Podaruj sobie diagnozę wszystko w porządku Profilaktyka i badania przesiewowe raka jelita grubego: Co należy wiedzieć
|
|
- Grażyna Orzechowska
- 6 lat temu
- Przeglądów:
Transkrypt
1 Podaruj sobie diagnozę wszystko w porządku Profilaktyka i badania przesiewowe raka jelita grubego: Co należy wiedzieć
2 Rak jelita grubego zabija z powodu wstydu Rak jelita grubego nadal bywa tematem tabu. Zarówno wstyd, jak i brak rzetelnej oraz zrozumiałej informacji są istotną przyczyną braku dyskusji między pacjentami i ich lekarzami na temat profilaktyki i badań przesiewowych. W konsekwencji wiele osób jest diagnozowanych zbyt późno, co sprawia, że leczenie choroby staje się o wiele trudniejsze, a rokowanie gorsze. Nie musi tak być! Ograniczenie rozwoju raka jelita grubego na ogół jest możliwe. Rak jelita grubego to jeden z niewielu nowotworów, którego ryzyko rozwoju można ograniczyć dzięki badaniom przesiewowym. Możesz podjąć pewne kroki, aby go uniknąć. Im wcześniej choroba zostanie wykryta, tym większa szansa na jej całkowite wyleczenie. Jeżeli masz ponad 50 lat lub wśród twoich krewnych występował nowotwór jelita grubego, zauważyłeś niepokojące objawy mogące towarzyszyć rozwojowi choroby, wówczas ważne jest, abyś przeczytał tę broszurę o zapobieganiu nowotworowi jelita grubego. Pamiętaj, że milcząc przyczyniamy się do tworzenia tabu i stygmatyzacji choroby. Najlepszy sposób na przezwyciężenie tabu to rozmowa o nim. Dostarczymy ci informacji o tym nowotworze i zachęcamy do rozmowy o nim z innymi: z rodziną, przyjaciółmi, a przede wszystkim z twoim lekarzem. Niniejsza broszura została napisana przez tych, którzy wiedzą o tej chorobie najwięcej - przez pacjentów z rakiem jelita grubego oraz specjalistów zajmujących się jego diagnostyką i leczeniem. Z własnego doświadczenia wiemy, jak ważna jest profilaktyka oraz badania przesiewowe raka jelita grubego i dlatego prosimy cię o zapoznanie się z informacjami na ten temat, przełamanie tabu i przystąpienie do działania. Wstęp: Istotne pytania Czym jest rak jelita grubego? Rak jelita grubego jest nowotworem jelita grubego lub odbytnicy. Jelito grube i odbytnica są częścią układu trawiennego (GI) lub układu pokarmowego. W jelicie grubym zachodzi końcowy etap tworzenia oraz wydalanie kału.
3 Dlaczego do tego dochodzi? W większości przypadków nowotwór jelita grubego zaczyna się rozwijać na ściankach okrężnicy w postaci narośli zwanych polipami. Wraz z wiekiem liczba polipów wzrasta, ale większość z nich nie przekształci się w raka. Jednak 1 na 10 polipów może rozwinąć się do postaci złośliwej guza w okrężnicy powodującego ból, krwawienie i inne objawy. Polipy z reguły mogą zostać usunięte bez konieczności operacji (w trakcie kolonoskopii), zanim przekształcą się w nowotwór. Czynnikami ryzyka, które sprzyjają rozwojowi raka jelita grubego, są wiek, podłoże genetyczne (choroba w rodzinie), dieta i tryb życia. Czy można ograniczyć ryzyko rozwoju raka jelita grubego? TAK. W broszurze tej znajdziesz wiele wskazówek, jakie kroki należy podjąć, aby ograniczyć ryzyko rozwoju raka jelita grubego. Jednym z najważniejszych kroków są badania przesiewowe, które opisuje niniejsza broszura (w różnych krajach stosuje się i zaleca różne rodzaje badań przesiewowych pod kątem raka jelita grubego). W wielu krajach zalecane są regularne badania przesiewowe po ukończeniu 50. roku życia. Pomagają one wykryć i usunąć polipy, zapobiegając w ten sposób ich przekształcaniu się w nowotwór. Czy możesz zostać wyleczony? TAK. Jeżeli nowotwór jelita grubego zostanie wykryty wystarczająco wcześnie, często możliwe jest wyleczenie go poprzez zabieg operacyjny. To kolejny powód, dla którego badania przesiewowe są tak bardzo ważne. Co należy zatem zrobić? Przeczytaj tę broszurę, aby zapoznać się z: Użytecznymi radami pomocnymi w profilaktyce nowotworu jelita grubego Metodami badań przesiewowych i diagnostycznych stosowanymi w badaniach raka jelita grubego Najnowszymi wytycznymi europejskimi dotyczącymi dostępu do badań przesiewowych oraz profilaktyki raka jelita grubego - abyś wiedział, jakie prawa posiadasz Możliwościami terapeutycznymi w przypadku rozpoznania choroby.
4 Rodzaje ryzyka i profilaktyka Określenie dokładnej przyczyny raka jelita grubego u różnych osób jest trudne. Znane są jednak czynniki, które mogą zwiększyć ryzyko zachorowania na ten nowotwór. Czynniki ryzyka wraz z poradami, które pomogą w zmniejszeniu ryzyka zachorowania i podjęciu właściwych kroków w celu systematycznego wykonywania badań przesiewowych, zostały wymienione poniżej: 1. Wiek - 50 lat i powyżej Jakie są czynniki ryzyka? Co należy zrobić? Ryzyko nowotworu jelita grubego wzrasta wraz z wiekiem. Ostatnie wytyczne europejskie zalecają, aby u mężczyzn i kobiet po ukończeniu 50. roku życia wykonano badania przesiewowe pod kątem wykrywania raka jelita grubego. Jeżeli masz 50 lat lub więcej i twój lekarz do tej pory nie rozmawiał jeszcze z tobą o możliwości wykonania badania przesiewowego w kierunku nowotworu jelita grubego, porusz ten temat w rozmowie podczas następnego spotkania. Pamiętaj także, że jednorazowe badanie przesiewowe nie wystarczy. Zalecane jest wykonywanie systematycznych badań przesiewowych w kierunku wykrywania nowotworu jelita grubego, ponieważ choroba przez wiele lat może nie dawać żadnych objawów. 2. Historia choroby Jakie są czynniki ryzyka? Co należy zrobić? Na podwyższone ryzyko raka jelita grubego narażone są: Osoby, którym już wcześniej usuwano polipy, lub chorowały na nowotwór jelita grubego Kobiety, które chorowały na nowotwór jajników, macicy lub piersi Osoby z długim przebiegiem choroby Leśniowskiego - Crohna lub wrzodziejącego zapalenia jelita grubego Zwykle badania przesiewowe zalecane są osobom powyżej 50. roku życia. Jednak każdy, u kogo występuje jeden z powyższych czynników ryzyka, powinien wcześniej poddać się badaniom przesiewowym. Spytaj swojego lekarza, czy powinieneś wykonać badania przesiewowe w kierunku raka jelita grubego
5 3. Obciążenie rodzinne Jakie są czynniki ryzyka? Co należy zrobić? Jeśli masz w rodzinie osoby, które chorowały na raka jelita grubego, masz też większe niż inni ryzyko zachorowania. Rozejrzyj się, u kogo w twojej rodzinie zdiagnozowano nowotwór jelita grubego w młodym wieku, czyli przed 45. rokiem życia. Im więcej członków rodziny ma nowotwór jelita grubego i w im młodszym wieku zostali zdiagnozowani, tym większe prawdopodobieństwo, że rodzina jest obciążona genetycznie w kierunku ryzyka rozwoju raka jelita grubego. Jeśli w twojej rodzinie istnieje choć jeden przypadek nowotworu jelita grubego, to bardzo ważne, abyś przedyskutował ten problem ze swoim lekarzem. Każdy, u kogo w rodzinie wystąpił nowotwór jelita grubego, powinien poddać się badaniu przesiewowemu wcześniej niż standardowo w wieku 50. lat. Zapytaj lekarza, czy powinieneś być rutynowo badany pod kątem nowotworu jelita grubego.
6 4. Dieta i tryb życia Jakie są czynniki ryzyka? Co należy zrobić? Siedzący tryb życia, podobnie jak dieta bogata w czerwone, przetworzone mięso oraz tłuszcze, a uboga w świeże owoce, warzywa, drób i ryby, zwiększa ryzyko zachorowania na raka jelita grubego. Badania kliniczne dowodzą, że nowotworom jelita grubego sprzyja także nadwaga. Stosuj zrównoważoną dietę i bądź aktywny fizycznie. A przede wszystkim: Jedz dużo błonnika (błonnik z produktów zbożowych, produkty pełnoziarniste mogą zmniejszyć ryzyko nowotworu jelita grubego) Ogranicz w swojej diecie ilość tłuszczów nasyconych i tłuszczów trans Pij dużo wody (ułatwia to trawienie oraz zapobiega zaparciom) Jedz mniej czerwonego mięsa i przetworzonych produktów mięsnych Wprowadź do swojej diety więcej owoców i warzyw (pięć porcji dziennie) Utrzymuj prawidłową wagę Ćwicz regularnie - nie muszą to być ćwiczenia na siłowni. Można po prostu wejść po schodach, pójść do sklepu, zająć się domem, pójść na spacer z psem lub wysiąść z autobusu kilka przystanków wcześniej.
7 5. Palenie papierosów i picie alkoholu Jakie są czynniki ryzyka? Co należy zrobić? Palenie papierosów nie jest tak istotnym czynnikiem ryzyka jak w przypadku innych nowotworów. Może jednak zwiększyć ryzyko zachorowania na raka jelita grubego. Spożycie alkoholu również podnosi to ryzyko. Rzuć palenie i spróbuj ograniczyć ilość wypijanego alkoholu.
8 Presejalni test in diagnoza Redno presejalno testiranje raka debelega črevesa poveča možnost zgodnjega diagnosticiranja raka in celo njegovo preprečevanje s pomočjo odkrivanja in odstranjevanja polipov. V večini primerov je rak debelega črevesa ozdravljiv, če je le dovolj zgodaj odkrit, kar dokazuje izjemen pomen rednega presejalnega testiranja. Najnovejše evropske smernice moškim in ženskam nad 50. letom starosti priporočajo, da se udeležijo presejalnega testiranja kolorektalnega raka. Obstajajo različne možnosti presejalnega testiranja - nekaj osnovnih testiranj je naštetih spodaj. Da bi se lažje odločili, katera od možnosti vam najbolj ustreza, se o tem posvetujte z zdravnikom. Metoda badań przesiewowych Co to jest? Gdzie należy zrobić test? FOBT (z ang. Faecal Occult Blood Test -Test na krew utajoną w kale) lub FIT (z ang. Faecal Immunochemical Test - Immunochemiczne badania krwi utajonej w kale) lub Test mieszany kału FIT oraz markerów DNA FOBT (test na krew utajoną w kale) jest podstawową metodą badań przesiewowych zalecanych w Unii Europejskiej (EU). Istnieją dwa rodzaje tego badania - standardowa próba gwajakowa (chemiczna) FOBT (lub gfobt) i nowsza FIT - immunochemiczne badanie kału (lub ifobt). Testy te wykrywają śladowe, niewidoczne gołym okiem ilości krwi w kale. Obydwa badania są szeroko stosowane i skutecznie przyczyniają się do zmniejszenia śmiertelności z powodu raka jelita grubego. Test gfobt jest stopniowo zastępowany przez rekomendowany w wytycznych UE test FIT. Jest on bowiem bardziej precyzyjny i w odróżnieniu od testu FOBT może również wykrywać krwawiące polipy. Najnowsza wersja testu FIT łączy go z innymi markerami DNA w kale. Ten nowy, złożony test jest drogi i wymaga pełnej próbki kału (trzykrotne pobranie), ale wykrywa więcej polipów niż testy gfobt czy test FIT. Pacjent zbiera próbki kału do specjalnych pojemników w domu, po czym przekazuje je do laboratorium na badania.
9 Jak często należy robić taki test? Raz do roku lub raz na dwa lata. Metoda badań przesiewowych Co to jest? Gdzie należy zrobić test? Jak często należy robić taki test? Elastyczna sigmoidoskopia To badanie odbytu i części jelita grubego za pomocą giętkiego przewodu z kamerą i światłowodem zwanego endoskopem. W trakcie badania endoskop zostaje wprowadzany do odbytu i jelita grubego wraz z powietrzem, aby lekarz mógł dobrze ocenić stan błon śluzowych jelita grubego. Podczas sigmoidoskopii ocenia się stan błony śluzowej W trakcie badania istnieje możliwość pobrania próbki do dalszej oceny (biopsja). W gabinecie lekarskim lub w szpitalu. Zwykle podczas tego badania pacjenci nie są poddawani narkozie. Przed badaniem wykonywana jest lewatywa, aby oczyścić światło jelita i poprawić widoczność błony śluzowej. Odbytnica powinna zostać oczyszczona preparatem do lewatywy. Raz na pięć lat. Metoda badań przesiewowych Co to jest? Kolonoskopia Jeśli inne testy badań przesiewowych wypadną pozytywnie, pacjent musi wrócić do lekarza na badanie kolonoskopowe w celu sprawdzenia obecności guzów nowotworowych i usunięcia wszystkich polipów. Podczas badania bada się odbytnicę i całą okrężnicę, wykorzystując giętki przewód zawierający światłowód i kamerę zwany kolonoskopem, który wprowadzany jest do odbytu i okrężnicy. Podczas badania wprowadzone zostaje powietrze, aby lekarz właściwie ocenił stan błony śluzowej jelita grubego. Podczas kolonoskopii możliwe jest usunięcie polipów ze zmianami chorobowymi w jelicie grubym i odbytnicy.
10 Gdzie należy zrobić test? Jak często należy robić taki test? Zwykle w szpitalu lub w gabinecie lekarskim. Podczas tego badania wielu pacjentów poddawanych jest jakiejś formie znieczulenia. Badanie trwa około minut. W dzień przed badaniem przyjmuje się lekkie płyny i środki przeczyszczające. Raz na dziesięć lat. Metoda badań przesiewowych Co to jest? Gdzie należy zrobić test? Jak często należy robić taki test? TK (tomografia komputerowa) TK to badanie rentgenowskie, w trakcie którego tomograf wykonuje wiele zdjęć, obracając się wokół pacjenta leżącego na stole. Następnie komputer łączy obrazy w zdjęcia tych części ciała, które są przedmiotem badań (np. jelito grube/odbyt). W szpitalu. TK zabiera więcej czasu niż zwykłe badanie rentgenowskie. Podczas TK należy nieruchomo leżeć na stole. Stół wsuwa się i wysuwa ze skanera tomografu. Co pięć lat.
11 Należy mieć na uwadze, że: Istnieją inne rodzaje badań przesiewowych, ale nie zawsze są one szeroko stosowane lub refundowane i mogą być mniej wiarygodne. Są wśród nich: Badanie dwukontrastowe Do odbytu wprowadza się powietrze i baryt (środek kontrastowy). Wynik badania może wykazać obecność polipów lub guzów nowotworowych. Badanie dwukontrastowe obecnie wykorzystywane jest rzadziej niż w przeszłości, jest bowiem mniej skuteczne w porównaniu z innymi metodami (np. kolonoskopia) wykrywającymi nawet małe polipy i guzki nowotworowe. Badanie per rectum (przez odbyt) Lekarz bada wnętrze odbytu palcem zabezpieczonym rękawiczką. Badanie DNA w stolcu Test wykrywający odbiegającą od normy mutację genetyczną DNA w próbce stolca. Endoskopia kapsułkowa Nowa, mniej inwazyjna alternatywa kolonoskopii, w której ruchoma kamera wideo o rozmiarze i kształcie kapsułki zostaje połknięta w celu wizualizacji przewodu pokarmowego. Kamera przesuwa się w jelicie w kierunku odbytu. Wykorzystanie tej minimalnie inwazyjnej metody pozwala uniknąć ewentualnego ryzyka, związanego z podaniem leków uspokajających, promieniowaniem i krwawieniem, a jednocześnie wiąże się z mniejszym stresem chorego.
12 Diagnoza Jeżeli po badaniach przesiewowych lub teście diagnostycznym istnieje podejrzenie raka jelita grubego, wówczas zwykle wykonuje się biopsję. Lekarz pobiera mały fragment tkanki specjalnym instrumentem. Próbki wysyłane są do laboratorium, gdzie patolog (lekarz wyszkolony w diagnostyce nowotworów i innych chorób) bada je pod mikroskopem. Jedyny sposób postawienia precyzyjnej diagnozy to zbadanie próbek pod mikroskopem. Wytyczne europejskie dotyczące badań przesiewowych i diagnostyki - krótkie podsumowanie W roku 2011 Komisja Europejska opublikowała pierwsze w historii rekomendacje Wytyczne europejskie dotyczące standardów jakości badań przesiewowych w kierunku raka jelita grubego i jego rozpoznania. Publikacja Wytycznych jest bardzo istotna, ponieważ przyczynia się do wypracowania standardów najlepszych praktyk w zakresie badań przesiewowych raka jelita grubego, które będą stosowane we wszystkich krajach Unii Europejskiej.
13 Wytyczne (10 rozdziałów, ponad 250 zaleceń) pomagają pacjentom zdobyć wiedzę, czego należy oczekiwać od badań przesiewowych raka jelita grubego. Wytyczne rekomendują, aby każdy obywatel Europy uzyskał dostęp do zalecanych standardów i procedur. Przykłady najważniejszych zaleceń: Wiek właściwy do wykonania badań przesiewowych: Mężczyźni i kobiety po ukończeniu 50. roku życia powinni poddać się badaniom przesiewowym w kierunku raka jelita grubego. Dostęp do informacji: Ważne jest zapewnienie, aby możliwie jak najwięcej osób z grupy docelowej miało możliwość udziału w badaniach przesiewowych w kierunku raka jelita grubego. Precyzyjna informacja: Zaleca się powszechne korzystanie z materiałów edukacyjnych. Powinny one zawierać informacje na temat ryzyka i korzyści związanych z badaniem przesiewowym w kierunku raka jelita grubego, ryzyka zachorowania na raka jelita grubego (współczynnik zachorowalności i zagrożenia), znaczenia wyników testów i badań, potencjalnych testów diagnostycznych i możliwych sposobów leczenia. Lokalizacja badań przesiewowych: Usługi w zakresie badań przesiewowych powinny być świadczone w miejscach wygodnych dla uczestników badań i w pobliżu placówek służby zdrowia. Preferencje: Oferowane usługi powinny zawierać wskazanie korzyści i priorytetów dla pojedynczego pacjenta, jak również z perspektywy zdrowia publicznego. Dostęp do usług w zakresie badań przesiewowych: Dostęp do badań przesiewowych i kolejnych etapów oceny wszelkich wyników testów, które odbiegają od normy, nie powinien być ograniczony z powodu barier finansowych. Badania przesiewowe powinny być bezpłatne dla tych, którzy im się poddają. Usuwanie zmian patologicznych: Przedrakowe zmiany patologiczne stwierdzone podczas endoskopii powinny zostać usunięte. U pacjentów z dużymi zmianami, które nie mogą być usunięte drogą endoskopową, powinien być rozważony zabieg chirurgiczny. Ważna informacja po badaniach przesiewowych: Przed opuszczeniem gabinetu zabiegowego pacjenci powinni otrzymać wyjaśnienie wyniku wsparte informacją pisemną. Przekazanie wyników badań: Czas między przeprowadzeniem badania przesiewowego i otrzymaniem wyników przez pacjenta powinien być możliwie jak
14 najkrótszy: standard akceptowalny >90% pacjentów otrzymuje wyniki w ciągu 15 dni. Kontrola: Potwierdzenie w badaniu kolonoskopowym w przypadku pozytywnego wyniku badań przesiewowych (każdej fazy) powinno być zrealizowane w ciągu 31 dni od skierowania na badania (akceptowalne >90% pacjentów, pożądane >95% pacjentów). Początek terapii raka jelita grubego: Czas pomiędzy rozpoznaniem a podjętymi działaniami powinien być ograniczony do minimum. W 95% przypadków nie powinien przekraczać 31 dni (standard akceptowalny). Po diagnozie - spojrzenie w przyszłość Po rozpoznaniu raka jelita grubego leczenie jest tym skuteczniejsze, im wcześniej został on zdiagnozowany. Od połowy lat 80. XX wieku czas przeżycia w przypadku raka jelita grubego wzrasta w dużym stopniu dzięki wyższemu poziomowi uświadomienia oraz badaniom przesiewowym. Odkrycie polipów i guzów we wczesnym stadium ułatwia walkę z chorobą. Pojawienie się nowych opcji terapeutycznych również wpłynęło na wzrost przeżywalności. Pięcioletni czas przeżycia w przypadku raka jelita grubego zdiagnozowanego we wczesnym stadium przekracza 90%. Pięcioletni czas przeżycia w przypadku raka jelita grubego zdiagnozowanego w późniejszym stadium wynosi ok. 20%. To, jaki rodzaj leczenia zostanie zaproponowany lub jaki będzie jego rezultat, zależy od kilku czynników, a najważniejszym z nich jest etap rozwoju, na którym nowotwór znajduje się w chwili postawienia diagnozy. Lekarz poinformuje cię o etapie, na którym znajduje się twój rak jelita grubego. W tym celu wykorzysta liczby (od 0. do etapu 4.) lub litery (skrót TNM oznaczający wielkość guza, zajęcie węzłów chłonnych oraz obecność przerzutów do innych organów). Leczenie Jeżeli rak zostanie zdiagnozowany we wczesnym stadium, zazwyczaj przeprowadzana jest operacja. Pozwala ona całkowicie usunąć zmianę nowotworową. Rodzaj operacji, jaka zostanie wykonana, zależy od tego, gdzie znajduje się guz, od jego rodzaju i wielkości, jak również od tego, czy obecne są przerzuty. Obecnie wiele szpitali oferuje operacje minimalnie inwazyjne. Stosowane nacięcia są o wiele mniejsze w porównaniu z tymi, które stosowało się w chirurgii tradycyjnej. Mniejsze jest też uczucie dyskomfortu. Dzięki temu pacjent krócej przebywa w szpitalu, potrzebuje lżejszych środków przeciwbólowych, szybciej wraca do normalnego funkcjonowania i ma mniej widoczne blizny. Należy podkreślić, że skuteczność długoterminowa zabiegów otwartych i minimalnie inwazyjnych jest
15 porównywalna, ale chirurgia minimalnie inwazyjna oferuje potencjalne dodatkowe korzyści w procesie powrotu do zdrowia we wczesnym stadium pooperacyjnym. Radioterapia (leczenie nowotworów głębokimi promieniami rentgena) stosowana jest często w leczeniu nowotworu odbytu, ale bardzo rzadko w przypadku raka jelita grubego. Radioterapię stosuje się przed operacją (radioterapia neoadjuwentowa/ indukcyjna) w celu zredukowania wielkości guza lub po operacji (radioterapia adjuwentowa/uzupełniająca), aby zagwarantować usunięcie wszystkich komórek rakowych. Jeżeli operacja okaże się niewystarczająca, aby nowotwór został całkowicie usunięty, do likwidacji komórek rakowych może zostać wykorzystana chemioterapia (leki przeciwnowotworowe). Leki te mogą zahamować dzielenie się i namnażanie komórek rakowych, ale ponieważ takie leczenie może atakować także zdrowe komórki, chemioterapia wiąże się również z występowaniem działań niepożądanych. Istnieją też inne, nowocześniejsze sposoby leczenia, włącznie z terapiami biologicznymi, które atakują bezpośrednio komórki rakowe i mają mniejszy wpływ na zdrowe komórki. W przypadku raka jelita grubego przed wyborem terapii guz może być badany pod kątem odpowiednich markerów biologicznych. Pomagają one określić, czy istnieje prawdopodobieństwo, że konkretne leczenie okaże się skuteczne w twoim przypadku, jak również umożliwiają lekarzowi zastosowanie najbardziej optymalnego leczenia; jest to tzw. medycyna personalizowana. W przypadku raka jelita grubego ważna jest rodzina genów RAS (geny białek biorących udział w przekazywaniu sygnału do komórek, w procesie ich wzrostu). Istnieją dwa różne warianty genu RAS, na które lekarze przeprowadzają test. Normalne geny RAS nazywane są typem dzikim i pojawiają się w około 50% guzów jelita grubego. Pozostałe 50% guzów posiada zmutowane geny RAS, Decyzje związane z leczeniem podejmowane są na bazie tego, czy nowotwór zawiera typ dziki, czy zmutowany genów RAS. Testy przeprowadzane są na komórkach rakowych z wycinka pobranego podczas biopsji albo w czasie operacji. Informacja dodatkowa i wsparcie Informację dodatkową dotyczącą etapów choroby, sposobu leczenia, badań przesiewowych, diagnozowania oraz wszelkich innych problemów poruszonych w niniejszej broszurze, można znaleźć na naszej stronie internetowej com lub na Facebooku
16 Broszura ta powstała dzięki wspólnemu wysiłkowi następujących specjalistów i instytucji: Profesor Halloran MBE, BSc, MSc, DipCB, EuroClinChem, FRCPath Stowarzyszenie na rzecz Chorych na Raka Jelita Grubego EuropaColon Merck Serono Olympus Eiken Chemical Co. Ltd. Ross Williams - autor niezależny luty 2016 r. Numer rejestracyjny: Siedziba: 92 Palatine Road, Londyn N16 8ST twitter.com/#!/europacolon
wiek lat bez objawów raka jelita grubego Więcej Na czym polega kolonoskopia?
Choroba nie czeka TY TEŻ NIE CZEKAJ! Bezpłatne badania kolonoskopowe Serdecznie zapraszamy na bezpłatne badania kolonoskopowe. Badania współfinansowane są przez Unię Europejską ramach projektu Choroba
Bardziej szczegółowoBadania przesiewowe w kierunku raka jelit. www.bowelscreeningwales.org.uk
Badania przesiewowe w kierunku raka jelit 1 www.bowelscreeningwales.org.uk Badania przesiewowe w kierunku raka jelit Ta broszura informuje o badaniach przesiewowych w kierunku raka jelit w Walii. Dalsze
Bardziej szczegółowoProfilaktyka chorób nowotworowych jelita grubego w celu zmniejszenia zachorowalności i śmiertelności na terenie podregionu lubelskiego
Samodzielny Publiczny Szpital Wojewódzki im. Jana Bożego Profilaktyka chorób nowotworowych jelita grubego w celu zmniejszenia zachorowalności i śmiertelności na terenie podregionu lubelskiego Monika Mitura
Bardziej szczegółowoAcute Services Division [Dział Leczenia Szpitalnego] Informacje dla Pacjenta. Kolonoskopia
Acute Services Division [Dział Leczenia Szpitalnego] Informacje dla Pacjenta Kolonoskopia Dlaczego muszę mieć wykonaną kolonoskopię? Zabieg kolonoskopii jest konieczny, gdy w ramach badań przesiewowych
Bardziej szczegółowoRipetizione Powtórne badanie del test przesiewowe di screening per w kierunku i tumori raka intestinali jelit 6 www.bowelscreeningwales.org.uk Powtórne badanie przesiewowe w kierunku raka jelit Ta broszura
Bardziej szczegółowoPakiet onkologiczny. w podstawowej opiece zdrowotnej
Pakiet onkologiczny w podstawowej opiece zdrowotnej Agnieszka Jankowska-Zduńczyk Specjalista medycyny rodzinnej Konsultant krajowy w dziedzinie medycyny rodzinnej Profilaktyka chorób nowotworowych Pakiet
Bardziej szczegółowo,,Lepiej zapobiegać niż leczyć profilaktyka nowotworu jelita grubego
,,Lepiej zapobiegać niż leczyć profilaktyka nowotworu jelita grubego Projekt dedykowany mieszkańcom województwa zachodniopomorskiego między 55 a 64 rokiem życia NOWOTWÓR JELITA GRUBEGO jest jednym z najczęstszych
Bardziej szczegółowojelit i tumori w Walii intestinali in Galles
Badania Interventi przesiewowe di screening per jelit i tumori w Walii intestinali in Galles 3 www.bowelscreeningwales.org.uk Badania przesiewowe jelit w Walii Po co badania przesiewowe w kierunku raka
Bardziej szczegółowoJAK DBAĆ O ZDROWIE czyli EUROPEJSKI KODEKS WALKI Z RAKIEM
JAK DBAĆ O ZDROWIE czyli EUROPEJSKI KODEKS WALKI Z RAKIEM Europejski Kodeks Walki z Rakiem Zawiera 11 zaleceń,, których stosowanie może przyczynić się do: zmniejszenia ryzyka zachorowania na nowotwory
Bardziej szczegółowoBadania. przesiewowe stosowane w celu wczesnego wykrycia raka jelita grubego. zalecenia National Comprehensive Cancer Network (NCCN)
Badania przesiewowe stosowane w celu wczesnego wykrycia raka jelita grubego zalecenia National Comprehensive Cancer Network (NCCN) Badania przesiewowe stosowane w celu wykrycia raka jelita grubego Ocena
Bardziej szczegółowoEuropejski Tydzień Walki z Rakiem
1 Europejski Tydzień Walki z Rakiem 25-31 maj 2014 (http://www.kodekswalkizrakiem.pl/kodeks/) Od 25 do 31 maja obchodzimy Europejski Tydzień Walki z Rakiem. Jego celem jest edukacja społeczeństwa w zakresie
Bardziej szczegółowoCzym jest nowotwór złośliwy?
Czym jest nowotwór złośliwy? Nowotwór złośliwy-nowotwór o małym zróżnicowaniu tkanek, za to o skłonności do odrywania się komórek. Nowotwór złośliwy często jest utożsamiany z rakiem, który jest tylko jedną
Bardziej szczegółowoBadanie endoskopowe jelita
NHS - Program Badań Przesiewowych Na Obecność Raka Jelita Grubego Badanie endoskopowe jelita NHS zaprosiło mnie na badanie jelita. Ta broszura pomoże Ci podjąć decyzję, czy wziąć udział w badaniu. Badanie
Bardziej szczegółowoProfilaktyka raka jelita grubego
Profilaktyka raka jelita grubego Rak jelita grubego to w krajach europejskich jeden z najbardziej rozpowszechnionych typów nowotworów. Jest drugim (po raku płuc) najczęstszym nowotworem złośliwym wykrywanym
Bardziej szczegółowoInformacje dla pacjentów przed badaniem jelita grubego*
Informacje dla pacjentów przed badaniem jelita grubego* Konsultacja: prof. dr hab. n. med. Jarosław Reguła Centrum Onkologii Instytut im. Marii Skłodowskiej-Curie Klinika Gastroenterologii Onkologicznej
Bardziej szczegółowoWirtualna kolonoskopia
Wirtualna kolonoskopia TK Polska Co to jest wirtualna kolonoskopia? Wirtualna kolonoskopia to badanie pozwalające na przedstawienie ścian i wnętrza jelita grubego za pomocą trójwymiarowych obrazów uzyskanych
Bardziej szczegółowoCZĘŚĆ SZCZEGÓŁOWA NAJCZĘSTSZE NOWOTWORY OBJAWY, ROZPOZNAWANIE I LECZENIE
CZĘŚĆ SZCZEGÓŁOWA ROZDZIA 4 NAJCZĘSTSZE NOWOTWORY OBJAWY, ROZPOZNAWANIE I LECZENIE Arkadiusz Jeziorski W Polsce do lekarzy onkologów zgłasza się rocznie ponad 130 tysięcy nowych pacjentów; około 80 tysięcy
Bardziej szczegółowoEuropejski kodeks walki z rakiem
Europejski kodeks walki z rakiem Dlaczego walczymy z rakiem? Nowotwory są drugą przyczyną zgonów w Polsce zaraz po zawałach i wylewach. Liczba zachorowao na nowotwory złośliwe w Polsce to ponad 140,5 tys.
Bardziej szczegółowoStyl życia a nowotwory złośliwe w świetle Europejskiego Kodeksu Walki z Rakiem. Jadwiga Zapała
Styl życia a nowotwory złośliwe w świetle Europejskiego Kodeksu Walki z Rakiem Jadwiga Zapała CHOROBY CYWILIZACYJNE Nowotwory Choroby układu krążenia Choroby metaboliczne Schorzenia układu nerwowego EUROPEJSKI
Bardziej szczegółowoRAK JELITA GRUBEGO. Marek Wojtukiewicz Uniwersytet Medyczny w Białymstoku Białostockie Centrum Onkologii
RAK JELITA GRUBEGO Marek Wojtukiewicz Uniwersytet Medyczny w Białymstoku Białostockie Centrum Onkologii Rak jelita grubego podstawowe fakty & 1 in 20 10 Rak jelita grubego 3 miejsce co do częstości występowania
Bardziej szczegółowoPoswięć chwilkę. własnemu życia!
Lebensblicke ( Horyzonty życia ) to fundacja na cel wczesnego rozpoznania raka jelit. Broszura informacyjna. Poswięć chwilkę własnemu życia! Przezorny zawsze wygrywa! Dagmar Berghoff Moderatorka TV Jako
Bardziej szczegółowoBadanie bez bólu. Badanie bezpłatne. Samodzielny Publiczny Szpital Wojewódzki im. Jana Bożego w Lublinie
PROGRAM PROFILAKTYKI RAKA JELITA GRUBEGO Badanie bez bólu Badanie bezpłatne Samodzielny Publiczny Szpital Wojewódzki im. Jana Bożego w Lublinie Profilaktyka chorób nowotworowych jelita grubego w celu zmniejszenia
Bardziej szczegółowoEpidemiologia. Czynniki ryzyka. Predyspozycje genetyczne. Polipy gruczołowe. Predyspozycje genetyczne. Rak jelita grubego. Zachorowalność w 2003 roku:
Epidemiologia Rak jelita Szkolenie dla lekarzy rodzinnych 2007 Igor Madej Oddział Chirurgii Onkologicznej II Dolnośląskiego Centrum Onkologii Katedra Onkologii i Klinika Onkologii Onkologicznej Akademii
Bardziej szczegółowoZAPROSZENIE NA BADANIA PROFILAKTYCZNE WYKONYWANE W RAMACH PODSTAWOWEJ OPIEKI ZDROWOTNEJ ( )
ZAPROSZENIE NA BADANIA PROFILAKTYCZNE WYKONYWANE W RAMACH PODSTAWOWEJ OPIEKI ZDROWOTNEJ (2015-08-03) PROFILAKTYKA CHORÓB UKŁADU KRĄŻENIA ADRESACI - Osoby zadeklarowane do lekarza POZ, w wieku 35, 40, 45,
Bardziej szczegółowoColoProfi laxis 2015
bezpłatne badania kolonoskopowe w pełnym znieczuleniu dla Pacjentów CM Skopia prowadzących diagnostykę/terapię w zakresie gastroenterologii i proktologii ColoCure 2016 Centrum Medyczne Skopia od początku
Bardziej szczegółowoPersonalizowana profilaktyka nowotworów
Personalizowana profilaktyka nowotworów Prof. dr hab. med. Krystian Jażdżewski Zakład Medycyny Genomowej, Warszawski Uniwersytet Medyczny Centrum Nowych Technologii, Uniwersytet Warszawski Warsaw Genomics,
Bardziej szczegółowoZałącznik nr XI Warunki realizacji przedsięwzięć w ramach Programu profilaktyki raka jelita grubego
Załącznik nr XI Warunki realizacji przedsięwzięć w ramach Programu profilaktyki raka jelita grubego Warunki realizacji przedsięwzięć w ramach Programu profilaktyki raka jelita grubego dla konkursu RPSW.08.02.03-IZ.00-26-117/17
Bardziej szczegółowoAgencja Oceny Technologii Medycznych
Agencja Oceny Technologii Medycznych Opinia Prezesa Agencji Oceny Technologii Medycznych nr 153/2011 z dnia o projekcie programu zdrowotnego Profilaktyka chorób nowotworowych w ramach Programu Zdrowotnego
Bardziej szczegółowoAgencja Oceny Technologii Medycznych
Agencja Oceny Technologii Medycznych Opinia Prezesa Agencji Oceny Technologii Medycznych nr 75/2012 z dnia 7 maja 2012 r. o projekcie programu zdrowotnego Program profilaktyki raka jelita grubego realizowanego
Bardziej szczegółowoProfilaktyka Raka Piersi i Raka Szyjki Macicy prezentacja dla uczniów szkół gimnazjalnych i ponadgimnazjalnych
Profilaktyka Raka Piersi i Raka Szyjki Macicy prezentacja dla uczniów szkół gimnazjalnych i ponadgimnazjalnych 2015-02-03 1 opracowała: Agnieszka Podlaszczak Powiatowa Stacja Sanitarno-Epidemiologiczna
Bardziej szczegółowoWytyczne postępowania dla lekarzy POZ i lekarzy medycyny pracy w zakresie raka nerki, pęcherza moczowego i prostaty 2011
Wytyczne postępowania dla lekarzy POZ i lekarzy medycyny pracy w zakresie raka nerki, pęcherza moczowego i prostaty 2011 Wytyczne postępowania dla lekarzy POZ i lekarzy medycyny pracy w zakresie raka nerki,
Bardziej szczegółowoSpotkanie z fizjoterapeutką - Badanie piersi
1 / 5 Rozpoczęliśmy kolejny cykl spotkań. Tym razem artykuły dla Państwa przygotowywać będzie Paulina Frajtag, która jest fizjoterapeutą. Pracuje w Stowarzyszeniu Pniewskich Amazonek "Razem Raźniej". Doświadczenia
Bardziej szczegółowoDZIEŃ. 50-69 lat. 20-49 lat EUROPEJSKI. Walki z Rakiem Piersi
Europejski Dzień (Breast Health Day) to ustanowione 15 października święto, którego istotą jest przypominanie i uświadamianie o tym jak zapobiegać występowaniu nowotworów piersi oraz o olbrzymim znaczeniu
Bardziej szczegółowoRadioterapia w leczeniu raka pęcherza moczowego - zalecenia
Radioterapia w leczeniu raka pęcherza moczowego - zalecenia Radioterapia w leczeniu raka pęcherza moczowego może być stosowana łącznie z leczeniem operacyjnym chemioterapią. Na podstawie literatury anglojęzycznej
Bardziej szczegółowoIntroducing the VELscope Vx. Enhanced Oral Assessment
Introducing the VELscope Vx Enhanced Oral Assessment Wprowadzenie do VELscope Vx Enhanced Oral Assessment Czym jest VELscope Vx? VELscope Vx, jako najnowszy model z LED Dental's VELscope technology, wykorzystuje
Bardziej szczegółowoMAM HAKA NA CHŁONIAKA
MAM HAKA NA CHŁONIAKA CHARAKTERYSTYKA OGÓLNA Chłoniaki są to choroby nowotworowe, w których następuje nieprawidłowy wzrost komórek układu limfatycznego (chłonnego). Podobnie jak inne nowotwory, chłoniaki
Bardziej szczegółowoPAMIĘTAJ O ZDROWIU! ZBADAJ SIĘ
PAMIĘTAJ O ZDROWIU! ZBADAJ SIĘ Przewodnik po programach profilaktycznych finansowanych przez NFZ Lepiej zapobiegać niż leczyć Program profilaktyki chorób układu krążenia Choroby układu krążenia są główną
Bardziej szczegółowoCzy wiesz, czym jest nowotwór głowy i szyi? Zrozumieć nowotwory głowy i szyi Nowotwory głowy i szyi stanowią 5 % wszystkich zachorowań na raka. Najczęściej rozpoznaje się je i leczy, gdy są w stadium zaawansowanym.
Bardziej szczegółowoWARSZAWSCY LEKARZE ZASTOSOWALI NOWĄ METODĘ LECZENIA RAKA JAJNIKA
WARSZAWSCY LEKARZE ZASTOSOWALI NOWĄ METODĘ LECZENIA RAKA JAJNIKA..,WWW.MONEY.PL ( 00:00:00) www.money.pl/archiwum/wiadomosci_agencyjne/pap/artykul/warszawscy;lekarze;zastosowali;nowa;metode;leczenia;raka;j
Bardziej szczegółowoWCZESNE OBJAWY RAKA JELITA GRUBEGO BYWAJĄ CZĘSTO UKRYTE
WCZESNE OBJAWY RAKA JELITA GRUBEGO BYWAJĄ CZĘSTO UKRYTE SPOŚRÓD CHORYCH NA RAKA JELITA GRUBEGO UDAJE SIĘ POKONAĆ CHOROBĘ POD WARUNKIEM JEJ WCZESNEGO WYKRYCIA. Rak jelita grubego jest trzecim najczęściej
Bardziej szczegółowoAgencja Oceny Technologii Medycznych
Agencja Oceny Technologii Medycznych Opinia Prezesa Agencji Oceny Technologii Medycznych nr 63/2014 z dnia 22 kwietnia 2014 r. o projekcie programu Program profilaktyki i wczesnego wykrywania raka jelita
Bardziej szczegółowoPARLAMENT EUROPEJSKI
PARLAMENT EUROPEJSKI 2004 Dokument z posiedzenia 2009 30.11.2007 B6-0000/2007 PROJEKT REZOLUCJI w odpowiedzi na pytanie wymagające ustnej odpowiedzi B6-0000/2007 zgodnie z art. 108 ust. 5 regulaminu złożyli
Bardziej szczegółowoZałącznik nr 1. OPIS PROGRAMU Cel główny: Zmniejszenie umieralności z powodu raka jelita grubego.
Załącznik nr 1 OPIS PROGRAMU Cel główny: Zmniejszenie umieralności z powodu raka jelita grubego. Cele szczegółowe: - zwiększenie odsetka raków wykrywanych we wczesnych stadiach zaawansowania (A i B wg
Bardziej szczegółowoMęska profilaktyka: o czym należy pamiętać
Męska profilaktyka: o czym należy pamiętać Statystycznie, na dobrowolne badania kontrolne mężczyźni zgłaszają się zdecydowanie rzadziej, niż kobiety. Niestety profilaktyka w tej części naszego społeczeństwa
Bardziej szczegółowoAUTOR: KATARZYNA MARCINIAK- HELIŃSKA NA BAZIE ZASOBÓW INTERNETU
AUTOR: KATARZYNA MARCINIAK- HELIŃSKA NA BAZIE ZASOBÓW INTERNETU Rak okrężnicy zwany także inaczej rakiem jelita grubego to choroba atakująca komórki jelita. RAK JELITA GRUBEGO należy do najczęstszych nowotworów
Bardziej szczegółowoCo to jest kolonoskopia?
Co to jest kolonoskopia? Co to jest kolonoskopia? Kolonoskopia jest badaniem umożliwiającym obejrzenie jelita grubego od środka za pomocą małej kamery umieszczonej na końcu długiego, elastycznego przewodu
Bardziej szczegółowoBadania predyspozycji dziedzicznych do nowotworów złośliwych
Badania predyspozycji dziedzicznych do nowotworów złośliwych Onkologiczne Poradnictwo Genetyczne Profilaktyka, diagnostyka i leczenie Postęp, jaki dokonuje się w genetyce, ujawnia coraz większy udział
Bardziej szczegółowo(Nie)przychodzi Polka do lekarza
()przychodzi Polka do lekarza Wyniki badania Kontakt: Aneta Jaworska Tel. +48 +48 (22) 592 63 00 e-mail: aneta.jaworska@grupaiqs.pl Z badania omnibusowego IQS96, przeprowadzonego przez instytut badawczy
Bardziej szczegółowoAspekty systemowe opieki nad chorymi na raka piersi w Polsce - kluczowe raporty
Aspekty systemowe opieki nad chorymi na raka piersi w Polsce - kluczowe raporty Dr n. med. Jakub Gierczyński, MBA Doradztwo i ekspertyzy, IZWOZ UŁa, HEN Warszawa, 25.10.2018 r. Wprowadzenie Rak piersi
Bardziej szczegółowoleczenie miejscowe leczenie systemowe leczenie skojarzone Leczenie chirurgiczne wznowy miejscowej leczenie radykalne
Leczenie W terapii raka jelita grubego stosuje się trzy podstawowe metody leczenia onkologicznego: chirurgię, radioterapię oraz chemioterapię. Dwie pierwsze określa się jako leczenie miejscowe, ostania
Bardziej szczegółowoProgram badań przesiewowych dla wczesnego wykrywania raka jelita grubego
Załącznik nr 1 Program badań przesiewowych dla wczesnego wykrywania raka jelita grubego 1. Cel programu Zwiększenia odsetka raków wykrywanych we wczesnych stadiach zaawansowania (A i B wg Dukes a), Zwiększenia
Bardziej szczegółowoSpecjaliści przekonują nas, że rak to nie wyrok, lecz choroba przewlekła. Im wcześniej zostanie wykryta, tym skuteczniejsze będzie leczenie!
Specjaliści przekonują nas, że rak to nie wyrok, lecz choroba przewlekła. Im wcześniej zostanie wykryta, tym skuteczniejsze będzie leczenie! Podstawowe objawy raka: I.Przewlekłe osłabienie II. Spadek
Bardziej szczegółowoDlaczego Pomoc na Raka w ofercie AXA?
1 Dlaczego Pomoc na Raka w ofercie AXA? Dlaczego Pomoc na Raka w ofercie AXA? 1 2 Z perspektywy klienta i rynku Nowotwory są obecnie uznawane za chorobę cywilizacyjną: z roku na rok wzrasta liczba zachorowań.
Bardziej szczegółowoBadanie na obecność pałeczek CPE Informacje dla pacjentów
Badanie na obecność pałeczek CPE Informacje dla pacjentów Uwaga: z pytaniami dotyczącymi informacji zawartych w tej ulotce, należy zwracać się do lekarza prowadzącego lub pielęgniarki. Czym jest CPE W
Bardziej szczegółowoWarto wiedzieć więcej o swojej chorobie, aby z nią walczyć
Warto wiedzieć więcej o swojej chorobie, aby z nią walczyć Kilka ważnych porad dla kobiet chorych na raka piersi Konsultacja merytoryczna: dr hab. n. med. Lubomir Bodnar Warto wiedzieć więcej o swojej
Bardziej szczegółowo10 WSKAZÓWEK DLA CHORYCH NA NOWOTWORY ZŁOŚLIWE GRUCZOŁÓW ŚLINOWYCH Rozpoznanie choroby JAKIE SĄ PRZYCZYNY?
10 WSKAZÓWEK DLA CHORYCH NA NOWOTWORY ZŁOŚLIWE GRUCZOŁÓW ŚLINOWYCH Rozpoznanie choroby nowotworowej wiąże się z dużym obciążeniem fizycznym i psychicznym.obecność kogoś bliskiego, pielęgniarki i innych
Bardziej szczegółowoSTATYSTYKI DOTYCZĄCE RAKA GRUCZOŁU KROKOWEGO
bioprognos OncoPROSTATE Nieinwazyjne badanie krwi umożliwiające zasugerowanie diagnozy u pacjentów z podejrzeniem nowotworu złośliwego gruczołu krokowego oraz ograniczenie liczby nieadekwatnych badań diagnostycznych,
Bardziej szczegółowoOśrodki medyczne wykonujące procedury diagnostyczno-terapeutyczne powinny mieć następujące możliwości:
REKOMENDACJE KONSULTANTA KRAJOWEGO W DZIEDZINIE CHIRURGII ONKOLOGICZNEJ ORAZ POLSKIEGO TOWARZYSTWA CHIRURGII ONKOLOGICZNEJ W ZAKRESIE DIAGNOSTYKI I LECZENIA CHORYCH NA RAKA JELITA GRUBEGO REKOMENDACJE
Bardziej szczegółowoRodzinna gorączka śródziemnomorska
www.printo.it/pediatric-rheumatology/pl/intro Rodzinna gorączka śródziemnomorska Wersja 2016 2. DIAGNOZA I LECZENIE 2.1 Jak diagnozuje się tę chorobę? Zasadniczo stosuje się następujące podejście: Podejrzenie
Bardziej szczegółowodiagnostyka raka piersi
diagnostyka raka piersi Jedyne w Polsce badanie genetyczne połączone z badaniem obrazowym piersi 1 Czy jesteś pewna, że nie grozi Ci zachorowanie na raka piersi? Aktualny stan wiedzy medycznej umożliwia
Bardziej szczegółowoPRACA ZALICZENIOWA Z PRAKTYK ZAWODOWYCH ODDZIAL GINEGOLOGICZNO POŁOŻNICZY
W.S.H.E w Łodzi Kierunek Pielęgniarstwo Poziom B Mariola Krakowska Nr Albumu 42300 PRACA ZALICZENIOWA Z PRAKTYK ZAWODOWYCH ODDZIAL GINEGOLOGICZNO POŁOŻNICZY TEMAT PRACY: UDZIAŁ PIELĘGNIARKI W PROFILAKTYCE
Bardziej szczegółowoNOWOTWORY SKÓRY. W USA około 20% populacji zachoruje nowotwory skóry.
NOWOTWORY SKÓRY Nowotwory skóry są zmianami zlokalizowanymi na całej powierzchni ciała najczęściej w miejscach, w których nastąpiło uszkodzenie skóry. Najważniejszym czynnikiem etiologicznym jest promieniowanie
Bardziej szczegółowo20 MINUT BEZBOLESNA KOLONOSKOPIA TYLKO TYLE TRWA RAK JELITA GRUBEGO WYKRYTY WE WCZESNEJ FAZIE JEST W 100% WYLECZALNY!
20 MINUT TYLKO TYLE TRWA BEZBOLESNA KOLONOSKOPIA RAK JELITA GRUBEGO WYKRYTY WE WCZESNEJ FAZIE JEST W 100% WYLECZALNY! ,,Realizacja programu szkoleniowo-uświadamiającego oraz badań profilaktycznych w zakresie
Bardziej szczegółowoFundacja TAM I Z POWROTEM
Fundacja TAM I Z POWROTEM NASZE ZADANIA Wspieranie finansowe polskiej onkologii poprzez rozmaite formy zbiórki pieniędzy i realizacje niezbędnych projektów. Szeroko pojęte działanie informacyjno promocyjne,
Bardziej szczegółowoCechy komórek nowotworowych
Rak jelita grubego Wstęp Rak jelita grubego (łac. carcinoma intestini crassi) to trzeci najczęściej diagnozowany nowotwór na świecie (zaraz za rakiem płuc oraz piersi); zdiagnozowano 1,36 miliona wystąpień
Bardziej szczegółowoJednoznaczne ODPOWIEDZI na ważne pytania
Jednoznaczne ODPOWIEDZI na ważne pytania TEST PRENATALNY HARMONY to nowy test DNA z krwi matki określający ryzyko zespołu Downa. Test Harmony jest bardziej dokładny niż tradycyjne testy i można go wykonywać
Bardziej szczegółowoSkrócony opis Programu Badań Przesiewowych dla wczesnego wykrywania raka jelita grubego na lata
Załącznik nr 1 Skrócony opis Programu Badań Przesiewowych dla wczesnego wykrywania raka jelita grubego na lata 2012-2013 1. Cel programu 1. zwiększenie odsetka raków wykrywanych we wczesnych stadiach zaawansowania
Bardziej szczegółowo. Nosicielstwem mutacji genów, których normalna funkcja jest związana z kontrolą wierności replikacji DNA (głównie MLH1, MSH2 i MSH6
Załącznik 2a Zadania programu Program opieki nad rodzinami wysokiego, dziedzicznie uwarunkowanego ryzyka zachorowania na nowotwory złośliwe. Moduł 2: Wczesne wykrywanie i prewencja nowotworów złośliwych
Bardziej szczegółowoPrzykłady opóźnień w rozpoznaniu chorób nowotworowych u dzieci i młodzieży Analiza przyczyn i konsekwencji
PROGRAM POPRAWY WCZESNEGO WYKRYWANIA I DIAGNOZOWANIA NOWOTWORÓW U DZIECI W PIĘCIU WOJEWÓDZTWACH POLSKI Przykłady opóźnień w rozpoznaniu chorób nowotworowych u dzieci i młodzieży Analiza przyczyn i konsekwencji
Bardziej szczegółowoMateriał i metody. Wyniki
Abstract in Polish Wprowadzenie Selen jest pierwiastkiem śladowym niezbędnym do prawidłowego funkcjonowania organizmu. Selen jest wbudowywany do białek w postaci selenocysteiny tworząc selenobiałka (selenoproteiny).
Bardziej szczegółowoJak przygotować się do badań rentgenowskich
Jak przygotować się do badań rentgenowskich? W trosce o prawidłowe przygotowanie pacjentów do badań prosimy o uważne przeczytanie poniższych informacji i zaleceń. Ciąża jest przeciwwskazaniem do badania
Bardziej szczegółowoŚwiatowy Dzień Walki z Rakiem
Z tej okazji zachęcamy wszystkich do refleksji. Każdy z nas może podjąć pewne działania i mieć wpływ na zdrowie swoje i swoich bliskich. Możesz podejmować zdrowe decyzje To, co robimy każdego dnia wpływa
Bardziej szczegółowoAgencja Oceny Technologii Medycznych
Agencja Oceny Technologii Medycznych Opinia Prezesa Agencji Oceny Technologii Medycznych nr 145/2014 z dnia 30 czerwca 2014 r. o projekcie programu Program pilotażowy wczesnego wykrywania nowotworów jelita
Bardziej szczegółowoPOLSKIE TOWARZYSTWO OKULISTYCZNE
POLSKIE TOWARZYSTWO OKULISTYCZNE Iwona Grabska-Liberek Badania przesiewowe w kierunku jaskry ważnym elementem profilaktyki Centrum Medyczne Kształcenia Podyplomowego Klinika Okulistyki Działania PTO na
Bardziej szczegółowoRak piersi to najpowszechniej występujący nowotwór kobiecy w Polsce czy nauka poznała przyczyny powstawania tego nowotworu?
Rak piersi to najpowszechniej występujący nowotwór kobiecy w Polsce czy nauka poznała przyczyny powstawania tego nowotworu? Wiele czynników na które mamy bezpośredni wpływ, zwiększa ryzyko zachorowania
Bardziej szczegółowoyour smear test results
Wyniki badania cytologicznego your smear test results Informacje szczegółowe explained POLISH Twój ostatni wynik badania cytologicznego wykazał pewne nieprawidłowości. Niniejsza ulotka wyjaśnia, co oznacza
Bardziej szczegółowoSPIS TREŚCI WSTĘP... 13
SPIS TREŚCI WSTĘP... 13 ROZDZIAŁ I Skąd się to bierze?... 16 1. Podstawowe zagrożenia...18 1.1. Geografia występowania nowotworów...18 1.2. Skłonności rasowe... 21 1.3. Skłonności genetyczne... 21 1.4.
Bardziej szczegółowoPodstawy diagnostyki onkologicznej. Podstawy diagnostyki onkologicznej. Marcin Stępie. pień
Marcin Stępie pień Katedra Onkologii i Klinika Onkologii Ginekologicznej AM Wrocław, Dolnośląskie Centrum Onkologii we Wrocławiu. Cele diagnostyki rozpoznanie choroby nowotworowej; ocena zaawansowania
Bardziej szczegółowoOnkologia - opis przedmiotu
Onkologia - opis przedmiotu Informacje ogólne Nazwa przedmiotu Onkologia Kod przedmiotu 12.0-WL-Lek-On Wydział Wydział Lekarski i Nauk o Zdrowiu Kierunek Lekarski Profil praktyczny Rodzaj studiów jednolite
Bardziej szczegółowoPytania z zakresu ginekologii i opieki ginekologicznej
Pytania z zakresu ginekologii i opieki ginekologicznej - 2017 1. Proszę wymienić zagrożenia zdrowotne dla kobiety jakie mogą wystąpić w okresie okołomenopauzalnym. 2. Proszę omówić rolę położnej w opiece
Bardziej szczegółowoZadanie Prewencja pierwotna nowotworów finansowane przez ministra zdrowia w ramach Narodowego programu zwalczania chorób nowotworowych.
EDUKACYJNO-INFORMACYJNY PROGRAM PROFILAKTYKI NOWOTWORÓW ZŁOŚLIWYCH SKÓRY SKÓRA POD LUPĄ MATERIAŁ EDUKACYJNY DLA NAUCZYCIELI SZKÓŁ PONADGIMNAZJALNYCH 2014 Zadanie Prewencja pierwotna nowotworów finansowane
Bardziej szczegółowoOgłoszenie o konkursie ofert
Załącznik Nr 1 do zarządzenia Nr 1479/IV/04 Prezydenta Miasta Łodzi z dnia 30 marca 2004r. Ogłoszenie o konkursie ofert Miasto Łódź, Urząd Miasta Łodzi z siedzibą w Łodzi, ul. Piotrkowska 104, ogłasza
Bardziej szczegółowoBadanie przesiewowe szyjki Badanie przesiewowe szyjki macicy: Kolposkopia
Polish translation of Cervical screening: the colposcopy examination (January 2013) Badanie przesiewowe szyjki Badanie przesiewowe szyjki macicy: Kolposkopia Poradnik zaktualizowany Page 2 Dlaczego powinnam
Bardziej szczegółowoEuropejski Kodeks Walki z Rakiem
Europejski Kodeks Walki z Rakiem Europejski kodeks walki z rakiem powstał z inicjatywy Unii Europejskiej, która już w latach 80 uznała zmagania z rakiem w społeczeństwie Europejczyków za jeden z najważniejszych
Bardziej szczegółowoZadbaj o zdrowie! SAMODZIELNY PUBLICZNY ZESPÓŁ OPIEKI ZDROWOTNEJ
Zadbaj o zdrowie! Program profilaktyki raka jelita grubego dla mieszkańców powiatu brzeskiego Zapraszamy na profilaktyczne badania kolonoskopowe oraz prelekcje i spotkania z mieszkańcami powiatu brzeskiego
Bardziej szczegółowoDiagnostyka i leczenie nowotworów nerki, pęcherza moczowego i gruczołu krokowego. Zarys Projektu
Diagnostyka i leczenie nowotworów nerki, pęcherza moczowego i gruczołu krokowego Zarys Projektu Dr n. med. Roman Sosnowski Klinika Nowotworów Układu Moczowego, Centrum Onkologii Projekt współfinansowany
Bardziej szczegółowotyp 3, sporadyczny; Techniki Obrazowe
Guz neuroendokrynny żołądka typ 3, sporadyczny; Techniki Obrazowe Mariusz I.Furmanek CSK MSWiA i CMKP Warszawa Ocena wyjściowa, metody strukturalne WHO 2 (rak wysoko zróżnicowany); Endoskopia i/lub EUS;
Bardziej szczegółowoUmowa dodatkowa na wypadek nowotworu ONA NR OWU/ONA1/1/2014
Umowa dodatkowa na wypadek nowotworu ONA Umowa dodatkowa ONA jest zawierana na podstawie Warunków oraz Ogólnych warunków ubezpieczenia umowy dodatkowej na wypadek nowotworu ONA. Przeczytaj uważnie poniższe
Bardziej szczegółowoZAGUBIENIE PACJENTA W SYSTEMIE. ŚWIADCZENIA GWARANTOWANE A RZECZYWISTOŚĆ.
ZAGUBIENIE PACJENTA W SYSTEMIE. ŚWIADCZENIA GWARANTOWANE A RZECZYWISTOŚĆ. Krystyna Wechmann Prezes Federacji Stowarzyszeń Amazonki Wiceprezes Polskiej Koalicji Organizacji Pacjentów Onkologicznych Gigantyczne
Bardziej szczegółowowww.korektorzdrowia.pl www.watchhealthcare.eu PORADNIK DLA PACJENTÓW Biopsja
www.korektorzdrowia.pl www.watchhealthcare.eu PORADNIK DLA PACJENTÓW Biopsja Rak piersi Najczęściej występujący nowotwór złośliwy u kobiet w Polsce 2004 r. ponad12 000 nowych zachorowań na raka piersi
Bardziej szczegółowoProgramy przesiewowe w onkologii. Badam się więc mam pewność
Programy przesiewowe w onkologii Badam się więc mam pewność Badanie przesiewowe zorganizowane przeprowadzenie testu medycznego lub wywiadu u osób, które nie zgłaszają się po pomoc kwalifikowaną w związku
Bardziej szczegółowoOGÓLNE WARUNKI UBEZPIECZENIA UMOWA DODATKOWA NA WYPADEK NOWOTWORU - ONA NR OWU/ONA1/1/2012
OGÓLNE WARUNKI UBEZPIECZENIA UMOWA DODATKOWA NA WYPADEK NOWOTWORU - ONA NR OWU/ONA1/1/2012 Umowa dodatkowa ONA jest zawierana na podstawie Warunków Sposób na przyszłość (kod TUL0) oraz Ogólnych warunków
Bardziej szczegółowoCo powinien wiedzieć każdy pacjent publicznej opieki zdrowotnej? Kinga Wojtaszczyk
Co powinien wiedzieć każdy pacjent publicznej opieki zdrowotnej? Kinga Wojtaszczyk Płacę składki, więc mi się należy! Nie wszystko Nie od razu Świadczeniodawca też ma obowiązki Obowiązki świadczeniodawcy
Bardziej szczegółowoNowotwory złośliwe w województwie pomorskim,
Nowotwory złośliwe w województwie pomorskim, ze szczególnym uwzględnieniem raka płuca Prof. Jan Skokowski - prezes Stowarzyszenia Walki z Rakiem Płuca Źródło: Pomorski Rejestr Nowotworów, Gdańsk 2014 Lista
Bardziej szczegółowoZdrowo żyjesz - wygrywasz SZKOŁA PROMUJĄCA ZALECENIA EUROPEJSKIEGO KODEKSU WALKI Z RAKIEM
Zdrowo żyjesz - wygrywasz SZKOŁA PROMUJĄCA ZALECENIA EUROPEJSKIEGO KODEKSU WALKI Z RAKIEM Co wpływa na nasze zdrowie? OPIEKA ZDROWOTNA NASZE GENY STYL ŻYCIA 50% Jakie mogą być efekty naszego stylu życia?
Bardziej szczegółowoSytuacja ginekologii onkologicznej w Polsce. Prof. dr hab. Zbigniew Kojs
Sytuacja ginekologii onkologicznej w Polsce Prof. dr hab. Zbigniew Kojs CONCORD Globalny nadzór nad przeżyciami chorych na raka w latach 1995 2009: analiza indywidualnych danych dla 25 676 887 pacjentów
Bardziej szczegółowoPropozycja ujednoliconego programu nauczania onkologii w Polsce. Katedra Onkologii Akademii Medycznej we Wrocławiu
Propozycja ujednoliconego programu nauczania onkologii w Polsce Katedra Onkologii Akademii Medycznej we Wrocławiu Wytyczne: POLANICA 1998 POZNAŃ 1999 KRAKÓW 2000 Wrocław 2006 Rozporządzenie ministra edukacji
Bardziej szczegółowoUCHWAŁA NR IV/21/14 RADY GMINY WIDAWA z dnia 30 grudnia 2014 r.
UCHWAŁA NR IV/21/14 RADY GMINY WIDAWA z dnia 30 grudnia 2014 r. w sprawie uchwalenia Programu Zdrowotnego ZDROWA GMINA na lata 2015-2016 oraz udzielenia dotacji dla Samodzielnego Publicznego Zakładu Podstawowej
Bardziej szczegółowoALE ZABIJA! RAK JELITA GRUBEGO NIE BOLI
RAK JELITA GRUBEGO NIE BOLI ALE ZABIJA! PRZEBIEG SPOTKANIA 1. O programie 2. Czym jest rak jelita grubego - epidemiologia 3. Objawy raka jelita grubego 4. Grupy i czynniki ryzyka 5. Profilaktyka - najważniejszy
Bardziej szczegółowo