Kompozyty handlowych nienasyconych ywic poliestrowych z dodatkiem nanonape³niaczy Nanobent
|
|
- Gabriela Majewska
- 8 lat temu
- Przeglądów:
Transkrypt
1 212 POLIMERY 2012, 57,nr3 MARIUSZ OLEKSY Politechnika Rzeszowska Wydzia³ Chemiczny ul. W. Pola 2, Rzeszów Kompozyty handlowych nienasyconych ywic poliestrowych z dodatkiem nanonape³niaczy Nanobent Cz. I. OTRZYMYWANIE I W AŒCIWOŒCI NANOKOMPOZYTÓW POLIMEROWYCH ZAWIERAJ CYCH KRAJOWE NANONAPE NIACZE Streszczenie Na osnowie nienasyconej poliestrowej ywicy UP103 i UP109 otrzymywano kompozyty z udzia³em nanonape³niaczy ZR1 lub ZR2 w postaci modyfikowanych warstwowych glinek naturalnych (bentonitów), dodawanych w iloœci 1 5 % mas. Badano wp³yw rodzaju u ytej ywicy oraz sposobu homogenizacji kompozycji na stopieñ rozsuniêcia p³ytek nape³niaczy w polimerowej osnowie. Utwardzone nanokompozyty wykazywa³y zwiêkszon¹ wytrzyma³oœæ na rozci¹ganie i sztywnoœæ a tak e drobnop³ytkow¹ morfologiê. Dodatek do handlowej ywicy bentonitów ogranicza³ ich palnoœæ, korzystnie zwiêkszaj¹c indeks tlenowy. S³owa kluczowe: nienasycona ywica poliestrowa, nanonape³niacze, glina smektyczna, organogliny, nanokompozyty, w³aœciwoœci mechaniczne, uniepalnianie. COMPOSITES OF COMMERCIAL UNSATURATED POLYESTER RESINS CONTAINING NANOBENT NANOFILLERS. Part I. PREPARATION AND PROPERTIES OF POLYMER NANOCOMPOSITES CONTAINING DOMESTIC NANOFILLERS Summary The composites containing ZR1 and ZR2 nanofillers, in the form of modified natural layered clays (bentonites), added in the amount of 1 5 wt. %, were obtained using unsaturated polyester resin UP103 and UP109 as a matrix. The influence of the resin type and homogenization method on the degree of separation of filler platelets in the polymeric matrix was examined (Figs. 2 5). The cured nanocomposites exhibited an increased tensile strength and stiffness as well as a fine-platelet morphology (Table 1). The addition of bentonites to the commercial resin reduced the flammability, by favorably increasing limiting oxygen index (Figs. 6 8). Keywords: unsaturated polyester resin, nanofillers, smectic clay, organoclays, nanocomposites, mechanical properties, fire retardancy. WSTÊP W ostatnich latach jednym z najwa niejszych tematów prac badawczych z zakresu in ynierii materia³owej by³y badania oddzia³ywañ na poziomie nano. Wzrost zainteresowania mo liwoœci¹ uzyskania nanomateria³ów o w³aœciwoœciach znacznie korzystniejszych ni w³aœciwoœci tradycyjnych materia³ów zaowocowa³ wieloma publikacjami opisuj¹cymi metody otrzymywania i potencjalne zastosowanie [1 8]. Prê nie rozwija siê zw³aszcza dzia³ nanotechnologii obejmuj¹cy nanokompozyty na osnowie polimerów chemoutwardzalnych, w tym na osnowie nienasyconych ywic poliestrowych (UP) [9 19]. Nanokompozyty polimerowe to nowa grupa materia- ³ów otrzymanych metod¹ modyfikacji tradycyjnych tworzyw, polegaj¹ca na wprowadzeniu do polimerowej osnowy wzglêdnie ma³ej iloœci (1 5 % mas.) nape³niacza rozdrobnionego do wymiarów nanometrycznych. Taki stopieñ rozdrobnienia w sposób istotny wp³ywa na w³aœciwoœci uzyskanych materia³ów, dlatego te stanowi¹ one interesuj¹c¹ alternatywê dla konwencjonalnych kompozytowych tworzyw polimerowych. W charakterze nanonape³niaczy byæ mog¹ stosowane ró ne materia- ³y, zarówno pod wzglêdem charakteru chemicznego (nieorganiczne, organiczne), struktury fizycznej (krystaliczne, amorficzne, z wtr¹ceniami gazowymi nanopianki), jak i kszta³tu cz¹stek [20]. W zale noœci od tego ile wy-
2 POLIMERY 2012, 57, nr3 213 miarów cz¹stek nape³niacza nie przekracza ok. 100 nm, wyró nia siê trzy rodzaje nanokompozytów, w których: wszystkie wymiary cz¹stek nape³niacza wynosz¹ od kilku do kilkudziesiêciu nanometrów (nanonape³niacze 3D proszkowe ); takimi nape³niaczami s¹, m.in. wytr¹cany ditlenek krzemu i inne nanoproszki, w tym równie metaliczne; tylko dwa wymiary cz¹stek nape³niacza mieszcz¹ siê w granicach od ok. 1 do 100 nm; do takich nape³niaczy zalicza siê, m.in. nanow³ókna, wiskery oraz nanorurki; tylko jeden z wymiarów cz¹stek nape³niacza nie przekracza skali nanometrycznej (nanokompozyty); takimi nape³niaczami s¹, m.in. glinokrzemianowe nape³niacze p³ytkowe, których gruboœæ pojedynczej p³ytki wynosi ok. jednego nanometra, pozosta³e wymiary zawieraj¹ siê w przedziale nm [21]. Decyduj¹cy wp³yw na w³aœciwoœci kompozytu ma stopieñ rozproszenia nanonape³niacza w osnowie polimerowej oraz stopieñ kompatybilnoœci (mieszalnoœci) polimeru i nanonape³niacza [22]. Znaczne rozwiniêcie powierzchni nanonape³niaczy wp³ywa na zwiêkszenie oddzia³ywañ miêdzyfazowych miêdzy nape³niaczem a osnow¹ na poziomie pojedynczych makrocz¹steczek, a efektem tego jest istotna zmiana w³aœciwoœci nanokompozytów. Te nowoczesne materia³y charakteryzuj¹ siê szeregiem zalet, takich jak: du e wartoœci modu³u sprê- ystoœci, du a wytrzyma³oœæ udarowa, du a odkszta³calnoœæ, dobre charakterystyki wytrzyma³oœci doraÿnej i zmêczeniowej, ma³a gêstoœæ zapewniaj¹ca lekkoœæ konstrukcji, barierowoœæ w stosunku do gazów oraz du a odpornoœæ na rozpuszczalniki, transparentnoœæ optyczna, zwiêkszone przewodnictwo elektryczne, zwiêkszona odpornoœæ ogniowa, lepsza stabilnoœæ cieplna [23]. W ostatnich latach w literaturze mo na znaleÿæ próby wyjaœnienia mechanizmów dzia³ania nanonape³niaczy u ytych w charakterze antypirenów. Niektóre z takich opisów odnosz¹ siê do ywic konstrukcyjnych [24]. Jedna z takich propozycji podkreœla znaczenie wzrostu warstwy wêgla, tworz¹cej siê wówczas, gdy nanokompozyt jest poddany dzia³aniu p³omienia. Warstwa taka skutecznie hamuje zarówno dostêp tlenu do granicy p³omienia, jak i transport palnych gazowych produktów rozk³adu polimeru. W konsekwencji zmniejsza siê szybkoœæ uwalniania ciep³a z pal¹cej siê powierzchni [25]. Ponadto w wysokiej temperaturze dodatki nieorganiczne maj¹ zdolnoœæ dzia³ania jak wymiatacze rodników [26], co mo e spowodowaæ przerwanie kinetycznego ³añcucha palenia. Nieuporz¹dkowane nanokompozyty z udzia³em modyfikowanych glinokrzemianów warstwowych [27] mog¹ tak e hamowaæ dop³yw tlenu i palnych fragmentów w wyniku wyd³u ania drogi substancji palnych do powierzchni p³omienia (efekt krêtych œcie ek, rys. 1). a) b) Rys. 1. Efekt tzw. krêtych œcie ek w nanokompozycie polimer + modyfikowany glinokrzemian warstwowy (a) oraz brak efektu w konwencjonalnym kompozycie (b) [27] Fig. 1. The so-called tortuosity effect in a polymer/modified layered aluminosilicate nanocomposite (a) and the lack of this effect in a conventional composite (b) [27] Palnoœæ UP, podobnie jak innych tworzyw polimerowych, mo na zmniejszyæ w wyniku wprowadzenia do nich zwi¹zanego chemicznie chlorowca. Stosowanie tej metody zosta³o jednak ostatnio bardzo ograniczone ze wzglêdu na wymagania zwi¹zane z ochron¹ œrodowiska w krajach UE. Proponuje siê zatem alternatywne, bezhalogenowe œrodki ograniczaj¹ce palnoœæ (FR Fire Retardants), o innym charakterze. Doœwiadczenie nabyte w toku prac poœwiêconych nanokompozytom na osnowie ywic syntetycznych [28 30] oraz wspó³praca z ZGM Zêbiec w Zêbcu k/starachowic, zmierzaj¹ca do wdro enia do produkcji nanonape³niaczy polskiej produkcji [31, 32], sk³oni³y nas do podjêcia badañ nad mo liwoœciami wykorzystania ich do nape³niania handlowych nienasyconych ywic poliestrowych. Celem by³a tak e ocena w³aœciwoœci mechanicznych oraz palnoœci kompozytów otrzymanych z udzia³em takich nanonape³niaczy, zw³aszcza pod k¹tem mo liwoœci zastosowania ich w przemyœle lotniczym do wytwarzania elementów konstrukcyjnych. Materia³y CZÊŒÆ DOŒWIADCZALNA Nanobent ZR1 (ZR1 bentonit modyfikowany IV-rz. sol¹ amoniow¹ QAS, w której R1 podstawnik benzylowy, R2 i R3 podstawniki metylowe oraz R4
3 214 POLIMERY 2012, 57,nr3 podstawnik alifatyczny o liczbie atomów wêgla C8 C12) i Nanobent ZR2 (ZR2 bentonit modyfikowany QAS, w której R1 i R4 podstawniki alifatyczne o liczbie atomów wêgla C10 C12 oraz R2 i R3 podstawniki metylowe), produkowane w ZGM Zêbiec wed³ug technologii opracowanej w ramach grantu celowego nr 03933/C ZR7-6/2007. Nienasycona ywica poliestrowa Polimal 103 (UP103) i Polimal 109 (UP109), naftenian kobaltu (2-proc. roztwór w styrenie), Luperox K-1 (roztwór nadtlenku metyloetyloketonu we ftalanie dibutylu) produkty dostarczone zosta³y przez Zak³ady Chemiczne Organika-Sarzyna-Ciech w Nowej Sarzynie. Przygotowanie kompozycji nienasyconych ywic poliestrowych z dodatkiem Nanobentów Sporz¹dzono kompozycje nienasyconych ywic poliestrowych UP103 i UP109 z udzia³em 0,0; 1,0; 3,0; 5,0 % mas. nape³niaczy ZR1 lub ZR2. Nienasycone ywice poliestrowe wstêpnie mieszano z nanonape³niaczem za pomoc¹ wolnoobrotowego mieszad³a mechanicznego, z prêdkoœci¹ obrotow¹ 500 min -1. Otrzymane kompozycje zamkniête w szczelnych pojemnikach szklanych umieszczano nastêpnie w mieszalniku ultradÿwiêkowym ogrzanym do temp. 50 C na 15 min. Uzyskane w ten sposób uk³ady homogenizowano w szybkoobrotowym mikserze, wyposa onym w szczeln¹ pokrywê oraz p³aszcz termostatuj¹cy, równie w temp. 50 C. Elementem homogenizuj¹cym by³o mieszad³o turbinowe z wirnikiem o œrednicy 50 mm obracaj¹cym siê z prêdkoœci¹ 8000 min -1. Czas homogenizacji w mikserze wynosi³ 30 min. Na nastêpnym etapie otrzymane kompozycje poddano obróbce w homogenizatorze szybkoobrotowym z przystawk¹ do ucierania, zapewniaj¹cym szybkoœæ œcinania rzêdu 10 3 s -1. Czas trwania tej operacji wynosi³ 10 min. Nadmieniæ tutaj nale y, e zastosowane warunki wieloetapowej homogenizacji (temperatura, czas oraz szybkoœæ homogenizacji) s¹ wynikiem kilkuletniego doœwiadczenia zdobytego w trakcie badañ nad nanokompozytami polimerowymi. Warunki te zoptymalizowano tak, aby zapewniæ dobre zdyspergowanie nanonape³niaczy w nienasyconej ywicy poliestrowej, a jednoczeœnie zminimalizowaæ straty par styrenu dziêki zastosowaniu mieszalnika zamkniêtego. Szybkoœæ homogenizacji dobierano na podstawie wymiarów p³ytek glinokrzemianów okreœlanych za pomoc¹ metody WAXS z wykorzystaniem wzoru Scherrera [33]. Tak przygotowane kompozycje przechowywano do chwili odlewania w temp. ok. 4 C, aby zapobiec ich starzeniu. Otrzymywanie kszta³tek do badañ wytrzyma³oœciowych Kompozycje ywicy UP103 lub UP109 z Nanobentami ZR1 lub ZR2 utwardzano przy u yciu Luperoxu K-1 (2 % mas.) i przyspieszacza kobaltowego (0,4 % mas.), zgodnie z zaleceniami producenta ywic, po czym je odpowietrzano i w temperaturze pokojowej odlewano do form silikonowych przygotowanych zgodnie z normami ISO 527-1:1998, w laboratoryjnej komorze pró niowej VAKUUM UHG 400 (Firmy Schuechl, Niemcy). Kszta³tki utwardzano w temperaturze pokojowej w ci¹gu 24 h, a nastêpnie dotwardzano w temp. 80 C przez 2 h. Po dwóch dniach poddano je badaniom. Metody badañ Morfologia i struktura wytworzonych kompozytów Morfologiê kruchych prze³omów analizowano z zastosowaniem skaningowego mikroskopu elektronowego (SEM) Novascan 30 (Wêgry). Prze³omy uzyskano po och³odzeniu kszta³tek w suchym lodzie i ich udarowym z³amaniu. Mikrostrukturê kompozytów badano tak e za pomoc¹ elektronowego mikroskopu transmisyjnego (TEM) typu Tesla BS 500 (napiêcie przyœpieszaj¹ce 90 kv). Ultracienkie œcinki otrzymywano w temperaturze pokojowej przy u yciu ultramikrotomu Tesla, wykorzystuj¹c œwie o wykonane no e szklane. Œcinki zbierano na powierzchni 10-proc. wodnego roztworu acetonu i umieszczano na standardowych miedzianych siatkach mikroskopowych. Rozsuniêcie p³ytek montomoryllonitu oceniano metod¹ dyfrakcji rentgenograficznej z wykorzystaniem prawa Braggów. Pomiary wykonano z zastosowaniem dyfraktometru rentgenowskiego typu Dron 234 produkcji dawnego ZSRR, z lamp¹ Cu dla pasma K. Próbki mia³y postaæ odlanych kr¹ ków o œrednicy 25 mm i gruboœci 2 mm. Widma IR rejestrowano za pomoc¹ mikroskopu FT-IR NICOLET in10 MX. Badanie w³aœciwoœci mechanicznych Wytrzyma³oœæ na rozci¹ganie okreœlano za pomoc¹ maszyny wytrzyma³oœciowej typu INSTRON 5967 z prêdkoœci¹ przesuwu 2 mm/min w temp. 20 C, zgodnie z norm¹ ISO 527-1:1998. Twardoœæ wg Rockwella oznaczano za pomoc¹ twardoœciomierza ZWICK 3106, zgodnie z norm¹ EN Stosowano obci¹ enie wg³êbnika równe 358 N. Jako wynik koñcowy przyjêto œredni¹ arytmetyczn¹, z co najmniej 10 pomiarów. Udarnoœæ wg Charpy ego oznaczano z wykorzystaniem m³ota o energii udarowej 1 J, zgodnie z PN-81/C Palnoœæ otrzymanych kompozytów Indeks tlenowy (LOI limiting oxygen index) oznaczano zgodnie z norm¹ EN ISO , w temp. 25 C. Okreœlano najmniejsze stê enie tlenu potrzebne do podtrzymania p³omienia arz¹cej siê próbki.
4 POLIMERY 2012, 57, nr3 215 Zapalnoœæ badano zgodnie z norm¹ PN-82/C na próbkach uprzednio zwymiarowanych i zwa onych. Nanoszono liniê prostopad³¹ do pod³u nej osi beleczki w odleg³oœci 80 mm od podpalanego koñca. Nastêpnie beleczki montowano poziomo w uchwycie, a swobodn¹ czêœæ poddawano dzia³aniu p³omienia palnika gazowego w ci¹gu s. Po up³ywie tego czasu usuwano palnik i mierzono czas palenia siê próbki do miejsca naniesionego znaku. Wyznaczano masê pozosta- ³oœci i d³ugoœæ spalonej czêœci próbki L k, obliczan¹ ze wzoru: n (80 Li ) L i 1 k n gdzie: L i najmniejsza odleg³oœæ miêdzy znakiem i spalon¹ czêœci¹ oznaczona w przypadku ka dej próbki, wyra ona w mm, n liczba badanych próbek (co najmniej 5). WYNIKI BADAÑ I ICH OMÓWIENIE Otrzymywanie kompozycji UP z dodatkiem wytypowanych Nanobentów Obydwa wybrane nanonape³niacze ZR1 i ZR2 ³atwo dyspergowa³y w ywicach UP103 i UP109, a w trakcie przechowywania kompozytów tylko w niewielkim stopniu ulega³y sedymentacji. Na podstawie wczeœniejszych (1) doœwiadczeñ w zakresie doboru metod umo liwiaj¹cych zadowalaj¹ce zdyspergowanie nanonape³niaczy w matrycy polimerów [34], zmodyfikowano kilkuetapow¹ procedurê. Wynikiem by³o otrzymanie bardziej jednorodnych ni poprzednio i transparentnych kompozycji. Zoptymalizowana temperatura homogenizacji (50 C), uwzglêdniaj¹ca czas elowania i trwa³oœæ badanych kompozycji, wp³ynê³a na zmniejszenie lepkoœci mieszaniny, co dodatkowo poprawi³o stopieñ zdyspergowania nanonape³niaczy w ywicy. Wyniki tej czêœci badañ zostan¹ opisane w kolejnej publikacji. Morfologia i struktura nanokompozytów Na podstawie mikrofotografii SEM kruchych prze³omów badanych próbek kompozytów stwierdzono, e dodatek do nienasyconej ywicy poliestrowej nanonape³niaczy ZR1 lub ZR2 sprawia, e prze³om próbek ma charakter poszarpanych p³ytek, a rozró nienie faz ( ywicy i nape³niacza) staje siê trudne. Taka morfologia jest wynikiem warstwowej budowy modyfikowanego glinokrzemianu (ZR1 i ZR2) oraz jego organofilowego charakteru, u³atwiaj¹cego dobr¹ mieszalnoœæ z badanymi ywicami. Taka drobnop³ytkowa struktura uk³adu UP103 z dodatkiem 3 % ZR1 (rys. 2a i b) odpowiada budowie nanokompozytu. W przypadku kompozytu UP % mas. ZR2 (rys. 2c i d) obserwuje siê natomiast wystê- a) b) 4 m 2 m c) d) 4 m Rys. 2. Zdjêcia SEM kruchych prze³omów próbek utwardzonych kompozytów: a) i b) UP % ZR1, c) i d) UP % ZR2 Fig. 2. SEM micrographs of the brittle fracture surfaces of cured composites: a) and b) UP % ZR1, c) and d) UP % ZR2 2 m
5 216 POLIMERY 2012, 57,nr3 a) intensywnoœæ, j.u. b) intensywnoœæ, j.u d hkl = 3,48 nm d hkl = 2,32 nm ZR1 UP103+1 % ZR1 UP103+3 % ZR1 UP103+5 % ZR1 2,5 5,0 7,5 10,0 2 theta, deg d hkl = 1,84 nm d hkl = 1,82 nm ZR2 UP103+1 % ZR2 UP103+3 % ZR2 UP103+5 % ZR2 2,5 5,0 7,5 10,0 2 theta, deg Rys. 3. Krzywe WAXS kompozytów: a) UP103 + ZR1 i b) UP103 + ZR2 Fig. 3. WAXS curves of composites: a) UP103 + ZR1 and b) UP103 + ZR2 powanie wyraÿnych aglomeratów nape³niacza w ywicy. Dowodzi to istnienia obszarów struktury mikrokompozytu, znacznie pogarszaj¹cych w³aœciwoœci mechaniczne materia³u z udzia³em Nanobentu ZR2. Badania mikroskopowe (SEM) kompozytów na osnowie UP109 z dodatkiem ZR1 lub ZR2 da³y analogiczne wyniki. Na dyfraktogramach WAXS kompozytów UP103 z dodatkiem 1,0 3,0 % mas. ZR1 widaæ zanik piku obecnego na krzywej odpowiadaj¹cej oryginalnemu nape³niaczowi (rys. 3a). Œwiadczy to o utworzeniu siê w tych kompozytach struktury eksfoliowanej, tj. struktury z pe³nym rozsuniêciem i rozproszeniem p³ytek bentonitu w osnowie ywicy. W przypadku 5 % stê enia ZR1 w kompozycie, pik charakterystyczny dla wystêpowania galerii p³ytek w glince pojawia siê, chocia odleg³oœæ miêdzy p³ytkami jest wiêksza o ok. 1,2 nm ni odpowiednia odleg³oœæ w ZR1 (rys. 3a). Mo e to byæ efektem powstawania struktury interkalowanej, podczas którego polimer penetruje galerie p³ytek modyfikowanego glinokrzemianu. Na krzywych WAXS kompozytów UP103 z 1 % mas. dodatkiem ZR2 obserwuje siê zanik piku charakterystycznego dla ZR2, prawdopodobnie w wyniku utworzenia nanokompozytu eksfoliowanego. W zakresie wiêkszych stê eñ (3 5 %) modyfikowanego glinokrzemianu w ywicy, wierzcho³ek piku wystêpuje przy takiej samej wartoœci k¹ta 2, co oznacza, e ma miejsce zbli ony stopieñ rozsuniêcia p³ytek organobentonitu. Wynik ten jest spowodowany prawdopodobnie tendencj¹ do aglomeracji nanonape³niacza w ywicy i powstaniem obszarów o strukturze mikrokompozytu, co zaobserwowano tak e w badaniach mikroskopowych (TEM i SEM). Na podstawie mikrofotografii TEM ultracienkich œcinków badanych próbek kompozytów stwierdzono, e a) b) 250 nm 250 nm Rys. 4. Mikrofotografie TEM ultramikrotomowych œcinków: a) nanokompozytu UP % ZR1, b) nanokompozytu UP % ZR2 Fig. 4. TEM images of ultramicrotome sections: a) nanocomposite UP103 +3%ZR1, b) nanocomposite UP103 +3%ZR2
6 POLIMERY 2012, 57, nr3 217 a) pozycja, m pozycja, m b) pozycja, m pozycja, m transmitancja, % pozycja, m = m liczba falowa, cm -1 transmitancja, % liczba falowa, cm -1 Rys. 5. Mapy IR wybranych obszarów powierzchni kompozytów z rozmieszczeniem pasm charakterystycznych dla grup -Si-O-Si-: a) UP103 +3%ZR2, b) UP103 +3%ZR1 Fig. 5. Infrared maps of the selected surface areas of composites with the location of absorption bands characteristic for Si O Si groups: a) UP103 +3%ZR2, b) UP103 +3%ZR1 dodane w iloœci 3 % mas. do ywicy UP103 cz¹stki Nanobentu ZR1 maj¹ wymiary nanometryczne a kompozyt ma strukturê eksfoliowan¹ (rys. 4a) [35]. W tym przypadku obserwujemy wyraÿne nieregularne rozproszenie p³ytek nanonape³niacza w ywicy oraz brak jego aglomeratów. W kompozytach z dodatkiem ZR2 nie obserwuje siê pe³nej eksfoliacji nape³niacza, na mikrofotografiach TEM s¹ widoczne obszary struktury interkalowanej (rys. 4b). Zarejestrowane za pomoc¹ mikroskopu IR mapy wybranych obszarów powierzchni próbek pozwalaj¹, na podstawie pomiaru intensywnoœci charakterystycznego dla wi¹zañ Si-O-Si pasma 1045 cm -1, na ocenê stopnia rozproszenia modyfikowanych glinokrzemianów w kompozytach. W przypadku kompozytów UP % ZR2 wystêpuj¹ skupiska ziaren nape³niacza w polimerowej osnowie o wielkoœci ok. kilkudziesiêciu mikrometrów (rys. 5a, wyraÿne czerwone pola). W kompozytach z dodatkiem ZR1 (rys. 5b) zwiêkszenie intensywnoœci charakterystycznego pasma ma wymiar µm. Wynika to z gorszej mieszalnoœci Nanobentu ZR2 z ywic¹ poliestrow¹ i utrudnion¹ w zwi¹zku z tym penetracj¹ ³añcuchów polimeru pomiêdzy galerie bentonitu. W takich warunkach p³ytki bentonitu nie ulegaj¹ procesowi interkalacji, a ziarna zachowuj¹ swoje pierwotne, mikrometryczne wymiary. W³aœciwoœci mechaniczne kompozytów Wytrzyma³oœæ przy statycznym rozci¹ganiu Dodatek nape³niaczy ZR1 lub ZR2 do handlowych nienasyconych ywic poliestrowych UP103 i UP109 skutkowa³ wzrostem zarówno wytrzyma³oœci na rozci¹ganie, jak i modu³u Younga wytworzonych kompozytów (tabela 1). W przypadku kompozytów na osnowie UP103 stwierdzono, e wraz ze wzrostem zawartoœci ZR1 w kompozycie od 1 do 3 % nastêpuje wyraÿne, wynosz¹ce ok. 50 % zwiêkszenie naprê enia zrywaj¹cego i o ok. 28 % modu³u Younga. Wzrost z 3 % do 5 % mas. udzia³u nanonape³niacza w kompozycie na osnowie UP103 nie wp³yn¹³ ju w istotnym stopniu na wartoœæ naprê enia zrywaj¹cego i modu³u Younga. Mo e to œwiadczyæ o tym, e zosta³o osi¹gniête pewne graniczne stê enie nanonape³niacza w tych kompozytach. Znacznie mniejsze naprê enie zrywaj¹ce i modu³ Younga wykazywa³y kompozyty na osnowie UP103 z dodatkiem ZR2, a zwiêkszanie stê enia nanonape³niacza nie wp³ywa³o na znaczn¹ poprawê omawianych cech wytrzyma- ³oœciowych (tabela 1). Prawdopodobnie przyczyn¹ by³a aglomeracja ziaren nanonape³niacza w ywicy UP103 prowadz¹ca do otrzymania mikrokompozytów (co potwierdzi³y badania WAXS, TEM i SEM), a nie nanokompozytów, jak tego oczekiwano. W przypadku kompozytów na osnowie UP109, dodatek nanonape³niaczy ZR1 lub ZR2 korzystnie zwiêksza³ ich wytrzyma³oœæ. Wraz ze wzrostem do 3 % mas. zawartoœci Nanobent ZR1 w kompozycie nastêpowa³a poprawa w³aœciwoœci, % w przypadku naprê enia zrywaj¹cego i o 7 32 % w przypadku modu³u Younga. Kompozyty UP109 z dodatkiem ZR2, podobnie jak poprzednio, charakteryzowa³y siê mniejszymi wartoœciami naprê enia zrywaj¹cego (wzrost o 7 24 %) i modu³u Younga (wzrost o 7 18 %) wraz ze wzrostem stê enia nanonape³niacza w kompozycie do 3 % mas. I tu równie stwierdzono, e zwiêkszanie do 5 % mas. zawartoœci
7 218 POLIMERY 2012, 57,nr3 T a b e l a 1. Wp³yw zawartoœci nape³niacza Nanobent (ZR1 lub ZR2) na w³aœciwoœci mechaniczne kompozytów utwardzonej nienasyconej ywicy poliestrowej Polimal (UP103 lub UP109) T a b l e 1. The effect of Nanobent (ZR1 or ZR2) filler content on the mechanical properties of the cured unsaturated polyester resin Polimal (UP103 or UP109) composites Kompozyty na osnowie UP103 Rodzaj u ytego nanonape³niacza ZR1 ZR2 Zawartoœæ nanonape³niacza, % mas. 0,0 1,0 3,0 5,0 1,0 3,0 5,0 Wytrzyma³oœæ na rozci¹ganie, MPa 53,5 ± 4,3 62,5 ± 5,1 79,6 ± 8,2 80,3 ± 4,3,3 ± 1,1 66,3 ± 4,1 65,1 ± 2,9 Modu³ Younga, MPa ± ± ± ± ± ± ± 13 Udarnoœæ wg Charpy ego, kj/m 2 7,7 ± 1,1 8,7 ± 0,8 10,2 ± 0,6 10,6 ± 0,4 8,2 ± 0,7 8,9 ± 0,3 9,2 ± 0,7 Twardoœæ wg Rockwella, N/mm 2 52,5 ± 6,7 51,3 ± 9,3 48,3 ± 4,7 47,8 ± 3,5 51,5 ± 5,5 49,1 ± 6,6 48,9 ± 4,3 Kompozyty na osnowie UP109 Rodzaj u ytego nanonape³niacza ZR1 ZR2 Zawartoœæ nanonape³niacza, % mas. 0,0 1,0 3,0 5,0 1,0 3,0 5,0 Wytrzyma³oœæ na rozci¹ganie, MPa,4 ± 4,7 67,1 ± 3,8 86,9 ± 4,3 88,2 ± 7,9 64,6 ± 4,2 74,3 ± 5,6 75,2 ± 3,2 Modu³ Younga, MPa 3 9 ± ± ± ± ± ± ± 11 Udarnoœæ wg Charpy ego, kj/m 2 5,6 ± 0,9 6,7 ± 0,8 8,9 ± 0,2 9,3 ± 0,9 6,2 ± 0,3 7,3 ± 0,7 7,7 ± 0,2 Twardoœæ wg Rockwella, N/mm 2 49,3 ± 4,7 48,6 ± 1,9 46,3 ± 4,2 45,9 ± 5,5 48,8 ± 2,1 47,2 ± 0,9 47,0 ± 0,4 nanonape³niaczy ZR1 lub ZR2 nie ma tak wyraÿnego wp³ywu na badane cechy wytrzyma³oœciowe. Twardoœæ wg Rockwella Wszystkie badane w tej pracy czynniki, tj. rodzaj i zawartoœæ u ytego nanonape³niacza, oraz rodzaj zastosowanej ywicy wywiera³y wp³yw na twardoœæ wytworzonych kompozytów. Twardoœæ wg Rockwella kompozytów na osnowie obu ywic UP103 i UP109 nape³nionych Nanobentem ZR1 lub ZR2 jest mniejsza ni odpowiednich, nienape³nionych ywic. NajwyraŸniejsze pogorszenie twardoœci wraz ze wzrostem zawartoœci nanonape³niacza w ywicy zaobserwowano w przypadku kompozytów na osnowie UP103 z dodatkiem ZR1 (o 2,3 9,8 %, tabela 1). Kompozyty UP103 z udzia³em ZR2 wykazywa³y twardoœæ wg Rockwella mniejsz¹ ni sama ywica o 1,9 7,4 %. Wyniki te œwiadcz¹ o uelastycznieniu ywicy UP103 pod wp³ywem Nanobentu. W przypadku kompozytów na osnowie UP109 spadek wartoœci twardoœci jest nieco mniejszy od 1,5 do 7 % kompozytów z dodatkiem ZR1 oraz od 1 do 5 % kompozytów z dodatkiem ZR2. Udarnoœæ wg Charpy ego Dodatek nanonape³niaczy ZR1 lub ZR2 do nienasyconych ywic poliestrowych UP103 lub UP109 korzystnie zwiêksza ich udarnoœæ, przy czym najwyraÿniejsze zmiany zachodz¹ w przypadku kompozytów z nanonape³niaczem ZR1 (tabela 1). Nale y przy tym zauwa yæ, e du y wp³yw na wartoœæ udarnoœci ma stê enie nanonape³niacza w kompozycie oraz typ poliestrowej ywicy UP. Spoœród przebadanych próbek, najwiêkszy wzrost udarnoœci zaobserwowano w odniesieniu do kompozytu UP103 z dodatkiem 5 % mas. ZR1. Udarnoœæ kompozytów UP103 z 3 % mas. ZR1 by³a mniejsza tylko o 0,4 kj/m 2, co potwierdza, e trzyprocentowa zawartoœæ ka dego z u ytych nanonape³niaczy w kompozycie jest optymalna ze wzglêdu na mo liw¹ poprawê w³aœciwoœci mechanicznych. Na podstawie uzyskanych wyników stwierdzono, e lepsze w³aœciwoœci mechaniczne wykazywa³y kompozyty z udzia³em nanonape³niacza ZR1. Obecnoœæ pierœcienia aromatycznego w modyfikatorze amoniowym QAS1, korzystnie wp³ywa na kompatybilnoœæ modyfikowanego nape³niacza z ywic¹ poliestrow¹, nadaj¹c mu charakter nape³niacza aktywnego, który odpowiednio zdyspergowany w matrycy polimeru, lepiej przenosi naprê enia mechaniczne w utwardzonej ywicy. Palnoœæ wytworzonych nanokompozytów Dodatek nanonape³niaczy ZR1 i ZR2 do ywicy poliestrowej UP korzystnie zwiêkszy³ wartoœæ indeksu tlenowego LOI otrzymanych kompozytów (rys. 6), co oznacza, e minimalna wartoœæ procentowego stê enia tlenu podtrzymuj¹cego ich palenie jest wiêksza, ni w przypadku nienape³nionej nienasyconej ywicy poliestrowej. Najwiêkszy wzrost indeksu tlenowego zaobserwowano w przypadku kompozytu UP109 zawieraj¹cego 5 % mas. ZR1. Zgodnie z danymi literaturowymi dodatek nanonape³niaczy (modyfikowanych bentonitów) mo e wp³ywaæ na ograniczenie palnoœci materia³ów polimerowych. W toku badañ zaobserwowano, e kompozyty z dodatkiem 3 5 % ZR1 charakteryzowa³y siê znacznie zmniejszon¹ palnoœci¹ w porównaniu z palnoœci¹ utwardzonej ywicy, niezawieraj¹cej nape³niaczy (uk³ad odniesienia). Bior¹c pod uwagê wzglêdny ubytek spalonej masy beleczki
8 POLIMERY 2012, 57, nr UP103 + ZR1 UP103 + ZR2 UP109 + ZR1 UP109 + ZR UP103 + ZR2 UP109 + ZR2 UP103 + ZR1 UP109 + ZR1 LOI, % 20 tt /, ( m - m) 100/ m, % ,0 1,0 2,0 3,0 4,0 5,0 zawartoœæ bentonitu w kompozycie, % Rys. 6. Indeks tlenowy (LOI) kompozytów ywicy poliestrowej UP nape³nionej bentonitami ZR1 lub ZR2 Fig. 6. Limiting oxygen index of polyester resin UP composites filled with ZR1 or ZR2 bentonites ,0 1,0 2,0 3,0 4,0 5,0 zawartoœæ bentonitu w kompozycie, % kompozytów (rys. 7) stwierdzono, e zwiêkszenie dodatku organobentonitu ponad 3 % mas., nie wp³ywa w istotnym stopniu na efektywnoœæ uniepalnienia ywic, jest zatem nieekonomiczne. Do podobnych wniosków sk³ania analiza wyników wzglêdnego czasu palenia próbek otrzymywanych kompozytów (rys. 8). WNIOSKI UP103 + ZR2 UP109 + ZR2 UP103 + ZR1 UP109 + ZR1 Rys. 7. Zale noœæ wzglêdnej zmiany masy pozosta³ej po spalaniu czêœci beleczki od zawartoœci bentonitu ZR1 lub ZR2 w kompozycie na osnowie ywicy poliestrowej UP Fig. 7. Dependence of the relative change of residual sample weight after burning test on the bentonite ZR1 or ZR2 content for the composite with polyester resin UP matrix Nanonape³niacze Nanobent ZR1 i ZR2, u yte do nape³niania handlowych nienasyconych ywic poliestrowych, ³atwo miesza³y siê z nimi i nie ulega³y sedymentacji w ywicznej kompozycji UP. Dodatek do UP nanonape³niacza ZR1 wp³yn¹³ na wyraÿn¹ poprawê w³aœciwoœci wytrzyma³oœciowych utwardzonych kompozytów, w porównaniu z wytrzyma³oœci¹ wyjœciowej ywicy. 0,0 1,0 2,0 3,0 4,0 5,0 zawartoœæ bentonitu w kompozycie, % Rys. 8. Zale noœæ wzglêdnego czasu palenia siê (t/t 0 ) beleczek od zawartoœci bentonitów ZR1 lub ZR2 w kompozytach na osnowie ywicy poliestrowej UP Fig. 8. Dependence of the relative time of burning (t/t 0 )ofup specimens on the bentonite ZR1 or ZR2 content for the composite with polyester resin UP matrix Wszystkie badane kompozyty charakteryzowa³y siê mniejsz¹ palnoœci¹, ni niezawieraj¹ca nanonape³niaczy utwardzona ywica poliestrowa, najlepsze efekty uniepalniaj¹ce uzyskano w przypadku kompozytów UP z dodatkiem ZR1. Uzyskane wyniki wskazuj¹, e UP z udzia³em badanych nanonape³niaczy mog¹ byæ wykorzystywane w charakterze osnowy kompozytów niezawieraj¹cych halogenowych antypirenów, a o zmniejszonej palnoœci, do wytwarzania elementów budowy œrodków transportu publicznego, w tym tak e do zastosowañ w przemyœle lotniczym. Badania realizowane w ramach Projektu Nowoczesne technologie materia³owe stosowane w przemyœle lotniczym, Nr POIG /08-00 w Programie Operacyjnym Innowacyjna Gospodarka (POIG). Projekt wspó³finansowany przez Uniê Europejsk¹ ze œrodków Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego. LITERATURA 1. Ryszkowska J., Jurczyk-Kowalska M., Wiœniewski B.: In. mater. 2006, 27, Toldy A., Anna P., Csontos I., Szabó A., Marosi G.: Polym. Degrad. Stab. 2007, 92, Tsai Jia-Lin, Wu Ming-Daw: J. Compos. Mater. 2008, 42, Xiaoping H., Shenliang H., Liang Y.: Compos. Sci. Technol. 2006, 63, Mouritz A. P., Mathys Z., Gibson A. G.: Composites 2006, Part A37, Yokozeki T., Aoki Y., Ogasawara T.: Compos. Struct. 2008, 82, Atkas L., Altan C. M.: Polym. Compos. 2010, 31, Kornmann X., Rees M., Thomann Y., Necala A., Barbezat M., Thomann R.: Compos. Sci. Technol. 2005, 65, Suh D. J., Lim Y. T., Park O. O.: Polymer 2000, 41, 8557.
9 220 POLIMERY 2012, 57,nr3 10. Kornmann X., Berglund A. A., Sterte J.: Polym. Eng. Sci. 1998, 38, Kornmann X., Lindberg H., Berglund L. A.: Polymer 2001, 42, Fu X., Qutubuddin S.: Polym. Eng. Sci. 2004, 44, Li L., Lee J.: Polym. Eng. Sci. 2001, 41, Caba K., Guerrero P. i in.: Polymer 1996, 37, Caba K., Guerrero P. i in.: Eur. Polym. J. 1997, 33, Pat. WO (1997). 17. Pat. jap (1997). 18. Pat. jap (1997). 19. Pat. USA (1998). 20. Królikowski W., Ros³aniec Z.: Kompozyty 2004, 9, Go³êbiewski J.: Przem. Chem. 2004, 83, Jeziórska R., Œwierz-Motysia B., Szadkowska A.: Czasopismo Techniczne 2009, 3, Boczkowska A.: Kompozyty, WPW, Warszawa Chen D. Z., He P. S., Pant L. J.: Polym. Test. 2003, 28, Wang Z., Pinavaia T. J.: Chem. Mater. 1999, 10, Kicko-Walczak E., Jankowski P.: Polimery 2004, 49, Okamoto M., Sinha Ray S.: Prog. Polym. Sci. 2003, 28, Oleksy M., Heneczkowski M., Galina H.: J. Appl. Polym. Sci. 2005, 3, Oleksy M., Heneczkowski M., Galina H.: Przem. Chem. 2010, 89, Oleksy M., Heneczkowski M., Mossety-Leszczak B., Galina H, Budzik G.: In. mater. 2010, 31, Spychaj T., Heneczkowski M., Pig³owski J., Oleksy M., Kowalczyk K., Kiersnowski K., Galina H.: In. mater. 2006, 27, Sprawozdanie z projektu celowego nr 03933/C ZR7-6/2007 wdro enie do produkcji w ZGM Zêbiec bentonitów modyfikowanych IV-rzêdowymi solami amoniowymi przeznaczonych do nanonape³niania polimerów. 33. Dul M., Ba ela W.: Czasopismo techniczne Politechniki Krakowskiej 2010, 1, Oleksy M., Budzik G., Heneczkowski M., Markowski T.: Polimery 2010, 55, Go³êbiewski J., Ró añski A., Ga³êski A.: Polimery 2006, 51, 376. Wyatt Technology Europe GmbH serdecznie Pañstwa zaprasza na wyk³ad dr. Christopha Johanna, pt.: Recent developments in the separation and characterization of particles and proteins (Najnowsze osi¹gniêcia w rozdziale i charakterystyce cz¹stek i bia³ek) podczas XIV Miêdzynarodowych Targów Analityki i Technik Pomiarowych w Warszawie, ul. Marsa 56c. Wyk³ad odbêdzie siê 29 marca 2012 r. (czwartek) w sali konferencyjnej nr 1ogodz. 11:15. Zapewnione bêdzie bezpoœrednie t³umaczenie wyk³adu na jêzyk polski. Zapraszamy Pañstwa do odwiedzenia naszego stoiska na terenie Targów w dniach marca br. Informacji udziela przedstawiciel firmy Wyatt Technology w Polsce dr Jacek Achrem- -Achremowicz (tel , jacek.achremowicz@wyatt.eu lub info@wyatt.eu)
Kompozyty ywicy epoksydowej z modyfikowanymi bentonitami dla potrzeb przemys³u lotniczego
228 POLIMERY 2012, 57,nr3 MARIUSZ OLEKSY 1), ), RAFA OLIWA 1), MACIEJ HENECZKOWSKI 1), BEATA MOSSETY-LESZCZAK 1), HENRYK GALINA 1), GRZEGORZ BUDZIK 2) Kompozyty ywicy epoksydowej z modyfikowanymi bentonitami
Kompozyty ywic poliuretanowych z dodatkiem Nanobentów
194 POLIMERY 2010, 55,nr3 MARIUSZ OLEKSY 1) ), GRZEGORZ BUDZIK 2), MACIEJ HENECZKOWSKI 1), TADEUSZ MARKOWSKI 2) Kompozyty ywic poliuretanowych z dodatkiem Nanobentów Streszczenie Sporz¹dzono kompozycje
Kompozycje poliuretanowe do szybkiego prototypowania zawieraj¹ce bentonity modyfikowane silseskwioksanami
PLIMERY 2012, 57, nr6 463 MARIUSZ LEKSY 1,, RAFA LIWA 1, BARBARA ZAWI A 1, GRZEGRZ BUDZIK 2 Kompozycje poliuretanowe do szybkiego prototypowania zawieraj¹ce bentonity modyfikowane silseskwioksanami Streszczenie
ANALIZA WŁAŚCIWOŚCI MECHANICZNYCH NANOKOMPOZYTÓW POLIMEROWYCH STOSOWANYCH W METODACH SZYBKIEGO PROTOTYPOWANIA
MODELOWANIE INŻYNIERSKIE ISSN 1896-771X 37, s. 49-4, Gliwice 2009 ANALIZA WŁAŚCIWOŚCI MECHANICZNYCH NANOKOMPOZYTÓW POLIMEROWYCH STOSOWANYCH W METODACH SZYBKIEGO PROTOTYPOWANIA GRZEGORZ BUDZIK, TADEUSZ
Wp³yw silseskwioksanów na palnoœæ i w³aœciwoœci mechaniczne kompozytów epoksydowych
1 Danuta CHMIELEWSKA, ANDRZEJEWSKI, Mateusz BARCZEWSKI, Tomasz STERZEÑSKI Danuta CHMIELEWSKA, CHMIELEWSKA*, ANDRZEJEWSKI, Mateusz BARCZEWSKI, Tomasz STERZEÑSKI Politechnika Poznañska, Instytut Technologii
W³aœciwoœci mechaniczne i triboelektryczne nanokompozytów na bazie ywicy epoksydowej zmodyfikowanej glinokrzemianami warstwowymi
W³aœciwoœci mechaniczne i triboelektryczne nanokompozytów na bazie ywicy epoksydowej zmodyfikowanej glinokrzemianami warstwowymi 355 Marcin KOSTRZEWA,, MohamedBAKAR, *, ZbigniewPAWELEC, Jowita, Jowita
3.2 Warunki meteorologiczne
Fundacja ARMAAG Raport 1999 3.2 Warunki meteorologiczne Pomiary podstawowych elementów meteorologicznych prowadzono we wszystkich stacjach lokalnych sieci ARMAAG, równolegle z pomiarami stê eñ substancji
DWP. NOWOή: Dysza wentylacji po arowej
NOWOŒÆ: Dysza wentylacji po arowej DWP Aprobata Techniczna AT-15-550/2007 SMAY Sp. z o.o. / ul. Ciep³ownicza 29 / 1-587 Kraków tel. +48 12 78 18 80 / fax. +48 12 78 18 88 / e-mail: info@smay.eu Przeznaczenie
Wp³yw nanorurek wêglowych na w³asnoœci wytrzyma³oœciowe nanokompozytów
Wp³yw nanorurek wêglowych na w³asnoœci wytrzyma³oœciowe nanokompozytów 179 Leszek A. DOBRZAÑSKI, Agnieszka MUCHA Politechnika Œl¹ska, Instytut Materia³ów In ynierskich i Biomedycznych e-mail: agnieszka.mucha@polsl.pl
Otrzymywanie wyrobów z kompozytów polimerowych metodą Vacuum Casting
Kompozyty polimerowe ĆWICZENIE 3 Otrzymywanie wyrobów z kompozytów polimerowych metodą Vacuum Casting Cel ćwiczenia Celem ćwiczenia jest zapoznanie się z techniką odlewania próżniowego hybrydowych kompozytów
ŒLIZGOWY TERMOUTWARDZALNY KOMPOZYT METALO YWICZNY NA ELEMENTY O YSK POPRZECZNYCH
5-23 T R I B O L O G I A 11 Janusz DASIEWICZ*, Zbigniew PAWELEC* ŒLIZGOWY TERMOUTWARDZALNY KOMPOZYT METALO YWICZNY NA ELEMENTY O YSK POPRZECZNYCH THE SLIDING THERMOSETTING METAL-RESINOUS COM- POSITE FOR
, 61, nr 1. DOI: dx.doi.org/ /polimery
16 2016, 61, nr 1 Kompozyty handlowych nienasyconych ywic poliestrowych z dodatkiem nanonape³niaczy Nanobent Cz. II. Nanokompozyty z udzia³em krajowych nanonape³niaczy stosowane w technologii Vacuum Casting
1. Wstêp Charakterystyka linii napowietrznych... 20
Spis treœci Od Autora... 11 1. Wstêp... 15 Literatura... 18 2. Charakterystyka linii napowietrznych... 20 3. Równanie stanów wisz¹cego przewodu... 29 3.1. Linia zwisania przewodu... 30 3.2. Mechanizm kszta³towania
POMIAR STRUMIENIA PRZEP YWU METOD ZWÊ KOW - KRYZA.
POMIAR STRUMIENIA PRZEP YWU METOD ZWÊ KOW - KRYZA. Do pomiaru strumienia przep³ywu w rurach metod¹ zwê kow¹ u ywa siê trzech typów zwê ek pomiarowych. S¹ to kryzy, dysze oraz zwê ki Venturiego. (rysunek
W³aœciwoœci i przetwarzalnoœæ kompozytów polipropylenowych a rodzaj i iloœæ nape³niacza. Czêœæ II. Wyniki badañ
368 Kamil ELAZEK, Janusz W. SIKORA, Ivan GAJDOS Kamil ELAZEK, 1), JanuszW. W. SIKORA, Ivan 2), Ivan GAJDOS 3) 1) Inergy Automotive Systems, ul. Budowlana 28, 20-469 Lublin; e-mail: zelazekkamil@gmail.com
1. Wstêp. 2. Metodyka i zakres badañ WP YW DODATKÓW MODYFIKUJ CYCH NA PODSTAWOWE W AŒCIWOŒCI ZAWIESIN Z POPIO ÓW LOTNYCH Z ELEKTROWNI X
Górnictwo i Geoin ynieria Rok 29 Zeszyt 4 2005 Jan Palarski*, Franciszek Plewa*, Piotr Pierzyna* WP YW DODATKÓW MODYFIKUJ CYCH NA PODSTAWOWE W AŒCIWOŒCI ZAWIESIN Z POPIO ÓW LOTNYCH Z ELEKTROWNI X 1. Wstêp
Odpady z tworzyw poliestrowo-szklanych jako nape³niacze polietylenu
242 Ewa OLEWNIK Ewa OLEWNIK Wydzia³ Chemii, Uniwersytet Miko³aja Kopernika w Toruniu e-mail: olewnik@umk.pl Odpady z tworzyw poliestrowo-szklanych jako nape³niacze polietylenu Streszczenie. Odpady z tworzyw
W³aœciwoœci mechaniczne wyrobów wytworzonych technologi¹ FDM
W³aœciwoœci mechaniczne wyrobów wytworzonych technologi¹ FDM 171 Zenon TARTAKOWSKI, Katarzyna MYD OWSKA Zak³ad Tworzyw Polimerowych, Instytut In ynierii Materia³owej, Zachodniopomorski Uniwersytet Technologiczny
Badanie procesu wytwarzania nanokompozytu polipropylenu z montmorylonitem
374 POLIMERY 2006, 51,nr5 JAN GO ÊBIEWSKI 1), ARTUR RÓ AÑSKI 2), ANDRZEJ GA ÊSKI 2) Badanie procesu wytwarzania nanokompozytu polipropylenu z montmorylonitem Streszczenie Na podstawie literatury scharakteryzowano
Szczegółowe informacje na temat gumy, rodzajów gumy oraz jej produkcji można znaleźć w Wikipedii pod adresem:
GUMA. To rozciągliwy materiał, elastomer chemicznie zbudowany z alifatycznych łańcuchów polimerowych (np. poliolefin), które są w stosunkowo niewielkim stopniu usieciowane w procesie wulkanizacji kauczuku
Spis treœci. 1. Ogólna charakterystyka produktu Warianty zastosowania Uszczelnianie p³yt. 3. Dostêpne formaty p³yt...
Spis treœci 1. Ogólna charakterystyka produktu....3. Warianty zastosowania....3 3. Dostêpne formaty p³yt....4 4. W³aœciwoœci....4 4.1 W³aœciwoœci ogólne - wymiary....4 4. W³aœciwoœci termiczne....5 4.3
2. Charakterystyka materia³ów u ytych do badañ
Górnictwo i Geoin ynieria Rok 29 Zeszyt 4 2005 Jan Palarski*, Franciszek Plewa*, Piotr Pierzyna*, Artur Zaj¹c** W AŒCIWOŒCI ZAWIESIN Z MATERIA ÓW ODPADOWYCH Z DODATKIEM ŒRODKA WI CEGO W ASPEKCIE MO LIWOŒCI
Kompozyty epoksydowe do zastosowañ w przemyœle lotniczym
2015, 60, nr 3 167 Kompozyty epoksydowe do zastosowañ w przemyœle lotniczym Rafa³ Oliwa 1), ), Maciej Heneczkowski 1), Mariusz Oleksy 1) DOI: dx.doi.org/10.14314/polimery.2015.167 Streszczenie: Badano
OSTRZA LUTZ DO CIÊCIA FOLII SPECJALISTYCZNE OSTRZA DO SPECJALNEJ FOLII
OSTRZA LUTZ DO CIÊCIA FOLII SPECJALISTYCZNE OSTRZA DO SPECJALNEJ FOLII PAÑSTWA ZADANIE DO CIÊCIA FOLIA W ÓKNA CHEMICZNE W ÓKNA SZKLANE MEDYCYNA PRZEMYS SPO YWCZY RZEMIOS O PRZEMYS SAMOCHODOWY TKACTWO OSTRZA
PL B1. Kompozycja polistyrenowa o ograniczonej palności i sposób wytwarzania kompozycji polistyrenowej o ograniczonej palności
RZECZPOSPOLITA POLSKA (12) OPIS PATENTOWY (19) PL (11) 206936 (13) B1 Urząd Patentowy Rzeczypospolitej Polskiej (21) Numer zgłoszenia: 379453 (22) Data zgłoszenia: 12.04.2006 (51) Int.Cl. C08L 25/04 (2006.01)
Stopy tytanu. Stopy tytanu i niklu 1
Stopy tytanu Stopy tytanu i niklu 1 Tytan i jego stopy Al Ti Cu Ni liczba at. 13 22 29 28 struktura kryst. A1 αa3/βa2 A1 A1 ρ, kg m -3 2700 4500 8930 8900 T t, C 660 1668 1085 1453 α, 10-6 K -1 18 8,4
Seria 240 i 250 Zawory regulacyjne z si³ownikami pneumatycznymi z zespo³em gniazdo/grzyb AC-1 lub AC-2
Seria 240 i 250 Zawory regulacyjne z si³ownikami pneumatycznymi z zespo³em gniazdo/grzyb AC-1 lub AC-2 Zastosowanie Zespó³ gniazdo/grzyb zoptymalizowany do niskoszumowego rozprê ania cieczy przy ró nicy
N O W O Œ Æ Obudowa kana³owa do filtrów absolutnych H13
N O W O Œ Æ Obudowa kana³owa do filtrów absolutnych H13 KAF Atest Higieniczny: HK/B/1121/02/2007 Obudowy kana³owe KAF przeznaczone s¹ do monta u w ci¹gach prostok¹tnych przewodów wentylacyjnych. Montuje
12. Wyznaczenie relacji diagnostycznej oceny stanu wytrzymało ci badanych materiałów kompozytowych
Open Access Library Volume 2 211 12. Wyznaczenie relacji diagnostycznej oceny stanu wytrzymało ci badanych materiałów kompozytowych 12.1 Wyznaczanie relacji diagnostycznych w badaniach ultrad wi kowych
Obróbka cieplna stali
OBRÓBKA CIEPLNA Obróbka cieplna stali Powstawanie austenitu podczas nagrzewania Ujednorodnianie austenitu Zmiany wielkości ziarna Przemiany w stali podczas chłodzenia Martenzytyczna Bainityczna Perlityczna
Bielsko-Biała, dn. 10.02.2015 r. Numer zapytania: R36.1.089.2015. WAWRZASZEK ISS Sp. z o.o. ul. Leszczyńska 22 43-300 Bielsko-Biała ZAPYTANIE OFERTOWE
Bielsko-Biała, dn. 10.02.2015 r. Numer zapytania: R36.1.089.2015 WAWRZASZEK ISS Sp. z o.o. ul. Leszczyńska 22 43-300 Bielsko-Biała ZAPYTANIE OFERTOWE W związku realizacją projektu badawczo-rozwojowego
Uniepalnione kompozyty epoksydowe
Mariusz Oleksy, Maciej Heneczkowski, Beata Mossety-Leszczak, Henryk Galina, Grzegorz Budzik Uniepalnione kompozyty epoksydowe WPROWADZENIE Dr inż. Mariusz Oleksy, dr inż. Maciej Heneczkowski, dr inż. Beata
11.1. Zale no ć pr dko ci propagacji fali ultrad wi kowej od czasu starzenia
11. Wyniki bada i ich analiza Na podstawie nieniszcz cych bada ultrad wi kowych kompozytu degradowanego cieplnie i zm czeniowo wyznaczono nast puj ce zale no ci: pr dko ci propagacji fali ultrad wi kowej
Modyfikacje betonu dodatkiem rozdrobnionego polipropylenu
Modyfikacje betonu dodatkiem rozdrobnionego polipropylenu 99 Bogdan LANGIER, Krzysztof WERNER, W³odzimierz BARANOWSKI Politechnika Czêstochowska langier@op.pl, krzysztofwerner@tlen.pl, baranowski@ipp.pcz.pl
354 POLIMERY 2012, 57,nr5
354 POLIMERY 2012, 57,nr5 REGINA JEZIÓRSKA 1) ), AGNIESZKA SZADKOWSKA 1), BARBARA ŒWIERZ-MOTYSIA 1), JANUSZ KOZAKIEWICZ 2) Wp³yw nanonape³niacza polimerowego o budowie rdzeñ-otoczka na strukturê oraz w³aœciwoœci
Wp³yw promieniowania UV na w³aœciwoœci mechaniczne polilaktydu nape³nianego grafitem i szungitem
Wp³yw promieniowania UV na w³aœciwoœci mechaniczne polilaktydu nape³nianego grafitem i szungitem 143 Ewa OLEWNIK-KRUSZKOWSKA, OLEWNIK-KRUSZKOWSKA* a), Krzysztof KOWALSKI, a), Patrycja KASPERSKA, Józef
Nawiewnik NSL 2-szczelinowy.
Nawiewniki i wywiewniki szczelinowe NSL NSL s¹ przeznaczone do zastosowañ w instalacjach wentylacyjnych nisko- i œredniociœnieniowych, o sta³ym lub zmiennym przep³ywie powietrza. Mog¹ byæ montowane w sufitach
Struktura i wybrane w³aœciwoœci nanokompozytów poliamidu 6 z organofilizowanym montmorylonitem
550 POLIMERY 03, 58,nr7 8 KONRAD SZUSTAKIEWICZ, KAROL STELLER, JACEK PIG OWSKI ) Politechnika Wroc³awska, Wydzia³ Chemiczny Zak³ad In ynierii i Technologii Polimerów ul. Mariana Smoluchowskiego 5, 50-37
Poliuretany kondensacyjne z odcieków glicerynowych powsta³ych przy produkcji biodiesla jako modyfikatory nanokompozytów epoksydowych
304 Anita BIA KOWSKA, Mohamed BAKAR, Marta LENARTOWICZ Anita BIA KOWSKA, 1, MohamedBAKAR, 1, Marta LENARTOWICZ 2 1 Uniwersytet Technologiczno-Humanistyczny w Radomiu, Wydzia³ Materia³oznawstwa Technologii
ZB6: Materiały kompozytowe o zwiększonej wytrzymałości i odporności termicznej z wykorzystaniem żywic polimerowych do zastosowao w lotnictwie
II KONFERENCJA Indywidualnego projektu kluczowego Nowoczesne technologie materiałowe stosowane w przemyśle lotniczym ZB6: Materiały kompozytowe o zwiększonej wytrzymałości i odporności termicznej z wykorzystaniem
Wp³yw glinokrzemianów warstwowych na w³aœciwoœci barierowe kauczuku butylowego
POLIMERY 212, 57, nr7 8 551 SYLWIA KRZEMIÑSKA 1), W ADYS AW M. RZYMSKI 2), ) Wp³yw glinokrzemianów warstwowych na w³aœciwoœci barierowe kauczuku butylowego Streszczenie Zbadano wp³yw rodzaju i iloœci nanonape³niaczy
TABLICOWE MIERNIKI ELEKTROMAGNETYCZNE TYPU EA16, EB16, EA17, EA19, EA12. PKWiU Amperomierze i woltomierze DANE TECHNICZNE
TABLICOWE MIERNIKI ELEKTROMAGNETYCZNE Amperomierze i woltomierze TYPU EA16, EB16, EA17, EA19, EA12 PKWiU 33.20.43-30.37 DANE TECHNICZNE Klasa dok³adnoœci 1, Zakresy pomiarowe, moc pobierana, wymiary ramki
Przedmowa Czêœæ pierwsza. Podstawy frontalnych automatów komórkowych... 11
Spis treœci Przedmowa... 9 Czêœæ pierwsza. Podstawy frontalnych automatów komórkowych... 11 1. Wstêp... 13 1.1. Rys historyczny... 14 1.2. Klasyfikacja automatów... 18 1.3. Automaty komórkowe a modelowanie
Zarządzanie projektami. wykład 1 dr inż. Agata Klaus-Rosińska
Zarządzanie projektami wykład 1 dr inż. Agata Klaus-Rosińska 1 DEFINICJA PROJEKTU Zbiór działań podejmowanych dla zrealizowania określonego celu i uzyskania konkretnego, wymiernego rezultatu produkt projektu
Badanie wybranych w³aœciwoœci i struktury transparentnego ABS z dodatkiem poroforu i piasku kwarcowego
390 Pawe³ PALUTKIEWICZ, Adam GNATOWSKI, Justyna POLICIÑSKA Pawe³ PALUTKIEWICZ, PALUTKIEWICZ*, Adam GNATOWSKI, Justyna POLICIÑSKA Politechnika Czêstochowska, Instytut Technologii Mechanicznych * e-mail
Nowe bezhalogenowe antypireny uniepalnianie nienasyconych ywic poliestrowych z zastosowaniem zwi¹zków boru
126 POLIMERY 28, 53,nr2 EWA KICKO-WALCZAK Instytut Chemii Przemys³owej ul. Rydygiera 8, 1-793 Warszawa e-mail: ewa.kicko-walczak@ichp.pl Nowe bezhalogenowe antypireny uniepalnianie nienasyconych ywic poliestrowych
Od redakcji. Symbolem oznaczono zadania wykraczające poza zakres materiału omówionego w podręczniku Fizyka z plusem cz. 2.
Od redakcji Niniejszy zbiór zadań powstał z myślą o tych wszystkich, dla których rozwiązanie zadania z fizyki nie polega wyłącznie na mechanicznym przekształceniu wzorów i podstawieniu do nich danych.
EA16, EB16, EA17, EA19, EA12 TABLICOWE MIERNIKI ELEKTROMAGNETYCZNE Amperomierze i woltomierze PKWiU
EA16, EB16, EA17, EA19, EA12 TABLICOWE MIERNIKI ELEKTROMAGNETYCZNE Amperomierze i woltomierze PKWiU 33.20.43-30.37 EA12 EA19 EA17 EA16 EB16 ZASTOSOWANIE Tablicowe mierniki elektromagnetyczne typu EA12,
Wyznaczanie współczynnika sprężystości sprężyn i ich układów
Ćwiczenie 63 Wyznaczanie współczynnika sprężystości sprężyn i ich układów 63.1. Zasada ćwiczenia W ćwiczeniu określa się współczynnik sprężystości pojedynczych sprężyn i ich układów, mierząc wydłużenie
TABLICOWE MIERNIKI ELEKTROMAGNETYCZNE TYPU EA16, EB16, EA17, EA19, EA12. PKWiU Amperomierze i woltomierze ZASTOSOWANIE
TABLICOWE MIERNIKI ELEKTROMAGNETYCZNE Amperomierze i woltomierze TYPU EA16, EB16, EA17, EA19, EA12 PKWiU 33.20.43-30.37 EA12 EA19 EA17 EA16 EB16 ZASTOSOWANIE Tablicowe mierniki elektromagnetyczne typu
Postêp w dziedzinie oznaczania mykotoksyn
Postêp w dziedzinie oznaczania mykotoksyn Technologia szybkich oznaczeñ kinetycznych firmy Aokin AG pozwala na wydajne oznaczenie nieznanej zawartoœci antygenu poprzez pomiar szybkoœci reakcji jego wi¹zania
Materiały z przeróbki opon w nawierzchniach asfaltowych
Materiały z przeróbki opon w nawierzchniach asfaltowych Prof. Dariusz Sybilski IBDiM d.sybilski@ibdim.edu.pl Ożarów 28 września 2011 1 Problem zużytych opon samochodowych 700 600 500 400 300 Liczba mieszkańców,
INSTRUKCJA OBS UGI KARI WY CZNIK P YWAKOWY
INSTRUKCJA OBS UGI KARI WY CZNIK P YWAKOWY Wydanie paÿdziernik 2004 r PRZEDSIÊBIORSTWO AUTOMATYZACJI I POMIARÓW INTROL Sp. z o.o. ul. Koœciuszki 112, 40-519 Katowice tel. 032/ 78 90 000, fax 032/ 78 90
PADY DIAMENTOWE POLOR
PADY DIAMENTOWE POLOR Pad czerwony gradacja 400 Pady diamentowe to doskona³e narzêdzie, które bez u ycia œrodków chemicznych, wyczyœci, usunie rysy i wypoleruje na wysoki po³ysk zniszczone powierzchnie
Krótka informacja o instytucjonalnej obs³udze rynku pracy
Agnieszka Miler Departament Rynku Pracy Ministerstwo Gospodarki, Pracy i Polityki Spo³ecznej Krótka informacja o instytucjonalnej obs³udze rynku pracy W 2000 roku, zosta³o wprowadzone rozporz¹dzeniem Prezesa
WPŁYW OBCIĄŻEŃ ZMĘCZENIOWYCH NA WYSTĘPOWANIE ODMIAN POLIMORFICZNYCH PA6 Z WŁÓKNEM SZKLANYM
92/21 ARCHIWUM ODLEWNICTWA Rok 26, Rocznik 6, Nr 21(2/2) ARCHIVES OF FOUNDARY Year 26, Volume 6, Nº 21 (2/2) PAN Katowice PL ISSN 1642-538 WPŁYW OBCIĄŻEŃ ZMĘCZENIOWYCH NA WYSTĘPOWANIE ODMIAN POLIMORFICZNYCH
Projekt MES. Wykonali: Lidia Orkowska Mateusz Wróbel Adam Wysocki WBMIZ, MIBM, IMe
Projekt MES Wykonali: Lidia Orkowska Mateusz Wróbel Adam Wysocki WBMIZ, MIBM, IMe 1. Ugięcie wieszaka pod wpływem przyłożonego obciążenia 1.1. Wstęp Analizie poddane zostało ugięcie wieszaka na ubrania
PRACE. Instytutu Szk³a, Ceramiki Materia³ów Ogniotrwa³ych i Budowlanych. Nr 4
PRACE Instytutu Szk³a, Ceramiki Materia³ów Ogniotrwa³ych i Budowlanych Scientific Works of Institute of Glass, Ceramics Refractory and Construction Materials Nr 4 ISSN 1899-3230 Rok II Warszawa Opole 2009
Rodzaje biomasy wykorzystywane na cele energetyczne:
Energia z biomasy Pojecie biomasy: Biomasa to substancja organiczna pochodzenia roślinnego, powstająca poprzez fotosyntezę. Do biomasy zaliczamy również odpady z produkcji zwierzęcej oraz gospodarki komunalnej
STOISKA - spis treœci STOISKA stoiska PROMOCYJNE stoiska SPRZEDA OWE stoiska TARGOWE stoiska SKLEPOWE / zabudowy
biuro@omegasystem.pl STOISKA - spis treœci STOISKA stoiska PROMOCYJNE stoiska SPRZEDA OWE stoiska TARGOWE stoiska SKLEPOWE / zabudowy 2 3 4 5 6 biuro@omegasystem.pl STOISKA Œwiadczymy kompleksowe us³ugi
W³aœciwoœci termiczne kompozytów otrzymanych z udzia³em glinki organicznej poli(kwasu 3-hydroksymas³owego)
10 Anna CZERNIECKA, Iwona ZARZYKA, Barbara PILCH-PITERA, Marek PYDA Anna CZERNIECKA, Iwona ZARZYKA, ZARZYKA*, Barbara PILCH-PITERA, Marek PYDA Politechnika Rzeszowska im. Ignacego ukasiewicza, Wydzia³
PRAWA ZACHOWANIA. Podstawowe terminy. Cia a tworz ce uk ad mechaniczny oddzia ywuj mi dzy sob i z cia ami nie nale cymi do uk adu za pomoc
PRAWA ZACHOWANIA Podstawowe terminy Cia a tworz ce uk ad mechaniczny oddzia ywuj mi dzy sob i z cia ami nie nale cymi do uk adu za pomoc a) si wewn trznych - si dzia aj cych na dane cia o ze strony innych
POLITECHNIKA GDAŃSKA Wydział Mechaniczny Katedra Inżynierii Materiałowej Laboratorium Materiałów Inżynierskich
POLITECHNIKA GDAŃSKA Wydział Mechaniczny Katedra Inżynierii Materiałowej Laboratorium Materiałów Inżynierskich TWORZYWA SZTUCZNE LABORATORIUM PRZETWÓRSTWA TWORZYW SZTUCZNYCH Ćwiczenie nr 3A Imię i Nazwisko
Techniki korekcyjne wykorzystywane w metodzie kinesiotapingu
Techniki korekcyjne wykorzystywane w metodzie kinesiotapingu Jak ju wspomniano, kinesiotaping mo e byç stosowany jako osobna metoda terapeutyczna, jak równie mo e stanowiç uzupe nienie innych metod fizjoterapeutycznych.
W³aœciwoœci kompozytów polietylenowych z udzia³em modyfikowanego zwi¹zkiem silanowym wodorotlenku magnezu i dodatkiem acetyloacetonianu elaza(iii)
POLIMERY 0, 56,nr ANNA WOJTALA ICSO Blachownia ul. Energetyków 9, 7-5 Kêdzierzyn-KoŸle e-mail: wojtala.a@icso.com.pl W³aœciwoœci kompozytów polietylenowych z udzia³em modyfikowanego zwi¹zkiem silanowym
PRZEKŁADNIKI PRĄDOWE Z OTWOREM OKRĄGŁYM TYPU ASR PRZEKŁADNIKI PRĄDOWE NA SZYNÊ SERII ASK PRZEKŁADNIKI PRĄDOWE Z UZWOJENIEM PIERWOTNYM TYPU WSK
PRZEK DNIKI PR DOWE W SNOŒCI PRZEK DNIKÓW obudowa wykonana z wysokoudarowego, niepalnego, tworzywa, w³asnoœci samogasn¹ce obudowy przek³adników s¹ zgrzewane ultradÿwiêkowo, niklowane zaciski obwodu wtórnego
tworzywo polimerowe/metal
156 Badania wytrzyma³oœci na odrywanie po³¹czeñ klejowych... Dariusz UBKOWSKI Instytut In ynierii Materia³ów Polimerowych i Barwników ul. M. Sk³odowskiej-Curie 55, 87-1 Toruñ Badania wytrzyma³oœci na odrywanie
4.3. Warunki życia Katarzyna Gorczyca
4.3. Warunki życia Katarzyna Gorczyca [w] Małe i średnie w policentrycznym rozwoju Polski, G.Korzeniak (red), Instytut Rozwoju Miast, Kraków 2014, str. 88-96 W publikacji zostały zaprezentowane wyniki
WPŁYW WARUNKÓW DYSPERGOWANIA MONTMORYLONITU W ŻYWICY EPOKSYDOWEJ NA WŁAŚCIWOŚCI MECHANICZNE I MORFOLOGIĘ NANOKOMPOZYTÓW
5-2011 T R I B O L O G I A 169 Zbigniew PAWELEC *, Marcin KOSTRZEWA **, Mohammed BAKAR ** WPŁYW WARUNKÓW DYSPERGOWANIA MONTMORYLONITU W ŻYWICY EPOKSYDOWEJ NA WŁAŚCIWOŚCI MECHANICZNE I MORFOLOGIĘ NANOKOMPOZYTÓW
i elektromagnetyczne ISO 5599/1 Seria
Rozdzielacze pneumatyczne i elektromagnetyczne ISO 99/1-1010 Rozdzielacze pneumatyczne i elektromagnetyczne ISO rozmiar 1 Rozdzielacze pneumatyczne i elektromagnetyczne ISO rozmiar Technopolimerowe rozdzielacze
Seria 64 - odporne farby naszkliwne na porcelanê, Bone China i Vitreous China
1/6 Seria 64 - odporne farby naszkliwne na porcelanê, Bone China i Vitreous China Farby Serii 64 mo na stosowaæ we wszystkich w temperaturze ok. 130 st C. konwencjonalnych metodach zdobienia jak sitodruk
EA16, EB16, EA17, EA19, EA12 TABLICOWE MIERNIKI ELEKTROMAGNETYCZNE Amperomierze i woltomierze
EA16, EB16, EA17, EA19, EA12 TABLICOWE MIERNIKI ELEKTROMAGNETYCZNE Amperomierze i woltomierze EA12 EA19 EA17 EA16 EB16 ZASTOSOWANIE Tablicowe mierniki elektromagnetyczne typu EA12, EA16, EB16, EA17, EA19
System wizyjny do wyznaczania rozp³ywnoœci lutów
AUTOMATYKA 2007 Tom 11 Zeszyt 3 Marcin B¹ka³a*, Tomasz Koszmider* System wizyjny do wyznaczania rozp³ywnoœci lutów 1. Wprowadzenie Lutownoœæ okreœla przydatnoœæ danego materia³u do lutowania i jest zwi¹zana
gdy wielomian p(x) jest podzielny bez reszty przez trójmian kwadratowy x rx q. W takim przypadku (5.10)
5.5. Wyznaczanie zer wielomianów 79 gdy wielomian p(x) jest podzielny bez reszty przez trójmian kwadratowy x rx q. W takim przypadku (5.10) gdzie stopieñ wielomianu p 1(x) jest mniejszy lub równy n, przy
Ćwiczenie: "Ruch harmoniczny i fale"
Ćwiczenie: "Ruch harmoniczny i fale" Opracowane w ramach projektu: "Wirtualne Laboratoria Fizyczne nowoczesną metodą nauczania realizowanego przez Warszawską Wyższą Szkołę Informatyki. Zakres ćwiczenia:
Kompozyty polimerowo-drzewne polietylenu du ej gêstoœci z nanokrzemionk¹ zawieraj¹c¹ immobilizowane nanocz¹stki srebra
192 POLIMERY 2012, 57,nr3 REGINA JEZIÓRSKA ), MARIA ZIELECKA, AGNIESZKA SZADKOWSKA, MAGDALENA WENDA, LIDIA TOKARZ Instytut Chemii Przemys³owej ul. Rydygiera 8, 01-793 Warszawa Kompozyty polimerowo-drzewne
USTAWA. z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa. Dz. U. z 2015 r. poz. 613 1
USTAWA z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa Dz. U. z 2015 r. poz. 613 1 (wybrane artykuły regulujące przepisy o cenach transferowych) Dział IIa Porozumienia w sprawach ustalenia cen transakcyjnych
Badania skuteczności działania filtrów piaskowych o przepływie pionowym z dodatkiem węgla aktywowanego w przydomowych oczyszczalniach ścieków
Uniwersytet Rolniczy im. Hugona Kołł łłątaja w Krakowie, Wydział Inżynierii Środowiska i Geodezji Katedra Inżynierii Sanitarnej i Gospodarki Wodnej K r z y s z t o f C h m i e l o w s k i Badania skuteczności
4. OCENA JAKOŒCI POWIETRZA W AGLOMERACJI GDAÑSKIEJ
4. OCENA JAKOŒCI POWIETRZA 4.1. Ocena jakoœci powietrza w odniesieniu do norm dyspozycyjnych O jakoœci powietrza na danym obszarze decyduje œredni poziom stê eñ zanieczyszczeñ w okresie doby, sezonu, roku.
ROZPORZÑDZENIE MINISTRA ÂRODOWISKA 1) z dnia 19 listopada 2008 r.
Dziennik Ustaw Nr 215 11878 Poz. 1366 1366 ROZPORZÑDZENIE MINISTRA ÂRODOWISKA 1) z dnia 19 listopada 2008 r. w sprawie rodzajów wyników pomiarów prowadzonych w zwiàzku z eksploatacjà instalacji lub urzàdzenia
ZAMKNIÊCIA PRZECIWPANICZNE
ZAMKNIÊCIA PRZECIWPANICZNE IDEA PUSH-BAR okucia budowlane kompleksowo drewno PCV aluminium ZAMKNIÊCIA PRZECIWPANICZNE IDEA Zamkniêcie przeciwpaniczne IDEA zosta³o zaprojektowane i przetestowane na zgodnoœæ
wêgiel 19 28 38 48 59 70 79 88 drewno 15 21 28 36 44 52 60 68
wêgiel drewno 19 28 38 48 59 70 79 88 15 21 28 36 44 52 60 68 Kocio³ SOLID EKO jest eliwnym, automatycznym kot³em na paliwa sta³e wyposa onym w dodatkowe rusztowe palenisko sta³e do spalania drewna kawa³kowego,
Klasyfikacja i oznakowanie substancji chemicznych i ich mieszanin. Dominika Sowa
Klasyfikacja i oznakowanie substancji chemicznych i ich mieszanin Dominika Sowa Szczecin, 8 maj 2014 Program prezentacji: 1. Definicja substancji i mieszanin chemicznych wg Ustawy o substancjach chemicznych
WYJASNIENIA I MODYFIKACJA SPECYFIKACJI ISTOTNYCH WARUNKÓW ZAMÓWIENIA
Szczecin dnia 28.07.2015r. Akademia Sztuki w Szczecinie Pl. Orła Białego 2 70-562 Szczecin Dotyczy: Przetarg nieograniczony na dostawę urządzeń i sprzętu stanowiącego wyposażenie studia nagrań na potrzeby
Techniczne nauki М.М.Zheplinska, A.S.Bessarab Narodowy uniwersytet spożywczych technologii, Кijow STOSOWANIE PARY WODNEJ SKRAPLANIA KAWITACJI
Techniczne nauki М.М.Zheplinska, A.S.Bessarab Narodowy uniwersytet spożywczych technologii, Кijow STOSOWANIE PARY WODNEJ SKRAPLANIA KAWITACJI SKLAROWANEGO SOKU JABŁKOWEGO Skutecznym sposobem leczenia soku
Modyfikacja recyklatu z folii poliamidowo-polietylenowej traw¹ morsk¹
Modyfikacja recyklatu z folii poliamidowo-polietylenowej traw¹ morsk¹ 549 Zenon TARTAKOWSKI, Justyna LEWANDOWSKA-KOSYL, Mateusz KOSYL Zak³ad Tworzyw Polimerowych, Instytut In ynierii Materia³owej, Zachodniopomorski
Nanokompozyty POM/POSS struktura i w³aœciwoœci termiczne
Nanokompozyty POM/POSS struktura i w³aœciwoœci termiczne 171 Dorota CZARNECKA-KOMOROWSKA, Tomasz STERZYÑSKI Politechnika Poznañska, Instytut Technologii Materia³ów, Zak³ad Tworzyw Sztucznych ul. Piotrowo
Wp³yw modyfikowanego haloizytu na strukturê, w³aœciwoœci cieplne i mechaniczne poliamidu 6
24 POLIMERY 2013, 58,nr1 IZABELLA LEGOCKA, EWA WIERZBICKA ), TALAL M. J. AL-ZAHARI, OSAZUWA OSAWARU Instytut Chemii Przemys³owej im. prof. Ignacego Moœcickiego ul. Rydygiera 8, 01-793 Warszawa Wp³yw modyfikowanego
E-9 09/04. Zespó³ kot³ów stoj¹cych SUPRASTAR MKN 90...1170-9 M/L. Materia³y projektowe. Uk³ady kaskadowe. Zawartoœæ opracowania:
ateria³y projektowe 09/0 Zespó³ kot³ów stoj¹cych SUPRASTAR Uk³ady kaskadowe KN 90...70-9 /L Zawartoœæ opracowania: Strona. Typy dostarczanych kot³ów. Zakres stosowania kot³ów w uk³adach kaskadowych. Wyposa
TABLICOWE MIERNIKI ELEKTROMAGNETYCZNE TYPU EA16, EB16, EA17, EA19, EA12. PKWiU Amperomierze i woltomierze ZASTOSOWANIE
TABLICOWE MIERNIKI ELEKTROMAGNETYCZNE Amperomierze i woltomierze TYPU EA16, EB16, EA17, EA19, EA12 PKWiU 33.20.43-30.37 EA12 EA19 EA17 EA16 EB16 ZASTOSOWANIE Tablicowe mierniki elektromagnetyczne typu
Lekcja 173, 174. Temat: Silniki indukcyjne i pierścieniowe.
Lekcja 173, 174 Temat: Silniki indukcyjne i pierścieniowe. Silnik elektryczny asynchroniczny jest maszyną elektryczną zmieniającą energię elektryczną w energię mechaniczną, w której wirnik obraca się z
Badanie właściwości nanokompozytów żywicy epoksydowej zmodyfikowanej polimetakrylanem metylu
Agnieszka WAŁĘKA, Jowita SZYMAŃSKA, Anita BIAŁKOWSKA, Marcin KOSTRZEWA, Mohamed BAKAR Uniwersytet Technologiczno-Humanistyczny w Radomiu, WMTiW, Katedra Technologii Materiałów Organicznych, ul. Chrobrego
INFORMACJA O PRODUKCIE
INFORMACJA O PRODUKCIE Wysokojakoœciowe ³añcuchy IWIS - Wszystkie czêœci sk³adowe s¹ wykonane z uszlachetnionej stali z zachowaniem najwy szej dok³adnoœci. añcuchy te s¹ ulepszane cieplnie i hartowane.
ANALOGOWE UKŁADY SCALONE
ANALOGOWE UKŁADY SCALONE Ćwiczenie to ma na celu zapoznanie z przedstawicielami najważniejszych typów analogowych układów scalonych. Będą to: wzmacniacz operacyjny µa 741, obecnie chyba najbardziej rozpowszechniony
DZIA 4. POWIETRZE I INNE GAZY
DZIA 4. POWIETRZE I INNE GAZY 1./4 Zapisz nazwy wa niejszych sk³adników powietrza, porz¹dkuj¹c je wed³ug ich malej¹cej zawartoœci w powietrzu:...... 2./4 Wymieñ trzy wa ne zastosowania tlenu: 3./4 Oblicz,
W³aœciwoœci mechaniczne wyrobów wytworzonych technologi¹ FDM z poliamidu
W³aœciwoœci mechaniczne wyrobów wytworzonych technologi¹ FDM z poliamidu 467 Katarzyna MYD OWSKA, Zenon TARTAKOWSKI Zak³ad Tworzyw Polimerowych, Instytut In ynierii Materia³owej, Zachodniopomorski Uniwersytet
Wp³yw celulozy na w³aœciwoœci mechaniczne i termomechaniczne wulkanizatów wytworzonych z mieszanek kauczuku naturalnego z jej udzia³em
POLIMERY, 56, nr 8 JANUSZ DATTA ), EWA G OWIÑSKA Politechnika Gdañska Wydzia³ Chemiczny Katedra Technologii Polimerów ul. Narutowicza /, 8- Gdañsk Wp³yw celulozy na w³aœciwoœci mechaniczne i termomechaniczne
Janusz Kazimierz Krochmal* MO LIWOŒCI OCENY ZAILENIA OŒRODKÓW PIASZCZYSTO-ILASTYCH NA PODSTAWIE POMIARU K TA FAZOWEGO**
WIERTNICTWO NAFTA GAZ TOM 28 ZESZYT 1 2 2011 Janusz Kazimierz Krochmal* MO LIWOŒCI OCENY ZAILENIA OŒRODKÓW PIASZCZYSTO-ILASTYCH NA PODSTAWIE POMIARU K TA FAZOWEGO** 1. MATERIA BADAWCZY Próbki do badañ
kot³y serii MAX KOT Y SERII MAX
kot³y serii MAX KOT Y SERII MAX Nowoœci¹ w ofercie PW DEFRO s¹ kot³y du ych mocy EKOPELL MAX zaprojektowane do spalania biomasy i spe³niaj¹ce wszystkie wymagania znowelizowanej normy PN-EN 303-5. W kot³ach
TAH. T³umiki akustyczne. w wykonaniu higienicznym
T³umiki akustyczne w wykonaniu higienicznym TH test Higieniczny: HK/B/0375/01/2010 T³umik akustyczny TH z wyjmowanymi kulisami. TH s¹ przeznaczone do t³umienia ha³asu przenoszonego przez przewody prostok¹tne