Ranking 7 najbardziej niebezpiecznych skrzyżowań w Łodzi

Transkrypt

1 R AP ORT Ranking 7 najbardziej niebezpiecznych skrzyżowań w Łodzi Gdzie występuje najwięcej wypadków i kolizji? Jak zapewnić łodzianom bezpieczeństwo na drodze? Co można poprawić? Wydział Zarządzania Uniwersytetu Łódzkiego Centrum Technologii Bezpieczeństwa w Logistyce Łódź 2017 Na podstawie danych z okresu r.

2 RAPORT Ranking 7 najbardziej niebezpiecznych skrzyżowań w Łodzi 2 Niniejszy raport powstał na podstawie monografii Eliminowanie przyczyn wypadków i kolizji w obszarze infrastruktury transportowej logistyki miejskiej. Na przykładzie Łodzi. Autorzy: dr hab. inż. Remigiusz Kozłowski, prof. UŁ (Kierownik Zakładu Zastosowania Nowoczesnych Technologii w Logistyce oraz Kierownik Centrum Technologii Bezpieczeństwa w Logistyce Wydział Zarządzania UŁ), Jakub Jabłoński oraz Żaneta Błoch. Publikacja powstała we współpracy z Radą Bezpieczeństwa Ruchu Drogowego w Łodzi. Autorzy składają podziękowania za wsparcie dla Biura Inżyniera Miasta, Wydziału Ruchu Drogowego Komendy Miejskiej Policji w Łodzi oraz Zarządu Dróg i Transportu w Łodzi.

3 RAPORT Ranking 7 najbardziej niebezpiecznych skrzyżowań w Łodzi 3 Spis treści Wstęp Metodyka analizy danych Skrzyżowanie Paderewskiego / Pabianicka Skrzyżowanie al. Włókniarzy / al. Bandurskiego Skrzyżowanie Strykowska / Wojska Polskiego Skrzyżowanie al. Śmigłego-Rydza / al. Piłsudskiego Skrzyżowanie al. Mickiewicza / Żeromskiego Skrzyżowanie al. Włókniarzy / al. Sikorskiego Skrzyżowanie al. Włókniarzy / Limanowskiego Podsumowanie Załącznik: Sposoby zapewniania bezpieczeństwa w miejskim ruchu drogowym

4 RAPORT Ranking 7 najbardziej niebezpiecznych skrzyżowań w Łodzi 4 Wstęp W Polsce od lat rośnie liczba użytkowników ruchu drogowego. W związku z rosnącą liczbą użytkowników, wzrastającym natężeniem ruchu, czy też rosnącą popularnością rowerów jako miejskiego środka transportu, zapewnienie bezpieczeństwa na drogach stało się problemem poważniejszym, niż kiedykolwiek. Łódź nie jest tu wyjątkiem. Według danych Głównego Urzędu Statystycznego, w dniu r. mieszkało tu 711 tysięcy osób. 1 W tym samym roku zarejestrowanych było 397 tysięcy pojazdów mechanicznych. 2 Dodatkowo sieć ścieżek rowerowych jest rozwijana z roku na rok, dążąc do ogólnej, planowanej długości 250 kilometrów. 3 Do tego należy dodać otwartą w 2016 roku sieć łódzkiego roweru publicznego, dysponującą setką stacji bazowych, tysiącem rowerów oraz wypożyczeń w pięć miesięcy po uruchomieniu systemu. 4 Statystyki wskazują, że w obszarze bezpieczeństwa ruchu drogowego mamy wciąż bardzo dużo do zrobienia, zwłaszcza w porównaniu do innych krajów europejskich. W Polsce w ostatnich latach nastąpiła bardzo istotna poprawa w jakości i ilości infrastruktury drogowej. Zrealizowano największy w Europie program budowy dróg ekspresowych i autostrad. Pozostała sieć dróg krajowych, wojewódzkich, powiatowych i gminnych została w zdecydowanej większości gruntownie zmodernizowana, głównie pod kątem zwiększenia bezpieczeństwa. Widoczny jest spadek liczby zdarzeń drogowych, jednak jest on nadal niewystarczający, żeby nie podejmować dalszych działań zmierzających do poprawy bezpieczeństwa. W Łodzi, w celu poszukiwania możliwości poprawienia sytuacji, powołano Miejską Radę Bezpieczeństwa Ruchu Drogowego. Skupia ona przedstawicieli wielu służb, urzędów i instytucji oraz przedstawicieli uczelni wyższych. W tak szerokim i różnorodnym gronie znalezienie rozwiązań, które mogą przynieść dobre efekty, jest dużo bardziej prawdopodobne. Jednym z obszarów wpływających na zwiększenie poziomu bezpieczeństwa w transporcie miejskim jest infrastruktura drogowa. Autorzy postanowili dokonać analiz w jednym z elementów infrastruktury, jakim są skrzyżowania niniejszy raport przygotowany na podstawie monografii Eliminowanie przyczyn wypadków i kolizji w obszarze infrastruktury transportowej logistyki miejskiej. Na przykładzie Łodzi skupia się na analizie liczby i rodzaju zdarzeń drogowych na najbardziej niebezpiecznych skrzyżowaniach w Łodzi. Przedstawia także propozycje modernizacji tych skrzyżowań w taki sposób, aby ograniczyć występowanie w przyszłości wypadków i kolizji. W podsumowaniu przedstawiono wybrane zagadnienia związane z infrastrukturą ruchu drogowego. Widoczna jest potrzeba wprowadzania dalszych zmian, w tym rozbudowy infrastruktury. Konieczne jest, aby była ona w stanie przenieść prognozowany ruch przy zachowaniu wysokiego poziomu bezpieczeństwa. W raporcie wskazano także kierunki dalszych badań nad bezpieczeństwem ruchu drogowego na terenie Łodzi. Raport zawiera również załącznik, którego celem jest wskazanie rozwiązań wpływających na poprawę bezpieczeństwa na drogach oraz wyjaśnienie sposobów działania poszczególnych metod z dn tamże 3. z dn z dn

5 RAPORT Ranking 7 najbardziej niebezpiecznych skrzyżowań w Łodzi 5 Metodyka analizy danych Niniejszy raport powstał na podstawie danych przygotowanych przez Wydział Ruchu Drogowego Komendy Miejskiej Policji w Łodzi. W analizach wzięto pod uwagę tylko zdarzenia drogowe, które zostały zgłoszone i zarejestrowane przez Policję. Na podstawie tych danych przygotowano ranking najbardziej niebezpiecznych skrzyżowań w Łodzi oraz przyczyn wypadków i kolizji w tych miejscach. Dane przyjęte do analizy obejmują okres r., czyli 3,5 roku. Cele opracowania: 1. Sporządzenie rankingu najbardziej niebezpiecznych skrzyżowań. 2. Identyfikacja przyczyn wypadków i kolizji na wybranych skrzyżowaniach. 3. Przygotowanie propozycji rozwiązań niwelujących przyczyny zdarzeń drogowych w obszarze infrastruktury. Kolejność prezentacji analizowanych skrzyżowań wynika z liczby zdarzeń, które miały na nich miejsce w analizowanym okresie zostały one uszeregowane od największej do najmniejszej liczby zdarzeń. Ponieważ celem opracowania jest identyfikacja możliwych do zrealizowania zmian w infrastrukturze, analiza skrzyżowania Puszkina / Przybyszewskiego jest pominięta z powodu jego planowanej modernizacji. Tabela 1. Najbardziej niebezpieczne skrzyżowania w Łodzi Liczba wypadków Liczba zabitych Liczba rannych Liczba kolizji Liczba zdarzeń 1 Paderewskiego / Pabianicka Puszkina / Przybyszewskiego al. Włókniarzy / al. Bandurskiego Strykowska / Wojska Polskiego al. Śmigłego-Rydza / al. Piłsudskiego al. Mickiewicza / Żeromskiego al. Włókniarzy / al. Sikorskiego al. Włókniarzy / Limanowskiego Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych Wydziału Ruchu Drogowego Komendy Miejskiej Policji w Łodzi za okres r.

6 RAPORT Metodyka analizy danych 6 Mapa 1. Najbardziej niebezpieczne skrzyżowania w Łodzi al. Włókniarzy / al. Sikorskiego al. Włókniarzy / Limanowskiego Strykowska / Wojska Polskiego al. Włókniarzy / al. Bandurskiego al. Mickiewicza / Żeromskiego al. Śmigłego-Rydza / al. Piłsudskiego Paderewskiego / Pabianicka Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych Wydziału Ruchu Drogowego Komendy Miejskiej Policji w Łodzi za okres r.

7 RAPORT Ranking 7 najbardziej niebezpiecznych skrzyżowań w Łodzi 7 Skrzyżowanie Paderewskiego / Pabianicka Mapa 2. Schemat skrzyżowania Paderewskiego / Pabianicka Plan Sytuacyjny i Punkty Kolizji Źródło: Dokumentacja Techniczna Skrzyżowania. Inwestycja S030: Pabianicka / rondo Lotników Lwowskich, Grudzień 2013 Materiały Zarządu Dróg i Transportu w Łodzi. Skrzyżowanie Paderewskiego / Pabianicka zajmuje niechlubne pierwsze miejsce w rankingu najbardziej niebezpiecznych skrzyżowań w Łodzi. W badanym okresie ( ) wystąpiło tutaj aż 371 zdarzeń drogowych. Zarząd Dróg i Transportu charakteryzuje ten obszar w następujący sposób: Rondo Lotników Lwowskich znajduje się w południowo-zachodniej części miasta Łódź. Składa się z pięciu wlotów. Jezdnia ronda składa się z dwóch pasów ruchu. Aleja Politechniki jest to północny wlot skrzyżowania o dwóch pasach ruchu. Wlot zachodni ul. Tagore a to jeden pas ruchu. Wlot południowo zachodni ul. Pabianickiej to trzy pasy ruchu: w prawo wspólny, w prawo lub na wprost oraz jeden na wprost. Ul. Paderewskiego jest południowo-wschodnim wlotem, o dwóch pasach ruchu. Wlot północno-wschodni ulicy Pabianickiej to również dwa pasy ruchu. Na czterech wlotach znajdują się torowiska tramwajowe oddzielając jezdnie o przeciwnych kierunkach ruchu. Ruch tramwajowy odbywa się również po wewnętrznej stronie ronda oddzielając jezdnie od wyspy środkowej. Na wszystkich wlotach odbywa się ruch pieszy Dokumentacja Techniczna Skrzyżowania. Inwestycja S030: Pabianicka / rondo Lotników Lwowskich, grudzień 2013 Materiały Zarządu Dróg i Transportu w Łodzi.

8 RAPORT Skrzyżowanie Paderewskiego / Pabianicka 8 Tabela 2. Przyczyny wypadków i kolizji na skrzyżowaniu Paderewskiego / Pabianicka wg liczby zdarzeń Przyczyny Wypadki Kolizje Łącznie Niedostosowanie prędkości do warunków ruchu Nieudzielenie pierwszeństwa przejazdu Nieprawidłowe zmienianie pasa ruchu Niezachowanie bezpiecznej odległości między pojazdami Nieprawidłowe omijanie Nieprawidłowe skręcanie Nieustalone Inne Nieprawidłowe przejeżdżanie przejścia dla pieszych Niewłaściwy stan jezdni Nieprawidłowe cofanie Nieprawidłowe przejeżdżanie przejścia dla rowerów Nieprawidłowe wyprzedzanie Nieprzestrzeganie innych sygnałów Obiekty, zwierzęta na drodze Przekraczanie jezdni w miejscu niedozwolonym Organizacja ruchu Suma Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych Wydziału Ruchu Drogowego Komendy Miejskiej Policji w Łodzi za okres r. Najczęściej występującymi przyczynami zdarzeń okazały się być: niedostosowanie prędkości do warunków ruchu (113) oraz nieudzielenie pierwszeństwa przejazdu (97). Razem obie te przyczyny były powodem aż 210 zdarzeń, czyli ponad połowy wszystkich wypadków i kolizji. Nie jest to jednak wynik zaskakujący ze względu na typowe wykroczenia kierowców. Kolejnymi często powtarzającymi się przyczynami zdarzeń drogowych były nieprawidłowe zmienianie pasa ruchu (82) oraz niezachowanie bezpiecznej odległości między pojazdami (30). Na skrzyżowaniu Paderewskiego / Pabianicka najrzadziej do problemów na drodze prowadziły nieprawidłowe cofanie, wyprzedzanie lub przejeżdżanie przejścia dla rowerów, nieprzestrzeganie innych sygnałów, obiekty na drodze czy też przekraczanie jezdni w miejscu niedozwolonym. Pozwala to na wnioskowanie, iż na opisywanym powyżej skrzyżowaniu występuje odpowiednia organizacja ruchu, jak również jej oznakowanie (przejścia dla pieszych, ścieżki rowerowe). Niepokój natomiast budzi fakt, iż kierowcy nie zachowują bezpiecznej odległości oraz nie stosują się do przepisów dotyczących zmiany pasów ruchu na skrzyżowaniu (82 zdarzenia).

9 RAPORT Skrzyżowanie Paderewskiego / Pabianicka 9 Wykres 1. Przyczyny zdarzeń drogowych: Paderewskiego / Pabianicka liczba wypadków przedział czasowy 2013 I p 2013 II p 2014 I p 2014 II p 2015 I p 2015 II p 2016 I p Niezachowanie bezpiecznej odległości między pojazdami Nieprawidłowe zmienianie pasa ruchu Nieudzielenie pierwszeństwa przejazdu Niedostosowanie prędkości do warunków ruchu Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych Wydziału Ruchu Drogowego Komendy Miejskiej Policji w Łodzi. Widoczne są spadki liczby zdarzeń drogowych po otwarciu trasy Górnej (II połowa 2014), trasy WZ oraz po przebudowie alei Politechniki przy Centrum Handlowym Sukcesja (II połowa 2015). Niestety w kolejnych okresach liczba kolizji i wypadków wraca do wcześniejszych wartości. Wnioski dotyczące modernizacji: 1. Jest to rondo posiadające cztery wjazdy dla tramwajów i samochodów, w tym jeden wlot trzypasmowy przy wjeździe na rondo z ulicy Pabianickiej (pozostałe są dwupasmowe). Proponowanym przez autorów rozwiązaniem mogłaby być przebudowa skrzyżowania tworząca z niego rondo turbinowe, zamiast obecnie istniejącego. 2. W ostatnim okresie na skrzyżowaniu zainstalowano oświetlenie nadające priorytet przejazdu dla tramwajów. Powoduje to zatrzymanie ruchu innych pojazdów w połowie ronda. Może to być powodem występowania licznych zdarzeń drogowych. Rozwiązaniem mogłaby być dalsza rozbudowa sygnalizacji świetlnej, tak, aby pojazdy mogły w jednym cyklu świetlnym wjechać, a następnie bezpiecznie opuścić rondo (tak, jak zostało to zrobione na Rondzie Biłyka).

10 RAPORT Skrzyżowanie Paderewskiego / Pabianicka 10 Mapa 3. Propozycja zmiany organizacji ruchu Paderewskiego / Pabianicka Źródło: Opracowanie własne na podstawie Dokumentacji Technicznej Skrzyżowania. Inwestycja S030: Pabianicka / rondo Lotników Lwowskich, Grudzień 2013 Materiały Zarządu Dróg i Transportu w Łodzi.

11 RAPORT Ranking 7 najbardziej niebezpiecznych skrzyżowań w Łodzi 11 Skrzyżowanie al. Włókniarzy / al. Bandurskiego Mapa 4. Schemat skrzyżowania al. Włókniarzy / al. Bandurskiego Plan Sytuacyjny i Punkty Kolizji Źródło: Dokumentacja Techniczna Skrzyżowania. Inwestycja S084: al. Włókniarzy / al. Mickiewicza, Październik 2013 Materiały Zarządu Dróg i Transportu w Łodzi. Zjazd al. Włókniarzy i al. Bandurskiego jest drugim w kolejności najbardziej niebezpiecznym skrzyżowaniem w Łodzi. W analizowanym okresie wystąpiło tu 206 wypadków i kolizji. ZDiT opisuje to miejsce następująco: Skrzyżowanie znajduje się w zachodniej części Łodzi w terenie zabudowanym i jest to skrzyżowanie z wyspą centralną. Obydwie aleje posiadają w środku szerokie wyspy dzielące, w których znajduje się torowisko tramwajowe (oprócz południowego wlotu al. Włókniarzy). Ruch pieszy poprowadzony jest wokół całej tarczy skrzyżowania. Po południowej i wschodniej stronie skrzyżowania poprowadzone są ścieżki rowerowe. Główny ruch na kierunku północ południe poprowadzony jest estakadą wzdłuż al. Włókniarzy Dokumentacja Techniczna Skrzyżowania. Inwestycja S084: al. Włókniarzy / al. Mickiewicza, październik 2013 Materiały Zarządu Dróg i Transportu w Łodzi.

12 RAPORT Skrzyżowanie al. Włókniarzy / al. Bandurskiego 12 Tabela 3. Przyczyny wypadków i kolizji na skrzyżowaniu al. Włókniarzy / al. Bandurskiego wg liczby zdarzeń Przyczyny Wypadki Kolizje Łącznie Niedostosowanie prędkości do warunków ruchu Nieudzielenie pierwszeństwa przejazdu Nieprawidłowe zmienianie pasa ruchu Niezachowanie bezpiecznej odległości między pojazdami Nieprawidłowe skręcanie Nieprawidłowe omijanie Wjazd przy czerwonym świetle Nieustalone Nieprawidłowe cofanie Nieustąpienie pierwszeństwa pieszemu na przejściu dla pieszych (od ) Wejście na jezdnię przy czerwonym świetle Nieprawidłowe zmienianie pasa ruchu Nieprawidłowe wyprzedzanie Inne Nieprawidłowe przejeżdżanie przejazdu dla rowerzystów (od ) Nieustąpienie pierwszeństwa przejazdu Niezachowanie bezpiecznej odległości między pojazdami Nieprawidłowe przejeżdżanie przejazdu dla rowerzystów Nieprzestrzeganie innych sygnałów Nieprawidłowe przejeżdżanie przejścia dla rowerów Inne przyczyny (od ) Suma Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych Wydziału Ruchu Drogowego Komendy Miejskiej Policji w Łodzi za okres r. W przypadku tego skrzyżowania największa liczba zdarzeń spowodowana była tak, jak poprzednio niedostosowaniem prędkości do warunków ruchu (57) oraz nieudzieleniem pierwszeństwa przejazdu (42). Następnie pojawiają się przyczyny takie jak: nieprawidłowe zmienianie pasa ruchu (38) oraz niezachowanie bezpiecznej odległości między pojazdami (20). Zadziwiające wydaje się być to, iż w przypadku tego skrzyżowania aż 6 zdarzeń spowodowane było wjazdem na czerwonym świetle. Warto dodać, że w dwóch przypadkach powodem wypadku okazało się wejście pieszego na jezdnię na czerwonym świetle. Co więcej, nieustąpienie pierwszeństwa pieszemu na przejściu dla pieszych również wystąpiło dwukrotnie.

13 RAPORT Skrzyżowanie al. Włókniarzy / al. Bandurskiego 13 Wykres 2. Przyczyny zdarzeń drogowych: al. Włókniarzy / al. Bandurskiego liczba wypadków przedział czasowy 2013 I p 2013 II p 2014 I p 2014 II p 2015 I p 2015 II p 2016 I p Niezachowanie bezpiecznej odległości między pojazdami Nieprawidłowe zmienianie pasa ruchu Nieudzielenie pierwszeństwa przejazdu Niedostosowanie prędkości do warunków ruchu Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych Wydziału Ruchu Drogowego Komendy Miejskiej Policji w Łodzi. Po analizie półrocznych zmian widać wyraźnie, że, za wyjątkiem nieudzielenia pierwszeństwa przejazdu, liczba zdarzeń wyraźnie wzrasta. Wnioski: 1. Skrzyżowanie to w latach przeszło przebudowę związaną z budową trasy WZ oraz torowiska tramwajowego. 2. W związku z przebudową występowały okresowe zmiany organizacji ruchu oraz ograniczenia drożności, głównie na kierunku wschód zachód. 3. Jest to skrzyżowanie o dużym stopniu skomplikowania, znajdujące się na jednej z głównych tras przejazdowych w kierunku północ południe oraz na głównej trasie w kierunku wschód zachód. 4. Nastąpił wyraźny spadek liczby zdarzeń, których powodem było nieudzielenie pierwszeństwa przejazdu. 5. W ostatnim półroczu liczba zdarzeń, których przyczyną było niedostosowanie prędkości do warunków ruchu bardzo wyraźnie wzrosła. 6. Rośnie liczba incydentów wynikających z nieprawidłowego zmieniania pasa ruchu. 7. Problemy ze skrętem z al. Bandurskiego w al. Włókniarzy w kierunku północnym i południowym (inna synchronizacja świateł, przejazd tramwajowy). 8. Przystanek autobusowy na skręcie z al. Włókniarzy w al. Bandurskiego, znajdujący się przy pasie skrętnym. 9. Problemy ze skrętem z al. Włókniarzy w al. Mickiewicza jadąc od strony północnej.

14 RAPORT Skrzyżowanie al. Włókniarzy / al. Bandurskiego 14 Wnioski dotyczące modernizacji: 1. Obecny lewoskręt z al. Bandurskiego w al. Włókniarzy jest jak najbardziej zasadny z punktu widzenia danych o natężeniu ruchu. Jedyną próbą udrożnienia przejazdu na wprost mogłoby być zastosowanie na obecnym prawoskręcie sygnalizacji pozwalającej na przejazd zarówno na wprost jak i w prawo. Mapa 5. Propozycja zmiany organizacji ruchu: al. Włókniarzy / al. Bandurskiego Źródło: Opracowanie własne na podstawie Dokumentacji Technicznej Skrzyżowania. Inwestycja S084: al. Włókniarzy / al. Mickiewicza, Październik 2013 Materiały Zarządu Dróg i Transportu w Łodzi. 2. Problematyczna lokalizacja przystanku autobusowego na skręcie z al. Włókniarzy w al. Bandurskiego, znajdującego się przy pasie skrętnym. W trakcie przebudowy zatoczkę autobusową zamieniono na dodatkowy pas. W sytuacji, gdy w tym miejscu znajduje się więcej niż jeden autobus, pas jest długo zajęty. Z kolei jeżeli na pasie stoi wiele aut czekających na skręt, autobus ma problem z podjazdem na przystanek. 3. W dłuższej perspektywie należy zaplanować zbudowanie jeszcze jednego poziomu skrzyżowania, tzn. tunelu dwupasmowego na kierunku wschód zachód.

15 RAPORT Ranking 7 najbardziej niebezpiecznych skrzyżowań w Łodzi 15 Skrzyżowanie Strykowska / Wojska Polskiego Mapa 6. Schemat skrzyżowania Strykowska / Wojska Polskiego Plan Sytuacyjny i Punkty Kolizji Źródło: Dokumentacja Techniczna Skrzyżowania. Inwestycja S084: S103: al. Palki / ul. Wojska Polskiego, Grudzień 2013 Materiały Zarządu Dróg i Transportu w Łodzi. Zarząd Dróg i Transportu w Łodzi scharakteryzował skrzyżowanie Strykowska / Wojska Polskiego w następujący sposób: Skrzyżowanie al. Palki / Wojska Polskiego, są to dwa skrzyżowania trzywylotowe. Wlot północny ul. Strykowskiej pierwszego skrzyżowania to trzy pasy ruchu: dwa na wprost oraz wspólny na wprost lub w lewo. Wlot południowy to cztery pasy ruchu: w prawo, wspólny w prawo lub na wprost, oraz dwa na wprost. Na wlocie podporządkowanym znajdują się trzy pasy ruchu: jeden w prawo oraz dwa w lewo. Na północnym wlocie drugiego skrzyżowania znajdują się cztery pasy ruchu: trzy na wprost oraz jeden w prawo, wlot południowy posiada 3 pasy na wprost, oraz jeden w lewo lub do zawracania. Wlot podporządkowany wschodni to trzy pasy: w prawo oraz dwa w lewo. Na wszystkich wlotach skrzyżowania odbywa się ruch pieszy oraz rowerowy. Ruch tramwajowy odbywa się po zachodniej stronie ulicy Strykowskiej, oraz po północnej stronie wlotu zachodniego po wydzielonym torowisku w pasie bocznym Dokumentacja Techniczna Skrzyżowania. Inwestycja S084: S103: Al. Palki / ul. Wojska Polskiego, Grudzień 2013 Materiały Zarządu Dróg i Transportu w Łodzi.

16 RAPORT Skrzyżowanie Strykowska / Wojska Polskiego 16 Tabela 4. Przyczyny wypadków i kolizji na skrzyżowaniu Strykowska / Wojska Polskiego wg liczby zdarzeń Przyczyny Wypadki Kolizje Łącznie Niedostosowanie prędkości do warunków ruchu Nieprawidłowe zmienianie pasa ruchu Nieudzielenie pierwszeństwa przejazdu Niezachowanie bezpiecznej odległości między pojazdami Nieprawidłowe skręcanie Nieprawidłowe omijanie Nieustalone Nieprawidłowe cofanie Niestosowanie się do sygnalizacji świetlnej Wjazd przy czerwonym świetle Nieprawidłowe przejeżdżanie przejścia dla rowerów Gwałtowne hamowanie Nieprawidłowe zawracanie Suma Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych Wydziału Ruchu Drogowego Komendy Miejskiej Policji w Łodzi za okres r. W latach na skrzyżowaniu ulic Strykowskiej i Wojska Polskiego wystąpiło 181 zdarzeń drogowych. Ponownie ich najczęstszą przyczyną było niedostosowanie prędkości do warunków ruchu. Co ważne, na drugim miejscu znajduje się nieprawidłowe zmienianie pasa ruchu przez kierowców (47). Kolejność głównych przyczyn kolizji i wypadków uległa zatem zmianie w stosunku do poprzednich skrzyżowań. Jednymi z rzadziej pojawiających się przyczyn są natomiast, podobnie jak poprzednio, wjazd na czerwonym świetle oraz niedostosowanie się do sygnalizacji świetlnej. Pojedynczo pojawiły się także wcześniej niespotykane przyczyny: gwałtowne hamowanie oraz nieprawidłowe zawracanie. Być może przyczyniła się do tego niedopracowana organizacja ruchu?

17 RAPORT Skrzyżowanie Strykowska / Wojska Polskiego 17 Wykres 3. Przyczyny zdarzeń drogowych: Strykowska / Wojska Polskiego liczba wypadków przedział czasowy 2013 I p 2013 II p 2014 I p 2014 II p 2015 I p 2015 II p 2016 I p Niestosowanie się do sygnalizacji świetlnej Nieudzielenie pierwszeństwa przejazdu Nieprawidłowe zmienianie pasa ruchu Niezachowanie bezpiecznej odległości między pojazdami Niedostosowanie prędkości do warunków ruchu Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych Wydziału Ruchu Drogowego Komendy Miejskiej Policji w Łodzi. Wnioski: 1. Najwyższy wzrost zdarzeń odnotowano w 2015 roku z powodu niedostosowania prędkości do warunków ruchu. Niemniej jednak, w pierwszej połowie 2016 roku zauważono minimalny spadek liczby zdarzeń drogowych. 2. Wyraźnie widać także, że na przełomie lat znacznie zmalała liczba zdarzeń spowodowanych nieprawidłowym zmienianiem pasa ruchu. 3. Niepokojącym faktem jest to, że w pierwszej połowie 2016 roku wzrosła liczba zdarzeń wynikających z niestosowania się do sygnalizacji świetlnej, które wcześniej pojawiały się sporadycznie. 4. Konieczna jest modyfikacja zapewniająca większe bezpieczeństwo, ponieważ skrzyżowanie znajduje się na głównej trasie północ południe w mieście oraz głównym ciągu komunikacyjnym prowadzącym do wjazdów na autostrady A-1 (na wschód ulicą Brzezińską) oraz A-2 (na północ ulicą Strykowską w kierunku Strykowa). 5. Od II połowy 2015 roku liczba zdarzeń wynikających z niedostosowania prędkości wzrosła o połowę w stosunku do lat poprzednich. Mogło to być spowodowane przebudową trasy WZ, oraz przeniesieniem ruchu na skrzyżowanie. Wnioski dotyczące modernizacji: 1. Skrzyżowanie znajduje się w niewielkim obniżeniu terenu, przez co zbiegające się z nią ulice obniżają swój bieg na jego wysokości. Powoduje to zwiększenie prędkości pojazdów, a następnie dochodzi do zdarzeń drogowych. Rozwiązaniem byłaby tutaj przebudowa skrzyżowania podwyższenie (w dość ostrym stopniu, który powodowałby automatyczne wyhamowywanie przez kierowców) eliminujące istniejącą nieckę.

18 RAPORT Skrzyżowanie Strykowska / Wojska Polskiego Jednym z możliwych rozwiązań byłaby propozycja przygotowana przez Krzysztofa Smelę, obecnie pracownika Zarządu Dróg i Transportu w Łodzi, w swojej pracy przejściowej w czasie studiów inżynierskich. Celem pracy była ( ) ocena warunków ruchu na skrzyżowaniu ulic Strykowskiej oraz Wojska Polskiego w Łodzi, po wprowadzeniu zmian organizacji ruchu. 8 Krzysztof Smela zaproponował kompletną przebudowę skrzyżowania zakładającą stworzenie dwóch rond oraz estakady nad nimi, na głównym odcinku drogi rozwiązanie to miałoby cechować się znaczną poprawą bezpieczeństwa oraz udrożnieniem przejazdu. Proponowana przez Krzysztofa Smelę estakada miałaby przejąć ponad 90% 9 ruchu na trasie północ południe, w stronę ówczesnego głównego wjazdu na autostrady A1 oraz A2 pod Strykowem. Obecnie należałoby ponownie przeanalizować to rozwiązanie, ponieważ otwarcie w 2016 roku dalszego odcinka autostrady A1, tworzącej wschodnią obwodnicę Łodzi, zmieniło rozkład potoku ruchu na skrzyżowaniu. Aktualnie najbliższy wjazd na autostradę A1 nie znajduje się już za północnym, a za wschodnim zjazdem ze skrzyżowania, na przedłużeniu ulicy Brzezińskiej. Zdaniem przedstawicieli ZDiT estakada nie byłaby już potrzebna, dzięki zmniejszonemu natężeniu oraz zmianie głównych potoków ruchu, natomiast same ronda mogłyby, po ponownej analizie, zostać wykorzystane w celu poprawy bezpieczeństwa na tym odcinku. Mapa 7. Północna część skrzyżowania z rondem. Mapa 8. Południowa część skrzyżowania z rondem. Źródło: K. Smela Praca przejściowa, Wydział Mechaniczny Politechniki Łódzkiej, K. Smela Praca przejściowa, Wydział Mechaniczny Politechniki Łódzkiej, 2009, s Tamże s. 16

19 RAPORT Ranking 7 najbardziej niebezpiecznych skrzyżowań w Łodzi 19 Skrzyżowanie al. Śmigłego-Rydza / al. Piłsudskiego Mapa 9. Schemat skrzyżowania al. Śmigłego-Rydza / al. Piłsudskiego Plan Sytuacyjny i Punkty Kolizji Źródło: Dokumentacja Techniczna Skrzyżowania. Inwestycja S97: Piłsudskiego / R. Śmigłego-Rydza, Grudzień 2013 Materiały Zarządu Dróg i Transportu w Łodzi. Skrzyżowanie to zostało scharakteryzowane następująco: Skrzyżowanie Piłsudskiego / Śmigłego-Rydza jest skrzyżowaniem 4-wlotowym. Drogę z pierwszeństwem przejazdu stanowi al. Śmigłego-Rydza. Na wszystkich wlotach przeciwne kierunki jazdy rozdziela torowisko tramwajowe. Ruch tramwajowy odbywa się we wszystkich kierunkach. Przystanki tramwajowe usytuowane są na wszystkich wlotach. Północny wlot nadrzędny składa się z 5 pasów ruchu: 2 pasy na wprost, 2 lewoskręty oraz 1 prawoskręt. Południowy wlot składa się z 6 pasów ruchu: 2 pasów na wprost, 2 lewoskrętów, 1 prawoskrętu oraz jednego pasa przeznaczonego dla autobusów. Poprzeczne wloty podporządkowane tworzy al. Piłsudskiego. Wschodni wlot podporządkowany tworzy 5 pasy ruchu: 1 pas prosto-prawo, 2 pasy na wprost, 2 lewoskręty. Od kierunku zachodniego na al. Piłsudskiego wydzielono 4 pasy ruchu: 2 lewoskręty, 1 pas prosto oraz 1 pas prosto-prawo. Przejścia dla pieszych oraz przejazdy rowerowe umiejscowione są na wszystkich wlotach. 10 W badanym okresie na skrzyżowaniu doszło do 176 wypadków i kolizji. 10. Dokumentacja Techniczna Skrzyżowania. Inwestycja S97: Piłsudskiego / R. Śmigłego-Rydza, Grudzień 2013 Materiały Zarządu Dróg i Transportu w Łodzi.

20 RAPORT Skrzyżowanie al. Śmigłego-Rydza / al. Piłsudskiego 20 Tabela 5. Przyczyny wypadków i kolizji na skrzyżowaniu al. Włókniarzy / al. Bandurskiego wg liczby zdarzeń Przyczyny Wypadki Kolizje Łącznie Nieprawidłowe zmienianie pasa ruchu Niedostosowanie prędkości do warunków ruchu Nieudzielenie pierwszeństwa przejazdu Nieprawidłowe skręcanie Niezachowanie bezpiecznej odległości między pojazdami Nieprawidłowe omijanie Niewłaściwy stan jezdni Nieprawidłowe cofanie Nieprawidłowe wyprzedzanie Nieprawidłowe przejeżdżanie przejścia dla pieszych Nieprawidłowe zatrzymywanie, postój Nieustalone Wjazd przy czerwonym świetle Niestosowanie się do sygnalizacji świetlnej (od ) Inne Z winy pasażera Nieprawidłowe przejeżdżanie przejścia dla rowerów Gwałtowne hamowanie Nieprawidłowe omijanie Nieprawidłowe zawracanie Nieostrożne wejście na jezdnię zza pojazdu, przeszkody Nieprawidłowe cofanie Nieustąpienie pierwszeństwa przejazdu Nieprawidłowe wymijanie Suma Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych Wydziału Ruchu Drogowego Komendy Miejskiej Policji w Łodzi za okres r. Nieprawidłowe zachowanie kierowcy na tym skrzyżowaniu jest dużym problemem. Pierwsza szóstka najczęstszych przyczyn zdarzeń na drodze wynika właśnie z tego zachowania, będąc powodem ponad 100 zdarzeń. Najczęściej do wypadków i kolizji na analizowanym skrzyżowaniu dochodziło z powodu nieprawidłowego zmieniania pasa ruchu, niedostosowania prędkości pojazdu oraz nieudzielenia pierwszeństwa przejazdu.

21 RAPORT Skrzyżowanie al. Śmigłego-Rydza / al. Piłsudskiego 21 Wykres 4. Przyczyny zdarzeń drogowych: al. Śmigłego-Rydza / al. Piłsudskiego 10 8 liczba wypadków przedział czasowy 2013 I p 2013 II p 2014 I p 2014 II p 2015 I p 2015 II p 2016 I p Nieprawidłowe skręcanie Nieudzielenie pierwszeństwa przejazdu Niedostosowanie prędkości do warunków ruchu Nieprawidłowe zmienianie pasa ruchu Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych Wydziału Ruchu Drogowego Komendy Miejskiej Policji w Łodzi. Wnioski: 1. Skrzyżowanie leży na przecięciu jednego z głównych szlaków na trasie północ południe oraz głównego szlaku na trasie wschód zachód. 2. Skrzyżowanie przeszło przebudowę związaną z budową trasy WZ. Jest to wyraźnie widoczne na wykresach, gdzie w roku 2015 spada liczba niektórych zdarzeń. W okresie tym było częściowo wyłączone z użytku, natomiast po ponownym otwarciu zmienił się rozkład ulic. 3. Na dodatkową uwagę zasługuje rosnąca liczba wypadków i kolizji wynikająca z nieprawidłowego omijania, choć może mieć to związek z otwarciem skrzyżowania po przebudowie i wynikającym z tego zwiększeniu natężenia ruchu. Może na to wpływać niedokładne wymalowanie znaków poziomych na skrzyżowaniu. Wnioski dotyczące modernizacji: 1. Skrzyżowanie jest na tyle ruchliwe, że powinno być skrzyżowaniem bezkolizyjnym jest to dojazd do autostrady A1 oraz dworca Łódź Fabryczna. Tak, jak na jego odpowiedniku w zachodniej części Łodzi skrzyżowaniu alei Bandurskiego i alei Włókniarzy powinien tu powstać wiadukt lub tunel na kierunku wschód zachód. 2. Po wybudowaniu ulicy Nowotargowej dochodzącej do alei Piłsudskiego proponujemy zmiany na skrzyżowaniu al. Piłsudskiego oraz ul. Przędzalnianej polegające na likwidacji lewoskrętów i możliwości zawracania. Spowoduje to udrożnienie tego skrzyżowania w kierunku wschód zachód.

22 RAPORT Ranking 7 najbardziej niebezpiecznych skrzyżowań w Łodzi 22 Skrzyżowanie al. Mickiewicza / Żeromskiego Mapa 10. Schemat skrzyżowania al. Mickiewicza / Żeromskiego Źródło: Dokumentacja Techniczna Skrzyżowania. Inwestycja S137: ul. Żeromskiego / ul. Mickiewicza, Grudzień 2013 Materiały Zarządu Dróg i Transportu w Łodzi. W analizowanym okresie na skrzyżowaniu alei Mickiewicza i ulicy Żeromskiego doszło łącznie do 169 wypadków i kolizji. Zarząd Dróg i Transportu charakteryzuje ten obszar w następujący sposób: Skrzyżowanie ul. Żeromskiego i al. Mickiewicza znajduje się w zachodnio-południowej części Łodzi na terenie zabudowanym i jest to skrzyżowanie z wyspą centralną. Ul. Żeromskiego jest ulicą z pierwszeństwem przejazdu, posiada ona przekrój 2x3 z pasem dzielącym, wewnątrz którego zlokalizowane jest torowisko tramwajowe. Na północnym wlocie zlokalizowana jest wyspa kanalizująca wydzielająca bypass. Od południowej strony przez ul. Żeromskiego poprowadzona jest ścieżka rowerowa. Ruch pieszy nie występuje w obrębie tarczy skrzyżowania. Al. Mickiewicza również posiada szeroki pas dzielący, w którym zlokalizowane jest torowisko, z tym że poprowadzone jest ono pod tarczą skrzyżowania Dokumentacja Techniczna Skrzyżowania. Inwestycja S137: ul. Żeromskiego / ul. Mickiewicza, Grudzień 2013 Materiały Zarządu Dróg i Transportu w Łodzi.

23 RAPORT Skrzyżowanie al. Mickiewicza / Żeromskiego 23 Tabela 6. Przyczyny wypadków i kolizji na skrzyżowaniu al. Mickiewicza / Żeromskiego wg liczby zdarzeń Przyczyny Wypadki Kolizje Łącznie Wjazd przy czerwonym świetle Nieprawidłowe zmienianie pasa ruchu Nieudzielenie pierwszeństwa przejazdu Niestosowanie się do sygnalizacji świetlnej (od ) Niedostosowanie prędkości do warunków ruchu Niezachowanie bezpiecznej odległości między pojazdami Nieprawidłowe skręcanie Nieprawidłowe omijanie Nieustalone Nieprawidłowe cofanie Niewłaściwy stan jezdni Nieprzestrzeganie innych sygnałów Gwałtowne hamowanie Inne Nieustąpienie pierwszeństwa przejazdu Nieprawidłowe wymijanie Inne przyczyny (od ) Nieprawidłowe zmienianie pasa ruchu Suma Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych Wydziału Ruchu Drogowego Komendy Miejskiej Policji w Łodzi za okres r. W przypadku zbiegu tych ulic najczęstszą przyczyną wypadków i kolizji jest wjazd na skrzyżowanie przy czerwonym świetle (42 zdarzenia), warto też zwrócić uwagę na czwartą w kolejności najczęstszą przyczynę, którą jest niestosowanie się do sygnalizacji świetlnej (23 zdarzenia). Daje to łączną liczbę 65 zdarzeń związanych z sygnalizacją świetlną. Problemem jest także nieprawidłowe zmienianie pasa ruchu oraz nieudzielenie pierwszeństwa przejazdu.

24 RAPORT Skrzyżowanie al. Mickiewicza / Żeromskiego 24 Wykres 5. Przyczyny zdarzeń drogowych: al. Mickiewicza / Żeromskiego liczba wypadków przedział czasowy 2013 I p 2013 II p 2014 I p 2014 II p 2015 I p 2015 II p 2016 I p Sygnalizacja ogółem Nieudzielenie pierwszeństwa przejazdu Wjazd przy czerwonym świetle Niestosowanie się do sygnalizacji świetlnej Nieprawidłowe zmienianie pasa ruchu Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych Wydziału Ruchu Drogowego Komendy Miejskiej Policji w Łodzi. Wnioski: 1. Skrzyżowanie przeszło modernizację związaną z budową trasy WZ. 2. W związku z przebudową występowały okresowe zmiany organizacji ruchu oraz ograniczenia drożności, głównie na kierunku wschód zachód. 3. Skrzyżowanie jest częścią głównego szlaku na trasie wschód zachód. 4. Głównym problemem na skrzyżowaniu jest sygnalizacja świetlna, a niedostosowanie się do niej główną przyczyną wypadków i kolizji. 5. Pod koniec 2015 roku pozycja Wjazd przy czerwonym świetle została zastąpiona przez Niestosowanie się do sygnalizacji świetlnej. Wnioski dotyczące modernizacji: 1. Proponowanym rozwiązaniem jest zmiana barierek na takie, które oferowałyby lepszą widoczność na skrzyżowaniu. Obecne barierki betonowe, mostowe znacznie ograniczają widoczność dla kierowców.

25 RAPORT Ranking 7 najbardziej niebezpiecznych skrzyżowań w Łodzi 25 Skrzyżowanie al. Włókniarzy / al. Sikorskiego Mapa 11. Schemat skrzyżowania al. Włókniarzy / al. Sikorskiego Plan Sytuacyjny i Punkty Kolizji Źródło: Dokumentacja Techniczna Skrzyżowania. Inwestycja S005: ul. Zgierska / Al. Włókniarzy, Grudzień 2013 Materiały Zarządu Dróg i Transportu w Łodzi. Na skrzyżowaniu al. Włókniarzy oraz al. Sikorskiego w badanym okresie doszło do 152 wypadków i kolizji. Skrzyżowanie to zostało scharakteryzowane przez Zarząd Dróg i Transportu w następujący sposób: Analizowane skrzyżowanie jest skrzyżowaniem z wyspą centralną o czterech wlotach. Drogę z pierwszeństwem przejazdu stanowi ul. Zgierska. Ruch tramwajowy na przedmiotowym skrzyżowaniu odbywa się na dwóch wlotach: północnym i południowym, gdzie torowisko znajduje się po zachodniej części skrzyżowania. Oba wloty drogi głównej składają się z czterech pasów ruchu: w prawo, dwóch na wprost oraz w jednego w lewo. Poprzeczną drogę podporządkowaną stanowi aleja Włókniarzy. Na wlocie zachodnim występują cztery pasy ruchu: wspólny w prawo lub na wprost, na wprost oraz dwa w lewo. Wlot wschodni to również cztery pasy ruchu: w prawo na wprost, wspólny na wprost lub w lewo, oraz w lewo. Na wszystkich wlotach na skrzyżowaniu znajdują się przejścia dla pieszych. Na wlocie północnym oraz zachodnim znajdują się również przejazdy rowerowe Dokumentacja Techniczna Skrzyżowania. Inwestycja S005: ul. Zgierska / al. Włókniarzy, Grudzień 2013 Materiały Zarządu Dróg i Transportu w Łodzi.

26 RAPORT Skrzyżowanie al. Włókniarzy / al. Sikorskiego 26 Tabela 7. Przyczyny wypadków i kolizji na skrzyżowaniu al. Włókniarzy / al. Sikorskiego wg liczby zdarzeń Przyczyny Wypadki Kolizje Łącznie Wjazd przy czerwonym świetle Nieudzielenie pierwszeństwa przejazdu Niedostosowanie prędkości do warunków ruchu Nieprawidłowe skręcanie Niestosowanie się do sygnalizacji świetlnej (od ) Nieprawidłowe zmienianie pasa ruchu Niezachowanie bezpiecznej odległości między pojazdami Niewłaściwy stan jezdni Nieustalone Nieprawidłowe cofanie Nieprzestrzeganie innych sygnałów Inne Nieostrożne wejście na jezdnię: przed jadącym pojazdem Nieprawidłowe omijanie Nieprawidłowe przejeżdżanie przejścia dla pieszych Nieprawidłowe przejeżdżanie przejścia dla rowerów Suma Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych Wydziału Ruchu Drogowego Komendy Miejskiej Policji w Łodzi za okres r. Na tym skrzyżowaniu największym problemem jest sygnalizacja świetlna łącznie 44 zdarzenia. Kolejnymi przyczynami zdarzeń na drodze były nieudzielenie pierwszeństwa przejazdu (32), niedostosowanie prędkości do warunków (31) oraz nieprawidłowe skręcanie (11).

27 RAPORT Skrzyżowanie al. Włókniarzy / al. Sikorskiego 27 Wykres 6. Przyczyny zdarzeń drogowych: al. Włókniarzy / al. Sikorskiego liczba wypadków przedział czasowy 2013 I p 2013 II p 2014 I p 2014 II p 2015 I p 2015 II p 2016 I p Sygnalizacja łącznie Niedostosowanie prędkości do warunków ruchu Nieprawidłowe skręcanie Nieudzielenie pierwszeństwa przejazdu Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych Wydziału Ruchu Drogowego Komendy Miejskiej Policji w Łodzi. Wnioski: 1. Jedno z ważniejszych skrzyżowań na północy miasta, leżące na jednej z głównych tras wylotowych, łączących Łódź ze Zgierzem oraz autostradą A2. 2. Dużo wypadków i kolizji związanych jest z sygnalizacją świetlną i niestosowaniem się do jej zaleceń. 3. Spadająca tendencja liczby incydentów wynikających z nieudzielenia pierwszeństwa przejazdu. 4. Nieudzielenie pierwszeństwa przejazdu zostało niemal wyeliminowane dzięki wprowadzonej zmianie sekwencji sygnalizacji świetlnej. Dzięki temu pojazdy mogą w czasie jednego cyklu przejechać całe rondo. Wcześniej światła zatrzymywały je w połowie przejazdu. 5. Służby miejskie odpowiedzialne za oznakowanie powinny zweryfikować prawidłowość oznakowania poziomego na skrzyżowaniu. Wnioski dotyczące modernizacji: 1. Proponujemy wprowadzenie działania całodobowej sygnalizacji świetlnej.

28 RAPORT Ranking 7 najbardziej niebezpiecznych skrzyżowań w Łodzi 28 Skrzyżowanie al. Włókniarzy / Limanowskiego Mapa 12. Schemat skrzyżowania al. Włókniarzy / Limanowskiego Plan Sytuacyjny i Punkty Kolizji Źródło: Dokumentacja Techniczna Skrzyżowania. Inwestycja S076: al. Włókniarzy / ul. Limanowskiego, Grudzień 2013 Materiały Zarządu Dróg i Transportu w Łodzi. Skrzyżowanie al. Włókniarzy / Limanowskiego jest zbudowane następująco: Skrzyżowanie znajduje się w terenie zabudowanym na północno-zachodnich obrzeżach Łodzi i jest to skrzyżowanie z wyspą centralną. Wokół całej tarczy skrzyżowania prowadzone są przejścia dla pieszych, wzdłuż wschodniej jezdni al. Włókniarzy i północnej jezdni ul. Limanowskiego poprowadzona jest 2-metrowa ścieżka rowerowa. Ulicą z pierwszeństwem przejazdu jest al. Włókniarzy, posiada ona wloty 4-pasowe. Pomiędzy jezdniami znajduje się bardzo szeroki pas dzielący. Ul. Limanowskiego jest drogą podporządkowaną, na każdym wlocie są wydzielone 4 pasy ruchu. Torowisko tramwajowe jest poprowadzone poza tarczą skrzyżowania na południe od al. Włókniarzy Dokumentacja Techniczna Skrzyżowania. Inwestycja S076: al. Włókniarzy / ul. Limanowskiego, Grudzień 2013 Materiały Zarządu Dróg i Transportu w Łodzi.

29 RAPORT Skrzyżowanie al. Włókniarzy / Limanowskiego 29 Tabela 8. Przyczyny wypadków i kolizji na skrzyżowaniu al. Włókniarzy / Limanowskiego wg liczby zdarzeń Przyczyny Wypadki Kolizje Łącznie Niedostosowanie prędkości do warunków ruchu Nieprawidłowe zmienianie pasa ruchu Nieudzielenie pierwszeństwa przejazdu Niezachowanie bezpiecznej odległości między pojazdami Wjazd przy czerwonym świetle Niestosowanie się do sygnalizacji świetlnej (od ) Nieprawidłowe skręcanie Nieprzestrzeganie innych sygnałów Nieprawidłowe cofanie Niewłaściwy stan jezdni Nieustąpienie pierwszeństwa przejazdu Nieustalone Nieprawidłowe omijanie Inne Nieprawidłowe wyprzedzanie Nieprawidłowe przejeżdżanie przejazdu dla rowerzystów (od ) Obiekty, zwierzęta na drodze Suma Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych Wydziału Ruchu Drogowego Komendy Miejskiej Policji w Łodzi za okres r. Zbieg alei Włókniarzy oraz ulicy Limanowskiego jest ostatnim badanym skrzyżowaniem, generującym w badanym okresie łącznie 140 zdarzeń na drodze. Najczęstszą przyczyną okazują się być kolejno: niedostosowanie prędkości do warunków ruchu (33), nieprawidłowe zmienianie pasa ruchu (24) oraz nieudzielenie pierwszeństwa przejazdu (24). W latach 2015 oraz 2016 zaobserwowano spadek liczby zdarzeń spowodowanych niezachowaniem bezpiecznej odległości między pojazdami przez kierowców. Najwięcej zdarzeń odnotowano w miesiącach zimowych może być to wynik złych warunków atmosferycznych. W miesiącach takich jak marzec, lipiec, sierpień czy październik nie wystąpiło ani jedno zdarzenie w całym badanym okresie spowodowane niezachowaniem bezpiecznej odległości między pojazdami.

30 RAPORT Skrzyżowanie al. Włókniarzy / Limanowskiego 30 Wykres 7. Przyczyny zdarzeń drogowych: al. Włókniarzy / Limanowskiego liczba wypadków przedział czasowy 2013 I p 2013 II p 2014 I p 2014 II p 2015 I p 2015 II p 2016 I p Niezachowanie bezpiecznej odległości między pojazdami Nieudzielenie pierwszeństwa przejazdu Niedostosowanie prędkości do warunków ruchu Nieprawidłowe zmienianie pasa ruchu Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych Wydziału Ruchu Drogowego Komendy Miejskiej Policji w Łodzi. Wnioski: 1. Wzrost liczby zdarzeń wywołanych niedostosowaniem prędkości do warunków ruchu mógł być spowodowany zmniejszonym natężeniem ruchu, a co za tym idzie, większą prędkością pojazdów. 2. Występuje tendencja spadkowa głównych przyczyn zdarzeń poza nieudzieleniem pierwszeństwa przejazdu, gdzie zaobserwowano wzrost. W przypadku niedostosowania prędkości do warunków ruchu, trend wydaje się być również rosnący, jednakże od początku 2015 roku widoczny jest wyraźny spadek liczby zdarzeń drogowych spowodowanych nieprzestrzeganiem prędkości przez kierowców. Wnioski dotyczące modernizacji: 1. Budowa ronda turbinowego (rozwiązania podobnego, do tego, które będzie zastosowane na rondzie Sybiraków) spowodowałaby zwiększenie bezpieczeństwa oraz możliwość wyeliminowania sygnalizacji świetlnej.

31 RAPORT Ranking 7 najbardziej niebezpiecznych skrzyżowań w Łodzi 31 Podsumowanie Infrastruktura transportu i jej rozbudowa są jednymi z kluczowych czynników wpływających na poziom bezpieczeństwa ruchu drogowego. W regionie łódzkim nastąpiło wiele zmian z powodu licznych inwestycji realizowanych w latach Dla przykładu otwarcie autostrady A1 na odcinku od Rzgowa do Strykowa w dniu 1 lipca 2016 r. spowodowało przeniesienie ruchu tranzytowego z wielu badanych w niniejszej pracy skrzyżowań właśnie na nowo oddaną trasę. Efektem tego z całą pewnością będzie zmniejszenie zagrożenia zdarzeniami niepożądanymi na terenie Łodzi. Natomiast z pewnością ruch na drogach dojazdowych do A1, w tym na całej trasie Wschód Zachód (WZ) będzie stopniowo i w sposób ciągły wzrastał. Kolejny wzrost natężenia ruchu w tym obszarze nastąpił po oddaniu do użytku Dworca Łódź Fabryczna. W przyszłości kolejne wzrosty natężenia ruchu nastąpią po wybudowaniu brakującego odcinka drogi S-14. Taka sytuacja, która będzie dotyczyła m.in. trasy WZ, może spowodować większe prawdopodobieństwo wystąpienia zdarzeń drogowych. Będzie to obszarem przyszłych badań także naszego zespołu. Z całą pewnością należy już teraz planować działania zapobiegające możliwemu wzrostowi liczby zdarzeń drogowych. Można to osiągnąć m.in. poprzez dalszą rozbudowę infrastruktury transportu. Musi ona jednak być dostosowana do większego ruchu, zapewniać możliwość przeniesienia ruchu, a także maksymalne bezpieczeństwo użytkowników drogi. W pierwszej kolejności należy rozbudowywać te miejsca, które stanowiąc wąskie gardła w sieci drogowej jednocześnie są najbardziej niebezpieczne. Wykorzystując listę rankingową najbardziej niebezpiecznych skrzyżowań w Łodzi można wymienić najpilniejsze łódzkie inwestycje drogowe, czyli przebudowanie skrzyżowania przy Dworcu Łódź Kaliska oraz skrzyżowania Rydza Śmigłego / Piłsudskiego w taki sposób, żeby powstały bezkolizyjne przejazdy przynajmniej na kierunku wschód zachód. Należy również zadbać o dogodny i bezpieczny dojazd do ważnych obiektów w Łodzi, które jednocześnie są generatorami ruchu: Dworca Łódź Fabryczna i Lotniska im. Władysława Reymonta. Na 2017 rok zaplanowana jest budowa dróg, które zapewnią skomunikowanie dworca z aglomeracją łódzką i całym regionem. W planach są głównie drogi Nowowęglowa i Nowotargowa oraz przebudowa ul. Kopcińskiego. Działanie to jest jak najbardziej słuszne i należy koniecznie, możliwie jak najszybciej, zrealizować te inwestycje. Bardzo dobrego skomunikowania wymaga również port Lotniczy im. Władysława Reymonta. Niezbędna jest tu realizacja założonych już planów, czyli zbudowanie dróg łączących ul. Generała Maczka z ulicami: Prądzyńskiego, Waltera-Janke oraz Popiełuszki. Zrealizowanie wyżej wymienionych inwestycji nie tylko zapewni prawidłowe funkcjonowanie tych obiektów w wymiarze gospodarczym, ale także wysoki poziom bezpieczeństwa. Poszukiwanie nowych rozwiązań zapewniających większe bezpieczeństwo w transporcie drogowym jest wyzwaniem i wymaga zastosowania interdyscyplinarnych grup dyskusyjnych oraz narzędzi typowych dla nauki. Autorzy dołożyli wszelkich starań przy istotnej pomocy osób wymienionych na początku raportu, aby pomóc w zapewnieniu możliwie najwyższego poziomu bezpieczeństwa ruchu drogowego w Łodzi.

32 RAPORT Ranking 7 najbardziej niebezpiecznych skrzyżowań w Łodzi 32 Załącznik: Sposoby zapewniania bezpieczeństwa w miejskim ruchu drogowym Infrastruktura drogowa w mieście jest jedną z najważniejszych metod zapewnienia bezpieczeństwa w ruchu drogowym, zarówno użytkowników pojazdów, jak i niechronionych uczestników ruchu pieszych (a zwłaszcza dzieci, osób starszych, osób niepełnosprawnych) i rowerzystów. Obowiązkiem władz miasta jest analiza istniejącej sieci drogowej, powstałej w różnych okresach historycznych oraz dostosowanie tej sieci do wymagań współczesnego miasta, a nawet wdrażanie rozwiązań wybiegających w przyszłość. W przypadku Łodzi jest to, opisany w dalszej części tego rozdziału, system ITS. Jednym ze sposobów zwiększenia bezpieczeństwa jest odpowiednie ograniczenie prędkości. Za kolejną metodę można uznać wykorzystanie różnego rodzaju progów zwalniających. Jest to typowe narzędzie służące uspokojeniu ruchu. Zastosowanie progu ma skłonić kierowcę do zmniejszenia prędkości przejazdu do około kilometrów na godzinę. Przejazd z większą prędkością wiąże się z dużym dyskomfortem, a nawet możliwością uszkodzenia pojazdu. Rozwiązań tego typu nie stosuje się na głównych drogach miejskich, rezerwując je raczej dla dróg zlokalizowanych w strefach ograniczonej prędkości, strefach zamieszkania czy też przed przejściami dla pieszych. Jednym ze stosowanych w Łodzi progów jest poduszka berlińska próg skonstruowany tak, by pojazdy o mniejszym rozstawie osi (np. samochody osobowe) musiały ograniczyć prędkość. Pojazdy komunikacji miejskiej o szerszym rozstawie, mogą pokonać przeszkodę bez problemu. Innym rozwiązaniem mogą być podwyższone tarcze skrzyżowań. W Łodzi takie rozwiązanie zastosowano na ulicy Piotrkowskiej, reprezentacyjnej ulicy miasta, częściowo przekształconej w deptak o ograniczonym ruchu pojazdów zmechanizowanych. Skrzyżowania ulic prostopadle przecinających deptak są wyższe o kilkanaście centymetrów, zmuszając kierowców do powolnego pokonywania skrzyżowania. Podobnym rozwiązaniem, wykorzystanym również na ulicy Piotrkowskiej, ale w części niebędącej deptakiem jest podwyższenie tarczy ulicy na przystankach komunikacji miejskiej. Analogicznie, kierowca jest zmuszony do zmniejszenia prędkości przejazdu. Ważne jest, aby ulice, drogi rowerowe i przejścia dla pieszych były odpowiednio doświetlone. Z kolei ścieżki rowerowe powinny być możliwie odseparowane od innych form transportu oraz tworzyć nieprzerwany ciąg. 14 Wystarczy zastosowanie separatorów w postaci barierki, pasa zieleni lub nawet różnicy poziomów pomiędzy droga rowerową, a chodnikiem. Do innych rozwiązań usprawniających ruch rowerowy można zaliczyć, między innymi, wydzielone pasy drogowe dla rowerów, śluzy rowerowe przed skrzyżowaniami czy też kontrapasy. Należy też zadbać o prawidłowe oznaczenie chodników, dróg rowerowych, przejść dla pieszych i przejazdów rowerowych w szczególnych przypadkach warto rozważyć oznaczenia wspomagane oświetleniem, które bardziej zwraca uwagę kierowcy. Czynnikiem zwiększającym bezpieczeństwo na przejściach dla pieszych jest zastosowanie wysepek rozdzielających pasy ruchu oraz pozwalających schronić się pieszemu. Należy jednak pamiętać, że w zależności od konstrukcji takiej wysepki i układu ulicy, przejście może być traktowane jako dwa odrębne przejścia dla pieszych rozdzielone azylem lub też jedno przejście. 15 W celu zwiększenia bezpieczeństwa osób niepełnosprawnych na drogach i chodnikach miejskich powinno się stosować dodatkowe oznaczenia sygnalizatory dźwiękowe oraz specjalne fragmenty konstrukcji chodnika, które można odczytać za pomocą stóp. Ważne są też inne ułatwienia, jak podjazdy umożliwiające łatwiejsze pokonanie krawężnika lub windy zapewniające bezpieczne dostanie się do przejść podziemnych lub nadziemnych. Ciekawym oraz skutecznym rozwiązaniem uspokojenia ruchu samochodowego na rzecz poprawy bezpieczeństwa innych uczestników ruchu są tak zwane obszary Tempo 30. Jest to rozwiązanie stosowane na przykład w Berlinie, gdzie nawet 76% ulic w mieście ma ograniczoną prędkość maksymalną do 30 kilometrów na godzinę. 16 Są to strefy ograniczonej prędkości, gdzie ulice stają się bezpieczniejsze i bardziej przyjazne dla pieszych i rowerzystów. Dzięki mniejszej prędkości ruchu nie trzeba wydzielać osobnych ścieżek rowerowych, ponieważ rowerzysta może korzystać z istniejących już dróg. W takiej strefie można też wykorzystać skrzyżowania równorzędne,

33 RAPORT Załącznik: Sposoby zapewniania bezpieczeństwa w miejskim ruchu drogowym 33 dodatkowo udrażniające ruch, oraz pozwalające na wyeliminowanie zbędnych znaków drogowych. 17 Rozwiązaniem zbliżonym do stref Tempo 30 jest Woonerf. Jest to rozwiązanie pochodzące z Holandii, 18 inaczej znane jako Podwórzec Miejski. Jest to połączenie deptaka i ulicy, gdzie pierwszeństwo ruchu ma pieszy, natomiast różnego rodzaju rozwiązania, takie jak specjalne szykany (barierki, strefy zieleni, naprzemienne parkowanie pojazdów po obu stronach ulicy), mają zniechęcić do przejazdu kierowcę, dla którego nie jest to docelowa trasa. Na pozostałych wymuszają one zmniejszenie prędkości przejazdu. Jedno z pierwszych w Polsce rozwiązań tego typu pojawiło się w Łodzi w 2014 roku na ulicy 6 Sierpnia. 19 Problemem na polskich drogach są kierowcy wjeżdżający na skrzyżowanie na potocznie zwanym późnym żółtym lub wczesnym czerwonym świetle. Jest to potencjalnie bardzo niebezpieczna sytuacja. Sposobem na jej uniknięcie jest kamera fotografująca pojazdy pokonujące skrzyżowanie w sposób nieprzepisowy. Zapobiec nieprawidłowemu wjazdowi na skrzyżowanie mają rejestratory przejazdu na czerwonym świetle. System kamer w Łodzi nie jest obecnie wykorzystywany w tym celu. Jest on jednak bardzo rozbudowany wyposażony w kamery rejestrujące zarówno obraz, jak i numery rejestracyjne i funkcjonalność taka nie byłaby trudna do zaimplementowania. Można zastosować także tzw. zieloną falę. Polega ona na skoordynowaniu ze sobą kilku sygnalizacji świetlnych na skrzyżowaniach i umożliwieniu płynnego przejazdu przez nie z prędkością nieprzekraczającą dopuszczalnej. Jednym z celów takiego rozwiązania jest kontrola prędkości pojazdów poruszających się na drodze. Przy odpowiedniej konfiguracji cyklu świetlnego promowany zostaje pojazd jadący z przepisową prędkością po ruszeniu spod świateł, w momencie dojazdu do kolejnej sygnalizacji wyświetla ona zielone światło. Pojazdy, które przekroczyły prędkość dopuszczalną, docierają na skrzyżowanie za wcześnie, co zmusza do hamowania na skrzyżowaniu. Tego typu rozwiązanie zostało zastosowane np. na łódzkiej Trasie Górnej, inwestycji zakończonej w 2014 roku, 20 która została następnie włączona w system zarządzania ruchu miejskiego, uruchomiony pod koniec 2015 roku. 21 Na bezpieczeństwo w miejskim ruchu drogowym znacząco mogą wpłynąć również nowe technologie. W grudniu 2015 roku, w Łodzi uruchomiono najnowocześniejszy i największy w Polsce System Sterowania Ruchem. Jest to technologia z klasy systemów ITS Inteligentnych Systemów Transportowych. 22 System ten jest jeszcze w fazie dostrajania, ale już widać jego pierwsze pozytywne efekty. W przyszłości jego działanie będzie bardziej skuteczne. W Łodzi zmieniono organizację ruchu na większości skrzyżowań, które zostały podpięte do Centrum Zarządzania Ruchem, w taki sposób, aby zwiększyć zarówno płynność ruchu, jak i bezpieczeństwo użytkowników ruchu. Niemal osiemdziesiąt skrzyżowań w Łodzi objęto właśnie takim monitoringiem miejskim, wykorzystując nowoczesne kamery oferujące obraz wysokiej jakości. 23 Dodatkowo, do systemu podłączonych jest sto dwadzieścia kamer pozwalających na odczytywanie tablic rejestracyjnych. 24 Dane z całego miasta Łodzi i systemu spływają do Centrum Sterowania Ruchu działającym przy Zarządzie Dróg i Transportu. Zbierane dane wykorzystywane są następnie do obliczania czasu przejazdu na badanych odcinkach, co w efekcie pozwala na dalszą optymalizację systemu. Pewnym rozwiązaniem zwiększającym bezpieczeństwo na skrzyżowaniach może być dokumentowanie pojazdów wkraczających na skrzyżowanie na czerwonym świetle. Jest to przepis nagminnie łamany przez wielu polskich kierowców, co może być potencjalną przyczyną poważnych wypadków. Przy przedstawionym powyżej systemie sterowania ruchem, wprowadzenie rejestracji pojazdów przejeżdżających na czerwonym świetle nie byłoby dużym problemem. Należałoby jedynie zastanowić się, czy taki rejestrator dawałby kierowcy czas na opuszczenie skrzyżowania, czy też działałby bez marginesu z dn Prawo o Ruchu Drogowym, Art z dn Tamże z dn z dn pokaz/1549/trasa_gorna_w_liczbach_i_faktach z dn z dn z dn Tamże 24. Tamże

34 Autorzy Centrum Technologii Bezpieczeństwa w Logistyce (CTBL) to nowa, wyspecjalizowana jednostka Wydziału Zarządzania Uniwersytetu Łódzkiego. Jej celem jest prowadzenie badań naukowych oraz współpraca m.in. z samorządami, służbami bezpieczeństwa i przedsiębiorstwami w zakresie technologii zapewniających bezpieczeństwo w logistyce. Naukowcy z Wydziału Zarządzania UŁ połączyli siły z Zarządem Inwestycji Miejskich, Zarządem Dróg i Transportu, łódzką Komendą Miejską Policji, Oddziałem Zarządzania Ruchem Miasta Łodzi i z Wydziałem Inżynierii i Sterowania Ruchem ZDiT w Łodzi i planują szereg działań zmierzających ku badaniu ruchu drogowego oraz poprawy bezpieczeństwa mieszkańców regionu. Kierownikiem Centrum jest dr hab. inż. Remigiusz Kozłowski, prof. UŁ. Partnerzy Rada Bezpieczeństwa Ruchu Drogowego w Łodzi Biuro Inżyniera Miasta Kontakt dla mediów: Agnieszka Wołowiec agnieszka.wolowiec@wz.uni.lodz.pl Skład i opracowanie graficzne: Kamil Dura