Koncepcja selektywnej zbiórki odpadów na terenie miasta Białegostoku marzec 2011 r.

Transkrypt

1 5. KONCEPCJA SYSTEMU SELEKTYWNEJ ZBIÓRKI ODPADÓW W PROJEKTOWANYM STANIE PRAWNYM WARIANT II System selektywnego zbierania zorganizowany w projektowanym stanie prawnym stanowi WARIANT II przedmiotowego opracowania. System ten (obejmujący koncepcję realizacji systemu przez poszczególne podmioty, prognozowane ilości wytwarzanych odpadów z uwzględnieniem wymaganych poziomów odzysku, schemat organizacyjny funkcjonowania systemu) opracowany został z uwzględnieniem wymagań prawnych: o ustawa o samorządzie gminnym z dnia 8 marca 1990 roku [t.j. D.U. z 2001 r. Nr 142 poz. 1591, ze zmianami]; o ustawa o odpadach z dnia 27 kwietnia 2001 roku [t.j. Dz.U nr 185 poz ze zmianami]; o projekt ustawy o zmianie ustawy o utrzymaniu czystości i porządku w gminach oraz niektórych innych ustaw z dnia 8 listopada 2010 roku REALIZACJA SYSTEMU SELEKTYWNEJ ZBIÓRKI ODPADÓW W chwili przyjęcia zmiany ustawy o utrzymaniu czystości i porządku w gminach w brzmieniu zgodnym z projektem z dnia 8 listopada 2010 r. o zmianie ustawy o utrzymaniu czystości i porządku w gminach oraz niektórych innych ustaw, gmina przejmie obowiązki właścicieli nieruchomości. W takiej sytuacji, gmina z opłat wnoszonych od mieszkańców (właścicieli nieruchomości), będzie pokrywać koszty tworzenia i utrzymania systemu selektywnego zbierania odpadów, w tym Punktów Zbiórki Odpadów Problemowych (zarówno mobilnych jak teŝ stacjonarnych). Gmina będzie miała obowiązek wyłonienia na drodze przetargu przedsiębiorstw odbierających odpady i stworzenie prawa miejscowego, czyli Regulaminu utrzymania czystości i porządku w gminie, ustalając zasady odbioru odpadów, w tym z selektywnej zbiórki. System selektywnej zbiórki odpadów będzie realizowany poprzez realizacje zadań poprzez róŝne jednostki: 1. Realizacja zadań poprzez utworzenie komórki organizacyjnej Urzędu Miejskiego w celu realizacji funkcji koordynacyjnej, kontrolnej, doradczej, edukacyjnej taką funkcję pełnić będzie komórka organizacyjna Miasta (referat): objęcie zorganizowanym zbieraniem odpadów z selektywnej zbiórki 100% mieszkańców, przejęcie obowiązków właścicieli nieruchomości przez Miasto (gminę) organizacja przetargów mających na celu wybór przedsiębiorcy odbierającego odpady komunalne od właścicieli nieruchomości podział obszaru miasta na sektory, biorąc pod uwagę ilość mieszkańców, gęstość zaludnienia na danym terenie oraz obszar moŝliwy do obsługi mieszkańców przez jednego przedsiębiorcę odbierającego odpady komunalne (uchwałę podejmuje Rada Miejska w tym przypadku proponowany podział na 6 sektorów) inicjowanie i prowadzenie działalności informacyjno-edukacyjnej, sporządzenie koncepcji edukacji ekologicznej, koordynowanie i sprawowanie nadzoru nad wprowadzeniem i przestrzeganiem zasad funkcjonowania sytemu. 2. WdroŜenie wielopojemnikowego / wieloworkowego systemu selektywnego zbierania odpadów, który jest powszechnie uwaŝany za najbardziej efektywny, Instytut Gospodarki Surowcami Mineralnymi i Energią Polskiej Akademii Nauk 100

2 3. Zbieranie i zagospodarowanie selektywnie zebranych odpadów komunalnych odbywać się będzie przy udziale wyspecjalizowanych firm wyłonionych na drodze przetargu 4. Ujednolicenie systemu zbierania odpadów (dotyczy pojemników i worków do selektywnej zbiórki kolorystyka, pojemność, oznakowanie), 5. Uruchomienie systemu zbierania odpadów problemowych: uruchomienie mobilnego punktu odpadów problemowych, poszerzenie systemu zbiórki o tzw. wystawki krawęŝnikowe, polegające na wystawianiu przed domem do odbioru odpadów problemowych (wielkogabarytowych) zgodnie z harmonogramem, utworzenie stacjonarnych punktów gromadzenia odpadów niebezpiecznych i problemowych GPZON i/lub PZOP, ilość punktów uzaleŝniona będzie od akceptacji społecznej i moŝliwości finansowych, 6. Ustawienie pojemników na selektywną zbiórkę odpadów w miejscach publicznych typu: parki, pasaŝe piesze, dworce kolejowe i autobusowe, centra handlowe, 7. Inicjowanie działalności punktów skupu surowców wtórnych, 8. Prowadzenie szerokiej akcji edukacyjnej REALIZACJA ZADAŃ POPRZEZ KOMÓRKĘ ORGANIZACYJNĄ MIASTA (REFERATU) FINANSOWANIE ZADAŃ W ZAKRESIE SELEKTYWNEJ ZBIÓRKI Z UDZIAŁEM MIASTA (GMINY) Zgodnie z projektowanym stanem prawnym: Zmiany w obowiązującym systemie gospodarowania odpadami komunalnymi będą polegać przede wszystkim na obligatoryjnym przejęciu przez gminy (tu Miasto) obowiązków właścicieli nieruchomości w zakresie zagospodarowania odpadów komunalnych. Rozwiązanie to będzie oznaczało, Ŝe gminy nie będą musiały przeprowadzać referendum gminnego. Rada Miejska, w drodze uchwały, będzie podejmowała decyzje, czy odpady będą odbierane wyłącznie z gospodarstw domowych, czy równieŝ od właścicieli nieruchomości, na terenie których, prowadzona jest działalność w związku, z która powstają odpady komunalne. Miasto musi wyłonić w drodze przetargu podmioty prowadzące działalność w zakresie odbierania odpadów komunalnych od właścicieli nieruchomości. Za przejęcie powyŝszych obowiązków Miasto będzie pobierało od właścicieli nieruchomości opłatę za gospodarowanie odpadami komunalnymi, która będzie uwzględniała koszty odbierania, transportu, zbierania, odzysku, w tym recyklingu, a takŝe unieszkodliwiania odpadów zgodnie z obowiązującą hierarchią postępowania z odpadami. Pozostałe elementy systemu selektywnej zbiórki będą mogły być finansowane z budŝetu gminy (Miasta), jak w obecnym stanie prawnym. Zatem Miasto moŝe finansować z własnego budŝetu (na terenach do których gmina posiada tytuł prawny) m.in. : prowadzenie selektywnej zbiórki odpadów, w tym ulegających biodegradacji, budowę i obsługę stacjonarnych punktów zbierania odpadów niebezpiecznych i problemowych (w punktach GPZON i/lub PZOP) zbiórkę odpadów niebezpiecznych (leki, opony, akumulatory, ZSEiE w punktach MZWON) finansowanie Mobilnych Punktów Zbiórki Odpadów Niebezpiecznych i Problemowych Instytut Gospodarki Surowcami Mineralnymi i Energią Polskiej Akademii Nauk 101

3 PROJEKTOWANY STAN ORGANIZACYJNY KOMÓRKI URZĘDU MIEJSKIEGO ZAJMUJĄCEJ SIĘ ZAGADNIENIAMI SELEKTYWNEJ ZBIÓRKI ODPADÓW Zakłada się utworzenie w Departamencie Ochrony Środowiska i Gospodarki Komunalnej UM w Białymstoku dodatkowej komórki organizacyjnej. Jej zadania powinna tworzyć nowa komórka stworzona według jednej z podanych dwóch propozycji. Schemat tworzenia nowej komórki organizacyjnej miasta przedstawiono w rozdziale Proponowane dwa schematy rozwiązań organizacyjnych Departamentu OŚiGK w zakresie dotyczącym zbierania selektywnego odpadów komunalnych: Propozycja I (połączenie i utworzenie Referatu Gospodarki Odpadami, Utrzymania Czystości i Porządku w Mieście; Propozycja II (wydzielenie zadań i utworzenie nowego Referatu - Selektywnej Zbiorki Odpadów). Nowa wydzielona komórka organizacyjna Miasta, zgodnie z załoŝeniami projektu nowelizacji ustawy o utrzymaniu czystości i porządku w gminach oraz niektórych innych ustaw będzie realizować zadania w znacznie szerszym ujęciu niŝ obecnie. Proponowane zmiany, jakie będą obowiązywać nową komórkę organizacyjną miasta w przypadku wejścia w Ŝycie nowelizacji ustawy obejmować będą takie zagadnienia jak: Art. art. 3 ust. 2 pkt a art. 3 ust. 2 pkt 6 art. 3 ust. 2 pkt 6 pkt Obowiązki gminy wynikające z nowelizacji ustawy Obowiązek gminy zapewnienia budowy, utrzymania i eksploatacji własnych lub wspólnych z innymi gminami regionalnych instalacji do przetwarzania odpadów komunalnych. obowiązek udostępniania mieszkańcom na stronie internetowej oraz w sposób zwyczajowo przyjęty informacji o: a) podmiotach odbierających odpady komunalne od właścicieli nieruchomości na terenie danej gminy, zawierającej: - nazwę, oznaczenie siedziby i adres albo imię, nazwisko i adres podmiotu odbierającego odpady komunalne od właścicieli nieruchomości, - miejsca zagospodarowania zmieszanych odpadów komunalnych oraz odpadów zielonych, b) osiągniętych, przez przedsiębiorców odbierających odpady komunalne od właścicieli nieruchomości oraz gminę, poziomach odzysku i recyklingu oraz redukcji masy odpadów ulegających biodegradacji kierowanych do składowania, c) prowadzących punkty selektywnego zbierania odpadów komunalnych, zawierające: - nazwę, oznaczenie siedziby i adres albo imię, nazwisko i adres prowadzącego punkt selektywnego zbierania odpadów komunalnych, - adresy miejsc na terenie danej gminy, w których prowadzone są punkty selektywnego zbierania odpadów komunalnych oraz godziny przyjmowania odpadów. w związku z przejęciem przez gminy obowiązków właścicieli nieruchomości w zakresie zagospodarowania odpadów komunalnych, w zakresie zapewnienia czystości i porządku oraz tworzenia warunków niezbędnych do ich utrzymania na gminę nakłada się następujące obowiązki: 7) dokonywanie corocznej analizy stanu gospodarowania odpadami komunalnymi, celem aktualizacji i weryfikacji rynku gospodarki odpadami komunalnymi oraz moŝliwości technicznych i organizacyjnych gmin, w tym: a) moŝliwości przetwarzania zmieszanych odpadów komunalnych oraz odpadów zielonych, b) potrzeb inwestycyjnych związanych z gospodarowaniem odpadami komunalnymi, c) kosztów poniesionych na odbieranie, odzysk, recykling i unieszkodliwianie Instytut Gospodarki Surowcami Mineralnymi i Energią Polskiej Akademii Nauk 102

4 art. 3a art.3b art. 3c art. 4 ust. 3 Art. 9b. odpadów komunalnych w danej gminie, d) liczby mieszkańców, e) liczby właścicieli nieruchomości nieobjętych systemem gospodarowania odpadami komunalnymi, w imieniu których gmina powinna podjąć działania zastępcze, f) ilości odpadów komunalnych wytwarzanych na terenie gminy, g) ilości zmieszanych odpadów komunalnych oraz odpadów zielonych odbieranych z terenu gminy; 8) zapewnienie osiągnięcia odpowiednich poziomów odzysku i recyklingu odpadów komunalnych oraz redukcji masy odpadów komunalnych ulegających biodegradacji kierowanych do składowania; 9) ustanowienie selektywnego zbierania odpadów komunalnych, w którym selektywne zbieranie będzie obejmować przynajmniej następujące frakcje materiałów: papier, metale, tworzywa sztuczne, szkło oraz odpady komunalne ulegające biodegradacji; 10) tworzenie punktów selektywnego zbierania odpadów komunalnych w sposób zapewniający łatwy dostęp dla wszystkich mieszkańców gminy, w tym wskazanie lokalizacji, w których mogą być prowadzone akcje odbierania zuŝytego sprzętu od mieszkańców gminy; 11) podejmowanie działań informacyjnych i edukacyjnych w zakresie prawidłowego gospodarowania odpadami komunalnymi, w szczególności w zakresie selektywnego zbierania odpadów komunalnych; 12) objęcie wszystkich właścicieli nieruchomości na terenie gminy zorganizowanym systemem gospodarowania odpadami komunalnymi 13) nadzorowanie prawidłowej realizacji zadań powierzonych przedsiębiorcy odbierającemu odpady komunalne od właścicieli nieruchomości, w tym nadzór nad prawidłowym gospodarowaniem odpadami komunalnymi. Gmina realizując zadania gminy w zakresie budowy i eksploatacji regionalnych instalacji przetwarzania odpadów będzie obowiązana do przeprowadzenia, zgodnie z ustawą - Prawo zamówień publicznych, przetargu na wybór podmiotu, który wybuduje i będzie eksploatował regionalny zakład zagospodarowania odpadów. Drugim sposobem na wybór tego podmiotu będzie wybór na zasadach określonych w ustawie z dnia 19 grudnia 2008 r. o partnerstwie publiczno prywatnym. zobowiązanie gminy do osiągnięcia do dnia 31 grudnia 2019 r. odpowiednich poziomów odzysku i recyklingu odpadów komunalnych poprzez: a) 50% odebranych z terenu gminy odpadów komunalnych poprzez przygotowanie do ponownego uŝycia i recykling co najmniej w następujących frakcjach: papieru, metalu, tworzywa sztucznego i szkła; b) 70% innych niŝ niebezpieczne odpadów budowlanych i rozbiórkowych poprzez przygotowanie do ponownego uŝycia, recykling i inne metody odzysku. zobowiązywanie gminy do ograniczenia masy odpadów komunalnych ulegających biodegradacji kierowanych do składowania: a) do dnia 31 grudnia 2013 r. - do nie więcej niŝ 50 % wagowo całkowitej masy odpadów komunalnych ulegających biodegradacji kierowanych do składowania, b) do dnia 31 grudnia 2020 r. - do nie więcej niŝ 35 % wagowo całkowitej masy odpadów komunalnych ulegających biodegradacji kierowanych do składowania w stosunku do masy tych odpadów wytworzonych w 1995 r., wymóg przystosowania regulaminu do wojewódzkiego planu gospodarki odpadami termin. 6 m-cy od daty uchwalenia planu prowadzenie rejestru działalności regulowanej w zakresie odbierania odpadów komunalnych od właścicieli nieruchomości ze względu na miejsce odbierania Instytut Gospodarki Surowcami Mineralnymi i Energią Polskiej Akademii Nauk 103

5 Art. 9g Art. 9j, Art 9k Art. 9o. odpadów komunalnych od właścicieli nieruchomości. prowadzenie ewidencji właścicieli nieruchomości w których nieruchomościach odpady gromadzone są niezgodnie z regulaminem oraz częstotliwości niedopełniania przez właściciela nieruchomości jego obowiązku w zakresie selektywnego zbierania odpadów komunalnych aktualizacja rejestru - wykreślenie z rejestru w przypadku zakończenia działalności polegającej na odbieraniu odpadów komunalnych, przedsiębiorcy odbierającego odpady komunalne, wykreślenie z rejestru na podstawie art. 71 ustawy z dnia 2 lipca 2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej orz na podstawie art. 9k pkt. 1-3 a, b) przyjmowanie w terminie do końca miesiąca następującego po kaŝdym kwartale od podmiotów odbierających odpady komunalne informacji o: 1) masie poszczególnych rodzajów odebranych odpadów komunalnych; 2) masie i sposobie zagospodarowania poszczególnych rodzajów odebranych odpadów komunalnych, a takŝe nazwie instalacji, do której zostały przekazane odebrane od właścicieli nieruchomości zmieszane odpady komunalne oraz odpady zielone; 3) liczbie właścicieli nieruchomości, od których zostały odebrane odpady komunalne; 4) właścicielach nieruchomości, którzy zbierają odpady komunalne w sposób niezgodny z regulaminem; 5) realizacji innych zadań w zakresie gospodarowania odpadami komunalnymi powierzonych przez gminę. Podmiot odbierający odpady komunalne od właścicieli nieruchomości, który nie działa na podstawie umowy, o której mowa w art. 6f ust. 1, jest obowiązany w sprawozdaniu, o którym mowa w ust. 1, zamieścić dodatkowo informacje o: 1) masie odpadów komunalnych ulegających biodegradacji: a) przekazanych do składowania na składowisku odpadów, b) nieprzekazanych do składowania na składowisku odpadów i sposobie ich zagospodarowania; 2) osiągniętych poziomach odzysku i recyklingu oraz redukcji masy odpadów komunalnych ulegających biodegradacji kierowanych do składowania. Aktualizacja bazy w zakresie wykazu właścicieli nieruchomości, z którymi w poprzednim kwartale podmiot zawarł umowy na odbieranie odpadów komunalnych, opróŝnianie zbiorników bezodpływowych i transport nieczystości ciekłych, oraz wykaz właścicieli nieruchomości, z którymi w poprzednim kwartale umowy uległy rozwiązaniu lub wygasły. W wykazie zamieszcza się imię i nazwisko lub nazwę oraz adres właściciela nieruchomości oraz adres nieruchomości. Art. 9q. 1 Gmina sporządza i przedkłada marszałkowi województwa i wojewódzkiemu inspektorowi ochrony środowiska roczne sprawozdanie z realizacji zadań z zakresu gospodarowania odpadami komunalnymi, w terminie do końca lutego roku następującego po roku, którego dotyczy sprawozdanie, zawierające informacje o: 1) masie poszczególnych rodzajów odpadów komunalnych odebranych z terenu gminy; 2) masie i sposobach zagospodarowania poszczególnych rodzajów odpadów komunalnych odebranych z terenu gminy, a takŝe nazwach instalacji, do których zostały przekazane odebrane od właścicieli nieruchomości zmieszane odpady komunalne oraz odpady zielone; 3) liczbie właścicieli nieruchomości, od których zostały odebrane odpady Instytut Gospodarki Surowcami Mineralnymi i Energią Polskiej Akademii Nauk 104

6 komunalne; 4) masie odpadów komunalnych ulegających biodegradacji przekazanych do składowania na składowisku odpadów; 5) masie odpadów komunalnych ulegających biodegradacji nieprzekazanych do składowania na składowiskach odpadów i sposobie ich zagospodarowania; 6) osiągniętych poziomach odzysku i recyklingu oraz redukcji masy odpadów komunalnych ulegających biodegradacji; 7) liczbie właścicieli nieruchomości, którzy zbierają odpady komunalne w sposób niezgodny z regulaminem; 8) ilości i rodzaju nieczystości ciekłych z obszaru danej gminy. Art. 9u. 1 Art. 9za. Art. 9ze. Wójt, burmistrz lub prezydent miasta sprawuje kontrolę przestrzegania przepisów ustawy. 2.Wójt, burmistrz lub prezydent miasta moŝe upowaŝnić do przeprowadzenia kontroli pracowników urzędu lub inny organ administracji wyspecjalizowany w kontroli danego rodzaju, a takŝe funkcjonariuszy straŝy gminnych. Wójt, burmistrz lub prezydent miasta występuje, przekazując dokumentację sprawy, do wojewódzkiego inspektora ochrony środowiska o podjęcie odpowiednich działań, jeŝeli w wyniku kontroli stwierdzi naruszenie przez kontrolowanego przepisów o ochronie środowiska lub występuje uzasadnione podejrzenie, Ŝe takie naruszenie mogło nastąpić. Obowiązek nakładania kar pienięŝnych, o których mowa w art. 9 ze. ust.1-3, nakłada wójt, burmistrz lub prezydent miasta, właściwy ze względu na miejsce połoŝenia nieruchomości, w drodze decyzji. Podstawowe wytyczne dla weryfikacji systemu selektywnego zbierania odpadów wynikające z przepisów o utrzymaniu czystości i porządku w gminach oraz niektórych innych ustaw: 1. Obligatoryjne przejęcie przez gminy obowiązków właścicieli nieruchomości w zakresie zagospodarowania odpadów komunalnych zostało określone w art. 6c ust. 1 projektu ustawy (rozdział 3a). W tym celu na gminę zostały nałoŝone obowiązki, które umoŝliwią właściwą kontrolę oraz przygotowanie systemu gospodarki odpadami. 2. Wprowadzenie w Ŝycie przepisu zgodnie, z którym rada gminy (Rada Miejska), w drodze uchwały stanowiącej akt prawa miejscowego, podejmie decyzję o odbieraniu odpadów komunalnych od właścicieli nieruchomości, na której nie zamieszkują mieszkańcy (art. 6c ust. 2). w planowanym systemie na terenie miasta Białystok zasadne wydaje się wdroŝyć w Ŝycie w/w przepis. 3. W związku z przejęciem przez gminy obowiązków właścicieli nieruchomości w zakresie odbierania odpadów komunalnych, właścicieli nieruchomości zobowiązuje się do uiszczania opłaty za gospodarowanie odpadami komunalnymi (art. 6c ust. 3). Istotna jest koordynacja działań i przekazywanie danych dotyczących wysokości naliczanych opłat (wykorzystanie programu do ewidencji umów przesyłanie danych drogą elektroniczną np. do odpowiedniego Departamentu w Urzędzie Miejskim zajmującego podatkiem od nieruchomości) 4. Organizacja przetargu (zgodnie z art. 6d) mającego na celu wybór przedsiębiorcy odbierającego odpady komunalne od właścicieli nieruchomości (przed przetargiem rada gminy powinna podjąć decyzję o podziale obszaru gminy na sektory, biorąc pod uwagę ilość mieszkańców, gęstość zaludnienia na danym terenie oraz obszar moŝliwy do obsługi Instytut Gospodarki Surowcami Mineralnymi i Energią Polskiej Akademii Nauk 105

7 mieszkańców przez jednego przedsiębiorcę odbierającego odpady komunalne zgodnie z przyjętymi zasadami w niniejszym opracowaniu). W specyfikacji istotnych warunków zamówienia powinny być określone wymagania dotyczące w szczególności: o przekazania odebranych zmieszanych odpadów komunalnych oraz odpadów zielonych do wskazanych instalacji do przetwarzania odpadów komunalnych; o wykazu rodzajów odpadów komunalnych odbieranych selektywnie od właścicieli nieruchomości; o wymagań dotyczących standardu sanitarnego oraz ochrony środowiska; o wymagań dotyczących obowiązku prowadzenia dokumentacji związanej z działalnością objętą zamówieniem; o szczegółowych wymagań stawianych przedsiębiorcom odbierającym odpady komunalne od właścicieli nieruchomości oraz warunków finansowych. Wybór przedsiębiorcy odbierającego odpady komunalne następuje na zasadach określonych w ustawie z dnia 29 stycznia 2004 r. - Prawo zamówień publicznych (Dz. U. z 2010 r. Nr 113, poz. 759, z późn. zm.). Wybór przedsiębiorcy odbierającego odpady komunalne od właścicieli nieruchomości w kaŝdym przypadku będzie więc odbywać się na zasadach przetargu, w związku z powyŝszym będą miały tu zastosowanie zawsze przepisy ustawy - Prawo zamówień publicznych, określające tryb i wybór podmiotu realizującego zamówienie publiczne. 5. Umowa pomiędzy gminą, a przedsiębiorcą odbierającym odpady komunalne od właścicieli nieruchomości powinna obejmować w szczególności (art. 6f): o określenie rodzajów odpadów odbieranych od mieszkańców ze szczególnym uwzględnieniem wykazu odpadów komunalnych odbieranych selektywnie; o wykaz instalacji, do których przedsiębiorca będzie transportował odebrane odpady komunalne; o wymagania dotyczące spełnienia standardu sanitarnego oraz ochrony środowiska; o wymóg osiągnięcia określonych poziomów odzysku i recyklingu odpadów komunalnych oraz redukcji masy odpadów komunalnych ulegających biodegradacji; o określenie wymaganej dokumentacji i sposobu jej prowadzenia; o termin obowiązywania umowy i przyczyny jej rozwiązania przed upływem terminu jej obowiązywania; o warunki finansowe umowy, w tym kary umowne; o informację o skutkach wynikających z niedotrzymania warunków umowy. 6. Zapisy Art. 6h określają termin, w którym naleŝy wnieść opłatę za gospodarowanie odpadami komunalnymi, jak równieŝ dają moŝliwość gminie ustalenia w drodze uchwały, stanowiącej akt prawa miejscowego, inny termin lub częstotliwość wnoszenia tej opłaty. 7. Zapisy Art. 6i określają, od czego uzaleŝniona będzie wysokość opłaty za gospodarowanie odpadami komunalnymi w przypadku nieruchomości, na której zamieszkują mieszkańcy oraz w przypadku nieruchomości, na której prowadzona jest działalność, w związku z którą powstają odpady komunalne, a nie zamieszkują na niej mieszkańcy. Ponadto wprowadzony został przepis, zgodnie z którym w przypadku nieruchomości, na której prowadzona jest działalność, w związku z którą powstają odpady komunalne, a takŝe zamieszkują na niej mieszkańcy, gmina będzie mogła podjąć uchwałę, stanowiącą akt prawa miejscowego, na mocy której ustali sposób naliczenia opłaty za gospodarowanie odpadami komunalnymi na terenie tej nieruchomości, na podstawie ilości wytworzonych odpadów komunalnych albo liczby przebywających osób. Instytut Gospodarki Surowcami Mineralnymi i Energią Polskiej Akademii Nauk 106

8 8. Zapisy Art. 6j określają, kiedy powstaje obowiązek zapłaty opłaty za gospodarowanie odpadami komunalnymi, tj. za kaŝdy miesiąc, w którym na terenie danej nieruchomości wytworzono odpady komunalne, a takŝe za kaŝdy miesiąc, w którym na terenie danej nieruchomości zamieszkuje mieszkaniec. 9. Opłata za gospodarowanie odpadami komunalnymi będzie pobierana od mieszkańców na podstawie ustalonej stawki przez gminę oraz na podstawie deklaracji składanej przez mieszkańców. W tym celu w art. 6k wprowadza się przepis, zgodnie z którym właściciel nieruchomości jest obowiązany złoŝyć prezydentowi miasta deklarację o wysokości miesięcznej opłaty za gospodarowanie odpadami komunalnymi obliczonej przy uwzględnieniu ilości osób zamieszkujących daną nieruchomość, a takŝe stawki opłaty określonej przez gminę w uchwale rady gminy (Rady Miejskiej), w terminie 14 dni od dnia zamieszkania pierwszego mieszkańca na terenie nieruchomości lub wytworzenia pierwszego litra odpadów komunalnych na terenie nieruchomości (taka ewidencja powinna być prowadzona na w/w programie do ewidencji umów). W przypadku wystąpienia zmiany liczby osób zamieszkujących daną nieruchomość lub zadeklarowanej objętości pojemników wyraŝonej w litrach odpadów wytwarzanych na tej nieruchomości właściciel nieruchomości jest obowiązany w terminie 14 dni od dnia zajścia zmiany złoŝyć nową deklarację. Wzór deklaracji o wysokości miesięcznej opłaty za gospodarowanie odpadami komunalnymi składanej przez właścicieli nieruchomości, określi, w drodze uchwały, stanowiącej akt prawa miejscowego, rada gminy (tu Rada Miejska). 10. Stawki opłat za gospodarowanie odpadami komunalnymi oraz szczegółowe zasady ponoszenia opłat za gospodarowanie odpadami komunalnymi określi, w drodze uchwały stanowiącej akt prawa miejscowego, rada gminy (art. 6m). Stawki ustala się osobno w przeliczeniu na mieszkańca na miesiąc oraz na litry odzwierciedlające pojemność pojemników. Stawki opłat za gospodarowanie odpadami komunalnymi będą weryfikowane przez radę gminy corocznie. Jednocześnie utrzymano obecnie obowiązującą zasadę, zgodnie z którą określając stawki opłat stosuje się wyŝsze stawki, jeŝeli odpady komunalne są zbierane i odbierane w sposób nieselektywny. 11. Art. 6n stanowi, Ŝe w przypadku stwierdzenia, Ŝe właściciel nieruchomości nie uiścił opłaty za gospodarowanie odpadami komunalnymi albo uiścił ją w wysokości niŝszej od naleŝnej, Prezydent miasta określa, w drodze decyzji, wysokość zaległości podatkowej z tytułu opłaty za gospodarowanie odpadami komunalnymi. Ponadto wprowadzono zasadę, zgodnie z którą do opłat za gospodarowanie odpadami komunalnymi stosuje się ustawę z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2005 r. Nr 8, poz. 60, Nr 85, poz. 727 i Nr 86, poz. 732 i Nr 143, poz. 1199), z tym Ŝe uprawnienia organów podatkowych przysługują wójtowi, burmistrzowi lub prezydentowi miasta. 12. Art. 6o stanowi, Ŝe opłata za gospodarowanie odpadami komunalnymi będzie stanowiła dochód gminy, z którego gmina będzie finansowała koszty funkcjonowania systemu gospodarowania odpadami komunalnymi. Z opłaty tej nie będą mogły być finansowane inne koszty funkcjonowania gminy. Katalog wydatków, które gmina będzie mogła finansować z tej opłaty jest więc katalogiem zamkniętym. Na koszty funkcjonowania tego systemu będą się składały następujące koszty: odbierania, transportu, zbierania, odzysku i unieszkodliwiania odebranych od właścicieli nieruchomości odpadów komunalnych, a takŝe koszty obsługi administracyjnej. Z opłat za gospodarowanie odpadami komunalnymi będą równieŝ pokrywane koszty stworzenia i utrzymania przez gminę punktów selektywnego Instytut Gospodarki Surowcami Mineralnymi i Energią Polskiej Akademii Nauk 107

9 zbierania odpadów komunalnych, w szczególności: zuŝytego sprzętu elektrycznego i elektronicznego, zuŝytych baterii i akumulatorów, przeterminowanych leków, chemikaliów, w tym farb, rozpuszczalników i olejów odpadowych, mebli i innych odpadów wielkogabarytowych, odpadów budowlano-remontowych, zuŝytych opon, odpadów zielonych, do których właściciele nieruchomości mogą bezpłatnie oddawać powyŝsze odpady komunalne. Ponadto art. 6o zawiera wytyczne dla rady gminy do określenia, w drodze uchwały stanowiącej akt prawa miejscowego, szczegółowego sposobu świadczenia usług w zakresie odbierania i zagospodarowania odpadów komunalnych odebranych od właścicieli nieruchomości, w szczególności ilość odbieranych odpadów komunalnych od właściciela nieruchomości, częstotliwość odbierania odpadów komunalnych od właścicieli nieruchomości, sposób świadczenia usług przez gminne punkty selektywnego zbierania odpadów komunalnych, uzaleŝniony od wysokości pobranej od właściciela nieruchomości opłaty za gospodarowanie odpadami komunalnymi. Weryfikacja struktury organizacyjnej Departamentu Ochrony Środowiska i Gospodarki Komunalnej UM w Białymstoku: W chwili wejścia w Ŝycie ustawy o zmianie ustawy o utrzymaniu i porządku w gminach oraz niektórych innych ustaw (na zasadach określonych w projekcie z dnia 8 listopada 2010r.) naleŝy załoŝyć konieczność zatrudnienia dodatkowych osób do prowadzenia omawianych powyŝej prac. W przypadku wyboru Propozycji I (schemat w rozdziale 4.1.) struktura referatu po wejściu w Ŝycie nowelizacji ustawy powinna mieć następujący układ: REFERAT GOSPODARKI ODPADAMI, UTRZYMANIA CZYSTOŚCI I PORZĄDKU W MIEŚCIE Kierownik Referatu + 14 etatów (14 osób) W przypadku wyboru Propozycji II (schemat w rozdziale 4.1.) - struktura referatu do spraw selektywnej zbiórki po wejściu w Ŝycie nowelizacji ustawy powinna mieć układ: REFERAT SELEKTYWNEJ ZBIÓRKI ODPADÓW Kierownik referatu + 7 etatów (7 osób) Do zadań Referatu Selektywnej Zbiórki Odpadów będzie naleŝała organizacja i wdroŝenie systemu selektywnej zbiórki odpadów, opartej o operatorów zewnętrznych wyłonionych w ramach procedur określonych w Prawie zamówień publicznych, natomiast zadania Instytut Gospodarki Surowcami Mineralnymi i Energią Polskiej Akademii Nauk 108

10 rachunkowo księgowe będą po stronie odpowiednich Departamentów Urzędu Miejskiego. Zadania Referatu Selektywnej Zbiórki Odpadów: współpraca nad uchwaleniem regulaminu utrzymania czystości i porządku na terenie gminy, w którym określane są zasady prowadzenia selektywnej zbiórki odpadów, zapewnienie środków z budŝetu Miasta na funkcjonowanie systemu selektywnej zbiórki odpadów, współpraca w zakresie pozyskania środków finansowych (krajowych bądź zagranicznych) na rozwój selektywnej zbiórki odpadów, prowadzenie działań w zakresie edukacji ekologicznej, dokonanie podziału miasta na sektory terytorialne (proponowane 6 sektorów), wyłonienie podmiotów zewnętrznych (operatorów) w postępowaniu o udzielenie zamówienia publicznego na prowadzenie selektywnej zbiórki odpadów, zakup pojemników i worków do selektywnego zbierania odpadów surowcowych, bądź udział merytoryczny w realizacji zadania przez podmioty zewnętrzne, prowadzenie monitoringu, w tym nadzoru systemu selektywnej zbiórki odpadów REALIZACJA ZADAŃ POPRZEZ PODMIOT ZEWNĘTRZNY Odbiór i wywóz odpadów przeniesiony zostaje na podmioty zewnętrzne - firmy wywozowe, które spełniają wymagania narzucone przez Miasto (gminę). Firmy wywozowe (podmiot zewnętrzny) muszą zostać wyłonione na drodze przetargu. Wyłoniony podmiot zewnętrzny, będzie realizował zadania selektywnego zbierania w systemie pojemnikowym lub workowym oraz odbieranie odpadów problemowych i niebezpiecznych poprzez mobilny punkt zbiórki odpadów niebezpiecznych (MPZON), stacjonarne punkty zbierania odpadów niebezpiecznych i problemowych (GPZON i/lub PZOP) lub poprzez odbiór odpadów na telefon i odbiór odpadów z wybranych punktów (tzw. MZWON). Rekomenduje się wyłonić w postępowaniu przetargowym podmiot zewnętrzny, który będzie świadczył usługi odbioru wszystkich selektywnie zebranych odpadów w danym sektorze, zarówno surowcowych (w tym opakowaniowych) jak teŝ niebezpiecznych i problemowych. Głównym załoŝeniem systemu stawiającym zadania oraz wymagania podmiotom zewnętrznym są uregulowania w zakresie prawa miejscowego (regulaminu utrzymania czystości i porządku na terenie gminy). Regulamin ten zobowiązuje właścicieli nieruchomości do selektywnego zbierania odpadów i gromadzenia ich w odpowiednich pojemnikach/workach oraz pozbywania się odpadów problemowych zgodnie z harmonogramem opracowanym przez gminę. Przedsiębiorca (podmiot zewnętrzny) moŝe zorganizować i prowadzić Punkt Skupu Surowców Wtórnych. Koszty funkcjonowania systemu gospodarowania odpadami komunalnymi ponosić będzie gmina na podstawie rozliczenia z przedsiębiorcą wyłonionym na drodze przetargu. Opłata za gospodarowanie odpadami komunalnymi będzie pobierana od mieszkańców na podstawie ustalonej stawki przez gminę oraz na podstawie deklaracji składanej przez mieszkańców. Gmina moŝe zorganizować jednak wsparcie finansowe realizacji systemu. ZałoŜeniem jest dofinansowanie przez gminę działań z zakresu selektywnej zbiórki odpadów, w ramach prowadzenia szerokiej edukacji ekologicznej w zakresie selektywnego zbierania odpadów komunalnych, a w szczególności wyodrębnienia odpadów niebezpiecznych ze strumienia odpadów komunalnych. W kaŝdym sektorze terytorialnym zostanie wyłoniony w drodze przetargu o udzielenie zamówienia publicznego, operator systemu, który dysponuje stosowną flotą pojazdów. KaŜdy Instytut Gospodarki Surowcami Mineralnymi i Energią Polskiej Akademii Nauk 109

11 przedsiębiorca systematycznie będzie realizował zakup zunifikowanych, o odpowiedniej kolorystyce, pojemników i worków. Przewidziano pojemniki o pojemności 1,1m 3 oraz worki o poj. 120l. Podmiot zewnętrzny na podstawie umowy z gminą świadczyć będzie usługi odbioru selektywnie zebranych odpadów surowcowych opakowaniowych od właścicieli nieruchomości. Z nieruchomości o zabudowie wielorodzinnej opróŝnianie pojemników w gniazdach będzie realizowane z róŝną częstotliwością w poszczególnych latach, a odbiór worków zgodnie z opracowanym harmonogramem odbioru, z częstotliwością raz na miesiąc. Warunkiem rzetelnego spełnienia warunków umowy, a szczególnie przekazywania odebranych surowców wtórnych do wskazanego w umowie zakładu (proponowane ZUOK Hryniewicze), będą stosowne zapisy poszczególnych umów. Uzupełnieniem systemu będzie zbiórka odpadów surowcowych w Punkcie Skupu Surowców Wtórnych oraz Punktach Zbierania Odpadów Problemowych. Wydzielony Referat UM (do spraw selektywnej zbiórki odpadów) wyłoni w drodze konkursu organizację pozarządową, bądź w drodze przetargu inny podmiot zewnętrzny, który zorganizuje oraz będzie prowadzić wymienione punkty. Zorganizować i prowadzić Punkty Zbierania Odpadów Problemowych oraz Punkt Skupu Surowców Wtórnych moŝe ponadto przedsiębiorca (podmiot zewnętrzny) obsługujący konkretny sektor. Odpady opakowaniowe zebrane selektywnie z zabudowy jednorodzinnej (system workowy) oraz wielorodzinnej (system pojemnikowy) będą wymagały doczyszczenia. Ten strumień odpadów będzie bezpośrednio kierowany do sortowni zmieszanych odpadów opakowaniowych w ZUOK w Hryniewiczach. ZałoŜono, iŝ odpady opakowaniowe pochodzące z punktu skupu surowców nie będą zanieczyszczone. Wszystkie zebrane w ten sposób odpady opakowaniowe zostaną przekazane do odzysku i recyklingu, aby uzyskać odpowiedni poziom ich odzysku i recyklingu REALIZACJA ZADAŃ POPRZEZ GMINNĄ JEDNOSTKĘ ORGANIZACYJNĄ W chwili przyjęcia zmiany ustawy o utrzymaniu czystości i porządku w gminach w brzmieniu zgodnym z projektem z dnia 8 listopada 2010 r. o zmianie ustawy o utrzymaniu czystości i porządku w gminach oraz niektórych innych ustaw, gminna jednostka organizacyjna będzie funkcjonować na zasadach określonych dla podmiotów zewnętrznych (przedsiębiorców). Powołanie wymienionej GJO w sytuacji, kiedy obowiązek prowadzenia selektywnej zbiórki zostanie nałoŝony na podmioty realizujące zadania w zakresie odbioru odpadów komunalnych od właścicieli nieruchomości nie będzie uzasadniony. Instytut Gospodarki Surowcami Mineralnymi i Energią Polskiej Akademii Nauk 110