Tereny zielone program przystosowania na rzecz osób niepełnosprawnych

Transkrypt

1 Tereny zielone program przystosowania na rzecz osób niepełnosprawnych Wprowadzenie Realizowana od kilku lat w naszym kraju decentralizacja władzy i rozwój samorządnych społeczności lokalnych stwarza szanse na ich upodmiotowienie oraz sprzyja samoorganizacji i samopomocy. Jednym z efektów tych procesów jest przejmowanie przez społeczności lokalne odpowiedzialności za rozwiązywanie problemów społecznych istniejących na ich terenie. Problemem takim jest niewątpliwie sytuacja ludzi niepełnosprawnych, warunki ich życia, możliwości podjęcia pracy, kształcenie, rehabilitacja i udział w życiu społecznym. Następuje wzrost zainteresowania ze strony władz publicznych specyficznymi potrzebami osób niepełnosprawnych, które znalazły odzwierciedlenie w dziesiątkach przepisów prawa dotyczących nieomal wszystkich aspektów organizacji i funkcjonowania społeczeństwa. Istnieje też odrębne ustawodawstwo regulujące szczególnie istotną dla niepełnosprawnych obywateli sferę zawodowej i społecznej rehabilitacji oraz ich zatrudniania. Jednak mimo zmian legislacyjnych, warunki życia osób niepełnosprawnych nadal pozostają bardzo trudne, a jego jakość stosunkowo niska. Niepełnosprawni mają utrudniony dostęp do edukacji (począwszy od edukacji przedszkolnej aż po wyższe uczelnie), a problemy ze znalezieniem odpowiedniego zatrudnienia, które poza godziwym wynagrodzeniem zaspokajałoby aspiracje zawodowe i życiowe, w ostatecznym rozrachunku prowadzą do zubożenia i marginalizacji tej grupy społecznej. W niezwykle wysokim stopniu sytuację życiową niepełnosprawnych obywateli pogarsza brak spójnego programu opieki obejmującego swym zakresem całe życie osoby niepełnosprawnej i możliwie wszystkich jego aspektów. Mając utrudniony dostęp do informacji o możliwościach uzyskania szeroko rozumianej pomocy, napotykają na liczne bariery, głownie architektoniczne, komunikacyjne i transportowe, a także nader często spotykają się z niechęcią osób w pełni sprawnych. Dostępność infrastruktury i przestrzeni instytucjonalnej miasta, w tym dostępność terenów zielonych Oceniając aktualny poziom przystosowania środowiska zamieszkania do potrzeb życiowych niepełnosprawnych mieszkańców Sanoka, można stwierdzić, że niewątpliwie następuje poprawa sytuacji w tym zakresie, niemniej jednak wiele jest jeszcze do zrobienia. W dalszym ciągu większość przestrzeni nie jest jeszcze przystosowana do potrzeb niepełnosprawnych mieszkańców Sanoka. Głównym celem podejmowanych działań będzie stworzenie warunków do pełnego wykorzystania potencjału tkwiącego w osobach niepełnosprawnych, a poprawie ich życia muszą towarzyszyć działania zmierzające do powstania odpowiedniego zaplecza i atrakcyjnej oferty edukacyjnej, kulturalnej i rekreacyjnej. Specyficzne położenie Sanoka na różnych poziomach stwarza dodatkowe trudności komunikacyjne dla osób niepełnosprawnych. Osoby nieposiadające własnego samochodu bądź pozbawione pomocy osoby towarzyszącej, praktycznie pozbawione są możliwości dostępu do centrum miasta. Strome podjazdy stanowią skuteczną barierę uniemożliwiającą dostęp do centrum miasta. W latach podjęto szereg działań zmierzających do likwidacji niektórych barier architektonicznych w naszym mieście.

2 Miasto Sanok posiada przepiękne tereny zielone, jednak są one zupełnie nieprzystosowane do korzystania przez osoby niepełnosprawne. Należy podjąć energiczne działania mające na celu odwrócenie tej sytuacji. Ponadto jedyne w naszym mieście baseny kąpielowe również nie są przystosowane dla osób niepełnosprawnych. W pierwszej kolejności należy podjąć działania likwidujące bariery architektoniczne w istniejących obiektach wypoczynkowo rekreacyjnych. Proponowane działania do realizacji w najbliższych latach: 1. Niezbędnym jest stworzenie możliwości rozwinięcia i wzbogacenia bazy rekreacyjnej dla osób niepełnosprawnych poprzez modernizację istniejących i budowę nowych obiektów o wymaganych w tym zakresie standardach. 2. Zagospodarowanie terenów biegnących wzdłuż Sanu, od mostu Olchowskiego do terenów byłych Zakładów Mięsnych Beef San, poprzez budowę Centralnego Ośrodka Rekreacyjnego dla Osób Niepełnosprawnych. 3. Ujęcie odpowiedniego zaplecza dla osób niepełnosprawnych w planach przebudowy Rynku i placu Świętego Jana. 4. Przystosowanie alejek w Parku Miejskim (Źródełko Chopina, okolica kopca Kościuszki). 5. Stworzenie odpowiedniego zaplecza na terenie Białej Góry, w okolicach mostu i Skansenu. 6. Budowa Ośrodka Rehabilitacyjno Wychowawczego przy ulicy Wyspiańskiego w Dzielnicy Olchowce. W celu uniknięcia rozdrobnienia środków finansowych, należy rozważyć możliwość stworzenia Centralnego Ośrodka Rekreacyjnego dla Osób Niepełnosprawnych z pełną infrastrukturą. Koncentracja środków przy realizacji Centralnego Ośrodka Rekreacyjnego dla Osób Niepełnosprawnych gwarantowałaby racjonalne wykorzystanie posiadanych środków finansowych. Idealnym miejscem dla tego typu ośrodka byłyby tereny okalające Miejski Ośrodek Sportu i Rekreacji. Ośrodek taki stanowiłby doskonałe miejsce integracji zarówno osób niepełnosprawnych, jak również ludzi w podeszłym wieku, o kulach, laskach, osób z dziećmi w wózkach. Z pewnością wpłynęłoby to na zmianę podejścia wielu ludzi do problemu niepełnosprawności, bo kiedyś wszyscy będziemy przecież starsi i mniej sprawni. Parkingi i ciągi komunikacyjne wewnątrz Ośrodka powinny być wyposażona w poręcze i uchwyty ułatwiające korzystanie z nich przez osoby niepełnosprawne. Ten rodzaj infrastruktury nie może się obyć bez budowy sanitariatów wyposażonych w niezbędne urządzenia ułatwiające korzystanie z nich przez osoby niepełnosprawne. Cały kompleks należy wyposażyć w ławeczki, stoliki i stoły (mogące jednocześnie służyć na przykład do gry w szachy, w tenis stołowy itp.) przystosowane dla osób o ograniczonej sprawności fizycznej. Tenis stołowy forma rekreacji bardzo popularna wśród osób niepełnosprawnych. Utwardzona powierzchnia wokół stołu do gry umożliwia uczestnictwo osobom na wózkach. Siatkówka możliwość prowadzenia rozgrywek zarówno w pozycji siedzącej (maty) jak i na wózkach inwalidzkich. Dla osób z dysfunkcją wzroku do gry używana jest piłka dźwiękowa.

3 Zajęcia rekreacyjne cieszące się dużym powodzeniem wśród osób niepełnosprawnych to tenis ziemny i koszykówka. Należy rozważyć możliwość budowy kortów tenisowych i boisk do gier zespołowych, np. siatkówka, koszykówka, właśnie z myślą o osobach niepełnosprawnych. Ważnym uzupełnieniem planowanej infrastruktury jest zaplecze gastronomiczne z budową pochylni zapewniających osobom niepełnosprawnym samodzielny dostęp do lokali. Należy również pamiętać o oznakowaniu narożników projektowanych budynków dla osób z dysfunkcją narządu wzroku. Dotyczy to również sygnałów dźwiękowych na przejściach dla pieszych. W planach budowy Hali Sportowo Widowiskowej, a także usytuowanych w jej pobliżu parkingów należy uwzględnić również swobodny dostęp dla osób niepełnosprawnych. Właściwie zaprojektowany i wykonany cały kompleks Centralnego Ośrodka Rekreacyjnego dla Osób Niepełnosprawnych miałby szansę stać się wizytówką Sanoka. Istotnym uzupełnieniem Centralnego Ośrodka Rekreacyjnego dla Osób Niepełnosprawnych są obiekty istniejące na terenie Miejskiego Ośrodka Sportu i Rekreacji. Pływanie jest najlepszą formą rekreacji, a zarazem i rehabilitacji dla ludzi niepełnosprawnych wszystkich grup. Należy podjąć działania w celu odpowiedniego przystosowania istniejących basenów również dla grupy niepełnosprawnych na wózkach. Istniejący tor do jazdy szybkiej może z powodzeniem służyć do organizowania wyścigów na wózkach. Komunikacja Dzielnice Sanoka, takie jak: Dąbrówka, Posada i Zatorze, pozbawione są infrastruktury w zakresie rekreacji, zwłaszcza dla osób niepełnosprawnych. Dlatego też należy stworzyć warunki umożliwiające swobodne przemieszczanie się w obrębie całego miasta. Umożliwienie korzystania z publicznej komunikacji przez osoby niepełnosprawne wymaga wprowadzenia do eksploatacji: autobusów i mikrobusów specjalnie wyposażonych w podjazd lub windę, przeznaczonych do przewozu osób niepełnosprawnych, wykorzystywanych również przez podopiecznych jednostek organizacyjnych zajmujących się rehabilitacją zawodową, leczniczą i społeczną tych osób. Komunikacja publiczna dostępna poprzez specjalne dostosowanie pojazdów do potrzeb przewozowych osób niepełnosprawnych pozwoli tym osobom na normalne funkcjonowanie poprzez dojazdy do pracy, do szkół, przejazdy w celach rehabilitacyjnych, zdrowotnych, kulturalnych, jak i towarzyskich. Umożliwi to również osobom nieposiadającym własnych środków transportu swobodne przemieszczanie na terenie miasta. Ważnym aspektem takiego rozwiązania komunikacji publicznej będzie stworzenie warunków, aby ludzie niepełnosprawni chowający się często w swoich mieszkaniach, domach, utwierdzający w ten sposób wielu ludzi w przekonaniu, że problem niepełnosprawności w naszym mieście nie istnieje mogli swobodnie zacząć korzystać ze wszelkich form życia codziennego. Bardzo ważnym problemem dla wielu osób o ograniczonych możliwościach poruszania się, a już na pewno dla ludziach poruszających się na wózkach inwalidzkich, jest dostęp do centrum miasta. Wykonane prace modernizacyjne ulicy 3 Maja i planowana dalsza przebudowa Rynku eliminująca ruch kołowy z centrum miasta, w znacznym stopniu utrudni osobom niepełnosprawnym posiadającym własne środki transportu (samochody) dostęp do tej części miasta. Brak miejsc parkingowych jest również sporym problemem dla wszystkich zmotoryzowanych, w tym dla osób niepełnosprawnych posiadających samochody.

4 Kwestia korzystania ze specjalnie wyznaczonych miejsc postojowych na podstawie przyznanych kart parkingowych została uregulowana w Polsce rozporządzeniem Ministra Infrastruktury (Dz.U.z dnia poz.126). Brak egzekwowania tego przepisu przez osoby władające parkingami, a także ignorowanie go przez wielu kierowców, stwarza dodatkowe trudności osobom posiadającym szczególne uprawnienia dotyczące parkowania. Warto rozważyć możliwość budowy schodów ruchomych przystosowanych do korzystania również przez osoby niepełnosprawne. Ich lokalizację proponuje się na wschodniej skarpie miejskiej od ulicy Podgórze. Tam również należałoby usytuować parkingi dla samochodów osobowych i autobusów. W ten sposób rozwiązany zostałby problem dostępu do centrum miasta. Schody takie byłyby również niewątpliwie atrakcją dla licznych rzeszy turystów odwiedzających Sanok. Park Miejski Jedno z najbardziej zaniedbanych miejsc rekreacyjno wypoczynkowych w Sanoku, a zarazem miejsce, które mogłoby stać się atrakcyjne zarówno dla sanoczan, jak i osób odwiedzających Sanok. Marzeniem niejednego mieszkańca Sanoka jest spokojny i bezpieczny spacer po Miejskim Parku alejką wiodącą w górę, aż do kopca Kościuszki, z małym przystankiem przy Źródełku Chopina. Podejmowane na przestrzeni kilkunastu lat próby uporządkowania i zagospodarowania Parku Miejskiego nie przyniosły żadnego efektu. Istotnym problemem na terenie parku jest brak kanalizacji burzowej. Spływająca woda deszczowa ze wzgórza parkowego sukcesywnie niszczy nawierzchnię lejek spacerowych. Przy próbie opracowania kolejnej wersji kompleksowego planu zagospodarowania należy uwzględnić również potrzeby ludzi niepełnosprawnych. Musi być zaprojektowana pełna infrastruktura uwzględniająca specyfikę potrzeb ludzi niepełnosprawnych: odpowiednia szorstkość nawierzchni alejek, barierki i poręcze, platformy (tarasy) wypoczynkowe, sanitariaty wyposażone w urządzenia umożliwiające korzystanie z nich przez osoby niepełnosprawne. Zachodzi tylko pytanie, jak długo nowo powstała infrastruktura zachowa swój pierwotny kształt przy braku odpowiedniego nadzoru. Biała Góra Ten uroczy zakątek jest jednym z najczęściej odwiedzanych przez sanoczan i turystów miejsc rekreacji i wypoczynku. Niewątpliwą atrakcją jest Muzeum Budownictwa Ludowego odwiedzane co roku przez tysiące osób. Wystarczy jednak krótki spacer, aby naocznie stwierdzić, że zapomniano o osobach niepełnosprawnych. Brak jest podstawowych urządzeń ułatwiających poruszanie się na wózkach, na przykład: obniżonych krawężników, poręczy, uchwytów. Budując zaplecze gastronomiczne również zapomniano o osobach niepełnosprawnych. Znaczącym mankamentem tego terenu jest brak publicznych sanitariatów, nie mówiąc już o tych specjalnie wyposażonych, przeznaczonych dla ludzi na wózkach. Przy niedużych stosunkowo nakładach finansowych można stworzyć tereny przyjazne dla wszystkich odwiedzających Białą Górę. Istniejąca baza w postaci parkingów, zaplecza gastronomicznego i hotelowego wymaga jedynie odpowiedniej modernizacji, aby stała się dostępna dla niepełnosprawnych. Teren Białej Góry to idealne miejsce na stworzenie tras rowerowych z możliwością korzystania z nich również przez osoby o ograniczonej sprawności. Warto byłoby poprowadzić tę trasę wzdłuż Sanu, przez Sosenki, Ośrodek Rehabilitacyjno Wychowawczy, ulicę Korczaka i most Olchowski z zakończeniem jej na terenie Centralnego Ośrodka

5 Rekreacyjnego dla Osób Niepełnosprawnych zlokalizowanego przy terenie Miejskiego Ośrodka Sportu i Rekreacji. Olchowce W ostatnie stadium fazy projektowania wchodzi przedsięwzięcie pt. Budowa Ośrodka Rehbilitacyjno Wychowawczego zlokalizowanego przy ulicy Wyspiańskiego (teren byłej Jednostki Wojskowej). Głównym zamierzeniem w budowanym ośrodku jest prowadzenie zajęć hipoterapii. Istnienie tego ośrodka umożliwi również pozostałym grupom osób o ograniczonej sprawności korzystanie z tej formy rehabilitacji, a jednocześnie rekreacji, tym bardziej, że powojskowe tereny zlokalizowane za byłą J.W. stanowią ku temu doskonałą bazę. Zakończenie Członkostwo Polski w Unii Europejskiej stwarza możliwości uzyskania środków finansowych, tzw. funduszy strukturalnych, przeznaczonych na działania na rzecz osób niepełnosprawnych. Środki te mogą być przeznaczone między innymi na promocję działań na rzecz zwiększenia szans osób niepełnosprawnych na rynku pracy (dotacje na wynagrodzenia dla osób niepełnosprawnych podejmujących praktykę zawodową), zatrudnianie okresowe w ramach pracy chronionej, tworzenie własnych miejsc pracy, pośrednictwo pracy, spółdzielnie zrzeszające osoby z niepełnosprawnością ruchową. Polska od roku 1990 korzystała z pomocy Unii Europejskiej z tzw. funduszy przedakcesyjnych (np. program PHARE). Część z tych środków została wykorzystana na projekty mające związek z rozwiązywaniem problemów osób niepełnosprawnych. Ponadto korzystano z Europejskich Programów Wspólnotowych wykorzystywanych na współfinansowanie działań na rzecz poprawy sytuacji osób niepełnosprawnych w naszym kraju. W ostatnich latach o prawach osób niepełnosprawnych zaczęto mówić w kontekście praw człowieka. Oznacza to, że niepełnosprawni posiadają te same prawa, co wszyscy inni obywatele. W rzeczywistości jednak napotykają oni wciąż na zbyt wiele przeszkód, aby mogli z tych praw korzystać w pełni. Zagwarantowanie osobom niepełnosprawnym równych praw wymaga z jednej strony przeciwdziałania ich dyskryminacji, a z drugiej stworzenia mechanizmów wyrównywania szans i warunków korzystania z przysługujących im praw. Dlatego osobom niepełnosprawnym powinny przysługiwać pewne prawa szczególne, aby w takim samym stopniu mogły korzystać z praw przysługujących wszystkim ludziom. Należy przyjąć zasadę, aby opracowywane projekty inwestycyjno modernizacyjne w Sanoku były konsultowane i opiniowane przez organizacje zrzeszające osoby niepełnosprawne. Pozwoli to na uniknięcie powstawania niedostępnych dla nich obiektów.