Działalność gospodarcza, przedsiębiorca i przedsiębiorstwo. PPwG 2015

Transkrypt

1 Działalność gospodarcza, przedsiębiorca i przedsiębiorstwo PPwG

2 Działalność gospodarcza (1) Legalna definicja działalności gospodarczej (art. 2 SDG) Działalnością gospodarczą jest zarobkowa działalność wytwórcza, budowlana, handlowa, usługowa oraz poszukiwanie, rozpoznawanie i wydobywanie kopalin ze złóż, a także działalność zawodowa, wykonywana w sposób zorganizowany i ciągły. Uniwersalny charakter definicji i zakres jej zastosowania Przedmiot działalności gospodarczej brak definicji rodzajów działalności Działalność zawodowa brak definicji jeden z rodzajów działalności gospodarczej dotyczy głównie wolnych zawodów polegających na osobistym wykonywaniu czynności gospodarczych Wyłączenia działalność wytwórcza w rolnictwie, usługi agroturystyczne oraz wyrób wina przez producentów będących rolnikami 2

3 Działalność gospodarcza (2) Zarobkowy charakter zaspokajanie cudzych potrzeb, działalność odpłatna, zamiar osiągnięcia zysku, niezależnie od rzeczywistego wyniku działalności Sąd Najwyższy dochodowość nie jest cechą konieczną, wystarcza pokrycie kosztów własnych, np. spółdzielnie, przedsiębiorcy non-profit jak stowarzyszenia, fundacje Zorganizowany charakter wykorzystanie formy organizacyjnej przewidzianej prawem, ciąg czynności organizatorskich, trwała struktura Sąd Apelacyjny - zorganizowanie jako cecha działalności gospodarczej oznacza jej zaplanowane pod względem prawnym i faktycznym oraz podjęcie wielu czynności o charakterze organizacyjnym. Ciągły charakter zamiar i faktyczna powtarzalność, działalność sezonowa Sąd Apelacyjny ciągłość działalności gospodarczej to powtarzalność czynności odróżniająca tę działalność od jednostkowych umów cywilnoprawnych 3

4 Przedsiębiorca Historia zmian pojęciowych Kupiec (kupiec rejestrowy) prowadzący we własnym imieniu przedsiębiorstwo zarobkowe (formalnie do 1961 r.) Jednostki gospodarki uspołecznionej, jednostki gospodarki nieuspołecznionej (do 1988) Podmiot gospodarczy ( ) Przedsiębiorca (wycinkowo od 1993 całościowo od 2000) Akty prawne Unii Europejskiej przedsiębiorstwo 4

5 Pojęcie przedsiębiorcy (1) Ustawowe definicje przedsiębiorcy SDG (art. 4 SDG) 1. Przedsiębiorcą jest osoba fizyczna, osoba prawna i jednostka organizacyjna niebędąca osobą prawną, której odrębna ustawa przyznaje zdolność prawną - wykonująca we własnym imieniu działalność gospodarczą. 2. Za przedsiębiorców uznaje się także wspólników spółki cywilnej w zakresie wykonywanej przez nich działalności gospodarczej (spółka cywilna to umowa cywilnoprawna, a nie przedsiębiorca). definicja na użytek SDG Kodeks cywilny (art KC) Przedsiębiorcą jest osoba fizyczna, osoba prawna i jednostka organizacyjna niebędąca osobą prawną, której ustawa przyznaje zdolność prawną, prowadząca we własnym imieniu działalność gospodarczą lub zawodową. - definicja stosowana w sprawach majątkowych Odrębne definicje przedsiębiorcy w niektórych ustawach (ochrona konkurencji i konsumentów, ceny, zwalczanie nieuczciwej konkurencji) 5

6 Pojęcie przedsiębiorcy (2) Cechy przedsiębiorcy działalność we własnym imieniu na własny rachunek i ryzyko (skutki prawne przypisywane są przedsiębiorcy, ponosi on ryzyko związane z wynikiem w postaci zysku lub straty) odróżnienie przedsiębiorcy od jego przedstawiciela ustawowego, pełnomocnika, pracownika, jednostek organizacyjnych przedsiębiorstwa działalność ma cechy działalności gospodarczej zarobkowość, zorganizowany i ciągły charakter 6

7 Kategorie podmiotowe przedsiębiorców (1) Osoby fizyczne - zdolność prawna, zdolność do czynności prawnych - małoletni rzemiosło Osoby prawne wymóg ustawowej podstawy osobowości zadania gospodarcze minimalne wymagania majątkowe Osoby prawne prowadzące działalność gospodarczą np. spółka akcyjna, sp. z o.o., przedsiębiorstwa państwowe, spółdzielnie, jednostki badawczo-rozwojowe, spółka europejska Osoby prawne prowadzące działalność gospodarczą akcesoryjnie stowarzyszenia - realizacja celów statutowych, zakaz podziału zysku miedzy członków, formy wyodrębnione i niewyodrębnione fundacje - prowadzenie działalności gospodarczej w rozmiarach służących realizacji celów fundacji 7

8 Kategorie podmiotowe przedsiębiorców (2) Jednostki bez osobowości prawnej, ułomne osoby prawne, ustawowy przymiot zdolności prawnej - spółka jawna, partnerska, komandytowa, komandytowo-akcyjna, europejskie zgrupowanie interesów gospodarczych zdolność prawna nabywanie praw majątkowych odrębna firma akcesoryjna odpowiedzialność wspólników za zobowiązania Samorządowe zakłady budżetowe (wodociągi, drogownictwo, transport, odpady) wykonują zadania własne samorządów brak statusu przedsiębiorcy, prowadzenie działalności gospodarczej we własnym imieniu, na rachunek osoby prawnej odpłatna działalność, pokrywanie kosztów z przychodów ustanawiane przez organy samorządu 8

9 Działalność gospodarcza osób zagranicznych (1) Osoby zagraniczne z Unii Europejskiej (EOG): działalność gospodarcza na takich zasadach jak przedsiębiorcy polscy (standard narodowy) możliwość czasowego świadczenia usług bez konieczności wpisu do rejestru lub ewidencji Obywatele innych państw prowadzą działalność na zasadach przewidzianych dla obywateli polskich w przypadku zgody na pobyt tolerowany zezwolenia na osiedlenie się na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, pobytu rezydenta UE statusu uchodźcy, ochrony czasowej, Karty Polaka Inne osoby zagraniczne wyłącznie w formie spółki: komandytowej, komandytowoakcyjnej, z ograniczoną odpowiedzialnością i akcyjnej przedsiębiorcy zagraniczni mogą tworzyć oddziały 9

10 Działalność gospodarcza osób zagranicznych (2) Oddział zagranicznego przedsiębiorcy - wyodrębniona jednostka organizacyjna - zakres działalności przedsiębiorcy zagranicznego - działalność w imieniu i na rzecz przedsiębiorcy zagranicznego - wpis do KRS - oznaczenie oddział w Polsce - obowiązek powołania osoby reprezentującej przedsiębiorcę zagranicznego - możliwość wydania zakazu działalności oddziału (rażące naruszenia, likwidacja przedsiębiorcy, interes publiczny) likwidacja oddziału Przedstawicielstwo zagranicznego przedsiębiorcy - reklama i promocja w imieniu i na rzecz przedsiębiorcy zagranicznego - wpis do rejestru przedstawicielstw (Min. Gospodarki) - oznaczenie przedstawicielstwo w Polsce - możliwość likwidacji administracyjnej 10

11 Mikro-, mali- i średni przedsiębiorcy MMSP Cele statusu MMSP dostęp do środków finansowych (kredyty, poręczenia) programy rządowe wyrównywanie warunków wykonywania działalności gospodarczej ze względu na obciążenia publicznoprawne ułatwianie dostępu do informacji, szkoleń oraz doradztwa promowanie współpracy z innymi przedsiębiorcami polskimi i zagranicznymi. 11

12 Warunki korzystania ze statusu MMSP (1) Mikroprzedsiębiorca (jeden rok z dwóch ostatnich lat obrotowych): 1) średniorocznie do 10 pracowników + 2) roczny obrót netto do 2 mln, lub 3) suma aktywów bilansu do 2 mln. Mały przedsiębiorca: 1) do 50 pracowników + 2) roczny obrót netto do 10 mln, lub 3) suma aktywów bilansu do 10 mln. Średni przedsiębiorca: 1) pracowników + 2) roczny obrót netto do 50 mln, lub 3) suma aktywów bilansu do 43 mln. 12

13 Warunki korzystania ze statusu MMSP (2) Ustalanie danych Przedsiębiorca niezależny uwzględnia się dane przedsiębiorcy Przedsiębiorca partnerski (powyżej 25% kapitału lub głosów ale bez kontroli) sumowanie procentowego udziału danych Przedsiębiorca związany (kontrola ze strony innego przedsiębiorcy, czyli powyżej 50% kapitału lub głosów) sumowanie danych Brak trwałej urzędowej kwalifikacji jako MMSP - składanie oświadczeń o spełnieniu warunków - kontrola organu uwzględniającego status MMSP 13

14 Przedsiębiorstwo (1) Przedsiębiorstwo środki materialne i niematerialne oraz struktura organizacyjna służąca do prowadzenia działalności gospodarczej Rozróżnienie podmiotowego i przedmiotowego znaczenia przedsiębiorstwa Przedsiębiorstwo jako podmiot strona stosunków prawnych Przedsiębiorstwo jako przedmiot obiekt czynności prawnych (sprzedaży, zastawu, dzierżawy) 14

15 Przedsiębiorstwo (2) Przedsiębiorstwo w znaczeniu ustawowym zorganizowany zespół składników materialnych i niematerialnych przeznaczonych do prowadzenia działalności gospodarczej (art KC) Składniki przedsiębiorstwa 1) oznaczenie indywidualizujące przedsiębiorstwo lub jego wyodrębnione części (nazwa przedsiębiorstwa); 2) własność i inne prawa rzeczowe do nieruchomości lub ruchomości (urządzenia, materiały, towary) 3) prawa wynikające z umów najmu i dzierżawy 4) wierzytelności, prawa z papierów wartościowych i środki pieniężne; 5) koncesje, licencje i zezwolenia 6) prawa na dobrach niematerialnych (patenty, inne prawa własności przemysłowej, majątkowe prawa autorskie, pokrewne) 8) tajemnice przedsiębiorstwa 9) księgi i dokumenty związane z prowadzeniem działalności gospodarczej. 15

16 Uprawnienia administracyjne jako składnik przedsiębiorstwa Przekształcenia przedsiębiorcy a przejście uprawnień z decyzji administracyjnych dotyczących przedsiębiorstwa komercjalizacja, zmiana formy spółki handlowej Akty administracyjne dotyczące rzeczy uprawnienia dotyczące nieruchomości, pojazdów, urządzeń Uprawnienia do używania zasobów przyrodniczych pozwolenia wodnoprawne, emisyjne wstąpienie następcy w prawa i obowiązki, częstotliwości Uprawnienia z wpisu do rejestrów działalności regulowanej nowy wpis Koncesje, zezwolenia, licencje niedopuszczalność przenoszenia (rtv, ochrona osób i mienia) przenoszenie pod kontrolą organu administracji (kopaliny) 16