Przedmiotowy System Oceniania z języka polskiego dla klasy II G na rok szkolny 2015/16. Zespół Szkół Nr 2 w Bieczu

Transkrypt

1 Przedmiotowy System Oceniania z języka polskiego dla klasy II G na rok szkolny 2015/16 Zespół Szkół Nr 2 w Bieczu nauczyciel uczący: Agnieszka Pyznar Obszary oceniania Ocenianiu podlegają wiedza i umiejętności określone programem nauczania oraz następujące formy aktywności ucznia: a) pisemne: wypracowania, testy, sprawdziany (literackie, gramatyczne), dyktanda, kartkówki, prace domowe na określony temat, formy wypowiedzi poznane w szkole podstawowej i gimnazjum: notatka, plan, opis, opowiadanie, charakterystyka, sprawozdanie, streszczenie, rozprawka, reportaż, artykuł, recenzja, wywiad, pamiętnik, dziennik; pisma użytkowe: list, ogłoszenie, zaproszenie, dedykacja, reklama, podanie, życiorys, curriculum vitae (cv), b) ustne: aktywność (kreatywność) na lekcjach, wypowiedzi ustne na zadany temat, czytanie tekstów, recytacja, udział w dyskusji (argumentowanie, wnioskowanie, przemówienie), c) praktyczne: praktyczne posługiwanie się podstawowymi pojęciami i terminami wyszczególnionymi w programie nauczania, przygotowanie do lekcji, praca w grupie, rozwiązywanie problemów (umiejętność zastosowania wiedzy przedmiotowej w sytuacji praktycznej),inscenizacja, prezentacja informacji przygotowanej samodzielnie, a także prace nadobowiązkowe, jak np.: realizacja projektu (gazetka, album, plakat, pomoc dydaktyczna, audycja radiowa, nagranie itp.), przygotowanie i prowadzenie fragmentu lekcji, udział w konkursie przedmiotowym (języka polskiego), recytatorskim, ortograficznym; W celu sprawdzenia wiadomości i osiągnięć edukacyjnych ucznia ustala się następujące formy oceniania: 1) kontrola ustna: a) odpowiedź obejmująca materiał nie więcej niż z trzech jednostek tematycznych, b) odpowiedź podczas lekcji powtórzeniowych. 2) kontrola pisemna: a) kartkówka - krótka praca pisemna przeprowadzona z jednej jednostki tematycznej, nie więcej jednak niż z 3 ostatnich lekcji. b) sprawdzian - praca pisemna więcej niż z trzech jednostek tematycznych (wpis ocen do dziennika kolorem czerwonym).

2 c) praca klasowa - praca pisemna jedno lub dwugodzinna po zrealizowaniu materiału z danego działu lub omówieniu danej lektury (wpis ocen do dziennika kolorem czerwonym). d) praca semestralna i podsumowująca wyniki nauczania na danym poziomie (wpis ocen do dziennika kolorem czerwonym), e) test - praca pisemna przeprowadzana w postaci zadań/pytań otwartych, wielokrotnego wyboru lub innej formie ustalonej przez nauczyciela, f) test diagnozujący - praca pisemna przeprowadzana na początku roku szkolnego w postaci zadań/pytań otwartych, wielokrotnego wyboru lub innej formie ustalonej przez nauczyciela. 3) kontrola i ocena prac domowych, 4) aktywność i zaangażowanie w procesie dydaktycznym (zadania dodatkowe, konkursy, projekty) Sprawdzanie wiadomości i umiejętności ucznia. 1. Każdy dział programowy z nauki o języku kończy się testem lub pracą klasową. 2. Prace klasowe, sprawdziany z nauki o języku, sprawdziany ortograficzne, dyktanda są obowiązkowe i zapowiadane z tygodniowym wyprzedzeniem. Podany jest także zakres sprawdzanych wiadomości i umiejętności. 3. Ocenie podlegać może pisemna praca samodzielna ucznia na lekcji związana z tematem omawianych zagadnień, której poziom trudności dostosowany jest do zdobytych już wcześniej umiejętności ucznia. 4. Sprawdzian i kartkówka, trwające nie dłużej niż 15 min, nie muszą być zapowiadane. Zakres sprawdzania nimi stopnia opanowania materiału jest następujący: a) wiadomości z 3 ostatnich lekcji; b) sprawdzenie jakości wykonania pracy domowej; c) krótkie zestawy zadań do pracy z tekstem; d) drobne kartkówki ortograficzne w związku z bieżącym tematem; e) testy ze znajomości lektury (w dniu jej omawiania). 5. Sprawdzian trwający dłużej niż 15 minut musi być zapowiedziany. 6. Uczeń jest zobowiązany przychodzić na lekcje przygotowany, przez co rozumie się: a) posiadanie zeszytu, podręcznika, wymaganych pomocy naukowych, b) przestrzeganie ustalonych zasad i porządku w czasie trwania lekcji, c) znajomość materiału z trzech ostatnich lekcji, d) wykonanie pracy domowej, e) przeczytanie zadanego przez nauczyciela tekstu literackiego. 7. Aktywność ucznia na lekcji i poza obowiązkowymi zajęciami może być nagrodzona stopniem lub plusem. Pięć plusów to ocena bardzo dobra. 8. Na każdej lekcji sprawdzane są ilościowo prace domowe, zaś jakościowo w miarę potrzeb. 9. Pisemne prace domowe uczeń jest zobowiązany oddać w ustalonym terminie. Nieoddanie pracy skutkuje oceną niedostateczną. 10. Pracą domową jest również przeczytanie tekstu literackiego. Niewykonanie takiej pracy skutkuje oceną niedostateczną.

3 11. Prace pisemne muszą być napisane czytelnie, a zeszyty przedmiotowe prowadzone estetycznie. 12. Uczeń ma obowiązek uzupełnienia notatek (także zadań domowych) za czas swojej nieobecności w ciągu trzech dni szkolnych po powrocie do szkoły. 13. Uczeń może poprawiać oceny z pisemnych prac klasowych, sprawdzianów, odpowiedzi ustnych w terminie uzgodnionym z nauczycielem. WYMAGANIA EDUKACYJNE NA OCENY SZKOLNE Z JĘZYKA POLSKIEGO KLASA II GIMNAZJUM OCENA CELUJĄCA Ocenę celującą otrzymuje uczeń, którego wyniki w pracy sytuują się na poziomie osiągnięć ponadpodstawowych. Uczeń taki musi spełniać poniższe wymagania kryterialne w zakresie następujących kompetencji polonistycznych : a) słuchania i mówienia uczeń powinien: - posiadać umiejętności samodzielnego zbudowania spójnego, logicznego, bezbłędnego językowo i wykazującego się wysokim poziomem merytorycznym kilkuminutowego wystąpienia, bezpośrednio w trakcie zajęć lekcyjnych, - posiadać umiejętność wygłaszania przemówień i referatów, wykorzystując świadomie użyte tropy i figury retoryczne, - umieć dokumentować swe wystąpienia wszechstronną i bogatą erudycją polonistyczną i interdyscyplinarną, b) czytania tekstów słownych i odczytywania innych tekstów kultury uczeń powinien: - posiadać umiejętność samodzielnej pracy z ponadprogramowym tekstem literackim, popularnonaukowym i naukowym, - praktycznie wykorzystywać, przetwarzać i interpretować treści rozmaitych przekazów medialnych, - samodzielnie analizować i interpretować dzieła ikonograficzne, c) pisania uczeń powinien: - proponować własne, urozmaicone graficznie i formalnie formy notowania, - podejmować świadome próby tworzenia reportażu, eseju, felietonu, - napisać pracę literacką większych rozmiarów, przemówienie, wystąpienie, referat, - brać udział i osiągać sukcesy w konkursach języka polskiego na szczeblu rejonowy i wojewódzkim, - uczestniczyć w konkursach literackich organizowanych na terenie gminy i powiatu, - podejmować aktywną działalność literacką lub kulturalną w różnych formach np. w kółku polonistycznym, teatralnym, dziennikarskim,

4 d) nauki o języku uczeń powinien: - wykazać ponadprogramowe zainteresowania językoznawcze, - podejmować samodzielne próby poszerzania wiedzy językowej w oparciu o wskazaną literaturę przedmiotu e) lektury uczeń powinien: - legitymować się erudycją wynikającą z własnej, ponadprogramowej lektury, - odwoływać się do niej w wystąpieniach ustnych i pracach pisemnych, - śledzić aktualne wydarzenia literackie i artystyczne f) pojęć uczeń powinien: - posługiwać się bogatym słownictwem terminologicznym, świadomie i funkcjonalnie używać pojęć literackich i kulturowych. OCENA BARDZO DOBRA Ocenę bardzo dobrą otrzymuje uczeń, którego wyniki w pracy sytuują się na poziomie osiągnięć ponadpodstawowych. Uczeń taki w zakresie swych kompetencji polonistycznych spełniać musi poniższe wymagania kryterialne: a) słuchanie i mówienie: - uważnie słucha wypowiedzi nauczycieli i uczniów podczas lekcji i w innych miejscach, w których prowadzone są zajęcia (np. biblioteka, muzeum itp.), - wyraża własny punkt widzenia w sposób jasny i przekonujący, - bierze aktywny udział w dyskusji jako nadawca i odbiorca wypowiedzi, - buduje precyzyjne wypowiedzi jednozdaniowe i wielozdaniowe w sytuacjach oficjalnych i nieoficjalnych, - udziela wyczerpujących odpowiedzi i informacji z odpowiednią intonacją, - aktywnie uczestniczy w rozmowie na rozmaite tematy, - szanuje zdanie rozmówcy i interpretuje opinie dyskutantów, - poprawnie i spójnie opowiada na wybrany temat; oddaje treść właściwą barwą, natężeniem i intonacją głosu, - poprawnie posługuje się formami wypowiedzi: dyskusja, opis przeżycia, charakterystyka postaci, sprawozdanie (z lektury, filmu, widowiska teatralnego, audycji), streszczenie tekstu popularnonaukowego i fabularnego utworu literackiego, - bezbłędnie wygłasza z pamięci fragmenty poezji i prozy, poparte próbą głosowej interpretacji tekstu. b) czytanie tekstów słownych i odczytywanie innych tekstów kultury: - płynnie i bezbłędnie czyta z właściwą intonacją, - interpretacyjnie czyta teksty epickie, liryczne i dramatyczne, - krytycznie i świadomie cicho czyta tekst inspirujący do konstruktywnego myślenia i działania - wykorzystuje i modyfikuje informacje zawarte w tekście,

5 - cytuje, - zna literackie środki wyrazu, a także środki wyrazu teatru, filmu i mediów, - posiada umiejętność krytycznej analizy treści przekazów medialnych, - analizuje i interpretuje reklamy, - korzysta z różnego rodzaju słowników, wydawnictw encyklopedycznych, antologii, dzieł zebranych, serii wydawniczych, zbiorów muzealnych jako źródła informacji; c) pisanie: - sprawnie redaguje wszystkie pisemne formy wypowiedzi objęte programem nauczania: notatka (różne typy), opis sytuacji i przeżyć, streszczenie, charakterystyka postaci, opowiadanie, opowiadanie z dialogiem, sprawozdanie z lektury, filmu, spektaklu, z wydarzenia z życia, recenzja filmu, koncertu, książki, rozprawka, artykuł prasowy. - tworzy przypisy i bibliografię. d) nauka o języku: sprawne świadome i funkcjonalne wykorzystanie wiedzy językowej z zakresu: - komunikacji językowej (odróżnianie informacji od opinii, wypowiedzi o charakterze emocjonalnym i perswazyjnym, etyka mowy w różnych sytuacjach komunikacyjnych, dostrzeganie w wypowiedzi przejawów agresji i manipulacji) - fleksji (części mowy odmienne i nieodmienne, nieosobowe formy czasownika imiesłowy), - składni (wypowiedzenia pojedyncze, wypowiedzenia złożone), - słowotwórstwa (budowa słowotwórcza wyrazu, analiza słowotwórcza wyrazu, wyraz podzielny i niepodzielny słowotwórczo, sposoby tworzenia wyrazów pochodnych, treść i zakres wyrazu, skróty i skrótowce), - ortografii i interpunkcji (znajomość zasad i reguł ortograficznych i interpunkcyjnych oraz umiejętność ich zastosowania udokumentowana bezbłędnym zapisem tekstu). e) lektura: - uczeń bardzo dobrze zna wszystkie wskazane przez nauczyciela lektury programowe, co świadczy o świadomym i krytycznym zapoznaniu się z ich treścią, - umieszcza dojrzały, krytyczny komentarz w wypowiedziach ustnych, - aktywnie uczestniczy w dyskusji nad lekturą, - tworzy oryginalne, samodzielne, krytyczne, o wysokim poziomie literackim prace pisemne, f) pojęcia: - bezbłędnie wskazuje, nazywa i definiuje obowiązujące według ustaleń programowych pojęcia teoretycznoliterackie, językowe i kulturowe: czynnie posługuje się nimi w pracach pisemnych i wypowiedziach ustnych. OCENA DOBRA

6 Ocenę dobrą otrzymuje uczeń, który w zakresie swych kompetencji polonistycznych spełnia poniższe wymagania: a) słuchanie i mówienie: - krytycznie słucha wypowiedzi innych osób, - wyraża własny punkt widzenia w sposób jasny i przekonujący, - bierze aktywny udział w dyskusji jako nadawca i odbiorca wypowiedzi, - buduje precyzyjne wypowiedzi jednozdaniowe i wielozdaniowe w sytuacjach oficjalnych i nieoficjalnych, - udziela wyczerpujących odpowiedzi i informacji z odpowiednią intonacją, - aktywnie uczestniczy w rozmowie na rozmaite tematy, - szanuje zdanie rozmówcy i interpretuje opinie dyskutantów, - barwnie i spójnie opowiada na wybrany temat; oddaje treści właściwą barwą, natężeniem i intonacją głosu, - poprawnie posługuje się następującymi formami wypowiedzi: dyskusja, wykład, opis przeżycia, charakterystyka postaci, sprawozdanie (z lektury, filmu, widowiska teatralnego, audycji), streszczenie tekstu popularnonaukowego i fabularnego utworu literackiego, - bezbłędnie wygłasza z pamięci wiersz i fragmenty prozy wskazane przez nauczyciela; b) czytanie tekstów słownych i odczytywanie innych tekstów kultury: - uczeń płynnie i bezbłędnie czyta z właściwą intonacją, - interpretacyjnie czyta teksty epickie, liryczne i dramatyczne, - krytycznie cicho czyta tekst inspirujący do konstruktywnego myślenia i działania, - wykorzystuje i modyfikuje informacje zawarte w tekście, - cytuje, - zna literackie środki wyrazu, a także środki przekazu teatru, filmu, mediów, - posiada umiejętność krytycznej analizy treści przekazów medialnych, - analizuje i interpretuje reklamy, - korzysta z różnego rodzaju słowników, antologii, dzieł zebranych, serii wydawniczych, zbiorów muzealnych jako źródła informacji. c) pisanie: - poprawnie redaguje wszystkie formy wypowiedzi objęte programem nauczania: notatka (różne typy), opis sytuacji i przeżyć, streszczenie, charakterystyka postaci, opowiadanie, opowiadanie z dialogiem, sprawozdanie, recenzja z filmu, koncertu i książki, rozprawka, artykuł prasowy, - tworzy przypisy, bibliografie i próbuje je praktycznie zastosować. d) nauka o języku: - uczeń sprawnie i funkcjonalnie wykorzystuje wiedzę językową z zakresu: komunikacji językowej(odróżnianie informacji od opinii, wypowiedzi o charakterze emocjonalnym i perswazyjnym, etyka mowy w różnych sytuacjach komunikacyjnych, dostrzeganie w wypowiedzi przejawów agresji i manipulacji) fleksji (części mowy odmienne i nieodmienne, nieosobowe formy czasownika imiesłowy),

7 składni (wypowiedzenia pojedyncze i złożone), słowotwórstwa (budowa słowotwórcza wyrazu, analiza słowotwórcza wyrazu, wyraz podzielny i niepodzielny słowotwórczo, sposoby tworzenia wyrazów pochodnych, treść i zakres wyrazu, skróty i skrótowce), ortografii i interpunkcji (znajomość zasad i reguł ortograficznych i interpunkcyjnych oraz umiejętność ich zastosowania udokumentowana bezbłędnym zapisem). e) lektura: - uczeń bardzo dobrze zna wszystkie wskazane przez nauczyciela lektury programowe, co świadczy o zapoznaniu się z ich treścią, - stosuje dojrzały, krytyczny komentarz w wypowiedziach ustnych, - aktywnie uczestniczy w dyskusji nad lekturą, - tworzy samodzielnie, o dość wysokim poziomie literackim, prace pisemne; f) pojęcia: - wskazuje, nazywa i definiuje obowiązujące według ustaleń programowych pojęcia teoretycznoliterackie, językowe i kulturowe, czynnie posługuje się nimi w pracach pisemnych i wypowiedziach ustnych. OCENA DOSTATECZNA Ocenę dostateczną otrzymuje uczeń, który w zakresie swych kompetencji polonistycznych spełnia poniższe wymagania: a) słuchanie i mówienie: - krytycznie słucha wypowiedzi, - próbuje brać aktywny udział w dyskusji jako nadawca i odbiorca wypowiedzi, - buduje wypowiedzi jednozdaniowe i wielozdaniowe w sytuacjach oficjalnych i nieoficjalnych, - udziela odpowiedzi z odpowiednią intonacją, - uczestniczy w rozmowie na rozmaite tematy, - spójnie opowiada na wybrany temat, - próbuje posługiwać się następującymi formami wypowiedzi: dyskusja, wywiad, opis przeżycia, charakterystyka postaci, sprawozdanie (z lektury, filmu, widowiska teatralnego, audycji), streszczenie tekstu popularnonaukowego i fabularnego utworu literackiego, - wygłasza z pamięci wiersze i fragmenty prozy wskazane przez nauczyciela. b) czytanie tekstów słownych i odczytywanie innych tekstów kultury: - płynnie czyta z właściwą intonacją, - próbuje interpretacyjnie czytać teksty epickie, liryczne i dramatyczne, - cicho czyta tekst inspirujący do przemyśleń i twórczego działania, - wykorzystuje informacje zawarte w tekście, - cytuje, - zna podstawowe środki wyrazu, literatury, teatru, filmu i mediów, - próbuje analizować treści przekazów medialnych,

8 - analizuje reklamy, - korzysta z różnego rodzaju słowników. c) pisanie: - redaguje pisemne formy objęte programem nauczania w kl. II (dopuszcza się nieliczne błędy kompozycyjne, stylistyczne i językowe), - zna zasady tworzenia przypisów i bibliografii, d) nauka o języku: - uczeń funkcjonalnie wykorzystuje wiedzę z zakresu: komunikacji językowej(odróżnianie informacji od opinii, wypowiedzi o charakterze emocjonalnym i perswazyjnym, etyka mowy w różnych sytuacjach komunikacyjnych, dostrzeganie w wypowiedzi przejawów agresji i manipulacji) fleksji (części mowy odmienne i nieodmienne, nieosobowe formy czasownika imiesłowy), składni (wypowiedzenia pojedyncze i złożone), słowotwórstwa (budowa słowotwórcza wyrazu, analiza słowotwórcza wyrazu, wyraz podzielny i niepodzielny słowotwórczo, sposoby tworzenia wyrazów pochodnych, treść i zakres wyrazu, skróty i skrótowce), ortografii i interpunkcji - znajomość zasad i reguł ortograficznych i interpunkcyjnych (dopuszcza się błędy II stopnia i nieliczne błędy I stopnia). e) lektura: - uczeń w zadowalającym stopniu zna wszystkie wskazane przez nauczyciela lektury programowe, co świadczy o zapoznaniu się z ich treścią, - komentuje treści lektur w wypowiedziach ustnych, - próbuje aktywnie uczestniczyć w dyskusji nad lekturą, - redaguje samodzielne o dość wysokim poziomie literackim prace pisemne; f) pojęcia: - wskazuje, nazywa i definiuje podstawowe pojęcia teoretycznoliterackie, językowe i kulturowe obowiązujące według ustaleń programowych w kl. II, - próbuje posługiwać się nimi w pracach pisemnych i wypowiedziach ustnych. OCENA DOPUSZCZAJĄCA Ocenę dopuszczającą otrzymuje uczeń, który w zakresie swych kompetencji polonistycznych spełnia poniższe wymagania: a) słuchanie i mówienie: - próbuje krytycznie słuchać wypowiedzi, - wyraża własne zdanie, - próbuje uczestniczyć w rozmowie na rozmaite tematy, - przy pomocą nauczyciela, buduje wypowiedzi jednozdaniowe i wielozdaniowe w sytuacjach oficjalnych i nieoficjalnych,

9 - udziela odpowiedzi z odpowiednią intonacją, - szanuje zdanie rozmówcy i interpretuje z pomocą nauczyciela opinii dyskutantów, - opowiada na wskazany temat z pomocą nauczyciela, - próbuje posługiwać się wymaganymi programem nauczania formami wypowiedzi z wydatną pomocą nauczyciela. b) czytanie tekstów słownych i odczytywanie innych tekstów kultury: - płynnie czyta z właściwą intonacją, - cicho czyta tekst ze zrozumieniem, - wykorzystuje informacje zawarte w tekście, - cytuje, - zna podstawowe środki wyrazu literatury, teatru, filmu, mediów, - analizuje reklamy z pomocą nauczyciela, - korzysta z różnego rodzaju słowników, encyklopedii. c) pisanie: - uczeń zna główne wyznaczniki form wypowiedzi objętych programowymi treściami nauczania w kl. II oraz czyni próby ich poprawnego redagowania. d) nauka o języku: - uczeń funkcjonalnie stosuje wiedzę językową w zakresie: komunikacji językowej (podstawowe zagadnienia zawarte w programie nauczania kl. II, fleksji (podstawowe zagadnienia zawarte w programie nauczania kl. II), słowotwórstwa (budowa słowotwórcza wyrazu, analiza słowotwórcza wyrazu z pomocą nauczyciela, rozróżnianie skrótów i skrótowców), składni (rozróżnianie i budowanie wypowiedzi pojedynczych i złożonych, równoważników zdań), ortografii i interpunkcji - znajomość zasad i reguł ortograficznych i interpunkcyjnych (w pisowni dopuszcza się błędy I i II stopnia; umiejętność analizy i poprawy tych błędów z pomocą nauczyciela); e) lektura: - wykazuje ogólną znajomość wskazanych przez nauczyciela lektur programowych, co świadczy o zapoznaniu się z ich treścią, - komentuje treści lektur w wypowiedziach ustnych wspomaganych przez nauczyciela, - tworzy samodzielne pisemne prace literackie, f) pojęcia: - wskazuje i nazywa obowiązujące według ustaleń programowych podstawowe pojęcia teoretyczne, językowe i kulturalne oraz definiuje je z pomocą nauczyciela, - próbuje posługiwać się nimi w wypowiedziach ustnych.

10 OCENA NIEDOSTATECZNA Ocenę niedostateczną otrzymuje uczeń, który w zakresie swych kompetencji polonistycznych nie spełnia wymagań na ocenę dopuszczającą. Uczeń taki nie jest w stanie wykonać z pomocą nauczyciela zadań o niewielkim stopniu trudności, a posiadane braki w wiadomościach i umiejętnościach uniemożliwiają mu edukację na wyższym poziomie (w klasie trzeciej). Przedmiotowy System Oceniania do podręczników Świat w słowach i obrazach i Gramatyka i stylistyka Temat lekcji Teksty literackie, teksty kultury, treści językowe i stylistyczne, formy wypowiedzi Uczeń: Podstawowy P Poziom wymagań Uczeń: Ponadpodstawowy PP Czy radio musi być kumplem? Rozmowy o radiu wywiady (s. 344) zapoznaje się z informacjami na temat Romany Bobrowskiej, Andrzeja Sikorowskiego, Jerzego Madeyskiego słucha czytania wypowiada się na temat roli radia w swoim życiu opowiada o swoich ulubionych audycjach radiowych uogólnia temat tekstu wyjaśnia, na czym polega specyfika przekazu radiowego wymienia znanych twórców radiowych czyta głośno z podziałem na role wynotowuje sformułowania na temat radia, z którymi się zgadza komentuje opinie rozmówców, prezentując własne zdanie cytuje opinie rozmówców dotyczące możliwości, jakie stwarza radio w kontaktach z odbiorcą wyjaśnia, na czym polega wg Romany Bobrowskiej wyższość radia nad telewizją cytuje z wypowiedzi Jerzego Madeyskiego zdanie, z którym zgodziłaby się bohaterka pierwszego wywiadu wymienia medium, które Andrzej Sikorowski uważa za bardziej wymagające od dziennikarzy Roman Włodek Radio: przewodnik czy kumpel? (s. 349) zapoznaje się z informacjami na temat Romana Włodka czyta cicho ze zrozumieniem, mając na uwadze informacje podane w tekście wyjaśnia, na czym, wg autora, polegają zmiany we współczesnym radiu prezentuje własną opinię na temat współczesnego radia, zawierającą

11 cytuje fragmenty zawierające opinię autora na temat zmian, które zaszły w radiu wymienia nazwy różnych form radiowych odpowiedź na pytanie zawarte w tytule artykułu wskazuje różnice między poszczególnymi formami radiowymi redaguje artykuł na temat swojej wizji przyszłości radia Bądź świadomym telewidzem! Królowie domowego ekranu, czyli o telegatunkach. Czym jest kultura popularna? (s. 352) czyta cicho ze zrozumieniem, mając na uwadze informacje podane w tekście używa pojęć: kultura masowa, kultura popularna, kicz wymienia przekaźniki kultury masowej wymienia formy i dziedziny twórczości należące do sfery kultury masowej wyjaśnia, czym jest kultura popularna, kicz ocenia i wartościuje wytwory kultury popularnej podaje przykłady programów telewizyjnych, które można uznać za kicz wymienia cechy typowe dla utworu reprezentującego kulturę popularną Życie w odcinkach (o operach mydlanych i telenowelach) (s. 356) używa pojęcia telenowela wymienia tytuły znanych telenowel czyta cicho ze zrozumieniem, mając na uwadze informacje podane w tekście wymienia charakterystyczne cechy telenoweli wyjaśnia, czym jest telenowela podaje przyczyny popularności telenowel układa dialog między postaciami z kadru telenoweli uzupełnia podane stwierdzenie wybranym sformułowaniem, uzasadniając swój wybór Zamknięto moje ulubione kino, czyli o formach nieosobowych czasownika Powtórzenie wiadomości o czasowniku. Nieosobowe formy czasownika. Bezokolicznik oraz formy zakończone na -no, -to (podręcznik Gramatyka i stylistyka, s. 9 15) odróżnia czasownik od innych części mowy na podstawie znaczenia i pytań rozpoznaje, określa i tworzy formy osoby, liczby, czasu i rodzaju rozpoznaje i tworzy formy trybu oznajmującego, rozkazującego, przypuszczającego rozróżnia i tworzy czasowniki dokonane i niedokonane stosuje różne formy czasownikowe w zależności od formy wypowiedzi celowo stosuje różne tryby czasownika w wypowiedziach ustnych i pisemnych stosuje strony czasownika w zależności od rodzaju tekstu stosuje nieregularne formy czasowników nazywa strony czasownika przekształca stronę czynną na bierną i odwrotnie poprawnie stosuje w wypowiedziach bezokoliczniki, formy zakończone na -no i -to oraz konstrukcje z się rozróżnia czasowniki przechodnie i nieprzechodnie pisze poprawnie cząstki świadomie stosuje nieosobowe formy czasownika w wypowiedziach ustnych i pisemnych redaguje notatkę, wykorzystując

12 -bym, -byś, -by nieosobowe formy czasownika zna i stosuje zasady pisowni zakończeń czasowników w czasie przeszłym odróżnia formy osobowe czasownika od nieosobowych nazywa nieosobowe formy czasownika: bezokolicznik, formy zakończone na -no i -to rozpoznaje w tekście konstrukcje z się przekształca zdania z nieosobową formą czasownika na zdania z formą osobową i odwrotnie poprawnie zapisuje zakończenia bezokoliczników -śći -źć korzysta ze słownika ortograficznego sporządza instrukcję obsługi lub przepis, wykorzystując nieosobowe formy czasownika Jak pisać rozprawkę? Myślę i decyduję o argumentowaniu i rozprawce. Zestaw zadań (s. 24) Rozprawka (podręcznik Gramatyka i stylistyka, s ) używa pojęć: teza, argument, wniosek rozpoznaje rozprawkę wśród innych form wypowiedzi rozróżnia tezę, argument, wniosek formułuje tezę gromadzi argumenty stosuje słownictwo wprowadzające kolejne argumenty gromadzi słownictwo wyrażające własne stanowisko redaguje rozprawkę, stosując właściwy porządek treści wyjaśnia znaczenie pojęć: teza, argument, wniosek wymienia cechy rozprawki jako formy wypowiedzi wskazuje w cudzym tekście cechy rozprawki gromadzi i selekcjonuje argumenty stosuje bogate słownictwo podkreslające własne stanowisko redaguje rozprawkę, zachowując wszystkie cechy formy Zobacz: Przedmiotowy system oceniania: Kryteria oceny rozprawki Kryteria oceny rozprawki (z użyciem argumentów zaczerpniętych z literatury)

13 Dlaczego wąż? Biblia Stary Testament: Wygnanie z raju, fragmenty Księgi Rodzaju (3,1 14, 16 24) (s. 8) zapoznaje się z informacjami na temat Księgi Rodzaju czyta głośno odpowiada na pytania, cytując odpowiednie fragmenty tekstu omawia elementy świata przedstawionego opowiada o przebiegu wydarzeń podaje motywy działania bohaterów dostrzega symbole w tekście rozpoznaje styl biblijny znajduje w tekście przykłady cech stylu biblijnego dobiera określenia do podanych rzeczowników zapoznaje się ze wskazówkami Jak czytać Biblię (s. 12)? redaguje streszczenie czyta głośno, dokonując interpretacji ocenia i komentuje motywy działania bohaterów wyjaśnia sens opowieści wyjaśnia znaczenie symboli występujących w tekście wyjaśnia, czym cechuje się styl biblijny podaje źródła inspiracji autorów ksiąg biblijnych, korzystając z wydawnictw encyklopedycznych omawia wskazówki Jak czytać Biblię (s. 12)? Wędrówka drogą do wolności Biblia Stary Testament: Wędrówka do Ziemi Obiecanej, fragmenty Księgi Rodzaju (3,1 14, 16 24) i Księgi Wyjścia (3,1 12, 14,31, 15,22 27, 16,1 5, 16,13 15,35, 20,1 5) (s. 14) czyta głośno zapoznaje się z informacjami na temat Księgi Rodzaju i Księgi Wyjścia odpowiada na pytania, cytując odpowiednie fragmenty tekstu wymienia biblijne postacie i miejsca zapisuje w punktach przebieg wędrówki, korzystając z mapki opowiada o kolejnych etapach wędrówki określa formę słów skierowanych do bohatera, wykorzystując podane słownictwo odnajduje w tekście motywy czyta głośno, dokonując interpretacji dostrzega związki między kolejnymi etapami wędrówki opowiada o kolejnych etapach wędrówki, łącząc opowiadanie z opisem miejsc i charakterystyką postaci wyjaśnia symboliczne znaczenie motywów wskazuje historyczny i kulturowy kontekst dzieła uzasadnia własne zdanie wyjaśnia znaczenie zwrotów i wyrażeń wywodzących się z Biblii opracowuje fragment scenariusza w formie opowiadania Dekalog na ekranie Krzysztof Kieślowski Dekalog, np. odcinek I lub X ogląda film ocenia film formułuje tezę analizuje i interpretuje dzieło filmowe bierze czynny udział w dyskusji gromadzi argumenty na poparcie tezy zabiera głos w dyskusji redaguje recenzję Poetyckie rozważania o sprawiedliwości Jan Twardowski Sprawiedliwość zapoznaje się z informacjami na temat Jana Twardowskiego wyjaśnia znaczenie słowa dzieli się swoimi refleksjami na temat sprawiedliwości czyta głośno, dokonując

14 (s. 239) sprawiedliwość interpretacji podaje skojarzenia do wyrazu sprawiedliwość czyta głośno (wyraźnie i wyraziście) określa tematykę wypowiedzi podmiotu lirycznego porównuje swoje refleksje o sprawiedliwości ze sformułowaniami na jej temat obecnymi w wierszu wyjaśnia znaczenie pojęcia całość wyjaśnia, czym jest paradoks wskazuje w tekście elementy mowy wyjaśnia istotę paradoksu używa pojęcia paradoks nazywa pozostałe element utworu wskazuje w tekście paradoks rozwija podane stwierdzenie uzasadnia, że tekst jest utworem poetyckim wskazuje w tekście elementy religijne Czasownik czy przymiotnik, czyli imiesłów przymiotnikowy Imiesłowy przymiotnikowe (podręcznik Gramatyka i stylistyka, s ) odróżnia imiesłowy przymiotnikowe od innych form czasownika klasyfikuje imiesłowy przymiotnikowe jako nieosobowe formy czasownika oznaczające czynność i odpowiadające na pytania przymiotnika odmienia imiesłowy przymiotnikowe przez przypadki, liczby i rodzaje rozróżnia imiesłowy przymiotnikowe czynne i bierne zna kryterium podziału imiesłowów przymiotnikowych na czynne i bierne stosuje imiesłów przymiotnikowy w funkcji przydawki lub orzecznika celowo i poprawnie stosuje imiesłowy przymiotnikowe dla osiągnięcia większej spójności tekstu wnioskuje na temat fleksji imiesłowów przymiotnikowych i jej związków z przymiotnikiem tworzy imiesłowy przymiotnikowe przekształca konstrukcje z osobową formą czasownika w konstrukcje z imiesłowem przymiotnikowym i na odwrót redaguje notatkę, wykorzystując imiesłowy przymiotnikowe Kim jest syn marnotrawny? Biblia Nowy Testament: zapoznaje się z informacjami na temat Ewangelii wg św. Łukasza czyta głośno, dokonując interpretacji Syn marnotrawny Ewangelia wg św. Łukasza (15, 11 32) (s. 20) czyta głośno rozpoznaje w utworze przypowieść wylicza podstawowe cechy przypowieści podaje informacje na temat czasu, miejsca i uczestników zdarzeń opowiada o przebiegu wydarzeń określa reakcję bohatera nazywa cechy charakteru postaci ogląda reprodukcję obrazu podaje tytuły znanych przypowieści definiuje przypowieść charakteryzuje i ocenia postacie odczytuje ukryty sens przypowieści oraz jej wymowę dostrzega uniwersalizm postaci i wydarzeń formułuje prawdy ogólne wynikające z przypowieści redaguje bardziej zrozumiałą wersję wypowiedzi bohatera interpretuje kompozycję malarską porównuje elementy świata

15 przedstawionego w tekście z obrazem redaguje opis obrazu Biblijny hymn na cześć miłości Biblia Nowy Testament: Hymn o miłości Pierwszy List do Koryntian (13, 1 13) zapoznaje się z informacjami na temat Pawła z Tarsu uważnie słucha czytanego tekstu określa tematykę tekstu czyta głośno, dokonując interpretacji konkretyzuje obrazy poetyckie charakteryzuje uczucie miłości (s. 27) opowiada o swoich wrażeniach czytelniczych wylicza cechy miłości rozpoznaje i nazywa wartości formułuje wnioskina podstawie analizy kompozycji tekstu dostrzega logiczną kompozycję tekstu wyjaśnia celowość użycia wyliczeń dzieli tekst na części kompozycyjne ze względu na różnice tematyczne uzasadnia, że utwór jest hymnem klasyfikuje utwór jako hymn wymienia cechy hymnu jako pieśni Tylko maluchom się nie nudziło... Jan Twardowski O maluchach (s. 237) czyta głośno (wyraźnie i wyraziście) opowiada o swoich wrażeniach czytelniczych opowiada o sytuacji lirycznej czyta głośno, dokonując interpretacji zastępuje wymienione czynności sformułowaniami o bardziej ogólnym znaczeniu wymienia czynności maluchów wyjaśnia, czym jest paradoks nazywa czynności dorosłych wyjaśnia istotę paradoksu używa pojęcia paradoks wskazuje w tekście paradoks określa związek między językiem wiersza, jego tematem i bohaterami Poetyckie wyznanie miłości Konstanty Ildefons Gałczyński Rozmowa liryczna (s. 216) zapoznaje się z informacjami na temat Konstantego Ildefonsa Gałczyńskiego czyta głośno (wyraźnie i wyraziście) określa formę wiersza określa temat rozmowy czyta głośno, dokonując interpretacji wypowiada się na temat odpowiedzi, jakich udziela pytana osoba podaje cechy tekstu, które czynią z niego utwór poetycki nazywa relacje łączące osoby mówiące dookreśla sytuację, w której toczy się rozmowa wskazuje źródła liryzmu porównuje dialog z dowolnej powieści z dialogiem tworzącym wiersz

16 Pieśń III (s. 218) czyta głośno (wyraźnie i wyraziście) cytuje fragmenty ujawniające podmiot liryczny podaje informacje na temat podmiotu lirycznego określa adresata wypowiedzi, cytując odpowiednie fragmenty tekstu określa relacje łączące nadawcę i adresata czyta głośno, dokonując interpretacji wyjaśnia, czym jest anafora i pytanie retoryczne określa funkcję anafory i pytania retorycznego w poetyckiej wypowiedzi wyjaśnia, czego dotyczą refleksje wywoływane poetycką wypowiedzią nazywa dominujący element języka poetyckiej wypowiedzi odczytuje anaforę i pytania retoryczne analizuje język utworu wymienia elementy wiersza wpływające na jego muzyczność wyjaśnia, do jakiego typu liryki należy wiersz Poeta jak sędzia Czesław Miłosz Który skrzywdziłeś zapoznaje się z informacjami na temat Czesława Miłosza wyjaśnia sens fragmentu Ewangelii św. Mateusza (s. 221) czyta fragment Ewangelii św. Mateusza czyta głośno, dokonując interpretacji czyta głośno (wyraźnie i wyraziście) określa kontekst historyczny określa problematykę wiersza nazywa formę, w jakiej wypowiada się podmiot liryczny odczytuje zwroty pozwalające rozpoznać adresata wyjaśnia, jak podmiot liryczny pojmuje rolę poety odtwarza postawę moralną podmiotu lirycznego rozwija wybrane sformułowanie nazywa i charakteryzuje adresata charakteryzuje otoczenie adresata wypowiedzi charakteryzuje otoczenie nadawcy ustala, czego dotyczy fragment o charakterze przestrogi porównuje język wiersza z językiem fragmentu Ewangelii w celu wyciagnięcia wniosków wyjaśnia, na jakiej podstawie wiersz można zaliczyć do tekstów lirycznych cytuje fragment wiersza dotyczący roli poety Kiedy czytając, a kiedy przeczytawszy? imiesłów przysłówkowy współczesny i uprzedni Imiesłowy przysłówkowe (podręcznik Gramatyka i stylistyka, s ) odróżnia imiesłowy przysłówkowe od innych form czasownika klasyfikuje imiesłowy przysłówkowe jako nieosobowe, nieodmienne formy czasownika wnioskuje na temat sposobu tworzenia imiesłów przysłówkowych zna kryterium podziału imiesłowów przysłówkowych na współczesne i uprzednie rozróżnia imiesłowy przysłówkowe współczesne i uprzednie stosuje imiesłowy przysłówkowe w funkcji okolicznika

17 tworzy imiesłowy przysłówkowe przekształca konstrukcje z osobową formą czasownika na konstrukcje z imiesłowem przysłówkowym i na odwrót zna i stosuje zasady pisowni zakończeń -łszyi -wszy wnioskuje na temat pisowni zakończeń -łszyi -wszy celowo i poprawnie używa imiesłowów przysłówkowych w wypowiedziach ustnych i pisemnych korzysta ze słownika frazeologicznego Poznajemy powieść historyczną Henryk Sienkiewicz Krzyżacy Zadania do lektury (s. 70) Słowa są zwierciadłem (s. 66) zapoznaje się z informacjami na temat Henryka Sienkiewicza czyta cicho ze zrozumieniem opowiada o swoich wrażeniach czytelniczych określa czas i miejsce akcji podaje przykłady zdarzeń budzących śmiech, lęk, współczucie odróżnia postacie i wydarzenia historyczne od postaci i wydarzeń fikcyjnych nazywa i wyjaśnia motywy działania bohaterów dzieli bohaterów na głównych, drugoplanowych i epizodycznych redaguje plan ramowy najważniejszych wydarzeń charakteryzuje bohaterów porządkuje wydarzenia składające się na fragment akcji powieści wyróżnia i nazywa wątki utworu odróżnia powieść historyczną od innych rodzajów powieści podaje wyróżniki powieści historycznej wskazuje w fabule przykłady podanych motywów omawia ideał rycerza chrześcijańskiego redaguje charakterystykę porównawczą przyporządkowuje postacie do poszczególnych wątków uzasadnia, ze utwór jest powieścią historyczną wypowiada się na temat przesłania utworu wyjaśnia symboliczne znaczenie motywów uzasadnia, że bohater jest przykładem ideału rycerskiego porównuje bohatera z innymi literackimi postaciami rycerzy redaguje rozprawkę Jak narodziła się powieść Świat w gabinecie luster, czyli o powieści (s. 74) czyta cicho ze zrozumieniem, wybierając odpowiednie informacje posługuje się terminem epika odróżnia postać autora od narratora używa pojęć: narrator pierwszoosobowy, narrator trzecioosobowy podaje cechy utworów epickich wyjaśnia znaczenie pojęć: narrator pierwszoosobowy, narrator trzecioosobowy wyjaśnia pojęcie fabuły podaje wyróżniki wymienionych gatunków epickich wymienia znane gatunki epickie wymienia utwory będące omawia utwory poprzedniczki powieści

18 poprzedniczkami powieści podaje cechy powieści realistycznej kwalifikuje podane powieści do odpowiednich odmian gatunkowych kwalifikuje podane powieści do odpowiednich odmian gatunkowych, uzasadniając decyzję formułuje definicję powieści Porównujemy bohaterów powieści Krzyżacy Sienkiewicza, czyli charakterystyka porównawcza Charakterystyka porównawcza (podręcznik Gramatyka i stylistyka, s ) rozróżnia pojęcia: literatura popularna, literatura wysoka Zobacz: Przedmiotowy system oceniania: Kryteria oceny charakterystyki porównawczej postaci literackich O człowieku pełnym sprzeczności Zbigniew Herbert O dwu nogach Pana Cogito (s. 244) zapoznaje się z informacjami na temat Zbigniewa Herberta i sentencji filozoficznych czyta głośno (wyraźnie i wyraziście) podaje informacje na temat podmiotu lirycznego wyjaśnia znaczenie nazwy bohatera lirycznego gromadzi przymiotniki i rzeczowniki nazywające cechy nóg rozpoznaje i nazywa motywy wykorzystane w utworze podaje przykłady związków frazeologicznych z wyrazem noga wyjaśnia znaczenia podanych związków frazeologicznych czyta głośno, dokonując interpretacji na podstawie zgromadzonego słownictwa wypowiada się na temat przeszłości bohatera lirycznego charakteryzuje bohatera lirycznego wyjaśnia symboliczne znaczenia wskazanych motywów wykorzystuje znaczenia motywów do przedstawienia osobowości bohatera lirycznego proponuje własną wersję interpretacyjną motywu nóg rozpoznaje i charakteryzuje różne postawy życiowe rozpoznaje filozoficzny charakter utworu redaguje wypowiedź w imieniu bohatera lirycznego Przypominamy wiadomości o wypowiedzeniu pojedynczym i złożonym Powtórzenie wiadomości o wypowiedzeniu (podręcznik Gramatyka i stylistyka, s ) rozpoznaje zdanie jako wypowiedzenie zawierające orzeczenie wyrażone osobową formą czasownika wskazuje w tekście orzeczenia rozróżnia orzeczenie czasownikowe i wnioskuje na temat różnicy między zdaniem złożonym a wypowiedzeniem złożonym stosuje odpowiednią interpunkcję zdania pojedynczego

19 imienne rozróżnia zdania pojedyncze rozwinięte i nierozwinięte opisuje sytuacje przedstawione na ilustracjach, używając wyłącznie zdań pojedynczych / zdań złożonych rozpoznaje zdanie złożone jako wypowiedzenie zawierające co najmniej dwa orzeczenia wyrażone osobową formą czasownika ze zdań pojedynczych tworzy zdania złożone rozróżnia zdanie i równoważnik zdania rozróżnia wypowiedzenie złożone Poznajemy fragmenty epopei Homera Homer Iliada (fragmenty, s. 33) wyjaśnia, czym jest mit i mitologia wymienia znane mity zapoznaje się z informacjami na temat Homera i Iliady czyta cicho ze zrozumieniem odczytuje informacje z osi czasu opowiada o znanych bogach i bohaterach mitologicznych zapisuje w punktach opinię bohatera ocenia zachowanie bohaterów redaguje artykuł hasłowy do encyklopedii omawia elementy świata przedstawionego zapisuje w punktach informacje o przebiegu wojny nazywa cechy bohaterów odnajduje w tekście motyw gniewu porównuje bohaterów utworu ze znanymi postaciami mitologicznymi oraz postaciami rycerzy wyjaśnia symboliczne znaczenie motywu gniewu wyjaśnia znaczenie pojęć: apostrofa, porównanie homeryckie, epos proponuje inne rozwinięcie tytułu utworu wyjaśnia sens apostrof i porównań używa pojęć: apostrofa, porównanie homeryckie, epos uzasadnia, że utwór jest eposem interpretuje kompozycję malarską odczytuje przykładowe apostrofy, porównania ogląda reprodukcję obrazu, dzieląc się swoimi wrażeniami O zdaniach złożonych współrzędnie Zdanie złożone współrzędnie (podręcznik Gramatyka i stylistyka, s ) odróżnia zdanie pojedyncze od złożonego odróżnia zdanie współrzędnie złożone od podrzędnie złożonego rozróżnia zdania złożone współrzędnie łączne, rozłączne, wynikowe i przeciwstawne przedstawia graficznie różne rodzaje zdań złożonych współrzędnie zna i poprawnie stosuje zasady interpunkcji w zdaniu złożonym współrzędnie świadomie i celowo posługuje się różnymi rodzajami zdań złożonych współrzędnie w zależności od

20 układa zdania złożone współrzędnie intencji wypowiedzi zna zasady interpunkcji w zdaniu złożonym współrzędnie przekształca zdania pojedyncze na złożone i odwrotnie O zmaganiach z przeciwnościami losu i własną słabością Homer Odyseja (fragment, s. 47) zapoznaje się z informacjami na temat Odysei czyta cicho ze zrozumieniem nazywa stany emocjonalne bohatera wyjaśnia sens porównania Infografika: Świat Homera (s. 30) omawia elementy świata przedstawionego wyjaśnia uniwersalizm motywu podróży opowiada o przebiegu wyprawy nazywa cechy bohaterów wyjaśnia zróżnicowanie stylistyczne języka postaci i narratora odczytuje rozbudowane porównanie wyjaśnia dosłowne znaczenie wyrazu odyseja charaktweryzuje narratora na podstawie jego wypowiedzi uzasadnia, że utwór jest eposem odnajduje w tekście motyw podróży gromadzi wyrazy bliskoznaczne korzysta ze słownika wyrazów bliskoznacznych wymienia tytuły poznanych eposów redaguje rozbudowany opis przeżyć bohatera odróżnia tekst narratora od wypowiedzi postaci wyjaśnia, czym charakteryzuje się epos redaguje opis przeżyć bohatera O walce rycerza Parsifala z własnymi pokusami O królu Arturze i Rycerzach Okrągłego Stołu Poszukiwanie świętego Graala. Przygody Pana Parsifala.Na podstawie poematów średniowiecznych i późniejszych opracowań napisał R. L. Green (s. 54) zapoznaje się z informacjami na temat króla Artura czyta cicho ze zrozumieniem omawia elementy świata przedstawionego uzupełnia podany niepełny plan wydarzeń wyodrębnia etapy wędrówki redaguje plan najważniejszych wydarzeń wyjaśnia symboliczne znaczenie motywu podróży porównuje podroż Parsifalaz wędrówką wybranejpostaci literackiej dostrzega przenośne znaczenie elementów fantastycznych odnajduje w tekście motyw podróży nazywa cechy bohaterów ocenia postawę bohaterów wskazuje źródła motywów fantastycznych oddziela prawdę historyczną od fikcji literackiej wyjaśnia, na czym polegał ideał rycerza sporządza kodeks postępowania rycerza

21 podsumowuje opowiedzianą historię rozróżnia elementy realistyczne i fantastyczne klasyfikuje utwór jako epos rycerski porównuje Rycerzy Okrągłego Stołu ze znanymi postaciami rycerzy obecnymi w literaturze podaje cechy eposu rycerskiego Dokąd zmierza ten pielgrzym? Cyprian Norwid Pielgrzym (s. 201) zapoznaje się z informacjami na temat Cypriana Norwida wyjaśnia znaczenie wyrazu pielgrzym korzysta ze słownika języka polskiego uważnie słucha wzorcowej recytacji łączy podmiot liryczny z bohaterem lirycznym utworu wypowiada się na temat losu bohatera lirycznego, celu jego wędrówki zaznacza graficznie kierunki wędrówki bohatera lirycznego wyjaśnia różnice między pielgrzymem, podróżnikiem a wędrowcem czyta głośno, dokonując interpretacji wymienia atrybuty pielgrzyma podaje tytuły utworów, w których występuje motyw podróży wyjaśnia symboliczne znaczenie motywu podróży formułuje kilkuzdaniową refleksję odnajduje w tekście motyw podróży Pan Cogito w podróży Zbigniew Herbert Modlitwa Pana Cogito podróżnika (s. 248). Jak skutecznie i uprzejmie uczestniczyć w dyskusji Zestaw zadań (s. 252) czyta głośno (wyraźnie i wyraziście) konkretyzuje bohatera lirycznego wyjaśnia znaczenie nazwy bohatera lirycznego charakteryzuje bohatera lirycznego cytuje apostrofę nazywa adresata wypowiedzi określa charakter wiersza (modlitwa) czyta głośno, dokonując interpretacji uzasadnia charakter wiersza (modlitwa) podaje przykłady utworów o podobnym charakterze uzasadnia niecodzienność modlitwy zawartej w wierszu konkretyzuje myślową zawartość podziękowań i próśb odczytuje zwroty i wyrażenia charakterystyczne dla modlitwy określa stosunek podmiotu lirycznego do świata wyodrębnia z tekstu wypowiedzi o charakterze podziękowania i prośby omawia sposób wartościowania świata przez podmiot liryczny wypisuje z tekstu nazwiska rzeczywistych postaci, nazwy miejscowości, budowli wyjaśnia symboliczne znaczenia wskazanych motywów odtwarza sytuacje związane z przywołanymi postaciami porównuje postać pielgrzyma z wiersza Norwida z Panem Cogito cytuje fragmenty pozwalające określić stosunek podmiotu lirycznego do świata na podstawie poznanych wierszy redaguje notkę biograficzną o Panu Cogito rozpoznaje i nazywa motywy

22 Czasem prościej znaczy gorzej Jan Twardowski Zaufałem drodze (s. 241) czyta głośno (wyraźnie i wyraziście) opowiada o sytuacji lirycznej określa formę wiersza odczytuje wyrazy, wersy, w których ujawnia się podmiot liryczny podaje informacje na temat podmiotu lirycznego wyjaśnia, czym jest frazeologizm czyta głośno, dokonując interpretacji wyjaśnia, na jakiej zasadzie zestawiono w wierszu drogę wąską i autostradę wyjaśnia sens użytych w tekście frazeologizmów wyjaśnia celowość użycia frazeologizmów w wypowiedzi poetyckiej odczytuje frazeologizmy z tekstu odnajduje w tekście motywy wyjaśnia symboliczne znaczenie motywów wykorzystuje symboliczne znaczenia motywów do odczytania refleksji wpisanych w teksty Żyjemy, wędrujemy Edward Stachura Wędrówką życie jest człowieka (s. 272) zapoznaje się z informacjami na temat Edwarda Stachury czyta głośno (wyraźnie i wyraziście) wypisuje z tekstu sentencje związane z życiem człowieka rozpoznaje metaforę i porównania w sentencjach wypisuje czasownikowe określenia życia człowieczego wybiera sformułowania charakteryzujące życie opisane w piosence czyta głośno, dokonując interpretacji wyjaśnia znaczenie metafory i porównań wyjaśnia symboliczne znaczenie motywu podróży wymienia utwory podejmujące temat życia jako wędrówki porównuje utwory podejmujące temat życia jako wędrówki wyjaśnia, co wpływa na muzyczność wiersza rozpoznaje motyw podróży charakteryzuje język utworu wskazuje w tekście refren i wyjaśnia, co go wyróżnia projektuje okładkę płyty słucha muzycznej adaptacji tekstu formułuje wrażenia dotyczące wysłuchanej muzycznej adaptacji tekstu redaguje rozprawkę O ulotności chwil Wisława Szymborska Nic dwa razy (s. 262) zapoznaje się z informacjami na temat Wisławy Szymborskiej czyta głośno (wyraźnie i wyraziście) omawia tematykę utworu nazywa podmiot liryczny czyta głośno, dokonując interpretacji wypowiada się na temat upływu czasu w poezji odtwarza zawartość myślową argumentów i komentuje je wyjaśnia znaczenia porównań i

23 określa czas wypowiadanych słów paradoksów dostrzega podobieństwo tekstu do wywodu naukowego wyjaśnia celowość użycia porównań i paradoksów odczytuje fragmenty przedstawiające tezę, argumenty, podsumowanie formułuje opinię na temat myśli wyrażonych aforyzmami odczytuje porównania i paradoksy cytuje fragmenty, które mogłyby zostać wpisane do pamiętnika jako aforyzmy rozwija wybrany fragment wiersza w formie luźnych refleksji podaje źródła muzyczności wiersza wyjaśnia znaczenia wybranych aforyzmów zestawia zdania z wersami w celu wyciągnięcia wniosków O zdaniach złożonych podrzędnie Zdania złożone podrzędnie (podręcznik Gramatyka i stylistyka, s ) potrafi wskazać w tekście zdania złożone podrzędnie przekształca zdanie pojedyncze na złożone podrzędnie tworzy zdania złożone podrzędnie przekształca zdanie pojedyncze na złożone podrzędnie, określa typ utworzonego zdania analizuje budowę zdań złożonych podrzędnie stawia pytania o zdania podrzędne analizuje budowę zdań złożonych podrzędnie poprawnie określa, którą część zdania zastępują poprawnie stosuje interpunkcje w zdaniach podrzędnie złożonych Poetycki nekrolog Jan Kochanowski Tren V (s. 181), Tren VII (s. 183), Tren VIII (s. 184) zapoznaje się z informacjami na temat Jana Kochanowskiego uważnie słucha wzorcowej recytacji opowiada o swoich wrażeniach czytelniczych nazywa bohaterkę liryczną przedstawia bohaterkę na podstawie wypowiedzi poetyckiej czyta głośno, dokonując interpretacji wyodrębnia i omawia obrazy poetyckie wyjaśnia, czym jest liryka bezpośrednia wyjaśnia celowość użycia środków poetyckich nazywa podmiot liryczny określa relacje między bohaterką liryczną a podmiotem lirycznym określa sytuację podmiotu lirycznego wypowiada się na temat stanu ducha, nastroju podmiotu lirycznego odróżnia lirykę bezpośrednią od pośredniej wskazuje i nazywa środki poetyckie używa pojęcia tren wylicza cechy trenu na podstawie

24 Władysław Broniewski Firanka, Brzoza (s. 186) definicji uzasadnia, że poznane teksty są trenami porównuje Treny Jana Kochanowskiego z wierszami Władysława Broniewskiego przedstawia obrazy poetyckie w formie rysunku lub dzieła malarskiego Czy Urszula Kochanowska jest szczęśliwa? Bolesław Leśmian Urszula Kochanowska (s. 203) Reprodukcja Wzniesienia błogosławionych do raju Hieronima Boscha (fragment, s. 204) podaje skojarzenia do wyrazu niebo wylicza określenia nieba zawarte we fragmentach Pisma Świętego i dokumentach Kościoła zapoznaje się z informacjami na temat Bolesława Leśmiana czyta głośno (wyraźnie i wyraziście) określa miejsce i czas prezentowanej w tekście sytuacji opisuje przestrzeń nieba wymienia i porządkuje zdarzenia wspominane przez bohaterkę nazywa uczucia, wrażenia i emocje bohaterki przytacza powiedzenia i zwroty frazeologiczne zawierające pojęcie niebo czyta głośno, dokonując interpretacji porównuje obraz nieba ukazany w Piśmie Świętym i w dokumentach Kościoła z obrazem nieba przedstawionym w wierszu wyjaśnia powody zmienności emocji na podstawie informacji przedstawiających postać Boga formułuje wnioski wyjaśnia symboliczne znaczenie motywu Boga i nieba podaje informacje na temat Boga wymienia cechy i atrybuty składające się na boskość porównuje realizację tych samych motywów w dziełach literackich i plastycznych odnajduje w tekście motyw Boga i nieba wyjaśnia funkcję narracji i dialogu w liryce formułuje hipotezę interpretacyjną, wykorzystując podane opinie wskazuje narrację i dialog Jeżeli spadnie śnieg, czyli zdania podrzędne okolicznikowe Zdania złożone z podrzędnym okolicznikowym (podręcznik Gramatyka i stylistyka, s ) rozpoznaje okolicznik jako część zdania określającą okoliczności czynności wyrażonej przez czasownik rozróżnia okoliczniki miejsca, czasu, sposobu, celu, przyczyny, warunku i przyzwolenia zamienia okoliczniki w zdaniu definiuje zdanie złożone z podrzędnym okolicznikowym omawia kryterium podziału zdań złożonych z podrzędnym okolicznikowym przekształca zdania pojedyncze na złożone z podrzędnym