UDZIAŁ WOJEWÓDZTWA W TWORZENIU - RACHUNKI REGIONALNE W 2007 R.

Transkrypt

1 WIELKOPOLSKIE BIURO PLANOWANIA PRZESTRZENNEGO W POZNANIU UDZIAŁ WOJEWÓDZTWA WIELKOPOLSKIEGO W TWORZENIU PRODUKTU KRAJOWEGO BRUTTO - RACHUNKI REGIONALNE W 2007 R. POZNAŃ 2010

2 Dyrektor Marek Bryl Kierownik Pracowni Planu Województwa Stefan Dutkowiak Koncepcja i opracowanie merytoryczne Bogdan Reiter Opracowanie graficzne Patryk Stojanowicz Poznań, styczeń 2010 roku

3 SPIS TREŚCI: Wstęp 4 Wybrane podstawowe pojęcia stosowane w systemie rachunków narodowych 5 Produkt krajowy brutto w 2007 r. 7 Produkt krajowy brutto na 1 mieszkańca w UE 10 Wartość dodana brutto według rodzajów działalności 11 Dochody do dyspozycji brutto w sektorze gospodarstw domowych na 1 mieszkańca 12 Rachunek Produkcji w podregionach Wielkopolski 13 Produkt krajowy brutto na 1 mieszkańca Wielkopolski 15 Wartość dodana brutto w sektorach ekonomicznych Wielkopolski 16 Wartość dodana brutto według sektorów instytucjonalnych 18 Wartość dodana brutto na 1 pracującego w Wielkopolsce 19 Podsumowanie 21 Aneks 22

4 S TR. 4 POZNAŃ, STYCZEŃ 2010 R UDZIAŁ WOJEWÓDZTWA WIELKOPOLSKIEGO W TWORZENIU PRODUKTU KRAJOWEGO BRUTTO RACHUNKI REGIONALNE W 2007 R. Województwo wielkopolskie* należy do najsilniejszych gospodarczo regionów kraju. Wartość dodana brutto (WDB), udział w tworzeniu produktu krajowego brutto (PKB), a także poziom produktu krajowego brutto w przeliczeniu na 1 mieszkańca, zapewnia Wielkopolsce miejsce w czołówce krajowej. Wielkopolskie Biuro Planowania Przestrzennego prowadząc prace studialne, przygotowując opracowania regionalne, studia uszczegóławiające plan przestrzennego zagospodarowania województwa, korzysta m.in. z publikacji zawierających dane dotyczące rachunków narodowych. Delimitacja wybranych obszarów Wielkopolski, uczestnictwo w koordynacji ponadlokalnych programów zagospodarowania przestrzennego, a także współudział w opracowywaniu programów wojewódzkich służących realizacji ponadlokalnych i regionalnych celów, bardzo często wymaga stosowania makroekonomicznych wskaźników z rachunków regionalnych. Informacje prezentowane w publikacjach z zakresu rachunków narodowych pozwalają na określenie kondycji ekonomicznej województwa, miejsca w rankingu krajowym, a w ostatnim czasie również miejsca wśród europejskich regionów. Wykorzystanie danych z publikacji Produkt krajowy brutto - Rachunki regionalne w 2007 roku, w celu wyeksponowania poziomu rozwoju ekonomicznego Wielkopolski, ukazując województwo w relacji do wartości ogólnopolskich oraz na tle innych województw, a także prezentując kształtowanie się wybranych wskaźników w podregionach, stało się impulsem do przybliżenia wiedzy o rachunkach narodowych. Jednym z ważniejszych systemów, opisujących stan i strukturę oraz procesy zachodzące w gospodarce narodowej, są rachunki narodowe. Dostosowane do wymogów Unii Europejskiej oraz zgodne ze standardem metodologicznym Europejskiego Systemu Rachunków Narodowych i Regionalnych (ESA 1995), spełniają warunek porównywalności gospodarki Polski w relacji do gospodarek innych krajów. W systemie rachunków narodowych Główny Urząd Statystyczny, za pomocą odpowiednich kategorii ekonomicznych dokonuje obliczeń i szacunków charakteryzujących procesy produkcji, tworzenia, podziału i rozdysponowania dochodów. Na szczeblu krajowym zestawia się rachunki bieżące, rachunki akumulacji oraz bilanse. Poziom województw obejmuje rachunek produkcji i rachunek tworzenia dochodów według krajowych sektorów instytucjonalnych i rodzajów działalności, a dla sektora go- * nazwy województwo wielkopolskie i Wielkopolska są używane zamiennie

5 UDZIAŁ WOJEWÓDZTWA WIELKOPOLSKIEGO W TWORZENIU PRODUKTU KRAJOWEGO BRUTTO RACHUNKI REGIONALNE W 2007 R. S TR. 5 spodarstw domowych w województwach przygotowuje się rachunki pierwotnego i wtórnego podziału dochodów. Dla podregionów obliczane są także: produkt krajowy brutto (PKB) i wartość dodana brutto (WDB) według grup rodzajów działalności. Wszystkie wyliczenia dotyczące rachunków regionalnych są spójne zarówno definicyjnie jak i liczbowo z systemem rachunków narodowych. Natomiast zgodnie z zaleceniami Urzędu Statystycznego Wspólnot Europejskich EUROSTAT, przyjęto zasadę regionalizacji PKB proporcjonalnie do wartości dodanej brutto (WDB) wytworzonej w województwach i podregionach. Wybrane podstawowe pojęcia stosowane w systemie rachunków narodowych Produkcja globalna obejmuje wartość wyrobów i usług będących rezultatem działalności produkcyjnej wszystkich krajowych jednostek instytucjonalnych w określonym czasie. Zużycie pośrednie to wartość zużytych materiałów, surowców, energii, usług i innych kosztów zarejestrowanych w cenach nabycia w procesie produkcji do wytworzenia produktów finalnych. Wartość dodana brutto (WDB) mierzy wartość nowo wytworzoną i jest obliczana jako różnica pomiędzy produkcją globalną a zużyciem pośrednim, wyceniana w cenach bazowych. Wartość dodana brutto na 1 pracującego określa poziom wydajności pracy. Produkt krajowy brutto (PKB) obrazuje końcowy rezultat działalności wszystkich podmiotów gospodarki narodowej. Jest sumą wartości dodanej brutto wytworzoną przez wszystkie krajowe jednostki instytucjonalne, powiększoną o podatki od produktów i pomniejszoną o dotacje do produktów. PKB jest wyliczany w cenach rynkowych. Dochody pierwotne brutto w sektorze gospodarstw domowych składają się z dochodu mieszanego brutto, dochodów związanych z pracą najemną (obejmującą całkowite koszty związane z zatrudnieniem ponoszone przez wszystkie krajowe jednostki instytucjonalne, tj. wynagrodzenia, składki na obowiązkowe ubezpieczenia społeczne i inne koszty związane z zatrudnieniem) oraz dochodów z tytułu własności. Dochody pierwotne brutto pełnią funkcję kreującą dochody do dyspozycji brutto. Dochody do dyspozycji brutto w sektorze gospodarstw domowych tworzone są w wyniku skorygowania dochodów pierwotnych brutto o podatki od dochodów i majątku, składki na ubezpieczenie społeczne, świadczenia społeczne inne niż transfery socjalne w naturze (świadczenia z ubezpieczeń społecznych pieniężne, świadczenia z pomocy społecznej pieniężne) oraz inne transfery bieżące. Miernik ten określa materialny poziom życia ludności.

6 S TR. 6 POZNAŃ, STYCZEŃ 2010 R Jednostka instytucjonalna to podstawowa jednostka klasyfikacyjna w systemie rachunków narodowych. Jest to każdy podmiot wytwarzający wyroby lub świadczący usługi, posiadający autonomię w podejmowaniu decyzji i prowadzący pełny zestaw rachunków. Sektory instytucjonalne to grupy jednostek instytucjonalnych realizujące odmienne cele ekonomiczne oraz pełniące różne funkcje w procesie produkcji i podziału. Kryteriami zaliczania jednostek do sektorów są funkcje pełnione w gospodarce narodowej, rodzaj aktywności w tworzeniu nowych wartości ekonomicznych oraz sposób uczestniczenia w podziale dochodów. Wyróżnia się pięć krajowych sektorów instytucjonalnych: 1) sektor przedsiębiorstw, do którego zaliczono podmioty gospodarcze wytwarzając produkty rynkowe (wyroby i usługi niefinansowe), 2) sektor instytucji finansowych i ubezpieczeniowych, do którego zaliczono podmioty gospodarcze zajmujące się pośrednictwem finansowym, pomocniczą działalnością finansową oraz ubezpieczeniami, 3) sektor instytucji rządowych i samorządowych, do którego zaliczono podmioty gospodarki narodowej działające na zasadach określonych w ustawie o finansach publicznych oraz podmioty, których system finansowy został określony odrębnymi ustawami, a których podstawowym źródłem utrzymania są dotacje z budżetu państwa, 4) sektor gospodarstw domowych, który tworzą osoby fizyczne pracujące na własny rachunek zarówno w rolnictwie jak i poza nim z liczbą pracujących do 9 osób, a także osoby fizyczne uzyskujące dochody z pracy najemnej i niezarobkowych źródeł, 5) sektor instytucji niekomercyjnych działających na rzecz gospodarstw domowych, który obejmuje: organizacje społeczne, partie polityczne, związki zawodowe, stowarzyszenia, fundacje oraz organizacje wyznaniowe. Suma jednostek instytucjonalnych wchodzących w skład w/w krajowych sektorów, tworzy całą gospodarkę narodową. Prezentowane w opracowaniu dane, według rodzajów działalności, zachowują zgodność z Polską Klasyfikacją Działalności (PKD 2004), kompatybilną z klasyfikacjami wydanymi przez EURO- STAT i stosowanymi w Unii Europejskiej (NACE rev11). Dane zostały przedstawione według następujących grup rodzajów działalności: rolnictwo, łowiectwo i leśnictwo; rybactwo sekcje: Rolnictwo, łowiectwo i leśnictwo, Rybactwo, przemysł sekcje: Górnictwo, Przetwórstwo przemysłowe, Wytwarzanie i zaopatrywanie w energię elektryczną, gaz, wodę, budownictwo sekcja Budownictwo, handel i naprawy; hotele i restauracje; transport, gospodarka magazynowa i łączność sekcje: Handel hurtowy i detaliczny, naprawa pojazdów samochodowych, motocykli oraz

7 UDZIAŁ WOJEWÓDZTWA WIELKOPOLSKIEGO W TWORZENIU PRODUKTU KRAJOWEGO BRUTTO RACHUNKI REGIONALNE W 2007 R. S TR. 7 artykułów użytku osobistego i domowego, Hotele i restauracje, Transport, gospodarka magazynowa i łączność, pośrednictwo finansowe; obsługa nieruchomości i firm sekcje: Pośrednictwo finansowe, Obsługa nieruchomości, wynajem i usługi związane z prowadzeniem działalności gospodarczej, pozostała działalność usługowa sekcje: Administracja publiczna i obrona narodowa; obowiązkowe ubezpieczenia społeczne i powszechne ubezpieczenia zdrowotne, Edukacja, Ochrona zdrowia i pomoc społeczna, Działalność usługowa komunalna, społeczna i indywidualna, pozostała, Gospodarstwa domowe zatrudniające pracowników. Produkt Krajowy Brutto w 2007 r. W 2007 roku wartość wytworzonego produktu krajowego brutto wyniosła mln zł. W porównaniu do 2006 roku była w cenach bieżących wyższa o 11,0%, a w cenach stałych o 6,8%. Wartość wytworzonego produktu krajowego brutto w Wielkopolsce wyniosła mln zł co stanowi wzrost do 2006 roku w cenach bieżących o 10,4 %, natomiast w cenach stałych o 5,4%. Produkt Krajowy Brutto według województw w 2007 r.

8 S TR. 8 POZNAŃ, STYCZEŃ 2010 R W 2007 roku udziały poszczególnych województw w generowaniu produktu krajowego brutto były wyraźnie zróżnicowane od 2,3% w województwach: opolskim, podlaskim i lubuskim, poprzez 9,3% w Wielkopolsce, do 21,7% w województwie mazowieckim. W latach największe udziały w tworzeniu PKB niezmiennie utrzymywały województwa: mazowieckie, śląskie, wielkopolskie, dolnośląskie i małopolskie. W 2007 roku jednostki prowadzące działalność z wymienionych pięciu województw, w których pracowało 53,5% ogółu pracujących w gospodarce narodowej, wytworzyły łącznie 59,6% krajowej wartości PKB (58,2% w 2000 roku). Czołówkę tej grupy stanowiły dwa województwa: mazowieckie i śląskie, wytwarzające razem w kolejnych latach omawianego okresu około 1/3 krajowej wartości PKB, przy czym udział województwa mazowieckiego zwiększył się z 20,2% w 2000 roku do 21,7% w roku 2007, natomiast udział województwa śląskiego zmniejszył się z 13,5% w roku 2000 do 13,0% w 2007 roku. Udział województw w tworzeniu Produktu Krajowego Brutto Produkt Krajowy Brutto na 1 mieszkańca według województw w 2007 r. Wielkość krajowego produktu brutto przeliczona na 1 mieszkańca to jeden z głównych mierników określających rozwój społeczno-ekonomiczny regionów. Wartość tego wskaźnika w roku 2007 wyniosła dla Polski zł i do 2006 r. wzrosła o 11,1% w cenach bieżących i o 6,8% w cenach stałych. W Wielkopolsce PKB wzrósł do poprzedniego roku o 10,2% w cenach bieżących i 5,2%

9 UDZIAŁ WOJEWÓDZTWA WIELKOPOLSKIEGO W TWORZENIU PRODUKTU KRAJOWEGO BRUTTO RACHUNKI REGIONALNE W 2007 R. S TR. 9 w cenach stałych. Najwyższą wartość produktu krajowego brutto na 1 mieszkańca w 2007 roku zanotowało województwo mazowieckie zł, przewyższając średnią krajową o 60,1%, drugą lokatę osiągnęło województwo dolnośląskie zł, przekraczając również poziom średniej krajowej o 8,7%, trzecie miejsce wypracowało województwo śląskie zł o 6,1% powyżej średniej. Czwarte miejsce zajęła Wielkopolska zł osiągając 4,5% powyżej średniej krajowej. W przekroju województw PKB na 1 mieszkańca był realnie wyższy niż w 2006 roku od 0,8% w województwie małopolskim, poprzez 5,2% w województwie Wielkopolskim do 9,7% w województwach dolnośląskim i śląskim. W porównaniu z 2005 rokiem największy realny wzrost PKB na 1 mieszkańca odnotowano w województwie śląskim o 20,9%. W Wielkopolsce analogiczny wzrost wyniósł 9,4%. Najmniejszy wzrost 5,1% odnotowano w województwie małopolskim. Niższy poziom produktu krajowego brutto na 1 mieszkańca w latach utrzymywał się w województwach: podkarpackim, lubelskim, podlaskim, warmińsko-mazurskim i świętokrzyskim w kolejnych latach nieznacznie zmieniały się tylko ich lokaty. W 2007 roku wartość PKB na 1 mieszkańca kształtowała się w tych województwach na poziomie od 67,5% do 76,9% średniej krajowej (w 2000 roku od 69,8% do 78,3%). Najniższy poziom produktu krajowego brutto na 1 mieszkańca w 2007 roku odnotowany w województwie podkarpackim stanowił 42,2% poziomu tego miernika uzyskanego w województwie mazowieckim. W porównaniu do 2000 roku relacja ta pogorszyła się najniższy poziom PKB na 1 mieszkańca województwa podkarpackiego stanowił w 2000 roku 46,2% wartości PKB na 1 mieszkańca województwa mazowieckiego. Produkt Krajowy Brutto na 1 mieszkańca według województw

10 S TR. 10 POZNAŃ, STYCZEŃ 2010 R Produkt Krajowy Brutto na 1 mieszkańca według województw w relacji do średniej UE w 2006 r. W porównaniu do krajów Unii Europejskiej (UE27) w 2006 roku 15 polskich województw znalazło się w grupie 68 regionów spośród 275 (NUTS 2), w których wartość PKB na 1 mieszkańca wyrażona wspólną umowną walutą standardem siły nabywczej (PPS) nie osiągnął 75% średniej UE. Tylko województwo mazowieckie przekroczyło tę granicę, osiągając 83,6% średniej unijnej. W województwach: dolnośląskim, pomorskim, małopolskim i wielkopolskim (55,1%), wskaźnik ten utrzymywał się na poziomie nieco wyższym od średniej krajowej, która wynosiła 52,3% średniej unijnej. Pięć województw: lubelskie, podkarpackie, podlaskie, warmińsko-mazurskie i świętokrzyskie zajmowało pozycje na końcu listy regionów o najniższym poziomie PKB na 1 mieszkańca w UE (poniżej 40% średniej unijnej). Produkt Krajowy Brutto na 1 mieszkańca według - relacja do średniej UE w 2006 r. (według parytetu siły nabywczej w PPS) UE27 = 100 Produkt krajowy brutto na 1 mieszkańca Wielkopolski obliczony dla 2006 roku w walucie europejskiej wyniósł 7500 i stanowił 31,8% średniej Unii Europejskiej (UE27). Wielkopolska przekroczyła o 400 średnią dla Polski. Podobną wartość odnotowano na Litwie i Łotwie.

11 UDZIAŁ WOJEWÓDZTWA WIELKOPOLSKIEGO W TWORZENIU PRODUKTU KRAJOWEGO BRUTTO RACHUNKI REGIONALNE W 2007 R. S TR. 11 Wartość Dodana Brutto Według Rodzajów Działalności W 2007 roku jednostki prowadzące działalność w handlu i naprawach; hotelach i restauracjach oraz transporcie, gospodarce magazynowej i łączności wypracowały 27,1% krajowej wartości dodanej brutto. W poszczególnych województwach udział tych jednostek w tworzeniu wartości dodanej brutto w 2007 roku kształtował się na poziomie od 23,0% w województwie dolnośląskim, do 30,2% w województwie mazowieckim. W Wielkopolsce z tego sektora pochodziło 27,0% wojewódzkiej WDB, natomiast udział województwa wielkopolskiego w tworzeniu krajowej WDB sektora usług rynkowych wyniósł 9,2%. Jednostki prowadzące działalność w przemyśle w 2007 roku wytworzyły 24,3% krajowej wartości dodanej brutto. W przekroju województw zróżnicowanie udziału jednostek przemysłowych w generowaniu wartości dodanej brutto w 2007 roku kształtowało się w przedziale od 15,6% w województwie mazowieckim do 32,9% w województwie dolnośląskim W województwie wielkopolskim udział przemysłu był większy niż przeciętnie w kraju (o 2,8%) i wyniósł 27,1%. Wielkopolska wytworzyła 10,3% WDB. Struktura wartości dodanej brutto według rodzajów i województw w 2007 r. W 2007 roku jednostki prowadzące działalność w pośrednictwie finansowym; obsłudze nieruchomości i firm wypracowały 19,2% krajowej wartości dodanej brutto. W poszczególnych województwach udział tych jednostek w tworzeniu wartości dodanej brutto kształtował się w 2007 roku na poziomie od 12,6% w województwie świętokrzyskim do 28,2% w województwie mazowieckim.

12 S TR. 12 POZNAŃ, STYCZEŃ 2010 R W województwie wielkopolskim udział tego sektora to 15,7%, natomiast w krajowej WDB jednostki działające na terenie Wielkopolski wniosły 8,3% wartości. Jednostki prowadzące pozostałą działalność usługową wypracowały w 2007 roku 18,5% krajowej wartości dodanej brutto. Największy udział pozostałej działalności usługowej w 2007 roku charakteryzował województwo lubelskie 24,1%, a najmniejszy województwo śląskie 15,9%.W Wielkopolsce jednostki tego sektora wygenerowały 16,7% WDB, natomiast w krajowej WDB udział województwa wielkopolskiego to 7,6%. W 2007 roku jednostki prowadzące działalność w budownictwie wytworzyły 6,5% krajowej wartości dodanej brutto. W przekroju województw udział jednostek budowlanych w generowaniu wartości dodanej brutto w 2007 roku kształtował się na poziomie od 5,4% w województwie mazowieckim do 7,5% w województwie małopolskim. W województwie wielkopolskim udział tego sektora w tworzeniu WDB był nieco większy niż przeciętny w kraju (o 1,6%) i wyniósł 7,1%. W skali kraju Wielkopolska wygenerowała 10,1% WDB. Udział rolnictwa, łowiectwa i leśnictwa oraz rybactwa w tworzeniu krajowej wartości dodanej brutto w 2007 roku wyniósł 4,3%. W poszczególnych województwach udziały jednostek rolniczych w 2007 roku były znacznie zróżnicowane. W województwie śląskim 1,1%, a w województwie podlaskim - 10,7%. Sektor ten w województwie wielkopolskim wytworzył 6,5% WDB, tj. więcej od średniej krajowej o 2,2%. Natomiast w skali całego kraju rolnictwo Wielkopolski wytworzyło 14,0% WDB, co dało drugie miejsce po województwie mazowieckim. Dochody do dyspozycji brutto w sektorze gospodarstw domowych na 1 mieszkańca W 2007 roku nominalne dochody do dyspozycji brutto gospodarstw domowych na 1 mieszkańca w kraju wyniosły zł. W ujęciu realnym dochody do dyspozycji brutto gospodarstw domowych na 1 mieszkańca były wyższe w analizowanym roku o 4,7% porównując do 2006 r., a do 2000 r., o 18,6%. W porównaniu do 2006 roku realne dochody do dyspozycji brutto gospodarstw domowych na 1 mieszkańca w przekroju województw wzrosły od 3,4% w województwie wielkopolskim do 7,3% w województwie opolskim. Porównując do 2000 roku, największy realny wzrost dochodów do dyspozycji brutto gospodarstw domowych na 1 mieszkańca odnotowano w województwie łódzkim (o 25,6%), a najmniejszy w województwie małopolskim (o 14,4%). Dla Wielkopolski w analogicznym okresie czasu wzrost ten kształtował się na poziomie krajowym i wyniósł 18,6%. Najwyższe nominalne dochody do dyspozycji brutto na 1 mieszkańca w 2007 roku osiągnęły gospodarstwa domowe w województwie mazowieckim przewyższały one o 27,6% przeciętne dochody na 1 mieszkańca kraju (o 29,4% w 2000 roku). W 2007 roku poziom dochodów do dyspozycji brutto gospodarstw domowych na 1 mieszkańca powyżej średniej krajowej, oprócz województwa mazowieckiego, uzyskali także mieszkańcy województw: śląskiego 112,2% (111,0% w 2000 roku), wielkopolskiego 103,2% (104,4% w 2000 roku), dolnośląskiego 102,6% (103,8% w 2000 roku), oraz łódzkiego 101,6% (96,8% w 2000 roku). Najniższy poziom nominalnych dochodów do dyspozycji brutto gospodarstw domowych na 1 mieszkańca w 2007 roku odnotowano w województwie podkarpackim 77,0% średniej krajowej (77,8% w 2000 roku). Przeciętne dochody do dyspozycji brutto mieszkańca województwa podkarpackiego w 2007 roku stanowiły 60,3% dochodów mieszkańca województwa mazowieckiego (60,1%

13 UDZIAŁ WOJEWÓDZTWA WIELKOPOLSKIEGO W TWORZENIU PRODUKTU KRAJOWEGO BRUTTO RACHUNKI REGIONALNE W 2007 R. S TR. 13 w 2000 roku). Oprócz województwa podkarpackiego, niski poziom tego miernika poniżej 85% średniej krajowej odnotowano w województwie lubelskim 81,5% (79,9% w 2000 r.), warmińskomazurskim 84,1% (85,4% w 2000 r.) oraz podlaskim 84,7% (82,6% w 2000 r.). Nominalne dochody do dyspozycji brutto w sektorze gospodarstw domowych na 1 mieszkańca według województw Rachunek Produkcji w podregionach Wielkopolski Produkt krajowy brutto (PKB) opisujący wyniki działalności podmiotów gospodarki narodowej na poziomie regionalnym jest obliczany w sposób uproszczony. Przyjęto zasadę proporcjonalnego dodania do wytworzonej, przez wszystkie jednostki instytucjonalne w podregionach, wartości dodanej brutto WDB (w cenach bazowych) zregionalizowanych podatków (pomniejszonych o dotacje) dotyczących produktów i importu. Z sześciu podregionów województwa wielkopolskiego: kaliski (z powiatami: jarocińskim, kaliskim, kępińskim, krotoszyńskim, ostrzeszowskim, pleszewskim i miasto na prawach powiatu Kalisz), koniński (z powiatami: gnieźnieńskim, kolskim, konińskim, słupeckim, tureckim, wrzesińskim i miasto na prawach powiatu Konin), leszczyński (z powiatami; gostyńskim, grodziskim, kościańskim, leszczyńskim, międzychodzkim, nowotomyskim, rawickim, wolsztyńskim i miasto na prawach powiatu Leszno), pilski (z powiatami: chodzieskim, czarnkowsko-trzcianeckim, pilskim, wągrowieckim i złotowskim), poznański (z powiatami obornickim, poznańskim, szamotulskim, średzkim i śremskim) i miasto Poznań, największy udział w tworzeniu PKB ma miasto Poznań, które zajmuje trzecie miejsce

14 S TR. 14 POZNAŃ, STYCZEŃ 2010 R wśród 66 podregionów w Polsce. W 2007 r. podregion ten wygenerował 32,3% PKB w Wielkopolsce (32,2% w roku 2006), a jego udział w tworzeniu krajowej wielkości PKB utrzymał się na poziomie 3%, takim samym jak w latach minionych. Udział podregionów Wielkopolski w tworzeniu Produktu Krajowego Brutto w latach 2006 i 2007 Województwo Podregion lata Ogółem Polska Województwo a w mln = 100 = 100 b Wielkopolska a ,3 100 b ,3 100 kaliski a ,4 14,6 b ,3 14,4 koniński a ,3 13,9 b ,3 13,9 leszczyński a ,2 12,8 b ,2 12,7 pilski a ,8 9,0 b ,8 9,2 poznański a ,6 17,4 b ,6 17,6 m. Poznań a ,0 32,2 b ,0 32,3 Udział Wielkopolski w tworzeniu Produktu Krajowego Brutto w 2007 r.

15 UDZIAŁ WOJEWÓDZTWA WIELKOPOLSKIEGO W TWORZENIU PRODUKTU KRAJOWEGO BRUTTO RACHUNKI REGIONALNE W 2007 R. S TR. 15 Produkt Krajowy Brutto na 1 mieszkańca Wielkopolski Jednym z podstawowych mierników określających rozwój społeczno-ekonomiczny zarówno województwa, jak i podregionów jest wartość PKB przypadająca na 1 mieszkańca. Województwo wielkopolskie jest jednym z 4 województw, w których wskaźnik ten przekracza średnią krajową. W Wielkopolsce wyróżnić należy podregion miasto Poznań, z wartością zł, która jest o 93,5% wyższa od średniej wojewódzkiej (32226 zł) i dwukrotnie wyższa od średniej krajowej (30873 zł). Wśród 66 podregionów w kraju, wskaźnik ten ulokował Poznań na drugim miejscu po Warszawie (94185 zł). Produkt Krajowy Brutto na 1 mieszkańca Wielkopolski Województwo Podregion Lokata lata W złotych Polska Województwo w kraju a = 100 = 100 b Wielkopolska a ,3 x b ,5 x kaliski a ,1 74,1 b ,4 73,1 koniński a ,3 72,5 b , leszczyński a ,4 80,1 b ,0 79,4 pilski a ,9 74,9 b ,7 76,2 poznański a ,4 107,7 b ,2 107,3 m. Poznań a ,7 191,5 b ,2 193,5 Produkt Krajowy Brutto na 1 mieszkańca według podregionów

16 S TR. 16 POZNAŃ, STYCZEŃ 2010 R Wartość Dodana Brutto w sektorach ekonomicznych Wielkopolski Wartość dodana brutto, jak wspomniano wcześniej, równa się sumie wartości dodanej brutto wytworzonej przez wszystkie jednostki instytucjonalne, skorygowanej na poziomie gospodarki narodowej ogółem o podatki od produktów i dotacje do nich. Zgodnie z zaleceniami EUROSTATU, różnicę między PKB a sumą WDB w kraju dzieli się na regiony, proporcjonalnie do wielkości WDB w tych regionach. Województwo wielkopolskie zajmuje w procesie kształtowania wartości dodanej brutto, według sektorów ekonomicznych wyznaczonych na podstawie rodzaju działalności, zdecydowanie wysoką pozycję w kraju. Udział podregionów w tworzeniu Wartości Dodanej Brutto województwa wielkopolskiego wg rodzajów działalności w latach 2006 i 2007 Podregion Województwo lata a b Ogółem Rolnictwo, łowiectwo i leśnictwo, rybactwo Przemysł Budownictwo Handel i naprawy, hotele i restauracje, transport, gospodarka magazynowa i łączność Pośrednictwo finansowe, obsługa nieruchomości i firm Pozostała działalność usługowa kaliski a 14,6 20,8 15,7 12,3 12,5 11,7 17,3 b 14,4 20,8 15,6 12,5 12,1 11,7 17,1 koniński a 13,9 24,5 12,7 14,0 12,3 11,7 16,0 b 13,9 24,5 13,5 13,4 11,9 11,5 15,9 leszczyński a 12,8 20,0 13,6 13,7 10,7 10,5 13,5 b 12,7 19,9 13,0 13,6 11,2 10,4 13,5 pilski a 9,0 17,8 8,3 7,8 7,1 8,3 10,5 b 9,2 17,8 9,4 7,7 6,9 8,4 10,5 poznański a 17,4 16,4 23,2 20,1 17,8 12,4 11,4 b 17,6 16,4 23,0 20,0 18,7 12,3 11,5 m. Poznań a 32,2 0,4 26,4 32,1 39,5 45,3 31,2 b 32,3 0,4 25,5 32,8 39,2 45,7 31,4 Wielkopolska a b Udział podregionów Wielkopolski w WDB w 2007 r., którą zaprezentowano w tabeli powyżej, kształtuje się różnie w poszczególnych grupach sektorów, wyznaczonych wg rodzaju działalności. W tworzeniu WDB w grupie sektora rolnego największy udział mają podregiony: koniński 24,5%, kaliski 20,8% i leszczyński 19,9%. W sektorze przemysłu dominują podregiony: m. Poznań 25,5%, poznański 23,0% i kaliski - 15,6%. W sektorze budownictwa w podregionach, obserwuje się dominację podregionu m. Poznań 32,8% i podregionu poznańskiego 20,0%. Podregion m. Poznania zdecydowanie przewodzi w tworzeniu WDB handlu i napraw, hoteli i restauracji oraz transportu, gospodarki magazynowej i łączności - 39,2%, pośrednictwa finansowego oraz obsługi nieruchomości i firm 45,7% i pozostałej działalności usługowej 31,4%.

17 UDZIAŁ WOJEWÓDZTWA WIELKOPOLSKIEGO W TWORZENIU PRODUKTU KRAJOWEGO BRUTTO RACHUNKI REGIONALNE W 2007 R. S TR. 17 Wartość Dodana Brutto (WDB) wytworzona w roku 2007 przez najsilniejszy gospodarczo podregion województwa wielkopolskiego m. Poznań wyniosła mln zł i w porównaniu z rokiem poprzednim wzrosła o 10,4%. Wielkość ta stanowiła 32,3% WDB Wielkopolski i 3% WDB Polski (w 2006 r., odpowiednio 32,2% i 3,0%)

18 S TR. 18 POZNAŃ, STYCZEŃ 2010 R Tworzenie Wartości Dodanej Brutto w wielkopolskich podregionach wg rodzajów działalności w latach 2006 i 2007 Podregion lata a b Ogółem Rolnictwo, łowiectwo i leśnictwo, rybactwo Przemysł Budownictwo Handel i naprawy, hotele i restauracje, transport, gospodarka magazynowa i łączność Pośrednictwo finansowe, obsługa nieruchomości i firm Pozostała działalność usługowa kaliski a ,1 29,3 5,6 23,1 12,2 19,8 b 100 9,4 29,3 6,1 22,6 12,7 19,8 koniński a ,5 24,9 6,7 23,9 12,8 19,3 b ,5 26,3 6,8 23,2 13,1 19,2 leszczyński a ,0 29,0 7,2 22,5 12,5 17,8 b ,2 27,8 7,6 23,8 12,9 17,8 pilski a ,0 25,2 5,8 21,4 14,1 19,6 b ,6 27,8 5,9 20,3 14,3 19,1 poznański a 100 6,7 36,3 7,7 27,5 10,8 11,0 b 100 6,1 35,5 8,0 28,6 10,9 10,9 m. Poznań a 100 0,1 22,4 6,7 33,2 21,4 16,3 b 100 0,1 21,5 7,2 32,8 22,2 16,2 Wartość Dodana Brutto według sektorów instytucjonalnych Udział sektorów w tworzeniu wartości dodanej brutto w 2007 roku w tym Wartość dodana brutto w mln zł 2006 = 100 Polska = 100 sektor przedsiębiorstw w mln zł 2006 = 100 Polska = 100 udział sektora w tworzeniu WDB w % Wielkopolska ,0 9, ,2 9,4 48,4 Polska ,6 100, ,1 100,0 47,6 sektor instytucji rządowych samorządowych w mln zł 2006 = 100 Polska = 100 udział sektora w tworzeniu WDB w % sektor gospodarstw domowych w mln zł 2006 = 100 Polska = 100 udział sektora w tworzeniu WDB w % ,6 8,5 13, ,4 9,9 33, ,6 100,0 14, ,6 100,0 31,6

19 UDZIAŁ WOJEWÓDZTWA WIELKOPOLSKIEGO W TWORZENIU PRODUKTU KRAJOWEGO BRUTTO RACHUNKI REGIONALNE W 2007 R. S TR. 19 Dominującą rolę w tworzeniu wartości dodanej brutto wg sektorów instytucjonalnych odgrywają w Wielkopolsce podobnie jak w kraju dwa sektory: przedsiębiorstw i gospodarstw domowych. W 2007 roku z pierwszego pochodziło 47,6% WDB w kraju (w 2006 r. 47,3%). W województwie wielkopolskim sektor wytworzył 48,4% dochodu (w 2006 r. 47,9%), a jego udział w ogólnopolskiej WDB to 9,4% (tyle samo uzyskano w 2006 r.). Większy udział miały tylko województwa: mazowieckie (23,4%) i śląskie (14,6%). Wymienione trzy województwa wytworzyły 47,4% kwoty WDB sektora przedsiębiorstw w Polsce. Drugi sektor w analizowanym roku wygenerował 31,6% WDB dla kraju (w 2006 r. - 32,3%), a w Wielkopolsce, zajmującej trzecie miejsce w kraju 33,9% WDB pochodziło z sektora gospodarstw domowych (w 2006 r. 34,7%). Udział województwa wielkopolskiego to 9,9% w skali kraju (w 2006 r. 10,1%) za województwami: mazowieckim 16,7% i śląskim 12,4%. Sektor instytucji rządowych i samorządowych w 2007 r. wniósł 14,3% WDB w Polsce (w 2006 r. 14,7%). W Wielkopolsce, której udział 8,5% był znaczący w krajowej WDB, wyniósł 13,0% (w 2006 r. 13,3%). Większe udziały w krajowej WDB wygenerowały województwa: mazowieckie 17,7% i śląskie 10,7%. Tworzenie WDB wg sektorów instytucjonalnych w wybranych województwach w 2007 r. Wartość Dodana Brutto na 1 pracującego wg podregionów w 2007 r. Analizując wartość dodaną brutto na 1 pracującego, która określa poziom wydajności pracy w gospodarce, stwierdza się, że w tej kategorii ekonomicznej Wielkopolska odbiega in minus od średniej krajowej. Wartość ta w 2007 r. wyniosła dla Polski zł i była wyższa o 6,9% od uzyskanej w 2006 r. Wyższe od średniej krajowej zanotowano w województwach: mazowieckim o 33,5%, dolnośląskim o 14,8%, śląskim o 8,5%, pomorskim o 6,9% i zachodniopomorskim o 2,6%. W województwie wielkopolskim wartość dodana brutto na 1 pracującego w 2007 r. stanowiła 95,7% średniej krajowej i wynosiła zł. Była ona o 5,9% wyższa niż w 2006 r. Kształtowanie się WDB w 2007 r. na 1 pracującego (w cenach bieżących) w podregionach Wielkopolski zaprezentowano na następnej stronie.

20 S TR. 20 POZNAŃ, STYCZEŃ 2010 R

21 UDZIAŁ WOJEWÓDZTWA WIELKOPOLSKIEGO W TWORZENIU PRODUKTU KRAJOWEGO BRUTTO RACHUNKI REGIONALNE W 2007 R. S TR. 21 Podstawowe kategorie rachunków narodowych w województwie wielkopolskim wyrażone zarówno w liczbach bezwzględnych, jak i ich udział w tworzeniu wielkości krajowych w 2007 roku, są potwierdzeniem znaczenia regionu w kształtowaniu gospodarki narodowej. Udział regionu w tworzeniu krajowego produktu brutto (PKB), a także wartość dodana brutto (WDB) przez sektor przedsiębiorstw i sektor gospodarstw domowych, plasują Wielkopolskę w czołówce krajowej. Wysoką pozycję wśród pozostałych województw potwierdzają również wartości przeliczone na 1 mieszkańca. Dotyczy to PKB oraz dochodu do dyspozycji brutto w sektorze gospodarstw domowych. Przygotowując publikację założono, że będzie ona przewodnikiem wskazującym na mechanizmy tworzenia i kształtowania się rachunków narodowych, w tym zaprezentowanie wybranych informacji o poziomie rozwoju ekonomicznego Wielkopolski w 2007 r., a także stanie się przyczynkiem do wnikliwszej analizy zjawiska w pracach prowadzonych, przez instytucje monitorujące zmiany zachodzące w strukturze gospodarki w ujęciu przestrzennym. Źródła Produkt krajowy brutto Rachunki regionalne w 2007 r., publikacja Urzędu Statystycznego w Katowicach, ogłoszona dnia r., w domenie Internetowej GUS. Tamże na stronie 11 zamieszczono notatkę, cyt: w tablicach mogą wystąpić drobne rozbieżności w sumowaniu danych (wyrażonych w liczbach bezwzględnych i względnych) na ogółem wynikające z automatycznych zaokrągleń, Rocznik Statystyczny Województw 2009 r., wydany przez GUS w styczniu 2010 r., informacje EUROSTATU, wybrane dane dostępne w Internecie, obliczenia własne wykonane w WBPP.

22 S TR. 22 POZNAŃ, STYCZEŃ 2010 R ANEKS Podstawowe elementy rachunku produkcji i rachunku tworzenia dochodów w 2007 r. Wielkopolska Polska Produkcja globalna w mln zł = ,5 Polska = 100 9,5 100 Zużycie pośrednie w mln zł = ,5 113,9 Polska = 100 9,6 100 Wartość dodana brutto w mln zł = ,6 Polska = 100 9,3 100 W tym koszty związane z zatrudnieniem w mln zł 2006= ,9 111,1 Polska = 100 8,9 100 na 1 pracującego w zł = ,9 106,9 Polska = ,7 100 Produkt krajowy brutto w mln zł = ,4 111 Polska = 100 9,3 100 na 1 mieszkańca w zł = ,2 111,1 Polska = ,5 100 Dochody pierwotne brutto w mln zł = ,4 109,5 Polska = 100 9,3 100 na 1 mieszkańca w zł = ,2 109,6 Polska = ,1 100 Dochody do dyspozycji brutto w mln zł = ,2 107,1 Polska = ,2 100 na 1 mieszkańca w zł = ,9 107,2 Polska = ,2 100