ul. Studzienna 60, Toruń tel. (56) do 53, tel./fax: (56) ,

Transkrypt

1 NAPINACZE

2 TECHNIKA PRZENIESIENIA NAPĘDU SPIS TREŚCI NAPINACZE ELSITEC MONTAŻ NAPINACZY ELSITEC MONTAŻ NAPINACZY NAPINACZE CE NAPINACZE CEV ŚLIZG PROWADZĄCY G ŚLIZG PROWADZĄCY E ŚLIZG PROWADZĄCY F KOŁO ZĘBATEK K ROLKA DP ROLKA DA KOŁO P AKCESORIA DO NAPINANIA WSTĘPNEGO: V I VX DOBÓR NAPINACZY I AKCESORIÓW PROWADZĄCYCH NAPINACZ Z TWORZYWA SZTUCZNEGO PX NAPINACZ Z TWORZYWA SZTUCZNEGO PXR KOŁO ZĘBATE XK ROLKA XDP ROLKA XDA DOBÓR NAPINACZY I AKCESORIÓW Z TWORZYWA SZTUCZNEGO NAPINACZE ARCO NAPINACZE TEN BLOC

3 NAPINACZE ELSITEC Napinacze Elsitec służą do automatycznego napięcia łańcuchów oraz pasów. Główne zalety, w porównaniu do tradycyjnych napinaczy, to zdolność do samoistnego nastawienia odpowiedniej pozycji, zdolność do tłumienia wibracji (co pozwala na cichą pracę układu) oraz brak konieczności smarowania napinacza i jego bezobsługowość. Dodatkowo produkty te mogą znaleźć zastosowanie w szeregu innych aplikacji jako elementy dociskowe, napinacze skrobaków taśm, itd. Napinacze w standardowej wersji (CE) wykonane są ze stali lub żeliwa. Malowane są proszkowo w celu uniknięcia korozji powierzchniowej. Dostępne są również napinacze niklowane (CEN) oraz cynkowane (CEZ). Napinacze plastikowe wykonane są z warstwy tworzywa sztucznego (PA 6-% FV) oraz stali nierdzewnej umieszczonej pod powłoką tworzywa sztucznego. Takie wykonanie zapewnia doskonałą pracę w środowiskach, w których jest obecna woda oraz kosztują mniej od napinaczy wykonanych ze stali nierdzewnej. Element elastyczny napinacza składa się z dwóch profili stalowych, z tym, że jeden jest umieszczony wewnątrz drugiego pod kątem. W otworach powstałych między dwoma profilami znajduje się guma o specjalnej strukturze co pozwala na obracanie się napinacza w sposób cichy i absorbujący wibracje do maksymalnego kąta. Temperatura pracy wynosi - C do + C. A B C A: Profil zewnętrzny B: Profil wewnętrzny C: Elastomer z naturalnej gumy (Rys.1) 1

4 MONTAŻ NAPINACZY ELSITEC Napinacze Elsitec powinny być montowane w miejscu, w którym łańcuch bądź pas są luźne, blisko jak to tylko możliwe koła, które przenosi ruch (PM) Napinacze mogą być montowane na zewnątrz jak i wewnątrz pasa bądź łańcucha. Sugerowana jest instalacja zewnętrzna. Używając napinaczy Elsitec wydłuża się żywotność pasów i łańcuchów, a same napinacze są bezobsługowe. Prawidłowa pozycja pracy napinacza to taka, w której oś napinacza nie znajduje się w linii prostej z linią kierunku pracy łańcucha bądź pasa (rysunki poniżej). Może to spowodować uszkodzenie napinacza. Napinacze Elsitec doskonale sprawdzają sie nie tylko do napinania pasów bądź łańcuchów, ale również jako element dociskające płyty obrabiane w przemyśle drzewnym oraz jako element dociskowy zgarniaczy taśm transmisyjnych. PRZYKŁADY MONTAŻU Rys. 1 PM F Zewnętrzna instalacja Rys. 2 PM F Wewnętrzna instalacja PM Rys. F Nieprawidłowa instalacja! Rys. 4 Rys. 2

5 MONTAŻ NAPINACZY Napinacze CE oraz PX montowane są do korpusu maszyny za pomocą śruby zlokalizowanej z tyłu napinacza. Montaż wymaga wywiercenia otworu w maszynie i przykręcenia śruby z drugiej strony korpusu maszyny. Otwór w maszynie musi być większy niż średnica śruby montażowej. Moment obrotowy [Nm] Moment obrotowy [Nm] Rys. 1 Rys. 2 CE 1 CE 2 CE CE CE CE 6 CE VE 1 VE 2 VE VE VE VE 6 VE Rys. Przy montażu napinaczy zalecamy zastosować moment jak pokazano w tabeli powyżej. Dodatkowo można zablokować napinacz za pomocą jednego z otworów montażowych (S) jak pokazano na rysunku 4. W napinaczach VE śruba montażowa znajduje się z przodu napinacza, co pozwala na montaż od frontu maszyny. W tym przypadku zalecane jest zablokowanie napinacza za pomocą jednego z otworów (S) jak pokazano na rysunku 4. Aby napiąć wstępnie ramię reakcyjne napinacza należy lekko przykręcić śrubę, zablokować kluczem napinacz i przesunąć do żądanej pozycji napinacz. Następnie dokręcamy śrubę montażową (rysunek ). Na koniec montujemy element prowadzący (rysunek 6). Do montażu można też użyć specjalnego przyrządu (rysunek ) lub za pomocą śruby blokującej umieszczonej z boku napinacza w wersji CEV. S A C Rys.4 Rys. Rys. 6 B D Rys. Rys.

6 NAPINACZE CE A B Fa [N] FB [N] C E H I L M O V Waga (kg) CE1 CE2 CE CE CE CE6 CE CE 0000 CE 000 CE 00 CE 00 CE 00 CE 00 CE , ,,,,,,, , 62,,0 6,0 1,0 1,0,0 +1, -0, +1, -0, +1, -0, +2,0-0, +2,0-1,0 +2, -1, +2, -1, M6x x x x Mx Mx M24x M4 M6 M6 0,2 0,4 0, 2,00 4,,00,00 CE 0001 CE 0006 CE 00 CE 00 CE 0021 CE 0026 CE 001 CEV1 CEV2 CEV CEV CEV CEV6 CEV Fa: Fb: Siła wytwarzana przez napinacz przy zamontowaniu akcesoriów prowadzących w otworze a Siła wytwarzana przez napinacz przy zamontowaniu akcesoriów prowadzących w otworze b NAPINACZE CEV Napinacze CE i CEV wykonane są ze stali malowanej proszkowo w wysokiej temperaturze, a śruby wykonane są ze stali ocynkowanej. Akcesoria prowadzące mogą być montowane zarówno w otworze a jak i b, ale kąt obrotu powinien być w każdym przypadku mniejszy niż w obu kierunkach. Napinacze CEV posiadają dodatkową śrubę (V), która jest używana do zablokowania napinacza w żądanej pozycji przy montażu, a po zamontowaniu jest usuwana. 4

7 ŚLIZG PROWADZĄCY G Półkolisty ślizg typu G wykonany jest z polietylenu o dużej gęstości i służy do napinania jedno, dwu lub trzyrzędowych łańcuchów o prędkości pracy nie przekraczającej 0, ms i temperaturze pracy niższej niż C. Ślizg typu G dostarczany jest ze śrubą ze stali ocynkowanej 0-G1 06-G1 06-G2 0-G2 0-G -G -G -G -G -G -G -G 24-G S CE0 CE01 CE0 CE04 CE0 CE0 CE041 CE044 CE0 CE04 D CE0 CE02 CE0 CE06 CE0 CE0 CE04 CE0 CE0 CE02 CE06 CE04 CE0414 CE041 CE0422 CE04 CE0426 CE04 CE044 mm x2 x2 x x x x 4 x" 4 x" 1"x1,02mm 1"x1,02mm 1 14"x4" 1 "x1" T ŁAŃCUCH A B C D E F G H L M , 1, 1, 24,, ,, 1 1 2, 24 M M M 0,0 0,0 0, 0, 0, 0,1 0, 0,22 0, 0,61 Waga (kg) S D T 0, 0, 0, 0, 0,14 0, 0,22 0,1 0,6 0,4 0, 0, 0,1 0,2 0,2 0,44 0, 0, 0, S: Ślizg do łańcucha jednorzędowego D: Ślizg do łańcucha dwurzędowego T: Ślizg do łańcucha trzyrzędowego ŚLIZG JEDNORZĘDOWY ŚLIZG DWURZĘDOWY ŚLIZG TRZYRZĘDOWY

8 ŚLIZG PROWADZĄCY E Ślizg typu E wykonany jest z polietylenu o dużej gęstości i służy do napinania jedno, dwu lub trzyrzędowych łańcuchów o prędkości pracy nie przekraczającej 0, ms i temperaturze pracy niższej niż C. Ze względu na swoją budowę jest dwukrotnie trwalszy od ślizgu typu G. Ślizg typu E dostarczany jest ze śrubą ze stali ocynkowanej. S D T ŁAŃCUCH A B C D L M N O Waga (kg) S D T 06-E1 06-E2 0-E2 0-E -E -E -E -E CE0 CE062 CE062 CE064 CE066 CE06 CE0 CE02 CE04 CE0 CE06 CE0 CE06 CE064 CE066 CE06 x2 x2 x x x x 4 x" 4 x" 1 2 2,2 1, 1,,6 1, 1,,2 1, ,0 0, 0, 0, 0,1 0, 0, 0, 0, 0,14 0, 0,22 0, 0,1 0, 0, S: Ślizg do łańcucha jednorzędowego D: Ślizg do łańcucha dwurzędowego T: Ślizg do łańcucha trzyrzędowego ŚLIZG JEDNORZĘDOWY ŚLIZG DWURZĘDOWY ŚLIZG TRZYRZĘDOWY 6

9 ŚLIZG PROWADZĄCY F Ślizg typu F wykonany jest z polietylenu o dużej gęstości i obraca się na stalowej tulei. Służy do napinania jedno, dwu lub trzyrzędowych łańcuchów o prędkości pracy nie przekraczającej 0, ms i temperaturze pracy niższej niż C. Ślizg typu E dostarczany jest ze śrubą ze stali ocynkowanej. 0-F1 06-F1 06-F2 0-F2 0-F -F -F -F -F -F -F -F 24-F S CE0 CE01 CE0 CE04 CE0 CE0 CE01 CE04 CE0 CE0 D CE061 CE06 CE0621 CE0622 CE0626 CE062 CE06 CE06 CE064 CE06 CE0642 CE06 CE0661 CE0666 CE066 CE062 CE06 CE06 CE061 mm x2 x2 x x x x 4 x" 4 x" 1"x1,02mm 1"x41,02mm 1" 14x4" 1" x1" T ŁAŃCUCH A B C D E F OH L M , 24 M M M 0,14 0,14 0, 0, 0,1 0,1 0, 0,2 0, 0,6 Waga (kg) S D T 0, 0, 0, 0,22 0,2 0,2 0, 0,6 0,4 0, 1,00 0,21 0,2 0,4 0,46 0, 1,00 1, 1,2 S: Ślizg do łańcucha jednorzędowego D: Ślizg do łańcucha dwurzędowego T: Ślizg do łańcucha trzyrzędowego ŚLIZG JEDNORZĘDOWY ŚLIZG DWURZĘDOWY ŚLIZG TRZYRZĘDOWY

10 KOŁO ZĘBATE K Ocynkowane koło zębate K obraca się na łożysku wysokiej klasy i służy do napinania łańcuchów jedno, dwu lub trzyrzędowych o prędkości pracy nie przekraczającej 1 ms i temperaturze nie wyższej niż C. Ślizg dostarczany jest ze śrubą wykonaną ze stali ocynkowanej. 06-K2 06-K 0-K 0-K -K -K -K -K -K -K6 -K6 24-K6 S CE0 CE01 CE0 CE0 CE02 CE024 CE02 CE02 CE06 D CE0 CE01 CE04 CE0 CE061 CE062 CE066 CE0 CE04 CE0 CE01 CE04 CE0 CE0 CE0 CE0 CE0 x2 x2 x x x x 4 x" 4 x" 1"x1,02mm 1"x41,02mm 1" 14x4" 1" x1" T ŁAŃCUCH A B C D OH L M OP Z , 4, 6, 6,,0,0,,,0,0 14, 0,0,,,2,2,1,1,1,1,2,2, 24,1 M M M M M M 6, 6,,14,14 6, 6, 1,6 1,6,14,14 12,6 1, ,1 0,1 0,21 0, 0,6 0,1 1,2 2,2 2, Waga (kg) S D T 0,2 0,2 0, 0, 1,00 1, 2,, 4, 0,26 0,1 0,6 1,26 1, 2,2, 6, Z: Ilość zębów S: Koło pojedyncze D: Koło podwójne T: Koło potrójne KOŁO POJEDYNCZE KOŁO PODWÓJNE KOŁO POTRÓJNE

11 ROLKA DP Rolka DP wykonana jest z tworzywa sztucznego i przeznaczona jest do prowadzenia pasów. Obraca się na wysokiej klasy łożysku. Temperatura pracy nie powinna przekraczać C. Rolka jest dostarczana ze śrubą wykonaną ze stali ocynkowanej. A B C D M Waga (kg) DP DP DP DP DP CE00 CE02 CE04 CE06 CE M M 0,0 0, 0, 1, 1, ROLKA DA Rolka DA wykonana jest ze stali ocynkowanej i obraca się na wysokiej klasy łożysku. Służy do prowadzenia pasów. Temperatura pracy aplikacji nie powinna przekraczać C. Rolka jest dostarczana ze śrubą wykonaną ze stali ocynkowanej A B C D M Waga (kg) DA DA DA DA DA CE02 CE02 CE02 CE021 CE M M M 0, 0, 0, 2,0 2,44

12 KOŁO P Żeliwne koło prowadzące typu P obraca się na wysokiej klasy łożysku i służy do prowadzenia pasów trapezoidalnych. S D PROFIL T PASA A B C D E F L M Waga (kg) S D T Z-P A-P B-P B-P CE01 CE0 CE01 CE0141 CE0 CE061 CE0142 CE0 CE02 SPZ SPA SPB SPB , M 0, 1,00 1, 0, 1, 2, 1, 1,, S: Koło pojedyncze D: Koło podwójne T: Koło potrójne KOŁO JEDNORZĘDOWE KOŁO DWURZĘDOWE KOŁO TRZYRZĘDOWE

13 AKCESORIA DO NAPINANIA WSTĘPNEGO: V I VX Akcesoria typu V i VX służą do napięcia wstępnego napinacza oraz łatwego zamontowania go do urządzenia. Może być używane z prawej jak i lewej strony napinacza. Akcesoria te mogą być wykonane ze stali ocynkowanej (V) lub ze stali nierdzewnej (VX). V 1 V 2 V V V V 6 CE00 CE02 CE04 CE06 CE0 CE02 OCYNKOWANE Waga A B C D E M M1 (kg) 4, 44,0 4,2,, 141,0 1,, 1,0,0,0,0, 6,1 1, 6, 1,0, M6 M6 M M6 M6 M 0,06 0,0 0, 0, 0,6 1,4 CE02 CE022 CE024 CE026 CE02 CE02 VX 1 VX 2 VX VX VX VX 6 STAL NIERDZEWNA Sposób użycia: Należy dokręcić śrubę M tak daleko, aby uzyskać żądany kąt napięcia napinacza, następnie należy zamontować napinacz na łańcuchupasie i usunąć śrubę M.

14 DOBÓR NAPINACZY I AKCESORIÓW PROWADZĄCYCH G E mm x2 x2 x2 x x x x 4 x" 4 x" 4 x" 1"x1,02mm 1"x1,02mm 1 14"x4" 1 14"x4" 1 "x1" 1 "x1" 0-B1 06-B1 06-B1 06-B1 0-B1 0-B1 -B1 -B1 -B1 -B1 -B1 -B1 -B1 -B1 -B1 24-B1 24-B1 ŁAŃCUCH 0-E1S 06-E1S 0-E2S 0-ES -ES -ES -ES 0-G1S 06-G1S 0-G2S 0-GS -GS -GS -GS -GS -GS 24-GS 0-F1S 06-F1S 0-F2S 0-FS -FS -FS -FS -FS -FS 24-FS 06-I2S 06-IS 0-IS -IS -IS -IS -IS -IS -IS -IS -I6S 24-I6S 06-Q2S 06-QS 0-QS -QS -QS -QS -QS -QS -QS -QS -Q6S 24-Q6S 06-K2S 06-KS 0-KS -KS -KS -KS -KS -K6S 24-K6S DP DP DP DP DP DP DA DA DA DA DA DA 1 Z-P Z-A Z-B F I Q K DP DA LMAX P ELEMENTY DO ŁAŃCUCHÓW ELEMENTY DO PASÓW mm x2 x2 x2 x x x x 4 x" 4 x" 4 x" 1"x1,02mm 1"x1,02mm 1 14"x4" 1 14"x4" 1 "x1" 1 "x1" 0-B2 06-B2 06-B2 06-B2 0-B2 0-B2 -B2 -B2 -B2 -B2 -B2 -B2 -B2 -B2 -B2 24-B2 24-B2 0-E1D 06-E1D 0-E2D 0-ED -ED -ED -ED 0-G1D 06-G1D 0-G2D 0-GD -GD -GD -GD -GD -GD -GD 24-GD 0-F1D 06-F1D 0-F2D 0-FD -FD -FD -FD -FD -FD -FD 24-FD 06-I2D 06-ID 0-ID -ID -ID -ID -ID -ID -ID -I6D 24-I6D 06-Q2D 06-QD 0-QD -QD -QD -QD -QD -QD -QD -Q6D 24-Q6D 06-K2D 06-KD 0-KD -KD -KD -KD -KD -K6D 24-K6D Z-P Z-A Z-B B 06-B 0-B 0-B -B -B -B -B -B -B -B -B -B 24-B 24-B x2 x2 x x x x 4 x" 4 x" 4 x" 1"x1,02mm 1"x1,02mm 1 14"x4" 1 14"x4" 1 "x1" 1 "x1" 06-G2T 0-GT -GT -GT -GT -GT -GT 24-GT 06-E2T 0-ET -ET -ET 06-F2T 0-FT -FT -FT -FT -FT -FT 24-FT 06-IT 0-IT -IT -IT -IT -IT -IT -I6T -I6T 24-I6T 06-QT 0-QT -QT -QT -QT -QT -QT -Q6T -Q6T 24-Q6T 06-KT 0-KT -KT -KT -KT -K6T -K6T 24-K6T Z-P Z-A Z-B ŁAŃCUCH JEDNORZĘDOWY ŁAŃCUCH DWURZĘDOWY ŁAŃCUCH TRZYRZĘDOWY

15 NAPINACZ Z TWORZYWA SZTUCZNEGO PX Napinacze PX są przeznaczone do pracy w środowiskach mokrych i powodujących korozję. PX PX PX PX CE0 CE0 CE06 CE0 B 1 Fb C 1, 1 1,,,, Waga E H I L M O R (kg) , -0, +1, -0, +1, -0, +2,0-0, M6x x x x,,2,, 0, 0, 0,26 0,2 CE0 CE02 CE04 CE06 PX R PX R PX R PX R Fb: Siła wytwarzana przez napinacz z elementem prowadzącym umieszczonym w otworze "b" NAPINACZ Z TWORZYWA SZTUCZNEGO PXR Napinacze PXR są przeznaczone do pracy w środowiskach mokrych i powodujących korozję. posiadają one dodatkową wzmacniającą śrubę, która pozwala zachować stabilna pracę w warunkach działania sił prostokątnych w stosunku do ramienia. Napinacze PX i PXR wykonane są z tworzywa sztucznego ze stalowymi wkładami i są odpowiednie do pracy w miejscach mokrych oraz mogących powodować korozję. 1

16 KOŁO ZĘBATE XK Koło zębate XK wykonane jest ze stali nierdzewnej i łożyska wysokiej klasy i służy do prowadzenia jedno, dwu i trzyrzędowych łańcuchów o prędkości pracy nie większej niż 1 ms i temperaturze nie wyższej niż C. Koła te dostarczane są ze śrubami ze stali nierdzewnej. 06-XK 06-XK 0-XK 0-XK -XK -XK -XK S CE0 CE061 CE062 CE06 CE01 CE0 D CE0 CE01 CE04 CE0 CE0 CE0 CE01 CE0124 CE012 CE0 "x2" "x2" "x" "x" "x" 4"x" 1"x1,02mm PROFIL T PASA A B C D H L M O 1 4, 4, 6, 6,,0,,0,,,2,2,1,1,2,1 6,1 61,0 61,0 6,6 1,6 6, Z 1 0,1 0,1 0,21 0, 0,6 1,00 Waga (kg) S D T 0,2 0,2 0, 0, 1,00 1, 0,26 0,1 0,6 1, Z: Ilość zębów S: Koło pojedyncze D: Koło podwójne T: Koło potrójne KOŁO POJEDYNCZE KOŁO PODWÓJNE KOŁO POTRÓJNE 14

17 ROLKA XDP Rolka XDP wykonana jest z tworzywa sztucznego i przeznaczona jest do prowadzenia pasów. Obraca się na wysokiej klasy łożysku. Temperatura pracy nie powinna przekraczać C. Rolka dostarczana jest ze śrubą ze stali nierdzewnej. A B C D E M Waga (kg) XDP XDP XDP CE01 CE012 CE ,0 0, 0, ROLKA XDA Rolka XDA wykonana jest ze stali nierdzewnej i obraca się na wysokiej klasy łożysku. Służy do prowadzenia pasów. Temperatura pracy aplikacji nie powinna przekraczać C. Rolka jest dostarczana ze śrubą wykonaną ze stali nierdzewnej. A B C D M Waga (kg) XDA XDA XDA CE0 CE0 CE M 0, 0, 0,

18 DOBÓR NAPINACZY I AKCESORIÓW Z TWORZYWA SZTUCZNEGO ŁAŃCUCH ELEMENTY PROWADZĄCE DO ŁAŃCUCHÓW ELEMENTY PROWADZĄCE DO PASÓW XG XE XF PI PZ XK XDP XDA LMAX ŁAŃCUCH JEDNORZĘDOWY ŁAŃCUCH DWURZĘDOWY ŁAŃCUCH TRZYRZĘDOWY 0-B1 mm 06-B1 x2 06-B1 x2 06-B1 x2 0-B1 x 0-B1 x -B1 x -B1 x -B1 4 x" -B1 4 x" -B1 1"x1,02mm 0-B2 mm 06-B2 x2 06-B2 x2 06-B2 x2 0-B2 x 0-B2 x -B2 x -B2 x -B2 4 x" -B2 4 x" -B2 1"x1,02mm 06-B x2 06-B x2 0-B x 0-B x -B x -B 4 x" -B 1"x1,02mm 0-XGS 06-XGS 0-XGS 0-XGS -XGS -XGS -XGS -XGS 0-XGD 06-XGD 0-XGD 0-XGD -XGD -XGD -XGD -XGD 06-XGT 0-XGT -XGT -XGT -XGT 06-XES 0-XES 0-XES -XES -XES -XES 06-XED 0-XED 0-XED -XED -XED -XED 06-XET 0-XET -XET -XET 0-XFS 06-XFS 0-XFS 0-XFS -XFS -XFS -XFS -XFS 0-XFD 06-XFD 0-XFD 0-XFD -XFD -XFD -XFD -XFD 06-XFT 0-XFT -XFT -XFT -XFT 06-PIS 06-PIS 0-PIS -PIS -PIS 06-PZS 06-PZS 0-PZS -PZS -PZS 06-XKS 06-XKS 0-XKS -XKS -XKS -XKS 06-XKD 06-XKD 0-XKD -XKD -XKD -XKD 06-XKT 0-XKT -XKT -XKT XDP XDP XDP XDP XDA XDA XDA XDA

19 NAPINACZE ARCO Łańcuch A B C D M N O R W Z Newton TBV-0 TBV-10 TBV-1 TBV-20 TBV-21 TBV-2 TBV-2 TBV- TBV-42 TBV-4 TBV-4 TBV- TBV-6 TBV- mm " x 2" " x 2" " x " " x " " x " " x " " x " 4" x " 4" x " 1" x 1,02 mm 1" x 1,02 mm 1 14" x 4" 1 " x 1" , NAPINACZE TEN BLOC A B D F G H I M U X X Newton Waga (kg) AB - AB - AB - AB - AB - AB - AB - AB - AB - AB - AB - AR 02 AR 02 AR 02 AR 02 AR 00 AR 0 AR 0 AR 0 AR 0 AR 0 AR , 2, 2, 2, 2, 2, , 6,,,,, M M M M M M M M M M M 24 22, 22, M M M M M M M M M M M M M M M M M M M M M M ,24 0,24 0,1 0, 0,1 0, 0, 0, 2, 2, 6, 1

20 ul. Studzienna, - Toruń tel. (6) 6 1 do, tel.fax: (6) 6 2, 6 62 info@phumargo.pl wydanie 1IV-