Rys.23. Przykład niespójności przebiegu granic planu (nieścisłości co do występowania części wspólnych sąsiadujących planów). 5. Transformacja danych Dane podlegające procesowi harmonizacji powinny zostać przetransformowane do europejskiego ziemskiego systemu odniesienia o skróconej nazwie ETRS89. Kod EPSG tego układu to Jednym z zaobserwowanych problemów podczas wykonywania transformacji jest transformacja danych opracowanych w układzie 1965 do układu docelowego. W przypadku tych układów niezbędne jest wykonanie transformacji przestrzennej pomiędzy układami elipsoidalnymi. Układ 1965 został bowiem zdefiniowany na elipsoidzie Krasowskiego, natomiast system ETRS-89, na elipsoidzie WGS-84. Przy przekształceniach danych źródłowych opracowanych w układzie 1965 stosuje się także poprawki empiryczne do przeliczeń matematycznych między układami, dlatego też proces ten wykonuje się zazwyczaj w oprogramowaniu geodezyjnym (umożliwiającym stosowanie wspomnianych wyżej poprawek). Wykonując transformację w oprogramowaniu GIS, w którym nie jest możliwe uwzględnienie poprawek empirycznych otrzymane współrzędne obiektów znacznie odbiegają od wartości otrzymanych w wyniku przeliczenia w oprogramowaniu geodezyjnym. 6. Konwersja danych opracowanych w oprogramowaniu typu CAD Znaczna część opracowań planistycznych powstaje przy wykorzystaniu oprogramowania do grafiki inżynierskiej. Dane te z reguły nie posiadają zapisanej informacji o układzie odniesienia i sporządzane są w lokalnym układzie przyjętym przez wykonawcę. Dodatkowo dane zapisane w postaci grafiki inżynierskiej (np. w formacie DWG, DXF lub DGN) posiadają bardzo zróżnicowaną strukturę i nie zawsze możliwe jest szybkie i bezproblemowe wyodrębnienie poszczególnych treści. W ramach projektu pilotażowego analizowane były dane zapisane w formacie DWG dla gminy Zawadzkie oraz Lubliniec. Jeden z przekazanych zestawów danych pochodzący z gminy Lubliniec (Uchwała nr 549/LII/2014 miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego dla obszaru położonego pomiędzy ul. Opolską a ul. Oleską w północnej części miasta Lublińca) nie wymagał wykonania transformacji, gdyż był zapisany w układzie PUWG Dodatkowo zapisany był 58

59 w łatwo identyfikowalnej strukturze -poszczególne treści rysunku planu zostały podzielone na warstwy, dzięki czemu w łatwy sposób można było wyodrębnić dane opisujące granicę opracowania i tereny planu. Posiadając dane w odpowiednio zdefiniowanym układzie i w czytelnej strukturze możliwe jest przetworzenie danych DWG do formatu GIS bez utraty jakości danych, zarówno w zakresie geometrii, jak również treści. W przypadku danych uwzględnionych w pilotażu tylko jeden zestaw danych z przekazanych 15 spełnił ten warunek. W przypadku pozostałych 14 przekazanych planów w formacie DWG nie możliwe było przekształcenie danych do formatu GIS bez wykonywania transformacji (transformacja między układem lokalnym opracowania graficznego DWG do układu 2000 przy użyciu transformacji afinicznej). W ramach projektu została wykonana transformacja danych wektorowych dla dwóch wybranych zasięgów dokumentów gminy Lubliniec. Transformacja ta została wykonana przy wykorzystaniu funkcji Spatial Adjustment w oprogramowaniu ESRI ArcGIS. W przypadku wykonania transformacji na danych wektorowych nie możliwe było idealne ich dopasowanie względem granic działek ewidencyjnych (błąd transformacji). 7. Problemy związane ze stosowaną klasyfikacją przeznaczenia terenu W projekcie pilotażowym założono, że klasy przeznaczenia terenu z dokumentów źródłowych są reklasyfikowane zgodnie z propozycją katalogu obiektów planistycznych, a następnie poddawane mapowaniu zgodnie z klasyfikacją HILUCS. Problemy z reklasyfikacją związane z przejściem między katalogiem obiektów planistycznych a klasyfikacją HILUCS opisane zostały w rozdziale 3. Wiele klas z katalogu obiektów planistycznych w ogóle nie wystąpiło na obszarach pilotażowych, natomiast zidentyfikowano kilka problemów z mapowaniem przeznaczenia terenu z dokumentów źródłowych do klasyfikacji z katalogu obiektów planistycznych. Problem taki wystąpił na przykład dla terenów zamkniętych w klasyfikacji z katalogu obiektów planistycznych nie występuje klasa przeznaczenia terenu odpowiadająca terenom zamkniętym. Sytuacja ta może być związana z tym, że klasyfikacja w katalogu obiektów planistycznych jest bardzo rozbudowana i posiada zbyt wiele wydzieleń, które w większym stopniu są odniesione do obiektów z bazy danych obiektów topograficznych, niż do klasyfikacji przeznaczenia terenu stosowanej na rysunkach planów. 59

60 4.6.2 Problemy zidentyfikowane w trakcie harmonizacji zbiorów danych przestrzennych 1. Występowanie kilku obiektów w klasie SpatialPlan Praktyka przygotowania dokumentów planistycznych jest zróżnicowana w zakresie sposobu opracowania załączników graficznych do planu. Można się spotkać z sytuacją, gdy ze względów technicznych rysunek planu jest dzielony na części. Tym samym w klasie spatialplan występuje kilka obiektów - plan składa się z kilku załączników. W takiej sytuacji niezbędne jest połączenie przestrzenne obiektów z zastosowaniem np. funkcji merge, aby była zachowana zgodność ze specyfikacją danych dla tematu zagospodarowanie przestrzenne. Dla klasy SpatialPlan, w zbiorze danych przestrzennych może występować tylko jeden obiekt. Na poniższej ilustracji przedstawiono wizualizację opisanego przypadku. Rys.24. Plan miejscowy dla gminy Zawadzkie składający się z 3 obiektów (po lewej), a następnie przetworzony za pomocą funkcji merge do postaci 1 obiektu (po prawej). 2. Braki informacyjne w plikach źródłowych Problem dotyczy przede wszystkim elementów obligatoryjnych w schemacie docelowym, które nie mogą być poprawnie wypełnione ze względu na brak odpowiedniej informacji w plikach źródłowych. Sytuacja ta jest dość powszechna bowiem zakres informacji obligatoryjnie pozyskiwanej dla każdej z klas obiektów nie jest powszechnie pozyskiwany w polskiej praktyce planistycznej. Przykładem może być ujęty w specyfikacji atrybut identifiernamespace przechowujący informację o identyfikatorze zbioru uzyskanym z GUGiK po zgłoszeniu zbioru danych przestrzennych do ewidencji. Wskazanym jest opracowanie szczegółowej instrukcji dla gmin oraz wykonawców planów reprezentującej w sposób jednoznaczny zakres obligatoryjnych atrybutów dla wszystkich klas obiektów występujących w schemacie aplikacyjnym PlannedLandUse. 60

61 3. Kodowanie polskich znaków Jednym z najpowszechniejszych problemów, z którym spotykamy się w pracy z oprogramowaniem narzędziowym jest stosowanie różnych systemów kodowania polskich znaków. W zależności od zastosowanego oprogramowania, stosowane są różne systemy kodowania i zapisu polskich znaków może to powodować problemy z czytelnością znaków szczególnych właściwych dla alfabetu polskiego. Zgodnie z wymogami zapisanymi w specyfikacji danych dla tematu zagospodarowanie przestrzenne (rozdział 8.2.4) wymaganym systemem kodowania znaków jest system UTF-8. Kodowanie należy zweryfikować na etapie przygotowania pliku źródłowego do formatu GML, który będzie poddawany harmonizacji. W sytuacji, w której stwierdzimy system kodowania inny od UTF-8 należy go przetworzyć, a następnie zapisać w formacie GML. 4. Brak ujednoliconego, krajowego rejestru obejmującego elementy wymagające odwołania się poprzez unikalne identyfikatory do określonych list słownikowych/kodowych Jednym z kluczowych założeń stosowanych w konstrukcji baz danych jest możliwość tworzenia słowników, które zapewniają jednoznaczne stosowanie określonych nomenklaturzestawień wartości, klas, dla danej cechy-atrybutu. Dla tematu zagospodarowanie przestrzenne powinien zostać opracowany krajowy rejestr list kodowych, stanowiący uzupełnienie rejestru INSPIRE: Wszędzie tam, gdzie można zaproponować wartości słownikowe dla atrybutów ujętych w specyfikacji danych, właściwych dla polskiego systemu planowania przestrzennego powinien być opracowany rejestr kodowania takich wartości. Przykładem jest element PlanTypeName informujący o oficjalnej nazwie rodzaju dokumentu planistycznego (np. MPZP, SUiKZP, MPO). Na chwilę obecną nie występuje krajowa lista wartości dla tego elementu, która umożliwiałaby odwołanie się do oficjalnej wartości. Rejestr taki powinien być dostępny pod dedykowanym adresem URI udostępnionym przez organ wiodący. 5. Brak zasad tworzenia identyfikatorów dla dokumentów planistycznych w ewidencji zbiorów i usług danych przestrzennych Nie istnieją zasady tworzenia identyfikatorów dla zbiorów i usług danych przestrzennych dla tematu zagospodarowanie przestrzenne do stosowania w ewidencji zbiorów i usług danych przestrzennych prowadzonych przez GUGiK. Organ wiodący powinien podjąć prace nad opracowaniem systemu identyfikatorów dla zbiorów danych przestrzennych dotyczących tematu 3.4, aby zachować ich unikatowość - brak powtarzalności. W chwili obecnej w ewidencji zbiorów mogą się znaleźć zbiory o powtarzającym się identyfikatorze, a dodatkowo nie niesie on ze sobą informacji na temat tego z jakiej gminy jest określony zbiór. Pożądane jest stosowanie identyfikatora składającego się elementu zgodnego z rozporządzeniem: PL.ZIPPZP.nrPorzadkowy (nadawanego przez GUGIK z ramienia GGK), jest to tzw. przestrzeń nazw identyfikatora, 61

62 rozszerzonego o element uszczegóławiający: TERYT.nrUchwaly (tzw. kod). Ostatecznie identyfikator przyjmie wówczas postać: PL.ZIPPZP.nrPorzadkowy.TERYT.nrUchwaly. 6. Brak dostępu do specjalistycznego oprogramowania umożliwiającego konwersję plików GIS do formatu GML oraz brak wiedzy i umiejętności w zakresie modelowania danych i stosowania standardów informatycznych i geoinformacyjnych wśród pracowników gmin Jest to bardzo kompleksowa, kluczowa bariera w przeprowadzeniu procesu harmonizacji. Harmonizacja jest głównie procesem geoinformatycznym, bazującym na technicznym przetworzeniu plików zgodnie z określonymi standardami i zasadami ujętymi w specyfikacji. Umiejętność czytania tych zasad w języku informatycznym (za pomocą języka UML), jak również umiejętność ich zastosowania dla zbiorów danych przestrzennych (obsługa plików GML) wymaga specjalistycznego przygotowania. Harmonizacja wymaga odpowiedniego zaplecza narzędziowego, w tym oprogramowania komercyjnego w gminach takie zaplecze nie istnieje. Zakładając, że zadanie wykonania harmonizacji zbiorów danych przestrzennych będzie ujęte w ramach prac zlecanych zewnętrznym wykonawcom opracowującym dokumenty planistyczne, niezwykle ciężko jest stwierdzić, czy jednostki te będą potrafiły poprawnie przygotować zbiory zgodnie ze specyfikacją danych dla tematu zagospodarowanie przestrzenne zaimplementować schemat aplikacyjny. Sugerowane jest przeprowadzenie spotkań konsultacyjnych w tym zakresie ze środowiskiem urbanistów i biurami planistycznymi. W ocenie Wykonawcy, doświadczenia w zakresie przeprowadzenia harmonizacji w naszym kraju są jak do tej pory niewielkie, a na pewno niewystarczające. Do tej pory został zrealizowany jeden duży projekt dla Głównego Urzędu Geodezji i Kartografii dotyczący harmonizacji zbiorów i usług danych przestrzennych dla tematów z załącznika pierwszego ustawy o IIP. Nie ma dostępnych dobrze udokumentowanych dobrych praktyk i przykładów wdrożonych wyników harmonizacji dla tematu zagospodarowanie przestrzenne z Polski, ale też innych krajów członkowskich. Tym samym, należy przyjąć założenie, że należy kontynuować prace mające na celu identyfikację kolejnych przypadków użycia zapisów specyfikacji danych (ang. use cases) jak również dążyć do powszechnej wymiany informacji o dobrych praktykach w tym zakresie. Tym samym w pierwszym rzędzie należałoby podjąć działania edukacyjno-informacyjne mające na celu uświadomienie gminom zakresu prac w ramach procesu harmonizacji np. w formie seminariów konsultacyjno-informacyjnych, a następnie podjąć działania szkoleniowe mające na celu przygotowanie wykonawców planów do harmonizacji zbiorów (przetwarzanie danych do GML, stosowanie schematu aplikacyjnego, mapowanie przeznaczenia terenu do klasyfikacji HILUCS, przygotowanie metadanych, udostępnienie usług). Pracownicy gmin powinni zostać przeszkoleni z odpowiedniego przygotowania opisu przedmiotu zamówienia w zakresie opracowania dokumentów planistycznych oraz 62

63 umiejętności niezbędnych przy poprawnym odbiorze prac, w komponencie dotyczącym harmonizacji zbiorów. Można również rozważyć utworzenie przez Organ Wiodący narzędzia do walidacji zbiorów po harmonizacji, dostępnego dla pracowników gmin jak również dla wykonawców dokumentów planistycznych. Pliki wynikowe harmonizacji powinny być poddane walidacji zgodności ze specyfikacją danych. Obecnie nie mamy narzędzi powszechnie dostępnych w gminach, umożliwiających jednoznaczne zweryfikowanie poprawności plików GML. Jednym z wniosków sformułowanych w trakcie spotkania konsultacyjnego z gminami biorącymi udział w pilotażu było oczekiwanie, a wręcz konieczność wskazania dalszych kroków, jakie powinny być podjęte przez gminy po otrzymaniu wyników niniejszego projektu i włączeniu do zasobów gminy. Po harmonizacji, właściciel danych musi zapewnić aktualność zasobu, a w szczególności pamiętać o: uzupełnieniu odpowiednich atrybutów np. po uzyskaniu nowej informacji na temat zasobu np. po nadaniu przez GUGIK identyfikatora zbioru, aktualizacji danych zmiany dokumentów planistycznych powodują zmiany z zbiorach (uwagi do planu, powierzchnia obowiązywania, odniesienie czasowe informacja do kiedy obowiązywał dany dokument). Na chwilę obecną, poza nielicznymi wyjątkami (jednostki w Związku Miast i Gmin Dorzecza Parsęty) wygenerowanie pliku GML po aktualizacji danych w zasobie będzie praktycznie niewykonalne dla gmin objętych pilotażem w ramach niniejszego projektu, z powodu braku odpowiedniej wiedzy i narzędzi. 63

64 5. Rejestr miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego Rejestr miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego prowadzony jest przez jednostki samorządowe na podstawie art. 31 ustawy o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym (Dz. U. z 2012 r., poz. 647 ze zmianami). Prowadzone przez gminy rejestry planów miejscowych mają za zadanie zebranie podstawowej informacji o obowiązujących i nieaktualnych planach zagospodarowania przestrzennego. Brak unormowań prawnych określających szczegółowe zasady prowadzenia rejestru przyczyniło się do istnienia różnic pomiędzy rejestrami prowadzonymi przez poszczególne gminy. Zakres informacyjny rejestrów ogranicza się zazwyczaj do podstawowej informacji na temat planów miejscowych, obejmującej: nazwę planu, numer uchwały rady zatwierdzającej plan, numer dziennika urzędowego, powierzchnię planu wyrażoną w hektarach. W zdecydowanej większości rejestrów nie ma możliwości odniesienia obszaru planu miejscowego do konkretnego miejsca w przestrzeni są one, bowiem prowadzone najczęściej w formie tabelarycznej elektronicznej. Zdarzają się również wersje papierowe tego rejestru. Rezultatem takiego stanu rzeczy jest ograniczona czytelność rejestru dla różnych grup odbiorców oraz minimalizacja jego roli w monitorowaniu polityki przestrzennej na poziomie lokalnym Zakres informacyjny rejestru miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego (mpzp) Dyrektywa INSPIRE wraz z przepisami implementacyjnymi i powstająca krajowa infrastruktura informacji przestrzennej umożliwiają zmianę roli rejestru mpzp oraz wzmocnienie jego potencjału w monitoringu procesów planistycznych na poziomie lokalnym. Analizując zakres informacyjny bazy danych dla rejestru planów miejscowych należy przyjąć założenie, że jej najważniejszym elementem powinna być geometryczna reprezentacja zasięgu przestrzennego danego planu miejscowego rejestr powinien być prowadzony w formie zbioru danych przestrzennych. Założenie to jest zgodne z przyjętym przez Ministerstwo Infrastruktury i Rozwoju planem budowy infrastruktury informacji przestrzennej w etapie na latach Prowadzenie rejestru planów miejscowych w systemie teleinformatycznym z zastosowaniem technologii geoinformacyjnych (a więc w formie zbioru danych przestrzennych) zwiększa możliwości analizowania informacji przechowywanych w tym rejestrze. Zakres informacyjny bazy danych rejestru powinien bazować na strukturze wynikającej z zapisów klasy SpatialPlan (zgodnie ze specyfikacją danych dla tematu zagospodarowanie przestrzenne). Szczególnie istotne mogą być następujące informacje: 1. data początku oraz końca obowiązywania planu ułatwi monitorowanie ciągłości procesów planistycznych, 64

65 2. informacja dotyczącą etapu procedowania, na jakim znajdują się prace nad dokumentem planistycznym dałoby to dokładniejszy obraz stanu planistycznego w gminie czyli informację nie tylko o obowiązujących planach lecz również o tych w trakcie sporządzania. Byłaby to również ważna informacja dla mieszkańców gminy żywo zainteresowanych zmianą zapisów miejscowych planów, 3. informacja o akcie prawnym (ustawie) oraz dacie jego uchwalenia na podstawie którego stworzono dany dokument planistyczny wraz z informacją o formacie występowania dokumentu przydatna w sprawozdawczości w gminie (badanie GUS dotyczące planowania przestrzennego). Dodatkowo informacje na temat zasięgu planu warto rozszerzyć o następujące elementy: 1. numer TERYT jednostki administracyjnej, do której odnosi się dokument. 2. numer uchwały, na podstawie której dokument obowiązuje. 3. pozycja w dzienniku urzędowym województwa 4. nazwa jednostki planistycznej (np. nazwa gminy, wsi, dzielnicy) 5. powierzchnia obowiązywania dokumentu 6. skala załącznika graficznego 7. nazwa pliku graficznego zawierającego zeskanowany rysunek planu z nadaną georeferencją Ze względu na duże zróżnicowanie liczby dokumentów planistycznych w gminach, a szczególnie w miastach, należy założyć, że atrybuty fakultatywne będą mogły być rozwijane zgodnie z potrzebami i specyfiką określonej jednostki samorządowej Rejestr mpzp w formie bazy danych kluczowe korzyści Gromadzenie informacji na temat zasięgów obowiązujących planów miejscowych w postaci zbioru danych przestrzennych jest istotne z punktu widzenia planowania na poziomie lokalnym, ale także na poziomie wojewódzkim, czy też krajowym. Rejestr planów miejscowych w formie bazy danych przestrzennych pozwoli na szybki dostęp do informacji o obszarach, dla których dostępne są opracowania planistyczne, jak również pozwoli m.in. na szybką identyfikację obszarów problemowych, a także takich, gdzie istnieje potrzeba sporządzenia miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego. Próbując porównać obecny, tradycyjny sposób prowadzenia rejestru z proponowanym nowym, zapisanym w systemie GIS należy zwrócić uwagę na korzyści wynikające z tych zmian. Poniższa tabela w schematyczny sposób przedstawia podstawowe funkcje dwóch form prowadzenia rejestru (obecny oraz proponowany). 65

66 FUNKCJE Informacja o planie Wizualizacja danych Wykonywanie analiz i interpretacja wyników Sprawozdawczość NIEPRZESTRZENNY (np. postać tabelaryczna) Rejestr zawiera podstawowe informacje o planach, których zakres ustalany jest wg własnego uznania przez gminy. Bardzo często nie ma możliwości porównania rejestrów prowadzonych przez różne gminy. Jedyną formą wizualizacji jest papierowy rysunek planu (jako załącznik graficzny). Zdarza się że jest on nieczytelny oraz trudny do interpretacji. Taka wizualizacja uniemożliwia zlokalizowanie planu w przestrzeni gminy. Odczytywanie danych może być w związku z tym czasochłonne. Rejestr w formie analogowej nie daje możliwości wykonywania analiz przestrzennych i oceny zmienności procesów. Rejestr prowadzony często jako tabela wymaga manualnego porównywania danych i tworzenia odrębnych analiz wymagających znajomości procedur przetwarzania danych metodami statystycznymi, są również czasochłonne. Rejestr często nie zawiera wystarczających informacji m.in do wypełnienia formularza PP-1. Jego uzupełnienie wymaga doświadczenia planistycznego REJESTR MIEJSCOWYCH PLANÓW 66 GIS Rejestr w postaci bazy danych zawiera informacje o planach, zapisane w sposób uporządkowany, wg ustalonej struktury. Istnieje możliwość porównania rejestrów miejscowych planów prowadzonych zgodnie z ustaloną strukturą. Informacja jest porównywalna i kompletna. Umożliwiona jest prezentacja danych zgodnie z ogólnie przyjętymi zasadami wizualizacji, a także dodatkowo w zależności od założonych kryteriów i cech zapisanych w bazie danych. Zapisanie rejestru w formie bazy danych daje możliwość zlokalizowania planu na określonym obszarze gminy możliwa jest analiza przestrzennych relacji między planami. Jeżeli dane zapisane są w jednolitej i spójnej strukturze ich zakres informacyjny jest łatwy do interpretacji. Rejestr w formie GIS w łatwy i szybki sposób umożliwia wykonywanie analiz przestrzennych. Możliwość wykonywania analizy w ramach jednego rejestru lub łączenia z innymi rejestrami prowadzonymi przez gminę lub powiat. Wyniki mogą być interpretowane za pomocą zestawień ilościowych jak i wizualizacji na mapie. Rejestr może uwzględniać informacje potrzebne do wypełnienia sprawozdania PP-1. Uzyskanie potrzebnych zestawień jest dostępne automatycznie,

67 Łączenie z innymi rejestrami Zarządzanie jakością planów - kontrola pomyłek Monitoring polityki przestrzennej i wiedzy od wypełniającego oraz związane jest z bezpośrednią analizą zapisów uchwał. Zbieranie informacji oraz wykonywane obliczenia przez pracowników gminy są czasochłonne. Rejestr nie daje możliwości łączenia informacji z innych rejestrów w gminie. Porównywanie danych z różnych rejestrów jest bardzo żmudne i czasochłonne. Rejestr prowadzony w formie tabeli nie daje możliwości identyfikacji pomyłek związanych z błędnym wyznaczeniem przebiegu granicy planu. Szczególnie jeżeli plan występuje w formie analogowej weryfikacja zasięgu planów w odniesieniu do sąsiadujących jednostek przestrzennych w gminie jest utrudniana. Monitorowanie zmian zachodzących w zagospodarowaniu przestrzennym nie jest efektywne brak informacji o zróżnicowaniu przestrzennym procesów planistycznych. a czas potrzebny na wypełnienie sprawozdania znacznie się skraca. Zaangażowanie ogranicza się do pracy jednego pracownika. Rejestr w formacie GIS może być łączony z innymi rejestrami pod warunkiem ich prowadzenia w formie danych przestrzennych. Daje to możliwość szybkiego wykorzystania danych zawartych w innych rejestrach na potrzeby analizowania relacji i zależności przestrzennych na poziomie lokalnym, ale również w powiatach. Rejestr prowadzony w postaci danych przestrzennych, pozwala na łatwiejszą kontrolę jakości danych dotyczących zasięgów planów oraz ich korektę na odpowiednim etapie procedowania. Rejestr GIS umożliwia monitorowanie zmian w zagospodarowaniu przestrzennym większa efektywność monitoringu. Możliwość łączenia informacji z innych rejestrów wzmacnia potencjał ciągłego monitorowania zmian w decyzjach dotyczących planowania przestrzennego, a nie tylko co 4 lata jak zobowiązuje ustawa. Tab.14. Przedstawienie podstawowych funkcji dwóch form prowadzenia rejestru (w postaci tabelarycznej oraz danych przestrzennych). 67

68 Jedną z najważniejszych korzyści proponowanego zakresu informacyjnego oraz formy zapisu rejestru jest możliwość wizualizacji danych zawartych w bazie. Prowadzenie rejestru w nowej postaci ułatwiłoby pracę w samorządach gdyż przyśpieszyłoby wykonywanie wielu potrzebnych analiz i porównań. Zdecydowanie usprawnione zostałyby prace związane ze sprawozdawczością w zakresie badania PP-1. Dostęp do rejestru poprzez usługi sieciowe byłby również znaczącym ułatwieniem dla mieszkańców Rejestr mpzp instrumentem monitoringu polityki przestrzennej Ważnym aspektem polityki przestrzennej każdej gminy jest monitoring zmian zachodzących w zagospodarowaniu przestrzennym obszaru gmin. Miejscowe plany zagospodarowania przestrzennego nie są jedynymi dokumentami związanymi z zagospodarowaniem przestrzennym w gminie. Rejestr wniosków o zmianę planu, rejestr wniosków o zmianę studium, rejestr decyzji o warunkach zabudowy, rejestr decyzji o lokalizacji inwestycji celu publicznego, rejestr decyzji środowiskowych czy ewidencja miejscowości, ulic i adresów to kluczowe rejestry prowadzone przez samorządy, będące w ścisłej korelacji przestrzennej oraz informacyjnej. Art. 32 ustawy o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym obliguje wójta, burmistrza lub prezydenta miasta do dokonania raz w czasie trwania kadencji analizy zmian w zagospodarowaniu przestrzennym oraz opracowania wieloletniego programu sporządzania planów miejscowych. Wykorzystując aspekt przestrzenny wymienionych wyżej rejestrów publicznych władze samorządowe mogłyby w łatwy sposób dokonywać analizy zmian w zagospodarowaniu przestrzennym, a co ważniejsze, dzięki aktualizowaniu na bieżąco danych w rejestrach analiza mogłaby być prowadzona na bieżąco, a nie tylko raz w czasie trwania kadencji. Wspólną cechą wszystkich wyżej wymienionych rejestrów jest odniesienie do przestrzeni. Każda pozycja w rejestrze to konkretna działka ewidencyjna, nieruchomość, miejsce, obszar definiowany adresem. Istotnym elementem prawie każdego rejestru jest również funkcja i rodzaj zabudowy (zawierają ją między innymi: rejestr wniosków o zmianę planu, rejestr decyzji o warunkach zabudowy, rejestr decyzji środowiskowych). Łączenie rejestrów i wspólne porównywanie danych pozwoliłoby na obserwowanie zmian w przestrzeni, ułatwiłoby obliczenie wykorzystania ( wyczerpania ) obowiązujących planów oraz przeanalizowanie czy zachodzi np. konieczność zmiany studium lub planu miejscowego. Porównanie planu miejscowego z jego zmianą pozwala wyliczyć powierzchnię terenów podlegających art. 36 ustawy o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym (renta planistyczna oraz odszkodowanie). Korzystanie z rejestrów dotyczących zagospodarowania przestrzennego nie ogranicza się tylko do informacji powstającej na poziomie gminy. Przykładem takiego rejestru jest ewidencja gruntów i budynków. Jest to rejestr referencyjny, istotny także z perspektywy mieszkańca, dla którego informacja o przestrzeni zawęża się do granic jego nieruchomości. 68

69 Kolejnym ważnym rejestrem prowadzonym przez powiat jest rejestr pozwoleń na budowę. Rejestr ten jest ważnym elementem analizy zmian w zagospodarowaniu przestrzennym. Wykorzystując dane z tego rejestru i łącząc je z rejestrem planów miejscowych można monitorować ruch budowlany na terenie gminy. Dzieląc pozwolenia na budowę według rodzaju zabudowy możemy zaobserwować kierunek zmian na danym obszarze. Bolączką polskiego planowania przestrzennego jest nadmierna ilość terenów przeznaczonych pod zabudowę. Prowadzenie rejestrów z wykorzystaniem systemu GIS pozwoliłoby na monitorowanie stopnia wykorzystania ww. terenów i dałoby mocne argumenty w dyskusji ze społeczeństwem przy kolejnych zmianach planów miejscowych. Innym ważnym rejestrem prowadzonym przez powiat jest rejestr cen i wartości nieruchomości. Przedstawienie danych z tego rejestru na tle rejestru planów miejscowych pozwoliłoby odpowiedzieć na pytanie jak plan miejscowy kształtuje rynek nieruchomości, a przeznaczenie w planie wpływa na wartość działek. Korzystanie z rejestrów powinno mieć charakter międzyinstytucjonalny. Rejestry prowadzone w gminach powinny być dostępne w powiatach np. w gospodarowaniu mieniem Skarbu Państwa lub przy realizacji innych zadań powiatu. Uniwersalny format danych rejestrów ułatwiłby również tworzenie i aktualizację planu zagospodarowania przestrzennego województwa. Plan zagospodarowania przestrzennego województwa sporządza się dla obszaru całego województwa, więc obejmuje obszar danej gminy. Również wiele innych rejestrów prowadzonych przez np. marszałka województwa można by było wykorzystać w codziennej pracy samorządów, np. rejestr wydanych decyzji o ustaleniu lokalizacji inwestycji celu publicznego o znaczeniu krajowym i wojewódzkim. Poniżej przedstawiono schemat relacji rejestru miejscowych planów z innymi rejestrami powstającymi na szczeblu gminy, powiatu i województwa (rys. 25). 69

70 GMINA POWIAT REJESTR WNIOSKÓW O ZMIANĘ PLANU EWIDENCJA GRUNTÓW I BUDYNKÓW EWIDENCJA MIEJSCOWOŚCI, ULIC I ADRESÓW REJESTR WNIOSKÓW O ZMIANĘ SUiKZP REJESTR MIEJSCOWYCH PLANÓW REJESTR MIEJSCOWYCH PLANÓW REJESTR DECYZJI ŚRODOWISKOWYC H REJESTR DECYZJI O LOKALIZACJI INWESTYCJI CELU PUBLICZNEGO REJSTR DECYZJI O WARUNKACH ZABUDOWY REJESTR CEN I WARTOŚCI NIERUCHOMOŚCI REJESTR POZWOLEŃ NA BUDOWĘ WOJEWÓDZTWO PLAN ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO WOJEWÓDZTWA REJESTR WYDANYCH DECYZJI O USTALENIU LOKALIZACJI INWESTYCJI CELU PUBLICZNEGO O ZNACZENIU KRAJOWYM I WOJEWÓDZKIM REJESTR MIEJSCOWYCH PLANÓW Rys.25. Schemat relacji rejestru miejscowych planów z innymi rejestrami dotyczącymi gospodarki przestrzennej na szczeblu gminy, powiatu i województwa. Przykładowe wizualizacje rejestrów prowadzonych w gminie Tworóg: Rys.26. Przykład wizualizacji rejestru pozwolenia na budowę (kolor niebieski) prowadzonego w gminie Tworóg na tle ewidencji gruntów (czerwone granice wydzieleń) i planu miejscowego. 70