Prawo gospodarcze publiczne

Transkrypt

1 Prawo gospodarcze publiczne Prawo Studia Stacjonarne Ćwiczenia (28 godz.) dr Maciej Etel Rok akademicki 2015/2016

2 Prawo gospodarcze publiczne Kwestie organizacyjne Zakres przedmiotu oraz podział treści nauczania miedzy wykład i ćwiczenia Wykład: 26 godz. semestr zimowy dr hab. A. Piszcz, prof. UwB Ćwiczenia: 28 godz. semestr zimowy dr M. Etel / dr A. Tworkowska / mgr K. Zapolska Egzamin i zaliczenie ćwiczeń Forma egzaminu / zaliczenia ćwiczeń Pytania egzaminacyjne Sposób odbywania ćwiczeń oraz stawianych wymagań Obecność i nieobecności (ćwiczenia) Wejściówki i aktywność (ćwiczenia) Prezentacja Dyżur (i informacje w gablocie Katedry) Wtorek: godz pok. 201 Niedziela (w terminach zjazdów kierunku Prawo): godz , pok etel.m@uwb.edu.pl

3 Prawo gospodarcze publiczne Kwestie organizacyjne Źródła (podstawowe): C. Kosikowski, Publiczne prawo gospodarcze Polski i Unii Europejskiej, Warszawa 2010 (wyd. IV zm. i popr.), wyd. Lexis Nexis M. Etel, A. Piszcz, W. Stachurski, J. Sieńczyło-Chlabicz, A. Żukowska, M. Nowikowska pod inspiracją naukową C. Kosikowskiego, Publiczne prawo gospodarcze. Ćwiczenia, Warszawa 2010 (wyd. II), wyd. Lexis Nexis (oraz wskazana tam literatura) C. Kosikowski, Ustawa o swobodzie działalności gospodarczej. Komentarz, Warszawa 2013 (wyd. 7), wyd. Lexis Nexis M. Etel, Pojęcie przedsiębiorcy w prawie polskim i prawie Unii Europejskiej oraz w orzecznictwie sądowym, Warszawa 2012, wyd. Wolters Kluwer J. Grabowski, L. Kieres, A. Walaszek-Pyzioł (red.), Publiczne prawo gospodarcze. Tom 8a- 8b [w serii:] R. Hauser, Z. Niewiadomski, A. Wróbel (red.), System prawa administracyjnego, Warszawa 2013, wyd. C.H.Beck Teksty aktów prawnych: Ustawa z dnia 2 lipca 2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej (tekst jedn. Dz.U. z 2015 r., poz. 584 ze zm.) Inne wskazane w toku wykładu i ćwiczeń z przedmiotu

4 Temat 1 Pojęcie i rodzaje działalności gospodarczej Pojęcie działalności gospodarczej w świetle prawa polskiego Cechy relewantne działalności gospodarczej ujęte w definicji ustawowej: przedmiot działalności gospodarczej i jej rodzaje zawodowy charakter działalności gospodarczej zarobkowy cel działalności gospodarczej sposób wykonywania działalności gospodarczej uwzględniający jej organizację i częstotliwość Wyłączenie niektórych rodzajów działalności gospodarczej

5 Temat 2 Pojęcie i klasyfikacja przedsiębiorców oraz ich reżim prawny Pojęcie przedsiębiorcy w prawie polskim: geneza i ewolucja zakres podmiotowy, przedmiotowy i funkcjonalny pojęcia definicje obowiązujące na gruncie różnych ustaw Klasyfikacje przedsiębiorców Klasyfikacja przedsiębiorców wg kryterium ekonomicznej wielkości przedsiębiorstwa

6 Temat 3 Pojęcie przedsiębiorcy i działalności gospodarczej w prawie Unii Europejskiej Pojęcie działalności gospodarczej w prawie UE Swoboda przedsiębiorczości i jej elementy konstrukcyjne Swoboda świadczenia usług i jej elementy konstrukcyjne Jako wyznaczniki działalności gospodarczej w rozumieniu ukształtowanym w dorobku UE Pojęcie przedsiębiorcy w prawie UE Osoby fizyczne jako przedsiębiorcy w prawie UE Podmioty inne niż osoby fizyczne jako przedsiębiorcy w prawie UE

7 Temat 4 Legalizacja działalności gospodarczej (legalizacja przedsiębiorcy) Cele i założenia związane z funkcjonowaniem rejestrów właściwych legalizacji działalności gospodarczej Centralna Ewidencja i Informacja o Działalności Gospodarczej zasady ewidencjonowania działalności gospodarczej osób fizycznych Krajowy Rejestr Sądowy rejestr przedsiębiorców KRS i zasady rejestracji działalności gospodarczej Zawieszenie i wznowienie działalności gospodarczej Problem nabywania i utraty publiczno-prawnego statusu przedsiębiorcy

8 Temat 5 Ogólne warunki podejmowania i wykonywania działalności gospodarczej Podstawy prawne warunków podejmowania i wykonywania działalności gospodarczej Obowiązki przedsiębiorców wobec państwa Obowiązki państwa i jego organów wobec przedsiębiorców Policja gospodarcza i formy jej wykonywania: geneza i definicja policji gospodarczej cel policji gospodarczej podstawy prawne organy wykonujące zadania policji gospodarczej instrumenty prawne i procedura ich stosowania (środki ochrony prawnej przedsiębiorcy)

9 Temat 6 Reglamentacja działalności gospodarczej (szczególne warunki podejmowania i wykonywania działalności gospodarczej) Regulowana działalność gospodarcza Koncesje i koncesjonowanie Zezwolenia, licencje, zgody itp. aspekt materialny i proceduralny

10 Temat 7 Podejmowanie i wykonywanie działalności gospodarczej na terytorium RP przez podmioty zagraniczne Podejmowanie i wykonywanie działalności gospodarczej na terytorium RP przez obywateli innych państw i osoby zagraniczne Podejmowanie i wykonywanie działalności gospodarczej na terytorium RP przez przedsiębiorców zagranicznych

11 Temat 8 Kontrola działalności gospodarczej przedsiębiorcy Zakres podmiotowy i przedmiotowy kontroli Organy kontroli Cele i zakres regulacji Zasady kontroli działalności gospodarczej przedsiębiorcy Wyłączenia i ograniczenia stosowania zasad ogólnych kontroli

12 Temat 9 Działalność gospodarcza jednostek samorządu terytorialnego Zakres dopuszczalnej działalności gmin, powiatów i województw w świetle uregulowań tzw. ustaw samorządowych Działalność gospodarcza a gospodarka komunalna Zakres dopuszczalnej działalności gospodarczej JST Formy działalności gospodarczej JST

13 Wolność (swoboda) działalności gospodarczej Akty prawne regulujące zasady podejmowania, wykonywania i zakończenia działalności gospodarczej oraz określające reguły funkcjonowania przedsiębiorców część I: Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 2 kwietnia 1997 r. (Dz.U. z 1997 r., Nr 78, poz. 483 ze zm.) Ustawa z dnia 2 lipca 2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej (tekst jedn. Dz.U. z 2007 r., nr 155, poz.1095 ze zm.) Ustawa z dnia 19 listopada 1999 r. Prawo działalności gospodarczej (Dz.U. z 1999 r., Nr 101, poz ze zm.) Ustawa z dnia 2 lipca 2004 r. Przepisy wprowadzające ustawę o swobodzie działalności gospodarczej (Dz.U. z 2004 r., Nr 173, poz ze zm.) Ustawa z dnia 19 grudnia 2008 r. o zmianie ustawy o swobodzie działalności gospodarczej oraz o zmianie niektórych innych ustaw (Dz. U. z 2009 r., Nr 18, poz. 97) Ustawa z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks Cywilny (Dz.U. z 1964 r., Nr 16, poz. 93 ze zm.) Ustawa z dnia 17 listopada 1964 r. Kodeks Postępowania Cywilnego (Dz.U. z 1964 r., Nr 43, poz. 296 ze zm.) Ustawa z dnia 15 września 2000 r. Kodeks spółek handlowych (Dz.U. z 2000 r., Nr 94, poz ze zm.) Ustawa z dnia 4 marca 2005 r. o europejskim zgrupowaniu interesów gospodarczych i spółce europejskiej (Dz.U. z 2005 r., Nr 62, poz. 551 ze zm.) Ustawa z dnia 14 czerwca 1960 r. Kodeks postępowania administracyjnego (tekst jedn. Dz.U. z 2000 r., Nr 98, poz ze zm.) Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 24 grudnia 2007 r. w sprawie Polskiej Klasyfikacji Działalności (PKD) (Dz.U. z 2007 r., Nr 251, poz. 1885) Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 6 kwietnia 2004 r. w sprawie Polskiej Klasyfikacji Wyrobów i Usług (PKWiU) (Dz.U. z 2004 r., Nr 89, poz. 844 ze zm.) Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 30 grudnia 1999 r. w sprawie Polskiej Klasyfikacji Obiektów Budowlanych (PKOB) (Dz.U. z 1999 r., Nr 112, poz ze zm.) Ustawa z dnia 20 sierpnia 1997 r. o Krajowym Rejestrze Sądowym (tekst jedn. Dz.U. z 2007 r., Nr 168, poz ze zm.) Ustawa z dnia 20 sierpnia 1997 r. Przepisy wprowadzające ustawę o Krajowym Rejestrze Sądowym (Dz.U. Nr 121, poz. 770 ze zm.) Ustawa z dnia 29 czerwca 1995 r. o statystyce publicznej (Dz.U. z 1995 r., Nr 88, poz. 439 ze zm.) Ustawa z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (tekst jedn. Dz.U. z 2007 r., Nr 11, poz. 74 ze zm.) Ustawa z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (tekst jedn. Dz.U. z 2005 r., Nr 8, poz. 60 ze zm.) Ustawa z dnia 13 października 1995 r. o zasadach ewidencji i identyfikacji podatników i płatników (tekst jedn. Dz.U. z 2004 r., Nr 269, poz ze zm.) Ustawa z dnia 16 lutego 2007 r. o ochronie konkurencji i konsumentów (tekst jedn. Dz.U. z 2007 r., Nr 50, poz.331 ze zm.) Ustawa z dnia 16 kwietnia 1993 r. o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji (tekst jedn. Dz.U. z 2003 r., Nr 153, poz ze zm.) Ustawa z dnia 30 czerwca 2000 r. Prawo własności przemysłowej (tekst jedn. Dz.U. z 2003 r., Nr 119, poz ze zm.) Ustawa z dnia 29 sierpnia 1997 r. Prawo bankowe (tekst jedn. Dz.U. z 2002 r., Nr 72, poz. 665 ze zm.) Ustawa z dnia 6 lipca 2001 r. o zachowaniu narodowego charakteru strategicznych zasobów naturalnych kraju (Dz.U. z 2001 r., Nr 97, poz ze zm.) Ustawa z dnia 7 lipca 1994 r. Prawo budowlane (tekst jedn. Dz.U. z 2006 r., Nr 156, poz ze zm.) Ustawa z dnia 4 lutego 1994 r. Prawo geologiczne i górnicze (tekst jedn. Dz.U. z 2005 r., Nr 228, poz ze zm.) Ustawa z dnia 29 września 1994 r. o rachunkowości (tekst jedn. Dz.U. z 2002 r., Nr 76, poz. 694 ze zm.)

14 Wolność (swoboda) działalności gospodarczej Akty prawne regulujące zasady podejmowania, wykonywania i zakończenia działalności gospodarczej oraz określające reguły funkcjonowania przedsiębiorców część II: Ustawa z dnia 18 października 2006 r. o wyrobie napojów spirytusowych oraz o rejestracji i ochronie oznaczeń geograficznych napojów spirytusowych (Dz.U. z 2006 r., Nr 208, poz ze zm.) Ustawa z dnia 26 czerwca 1974 r. Kodeks pracy (tekst jedn. Dz.U. z 1998 r., Nr 21, poz. 94 ze zm.) Ustawa z dnia 24 sierpnia 1991 r. o ochronie przeciwpożarowej (tekst jedn. Dz.U. z 2002 r., Nr 147, poz ze zm.) Ustawa z dnia 27 kwietnia 2001 r. Prawo ochrony środowiska (tekst jedn. Dz.U. z 2008 r., Nr 25, poz. 150 ze zm.) Ustawa z dnia 23 sierpnia 2001 r. o organizowaniu zadań na rzecz obronności państwa realizowanych przez przedsiębiorców (Dz.U. z 2001 r., Nr 122, poz ze zm.) Ustawa z dnia 30 kwietnia 2004 r. o postępowaniu w sprawach dotyczących pomocy publicznej (tekst jedn. Dz.U. z 2007 r., Nr 59, poz. 404 ze zm.) Ustawa z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz.U. z 2004 r., Nr 54, poz. 535 ze zm.) Ustawa z dnia 25 sierpnia 2006 r. o biokomponentach i biopaliwach ciekłych (Dz.U. z 2006 r., Nr 169, poz ze zm.) Ustawa z dnia 3 września 2004 r. Prawo telekomunikacyjne (Dz.U. Nr 171, poz ze zm.) Ustawa z dnia 20 kwietnia 2004 r. o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy (tekst jedn. Dz.U. z 2008 r., Nr 69, poz. 415 ze zm.) Ustawa z dnia 22 stycznia 2004 r. o wyrobie i rozlewie wyrobów winiarskich, obrocie tymi wyrobami i organizacji rynku wina (Dz.U. z 2004 r., Nr 34, poz. 292 ze zm.) Ustawa z dnia 18 grudnia 2003 r. o ochronie roślin (tekst jedn. Dz.U. z 2008 r., Nr 133, poz. 849) Ustawa z dnia 26 czerwca 2003 r. o nasiennictwie (tekst jedn. Dz.U. z 2007 r., Nr 41, poz. 271 ze zm.) Ustawa z dnia 12 czerwca 2003 r. Prawo pocztowe (Dz.U. z 2003 r., Nr 130, poz ze zm.) Ustawa z dnia 28 października 2002 r. o przewozie drogowym towarów niebezpiecznych (Dz.U. z 2002 r., Nr 199, poz ze zm.) Ustawa z dnia 27 lipca 2002 r. Prawo dewizowe (Dz.U. z 2002 r., Nr 141, poz ze zm.) Ustawa z dnia 6 lipca 2001 r. o usługach detektywistycznych (Dz.U. z 2002 r., Nr 12, poz. 110 ze zm.) Ustawa z dnia 2 marca 2001 r. o wyrobie alkoholu etylowego oraz wytwarzaniu wyrobów tytoniowych (Dz.U. z 2001 r., Nr 31, poz. 353 ze zm.) Ustawa z dnia 18 stycznia 2001 r. o wyścigach konnych (Dz.U. z 2001 r., Nr 11, poz. 86 ze zm.) Ustawa z dnia 16 listopad 2000 r. o domach składowych oraz o zmianie Kodeksu cywilnego, Kodeksu postępowania cywilnego i innych ustaw (Dz.U. z 2000 r., Nr 114, poz ze zm.) Ustawa z dnia 29 sierpnia 1997 r. o usługach turystycznych (tekst jedn. Dz.U. z 2004 r., Nr 223, poz ze zm.) Ustawa z dnia 20 czerwca 1997 r. Prawo o ruchu drogowym (tekst jedn. Dz.U. z 2005 r., Nr 108, poz. 908 ze zm.) Ustawa z dnia 5 grudnia 1996 r. o zawodach lekarza i lekarza dentysty (tekst jedn. Dz.U. z 2008 r., Nr 136, poz. 857) Ustawa z dnia 5 lipca 1996 r. o zawodach pielęgniarki i położnej (tekst jedn. Dz.U. z 2001 r., Nr 57, poz. 602 ze zm.) Ustawa z dnia 13 października 1995 r. Prawo łowieckie (tekst jedn. Dz.U. z 2005 r., Nr 127, poz ze zm.) Ustawa z dnia 14 lipca 1983 r. o narodowym zasobie archiwalnym i archiwach (tekst jedn. Dz.U. z 2006 r., Nr 97, poz. 673 ze zm.)

15 Wolność (swoboda) działalności gospodarczej Akty prawne regulujące zasady podejmowania, wykonywania i zakończenia działalności gospodarczej oraz określające reguły funkcjonowania przedsiębiorców część III: Ustawa z dnia 26 października 1982 r. o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi (tekst jedn. Dz.U. z 2007 r., Nr 70, poz. 473 ze zm.) Ustawa z dnia 29 lipca 1992 r. o grach i zakładach wzajemnych (tekst jedn. Dz.U. z 2004 r., Nr 4, poz. 27 ze zm.) Ustawa z dnia 20 października 1994 r. o specjalnych strefach ekonomicznych (tekst jedn. Dz.U. z 2007 r., Nr 42, poz. 274 ze zm.) Ustawa z dnia 13 września 1996 r. o utrzymaniu czystości i porządku w gminach (tekst jedn. Dz.U. z 2005 r., Nr 236, poz.2008 ze zm.) Ustawa z dnia 29 lipca 2005 r. o przeciwdziałaniu narkomanii (Dz.U. z 2005 r., Nr 179, poz ze zm.) Ustawa z dnia 20 czerwca 1997 r. Prawo o ruchu drogowym (tekst jedn. Dz.U. z 2005 r., Nr 108, poz. 908 ze zm.) Ustawa z dnia 29 lipca 2005 r. o obrocie instrumentami finansowymi (Dz.U. z 2005 r., Nr 183, poz ze zm.) Ustawa z dnia 28 sierpnia 1997 r. o organizacji i funkcjonowaniu funduszy emerytalnych (tekst jedn. Dz.U. z 2004 r., Nr 159, poz ze zm.) Ustawa z dnia 29 sierpnia 1997 r. Prawo bankowe (tekst jedn. Dz.U. z 2002 r., Nr 72, poz. 665 ze zm.) Ustawa z dnia 16 lipca 2004 r. Prawo telekomunikacyjne (Dz.U. z 2004 r., Nr 171, poz ze zm.) Ustawa z dnia 26 października 2000 r. o giełdach towarowych (tekst jedn. Dz.U. z 2005 r., Nr 121, poz ze zm.) Ustawa z dnia 27 kwietnia 2001 r. o odpadach (tekst jedn. Dz.U. z 2007 r., Nr 39, poz. 251 ze zm.) Ustawa z dnia 11 maja 2001 r. Prawo o miarach (tekst jedn. Dz.U. z 2004 r., Nr 243, poz ze zm.) Ustawa z dnia 7 czerwca 2001 r. o zbiorowym zaopatrzeniu w wodę i zbiorowym odprowadzaniu ścieków (tekst jedn. Dz.U. z 2006 r., Nr 123, poz. 858 ze zm.) Ustawa z dnia 22 czerwca 2001 r. o organizmach genetycznie zmodyfikowanych (tekst jedn. Dz.U. z 2007 r., Nr 36, poz. 233) Ustawa z dnia 6 września 2001 r. Prawo farmaceutyczne (tekst jedn. Dz.U. z 2008 r., Nr 45, poz. 271) Ustawa z dnia 6 września 2001 r. o transporcie drogowym (tekst jedn. Dz.U. z 2007 r., Nr 125, poz. 874 ze zm.) Ustawa z dnia 19 lutego 2004 r. o rybołówstwie (Dz.U. z 2004 r., Nr 62, poz. 574 ze zm.) Ustawa z dnia 3 lipca 2002 r. Prawo lotnicze (tekst jedn. Dz.U. z 2006 r., Nr 100, poz. 696 ze zm.) Ustawa z dnia 12 września 2002 r. o elektronicznych instrumentach płatniczych (Dz.U. z 2002 r., Nr 169, poz ze zm.) Ustawa z dnia 22 maja 2003 r. o działalności ubezpieczeniowej (Dz.U. z 2003 r., Nr 124, poz ze zm.) Ustawa z dnia 22 maja 2003 r. o pośrednictwie ubezpieczeniowym (Dz.U. z 2003 r., Nr 124, poz ze zm.) Ustawa z dnia 12 czerwca 2003 r. Prawo pocztowe (Dz.U. z 2003 r., Nr 130, poz.1188 ze zm.) Ustawa z dnia 23 stycznia 2004 r. o podatku akcyzowym (Dz.U. z 2004 r., Nr 29, poz. 257 ze zm.) Ustawa z dnia 27 maja 2004 r. o funduszach inwestycyjnych (Dz.U. z 2004 r., Nr 146, poz ze zm.) Ustawa z dnia 21 stycznia 2005 r. o doświadczeniach na zwierzętach (Dz.U. z 2005 r., Nr 33, poz. 289 ze zm.) Ustawa z dnia 28 września 1991 r. o lasach (tekst jedn. Dz.U. z 2005 r., Nr 45, poz. 435 ze zm.) Ustawa z dnia 29 lipca 2005 r. o systemie tachografów cyfrowych (Dz.U. z 2005 r., Nr 180, poz ze zm.) Ustawa z dnia 28 marca 2003 r. o transporcie kolejowym (tekst jedn. Dz.U. z 2007 r., Nr 16, poz. 94 ze zm.) Ustawa z dnia 24 sierpnia 2001 r. o ostateczności rozrachunku w systemach płatności i systemach rozrachunku papierów wartościowych oraz zasadach nadzoru nad tymi systemami (Dz.U. z 2001 r., Nr 123, poz ze zm.) Ustawa z dnia 29 listopada 2000 r. Prawo atomowe (tekst jedn. Dz.U. z 2007 r., Nr 42, poz. 276 ze zm.) Ustawa z dnia 10 kwietnia 1997 r. Prawo energetyczne (tekst jedn. Dz.U. z 2006 r., Nr 89, poz. 625 ze zm.) Ustawa z dnia 3 lipca 2002 r. Prawo lotnicze (tekst jedn. Dz.U. z 2006 r., Nr 100, poz. 696 ze zm.) Ustawa z dnia 4 lutego 1994 r. Prawo geologiczne i górnicze (tekst jedn. Dz.U. z 2005 r., Nr 228, poz.1947 ze zm.) Ustawa z dnia 22 sierpnia 1997 r. o ochronie osób i mienia (tekst jedn. Dz.U. z 2005 r., Nr 145, poz.1221 ze zm.) Ustawa z dnia 29 grudnia 1992 r. o radiofonii i telewizji (tekst jedn. Dz.U. z 2004 r., Nr 253, poz ze zm.) Ustawa z dnia 22 czerwca 2001 r. o wykonywaniu działalności gospodarczej w zakresie wytwarzania i obrotu materiałami wybuchowymi, bronią, amunicją oraz wyrobami i technologią o przeznaczeniu wojskowym lub policyjnym (Dz.U. z 2001 r., Nr 67, poz. 679 ze zm.)

16 Wolność (swoboda) działalności gospodarczej Ustawa z dnia 2 lipca 2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej = konstytucja działalności gospodarczej Art. 20 Konstytucji RP z 1997 r. Społeczna gospodarka rynkowa oparta na wolności działalności gospodarczej, własności prywatnej oraz solidarności, dialogu i współpracy partnerów społecznych stanowi podstawę ustroju gospodarczego Rzeczypospolitej Polskiej. Art. 22 Konstytucji RP z 1997 r. Ograniczenie wolności działalności gospodarczej jest dopuszczalne tylko w drodze ustawy i tylko ze względu na ważny interes publiczny. Art. 1. U.s.d.g. Ustawa reguluje podejmowanie, wykonywanie i zakończenie działalności gospodarczej na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej oraz zadania organów w tym zakresie.

17 Wolność (swoboda) działalności gospodarczej Ustawa z dnia 2 lipca 2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej = konstytucja działalności gospodarczej Postrzegana jako fundament prawa przedsiębiorców reguluje u podstaw: definicje o szczególnym znaczeniu dla prawa krajowego definicje: przedsiębiorcy i działalności gospodarczej, katalog podstawowych obowiązków przedsiębiorcy, podstawowe obowiązki państwa wobec przedsiębiorców i działalności gospodarczej, zasady legalizacji działalności gospodarczej, reglamentację działalności gospodarczej, zasady kontroli działalności gospodarczej przedsiębiorców, zasady funkcjonowania podmiotów zagranicznych na terytorium RP, kategoryzację przedsiębiorców wg kryterium ekonomicznej wielkości przedsiębiorstwa. Jednocześnie należy wyraźnie podkreślić, że u.s.d.g. Nie jest tzw. kodeksem gospodarczym.

18 Wolność (swoboda) działalności gospodarczej Ustawa z dnia 2 lipca 2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej = konstytucja działalności gospodarczej U.s.d.g. jest trzecią ustawą regulującą ustrój gospodarczy od 1989 r.: ustawa z dnia 23 grudnia 1988 r. o działalności gospodarczej (Dz. U. Nr 41, poz. 324 ze zm.), która została zastąpiona z dniem 1 stycznia 2001 r. ustawą z dnia 19 listopada 1999 r. Prawo działalności gospodarczej (Dz. U. Nr 101, poz ze zm.) ustawa z dnia 2 lipca 2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej Ale ( )???

19 Temat 1 Pojęcie i rodzaje działalności gospodarczej Pojęcie działalności gospodarczej w świetle prawa polskiego. Kryteria działalności gospodarczej wynikające z definicji ustawowej: przedmiot działalności gospodarczej i jej rodzaje (ekonomiczna klasyfikacja działalności), zarobkowy charakter działalności gospodarczej, sposób wykonywania działalności gospodarczej ze względu na organizację i częstotliwość, działalność gospodarcza jako działalność zawodowa. Wyłączenie niektórych rodzajów działalności gospodarczej.

20 Pojęcie działalności gospodarczej Art. 2. Działalnością gospodarczą jest zarobkowa działalność wytwórcza, budowlana, handlowa, usługowa oraz poszukiwanie, rozpoznawanie i wydobywanie kopalin ze złóż, a także działalność zawodowa, wykonywana w sposób zorganizowany i ciągły. Konstrukcja pojęcia opiera się na wskazaniu cech własnych/kryteriów/przesłanek działalności gospodarczej. Są to: 1) kryterium ekonomicznej klasyfikacji działalności, 2) zawodowy charakter działalności, 3) zarobkowy cel działalności, 4) sposób wykonywania działalności uwzględniający jej organizację i częstotliwość.

21 Pojęcie działalności gospodarczej kryterium ekonomicznej klasyfikacji działalności Art. 2. Działalnością gospodarczą jest zarobkowa działalność wytwórcza, budowlana, handlowa, usługowa oraz poszukiwanie, rozpoznawanie i wydobywanie kopalin ze złóż, a także działalność zawodowa, wykonywana w sposób zorganizowany i ciągły. Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 24 grudnia 2007 r. w sprawie Polskiej Klasyfikacji Działalności (PKD) (Dz. U. z 2007 r., Nr 251, poz ze zm.) Doradztwo podatkowe wg PKD: Sekcja: M Działalność profesjonalna, naukowa i techniczna Dział: 69 Działalność prawnicza, rachunkowo-księgowa i doradztwo podatkowe Grupa: 69.1 Klasa: Podklasa: Z Działalność rachunkowo-księgowa; doradztwo podatkowe

22 Pojęcie działalności gospodarczej zawodowy charakter działalności Art. 2. Działalnością gospodarczą jest zarobkowa działalność wytwórcza, budowlana, handlowa, usługowa oraz poszukiwanie, rozpoznawanie i wydobywanie kopalin ze złóż, a także działalność zawodowa, wykonywana w sposób zorganizowany i ciągły. Kryterium zawodowego charakteru działalności gospodarczej można interpretować w sposób: 1) ogólny i generalny = działalność profesjonalna 2) praktyczny = we własnym imieniu 3) funkcjonalny = działalność tzw. wolnych zawodów

23 Pojęcie działalności gospodarczej zarobkowy cel działalności Art. 2. Działalnością gospodarczą jest zarobkowa działalność wytwórcza, budowlana, handlowa, usługowa oraz poszukiwanie, rozpoznawanie i wydobywanie kopalin ze złóż, a także działalność zawodowa, wykonywana w sposób zorganizowany i ciągły. Zarobkowy cel działalności należy traktować jako wskazanie kierunkowe, zakładające, że celem działalności gospodarczej jest przysporzenie zysku podmiotowi gospodarczemu. O zarobkowym charakterze działalności nie decyduje sam fakt osiągnięcia zysku z tytułu jej wykonywania, lecz podlegający obiektywnej ocenie zamiar jego osiągnięcia. Działalność jest wtedy zarobkowa, gdy jest potencjalnie zdolna do przysparzania zysku i gdy jej przeznaczeniem jest zapewnienie określonego dochodu.

24 Pojęcie działalności gospodarczej sposób wykonywania działalności Art. 2. Działalnością gospodarczą jest zarobkowa działalność wytwórcza, budowlana, handlowa, usługowa oraz poszukiwanie, rozpoznawanie i wydobywanie kopalin ze złóż, a także działalność zawodowa, wykonywana w sposób zorganizowany i ciągły. O organizacji działalności gospodarczej świadczą/świadczyć mogą: elementy formalne elementy materialne Ciągłość ma świadczyć o względnie stałym zamiarze wykonywania działalności gospodarczej tj. wykonywaniem charakteryzującym się regularnością i powtarzalnością działań. Szczególny nacisk należy położyć na to, aby cechy zorganizowania i ciągłości były rozpatrywane łącznie.

25 Temat 2 Pojęcie i klasyfikacja przedsiębiorców oraz ich reżim prawny Pojęcie przedsiębiorcy w prawie polskim: geneza i ewolucja przedsiębiorca jako osoba fizyczna, osoba prawna, jednostka organizacyjna nie posiadająca osobowości prawnej ale posiadająca z mocy odrębnych ustaw w zdolność prawną definicje obowiązujące na gruncie różnych ustaw Wyłączenia z kategorii działalności gospodarczej bądź kategorii przedsiębiorców Klasyfikacje przedsiębiorców Klasyfikacja przedsiębiorców wg kryterium ekonomicznej wielkości przedsiębiorstwa

26 Geneza i ewolucja pojęcia przedsiębiorca w prawie polskim Pojęcie przedsiębiorcy w prawie polskim przeszło niemałą ewolucję: 1) okres międzywojenny pojęcie kupca wg. Kodeksu handlowego z 1934 r. 2) okres gospodarki planowej pojęcie jednostki gospodarczej (jednostki gospodarki uspołecznionej i nieuspołecznionej) 3) schyłek gospodarki planowej pojęcie podmiotu gospodarczego wg. ustawy z dnia 23 grudnia 1988 r. o działalności gospodarczej 4) pojęcie przedsiębiorcy po raz pierwszy w systemie prawa polskiego pojawia się w ustawie z dnia 16 kwietnia 1993 r. o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji 5) powszechnie do systemu prawa RP pojęcie przedsiębiorcy wprowadza ustawa z dnia 20 sierpnia 1997 r. Przepisy wprowadzające ustawę o KRS 6) podmiot gospodarczy zastąpiono terminem przedsiębiorca również na gruncie ustawy z 23 grudnia 1988 r. o działalności gospodarczej 7) zbliżoną do obecnie obowiązującej definicję przedsiębiorcy statuuje ustawa z dnia 19 listopada 1999 r. Prawo działalności gospodarczej 8) na podstawie art. 1 ustawy z 14 lutego 2003 r. o zmianie ustawy - Kodeks cywilny oraz niektórych innych ustaw definicję przedsiębiorcy wprowadza się w Kodeksie cywilnym 9) obowiązującą do dnia dzisiejszego definicję konstytuuje ustawa z 2 lipca 2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej 10) (?)

27 Pojęcie przedsiębiorcy w prawie RP Art Przedsiębiorcą w rozumieniu ustawy jest osoba fizyczna, osoba prawna i jednostka organizacyjna niebędąca osobą prawną, której odrębna ustawa przyznaje zdolność prawną - wykonująca we własnym imieniu działalność gospodarczą. 2. Za przedsiębiorców uznaje się także wspólników spółki cywilnej w zakresie wykonywanej przez nich działalności gospodarczej. Podmioty uznawane za przedsiębiorców: 1) osoby fizyczne 2) osoby prawne 3) jednostki organizacyjne niebędące osobą prawną, którym odrębna ustawa przyznaje zdolność prawną o ile wykonują we własnym imieniu działalność gospodarczą. 4) oraz wspólnicy spółki cywilnej w zakresie wykonywanej przez nich działalności gospodarczej

28 Pojęcie przedsiębiorcy w prawie RP OSOBY FIZYCZNE przedsiębiorcą może być tylko osoba fizyczna o pełniej zdolności do czynności prawnych (?), co wyklucza z kategorii przedsiębiorców małoletnich (?) oraz osoby fizyczne (częściowo) ubezwłasnowolnione (?) OSOBY PRAWNE Np. Spółki kapitałowe prawa handlowego z o.o. oraz s.a., w tym również spółki kapitałowe Skarbu Państwa lub JST; Przedsiębiorstwa państwowe; Banki państwowe niebędące spółkami akcyjnymi; Instytuty badawcze (?); Spółdzielnie (?); Towarzystwa ubezpieczeń wzajemnych; Oddziały przedsiębiorców zagranicznych (?); Oddziały główne zagranicznych zakładów ubezpieczeń; Stowarzyszenia (?); Fundacje (?); Związki zawodowe; Związki wyznaniowe (?); Organizacje samorządu gospodarczego lub zawodowego; JST (?); Spółka europejska; Spółdzielnia europejska; Europejskie Zgrupowanie Interesów Gospodarczych; sportowe spółki akcyjne (?), instytucje kultury (?), publiczne i niepubliczne szkoły wyższe (?) JEDNOSTKI ORGANIZACYJNE NIEPOSIADAJĄCE OSOBOWOŚCI PRAWNEJ, KTÓRYM INNA USTAWA PRZYZNAJE ZDOLNOŚĆ PRAWNĄ Spółka jawna; Spółka partnerska; Spółka komandytowa; Spółka komandytowo-akcyjna; Spółka kapitałowa w organizacji ALE (!): Są przedsiębiorcami o ile we własnym imieniu wykonują działalność gospodarczą (i w tym zakresie wpisane są do właściwego rejestru legalizacyjnego: osoby fizyczne = CEIDG, osoby prawne i tzw. ułomne osoby prawne = rejestr przedsiębiorców KRS) 1) tak lub nie, 2) trudności w interpretacji, 3) system prawa krajowego, 4)

29 Pojęcie przedsiębiorcy w prawie RP spółka cywilna jako przedsiębiorca Art Przedsiębiorcą w rozumieniu ustawy jest osoba fizyczna, osoba prawna i jednostka organizacyjna niebędąca osobą prawną, której odrębna ustawa przyznaje zdolność prawną - wykonująca we własnym imieniu działalność gospodarczą. 2. Za przedsiębiorców uznaje się także wspólników spółki cywilnej w zakresie wykonywanej przez nich działalności gospodarczej. Przedsiębiorcą jest: spółka cywilna (?) wspólnicy spółki cywilnej (?)

30 Pojęcia przedsiębiorcy i działalności gospodarczej wyłączenia Art. 3. Przepisów ustawy nie stosuje się do: 1) działalności wytwórczej w rolnictwie w zakresie upraw rolnych oraz chowu i hodowli zwierząt, ogrodnictwa, warzywnictwa, leśnictwa i rybactwa śródlądowego; 2) wynajmowania przez rolników pokoi, sprzedaży posiłków domowych i świadczenia w gospodarstwach rolnych innych usług związanych z pobytem turystów tzw. agroturystyka ; 3) wyrobu wina przez producentów będących rolnikami wyrabiającymi mniej niż 100 hektolitrów wina w ciągu roku gospodarczego, o których mowa w art. 17 ust. 3 ustawy z dnia 12 maja 2011 r. o wyrobie i rozlewie wyrobów winiarskich, obrocie tymi wyrobami i organizacji rynku wina (Dz. U. z 2014 r. poz. 1104); 4) działalności rolników w zakresie sprzedaży, o której mowa w art. 20 ust. 1c ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. z 2012 r. poz. 361, z późn. zm.).

31 Pojęcia przedsiębiorcy i działalności gospodarczej wyłączenia Art. 3. Przepisów ustawy nie stosuje się do: ( ) 4) działalności rolników w zakresie sprzedaży, o której mowa w art. 20 ust. 1c ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. z 2012 r. poz. 361, z późn. zm.). Sprzedaż przetworzonych w sposób inny niż przemysłowy produktów roślinnych i zwierzęcych pochodzących z własnej uprawy, hodowli lub chowu, z wyjątkiem przetworzonych produktów roślinnych i zwierzęcych uzyskanych w ramach prowadzonych działów specjalnych produkcji rolnej oraz produktów opodatkowanych podatkiem akcyzowym na podstawie odrębnych przepisów, jeżeli: a) sprzedaż nie jest wykonywana na rzecz osób prawnych, jednostek organizacyjnych nieposiadających osobowości prawnej lub na rzecz osób fizycznych na potrzeby prowadzonej przez nie pozarolniczej działalności gospodarczej; b) przetwarzanie produktów roślinnych i zwierzęcych i ich sprzedaż nie odbywa się przy zatrudnieniu osób na podstawie umów o pracę, umów zlecenia, umów o dzieło oraz innych umów o podobnym charakterze; c) sprzedaż następuje wyłącznie: - w miejscach, w których produkty te zostały wytworzone; - na targowiskach, przez które rozumie się wszelkie miejsca przeznaczone do prowadzenia handlu, z wyjątkiem sprzedaży dokonywanej w budynkach lub w ich częściach; d) prowadzona jest ewidencja sprzedaży.

32 Pojęcia przedsiębiorcy i działalności gospodarczej wyłączenia Art. 3. Przepisów ustawy nie stosuje się do: 1) działalności wytwórczej w rolnictwie w zakresie upraw rolnych oraz chowu i hodowli zwierząt, ogrodnictwa, warzywnictwa, leśnictwa i rybactwa śródlądowego; 2) wynajmowania przez rolników pokoi, sprzedaży posiłków domowych i świadczenia w gospodarstwach rolnych innych usług związanych z pobytem turystów tzw. agroturystyka ; 3) wyrobu wina przez producentów będących rolnikami wyrabiającymi mniej niż 100 hektolitrów wina w ciągu roku gospodarczego, o których mowa w art. 17 ust. 3 ustawy z dnia 12 maja 2011 r. o wyrobie i rozlewie wyrobów winiarskich, obrocie tymi wyrobami i organizacji rynku wina (Dz. U. z 2014 r. poz. 1104); 4) działalności rolników w zakresie sprzedaży, o której mowa w art. 20 ust. 1c ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. z 2012 r. poz. 361, z późn. zm.). Wątpliwości (?)

33 Pojęcia przedsiębiorcy i działalności gospodarczej wyłączenia Art. 3. Przepisów ustawy nie stosuje się do: ( ) 3) wyrób wina przez producentów będących rolnikami wyrabiającymi mniej niż 100 hektolitrów wina w ciągu roku gospodarczego, o których mowa w art. 17 ust. 3 ustawy z dnia 12 maja 2011 r. o wyrobie i rozlewie wyrobów winiarskich, obrocie tymi wyrobami i organizacji rynku wina Ustawa z dnia 12 maja 2011 r. o wyrobie i rozlewie wyrobów winiarskich, obrocie tymi wyrobami i organizacji rynku wina (Dz. U. z 2011 r., Nr 120, poz. 690 ze zm.) Art Działalność gospodarcza w zakresie wyrobu lub rozlewu wyrobów winiarskich jest działalnością regulowaną w rozumieniu przepisów ustawy z dnia 2 lipca 2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej (Dz. U. z 2010 r. Nr 220, poz i Nr 239, poz oraz z 2011 r. Nr 85, poz. 459 i Nr 106, poz. 622) i wymaga uzyskania wpisu do rejestru przedsiębiorców wykonujących działalność w zakresie wyrobu lub rozlewu wyrobów winiarskich, zwanego dalej "rejestrem". 2. Działalność gospodarcza w zakresie wyrobu wyrobów winiarskich może również obejmować rozlew wyrobionych wyrobów winiarskich. 3. Wymagania w zakresie uzyskania wpisu do rejestru nie stosuje się do producentów, którzy wyłącznie wyrabiają i rozlewają wino uzyskane z winogron pochodzących z upraw własnych.

34 Pojęcie przedsiębiorcy w prawie RP różne definicje Pojęcie przedsiębiorcy funkcjonuje w przepisach wielu ustaw. Ponadto różne ustawy bardzo często zawierają własne definicje przedsiębiorcy. Definicje różne od tej określonej na gruncie u.s.d.g.. Definicje formułowane na gruncie ustaw innych niż u.s.d.g. tworzone doraźnie, na potrzeby konkretnej regulacji bądź instytucji prawnej. Tym samym cel ich wprowadzenia jest zdecydowanie różny od założeń związanych z u.s.d.g., której zadaniem jest określenie definicji fundamentalnych, stosowanych w całym systemie prawa RP.

35 Pojęcie przedsiębiorcy w prawie RP różne definicje Ustawa z dnia 16 lutego 2007 r. o ochronie konkurencji i konsumentów Art. 4. Ilekroć w ustawie jest mowa o: 1) przedsiębiorcy - rozumie się przez to przedsiębiorcę w rozumieniu przepisów o swobodzie działalności gospodarczej, a także: a) osobę fizyczną, osobę prawną, a także jednostkę organizacyjną niemającą osobowości prawnej, której ustawa przyznaje zdolność prawną, organizującą lub świadczącą usługi o charakterze użyteczności publicznej, które nie są działalnością gospodarczą w rozumieniu przepisów o swobodzie działalności gospodarczej, b) osobę fizyczną wykonującą zawód we własnym imieniu i na własny rachunek lub prowadzącą działalność w ramach wykonywania takiego zawodu, c) osobę fizyczną, która posiada kontrolę, w rozumieniu pkt 4, nad co najmniej jednym przedsiębiorcą, choćby nie prowadziła działalności gospodarczej w rozumieniu przepisów o swobodzie działalności gospodarczej, jeżeli podejmuje dalsze działania podlegające kontroli koncentracji, o której mowa w art. 13, d) związek przedsiębiorców w rozumieniu pkt 2 - na potrzeby przepisów dotyczących praktyk ograniczających konkurencję oraz praktyk naruszających zbiorowe interesy konsumentów;

36 Pojęcie przedsiębiorcy w prawie RP różne definicje Ustawa z dnia 16 kwietnia 1993 r. o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji Art. 2. Przedsiębiorcami, w rozumieniu ustawy, są osoby fizyczne, osoby prawne oraz jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej, które prowadząc, chociażby ubocznie, działalność zarobkową lub zawodową uczestniczą w działalności gospodarczej. Ustawa z dnia 30 czerwca 2000 r. Prawo własności przemysłowej Art Ilekroć w ustawie jest mowa o: 3) przedsiębiorcy - rozumie się przez to osobę prowadzącą w celach zarobkowych działalność wytwórczą, budowlaną, handlową lub usługową, zwaną dalej "działalnością gospodarczą"

37 Pojęcie przedsiębiorcy w prawie RP różne definicje Ustawa z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa Art. 3. Ilekroć w ustawie jest mowa o: 9) działalności gospodarczej - rozumie się przez to każdą działalność zarobkową w rozumieniu przepisów o swobodzie działalności gospodarczej, w tym wykonywanie wolnego zawodu, a także każdą inną działalność zarobkową wykonywaną we własnym imieniu i na własny lub cudzy rachunek, nawet gdy inne ustawy nie zaliczają tej działalności do działalności gospodarczej lub osoby wykonującej taką działalność - do przedsiębiorców;

38 Pojęcie przedsiębiorcy w prawie RP różne definicje Ustawa z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks Cywilny Art. 43 (1). Przedsiębiorcą jest osoba fizyczna, osoba prawna i jednostka organizacyjna, o której mowa w art , prowadząca we własnym imieniu działalność gospodarczą lub zawodową. Definicja w gruncie rzeczy tożsama co do treści i zakresu z art. 4 u.s.d.g., jednak kontrowersje wywołują: 1) kwestia zastrzeżenia właściwości definicji do sfery prawa prywatnego (w tym zakresie stosowana definicja z KC) i sfery prawa publicznego (właściwa definicja z u.s.d.g.) 2) wyraźna dywersyfikacja działalności gospodarczej i działalności zawodowej

39 Pojęcie przedsiębiorcy w prawie RP klasyfikacja przedsiębiorców Przedsiębiorców możemy podzielić na grupy stosując szereg kryteriów: 1) Odróżniając działalność gospodarczą i działalność zawodową: a) podmioty wykonujące działalność gospodarczą, b) podmioty wykonujące działalność zawodową w roli przedsiębiorcy (np. wolne zawody) 2) Ze względu to, kto według prawa może być przedsiębiorcą: a) osoby fizyczne, b) osoby prawne, c) ułomne osoby prawne 3) Ze względu na liczbę/ilość podmiotów wykonujących działalność gospodarczą: a) jednoosobowych, b) zbiorowych 4) Ze względu na formy organizacyjno-prawne wykonywania działalności gospodarczej: a) przedsiębiorcy działający w formach ściśle określonych przez prawo, b) przedsiębiorcy, którzy dla prowadzenia działalności gospodarczej lub zawodowej nie wybrali żadnej z przewidzianych prawem form 5) Na podstawie domicylu (miejsca zamieszkania, siedziby): a) przedsiębiorcy krajowi, b) przedsiębiorcy zagraniczni 6) Ze względu na formy własności kapitału: a) przedsiębiorcy prywatni, b) przedsiębiorcy publiczni 7) Ze względu na cel wykonywanej działalności: a) przedsiębiorcy, dla których działalność gospodarcza stanowi cel podstawowy, b) przedsiębiorcy, dla których działalność gospodarcza stanowi cel uboczny bądź pomocniczy

40 Pojęcie przedsiębiorcy w prawie RP MMSP Mikro, mały i średni przedsiębiorca skutki klasyfikacji korzystne warunki i wspieranie rozwoju (art. 103 u.s.d.g.), w szczególności poprzez: inicjowanie zmian stanu prawnego sprzyjających rozwojowi mikroprzedsiębiorców, małych i średnich przedsiębiorców, w tym dotyczących dostępu do środków finansowych pochodzących z kredytów i pożyczek oraz poręczeń kredytowych; wspieranie instytucji umożliwiających finansowanie działalności gospodarczej na dogodnych warunkach w ramach realizowanych programów rządowych; wyrównywanie warunków wykonywania działalności gospodarczej ze względu na obciążenia publicznoprawne; ułatwianie dostępu do informacji, szkoleń oraz doradztwa; wspieranie instytucji i organizacji działających na rzecz przedsiębiorców; promowanie współpracy mikro-przedsiębiorców, małych i średnich przedsiębiorców z innymi przedsiębiorcami polskimi i zagranicznymi.

41 Pojęcie przedsiębiorcy w prawie RP MMSP kryterium niezależności (powiązania) Przedsiębiorca powiązany przedsiębiorcą powiązanym jest przedsiębiorca, który z innym przedsiębiorcą powiązany jest w taki sposób, że ten inny przedsiębiorca: posiada większość akcji/udziałów/głosów w zgromadzeniu wspólników/akcjonariuszy ma możliwość odwołania większości członków zarządu bądź rady nadzorczej dysponuje instrumentami oddziaływania na przedsiębiorcę, który w umowie zapewnia mu korzystne postanowienia kontroluje bezpośrednio lub pośrednio większość wspólników/akcjonariuszy lub głosów ( ) Przedsiębiorca partnerski przedsiębiorcą partnerskim jest taki przedsiębiorca, który nie będąc przedsiębiorcą powiązanym pozostaje z innym przedsiębiorcą w stosunku dominacji, przy czym ten inny przedsiębiorca ma samodzielnie lub z innymi przedsiębiorcami powiązanymi ponad 25% kapitału lub głosów w organach przedsiębiorcy Przedsiębiorca niezależny przedsiębiorcą niezależnym jest każdy przedsiębiorca niebędący w stosunku do innych przedsiębiorców powiązanym ani partnerskim. Co do zasady (?) tylko przedsiębiorca niezależny w powyższym rozumieniu może zostać zakwalifikowany do którejkolwiek z uprzywilejowanych kategorii mikro-, małych-, średnich- przedsiębiorców.

42 Pojęcie przedsiębiorcy w prawie RP MMSP kryterium niezależności (powiązania)

43 Pojęcie przedsiębiorcy w prawie RP MMSP Mikro przedsiębiorców w co najmniej jednym z dwóch ostatnich lat obrotowych: 1) zatrudniał średniorocznie mniej niż 10 pracowników oraz 2) osiągnął roczny obrót netto ze sprzedaży towarów, wyrobów i usług oraz operacji finansowych nieprzekraczający 2 milionów euro, lub sumy aktywów jego bilansu sporządzonego na koniec jednego z tych lat nie przekroczyły 2 milionów euro. Małych przedsiębiorców w co najmniej jednym z dwóch ostatnich lat obrotowych: 1) zatrudniał średniorocznie mniej niż 50 pracowników oraz 2) osiągnął roczny obrót netto ze sprzedaży towarów, wyrobów i usług oraz operacji finansowych nieprzekraczający 10 milionów euro, lub sumy aktywów jego bilansu sporządzonego na koniec jednego z tych lat nie przekroczyły 10 milionów euro. Średnich przedsiębiorców w co najmniej jednym z dwóch ostatnich lat obrotowych: 1) zatrudniał średniorocznie mniej niż 250 pracowników oraz 2) osiągnął roczny obrót netto ze sprzedaży towarów, wyrobów i usług oraz operacji finansowych nieprzekraczający 50 milionów euro, lub sumy aktywów jego bilansu sporządzonego na koniec jednego z tych lat nie przekroczyły 43 milionów euro. ( ) (?)

44 Pojęcie przedsiębiorcy w prawie RP MMSP

45 Pojęcie przedsiębiorcy w prawie RP MMSP Mikro przedsiębiorców w co najmniej jednym z dwóch ostatnich lat obrotowych: 1) zatrudniał średniorocznie mniej niż 10 pracowników oraz 2) osiągnął roczny obrót netto ze sprzedaży towarów, wyrobów i usług oraz operacji finansowych nieprzekraczający 2 milionów euro, lub sumy aktywów jego bilansu sporządzonego na koniec jednego z tych lat nie przekroczyły 2 milionów euro. Małych przedsiębiorców w co najmniej jednym z dwóch ostatnich lat obrotowych: 1) zatrudniał średniorocznie mniej niż 50 pracowników oraz 2) osiągnął roczny obrót netto ze sprzedaży towarów, wyrobów i usług oraz operacji finansowych nieprzekraczający 10 milionów euro, lub sumy aktywów jego bilansu sporządzonego na koniec jednego z tych lat nie przekroczyły 10 milionów euro. Średnich przedsiębiorców w co najmniej jednym z dwóch ostatnich lat obrotowych: 1) zatrudniał średniorocznie mniej niż 250 pracowników oraz 2) osiągnął roczny obrót netto ze sprzedaży towarów, wyrobów i usług oraz operacji finansowych nieprzekraczający 50 milionów euro, lub sumy aktywów jego bilansu sporządzonego na koniec jednego z tych lat nie przekroczyły 43 milionów euro. Innych/makro/dużych przedsiębiorców Wątpliwości lub luki (?)

46 Temat 3 Pojęcie działalności gospodarczej i przedsiębiorcy w prawie Unii Europejskiej Swoboda przedsiębiorczości i jej elementy konstrukcyjne Swoboda świadczenia usług i jej elementy konstrukcyjne Jako wyznaczniki działalności gospodarczej w rozumieniu ukształtowanym w dorobku UE Osoby fizyczne jako przedsiębiorcy w prawie UE Podmioty inne niż osoby fizyczne jako przedsiębiorcy w prawie UE

47 Pojęcie działalności gospodarczej i przedsiębiorcy w świetle prawa UE Źródło trudności: 1. w prawie UE nie ma definicji legalnej pojęcia działalność gospodarcza, 2. w prawie UE nie ma definicji legalnej pojęcia przedsiębiorca. Znaczenia terminów precyzowane jest doraźnie poprzez rozstrzygnięcia i interpretacje organów w tym ETS (TSUE).

48 Pojęcie działalności gospodarczej i przedsiębiorcy w świetle prawa UE Przedsiębiorca w ujęciu ukształtowanym w dorobku UE to: podmiot, który wykonuje w sposób stały i ciągły samodzielną działalność gospodarczą o charakterze zarobkowym w innym państwie członkowskim Unii Europejskiej. Kluczowa przy identyfikacji przedsiębiorcy jest identyfikacja działalności (działalności gospodarczej) (!).

49 Pojęcie działalności gospodarczej i przedsiębiorcy w świetle prawa UE Działalność gospodarcza w ujęciu ukształtowanym w dorobku UE jest utożsamiana z: 1) przedsiębiorczością w konstrukcji właściwej swobodzie przedsiębiorczości (art TFUE), oraz 2) świadczeniem usług w konstrukcji właściwej swobodzie świadczenia usług (art TFUE). Przy zastrzeżeniu, że aktywności te w prawie UE nie są tożsame i identyfikowane są rozłącznie.

50 Pojęcie działalności gospodarczej i przedsiębiorcy w świetle prawa UE Nie są tożsame, lecz posiadają szereg cech wspólnych: 1) bezpośrednia skuteczność, 2) zakazy dyskryminacji, 3) zakres uprawnień akcesoryjnych, 4) wspólny cel nadrzędny: umożliwienie wykonywania działalności gospodarczej w wymiarze transgranicznym na terytorium Jednolitego Rynku ale cel ten realizują w różnych formach: swoboda przedsiębiorczości wolność prowadzenia stałej działalności gospodarczej w dowolnie wybranym miejscu na obszarze Jednolitego Rynku, swoboda świadczenia usług wolność przepływu świadczeń na całym tym obszarze.

51 Pojęcie działalności gospodarczej i przedsiębiorcy w świetle prawa UE Artykuł 49 TFUE Ograniczenia swobody przedsiębiorczości obywateli jednego Państwa Członkowskiego na terytorium innego Państwa Członkowskiego są zakazane w ramach poniższych postanowień. Zakaz ten obejmuje również ograniczenia w tworzeniu agencji, oddziałów lub filii przez obywateli danego Państwa Członkowskiego, ustanowionych na terytorium innego Państwa Członkowskiego. Z zastrzeżeniem postanowień rozdziału dotyczącego kapitału, swoboda przedsiębiorczości obejmuje podejmowanie i wykonywanie działalności prowadzonej na własny rachunek, jak również zakładanie i zarządzanie przedsiębiorstwami, a zwłaszcza spółkami w rozumieniu artykułu 54 akapit drugi, na warunkach określonych przez ustawodawstwo Państwa przyjmującego dla własnych obywateli. Przedsiębiorczość charakteryzują takie cechy jak: 1) komercyjny wymiar 2) samodzielność 3) stałość 4) transgraniczność

52 Pojęcie działalności gospodarczej i przedsiębiorcy w świetle prawa UE Komercyjny wymiar przedsiębiorczości Przedsiębiorczość służy sukcesowi gospodarczemu, a tym samym, co do zasady realizowana jest w celu zarobkowym, czyli w celu przysporzenia i/lub maksymalizacji zysku Jednakże na gruncie UE wymiaru komercyjnego nie jest pozbawiona działalność, której głównym celem nie jest zysk, lecz po prostu wykonywana jest odpłatnie Samodzielność Rozumiana jest jako prowadzenie działalności we własnym imieniu przy ponoszeniu pełnego ryzyka i odpowiedzialności. Klasyczny wymiar samodzielności oznacza prowadzenie aktywności na własny rachunek Stałość przedsiębiorczości wskazuje na: działalność regularną, powtarzalną i częstotliwą trwałe związanie (formalne i materialne) z państwem przyjmującym Transgraniczność Gwarancje i ochrona traktatowa nie mają zastosowania w sytuacjach czysto wewnętrznych, tzn. pozbawionych aspektu (łącznika) unijnego pierwotna swoboda przedsiębiorczości, a także wtórna swoboda przedsiębiorczości

53 Pojęcie działalności gospodarczej i przedsiębiorcy w świetle prawa UE Artykuł 56 TFUE W ramach poniższych postanowień ograniczenia w swobodnym świadczeniu usług wewnątrz Unii są zakazane w odniesieniu do obywateli Państw Członkowskich mających swe przedsiębiorstwo w Państwie Członkowskim innym niż Państwo odbiorcy świadczenia. Parlament Europejski i Rada, stanowiąc zgodnie ze zwykłą procedurą ustawodawczą, mogą rozszerzyć korzyści wynikające z postanowień niniejszego rozdziału na obywateli państwa trzeciego świadczących usługi i mających swe przedsiębiorstwa wewnątrz Unii. Artykuł 57 TFUE Usługami w rozumieniu Traktatów są świadczenia wykonywane zwykle za wynagrodzeniem w zakresie, w jakim nie są objęte postanowieniami o swobodnym przepływie towarów, kapitału i osób. Usługi obejmują zwłaszcza: a) działalność o charakterze przemysłowym, b) działalność o charakterze handlowym, c) działalność rzemieślniczą, d) wykonywanie wolnych zawodów. Z zastrzeżeniem postanowień rozdziału dotyczącego prawa przedsiębiorczości, świadczący usługę może, w celu spełnienia świadczenia, wykonywać przejściowo działalność w Państwie Członkowskim świadczenia na tych samych warunkach, jakie państwo to nakłada na własnych obywateli. Usługą jest świadczenie: 1) wykonywane zwykle za wynagrodzeniem (= odpłatność) 2) mające charakter czasowy/przejściowy (= charakter przejściowy) 3) wykonywane transgranicznie (= transgraniczność)

54 Pojęcie działalności gospodarczej i przedsiębiorcy w świetle prawa UE Usługa jako świadczenie realizowane odpłatnie Charakterystyczne dla odpłatności właściwej usługom jest jej związanie stosunkiem wzajemności: 1) usługodawca, 2) usługobiorca, 3) świadczenie (usługa), 4) wynagrodzenie (odpłatność). Odpłatność jest niezbędnym elementem usługi w rozumieniu TFUE. Odpłatność, co do zasady, musi stanowić ekwiwalent świadczenia. Realizacja odpłatności może przybierać mniej lub bardziej kwalifikowane formy. Przejściowy charakter usług Art. 57 TFUE wyraźnie stwierdza, że świadczący usługę może, w celu spełnienia świadczenia, wykonywać przejściowo działalność w Państwie Członkowskim świadczenia. Kryterium pozwala na odróżnienie świadczenia usług od przedsiębiorczości.

55 Pojęcie działalności gospodarczej i przedsiębiorcy w świetle prawa UE Element transgraniczny Z ochrony gwarantowanej swobodą świadczenia usług wyłączone są bowiem sytuacje czysto wewnętrzne, czyli stany faktyczne których wszystkie elementy zamykają się w granicach terytorium jednego i tego samego państwa członkowskiego. Warianty transgraniczności świadczenia usług: czynna swoboda świadczenia usług bierna swoboda świadczenia usług granicę przekracza wyłącznie usługa sytuacja pozornie czysto wewnętrzna

56 Pojęcie działalności gospodarczej i przedsiębiorcy w świetle prawa UE Termin przedsiębiorca utożsamiać należy z przedmiotowym ujęciem przedsiębiorczości i świadczenia usług. Reasumując należy stwierdzić, że na potrzeby prawa UE za przedsiębiorcę uznaje się każdą jednostkę korzystającą ze swobody przedsiębiorczości lub swobody świadczenia usług. Przedsiębiorcą jest podmiot wykonujący przedsiębiorczość lub podmiot świadczący usługi na terytorium UE. Bez znaczenia pozostają elementy formalno-prawne charakteryzujące tą jednostkę tzn. forma organizacyjno-prawna, jej status prawny, czy też formy finansowania.

57 Pojęcie działalności gospodarczej i przedsiębiorcy w świetle prawa UE Na potrzeby prawa UE za przedsiębiorcę uznaje się każdą jednostkę korzystającą ze swobody przedsiębiorczości lub swobody świadczenia usług. Ale (!) O prawie do korzystania z preferencji właściwych swobodzie przedsiębiorczości bądź swobodzie świadczenia usług przesądza: osoby fizyczne obywatelstwo Unii Europejskiej pozostałe podmioty kto / jakie (?) jaki łącznik z UE gwarantujący dostęp do swobód rynku wewnętrznego (?)

58 Pojęcie działalności gospodarczej i przedsiębiorcy w świetle prawa UE Możliwość korzystania ze swobody przedsiębiorczości lub swobody świadczenia usług w przypadku osób fizycznych uzależniona jest od posiadania obywatelstwa UE. Artykuł 20 TFUE 1. Ustanawia się obywatelstwo Unii. Obywatelem Unii jest każda osoba mająca obywatelstwo Państwa Członkowskiego. Obywatelstwo Unii ma charakter dodatkowy w stosunku do obywatelstwa krajowego, nie zastępując go jednak. 2. Obywatele Unii korzystają z praw i podlegają obowiązkom przewidzianym w Traktatach. Mają między innymi prawo do: a) swobodnego przemieszczania się i przebywania na terytorium Państw Członkowskich; b) głosowania i kandydowania w wyborach do Parlamentu Europejskiego oraz w wyborach lokalnych w Państwie Członkowskim, w którym mają miejsce zamieszkania, na takich samych warunkach jak obywatele tego Państwa; c) korzystania na terytorium państwa trzeciego, w którym Państwo Członkowskie, którego są obywatelami, nie ma swojego przedstawicielstwa, z ochrony dyplomatycznej i konsularnej każdego z pozostałych Państw Członkowskich, na takich samych warunkach jak obywatele tego Państwa; d) kierowania petycji do Parlamentu Europejskiego, odwoływania się do Europejskiego Rzecznika Praw Obywatelskich oraz zwracania się do instytucji i organów doradczych Unii w jednym z języków Traktatów oraz otrzymywania odpowiedzi w tym samym języku. Prawa te są wykonywane na warunkach i w granicach określonych przez Traktaty i środki przyjęte w ich zastosowaniu.