Licencja Polskiego Komitetu Normalizacyjnego dla Optilog Serwis Marcin Górny, Sochaczew ( )

Transkrypt

1 POLSKA NORMA ICS PN-EN grudzień 2010 Wprowadza Zastępuje PN-EN 15635:2009 Stalowe statyczne systemy składowania Zastosowanie i utrzymanie urządzeń do składowania Norma Europejska ma status Polskiej Normy Copyright by PKN, Warszawa 2010 nr ref. PN-EN 15635:2010 Wszelkie prawa autorskie zastrzeżone. Żadna część niniejszej publikacji nie może być zwielokrotniana jakąkolwiek techniką bez pisemnej zgody Prezesa Polskiego Komitetu Normalizacyjnego

2 2 PN-EN 15635:2010 Przedmowa krajowa Niniejsza norma została opracowana przez KT nr 162 ds. Logistyki, Kodów Kreskowych i Gospodarki Magazynowej i zatwierdzona przez Prezesa PKN dnia 21 listopada 2010 r. Jest tłumaczeniem bez jakichkolwiek zmian angielskiej wersji Normy Europejskiej. W zakresie tekstu Normy Europejskiej wprowadzono odsyłacz krajowy oznaczony N1). Niniejsza norma zastępuje PN-EN 15635:2009. Odpowiedniki krajowe norm i innych dokumentów powołanych w niniejszej normie można znaleźć w katalogu Polskich Norm. Oryginały norm i innych dokumentów powołanych są dostępne w PKN. W sprawach merytorycznych dotyczących treści normy można zwracać się do właściwego Komitetu Technicznego PKN, kontakt:

3 NORMA EUROPEJSKA EUROPEAN STANDARD NORME EUROPÉENNE EUROPÄISCHE NORM EN listopad 2008 ICS Wersja polska Stalowe statyczne systemy składowania Zastosowanie i utrzymanie urządzeń do składowania Steel static storage systems Application and maintenance of storage equipment Systèmes de stockage statiques en acier Utilisation et maintenance de système de stockage Ortsfeste Regalsysteme aus Stahl Anwendung und Wartung von Lagereinrichtungen Niniejsza norma jest polską wersją Normy Europejskiej. Została ona przetłumaczona przez Polski Komitet Normalizacyjny i ma ten sam status co wersje oficjalne. Niniejsza Norma Europejska została przyjęta przez CEN 5 października 2008 r. Zgodnie z Przepisami wewnętrznymi CEN/CENELEC członkowie CEN są zobowiązani do nadania Normie Europejskiej statusu normy krajowej bez wprowadzania jakichkolwiek zmian. Aktualne wykazy norm krajowych, łącznie z ich danymi bibliograficznymi, można otrzymać na zamówienie w Centrum Zarządzania CEN lub w krajowych jednostkach normalizacyjnych będących członkami CEN. Niniejsza Norma Europejska istnieje w trzech oficjalnych wersjach (angielskiej, francuskiej i niemieckiej). Wersja w każdym innym języku, przetłumaczona na odpowiedzialność danego członka CEN na jego własny język i notyfikowana w Centrum Zarządzania CEN, ma ten sam status co wersje oficjalne. Członkami CEN są krajowe jednostki normalizacyjne następujących państw: Austrii, Belgii, Bułgaria, Cypru, Danii, Estonii, Finlandii, Francji, Grecji, Hiszpanii, Holandii, Irlandii, Islandii, Litwy, Luksemburga, Łotwy, Malty, Niemiec, Norwegii, Polski, Portugalii, Republiki Czeskiej, Rumunii, Słowacji, Słowenii, Szwajcarii, Szwecji, Węgier, Włoch i Zjednoczonego Królestwa. CEN Europejski Komitet Normalizacyjny European Committee for Standardization Comité Européen de Normalisation Europäisches Komitee für Normung Centrum Zarządzania: rue de Stassart, 36 B-1050 Brussels 2008 CEN All rights of exploitation in any form and by any means reserved worldwide for CEN national Members. nr ref. : E

4 Spis treści 2 Stronica Przedmowa Wprowadzenie Zakres normy Powołania normatywne Terminy i definicje Wymagania związane z obsługą Wymagania systemowe Planowanie systemów składowania Ważne dane związane z użytkownikiem Składanie i montaż Wymagane umiejętności i wymagania instrukcji Jakość montażu i projekt konstrukcji Aspekty montażu podlegające nadzorowi Zmiany w konfiguracji urządzeń do składowania Użytkowanie urządzeń do składowania Postanowienia ogólne dotyczące bezpieczeństwa Osoba odpowiedzialna za bezpieczeństwo urządzeń do składowania PRSES Tabliczki ostrzegające o obciążeniach bezpiecznych Szkolenia Dostęp do poziomów składowania Palety lub urządzenia pomocnicze do składowania ładunków Obciążenia Wymagania dotyczące palet Specjalne urządzenia pomocnicze wspomagające przenoszenie ładunków i specjalne ładunki Środki ostrożności konieczne dla użytkowania słabych palet lub palet ustawionych w niewłaściwym kierunku Jednostka ładunkowa Masa Stateczność ładunku Odstępy między jednostkami ładunkowymi Obsługa jednostek ładunkowych Ustawianie ładunków Zniszczenia urządzeń do składowania Użytkowanie palet drewnianych Ustawianie urządzeń pomocniczych wspomagających przenoszenie ładunków na podporach Ustawianie palet na posadzce Przeszkody na drodze transportowej Obsługa w strefach wysokiego składowania lub na pomostach zbudowanych na urządzeniach do składowania Luzy manipulacyjne na drodze transportowej Załadunek w regałach paletowych o zmiennej konfiguracji Załadunek w regałach wspornikowych wjezdnych Załadunek Kolejność załadunku i rozładunku regału wspornikowego wjezdnego Używanie dróg dostępu regału wspornikowego przejezdnego przez wózki Sztywność masztu wózka i płaskość posadzki Bezpieczeństwo użytkowanych urządzeń do składowania i ocena uszkodzonych elementów Procedury Zakres odpowiedzialności użytkownika...21

5 9.3 Zmniejszenie poziomu bezpieczeństwa (zapasu bezpieczeństwa) na skutek uszkodzeń Przeglądy urządzeń do składowania Postanowienia ogólne Przeglądy Przeglądy systemów automatycznego składowania Badanie uszkodzeń Procedury nadzorowania uszkodzeń Przegląd uszkodzeń na skutek przeciążeń belek nośnych, wsporników lub półek Przegląd zabezpieczeń połączeń belek Przegląd ram słupów pod kątem odchylenia od pionu Przegląd układów prowadzenia w wózkach VNA Zasady pomiaru i klasyfikacji uszkodzeń słupów i stężeń Metoda pomiaru uszkodzeń słupów i wartości graniczne odkształceń trwałych typowe dla systemów APR POZIOM ZIELONY wymagający wyłącznie nadzoru RYZYKO ŻÓŁTE niebezpieczne uszkodzenie wymagające działania w najbliższym możliwym terminie RYZYKO CZERWONE bardzo poważne uszkodzenie wymagające natychmiastowego działania Zasady oceny uszkodzeń belek nośnych regału Procedury postępowania w wypadku uszkodzeń Wymiana uszkodzonych elementów Typowe wzory uszkodzeń Schemat procedury przeglądu, Przegląd Ocena Działanie Zmiany wymagające przeglądu zasad składowania pod kątem bezpieczeństwa...29 Załącznik A (informacyjny) Obowiązki dostawcy...30 Załącznik B (informacyjny) Przykłady typowych tabliczek ostrzegających o obciążeniach...31 B.1 Tabliczki ostrzegające o obciążeniach...31 B.2 Wygląd tabliczek ostrzegających o obciążeniach...31 B.3 Szkolenia...31 B.4 Widoczność...31 B.5 Sprawdzenie informacji umieszczonej na tabliczkach ostrzegających o obciążeniach...31 B.6 Przeglądy urządzeń...31 B.7 Wymiary...31 Załącznik C (informacyjny) Uszkodzenia palet...46 Załącznik D (informacyjny) Bezpieczeństwo użytkowanych urządzeń do składowania i ocena uszkodzonych elementów...48 D.1 Zmniejszenie zapasu bezpieczeństwa uszkodzonych słupów lub stężeń regałów...48 D.2 Przeglądy urządzeń do składowania...50 D.2.1 Postanowienia ogólne...50 D.2.2 Plan przeglądów...50 D.2.3 Przegląd przeciążonych belek nośnych, wsporników lub półek...51 Załącznik E (informacyjny) Użytkowanie urządzeń do składowania Metoda wkładania i ustawiania...52 E.1 Postanowienia ogólne...52 E.2 Załadunek i niesymetryczne obciążenia...52 E.3 Nierównomierny rozkład obciążeń na paletach lub innych elementach...53 E.4 Niepoprawne wkładanie ładunków jednostkowych...54 E.5 Poprawne i niepoprawne umiejscowienie ładunków jednostkowych...54 Bibliografia

6 Przedmowa Niniejszy dokument () został opracowany przez Komitet Techniczny CEN/TC 344 Stalowe statyczne systemy składowania, którego sekretariat jest prowadzony przez UNI. Niniejsza Norma Europejska powinna uzyskać status normy krajowej, przez opublikowanie identycznego tekstu lub uznanie, najpóźniej do maja 2009 r. a normy krajowe sprzeczne z daną normą powinny być wycofane najpóźniej do maja 2009 r. Zwraca się uwagę, że niektóre elementy niniejszego dokumentu mogą być przedmiotem praw patentowych. CEN [i/lub CENELEC] nie będzie ponosić odpowiedzialności za zidentyfikowanie jakichkolwiek ani wszystkich takich praw patentowych. Zgodnie z Przepisami wewnętrznymi CEN/CENELEC do wprowadzenia niniejszej Normy Europejskiej są zobowiązane krajowe jednostki normalizacyjne następujących państw: Austrii, Belgii, Bułgarii, Cypru, Danii, Estonii, Finlandii, Francji, Grecji, Hiszpanii, Holandii, Irlandii, Islandii, Litwy, Luksemburga, Łotwy, Malty, Niemiec, Norwegii, Polski, Portugalii, Republiki Czeskiej, Rumunii, Słowacji, Słowenii, Szwajcarii, Szwecji, Węgier, Włoch i Zjednoczonego Królestwa. 4

7 0 Wprowadzenie 0.1 Eurokody dotyczące konstrukcji nośnych i budynków Komisja Wspólnot Europejskich (CEC) rozpoczęła prace nad opracowaniem zestawu zharmonizowanych reguł technicznych dla projektowania budynków i prac w zakresie inżynierii lądowej, które początkowo miały służyć jako alternatywa dla różnych reguł obowiązujących w krajach członkowskich, aby ostatecznie je zastąpić. Te reguły techniczne określa się mianem Eurokodów. Ponieważ określenie bezpiecznej nośności statycznych systemów składowania jest zadaniem z zakresu inżynierii konstrukcji, Eurokody są istotne, w szczególności EN i EN , w takim zakresie, w jakim to zadanie dotyczy projektowania. Zasady i wytyczne opracowane w CEN/TC 344 mają na celu rozwinięcie i wyjaśnienie wymagań Eurokodów, ponieważ znajdują one szczególnie zastosowanie w projektowaniu, podczas gdy specyfikacja, montaż i utrzymanie są traktowane jako wymagania szczególne dotyczące regałów. W niniejszej Normie Europejskiej rozważono zastosowanie i utrzymanie. 0.2 Dodatkowe Normy Europejskie dotyczące regałów Ze względu na różnice w kształcie elementów konstrukcyjnych, złożeń i rodzajów połączeń wymagane są dodatkowe informacje w stosunku do Eurokodów w celu zapewnienia wytycznych sztuki inżynierskiej. Niniejsze wytyczne są przeznaczone dla klienta lub konsultanta określającego wymagania, projektanta tworzącego projekt solidnej konstrukcji, montażysty budującego konstrukcję i użytkownika obsługującego i utrzymującego konstrukcję zgodnie ze specyfikacją projektu. Powyższe wraz z potrzebą zapewnienia zharmonizowanych reguł projektowania stało się przyczyną, że Europejska Federacja Regałowa (ERF) przejęła inicjatywę aby wspierać opracowanie szeregu Norm Europejskich dotyczących poszczególnych rodzajów regałów używanych w poszczególnych zastosowaniach (patrz bibliografia). 0.3 Dodatkowe informacje dotyczące EN W niniejszej Normie Europejskiej podano dodatkowe informacje w stosunku do tych w Eurokodach EN 1990 i EN 1991 mające zastosowanie w projektowaniu konstrukcji systemów do składowania (patrz również pren 15512) i w zamierzeniu ma być stosowana przez: a) komitety opracowujące normy dotyczące projektowania powiązanego wyrobu, badań i wykonania; b) klientów (np. w celu sformułowania ich szczególnych wymagań); c) podmiotów przygotowujących specyfikacje, projektantów, dostawców, montażystów i końcowych użytkowników wyrobu; d) odnośne władze nadzoru budowlanego. Zwykle wiedzę o szczególnych metodach obliczeń w celu określenia bezpiecznej nośności wyrobu oraz ekspertyzę właściwości technicznych elementów regałów należy uzyskiwać u producenta wyrobu. Te znormalizowane wyroby mogą mieć nieskończoną liczbę konfiguracji. Inżynieria konstrukcji stalowych wymaga szczególnej uwagi w odniesieniu do stosowanych zwykle przekrojów zimnogiętych oraz w odniesieniu do ogólnej i związanej ze zginaniem niestateczności ram. Użytkownicy powinni odwoływać się do pren w celu zdobycia większej ilości informacji o tych aspektach. Użytkownicy urządzeń do składowania powinni odwoływać się do EN w celu zapewnienia, że określony rozkład i konfiguracja nie są sprzeczne z metodami obsługi i zapewniają bezpieczne warunki obsługi w miejscu pracy. Niniejsza Norma Europejska zajmuje się tymi aspektami określonymi przez użytkownika. Zrozumiała specyfikacja użytkownika w celu wykonania bezpiecznego projektu urządzeń do składowania stanowi istotną podstawę zapewnienia i uzupełnienia bezpiecznych warunków pracy. Niniejsza Norma Europejska jest ważna również dla podmiotów specyfikujących i dostawców. 5

8 1 Zakres normy W niniejszej Normie Europejskiej określono wytyczne dla aspektów obsługi istotnych dla bezpieczeństwa konstrukcyjnego systemów składowania. Takie systemy działają z ciężkimi mechanicznymi urządzeniami obsługowymi w bezpośrednim sąsiedztwie statycznych urządzeń do składowania. Niniejsza Norma Europejska zmniejsza ryzyko i konsekwencje niebezpiecznej obsługi lub uszkodzenia konstrukcji. Pewne inne formy urządzeń do składowania są uwzględnione tylko częściowo i w odniesieniu do nich mogą być wymagane dalsze rozważania wychodzące poza zakres niniejszej Normy Europejskiej. W niniejszej Normie Europejskiej podano wytyczne w połączeniu z pren 15512, EN i EN w celu zapewnienia, że podmiot przygotowujący specyfikację, użytkownik i projektant będą świadomi wzajemnych ograniczeń we własnych dziedzinach, co zapewni powstanie bezpiecznego projektu. Z niniejszej Normy Europejskiej w szczególności wyłączono urządzenia do składowania wytwarzane z materiałów innych niż stal (z wyjątkiem pewnych urządzeń pomocniczych) i urządzeń przewidzianych do celów domowych. 2 Powołania normatywne Do stosowania niniejszego dokumentu są niezbędne podane niżej dokumenty powołane. W przypadku powołań datowanych ma zastosowanie wyłącznie wydanie cytowane. W przypadku powołań niedatowanych stosuje się ostatnie wydanie dokumentu powołanego (łącznie ze zmianami). EN 15629, Steel static storage systems The specification of storage equipment EN 15620, Steel static storage systems Adjustable pallet racking Tolerances, deformations and clearances 3 Terminy i definicje Dla celów niniejszego dokumentu stosuje się następujące terminy i definicje. 3.1 regał paletowy o zmiennej konfiguracji APR konstrukcja stalowa składająca się z ram i belek nośnych o regulowanej wysokości zawieszenia zaprojektowana specjalnie tak, aby podpierać urządzenia pomocnicze wspomagające przenoszenie ładunków i ładunki jednostkowe 3.2 obciążenie dopuszczalne obciążenie belki nośnej, ramy lub półki wskazane przez dostawcę urządzenia do składowania użytkownikowi na tabliczkach ostrzegających o obciążeniu na podstawie danych dostarczonych przez podmiot specyfikujący 3.3 obciążenie kolumny całkowita dopuszczalna masa wszystkich ładunków jednostkowych znajdujących się w kolumnie, wyłączając jakiekolwiek ładunki jednostkowe, które mogą być składowane na posadzce w obrysie kolumny 3.4 odstęp manipulacyjny nominalny wymiar między obiektami 6

9 3.5 obciążenie gniazda obciążenie, którym można obciążyć pojedyncze gniazdo regału z jednej strony 3.6 osoba odpowiedzialna osoba, która dzięki szkoleniom, doświadczeniu i wykształceniu ma wiedzę pozwalającą na efektywne wykonywanie zadań i z zakresu wymagań bezpieczeństwa 3.7 regał z układnicą regał paletowy z układem wąskich dróg transportowych obsługiwany przez układnicę przemieszczającą się na szynach i wspartą na konstrukcji regału 3.8 obciążenie ramy całkowita dopuszczalna masa wszystkich obciążeń przekazywanych na ramę przez elementy połączone z ramą 3.9 posadzka konstrukcja podłoża, na którym urządzenia są stawiane i do którego są mocowane w celu zapewnienia zakotwienia i stateczności 3.10 montażysta osoba wyszkolona i zakwalifikowana jako odpowiedzialna, która składa elementy i buduje regały na wyznaczonym miejscu UWAGA Zaleca się, aby montażysta był wyszkolony i doświadczony w wykonywanej pracy oraz nadzorowany i kontrolowany w celu zapewnienia, że jest zabezpieczone zdrowie i bezpieczeństwo pracowników oraz osób postronnych niewłaściwe układanie układanie lub pobieranie paletowych jednostek ładunkowych tam, gdzie promień skrętu lub długość wózka są większe niż szerokość drogi oraz część rozpatrywanego miejsca składowania palet używana przez widły wózka lub ładunek podczas obrotu do odłożenia lub pobrania palety 3.12 urządzenia pomocnicze wspomagające przenoszenie obciążeń LMA element do składowania stosowany w celu przenoszenia ładunków przez wózki podnośnikowe UWAGA Przykładami urządzeń pomocniczych wspomagających przenoszenie obciążeń są palety, pojemniki, kosze, skrzynki, beczki i stelaże sprzęt mechaniczny do manipulowania MHE sprzęt mechaniczny zastosowany do transportu jednostek ładunkowych do składowania 3.14 paleta płyta, posiadająca lub nie posiadająca nadbudowę, przeznaczona do składowania określonej ilości towaru tworzącej ładunek jednostkowy, umożliwiająca jego przewożenie i składowanie przy zastosowaniu sprzętu mechanicznego 7

10 3.15 paletowy ogranicznik miejsca składowania ogranicznik stosowany w celu ułatwienia operatorowi wózka widłowego umieszczanie ładunków jednostkowych we właściwej pozycji na regale 3.16 paletowy ogranicznik bezpieczeństwa ogranicznik stosowany w celu zapobiegania przypadkowym zderzeniom palet lub składowanym na nich ładunkom z innymi ładunkami jednostkowymi lub sprzętem, podczas załadunku towarów w gnieździe typ (a) urządzenie bezpieczeństwa, ochraniające przed niepożądanymi ruchami ładunku w regale i zapobiegające wysuwaniu się lub wypadaniu ładunków na drogę transportową lub na strefę dostępną dla ludzi typ (b) ogranicznik mający na celu zapobieganie przypadkowym zniszczeniom, umieszczany z reguły z tyłu gniazda w celu zapobiegania przypadkowym zderzeniom palet lub składowanych na nich ładunków z innymi urządzeniami takimi jak instalacja gaśnicza, mogącym wystąpić podczas załadunku 3.17 gniazda zdawczo-odbiorcze gniazda P i D lokalizacje składowania na końcach dróg używane jako punkt styku pomiędzy różnymi typami sprzętu do mechanicznego manipulowania ładunkiem UWAGA Gniazda P i D mogą być zastosowane jako punkt styku pomiędzy jednostką ładunkową a sprzętem manipulacyjnym, który jest przeznaczony do dróg międzyregałowych (takim jak wózki do pracy na bardzo wąskich drogach międzyregałowych (VNA) lub układnice) i przenośnikami lub swobodnie poruszającymi się wózkami, które obsługują instalację. Gniazda P i D mogą być także zastosowane do dokładnego ustalenia lokalizacji jednostki ładunkowej odpowiedniej do regału. Stosowane są często do tego wózki lub układnice posiadające ustalone skoki zębów wideł zapewniające dokładność w kierunkach X i Z podczas układania jednostki ładunkowej na poprzeczkach nośnych osoba odpowiedzialna za bezpieczeństwo systemu składowania PRSES osoba wyznaczona przez zarząd magazynu odpowiadająca za utrzymanie bezpieczeństwa obsługi systemu składowania w magazynie 3.19 specyfikacja szczegółowy opis wymagań użytkownika obejmujący specyfikację regałów i inne dane takie jak warunki otoczenia panujące w magazynie, konstrukcja podłoża, wymagania miejscowych władz itp., w tym wszystkie szczegóły mające wpływ na projekt instalacji lub samą konstrukcję 3.20 określona w specyfikacji dopuszczalna jednostka ładunkowa jednostka ładunkowa dopuszczalna do umieszczania w urządzeniu do składowania 3.21 podmiot specyfikujący osoba lub przedsiębiorstwo, które dostarcza dostawcy specyfikację opartą na wymaganiach użytkownika UWAGA Podmiot specyfikujący może być konsultantem, innym specjalistą, użytkownikiem lub dostawcą działającym jako podmiot specyfikujący dostawca przedsiębiorstwo, które dostarcza urządzenie do składowania UWAGA Przedsiębiorstwo może być rzeczywistym wytwórcą lub przedsiębiorstwem pośrednikiem pełniącym obowiązki dystrybutora. 8

11 3.23 całkowite obciążenie regału całkowite obciążenie dopuszczalne przenoszone przez wszystkie główne elementy nośne UWAGA Może to być obciążenie całkowite belek nośnych i półek w określonej strefie regału operator wózka osoba wyszkolona i odpowiedzialna za bezpieczne użytkowanie określonego rodzaju wózka widłowego lub w zakresie tego urządzenia UWAGA Termin ten dotyczy głównie urządzeń kierowanych przez kierowcę, może jednak obejmować również urządzenia zasilane kierowane przez operatora pieszego, jak i wózki paletowe obsługiwane ręcznie jednostka ładunkowa masa pojedynczego składowanego obiektu, który może zostać umieszczony i pobrany w jednej operacji 3.26 użytkownik firma lub osoba zarządzająca i użytkująca konstrukcję na co dzień i jest odpowiedzialna za utrzymanie bezpieczeństwa konstrukcji 3.27 składowanie pod kątem 90 umieszczanie lub zdejmowanie palet, gdy wózek widłowy wykonuje zakręt o 90 w stosunku do czoła regału w trakcie procesu załadunku i rozładunku UWAGA W trakcie wykonywania tego zakrętu żadna z części wózka lub ładunek nie wjeżdża w regał. 4 Wymagania związane z obsługą 4.1 Wymagania systemowe Przed pierwszym użyciem i ciągle w trakcie eksploatacji użytkownik powinien weryfikować, czy dane zawarte w specyfikacji projektu utrzymują ważność. 4.2 Planowanie systemów składowania W celu określenia bezpiecznego projektu urządzeń do składowania o odpowiedniej nośności użytkownik powinien przedstawić podmiotowi przygotowującemu specyfikację następujące informacje (patrz EN 15629): a) szczegóły dotyczące budynku, w którym przewiduje się umieszczenie systemu składowania i jego otoczenia; b) właściwości posadzki zastosowanej jako fundament pod regały i mechaniczne urządzenia obsługowe; c) szczegóły dotyczące składowanych towarów i specyfikacje wszystkich rodzajów palet lub innych rodzajów urządzeń pomocniczych służących do przenoszenia i składowania towarów; d) specyfikację dopuszczalnych obciążeń urządzeń do składowania; e) rozkład i konfigurację urządzeń zapewniający wystarczające odstępy manipulacyjne, wymagane w celu zapewnienia bezpiecznego załadunku i rozładunku towarów z uwzględnieniem zakładanego przepływu; f) specyfikację urządzeń obsługowych, które będą użytkowane, np. rodzaje wózków itp., w odniesieniu do urządzeń do składowania. (W EN zawarto informacje na temat wymagań odnośnie do promienia skrętu i szerokości funkcjonalnej drogi transportowej); 9

12 g) określone wymagania odnośnie do ochrony przed zderzeniami i wytrzymałości na uderzenia; h) określać, kto powinien prowadzić montaż urządzeń do składowania (patrz 6.1); i) znane informacje na temat planowanych przyszłych zmian w wymaganiach dotyczących składowania. 5 Ważne dane związane z użytkownikiem W celu zapewnienia bezpiecznego użytkowania urządzeń do składowania: a) urządzenia do składowania powinny być budowane zgodnie ze specyfikacją, planami i szczegółową instrukcją składania dostarczoną przez dostawcę; tam gdzie użytkownik montuje konstrukcję, powinno być to zgodne z instrukcją montażu określoną przez dostawcę (patrz 6.1); b) posadzka budynku powinna mieć odpowiednią klasę wytrzymałości, sztywności, wypoziomowania i płaskości powierzchni właściwą do celów użytkowania; c) w celu poinstruowania użytkownika systemu dostawca urządzeń powinien zapewnić drukowane tabliczki ostrzegające o obciążeniach, przekazujące wystarczającą ilość informacji na temat obciążeń urządzeń, a które powinny być przez użytkownika umieszczone na lub w bezpośrednim otoczeniu regału; UWAGA Informacje, które należy dostarczyć użytkownikowi, przedstawiono w Załączniku A. d) procedura zarządzania realizowana przez użytkownika powinna zapewniać, że warunki maksymalnego obciążenia określone na tabliczce nie zostaną przekroczone (typowe rodzaje tabliczek ostrzegawczych i ostrzegających o obciążeniach, patrz Załącznik B). Procedura powinna zapewniać jednocześnie, że jakość i rodzaj stosowanych LMA są odpowiednie dla urządzeń do składowania; e) metoda obsługi powinna być zgodna z wytycznymi dostawcy; f) wybrane wózki podnośnikowe powinny być odpowiednie do konstrukcji regału, posadzki i właściwe dla bezpiecznego załadunku i rozładunku regałów; g) promień skrętu wózka podnośnikowego w połączeniu z ogólnymi wymiarami ładunków jednostkowych powinien być odpowiedni do dobranej szerokości drogi transportowej regału (patrz i EN 15620); h) użytkownik powinien być odpowiedzialny za zapewnienie, że w czasie normalnej pracy używane MHE powinny być obsługiwane zgodnie z instrukcjami dostawcy urządzeń do składowania, tak żeby nie powodowały zniszczeń regałów. O ile specyfikacja nie zawiera wymagania dotyczącego ochrony przed zderzeniami lub wymagania dotyczącego wytrzymałości na uderzenia, urządzenia do składowania nie będą projektowane z uwzględnieniem żadnych specjalnych efektów innych niż zwykłe obciążenia i siły powstające w warunkach dobrej praktyki ostrożnego użytkowania urządzeń obsługowych przez dobrze wyszkolony personel. 6 Składanie i montaż 6.1 Wymagane umiejętności i wymagania instrukcji Poprawne składanie i montaż urządzeń do składowania powinny być przeprowadzane zgodnie z instrukcjami dostarczonymi przez dostawcę w profesjonalny sposób i jest tak samo ważne jak zapewnienie bezpiecznego projektowania konstrukcji. Jakość i dokładność prac mogą mieć wyjątkowy wpływ na charakterystykę pracy urządzeń do składowania. Pracownicy zatrudnieni przez dostawcę powinni być wyszkoleni w prowadzeniu prac montażowych i powinni posiadać konieczne doświadczenie przemysłowe, aby pracować bezpiecznie. Jeżeli określa się, że prace montażowe nie mają być prowadzone przez dostawcę, wówczas dostawca powinien dostarczyć w formie pisemnej instrukcje składania i montażu oparte na założeniu, że poziom kompetencji montażystów jest równoważny kompetencjom pracowników zatrudnionych przez dostawcę. Jeżeli użytkownik lub podwykonawca użytkownika, a nie dostawca, przeprowadza te prace, powinny być one wykonane dokładnie zgodnie z instrukcjami dostarczonymi przez dostawcę. 10

13 6.2 Jakość montażu i projekt konstrukcji Tolerancje montażu mają wpływ na ładowność konstrukcji i powinny być zgodne z EN dotyczącą APR, jeżeli projektant nie określi inaczej. 6.3 Aspekty montażu podlegające nadzorowi Następujące aspekty montażu podlegają nadzorowi: a) wszystkie urządzenia do składowania powinny zostać zamocowane do podłoża w celu zapobiegania podnoszeniu tam, gdzie mechaniczne urządzenia są używane w urządzeniach do składowania lub w ich pobliżu. Liczba i rodzaj zamocowań do posadzki powinny zostać określone przez dostawcę urządzeń do składowania i powinny one zostać zamontowane zgodnie z instrukcjami dostawcy zamocowań; b) kolumny regałów, w których przewidziano skratowania pionowe lub tylne w celu zapewnienia stateczności wzdłużnej (wzdłuż drogi transportowej), powinny zostać zamontowane i zakotwione do posadzki zgodnie z wymaganiami dostawcy. Skratowania, jeżeli są dostarczane, powinny być zamontowane zgodnie z instrukcjami producenta we wszystkich określonych miejscach i nie powinny być usuwane lub przestawiane; UWAGA Tam gdzie w projekcie regału przewidziano zastosowanie skratowań pionowych i powiązanych skratowań poziomych, ma to fundamentalne znaczenie dla ładowności wyrobu. c) nie wymaga się, aby jednorzędowe obsługiwane ręcznie systemy regałów półkowych bez szuflad do wysokości 2,5 m lub dwurzędowe o wysokości mniejszej niż 4,0 m spełniały wymaganie dotyczące zamocowań do posadzki, o ile stosunek wysokości najwyższej obciążanej ładunkiem półki do całkowitej głębokości jest mniejszy niż 4:1; d) stopy powinny kontaktować się z posadzką budynku lub przygotowanym cokołem na całej ich powierzchni. Stopy powinny być stawiane na odpowiednich pakietach podkładek stalowych lub podmurówce pod całym rzutem poziomym powierzchni stopy. Podkładki stalowe powinny być trwale umiejscowione pod stopą lub, jeśli taka metoda jest preferowana, można wprowadzić odpowiednio wytrzymałą zaprawę bezskurczową pod stopę spełniającą to samo zadanie. Wprowadzać zaprawę powinni specjaliści w tej dziedzinie; e) gdy ramy słupów stosowane do APR są łączone od tyłu w regały dwurzędowe należy wyposażyć je w co najmniej dwa łączniki międzyrzędowe. Miejsce łącznika międzyrzędowego powinno znajdować się jak najbliżej węzła skratowań w celu zapobiegania miejscowemu zniszczeniu słupa przez zginanie, jeśli uderzy wózek lub rama ulegnie zniszczeniu spowodowanemu inną przyczyną. Liczba i położenie łączników międzyrzędowych powinny być zgodne z następującymi minimalnymi wymaganiami: 1) najniżej położony łącznik międzyrzędowy obok drugiego stężenia poziomego od dołu, a w przypadku braku poprzeczek, obok drugiego węzła stężeń od dołu (patrz Rysunek 1); 2) najwyżej położony łącznik międzyrzędowy obok najwyżej położonego poziomego stężenia umiejscowionego obok zastrzału (patrz Rysunek 1); 3) jeżeli ma to zastosowanie łącznik międzyrzędowy w sąsiedztwie elementu przedłużającego słupy po stronie słupa przedłużającego; 4) jeżeli jest spełnione minimalne wymaganie zastosowania dwóch łączników międzyrzędowych, optymalne miejsca pokazano na Rysunku 1; UWAGA Łączniki międzyrzędowe umieszczone w tych dwóch miejscach zapewniają pewne poprzeczne oparcie dla ram ulegających przypadkiem zniszczeniu, jednak, choć mogą być pomocne, nie mogą zapewnić ochrony przed zawaleniem się regału dwurzędowego. f) rozstaw belek nośnych, wsporników, półek itp. nie powinien być większy niż wartości określone przez dostawcę regałów, odpowiadające największym obciążeniom lub największym obciążeniom dopuszczalnym na słupy ram jak pokazano na tabliczce ostrzegającej o obciążeniach bezpiecznych, g) belki nośne powinny być zablokowane w określonym miejscu, jak nakazał dostawca regałów; h) tabliczki ostrzegające o obciążeniach bezpiecznych powinny znajdować się w określonych miejscach. 11

14 a a e d c b c Objaśnienia a łącznik międzyrzędowy b droga transportowa c regał dwurzędowy d zastrzał e poprzeczka Rysunek 1 Położenie łączników międzyrzędowych 7 Zmiany w konfiguracji urządzeń do składowania Gdy modyfikuje się urządzenia do składowania, mogą zajść zmiany w bezpiecznej ładowności regału. We wszystkich przypadkach zmian należy przeprowadzić konsultacje z dostawcą lub właściwym rzeczoznawcą i zastosować się do uzyskanych porad przed wprowadzeniem jakichkolwiek zmian. Zmiany powinny być wprowadzane zgodnie z instrukcjami dostawcy, które powinny obejmować następujące: a) przed wprowadzeniem zmian regał powinien być odciążony; b) uzupełnienia lub zmiany w urządzeniach do składowania wprowadzane przez spawanie lub skręcanie nie powinny być dopuszczalne, o ile nie zostały specjalnie zatwierdzone przez dostawcę urządzeń; c) tabliczki ostrzegające o obciążeniach bezpiecznych powinny być koniecznie aktualizowane po wszystkich zmianach w konfiguracji regału; d) w regałach, w których stosuje się stężenia tylne, jeśli zmieniono miejsca zawieszenia belek nośnych, należy zmienić punkty mocowania stężeń. Może to wymagać również zmiany pozycji wszystkich stężeń poziomych, które mogą być zamocowane między niektórymi belkami nośnymi (patrz Rysunek 2). UWAGA 1 Zmiany w bezpiecznej ładowności urządzeń do składowania mogą pojawić się, jeśli zostały przestawione w inne miejsce, ponieważ na zmiany warunków posadzki mogą spowodować zmiany w ładowności. UWAGA 2 Zmiany w konfiguracji regałów z reguły spowodują zmianę ich ładowności. W regałach stężonych lub niestężonych, jeżeli jest zwiększana wysokość zawieszenia pierwszej belki nośnej lub zwiększa się odległość między belkami, bezpieczna ładowność ram ulegnie zmniejszeniu. UWAGA 3 Konstrukcje do składowania stężone w kierunku wzdłużnym będą miały zawsze większą nośność niż takie same konstrukcje niestężone zbudowane z wykorzystaniem takich samych elementów. Usunięcie lub nieprawidłowe przemieszczenie jakiegokolwiek z przewidzianych stężeń będzie znacząco zmniejszało nośność montażu. 12

15 a) konfiguracja początkowa b) zmieniona pozycja belki nośnej z prawdopodobnie nieefektywnym stężeniem c) stężenie przesunięte w pozycję odpowiadającą nowemu położeniu Rysunek 2 Zmiany w rozkładzie belek nośnych mogą wymagać zmian w stężeniach pionowych 8 Użytkowanie urządzeń do składowania 8.1 Postanowienia ogólne dotyczące bezpieczeństwa Osoba odpowiedzialna za bezpieczeństwo urządzeń do składowania PRSES Użytkownik powinien wskazać osobę odpowiedzialną za bezpieczeństwo urządzeń do składowania i nazwisko tej osoby powinno zostać podane do wiadomości publicznej pracownikom magazynu. PRSES powinna zostać poinstruowana, aby identyfikować dostawcę urządzeń do składowania, kontaktować się z dostawcą(-ami) i określać konieczne szkolenia do utrzymania urządzeń do składowania w bezpiecznych warunkach obsługi. PRSES powinna być świadoma charakteru działań w magazynie (patrz 4) i związanych z nimi niebezpieczeństw określonych na podstawie oceny ryzyka oraz środków zapobiegawczych stosowanych, aby unikać lub ograniczać niebezpieczeństwa, za pomocą instrukcji i/lub znaków Tabliczki ostrzegające o obciążeniach bezpiecznych Instrukcje dotyczące obciążeń bezpiecznych powinny być umieszczone w dobrze widocznym miejscu na urządzeniach do składowania lub w ich pobliżu tak, aby były czytelne, przygotowane w języku narodowym i w trwałej formie. Tam gdzie jest to konieczne, instrukcje powinny być prezentowane w taki sposób, aby osoby o nie wystarczającej znajomości języka narodowego mogły je również zrozumieć (patrz Załącznik B). Bezpieczna ładowność urządzeń do składowania jest oparta na zasadach dobrej praktyki w załadunku i rozładunku jednostek ładunkowych Szkolenia Operatorzy powinni zostać odpowiednio przeszkoleni w użytkowaniu urządzeń do składowania i urządzeń obsługowych (patrz B.3). UWAGA Kierowcy wózków powinni posiadać uprawnienia/certyfikaty Dostęp do poziomów składowania W celu uzyskania dostępu do poziomów składowania znajdujących się powyżej podłoża powinien być stosowany sprzęt zapewniający bezpieczny dostęp. Stawanie lub wspinanie się po regałach nie powinno być dozwolone. UWAGA Nie dotyczy to prac montażowych lub naprawczych, gdzie stosuje się specjalne środki bezpieczeństwa i ocenę szczególnego ryzyka. 8.2 Palety lub urządzenia pomocnicze do składowania ładunków Obciążenia Palety nie powinny być obciążane powyżej ich znamionowej zdolności. 13

16 8.2.2 Wymagania dotyczące palet Rodzaj palety, wymiary, tolerancje, jakość i wzór powinny być odpowiednie do bezpiecznej obsługi i składowania na określonych urządzeniach do składowania. Zniszczone urządzenia pomocnicze do składowania towarów nie powinny być stosowane (patrz Załącznik C). Specyfikacja palet stosowanych w regałach wspornikowych wjezdnych powinna dotyczyć również jakości palety, która pod obciążeniem określonymi towarami nie ulega ugięciu większemu niż 25 mm, gdy opiera się na prowadnicach o szerokości podparcia co najmniej 20 mm po jednej stronie i szerokości palety równej nominalnemu rozstawowi prowadnic. UWAGA 1 Regały wjezdne i systemy automatycznego składowania są szczególnie wrażliwe na rodzaj i stan palet, w związku z tym palety niewłaściwe i zniszczone mogą spowodować problemy mające wpływ na bezpieczeństwo. UWAGA 2 Zniszczone palety (patrz Załącznik C), lub uszkodzenie palety, na wysoko położonym poziomie składowania regału mogą być niebezpieczne dla wszystkich osób znajdujących się w pobliżu i mogą spowodować nieproporcjonalnie duże zniszczenia systemu składowania. UWAGA 3 Porady na temat właściwego rodzaju palet można uzyskać od potencjalnych dostawców Specjalne urządzenia pomocnicze wspomagające przenoszenie ładunków i specjalne ładunki W przypadku metalowych palet z nóżkami powinny być stosowane podpory pod nóżkę palety (patrz Rysunek 3). Specjalne ładunki, takie jak kręgi, zwoje drutu, beczki itp., powinny być podparte przez właściwe urządzenia pomocnicze dostarczone przez oryginalnego dostawcę urządzeń do składowania. c b a Objaśnienia a podpora pod nóżkę palety b paleta skrzyniowa lub podstawka c odstęp pomiędzy nóżką palety a powierzchnią boczną podpory pod nóżkę 14 Rysunek 3 Paleta skrzyniowa lub podstawka ustawione na podporach pod nóżkę palety Środki ostrożności konieczne dla użytkowania słabych palet lub palet ustawionych w niewłaściwym kierunku Należy stosować środki ostrożności dla palet (np. palet jednorazowego użycia), które mają niewystarczającą wytrzymałość w stosunku do odległości pomiędzy belkami nośnymi lub prowadnicami nośnymi. Przykładami takich środków ostrożności jest zastosowanie: a) dodatkowych podpór palet; b) wypełnienia gniazda tworzącego półkę wsporczą; c) ustawienia palety pomocniczej do podparcia palety słabej.

17 UWAGA W urządzeniach obsługiwanych ręcznie, w których ustawienie LMA może różnić się o więcej niż ± 50 mm w kierunku wzdłuż drogi transportowej ze względu na tolerancje przesunięcia (np. palety z przewisem i bez), położenie podpór palet powinno być dobrze widoczne dla operatora MHE. 8.3 Jednostka ładunkowa Masa Jednostki ładunkowe cięższe niż określone przez podmiot przygotowujący specyfikację i przedstawione na tabliczkach ostrzegających o obciążeniach nie powinny być umieszczane w systemie składowania Stateczność ładunku Towary powinny być układane w stosy lub składowane na paletach w sposób zapewniający stateczność Odstępy między jednostkami ładunkowymi Rzeczywiste wymiary jednostek ładunkowych (patrz Rysunek 4) nie powinny negatywnie wpływać na odstępy manipulacyjne przewidziane dla bezpiecznej obsługi. (patrz EN 15620) (a) rozchylanie (b) wybrzuszanie (c) przewis Rysunek 4 Rodzaje deformacji jednostek ładunkowych składowanych na paletach mogące mieć wpływ na ustawianie jednostek ładunkowych 8.4 Obsługa jednostek ładunkowych Ustawianie ładunków Urządzenia pomocnicze wspomagające przenoszenie ładunków powinny być umieszczane w regale i zdejmowane z niego ostrożnie przez wyszkolony personel stosujący właściwy rodzaj urządzeń obsługowych. Należy kierować się zasadami dobrej praktyki. Należy zapewnić, żeby ładunki umieszczane na urządzeniach do składowania były takie same jak podane w specyfikacji. UWAGA 1 Poziom powtarzalnej dokładności ustawiania do systemu i zdejmowania z niego palet zależy od przeszkolenia, doświadczenia, motywacji i nadzoru, a czynniki te mają bezpośredni wpływ na poziom zniszczeń konstrukcji regałów. Jeżeli ustalona z dostawcą metoda ustawiania ładunków ma ulec zmianie, wówczas należy przeprowadzić konsultacje z dostawcą lub właściwym rzeczoznawcą w sprawie ewentualnych następstw. Jeśli zmieniane są mechaniczne urządzenia obsługowe, mogą ulec zmianie ustawienia ładunków. UWAGA 2 Urządzenia do składowania mogą zostać poddane oddziaływaniu dodatkowych sił nie objętych przepisami w wyniku nieprawidłowego obchodzenia się z ładunkami (np. ciągnięcia palet po belkach nośnych lub celowe stosowanie paletowych ograniczników bezpieczeństwa w celu ustawienia urządzeń pomocniczych wspomagających przenoszenie ładunków itp.). UWAGA 3 Nie zaleca się stosowania paletowych ograniczników pozycyjnych; nie zastępują one prawidłowo zaprojektowanego regału (patrz pren 15512) i rozkładu regałów (patrz EN 15620) w połączeniu z zasadami utrzymania porządku, praktyką magazynowania i współpracą z właściwie wyszkolonymi i poinstruowanymi operatorami wózków. 15

18 8.4.2 Zniszczenia urządzeń do składowania Mechaniczne urządzenia obsługowe powinny być prowadzone ostrożnie i powinny przewozić wyłącznie określone w specyfikacji jednostki ładunkowe. Jakiekolwiek przypadkowe lub inaczej powstałe uszkodzenie powinno być zgłaszane natychmiast do PRSES, przez tego, kto zauważył lub spowodował uszkodzenie (patrz i Załącznik D) Użytkowanie palet drewnianych Palety drewniane powinny być ustawiane w regale w taki sposób, żeby elementy nośne podtrzymywały paletę w przestrzeni między belkami nośnymi, prowadnicami lub wspornikami. W tym kontekście elementem nośnym może być pojedynczy element lub konstrukcja składająca się z deski górnej, deski dolnej i wsporników. Palety drewniane należy podpierać bezpośrednio pod ich wspornikami, aby uniknąć złamania dolnych belek i zawalenia się palety Ustawianie urządzeń pomocniczych wspomagających przenoszenie ładunków na podporach Palety powinny być ustawione we właściwym kierunku (patrz Rysunek 5), poprawnie umiejscowione na konstrukcji podpierającej urządzenia do składowania i powinny właściwie wykorzystywać wszystkie przewidziane urządzenia podporowe. Urządzenia pomocnicze wspomagające przenoszenie ładunków należy umieszczać symetrycznie w odniesieniu do pary belek nośnych APR przed lub na lewo od właściwego kierunku na prowadnicach nośnych regału wjezdnego (DIR). UWAGA Zwykle dla APR normalny przewis względem belek nośnych palety drewnianej lub innego środka do składowania ładunku wynosi 50 mm (patrz EN 15620). a a c b (a) paleta, w której elementy nośne są jednoczęściowe (b) paleta, w której elementy nośne składają się z desek górnych i dolnych rozdzielonych wspornikami Objaśnienia a element nośny, b kierunek wjazdu do regału wspornikowego wjezdnego, c kierunek wjazdu w regały paletowe o zmiennej konfiguracji Rysunek 5 Palety z elementami nośnymi we właściwym kierunku między prowadnicami nośnymi 16

19 8.4.5 Ustawianie palet na posadzce Przednia powierzchnia urządzeń pomocniczych wspomagających przenoszenie ładunków lub samego ładunku powinna być ustawiona tak, aby nie wystawała w kierunku szerokości obsługowej drogi transportowej. UWAGA Tam gdzie najniższe urządzenie pomocnicze wspomagające przenoszenie ładunku w regale jest podparte na posadzce, namalowanie trwałej linii po każdej stronie każdej drogi transportowej w celu zaznaczenia tego miejsca może pomóc w uregulowaniu tego zagadnienia Przeszkody na drodze transportowej Drogi transportowe powinny być wolne, a wszelkie ładunki powinny być umieszczane w regałach tak, aby nie stanowiły przeszkody w ruchu Obsługa w strefach wysokiego składowania lub na pomostach zbudowanych na urządzeniach do składowania Dostęp palet do strefy wysokiego składowania W celu zapewnienia osobistego bezpieczeństwa należy stosować zaprojektowane w tym celu bramki paletowe (patrz Rysunek 6). b c a Objaśnienia a dostęp wózka widłowego b bramka paletowa zamknięta dla personelu, otwarty dostęp wózka c bramka paletowa otwarta dla personelu, zamknięty dostęp wózka Rysunek 6 Przykład bramki paletowej w strefie wysokiego składowania i punktu załadunku i rozładunku Rodzaje i załadunek MHE Strefa wysokiego składowania nie powinna być obsługiwana przez MHE, dla których nie została zaprojektowana i informacja o tym powinna być umieszczona na tabliczce ostrzegającej o obciążeniach Luzy manipulacyjne na drodze transportowej Szerokość manipulacyjna drogi transportowej powinna zapewniać luzy manipulacyjne wystarczające do bezpiecznej obsługi. APR z wąskimi drogami transportowymi (patrz Rysunek 7) i dalsze informacje patrz EN i arkusze danych dotyczące MHE. 17

20 a a b c d e c Objaśnienia a linia składowania oznakowana na posadzce b największy wymiar rzutu palety lub ładunku c luz manipulacyjny d średnica okręgu skrętu dla wózka i ładunku e dostępna szerokość obsługowa drogi transportowej Rysunek 7 Przykład dostępnej szerokości obsługowej drogi transportowej w systemie o wąskich drogach transportowych 8.5 Załadunek w regałach paletowych o zmiennej konfiguracji Gdy LMA są umieszczane w APR, kolejność składowania powinna zapewniać, że nie powinno być kontaktu z konstrukcją regału lub ładunkiem jednostkowym już składowanym w trakcie załadunku lub rozładunku, przy czym kolejność jest następująca: a) wózek widłowy dojeżdża z paletą i zajmuje pozycję przed wolnym miejscem do składowania; b) LMA powinno zostać podniesione bez kontaktu z górną powierzchnią belki nośnej; c) widły należy ustawić poziomo; d) LMA należy ustawić koncentrycznie na głębokości regału w odniesieniu do belek nośnych palety; e) LMA powinno być ostrożnie opuszczone na belki nośne. Po tym, jak dotknie belek, LMA nie powinno być przesuwane lub przeciągane wzdłuż elementów nośnych; f) po ustawieniu ładunku wejście na widły LMA powinno pozostać widoczne dla operatora wózka. Wszystkie wymagania odnośnie do specjalnych urządzeń powinny zostać przeanalizowane i wprowadzone. 8.6 Załadunek w regałach wspornikowych wjezdnych Załadunek Konstrukcja regałów wspornikowych wjezdnych nie powinna być uznana za zapewniającą prowadzenie palet lub masztów wózków. 18

21 Gdy paleta jest ładowana na regał wspornikowy wjezdny, kolejność załadunku powinna być następująca: a) podnośnikowy wózek widłowy przywozi paletę i powinien zostać ustawiony centralnie przed pasem składowania; b) paleta bez przedniego pochylenia wideł powinna być podnoszona na właściwy poziom składowania; c) paleta powinna zostać wyrównana z pasem regału przy użyciu bocznego przesuwu, z dala od słupów regału, tak aby ładunek palety znalazł się centralnie między słupami lub prowadnicami; d) wózek powinien wjechać do wjazdu i jechać aż do miejsca odłożenia palety, zachowując odstęp między paletą i masztem wózka a prowadnicami lub innymi elementami konstrukcji regału wspornikowego wjezdnego; e) paleta powinna być ostrożnie i centralnie opuszczona na prowadnice bez kontaktu z innymi paletami lub elementami konstrukcji regału wspornikowego wjezdnego, następnie ładunek powinien zostać wysunięty z wideł; Po ustawieniu na prowadnicach paleta nie powinna być przeciągana ani przesuwana wzdłuż lub w poprzek tych konstrukcji podpierających; f) regały wspornikowe wjezdne wyposażone w związane lub niezwiązane z konstrukcją pochylone osłony boczne powinny być załadowywane i rozładowywane w kolejności pokazanej na Rysunku 8; g) widły powinny zostać wysunięte z palety, jak wózek ostrożnie wyjeżdża z pasa, a następnie widły zostają opuszczone. b b c c c c (a) podnieść paletę na właściwy poziom składowania na wjeździe na pas składowania (b) wyśrodkować paletę pomiędzy prowadnicami osłonowymi na wjeździe do regału, następnie jechać wózkiem aż do miejsca odłożenia palety a a c c (c) w miejscu odłożenia, ustawić centralnie paletę Objaśnienia a odstęp pomiędzy paletą i prowadnicami osłonowymi b wystarczający odstęp c przykład osłony związanej z prowadnicą nośną Rysunek 8 Prawidłowa kolejność załadunku dla róznych rodzajów systemów wspornikowych wjezdnych z prowadnicami osłonowymi 19

22 8.6.2 Kolejność załadunku i rozładunku regału wspornikowego wjezdnego W regałach wspornikowych wjezdnych należy przestrzegać kolejności załadunku pokazanej na Rysunku 9a) i 9b). W cyklu wstawiania pierwsza paletowa jednostka ładunkowa jest umieszczana w miejscu 1, a ładunki są załadowywane na regał od tyłu od dołu do góry i od tyłu do przodu. W cyklu wyjmowania procedura przebiega dokładnie na odwrót od góry do dołu, od przodu do tyłu. Wózek nie powinien przejeżdżać pod ładunkiem palety, ustawionym na prowadnicach nośnych. Najmniejsza szerokość podparcia palety na prowadnicy nośnej z paletą znajdującą się w skrajnym położeniu do boku, w najgorszym przypadku powinna wynosić 20 mm (patrz Rysunek 10) (a) kolejność załadunku na regał wspornikowy wjezdny, załadunek od poziomu dolnego do górnego, od tyłu do przodu (b) kolejność rozładunku z regału wspornikowego wjezdnego, rozładunek od góry do dołu, od przodu do tyłu UWAGA Regały wspornikowe przejezdne mogą być załadowywane z jednej, a rozładowywane z drugiej strony. Rysunek 9 Kolejność załadunku rozładunku dla regałów wspornikowych wjezdnych b b a Objaśnienia a minimalna szerokość podparcia 20 mm w najgorszym przypadku na prowadnicy regału z paletą znajdującą się w położeniu najbardziej w lewo b ładunek Rysunek 10 Najmniejsza bezpieczna szerokość podparcia palety na prowadnicach regału wspornikowego wjezdnego paletowej jednostki ładunkowej znajdującej się w położeniu przesuniętym najbardziej w lewo Używanie dróg dostępu regału wspornikowego przejezdnego przez wózki Pasy składowania regału przejezdnego są projektowane na odkładanie i pobieranie palet. Nie zostały zaprojektowane jako przejazdy do stosowania przez wózki. W tym celu przewidziano tam, gdzie to konieczne przejazdy pomiędzy blokami regałów lub na ich końcach. 8.7 Sztywność masztu wózka i płaskość posadzki Sztywność masztu wózka i stopień zużycia mechanizmu masztu w połączeniu ze stopniem płaskości posadzki i wypoziomowaniem pasa składowania, powinny być utrzymywane tak, aby uniknąć nadmiernych przechyleń powodujących zderzenie jakiejkolwiek części wózka lub jego ładunku z regałem. 20

23 9 Bezpieczeństwo użytkowanych urządzeń do składowania i ocena uszkodzonych elementów 9.1 Procedury Powinna istnieć procedura zarządzania obejmująca co najmniej: a) użytkowanie systemu składowania zgodnie ze specyfikacją; b) wyznaczenie PRSES (patrz 8.1.1); c) przeprowadzanie przeglądów (patrz 9.4); d) przeprowadzanie konserwacji (patrz 9.7.1); e) zmniejszanie liczby uszkodzeń (patrz 9.7.3). 9.2 Zakres odpowiedzialności użytkownika Użytkownik urządzeń do składowania jest odpowiedzialny za bezpieczeństwo osób pracujących w otoczeniu regału i za bezpieczne warunki obsługi użytkowanych urządzeń. Bezpieczeństwo użytkowania urządzeń do składowania obsługiwanych przez widłowe wózki podnośnikowe lub innych urządzeń obsługowych do materiałów wymaga zastosowania technik analizy ryzyka. Głównie ze względu na to, jak poważne są skutki uszkodzeń, które mogą powstać w elementach regałów przypadkowo lub na skutek nieprawidłowego użytkowania urządzeń obsługowych, w połączeniu ze zwykle znaczącymi masami jednostek ładunkowych, które mogą spaść na skutek uszkodzenia elementów regałów. Tam gdzie stosuje się urządzenia obsługowe do materiałów, użytkownik powinien ustanowić warunki bezpiecznej pracy na podstawie analizy ryzyka w celu zmniejszenia możliwości uszkodzeń urządzeń do składowania. Bezpieczeństwo można poprawić, szkoląc operatorów i unikając warunków powodujących powstanie trudnych warunków pracy. Poniższe warunki nie wyczerpują listy punktów, które użytkownik powinien spełnić lub rozważyć: a) przestrzeganie przepisów krajowych i lokalnych (np. bezpieczeństwo pożarowe); b) zapewnienie personelu przeszkolonego w użytkowaniu urządzeń obsługowych do materiałów i zdolności regałów do składowania, w celu bezpiecznego użytkowania urządzeń do składowania; c) potwierdzenie, że środowisko jest zgodne ze specyfikacją, np. suche, niezanieczyszczone, położone w zamkniętej lub na otwartej przestrzeni narażonej na działanie wiatru i pogody, co określa jakość i trwałość powłok lakierniczych lub innych wymaganych sposobów przygotowania powierzchni. Jakiekolwiek plamy oleju w okolicy regałów powinny być natychmiast usuwane; d) wymiary gabarytowe i masa jednostki ładunkowej nie powinny nigdy przekraczać ograniczeń określonych w specyfikacji, na podstawie której zaprojektowano urządzenia do składowania. Zapewnia to, że luzy manipulacyjne między obsługiwanymi jednostkami ładunkowymi są wystarczające dla bezpiecznego manewrowania jednostkami ładunkowymi, tak, że możliwość zderzenia między ładunkami lub między ładunkiem a urządzeniem do składowania jest zminimalizowana; e) właściwe stosowanie urządzeń obsługowych, w tym zapewnienie, że promień skrętu wózka nie powinien przekraczać promienia na który został zaprojektowany rozkład regału. Ma to na celu zapewnienie, że luzy manipulacyjne na drodze transportowej są wystarczające do bezpiecznego manewrowania wózkiem; f) urządzenia pomocnicze wspomagające przenoszenie ładunku powinny być dla jednostki ładunkowej zgodne ze specyfikacją projektową i w dobrym stanie, a także towary przenoszone na palecie są stateczne oraz takie, jak określono dla projektu, zachowują tolerancję szerokości jednostki ładunkowej uzgodnioną dla projektu z uwzględnieniem jakiejkolwiek rozbieżności w zgodności, która jest krytyczna w przypadku regałów wspornikowych wjezdnych; g) należy utrzymywać porządek w przestrzeni drogi transportowej obsługiwanej przez wózki, zapewniając, że te krytyczne przestrzenie pozostaną wolne od niepożądanych przeszkód; 21

24 h) zapewnienie, że urządzenia są użytkowane zgodnie z dostarczoną specyfikacją do umowy; i) uznanie, że jakiekolwiek zmiany w systemie składowania pociągają za sobą skutki mające wpływ na bezpieczeństwo; j) ustanowienie systemu zarządzania, który umożliwia, aby różne wartości obciążeń projektowych były obliczane dla różnych konfiguracji obciążeń gniazd, obciążeń kolumn lub obciążeń rzędów kolumn; k) zapewnienie, że w trakcie montażu wykonywanego przez użytkownika lub podwykonawcę wyznaczonego przez użytkownika (preferuje się zawsze wykonanie montażu przez producenta lub dostawcę) prawidłowo zrealizowano dokładne instrukcje składania i montażu dostarczone przez dostawcę urządzeń do składowania; l) rozważenie właściwości posadowienia regału w celu zapewnienia, że wykazuje ono wystarczającą wytrzymałość i sztywność do przeniesienia obciążeń, i w celu identyfikacji specjalnych wymagań w stosunku do warstw wierzchnich, ograniczeń kotwienia, płaskości powierzchni itp.; m) potwierdzenie, jeśli jest to stosowane, że położenie obiektu dla obliczeń obciążenia od wiatru, śniegu i obciążeń sejsmicznych jest prawidłowe; n) zapewnienia właściwego ogrzewania i oświetlenia strefy składowania; o) zapewnienia, że odbojnice są stosowane wszędzie tam, gdzie jest to konieczne; p) przeprowadzać regularne przeglądy konstrukcji regałów w trakcie okresu eksploatacji konstrukcji, z uwzględnieniem wyjaśnienia poziomów zniszczenia Zielonego, Żółtego i Czerwonego, w celu zapewnienia, że każde uszkodzenie wymagające podjęcia natychmiastowych działań jest traktowane jako pilne, zwykle skutkując wymianą uszkodzonego elementu na identyczną część pochodzącą od tego samego producenta. UWAGA W Załącznikach od A do E zawarto komentarze, których celem było określenie dokładnych, odnośnych informacji dotyczących tła zagadnienia o zastosowaniu pewnych rozdziałów niniejszego dokumentu, wszędzie tam, gdzie może to być pomocne dla użytkownika. 9.3 Zmniejszenie poziomu bezpieczeństwa (zapasu bezpieczeństwa) na skutek uszkodzeń Użytkownicy powinni być świadomi tego, że uszkodzenia będą pogarszać założone projektowe współczynniki bezpieczeństwa i zmniejszać nośność konstrukcji. Tryby uważnego regularnego monitorowania i konserwacji będą to kontrolować i zmniejszać pojawiające się problemy. Wszystkie uszkodzenia powinny być natychmiast identyfikowane i naprawiane. UWAGA Zawalenie się całego lub części uszkodzonego regału może niekoniecznie być natychmiastowe, ale może rozwijać się w czasie, który może wynosić kilka godzin lub dni. Czas od początkowego uszkodzenia do zawalenia się zależy od wielkości uszkodzenia elementu, położenia uszkodzenia, nośności elementu, jego bieżącego obciążenia itp. (patrz Załącznik D). 9.4 Przeglądy urządzeń do składowania Postanowienia ogólne Urządzenia do składowania powinny być regularnie sprawdzane pod kątem bezpieczeństwa i w szczególności pod względem powstałych uszkodzeń. Naprawy powinny być przeprowadzane terminowo i efektywnie z zapewnieniem ciągłego utrzymania bezpieczeństwa systemu jako podstawowym założeniem projektowym. Należy przechowywać zapisy dotyczące wszystkich zniszczeń lub innych wykrytych problemów związanych z bezpieczeństwem i ocen przeprowadzanych w ramach procedury zmniejszenia liczby uszkodzeń. Głównymi zagadnieniami konstrukcyjnymi dla przeglądów powinny być: a) uszkodzenia udarowe jakichkolwiek części regałów, w szczególności uszkodzenia słupów i belek nośnych; b) odchylenia słupów od pionu; 22

25 c) stan i efektywność wszystkich elementów w szczególności połączeń stopy z podłożem i belki nośnej ze słupem; d) pęknięcia spoin i materiału rodzimego; e) stan posadzki obiektu; f) położenie ładunków na palecie; g) położenie urządzeń pomocniczych wspomagających przenoszenie ładunków na regał i na posadzkę; h) czy regał został zmontowany zgodnie z instrukcją montażu. Pozostałymi zagadnieniami związanymi z bezpieczeństwem, które należy sprawdzić, są: i) czy tabliczki ostrzegające o obciążeniach i informacyjne są umieszczone i uaktualniane; j) czy któreś z miejsc składowania nie jest przeciążone; k) czy stateczność jednostek ładunkowych jest zadowalająca, l) czy wymiary jednostek ładunkowych są zadowalające Przeglądy Przeglądy wszystkich urządzeń do składowania powinny być wykonywane regularnie i metodycznie, zwykle z poziomu terenu gdzie pojawia się najwięcej uszkodzeń, o ile nie ma wskazań problemów wymagających zbadania. Jeżeli jest konieczne przeprowadzenie przeglądu na wysokości, należy zastosować bezpieczną metodę dostępu. Nie dopuszcza się wspinania bez asekuracji. Częstotliwość i zakres przeglądów zależy od różnych czynników związanych z badanym obiektem i powinny zostać określone przez PRSES w celu dostosowania do warunków obsługi w magazynie. Pozwoli to uwzględnić częstotliwość i metody obsługi łącznie z wymiarami magazynu, stosowane urządzenia i zatrudnione osoby, przy czym wszystkie te czynniki mogą uszkodzić konstrukcję. Przegląd zakłada podejście hierarchiczne wykorzystujące kilka poziomów przeglądu. UWAGA Nie jest normalne wymagać usuwania urządzeń pomocniczych wspomagających przenoszenie ładunków w celu przeprowadzenia pełnego przeglądu regałów, ponieważ obszary, których nie można zobaczyć podczas jednej kontroli, będą widoczne wielokrotnie w trakcie kolejnych kontroli. Stopień intensywności obsługi urządzeń może skłonić PRSES do zgłoszenia częstszych kontroli regałów obsługiwanych regularnie przy niemal pełnym obciążeniu Natychmiastowe zgłoszenia Natychmiast po zauważeniu uszkodzeń lub problemów związanych z bezpieczeństwem, każdy powinien zgłosić je PRSES. W związku z tym wszyscy powinni otrzymać formalne instrukcje dotyczące bezpiecznej obsługi ich systemu mające wpływ na ich bezpieczeństwo i bezpieczeństwo innych osób Oględziny PRSES powinna zapewnić, że przeglądy te są przeprowadzane co tydzień lub w innych regularnych odstępach czasu określonych na podstawie oceny ryzyka. Należy przechowywać formalne pisemne raporty z przeglądów Przeglądy eksperckie Osoba odpowiedzialna w zakresie techniki powinna przeprowadzać przeglądy w odstępach nie większych niż 12 miesięcy. Pisemne raporty powinny być przekazywane PRSES wraz z obserwacjami i propozycjami koniecznych działań. 23

26 9.4.3 Przeglądy systemów automatycznego składowania Systemy automatycznego składowania, chociaż są mniej podatne na uszkodzenia na wysokich poziomach, wymagają przeglądów, a najwyższe poziomy mogą nie być widoczne z poziomu terenu. Formalne przeglądy takich systemów powinny obejmować: a) system natychmiastowego raportowania na piśmie przez personel zajmujący się konserwacją, który powinien być codziennie odpowiedzialny za system, aby zapewnić, że liczba i skala problemów może być analizowana przez PRSES; b) przeglądy eksperckie raz na 12 miesięcy obejmujące 20 % konstrukcji przeprowadzane w sposób kroczący, tak że cała konstrukcja jest przeglądana raz na 60 miesięcy; c) PRSES powinna przeprowadzać ocenę problemów wykrytych przez przegląd w celu określenia, czy konieczny jest przegląd w szerszym zakresie Badanie uszkodzeń Każde uszkodzenie powinno skutkować badaniem potencjalnych przyczyn wystąpienia problemu w celu zmniejszenia lub zlikwidowania możliwości ponownego pojawienia się problemu i uszkodzenia. W związku z tym należy podjąć właściwe działania. Tam gdzie jest to możliwe, należy wyciągnąć wnioski o przyczynach powstania uszkodzeń, takich jak wymienione poniżej, jednak nie ograniczając spektrum możliwych przyczyn do poniżej wymienionych: a) nieprawidłowy manewr wózka podnośnikowego; b) jakość szkolenia operatora wózka i szkoleń ponownych; c) zmiany w oryginalnych urządzeniach obsługowych; d) zły stan techniczny urządzeń obsługowych; e) zmiany w założonych początkowo rodzaju i jakości stosowanych palet; f) uszkodzone urządzenia pomocnicze wspomagające przenoszenie ładunków; g) przewis ładunku umieszczonego na urządzeniach pomocniczych wspomagających przenoszenie ładunków; h) zbyt małe luzy manipulacyjne; i) zbyt mała szerokość drogi transportowej; j) nieporządek w prowadzeniu magazynu pomieszane towary, urządzenia pomocnicze wspomagające tarasujące drogi transportowe itp.; k) zbyt słabe oświetlenie, l) nieprawidłowości związane z posadzką Procedury nadzorowania uszkodzeń Procedura zarządzania powinna wymagać raportów z przeglądów o uszkodzeniach regałów w celu rozpoczęcia odgrodzenia i zabezpieczenia sekcji regałów, dla których określono ryzyko czerwone (patrz i 9.7), po czym powinny zostać rozpoczęte procedury naprawcze Przegląd uszkodzeń na skutek przeciążeń belek nośnych, wsporników lub półek Belkę nośną, wspornik lub półkę należy uznać za przeciążoną, jeżeli pojawiło się odkształcenie trwałe lub ugięcie i jest większe niż określone w specyfikacji. UWAGA Przeciążenie może wystąpić przy mniejszych wartościach ugięć niż określone poniżej. 24

27 Typowe wartości graniczne ugięć mogą być następujące, zawsze należy jednak zweryfikować dokładne szczegóły w specyfikacji: L/200 w przypadku belek nośnych regałów paletowych i półek stalowych (patrz Rysunek 11); L/100 w przypadku wsporników. Gdzie L = długość elementu nośnego. d L Objaśnienia L długość elementu nośnego D ugięcie w środku długości Przegląd zabezpieczeń połączeń belek Rysunek 11 Ugięcie belki W trakcie przeglądów lub napraw należy sprawdzić obecność niezbędnych elementów zabezpieczających. Brakujące elementy zabezpieczające powinny być natychmiast uzupełnione w celu zapobiegania przypadkowemu wyczepieniu belek nośnych. Zapas elementów zabezpieczających belki nośne powinien być przechowywany w obiekcie (patrz Rysunek 12). Rysunek 12 Przykład połączenia belki z elementem zabezpieczającym stosowanego w regałach paletowych Przegląd ram słupów pod kątem odchylenia od pionu W przypadku wszystkich konstrukcji regałów półkowych i obsługiwanych przez widłowe wózki podnośnikowe odchylenie od pionu konstrukcji pod obciążeniem nie powinno być większe niż 1/200. Jakiekolwiek przekroczenie tej wartości należy zgłosić do dostawcy w celu sprawdzenia projektu. UWAGA 1 W niektórych systemach regałów (np. systemy automatycznego składowania lub z bardzo wąskimi drogami transportowymi) ta wartość graniczna będzie znacznie mniejsza. UWAGA 2 Należy rozważyć każde zwiększenia odkształceń posadzki spowodowanych zagęszczeniem lub osiadaniem gruntu pod fundamentami pod obciążeniem. Należy tu zauważyć, że urządzenia do składowania mogą stać się niebezpieczne w użytkowaniu w przypadku wystąpienia niewielkich odkształceń na ich posadzce. UWAGA 3 W przypadku słupów regałów wspornikowych z ramionami wspornikowymi ugięcie boczne pod obciążeniem pionowym ma znaczący wpływ na odchylenie od pionu (patrz Rysunek 13). W celu uzyskania dokładnych informacji należy skontaktować się z dostawcą. 25

28 Rysunek 13 Ugięcia regału wspornikowego Przegląd układów prowadzenia w wózkach VNA Jakikolwiek mechaniczny układ prowadzenia wózków połączony z posadzką lub samym regałem należy rozpatrywać w zakresie wymagań przeglądu regału. Jednak jakikolwiek przegląd systemów elektrycznych, takich jak układy z zastosowaniem pętli indukcyjnej, znajdujących się na lub w posadzce powinien być wymaganiem procesu przeglądu wózków. 9.5 Zasady pomiaru i klasyfikacji uszkodzeń słupów i stężeń Metoda pomiaru uszkodzeń słupów i wartości graniczne odkształceń trwałych typowe dla systemów APR Niniejsze zasady dotyczą wyłącznie uszkodzeń powodujących ugięcie całego elementu (patrz Rysunek 14). Niniejsze zasady nie dotyczą uszkodzeń bardzo lokalnych takich jak wgniecenia, wybrzuszenia, rozdarcia i rozcięcia. Ugięcia znalezione na długości mniejszej niż jeden metr mogą być oceniane proporcjonalnie dla wartości określonych dla wartości granicznych 1,0 m, np. w przypadku ugięcia o długości pół metra stosuje się wartości graniczne odpowiadające połowie wartości przyjętych dla jednego metra. Elementy rozerwane lub rozcięte należy zawsze wymienić. Pomiary uszkodzeń należy przeprowadzić następująco: a) do płaskiej części po wklęsłej stronie uszkodzonego elementu przykłada się liniał mierniczy o długości 1,0 m w taki sposób, aby obszar zniszczony leżał jak najbliżej środkowej części liniału; b) w przypadku wygięcia słupa w kierunku wzdłużnym, największa szczelina pomiędzy słupem i liniałem mierniczym nie powinna przekraczać 5,0 mm; c) w przypadku wygięcia słupa w kierunku poprzecznym, największa szczelina pomiędzy słupem i liniałem mierniczym nie powinna przekraczać 3,0 mm; d) w przypadku uszkodzenia słupa, takiego że jest jednocześnie ugięcie zarówno w kierunku wzdłużnym jak i poprzecznym, należy zmierzyć odkształcenia w kierunkach od strony lewej do prawej i od przodu do tyłu i traktować je rozdzielnie oraz przestrzegać odpowiednich wartości granicznych 5,0 mm i 3,0 mm; e) w przypadku wygięcia stężeń w dowolnym kierunku, szczelina pomiędzy liniałem mierniczym a stężeniem nie powinna przekraczać 10,0 mm na długości pomiarowej 1,0 m lub proporcjonalnie dla krótszych stężeń, gdzie długość pomiarowa na 1,0 m nie jest możliwa. 26

29 c c Wymiary w milimetrach 10 b a b 10 Objaśnienia a długość pomiarowa 1000 b połowa długości pomiarowej c belka nośna regału paletowego Rysunek 14 Rzuty pionowe pokazujące metodę pomiaru uszkodzeń słupów i stężeń typowego regału paletowego o zmiennej konfiguracji POZIOM ZIELONY wymagający wyłącznie nadzoru Kategoria ta dotyczy przypadków, gdzie wartości graniczne określone na Rysunku 14 nie są przekroczone. Poziom zielony określa granicę, która nie wymaga zmniejszenia nośności regału, jak określono na tabliczce ostrzegającej o obciążeniach, lub naprawy konstrukcji. Wskazuje to na elementy regału, które są uważane za bezpieczne i zdatne do użytku. Takie elementy powinny zostać zapisane jako nadające się do dalszej pracy do czasu następnego przeglądu zarządzania, ale powinny zostać wyraźnie zidentyfikowane, w celu specjalnej ich ponownej kontroli i ponownej oceny przy następnych przeglądach. Przekroczenie poziomu zielonego powoduje ryzyko dla systemu regału RYZYKO ŻÓŁTE niebezpieczne uszkodzenie wymagające działania w najbliższym możliwym terminie Kategoria ta dotyczy uszkodzeń, w których wartości graniczne uszkodzeń określone na Rysunku 14 są przekroczone o współczynnik mniejszy niż dwa i powinny powodować wymianę uszkodzonego elementu. Będzie to wyznaczać obszar, gdzie uszkodzenie jest wystarczająco poważne, aby uzasadnić działania naprawcze, jednak nie na tyle poważne, aby uzasadnione było natychmiastowe rozładowanie regału. Po odciążeniu uszkodzonego elementu, nie należy go ponownie obciążać, dopóki nie zostaną przeprowadzone naprawy. Użytkownik powinien określić metodę oddzielenia takich regałów w celu zapewnienia, że takie regały nie będą ponownie użytkowane, dopóki nie zostaną wykonane konieczne naprawy, a urządzenia nie zostaną scertyfikowane jako bezpieczne. Przykładowo można zastosować datowane naklejki, które wskazują regały, które nie powinny być ponownie obciążane przed naprawieniem. Każdy regał zakwalifikowany do kategorii RYZYKO ŻÓŁTE powinien zostać ponownie oznaczony kategorią uszkodzenia RYZYKO CZERWONE, jeśli działania naprawcze nie zostały przeprowadzone w ciągu czterech tygodni od pierwszego oznaczenia RYZYKO CZERWONE bardzo poważne uszkodzenie wymagające natychmiastowego działania Kategoria ta dotyczy uszkodzeń, w których wartości graniczne uszkodzeń określone na Rysunku 14 zostały przekroczone co najmniej dwukrotnie. 27

30 Są to sytuacje, w których zidentyfikowano krytyczny poziom uszkodzenia co uzasadnia natychmiastowe rozładowanie obszaru konstrukcji regału i wyłączenia z użytku do czasu przeprowadzenia napraw. Działania naprawcze polegają tu z reguły na wymianie uszkodzonych elementów. Przedsiębiorstwa użytkownika powinny mieć metodę wyłączania obszarów w celu zapewnienia, że nie będą one wykorzystywane, zanim nie zostaną wykonane naprawy. UWAGA Na przykład można rozładować konkretną kolumnę w obecności osoby prowadzącej przegląd i odgrodzić taśmą w celu zapobieżenia przyszłemu wykorzystaniu. 9.6 Zasady oceny uszkodzeń belek nośnych regału Belki nośne w zwykłych warunkach pracy i pod obciążeniem dopuszczalnym uginają się nie więcej niż o wartość równą długości/200. Ugięcie to jest sprężyste i powinno zniknąć po usunięciu obciążenia. To ugięcie sprężyste nie powinno być mylone z trwałym (niesprężystym) odkształceniem spowodowanym przeciążeniem lub uszkodzeniem udarowym w sposób następujący: a) trwałe odkształcenie w pionie, spowodowane wyjątkowym przeciążeniem, nie powinno przekraczać 20 % zwykłego ugięcia pod pełnym obciążeniem roboczym. Belki wykazujące większe odkształcenia trwałe powinny zostać odciążone, a następnie należy uzyskać od dostawcy urządzeń opinię rzeczoznawcy, czy może to wskazywać na przeciążenie belki nośnej; b) trwałe odkształcenie poprzeczne, spowodowane przez wyjątkowe obciążenie boczne lub skręcenie w warunkach przeciążenia, powinno być mierzone na górnej lub dolnej krawędzi belki i nie powinno przekraczać 50 % zwykłego ugięcia poprzecznego pod pełnym obciążeniem roboczym. Belki wykazujące większe odkształcenia trwałe powinny zostać odciążone, a następnie należy uzyskać od dostawcy urządzeń opinię rzeczoznawcy; c) zaczepy belek nośnych wykazujące jakiekolwiek wyraźnie widoczne odkształcenia powinny zostać odciążone, a następnie na ten temat należy uzyskać opinię rzeczoznawcy od dostawcy urządzeń; d) połączenia spawane pomiędzy odcinkami belek i zaczepami nie powinny wykazywać żadnych oznak pęknięć. Belki lub zaczepy wykazujące ślady pęknięć powinny zostać odciążone, a następnie na ten temat należy uzyskać opinię rzeczoznawcy od dostawcy urządzeń. 9.7 Procedury postępowania w wypadku uszkodzeń Wymiana uszkodzonych elementów Naprawy uszkodzonych elementów nie powinny być dopuszczalne bez zgody dostawcy urządzeń. UWAGA Uszkodzone elementy powinny być raczej zastępowane niż naprawiane, ponieważ skuteczna kontrola jakości jest trudna do przeprowadzenia na materiałach zimnowalcowanych Typowe wzory uszkodzeń Ocena typowych wzorów uszkodzeń powinna być przeprowadzona w celu zidentyfikowania przyczyny, co mogłoby pomóc w zmniejszeniu przyszłych uszkodzeń (patrz 9.4.4) Schemat procedury przeglądu, Przegląd Ocena Działanie Wszystkie uszkodzenia regałów powinny być poddane przez PRSES obiektywnej ocenie stwarzanego zagrożenia i możliwości zawalenia się konstrukcji (patrz 9.5 i 9.6) najszybciej, jak to jest możliwe, po wykryciu uszkodzenia. Stosując schemat pokazany na Rysunku 15 należy podjąć odpowiednie działania. 28

31 Rysunek 15 Procedura przeglądu mająca na celu klasyfikację uszkodzeń 10 Zmiany wymagające przeglądu zasad składowania pod kątem bezpieczeństwa Przegląd zasad składowania pod kątem bezpieczeństwa powinien zostać przeprowadzony, jeśli zostaje zmieniona specyfikacja regałów, jednostki ładunkowej lub mechanicznych urządzeń obsługowych. Należy przeprowadzić analizę ryzyka efektu każdej ze zmian i powinna ona być przeprowadzona przez zarząd co najmniej corocznie na podstawie wpływających raportów w celu oceny sytuacji odnotowywanej chronologicznie przez oględziny fizycznie na miejscu, aby zapewnić, że opisana raportami sytuacja daje rzeczywiste wskazanie ciągłego bezpieczeństwa urządzeń do składowania. Poniżej przedstawiono niepełną listę zmian, które powinny zostać wprowadzone w wyniku przeglądu bezpieczeństwa: a) zmiana rodzaju lub marki wózka; b) zmiana metody obsługi jednostek ładunkowych lub rodzaju stosowanych palet; c) zmiana rodzaju obsługiwanych towarów; d) zmiana masy lub wymiarów jednostek ładunkowych; e) umieszczanie ładunków z przewisem na urządzeniach pomocniczych wspomagających przenoszenie ładunków (patrz Załącznik E); f) zwiększenie odnotowanej liczby uszkodzeń urządzeń do składowania; g) zmiana personelu obsługującego urządzenia; h) zmiana wydajności systemu składowania. 29

32 Załącznik A (informacyjny) Obowiązki dostawcy Obowiązki dostawcy można podsumować w formie przedstawionej poniżej niewyczerpującej listy dla dostawcy, który powinien uświadomić użytkownika o jej istnieniu w celu potwierdzenia, że system spełnia jego wymagania i jest bezpieczny w obsłudze. Dostawca powinien: a) określić techniczne ograniczenia systemu pod kątem bezpieczeństwa jego obsługi oraz nośności w świetle wymagania podmiotu przygotowującego specyfikację (patrz EN 15629). Można to spełnić przez dostarczenie rysunku lub rysunków przedstawiających szczegóły wymiarów i pozycji ustawienia regałów, luzy manipulacyjne i szerokości dróg transportowych. Pozwoli to określić wszystkie szczególne elementy systemu, takie jak przykładane obciążenia lub niestandardowe warunki obsługi, które są wprowadzone do projektu. Zostaną określone wszystkie przewidywane urządzenia pomocnicze do przenoszenia ładunków; b) zidentyfikować, jakie elementy ochronne regału powinny być dostarczone; c) określić rodzaje wózków obsługowych lub kryteria ich użytkowania wprowadzone do rozkładu regałów lub projektu konstrukcji; d) zapewnić, jeżeli jest to wymagane, montaż konstrukcji przez zespół wyszkolonych i doświadczonych montażystów pracujących pod wykwalifikowanym nadzorem. Należy tu uwzględniać formalne sprawdzenie regałów po zakończeniu montażu przez osobę kompetentną oraz formalny certyfikat przekazania podpisany przez kompetentną osobę przedstawiony klientowi jako potwierdzenie, że prace zostały wykonane zgodnie z określoną normą; e) określić obciążenia działające na posadzkę magazynu pochodzące od urządzeń do składowania; f) zapewnić użytkownikowi regałów ciągłe porady techniczne, w szczególności dotyczące wpływów zmian w użytkowaniu, zmian obciążeń lub zmian konfiguracji geometrii regału mających na celu spełnienie nowych wymagań; g) przekazać użytkownikowi regałów porady dotyczące potrzeby przeprowadzenia regularnych przeglądów okresowych i formalnego programu konserwacji, aby uporać się z występującymi przypadkowymi uszkodzeniami; h) umożliwić zakup części zamiennych, co pozwoli na efektywne naprawianie i konserwację regałów; i) dostarczyć tabliczki ostrzegające o obciążeniach w zatwierdzonych barwach bezpieczeństwa dostarczające informacje na temat ograniczeń systemu; j) dostarczyć użytkownikowi informacje na temat bezpiecznej obsługi urządzeń. 30

33 Załącznik B (informacyjny) Przykłady typowych tabliczek ostrzegających o obciążeniach B.1 Tabliczki ostrzegające o obciążeniach Te barwne tabliczki zawierające ostrzeżenia o obciążeniach przewidzianych do zastosowania na urządzeniach do składowaniach obejmują: APR, regały wspornikowe, regały przejezdne paletowe i półkowe; systemy dynamicznego składowania; regały wspornikowe wjezdne i pomosty. Stosowanie tabliczek ostrzegających o obciążeniach jest ważną częścią bezpiecznej obsługi i użytkowania urządzeń. B.2 Wygląd tabliczek ostrzegających o obciążeniach Barwy i symbole są zgodne z przepisami dotyczącymi znaków bezpieczeństwa i sygnałów. Wszystkie tabliczki ostrzegające o obciążeniach są produkowane w odpowiedzi na dyrektywę Rady Europy 92/58/EWG. Notacja obciążeń i powołania w tekście są zgodne z wyrobami i rozważeniami dotyczącymi projektu konstrukcji (patrz Rysunek B.1). UWAGA Z powodu wymagań dotyczących odstępów może być konieczne podzielenie tabliczki ostrzegającej o obciążeniach na dwie części. B.3 Szkolenia Tabliczki dotyczące obciążeń dostarczają ważne informacje na temat bezpiecznej obsługi urządzeń. Są one jednak znakami obsługowymi i jako takie powinny zawierać minimum informacji w celu przejrzystości. Użytkownicy urządzeń do składowania powinni zawsze konsultować się z producentem wyrobu w celu ustalenia zasad bezpiecznej obsługi i szkolić odpowiednio cały personel, który będzie użytkować urządzenia. B.4 Widoczność Tabliczki obciążeniowe powinny być umieszczane w rzucającym się w oczy miejscu na urządzeniach lub obok nich w taki sposób, aby były one dobrze widoczne. B.5 Sprawdzenie informacji umieszczonej na tabliczkach ostrzegających o obciążeniach Jakiekolwiek wątpliwości dotyczące informacji na tabliczkach ostrzegających o obciążeniach powinny być przedstawiane dostawcy do wyjaśnienia. B.6 Przeglądy urządzeń Jako element regularnego wewnętrznego przeglądu okresowego, użytkownicy powinni upewnić się, że tabliczki ostrzegające o obciążeniach są na miejscu i są dobrze widoczne. Osoby prowadzące przeglądy regałów będą to sprawdzać w trakcie przeprowadzania przeglądu. B.7 Wymiary Wymiary i położenia podano w Tablicy B.1 31

34 Tablica B.1 Zalecane wymiary i położenia dla tabliczek ostrzegających o obciążeniach Wyrób/Urządzenie Regały: paletowe o zmiennej konfiguracji, przejezdne, dynamicznego składowania (patrz Rysunki B.2, B.3, B.4, B.5, B.6, B.7 i B.8) Regały półkowe (patrz Rysunki B.9 i B.10) Regały wspornikowe (patrz Rysunek B.11) Pomosty (patrz Rysunek B.12) Regały wjezdne (patrz Rysunek B.13) Wymiar tabliczki ostrzegającej o obciążeniach A3 orientacja pozioma A4 orientacja pozioma A4 orientacja pionowa (A5, jeżeli to konieczne dla dostosowania do wielkości słupa) A3 orientacja pozioma A3 orientacja pozioma 32

35 Objaśnienia A symbole (kształt i kolor) zgodnie z przepisami dotyczącymi znaków bezpieczeństwa i sygnałów B krótki komentarz wyjaśniający C maksymalne obciążenie na poziom belki d odstęp między belkami nośnymi e wysokość do pierwszej belki nośnej F maksymalne obciążenie całej kolumny G przestrzeń na informacje dostawcy, np. nazwę firmy, logo itp. Rysunek B.1 Układ treści na tabliczce ostrzegającej o obciążeniach 33

36 Objaśnienia d odstęp między belkami nośnymi e wysokość do pierwszej belki nośnej Rysunek B.2 Przykład: Tabliczka ostrzegająca o obciążeniach dla regału paletowego o zmiennej konfiguracji z jedną jednostką ładunkową na parę belek nośnych 34

37 Objaśnienia d odstęp między belkami nośnymi e wysokość do pierwszej belki nośnej Rysunek B.3 Przykład: Tabliczka ostrzegająca o obciążeniach dla regału paletowego o zmiennej konfiguracji z dwoma jednostkami ładunkowymi na parę belek nośnych 35

38 Objaśnienia d odstęp między belkami nośnymi e wysokość do pierwszej belki nośnej Rysunek B.4 Przykład: Tabliczka ostrzegająca o obciążeniach dla regału paletowego o zmiennej konfiguracji z trzema jednostkami ładunkowymi na parę belek nośnych 36

39 Objaśnienia d odstęp między belkami nośnymi e wysokość do pierwszej belki nośnej Rysunek B.5 Przykład: Tabliczka ostrzegająca o obciążeniach dopuszczalnych regału przejezdnego z dwoma N1) jednostkami ładunkowymi w gnieździe N1) Odsyłacz krajowy: Błąd w oryginale: Zamiast dwoma powinno być trzema. 37

40 Objaśnienia d odstęp między belkami nośnymi e wysokość do pierwszej belki nośnej Rysunek B.6 Przykład: Tabliczka ostrzegająca o obciążeniach dla grawitacyjnych systemów dynamicznego składowania lub z napędem częściowo wymuszonym w konfiguracji z jednym pasem dla palet 38

41 Objaśnienia d odstęp między belkami nośnymi e wysokość do pierwszej belki nośnej Rysunek B.7 Przykład: Tabliczka ostrzegająca o obciążeniach dla grawitacyjnych systemów dynamicznego składowania lub z napędem częściowo wymuszonym w konfiguracji z dwoma pasami dla palet 39

42 Objaśnienia d odstęp między belkami nośnymi e wysokość do pierwszej belki nośnej Rysunek B.8 Przykład: Tabliczka ostrzegająca o obciążeniach dla systemu dynamicznego składowania opakowań kartonowych 40

43 Objaśnienia d odstęp między belkami nośnymi e wysokość do pierwszej belki nośnej Rysunek B.9 Przykład: Tabliczka ostrzegająca o obciążeniach dla systemu regałów półkowych o zmiennej konfiguracji 41

44 Objaśnienia d odstęp między belkami nośnymi e wysokość do pierwszej belki nośnej Rysunek B.10 Przykład: Tabliczka ostrzegająca o obciążeniach dla systemu regałów przejezdnych 42

45 Objaśnienia b długość wspornika c największa wysokość do górnego wspornika d odstęp między wspornikami e wysokość do pierwszego wspornika Rysunek B.11 Przykład: Tabliczka ostrzegająca o obciążeniach dla systemu regałów wspornikowych 43

46 Rysunek B.12 Przykład: Tabliczka ostrzegająca o obciążeniach dla systemu pomostów 44

47 Objaśnienia a szerokość palety b szerokość ładunku d odstęp między prowadnicami ochronnymi e wysokość do pierwszej prowadnicy ochronnej Rysunek B.13 Przykład: Tabliczka ostrzegająca o obciążeniach dla systemów regałów wjezdnych 45

48 Załącznik C (informacyjny) Uszkodzenia palet Uszkodzenia lub wady palet powodujące, że paleta staje się niedopuszczalna do użytku w regałach paletowych podano na Rysunku C.1. UWAGA Patrz EN ISO a c b d e h h h g f Objaśnienia a pęknięcia desek większe niż połowa szerokości lub długości deski b pęknięcie deski c brak deski d ubytek drewna deski na więcej niż jednej trzeciej szerokości deski e brak wspornika f wspornik obrócony o więcej niż 30 g ubytek drewna deski pomiędzy dwoma wspornikami na więcej niż jednej czwartej szerokości deski lub jeśli gwoździe są widoczne h ubytek drewna lub pęknięcia wspornika na więcej niż połowie jego szerokości lub wysokości Rysunek C.1 Ilustracja uszkodzeń palety z podstawą obwodową powodujących niedopuszczalność jej ponownego użycia Dodatkowo paleta nie może być ponownie zastosowana, jeżeli: a) główki lub ostrza gwoździ wystają z desek palety; b) zastosowano niewłaściwe elementy (deski lub wsporniki za wąskie, za cienkie, za krótkie); c) stan ogólny jest na tyle zły, że nie można zapewnić odpowiedniej nośności (zgniłe deski lub poważne pęknięcia desek, lub wsporników), lub jest ryzyko zabrudzenia towaru. Paleta z płozami nie może być ponownie używana, jeżeli: i) brakuje desek lub są połamane; ii) występują ubytki drewna na deskach prowadzących do tego stopnia, że na jednej desce dwa lub więcej rdzenie gwoździ są widoczne lub na więcej niż dwóch deskach jeden lub więcej rdzeni gwoździ jest widoczne; 46

49 iii) brakuje wsporników, są pęknięte lub złamane do tego stopnia, że jest widoczna więcej niż połowa rdzenia gwoździa; iv) nie ma istotnych oznaczeń lub są niewidoczne; v) istnieje podejrzenie zastosowania niewłaściwych elementów (wsporniki lub deski są za cienkie, za wąskie lub za krótkie); vi) ogólny stan jest na tyle zły, że nie można zapewnić odpowiedniej nośności (zgniłe deski lub poważne pęknięcia desek, lub wsporników), lub jest ryzyko zabrudzenia towaru. Wytyczne podane powyżej dla palet obwodowych i płozowych mogą być stosowane jako ogólne wytyczne do badania innych rodzajów palet drewnianych, takich jak europalety oznakowane stemplem (EUR). UWAGA Europejskie Stowarzyszenie ds. Palet (EPAL) i Międzynarodowy Związek Kolei (UIC) służą radą i zapewniają wytyczne postępowania dla badania i stosowania ich pooli paletowych (EUR). 47

50 Załącznik D (informacyjny) Bezpieczeństwo użytkowanych urządzeń do składowania i ocena uszkodzonych elementów D.1 Zmniejszenie zapasu bezpieczeństwa uszkodzonych słupów lub stężeń regałów Prawie wszystkie uszkodzenia urządzeń do składowania obciążonych ładunkami jednostkowymi są spowodowane przez mechaniczne urządzenia obsługowe poruszające się w konstrukcji regału lub wokół niej. Każde uszkodzenie powoduje w jakimś stopniu zmniejszenie nośności regału, tym samym obniża stosowane przez producenta projektowe współczynniki bezpieczeństwa. Użytkownicy powinni być świadomi takiego stanu rzeczy i rozumieć potrzebę uważnego monitorowania regałów w celu zapewnienia, że wszystkie uszkodzenia zostaną zidentyfikowane i bezzwłocznie, w odpowiedni sposób naprawione. Rozdział 9 zawiera praktyczne rady oparte na wieloletnim doświadczeniu w użytkowaniu urządzeń do składowania APR. Poziomy działania stanowią rozsądny kompromis między bezpieczeństwem a praktycznością użytkowania i są oparte na szerokim zakresie użytkowania i doświadczeniach z przemysłu. Nie jest jednak możliwe, na obecnym poziomie wiedzy, dokładne przewidywanie wpływów poszczególnych uszkodzeń na nośność konstrukcji. Jeżeli użytkownicy zechcą określić, że w konkretnym zestawie okoliczności projektowe współczynniki bezpieczeństwa stosowane przez producenta mają być minimalne, wówczas niedopuszczalne powinno być żadne uszkodzenie. Na ogół jednak uznaje się, że niniejszy dokument jest akceptowalnym kompromisem pomiędzy potrzebą stworzenia bezpiecznego środowiska pracy a dopuszczeniem słabszych uderzeń i niewielkiej liczby uszkodzeń, które wystąpią nawet w najlepiej uregulowanych przepisami sytuacjach. Zasady oceny uszkodzeń mogą wyglądać dość poważnie w porównaniu z uszkodzeniami obserwowanymi czasami w magazynach. 1 Umiarkowane uszkodzenia mogą powodować istotną utratę nośności (patrz Rysunki D.1 i D.2). Na podstawie prób ściskania, wykazano, że pokazane uszkodzenia powodują zmniejszenie nośności rzędu od 30 % do 40 %. Wyjaśnienie tego zjawiska może być takie, że występuje pewna liczba czynników oddziałujących pozytywnie, które zapobiegają zawaleniu się konstrukcji, takich jak: a) właściwości wytrzymałościowe stali, z których są wykonywane elementy regałów, mogą być lepsze niż wartości minimalne, zagwarantowane przez określone gatunki stali (np. nawet 15 % różnicy); b) rzeczywista suma ładunków znajdujących się na paletach może być nieco mniejsza niż określona wartość projektowa. To zmniejszone obciążenie może mieć kluczowe znaczenie w niektórych sytuacjach; c) tolerancje wykonania konstrukcji i jej montażu mogą być lepsze niż te określone w specyfikacji, co daje kolejny niewielki zysk. W przypadku projektowania słupów zgodnego z pren 15512, taka sytuacja może skutkować 40 % zmniejszeniem nośności. Tak dzieje się po uszkodzeniu do granicy POZIOMU ZIELONEGO, która zmniejsza nośność. Nowe zmniejszone oszacowanie współczynnika obciążeń (margines bezpieczeństwa) oblicza się, na przykład, w następujący sposób: (zmniejszona nośność) (projektowany współczynnik obciążeń) (zwiększona wytrzymałość stali) (zmniejszone rzeczywiste obciążenie konstrukcji) Dlatego zredukowany margines bezpieczeństwa = (1,0 0,4) 1,4 1,15 0,80 = 1,21. 1 Obecne wyniki badań (Dutch Institut TNO Bouw, Report 96-Con-R1371 and Swedish Lund University, Report TVSM 7122) potwierdziły ten sposób podejścia do oceny uszkodzeń. 48

51 Wartość 1,21 jest mniejsza niż podstawowa wartość projektowa stosowana w obliczeniach (współczynnik obciążeń) (współczynnik materiałowy) = 1,4 1,0 = 1,4, ale nie spowoduje natychmiastowego zawalenia się konstrukcji. Jednak ta sama postać uszkodzeń spowoduje, że rzeczywisty margines bezpieczeństwa wyniesie w przybliżeniu: (1,0 0,4) 1,4 = 0,84, jeżeli przypadkowo nie wystąpią czynniki oddziałujące pozytywnie. Ponieważ 0,84 to mniej niż 1,0, istnieje zagrożenie zawalenia się konstrukcji wraz z poważnymi konsekwencjami dla zdrowia, towarów i produktywności. Użytkownik powinien być odpowiedzialny za zapewnienie monitorowania uszkodzenia i za podjęcie natychmiastowych właściwych działań. Poziom uszkodzeń przedstawiony na Rysunkach D.1 i D.2 nie jest bezpieczny i powinien skutkować natychmiastowym usunięciem ładunku z zakwestionowanych elementów regału. Rysunek D.1 Uszkodzenie o pokazanej wielkości skutkowało zmniejszeniem nośności badanej w próbie ściskania o rząd % Rysunek D.2 Uszkodzenie słupa regału na wysokości około 1000 mm nad poziomem posadzki powstałe na skutek dużego zawału 49

52 D.2 Przeglądy urządzeń do składowania D.2.1 Postanowienia ogólne Plan regularnych przeglądów urządzeń do składowania ma kluczowe znaczenie i powinien być realizowany w celu naświetlenia problemów związanych z bezpieczeństwem w wyniku uszkodzeń udarowych. Przeglądy te powinny szczegółowo rozważać fundamentalne aspekty obsługi danego magazynu, co może uniemożliwić kontrole tylnych belek nośnych i słupów oraz innych elementów zasłoniętych przez ładunki na paletach lub półkach na większych wysokościach. Przeglądy powinny być przeprowadzane przez kompetentny personel własny, zewnętrznych specjalistów lub służby techniczne producenta. W każdym przypadku kontrola powinna być formalna z pisemnym raportem dokumentującym zakres i wyniki kontroli. Raporty powinny być przeglądane co najmniej raz na rok w celu uzyskania informacji zwrotnych o ulepszeniu procedur obsługi w celu zmniejszenia uszkodzeń i poprawy bezpieczeństwa. Dla osób przeprowadzających przeglądy na wysokości będzie wymagany dostęp do urządzeń podnośnikowych posiadających odpowiednie zabezpieczenia. W żadnym wypadku przeglądy nie powinny być przeprowadzane przez przewożenie lub podnoszenie na widłach wózków. Należy rozważyć stały program szkoleń dla osób przeprowadzających przeglądy/odpowiedzialnych za bezpieczeństwo, które pracują w magazynie, w celu zapewnienia odpowiedniej liczby osób kompetentnych. Słupy narożne znajdujące się na skrzyżowaniach szlaków komunikacyjnych powinny być wyposażone w wolnostojące odbojnice i odbojnice czołowe. Pozostałe słupy również mogą być chronione, należy jednak zwrócić uwagę na obecność odpowiednich odstępów manipulacyjnych w celu zapewnienia wystarczającej przestrzeni do obsługi wszystkich urządzeń na drodze transportowej. Odbojnice słupów mogą zmniejszyć efekty przypadkowych uderzeń i zapobiec poważnym uszkodzeniom słupów. Odbojnice słupów są przewidziane jako ochrona protektorowa i będą wymagały wymiany każdorazowo po uszkodzeniu, kiedy stają się nieskuteczne. Należy przeprowadzać przeglądy tabliczek ostrzegawczych i ostrzegających o obciążeniach. Do wszystkich konstrukcji regałów powinny być dołączone odpowiednie tabliczki, aby umożliwiać operatorom wózków widłowych zobaczenie wartości bezpiecznych maksymalnych obciążeń roboczych, będących podstawą projektu konstrukcji. Osoby przeprowadzające przeglądy powinny zostać szczególnie poinstruowane, aby sprawdzać i potwierdzać, że wszystkie tabliczki są obecne i co ważniejsze są uaktualniane oraz odpowiednie dla danej konstrukcji. Wszystkie nieautoryzowane i niezatwierdzone modyfikacje powinny skutkować kategorią RYZYKA CZERWONEGO aż do wykonania działań korygujących. Nowe tabliczki ostrzegające o obciążeniach dla autoryzowanych modyfikacji są uzyskiwane od oryginalnego producenta urządzeń regałów. Nowe tabliczki ostrzegające o obciążeniach powinny być zamocowane w czasie modyfikacji urządzeń. D.2.2 Plan przeglądów D Postanowienia ogólne Na częstotliwość i stopień uszkodzeń urządzeń do składowania wpływ mają następujące czynniki: a) przepustowość towarów w magazynie; b) umiejętności operatorów podnośnikowych wózków widłowych; c) zakres i możliwość zastosowania odbojnic słupów; d) właściwy dobór luzów manipulacyjnych. Podstawową wytyczną jest, że użytkownik powinien rozpocząć przeprowadzanie przeglądów w odstępach czasu określonych w 9.4.2, następnie zwiększając odstęp czasu jeżeli pozwala na to zaufanie. Stopień użytkowania, stały lub okresowy, lub przepustowość towarów mają wpływ na częstotliwość przeglądów. 50

53 D Zmniejszanie prawdopodobieństwa ponownego pojawienia się uszkodzeń Szansa wystąpienia przypadkowego uderzenia uszkadzającego i osłabiającego urządzenie do składowania może być zminimalizowana przez zmniejszenie lub wyeliminowanie możliwości ponownego pojawienia się uszkodzeń. Mogą to wspierać zasady dobrej praktyki, takie jak: a) projekt dobrego rozkładu regałów; b) dobre zarządzanie; c) utrzymanie porządku w obiekcie; d) dobre przeszkolenia operatorów MHE; e) dobre oznakowania dróg transportowych; f) obecność odbojnic słupów. D.2.3 Przegląd przeciążonych belek nośnych, wsporników lub półek D Postanowienia ogólne Pary belek nośnych, wsporniki lub pojedyncze półki bądź wypełnienia półkowe mogą być przypadkowo poddane obciążeniom większym niż określone obciążenie obliczeniowe. Przeciążenie może prowadzić do trwałego odkształcenia tych elementów. D Wymaganie dotyczące ugięcia belek nośnych dla systemów APR Wszystkie konstrukcje i ich części będą w różnym stopniu ulegać odkształceniom pod obciążeniem. Odkształcenia sprężyste zwiększają się wraz ze zwiększaniem obciążeń, a po odciążeniu konstrukcja wraca do stanu sprzed obciążenia. Wymaganie dotyczące ugięcia belek nośnych jest oparte na rozpiętości w świetle L. Wymaganiem dla ugięcia jest, aby nie przekraczało wymiaru rozpiętości dzielonego przez 200 lub innego określonego stosunku. Tak więc, dla rozpiętości L/200, przy rozpiętości L = mm, wynikiem będzie wartość graniczna ugięcia (δ) = 13,5 mm. D Wymagania dotyczące wytrzymałości belek nośnych dla systemów APR Podobnie jak wymaganie dotyczące ugięcia, elementy konstrukcyjne powinny zawsze spełniać wymaganie dotyczące wytrzymałości belek nośnych. Jeżeli wytrzymałość wpływa na projekt belki nośnej, wówczas belka nośna będzie przeciążona osiągnięciem wartości granicznej ugięcia wynoszącej rozpiętość/200. Przykład: jeżeli obciążenie pary belek nośnych jest ograniczone wytrzymałością belki, a nie ugięciem, wówczas ugięcie przy roboczym obciążeniu dopuszczalnym będzie mniejsze niż L/200. Jeżeli belka nośna o rozpiętości mm w powyższym przykładzie miałaby robocze obciążenie dopuszczalne na parę belek nośnych kg i wynikające stąd ugięcie równe 10 mm, wówczas belki nośne będą poważnie przeciążone o 35 %, jeśli obciążenie zostanie zwiększone do osiągnięcia przez ugięcia granicy rozpiętość/200 = 13,5 mm. 51

54 Załącznik E (informacyjny) Użytkowanie urządzeń do składowania Metoda wkładania i ustawiania E.1 Postanowienia ogólne W trakcie wyjmowania lub wkładania urządzeń pomocniczych wspomagających przenoszenie ładunków należy zachować ostrożność tak, aby nie powstawały żadne dodatkowe siły w stosunku do tych odzwierciedlających dobrą praktykę ani obciążenia udarowe przykładane do regału w czasie procesu obsługi palety. Operatorzy wózków widłowych powinni przejść specjalistyczne szkolenia, które dotyczą urządzeń do składowania, ponieważ w projekcie regału nie uwzględnia się zwykle tak dużych i możliwych do uniknięcia obciążeń, jak przeciąganie lub udar. W trakcie ostrożnej obsługi na regał nie będą oddziaływać żadne znaczące poziome i pionowe obciążenia od załadunku. Boczne przesunięcia i przechylenia szczególnie masztów powinny być przeprowadzane właściwie. Sztywność masztu wózka widłowego będzie wpływać na zdolność operatora do dokładnej obsługi bez uderzania w regał w trakcie wkładania na dużych wysokościach urządzeń pomocniczych wspomagających przenoszenie ładunków. Im większa jest masa ładunku jednostkowego w odniesieniu do maksymalnego udźwigu wózka, tym bardziej widoczny jest ten efekt. Nośność urządzeń do składowania zależy również od właściwego ustawienia ładunku jednostkowego. Tam gdzie gniazdo, półka lub wspornik regału zostały zaprojektowane do przenoszenia obciążeń ciągłych, powinno to być zachowane w praktyce. Rysunki E.1 i E.2 pokazują przykłady nierównomiernego rozkładu obciążeń powodującego przeciążenie. Podobnie niektóre rodzaje palet czterostronnego dostępu mogą mieć ograniczenia w stosowaniu do niektórych rozwiązań. Dlatego jest ważne, aby zapewnić, że na regale umieszczane są tylko prawidłowe rodzaje palet. E.2 Załadunek i niesymetryczne obciążenia Niesymetryczne obciążenia, pokazane na Rysunku E.1, nie powinny występować, ze względu na trudność kontroli wielkości przewisu. Ma to wpływ również na zmniejszenie szerokości obsługowej drogi transportowej. Nie wszystkie elementy urządzeń do składowania będą obciążone równomiernie. Będzie tak w przypadku niesymetrycznie umieszczonych ładunków lub jeśli więcej niż dwie belki nośne lub wsporniki przenoszą obciążenie. Na Rysunku E.1 obciążenie F działa w środku ciężkości ładunku jednostkowego. F F A B B A B Objaśnienia F masa ładunku jednostkowego A bardziej obciążona belka podporowa B mniej obciążona belka podporowa Rysunek E.1 Niesymetrycznie umieszczona jednostka ładunkowa i jednostka ładunkowa podparta na trzech wspornikach lub belkach nośnych 52

55 Obciążenie przenoszone przez belkę nośną lub wspornik w punkcie A jest większe niż obciążenie przenoszone przez belkę lub wspornik w punkcie B. Obciążenie przenoszone przez zewnętrzne belki nośne lub wsporniki A nie jest takie samo jak obciążenie przenoszone przez środkową belkę lub wspornik B. Sytuacja, w której belki nośne lub wsporniki są obciążone w taki sposób, że reakcje podpór w punktach A i B nie są równe, jest potencjalnie niebezpieczna, o ile nie została uwzględniona w projekcie. Ładunki elastyczne powinny być prawidłowo składowane w lub na zaprojektowanych w tym celu środkach składowania na belkach nośnych lub wspornikach. Rysunek E.2 pokazuje ładunek elastyczny nie zdolny do równomiernego rozkładu obciążenia na trzech belkach nośnych lub wspornikach. F a L L a B A B F/2 F/2 Objaśnienia a równomierny przewis L równomierne odstępy belek nośnych lub wsporników F obciążenie A obciążona belka podporowa B belka podporowa nieprzenosząca obciążenia Rysunek E.2 Przykład zachowania elastycznego ładunku jednostkowego E.3 Nierównomierny rozkład obciążeń na paletach lub innych elementach Na Rysunku E.3 podano przykład punktowo obciążonych belek nośnych pomimo ułożenia towarów na palecie. Wszystkie belki nośne zaprojektowane do przenoszenia takich obciążeń powinny zostać jako takie zidentyfikowane na tabliczkach o bezpiecznym obciążeniu. F F F Objaśnienia F obciążenie Rysunek E.3 Belki przenoszące punktowe obciążenia od ładunków umieszczonych na paletach 53

56 Urządzenia pomocnicze wspomagające przenoszenie ładunków wprowadzające nierównomierne obciążenia, takie jak pokazano na Rysunkach od E.1 do E.4, skutkują nierównomiernym obciążeniem elementów regałów takich jak belki nośne, co może być sytuacją niebezpieczną. F 1 F 3 F 2 A B A B Objaśnienia A bardziej obciążona belka podporowa B mniej obciążona belka podporowa F 1 obciążenie F 2 obciążenie F 3 obciążenie Rysunek E.4 Przykłady nierównomiernego obciążenia palet E.4 Niepoprawne wkładanie ładunków jednostkowych Jeżeli ładunek jednostkowy nie jest umieszczany w regale w poprawny sposób, podczas załadunku na urządzenia do składowania będzie wywierana większa niż zwykle siła pozioma i/lub pionowa. Na przykład większa niż zwykle siła pozioma będzie oddziaływać na urządzenia do składowania w trakcie załadunku w sytuacji, kiedy zachodzi któryś z następujących przykładów nieprawidłowego użytkowania: a) Gdy paleta lub inny element jest przepychany w kierunku głębokości regału, podczas gdy jest w kontakcie z belkami lub podporami podstawy palety, co w ten sposób powoduje powstanie dużej poziomej siły tarcia. Na przykład, w przypadku stalowej palety skrzyniowej, gdy dwie przednie nóżki są umieszczone na podporach podstawy palety i paleta jest wpychana w głąb miejsca składowania; b) Gdy ogranicznik bezpieczeństwa jest stosowany celowo i z użyciem dużej siły, tj. kierowca wózka jedzie aż do zderzenia z ogranicznikiem paletowym. W praktyce sytuacja taka może wystąpić, gdy stosowane są paletowe ograniczniki bezpieczeństwa, w wyniku czego powstają duże siły udarowe i uszkodzenie ograniczników oraz podpierającej konstrukcji regału. Z tego względu należy zapewnić odpowiedni odstęp w poziomie zgodnie z EN 15620, a kierowcy wózków powinni być przeszkoleni w prawidłowym i dokładnym umieszczaniu ładunków jednostkowych bez używania w tym celu paletowych ograniczników pozycyjnych. E.5 Poprawne i niepoprawne umiejscowienie ładunków jednostkowych Na Rysunku E.5 został pokazany przykład dobrej praktyki obciążania gniazda, w którym maksymalne obciążenie dopuszczalne stanowią dwie palety po 1000 kg. Zastosowanie obciążenia pokazane na Rysunku E.6 nie jest stanem przeciążenia, ale nie powinno się zdarzać dobrze wyszkolonym operatorom. Rysunek E.7 przedstawia przykład złej praktyki skutkujący sytuacją niebezpiecznego przeciążenia. 54

57 1000 kgs 1000 kgs 1000 kgs Rysunek E.5 Prawidłowy rozkład obciążenia od dwóch palet Rysunek E.6 Nieprawidłowo umieszczony ładunek jednostkowy Do celów praktycznych można założyć, że obciążenie pokazane na Rysunku E.5 jest równomiernie rozłożone na parze belek nośnych, tak że występuje równomierne obciążenie belek z przodu i z tyłu oraz równomierny przewis na belkach nośnych kgs Rysunek E.7 Stan niebezpiecznego przeciążenia 55

58 Bibliografia Dalsze informacje pomocne dla użytkownika i podmiotu przygotowującego specyfikację można znaleźć w następujących publikacjach 2 : [1] EN ISO 18613, Repair of flat wooden pallets (ISO 18613:2003) [2] FEM , Safety in working with lift trucks in and around pallet racking [3] FEM , The design of hand loaded static steel shelving systems [4] FEM , The design of drive-in and drive-through pallet racking [5] FEM , The seismic design of static steel pallet racking [6] FEM 9.831, Rules for the design of storage and retrieval machines Tolerances, deformations and clearances in the high-bay warehouse [7] European Commission code 92/58/EG Safety colours 1992 [8] European Council Directive 92/59/EEC to standardise safety signs [9] EN 528, Rail dependent storage and retrieval equipment Safety [10] EN 1998 (wszystkie części), Eurocode 8: Design of structures for earthquake resistance [11] EN , Eurocode 3: Design of steel structures Part 1-1: General rules and rules for buildings [12] EN , Eurocode 3 Design of steel structures Part 1-3: General rules Supplementary rules for cold-formed members and sheeting [13] pren 15512, Steel static storage systems Adjustable pallet racking systems Principles for structural design 2 Wszystkie dokumenty FEM wymienione w niniejszym dokumencie można nabyć online z Fachverband Foerdertechnik w VDMA pod następującym adresem 3 Niniejszy dokument jest w trakcie opracowywania i będzie opublikowany w przyszłości. Będzie on istotny przede wszystkim dla użytkowników regałów paletowych o zmiennej konfiguracji i regałów wjezdnych. 56

59

60 ISBN Polski Komitet Normalizacyjny ul. Świętokrzyska 14, Warszawa